Z o ru k la u s u le i - eka.org · rretako dismetria, erredurak anketan, barizeak...) kalte...

__________________________

• Edertasun zentroak, kontuz

• Bilboko Merkataritzako2. Epaitegiak emandakoepaiaren balorazioa

• Hobetzeak KontsumitzaileenDefentsarako Legean

• Merkealdiari probetxua ateratzeko ohiko aholkuak

• Igandeetan eta jainegunetandendak zabaltzeari ez

• Kotxea partekatzekoweborriak: partikularrenarteko akordiotik negoziora

• Paperezko fakturakkobratzea erabat ilegala da

• EKA-k zoru klausula bat baliogabetu eta bidegabekikobratutakoa itzularazten duen epai garrantzitsua lortu duEK

AEU

SK

AL

HER

RIK

O K

ON

TSU

MIT

ZAIL

EEN

AN

TOLA

KU

ND

EA. P

LAZA

BA

RR

IA, 1

2, 1

. ezk

err

a -

48

00

5 -

BIL

BO

uda 2014 / 52ZZoorruu kkllaauussuulleeiixxaakkee jjuuddiizziiaallaaZZoorruu kkllaauussuulleeiixxaakkee jjuuddiizziiaallaa

Euskal Herriko Kontsumitzaileen Antolakundearen argitalpena / Lege Gordailua: BI-770/01Plaza Barria, 12, 1. ezkerra - 48500 - Bilbo / 944150050 • [email protected] • www.eka.orgEEKKAA 5522

EEuusskkaa lldduunnoo nnKKoonnttssuumm ooAAllddiizzkkaa rriiaaZUZENDARIA

Berta García

ERREDAKZIOABerta García José Luis SeguraKoldo Nabaskues

MAKETAZIOA ETA DISEINUAJosé Luis Segura

ARGAZKIAKKoldo Nabaskues / José LuisSegura

KABINETE JURIDIKOAIñaki VelascoMikel MuñozArantxa López

ItzulpenaGermán Uriarte

2014 uda

EEDDIITTOORRIIAALLAAKK• “Edertasun zentroak” 33• “Segurtasun osoarekin edo lehentasunezko kontsumoa?” 44• “Kontsumoa eta bestelakoak” 55

FFIINNAA NNTTZZAA ZZEERRBBIITTZZ UUAAKK -- EEttxxeebbiizziittzzaa• EKA-k zoru klausula bat baliogabetu eta bidegabekikobratutakoa itzularazten duen epai garrantzitsua lortu du 66• Bilboko Merkataritzako 2. Epaitegiak emandako epaiaren balorazioa(Iñaki Velascoren eskutik) 88

KKOONNTTSSUUMMOO--LLEEGGEEDDIIAA• Kontsumitzaileen Defentsarako Legean hobekuntza aipagarri batzukindarrean daude jadanik 1100

MMEERRKKAATTAARRIITTZZ AA -- MMeerrkkee aallddiiaa• Merkealdiari probetxu ona ateratzeko aholkuak 1122

SSAAKKOONNEEAANN -- MMeerrkkaattaarriittzzaa--eegguutteegg iiaa• Merkatariek, sindikatuek eta kontsumitzaileen elkarteek berriro diote:“Igande eta jaiegunetan saltokiak irekitzeari ez” 1144• EKA-ren adierazpena: “Kontsumitzaileok, liberalizazioaren aurka” 1188

GGAARRRRAAIIOOAA• Kotxeak konpartizeko elkarguneak 1199

EERRRREEKKLLAAMMAAZZIIOOAA EEGGIITTEEAA KK MMEERREEZZII DDUU• Justiziak Vodafone bezero bati fakturak paperean bidaltzeagatikkobratutako dirua itzultzera behartzen du 2211• Abusuzko klausulak, sistemak onartutako gehiegikeria 2233

EDITORIALAK

Edertasun zentroakUdara begira, bada gimnasiora doana sasoian egoteko edo esteti-ka zentrora looka aldatzeko; ona edo txarra ez dena, horra horbakoitza bere diruarekin. Nahiz eta publizitatean agintzen dutenguztia egia ez izan, mirariak eskasak izaten direla gogaratzea onaizaten da. Edertasun zentroak eta batez ere estetika klinikak, osa-sunaren profesionalak bezala, ondorio positiboa lortzeko eureneskuetara dauden bide guztiak (diagnosi eta tratamendua), besteedozein zerbitzu prestatzaile bezala, erabiltzera behartuta daude.Horretarako beharrezkoa den ardura erabili behar dute, eta edo-zein operazioa egin baino lehenago zentro hauek kontsumitzaileeitratamendu estetikoen ezarpena edo haiek erabilitako produktuaksuposa daitezkeen arriskuei buruzko egiazko informazioa eskaint-zera derrigortuta daude.

