Z E L U L A A M A K

Z e r d ir a a m a z e lu la k ?

• Ama zelulak, autoberritzeko , hau da, autougaltzeko kapazak eta hauetatik beste zelula espezializatuak lortzea ahalmena duten zelulak dira.

• Gaur egungo ikerkuntzan, klonazio eta ingenieritza genetikoaren oinarria dira eta horregaitik oso garrantzitsua da hauek oso ondo

ezagutzea, hauekin ikerkuntzak egiteko.

1. F a s e a

• Zelula hori zatitzen da behin eta berriro gorputzaren zelula guztiak eman arte.

2 . F a s e a

• Une batean zelula horiek beren kopia identikoak egiteari utzi egiten diote eta zelula espezializatuak ematen hasten dira.

3 . F a s e a

Zelula-mota bakoitzak bere ezaugarriak ditu. Batzuk elkarrekin hazten dira; beste zelula batzuk hazten dira isolamenduan, elkarretik urrunduz...

4 . F a s e a

• Zelula-mota horiek talde espezializatuan egiten dute lan. Batzuk oxigenoa

garraiatzen dute zirkulaziosistematik, beste batzuk uzkurtu eta luzatu sistema

muskularrean...

E s p e z ia l iz a z io a

• Zelula amek erabakiak hartu behar dituzte zelula

espezializatua bihurtzeko. Kanpoko eta barneko

seinaleen ondorioz (gorputzak ematen dituenak) hartzen

dituzte erabakiak zer zelula mota espezializatua izango

diren zehazteko.Seinale horiek zeintzuk diren

jakiten saiatzen ari dira zientzilariak

Funtzioa

• Haren funtzio erreserba gisa funtzionatzean datza, hau da, zelula espezializatuek galdu egiten dute bere kopiak egiteko ahalmena eta hiltzen direnean zelula amek ordezkatzen dute.

Zela amen motak

Lau zelula ama mota existitzen dira:

• Zelula ama totipotenteak: hazi daitezkeen eta organismo oso bat eratu dezaketen zelula amak dira.

• Zelula ama pluripotenteak: organismo oso bat eratu ezin duten arren, beste edozein zelula motak ekoiztu ditzaketenak.

• Zelula ama multipotenteak: bakarrik bere ataleko zelula motak ekoiztu ditzaketenak

• Zelula ama unipotenteak: bakarrik zelula mota bat ekoiztu ditzaketenak

Z e lu la a m e n e r a b i le r a

Biologoek, bi zelula ama motekin lan egiten dute:

• Enbrioi-zelula amekin:Fase honetako enbrioi batean badaude zelula batzuk hazi daitezkeenak eta potentzialki gai direnak edozein motako Zelulak emateko.

• Zelula ama helduekin: Pertsona heldu batean 20 zelula ama mota ezagun inguru aurki daitezke. Horien artean, gastatutako ehunak (azala edo odola kasu) edota hondatutakoak (gibela adibidez) birsortzeko gai diren zelula amak daude.

Z e lu la a m e n a p l ik a z io a k

Zelula amek dituzten zenbait aplikazioak hauek dira:

•Animaliekin eginiko testak murriztu egingo lirateke

•Medikamentuen testak zelulekin egin daitezke

•Gaixotasunak hobeto ulertu (diabetes...)