Zoritxarrez, gertatzen dena da zabartasunak, edo zentroan kon-tratatutako pertsonen profesionaltasun falta dela eta, zenbait trata-menduetan, laser bidezko depilazioan, foto depilazioan edo ile tra-tamenduetan, bezeroak erredurak pairatzen dituela. Eskubideberbera du bere irudia hobetzearen ordez (bular inplanteak, bula-rretako dismetria, erredurak anketan, barizeak...) kalte estetikoakpairatzen dituenak. Zentroek edo haren profesionalek egoera motahauek bere gain hartzen dituen asegurua medikoa izan behardute. Era berean, erreklamazio orri ofizialak eskuragarri izan behardira bezeroarentzat, eta kontratazio bat burutzeko orduan, harenzerbituzak prestatzeari ekin baino lehen, haren zerbitzuen prestat-ze kontratuaren kopia bat aurkeztu behar du.

Gomendagarria da kredituetara ez jotzea finantziazioa lortzeko,tratamenduarekin jarraitu edo eteteko kasuan, banku edo finantzaerakundearentzat bete beharreko zordunak izango garelako.Gomendagarria da, era berean, klinika edo zentroaren legezkota-sun eta haren profesional mediko edo beste profesionalen titulueiburuzko informazioa batzea.

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Editorialak 3

EDITORIALAK

Segurtasun osoarekin edo lehentasunezko kontsumoa?Zenbatetan izan ditugu (jakitokian gordetzen ari garen) kontserba ontzi bat kontsumitu edo botatzeko zalantzak, etiketan lehentasunezko kontsumo data edo iraungipen data irakurtzerakoan?Badakigu ez dela gauza bera, baina zalantzaren aurrean ikus dezagun zertan datzan aldea. Etiketaren bitartez kontsumitzaileari eskaintzen zaion elikadura informazioan, iraungipen data argieta garbi zehaztea derrigorrezkoa da, datu honek produktua arrisku barik eta kalitate nahikoarekin (EB 1169/2011 zenbakiko Araudia) kontsumitu ahal izateko muga zehazten duelako. Produk-tu oso galkorrak izaten dira: arraina, okela, esneki edo gozokiak bezalakoak... eta hauek kontsumitzea arrisku larria izan daiteke gure osasunarentzat. Nahiz eta ekoizlea iraungipena zehazterabehartuta egon, kontsumitzaileak arretak hartu beharko ditu produktua biltegian mantetzeko, kontserbatzeko eta maneiatzeko orduan. Orain bai, produktu zehatz batzuk, lekaleak, izozkiak, gaz-tak, kontserba ontziak, esnekiak… lehentasunezko dataren datuarekin ontziratzen dira. Esaldi honek produktuaren aipatutako kalitate data pasata produktuaren kalitatea murriztu egin daiteke-ela esan nahi du, bai bere ezaugarri edo berezitasunen inguran, edo ezaugarri organoleptikoak (usaina, saporea eta abar) aldatu egin direla. Data hori bete arte bermatzen da kontserbatze ego-era egokietan produktuak bere ezaugarri guztiak mantentzen dituela baina segurua izaten jarraitzen du. Modalitate honetan, eta produktuak lor dezakeen iraungipen mugaren arabera, ekoizleakesaldian hurrengo esaldia zehaztu behar izango du: “Kontsumitu ........ baino lehen”. Produktuak hiru hilabete baino gutxiagoko iraupena badu, eguna eta hilabetea azaldu behar da. 3 eta 18hilabeteren artekoa bada, hilabetea eta urtea azaldu behar dira. Eta iraupena 18 hilabete baino luzeagoa bada, urtea azaldu behar da. Produktu baten iraungipen data albora utzita, euren ont-zietan, bizkarrak, makak, ziztadak edo beste edozein hondatzerik azaltzen dituztenak alboratu behar ditugu. Segurtasunaz kontsumitu nahiz eta lehentasunezko etiketa jarrita eduki.

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Editoriala 4

EDITORIALAK

Kontsumoa eta bestelakoak“Espirituala modan dago eta saltzen du. Sasoiko perretxikoak izangobailitzan sortzen dira negozioak eta berdin eskaintzen dute mirarizkoura edo reiki kurtsoak”.

Mendebaldean orain dela hogei urte moda ekialdetik ekarritako bizi-moduak baziren (yogak, Indiarako bidaiak edo zinginarri-kristalak etaintsentsuko kandelak) gaur egun denda txiki hauek espirituaren saltokihandi bihurtu dira, gustu eta behar guztietarako aukera eta berezitasu-nekin. Tarotistak, masaje energetikoak, bidai astralak, emaitza osoazkarrak dituzten autolaguntza kurtsoak eta sasoi gutxitan lortu ahaldiren “maisutzak” zeinekin merkatuaren gurpilean jarraitu ahal den.“Espiritualtasunak” badauka dagoeneko bere lekua kontsumoaren ere-muan eta, gure eskura dauden beste merkatal unibertsoak bezala,bizio eta dohain berberak pairatzen ditu. Kurtso eta helburu materialak,seriean ekoiztutakoak, erabili eta botatzeko intentzioarekin, mugimen-du esoterikoaren merkatuak nahi duen erritmora berritzen.

Euren jarraitzaileak merkatal gizartetik alde egin nahi badute, nahizeta eurek ez nahi ereduak errepikatzen dituzte. Mirari izeneko produktuaskok ez bezala, dagoeneko araututa daudenak, errendimendu fisikoedo sexuala (publizitate eta produktu, ekintza eta osasun helburuaduten zerbitzuen merkatal promozioari buruzko 1.907/96 ErregeDekretua), kirol errendimendua indartzen duten bezalakoak, bada pro-duktu eta zerbitzuen gama zabala, zeinek nahiz eta froga zientifikominimorik ezin jasan, badute milaka kontsumitzaile “fededun” eta gizabozeramaileak.

Gorantza doan industria laiko modu berri batentzat, legearen ertze-tik ibiltzen dena kasu gehienetan, iruzur itzelak ez direnean PowerBalance eskumuturreko ezagun edo lepoko kuantikoen kasuetan beza-la. Merkatu-Jainko ahalguztidunak, merkatal aukera berriak sortuz etahauek bezain jatunak diren jainko txikiagoak, adibibidez txosna erlijio-soak euren erromesaldi bidaiekin, irudien salmenta, abalorioak eta ont-ziratutako mirarizko urarekin, lehiatik ateraz.

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Editoriala 5

EKA/OCUV

Gero eta gehiago dira maileguhipotekarioen zoru klausulakbaliogabetu (abusuzkoak, neurrizkanpokoak izateagatik, bezeroeiera argian azalduak ez izateagatik)eta finantza entitateak bidegabekikobratutako diru kopuruak itzult-zera behartzen dituzten epai judi-zialak, gehienak Entzutegi Probint-zialetan eman dira. Horietatikazkeneko bat Bilboko Merkatarit-zako 2. Epaitegiak maiatzaren16ean eman zuena dugu.

Epaitutako mailegu hipotekarioa par-tikular bi eta Caja Laboral PopularSCCren artekoa zen, 35 urtetanitzultzekoa, Euribor gehi %0,55kointeres mugikorrekoa eta %3ko zoruklausula eta %15ko sabai klausulazeuzkana. Hura aztertu eta alde biakentzunda, Epaitegiak ebatzi zuenaipatu zoru klausula finantza entita-tearen aldeko kontratuzko desorekaargia dela, fede onaren aurkakoadela, mailegu-hartzaileei behar beza-la azaldua ez dela izan eta kontsu-

mitzailearen arreta nahasten duenizugarrizko datu-kopuru batean ezku-tatuta dagoela.

Hortaz, eta auzi-jartzaileen eska-

reari baietza emanaz, Merkataritzako2. Epaitegiak klausula hori balioga-betu (kontratutik kentzen da, inoizizan ez balitz bezala) eta hipotekadu-

nei Euriborra %3 azpitik zegoenbitartean bidegabeki kobratu ziendirua (hori da hain zuzen ere zoruklausularen ondorioa) gehi pilatutako

interes legalak ordaintzera zigortuzuen Caja Laboral Popular SCC.

Haren arrazoibide juridikoan,aipatu Epaitegiak Kontsumitzaileen

EKA-k zoru klausula bat baliogabetu eta bidegabekikobratutakoa itzularazten duen epai garrantzitsua lortu duBilboko Merkataritzako 2. Epaitegiak mailegu hipotekario baten zoru klausula abusuzkoa izateagatik baliogabetueta klausula horri esker bidegabeki kobratutako dirua mailegatzaileei itzultzera zigortu du Caja Laboral Popular SCC

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Finantza zerbitzuak / Etxebizitza 6

eta Erabiltzaileen DenfentsarakoLege Orokorraren 82.1 artikuluaaipatzen du, zeinek abusuzkotzat jot-zen ditu “fede onaren aurka eta kont-sumitzailearen kaltean kontratutikderibatzen diren alde bien eskubide-en eta beharren desoreka garrantzit-sua sortzen duten banan-banannegoziatuak izan ez diren estipula-zioak eta espreski onartuak izan ezdiren jarduerak”.

Zoru klausulak kontratuen“oinarrizko baldintzak” diraGogora ekartzen du ere bai AuzitegiGorenak 2013ko maiatzaren 9anzoru klausulei buruz eman zuenepaia, zeinek mailegu hipotekarioenkontratuen “oinarrizko baldintza”direla baieztatu zuen eta banakanegoziatuak izan ez diren kontratuz-ko klausulak haien balizko “abusibi-tatea” erabakitzeko justiziaren kon-trolpean jartzeko gai direla gogoratuzuen.

Beste aipamen bat: Europar Bata-sunaren Justiziako Epaitegiak2012ko maiatzaren 12an eman zuenepaia, zeinek fede ona eta kontratuz-ko desoreka egotea ala ez negozia-zioan aldeen jarreren indarreankokatzen duen.

Itzulpena bai ala eztokiaren araberaBBVA, Cajas Rurales Unidas etaNova Caixa Galiciaren zoru klausu-len aurkako talde-eskaerari 2013komaiatzaren 9an Auzitegi Gorenak

eman zuen epaiak klausula horiekbaliogabetu zituen, baina ez abusuz-koak edo gehiegizkoak izateagatik,baizik eta gardentasun ezagatik,kontsumitzaileei ondo azalduak ezizateagatik. Eta bankuek bidegabekikobratu zutenaren itzulpena, retroak-tibitatea, ukatu zuen, orden publiko-ekonomikoan sor litezkeen arazolarriak ekiditeko. Bizkaiko EntzutegiProbintzialak ea gauza bera esan etaebatzi du pasa den otsailaren 10eaneman zuen epai batean.

Bilboko Merkataritzako 2. Epaite-giak Bizkaiko Entzutegiaren epai horiere gogoratzen du, harekiko des-adostasuna agertzeko, eta zoru klau-sulen kasuetan bidegabeki kobratu-takoaren itzulpena agindu dutenhainbat Entzutegi Probintzialekemandako epaiak ere aipatzen ditu:Arabako Entzutegia (2013ko ekaina-ren 9); Alicanteko Entzutegia/2013ko ekainaren 12 eta 23); Cuen-cako Entzutegia (2013ko uztailaren30); Murciako Entzutegia (2007koirailaren 12); Barcelonako Entzutegia(2013ko abenduaren 16 eta 2014komaiatzaren 9); Malagako Entzutegia(2014ko martxoaren 13); JaengoEntzutegia (2014ko martxoaren 27).


_______________________

“kontsumitzailearen arretanahasten duen izugarrizko

datu-kopuru bateanezkutatuta dago”, dio

epaileak zoru klausulaz_______________________

__________________________________________________________________________

2013ko maiatzaren 9an Espainiako Auzitegi Gorenak zoru klausulei buruzeman zuen epaiak “haien balizko abusibitatea erabakitzeko justiziaren

kontrolpean jartzeko gai direla” gogorarazi zuen__________________________________________________________________________

Gizabanakoaren auzian zoru izeneko klausulen ez legezkoezarpenegatik kobratutako diru kopuruen itzuleraren ingurukoAuzitegi Gorenaren epaiaren zain, Bilboko Merkataritzako 2.Zenbakiko Epaitegiaren epaiak itxaropena eskaintzen dieegoera honengatik kaltetutako milaka bizkaitarrei, zenbaitAuzitegi Probintzialetan hazten doazen hainbat epairekin batdatorrena, eta aurki Bizkaiko Auzitegi Probintzialak zabaldu-

tako epai batekin bat etortzen ez dena, zeinek itzultzea ukat-zen zuen “segurtasun juridikoko” arrazoiak zirela eta.

Bizkaiko Auzitegiak bere jarrera, zeinek argi eta garbi kont-sumitzaileak larri kaltetzen duen, azter zezala gomendagarriaizango litzateke. Nola azaltzen da Bartzelonako edo Gasteiz-ko auzi jartzaile bati bankuak era okerrean kobratutako diruaitzultzea eta bizkaitar bati, egoera berberan, ez?

EKA-tik Bilboko Merkatal 2. zenbakiko epailearen irizpideatxalotzen dugu, zuzena eta kongruentea delako kontsumitzai-leen lehentasunezko babeseko aginte konstituzionalarekin,eta ez gaude ados Bizkaiko Auzitegi Probintzialaren epaiare-kin, zeinek zoru klausulen baliogabetasunaren kasuan ezdirela maileguaren sinaketatik kobratutako diru kopuruak itzu-li behar uste duen, Bartzelona, Araba eta beste herrialdeeta-ko Auzitegi Probintzialen itzultzearen aldeko epaien aurrean,eta era berean, baita Auzitegi Goreneko epaian (auzi kolekti-bo baten inguruan) parte hartu zuen epaile baten (FranciscoJavier Orduña Moreno) adierazpenen aurrean ere.

Honek, onartu zuen Gorenaren epaiak, amaitze kolektibo-ko ekintza baten eraginei aipamen eginez, ez du zerikusirikbanakako ekintza baten ondorioekin, eta esan zuen egoerahauetan, kontratuaren hasieratik (finantza erakundeek) erabidegabean kobratutako kopuruen itzultzea agindu ahal dela,beti ere kasu zehatza kontutan hartuta.

Auzitegi bizkaitarrak “segurtasun juridikoaz” hitz egiten du,itzultzearen aldeko epaien “deia efektuak”, ordena sozioeko-nomikoarentzat, suposatuko lituzkeen balizko ondorio kalte-garriak ekiditeaz, gainera klausularen baliogabetasunak era-gindako efektua muga daitekeela ulertuz, fede ona badagoeta aberasketa bidegabea egon ez bada.

Ia epai berbera zabaldu zuen Auzitegi Gorenak (auzikolektiboan): atzeraeraginaren ezarpen eza, zeinetara legeakaginduta baliogabetasun ebazpenak behartzen duena. KodeZibilaren 1.303 artikuluak (VI. Atala. Kontratuen baliogabeta-suna) zehatza da: “Betebehar baten baliogabetasuna ezarri-ta, kontratuaren aldeek elkarri itzuli behar diote kontratuarengaia izandako gauzak, euren etekinekin, eta salneurria intere-sekin”. Horrek esan nahi du finantza erakundeek itzuli beharizango lieketela euren bezeroei zoru izeneko klausulen ezar-penagatik era bidegabean kobratutako dirua.

Ba ez. “Ebazpen honek ez duela dagoeneko kobratutakokopuruen itzultzea behartzen, ezartzen da”, esan zuen Gore-nak, “ordena publiko ekonomikoan eragina izan litezkeenarazo larriak” sor litezkeela argudiatuz. Antza, Auzitegi Gore-


Bilboko Merkataritzako 2. Epaitegiakemandako epaiaren balorazioa

Iñaki Velasco, EKA-ko arduradun juridikoa

narentzat ez da gorabehera larria kaleratzeen ezbehar sozialitzela, zeinetara, zalantzarik gabe, hipoteken zoru klausulaklaguntzen ari diren.

EKA ez dator bat erabaki eta argudio horiekin; bai BilbokoMerkatal Bigarren zenbakiko Epaitegikoekin.

1-Ekintza ezberdinak dira. Kasu honetan, hasieratik ondo-rioak dituen kontratu baten klausula zehatz baten baliogabe-tasun eskaera ezartzen da, Auzitegi Gorenak aztertutakokasuan ez bezala, non bukatze ekintza bat martxan jartzenzen, 12 artikuluan oinarrituta eta ebazpen horren hasieratikondorioak zituena.

2- Baliogabetasunaren eraginak “ex lege” ezarrita datozeta prestakuntzen itzultzea suposatzen dute. Egoera ez-ohi-koetan bakarrik muga daiteke ondorio hau, Auzitegiak aipatu-tako 2013ko Martxoaren 21eko (RWE Vertrieb) EB-eko Justi-zia Epaitegiaren epaiak ezarritako irizpideak jarraituz. Honekbeste kontsumitzaileentzat itzultzearen epai batek izangozuen “deia efektuaz” hitz egiten du. Noiztik suposatzen duarrisku bat ordena sozioekonomikoarentzat kaltetutako kont-sumitzaile batek bere eskubideak jardun ditzala? Era bereanbitxia da Auzitegi bizkaitarrak, “kalte larri” horietaz hitz egite-rakoan, inolako frogarik ez izatea. Suposatzen da finantzaerakundeek egoera hori frogatu behar izan zutela, eta horrenordez, Auzitegiak baieztatzen du nabaria dela atzeraeginakkalte larriak eragingo dituela, zerbait eztabaidagarria nahizeta Auzitegiak ekintzatzat jo, inolako frogaren beharrarekin.Kalte larria banku eta kutxek 9.000 milio euro (hau da zoruklausulek era bidegabean kobratutako kopurua) itzul ditzatela

finantza sistema espainiarrak 60.000 milio euro publiko jasoduenean? Eta guzti hori diru hori bankuetatik zoru klausulekkaltetutako herritarron poltsikoetara igarotzeak, ekonomia etakontsumoaren suspertzerako izango zuen eragin positiboaaipatu gabe.

3- Bidegabeko aberastearen ustezko existentzia faltareninguruan, alde batentzat, egon dela garbia da: banku eta kut-xentzat. Zoru klausulak beti alde bat kaltetu du eta besteari

mesede egin; ez da inoiz aurkako egoerarik gertatu. Hau kon-tratuzko harreman desorekatua da.

4- 2013ko Martxoaren 21ko EB-eko Justizia Epaitegiarenepaiak, RWE Vertrieb, zeinek Auzitegi bizkaitarrak bereepaian aipatzen zuen, 59. atala, ezartzen du “muga hori era-baki ahal izateko, beharrezkoa da bi oinarrizko irizpide azaldaitezela, hau da, interesatuen fede ona eta kalte larrienarriskua”. Dagoeneko ikusi dugu ez dagoela inolako kaltelarriren arriskurik, eta fede onaren inguruan... Baina non dagofinantza erakudeen fede ona zoru klausulen auzian?

Onartzen bada, eta horrela ebazten bada, finantza erakun-

deek aldez aurretik pentsatutako gehiegizko klausulak erabilidituztela, nahitaez euren aldetik fede gaiztoa egon behar da,euren berezko definizioagatik, eta are gehiago, egoera gehie-netan bezala, ez bada Banku Gardentasunaren inguruko1994ko Ministeritza Agindua bete.

5-2013ko Martxoaren 21eko EBJEE-ak, zeinek bere era-bakiari eusteko Bizkaiko Auzitegia aipatzen duen, atzeraera-gin gabeziaren inguruko doktrina orokorra batzen du, bainabitxia benetan kasu zehatz horretan ez du ezartzen eta ezdagoela kalte larririk uste du (gasaren salneurriaren aldaketaaldebakarreko klausulen baliogabetasunaren inguruan). Bit-xia da epaia aipatzen denik doktrina orokorra batzeko, bainaez denik epai berbera horren ustezko zehatzean ezartzen.

Azken gogoeta bat: ondorio kaltegarri hauek, alde bate-tik, kontsumitzaileen babeserako elkarteen aldetik burutakokontsumitzaileen babes ekintza kolektiboetako ariketa (gut-xienez zalantzagarria dena) baten ondorioak dira.


_______________________________________

“Nola azaltzen da Bartzelonako edo Gasteizkoauzi jartzaile bati bankuak era okerrean

kobratutako dirua itzultzea eta bizkaiar bati,egoera berberean, ez?”

_______________________________________

_______________________________________

“Noiztik suposatzen du arrisku batordena sozioekonomikoarentzat kaltetutako

kontsumitzaile batek bereeskubideak jardun ditzala?”

_______________________________________

EKA/OCUV

Joan den ekainaren 14an indarrean sartu zirenKontsumitzaileen eta Erabiltzaileen DefentsarakoLege Orokorraren oraintsuko erreforman onartuta-ko xedapen batzuek kontsumoko zenbait gaietanhobekuntza aipagarri batzuk dakartzate. Haienbetetzea exijitzeko kontsumitzaileek aldaketa horiekezagutu behar dituzte. Jarraian aldaketarik aipaga-rrienak azaltzen dira.

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Kontsumo legedia 10

KontsumitzaileenDefentsarako Legeanhobekuntza aipagarri batzukindarrean daude jadanik

Iruzurrezko kontratuei stopKontsumoko kontratu bat legezkoegiteko ezinbestekoa izango da kont-sumitzailearen baieztapen argia etazehatza. Hori ez badago, kontratuaerabat baliogabea izango da. Hobe-kuntza hau bereziki garrantzitsua dazerbitzuen eta hornikuntzen kontra-tuetan (telefonia, argindarra, gasa...)eta finantza entitateekiko kontratue-tan, kontsumoaren arlo bi horiek kon-traturik konplexuenetakoak eta kont-sumitzaileentzat zail etaarriskutsuenetakoak baitituzte (horrahor “preferenteen” eskandalua).

Paperezko fakturakEkainaren 14tik aurrera sinatzendiren kontratuetatik sortzen diren fak-turak paperean eta doan bidalibeharko zaiazkie kontsumitzaileei,eta hauen baieztapen zehatza ezin-bestekoa izango da paperezkoa utzieta faktura elektronikora pasatzeko.Gogoratu behar da iaztik telefoniakonpainia batzuek bataz beste eurobat kobratzen ari direla paperezkofaktura bakoitza bidaltzeagatik (1,21euro BEZarekin) eta KontsumokoInstitutu Nazionalak hori abusuzkojokaera dela esan duela eta dagoe-neko epai judizial nahikotxok arrazoiberberagatik kobratze hori agintzenduten kontratuzko klausulak balioga-tu dituztela.

Telefono bidezko publizitateaPublizitateko dei telefonikoak (argin-dar, gas, telefoniako komertziale-

nak...) debekatuta daude jadanikasteburuetan eta jai egunetan, etalanegunetan goizeko bederatzietatikgaueko bederatziak arte soilik egindaitezke. Dei horiek identifika daite-keen zenbaki batetik egin behar dira,konpainiaren izena aipatu eta deikomertzial bat dela esan behar dute

eta horrelako deiak berriro ez jasot-zeko eskubidea duela esan behardiote erabiltzaileari.

Atzera egite eskubideaurrutiko salerosketetanUrrutiko salmentan, saltokietatik kan-poko salmentan (Internetezkoan,

atez atekoan), kontsumitzaileak atze-ra egiteko eskubidea dauka, zeineksinatutako kontratu bat atzera botat-zea (baliogabetzea) ahalbidetzendion erabakia justifikatu behar gabeeta zigorrik jaso gabe. Eskubide horigauzatzeko epea 7 egun naturaletik14tara luzatzen da.

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Kontsumo legedia 11

_______________________

Kontsumoko kontratubat legezko egiteko

ezinbestekoa da jadanikkontsumitzailearenbaieztapen zehatza

_______________________

EKA/OCUV

Neguko zein udako merkealdiakdatozenean EKA-k oinarrizko ahol-ku batzuk ematen dizkie kontsu-mitzaileei komunikabideen bitzar-tez erosketa pentsatua etaprobetxagarria egin dezatenlagundu nahian. Hauexek dira:

Erosketa zerrenda eta aurrekontuazehaztu behar diraMerkealdiari etekin ona ateratzekolehen urratsa aurrekontu bat etaerosketa zerrenda bat zehaztea da,merkealdira atera baino lehen, aurre-tik behar edo nahi ditugun produk-tuak eta gure ekonomiak erosketahorretarako uzten diguna ere ondopentsatuta.

Txartelari ere muga bat ipinieta gastua kontrolatuKredito edo debito txartela merkeal-dian erabiltzen badugu, zentzudungastu muga bat ere ezarri behar da,izan ere txartelarekin ordainduzeskudiruarekin baino gutxiago kontu-ratzen gara egiten ari garen gastuaz.Jakin behar da ere bai beherapene-

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Merkataritza / Merkealdia 12

Merkealdiari probetxu ona ateratzeko aholkuakBeherapenak erosketa probetxagarria egiteko aukera ona izaten dira, beti ere arrazoizko jarraibide batzuk begiratzen aditugu: zentzuzkoaurrekontu bat eta erosketa zerrenda bat zehaztu behar ditugu, erosiko den produktu bakoitzean kalitateari eta deskontuari erreparatu behardiegu, beti bezala tiketa hartu eta gorde egin bear dugu...

tan saltokiek txartelarekin ordaintzeauka dezaketela, horixe nabarmenkiohartarazita, hori bai.

Ondo erreparatu etiketari,prezio “bikoitzari”Eskaparatetako karteletan iragartzendiren deskontu deigarriak eta erakar-garriak ez dira beti saltokiko produktuguztietan ezartzen. Ondo begiratubehar dugu beraz gura dugun artiku-luaren etiketa, zeinek merkealdikosalneurria zein aurrekoa (edo ezarri-tako deskontu portzentaia) azaldubehar dituen.

Kalitatea ere ikusiBeherapenetan saltzen diren artiku-luek ezin dute akatsik eduki eta sal-gai egon behar izan dira merkealdiahasi baino hilabete lehenagorartegutxienez. Produktu akastunak soiliksaldoetan edo likidazioetan sal dai-tezke, ez merkealdian. Hala ere,erosi aurretik komeni da begiratu batematea hutsunerik ez dagoela egiaz-tatzeko.

Bermeetan murrizketarikez onartuMerkealdian Bermeen Legea ez doaoporretara. Produktu berriek bi urte-ko bermea izaten jarraitzen dute, etabigarren eskukoek, urtebetekoa.Idatzizko edo eustarri iraunkorrekobermea beharrezkoa da bizitza luze-ko produktuetan (etxeko elektrotres-nak, erremintak, altxariak, jostailuak,instrumentuak, ibilgailuak...).

Artikulua aldatzekoedo itzultzeko aukeraz galdetuMerkealdian zein denboraldi norma-

lean merkatariak erositakoa aldatuedo dirua itzuli behar du soilik pro-duktuak akatsen bat badu edo salto-kiaren edo produktuaren publizitate-an kontsumitzailearen aldetikzuzenespen beharrik gabeko aldake-ta edo diru itzulpena iragartzen badi-ra. Soilik etxez-etxeko salmentanegindako erosketa atzera bota deza-ke kontsumitzaileak (7 egun natura-

leko epean) arrazoirik eman gabe.Dena dela, produktu bat erosi bainolehen komeni da ondo egon arrenalda daitekeen galdetzea, merkatariaskok hori onartzen bait dute.

Tiketa hartu eta gordeErosketaren tikea edo frogagiriahartu eta gorde egin behar dugu beti,izan ere ezinbestekoa da erreklama-

zio bat aurkezteko, adibidez produk-tua akastuna delako edo ondo ezdabilelako.

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Merkataritza / Merkealdia 13

_______________________

Beherapenak prezioetansoilik izan behar dira, ez

produktuen kalitatean eztaerosleen eskubideetan

_______________________

_______________________

Saltokiak beherapenetanduen aldaketa eta itzulpenpolitikari buruz galdetzea

komeni da_______________________

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Sakonean / Merkataritza-egutegia 14


EKA/OCUV

Uztailaren 23an, Bilboko La Bolsa auzoetxean, Euskadiko merkatarien elkarte pro-fesionalek, kontsumitzaileen elkarteek etamerkataritzako sindikatuek ingande etajaiegunetan saltokiak irekitzeari erabatekoezetza eman zioten berriro ere prentsaurre-an. Jarraian dagoen testua bertan zabaldu-tako berbera da.____________________________________

Merkatari, kontsumitzaile eta sindikatuekbat egin dute Eusko Jaurlaritzari eskatzekoinpugna dezala Gune Turistikoen Adieraz-penaren bidez merkataritza-ordutegien libe-ralizazioa ezartzen duen Errege Dekretua.

Euskal Dendak Euskadiko Merkatarien Konfe-derazioak, EKA/OCUV eta EKE kontsumitzai-leen elkarteok eta ELA, LAB, CCOO eta UGTsindikatuok kanpaina bati ekingo diogu Jar-duera Komertzialaren Euskadiko Legeak eus-kal jendartearen gehiengoa, irekieraren aurka-koa, aintzat har dezan.

SARRERA

Eragileok gure indarrak batu ditugu EuskalAutonomia Erkidegoko saltoki handi eta mer-kataritza kateetan “0 irekieren” errealitatearieusteko.

Merkataritza-ordutegien liberalizazioarekinbat egiten dutenek helburu hori zuritzeko zen-bait argudio erabili izan dute, baina argi geratuda gezurrezkoak direla. Orain, turismoaz hitzegiten dutenean, argudio berdinak erabiltzendituzte. Legearen zioen azalpenak honela dio:

“Turismo ugari biltzen diren inguruei buruz-ko araudiko aldaketa hauekin, lehenengoz2012an definitu zirenak, turismoaren eta mer-kataritzaren arteko harremanak ekar ditzake-en sinergiak baliatu nahi dira, turismoa merka-taritza-jarduera bultzatzen duen faktore baita,enplegua sortzeko gaitasuna eta jarduera eko-nomikoa gehitzen duena. Alegia, merkataritza-eskaintza zabal, anitz eta turismo gehien bilt-zen den uneetan eskuragarriak zalantzarikgabe turismoaren eragin ekonomikoa bider-katzen du, baita hazkundea eta enpleguasortu ere”.

Merkatarien elkarteek, merkataritzako sindikatuek eta kontsumitzaileen elkarteek berriro diote

Igande eta jaiegunetansaltokiak irekitzeari ez


IREKIERAK DEFENDITZEKO GEZURRAK

Jarduera ekonomikoa hazi egiten da.Kontsumoa ez da hazten, unez eta tokiz alda-tu baizik. Inork ez du erosten ordutegi luzea-goa izateagatik; beharrizan orokorren araberaerosten da horrela ere. Eta erosketa jaiegune-tan eginez gero, beste une batean ez da egin-go. Madrilgo Unibertsitate Autonomoaren txos-ten baten arabera, kontsumoa ez da hazten;aitzitik, Madrilen eta Valentzian, hots, liberali-zazioa erabatekoa den bi erkidegotan, sal-menta %4,2 eta %3,4 gutxitu zen, hurrenezhurren; jaitsiera hau, bi kasuetan, estatukobatez besteko mailatik gora dago.

Enplegua sortzen du. Argudio hau ere ezda egia. Madrilen 2014 urtekoko lehen hiruhi-lekoan enplegua %3,9 murriztu zen, Estatukobatezbestekoaren bikoitza dena. Dena dela,kontratu berriren bat eginez gero ere, saltokihandietan litzateke, baina denda txikien enple-guaren lepotik: ez litzateke bakarrik kantitateagalduko, baita kalitatea ere. Enpresa handie-tan ez dira hitzarmen probintzial sektorialakaplikatzen, Saltoki Handietako hitzarmen esta-tala baizik, eta honen lan-baldintzak askoz ereokerragoak dira. Halaber, sortzen den enple-

gua lanaldi partzialekoa eta prekarioagoa izanohi da.

Kontsumitzaileei askatasun handiagoaematen die. Hau ere ez da egia, eskaintzaenpresa handi gutxi batzuren esku geratzenbaita, merkatuaren zati geroz eta handiagoahartzen dutelarik, eskaintza bateratuz etahomogeneizatuz. Gainera, beste eragin kalte-garri bat ere badu, hiriguneak husten baititu,hiri, herri eta auzotik kanpora irtetera behart-zen duelako, hau da, merkataritza guneetara.Bide batez, sarrera-irteera horiek biderkatzeakibilgailu partikularrarekiko menpekotasuna

areagotzen du. Askatasun kontzeptu hauindartzeko eskubide berriak sortzen dira:“Igandean erosteko eskubidea”, benetakoeskubideen aldean funtsik ez duena: lan duinaizateko eskubidea, atsedena hartzeko eskubi-dea edotan lan eta famili-bizitza kontziliatzekoeskubidea, adibidez. Ustezko eskubide batsustatzeko eskubide laboral historikoei erasot-zen diete.

Kontsumitzaileen eskaria egun gehiago-tan irekitzea da. Euskal Autonomia Erkide-goan Ikusmerren 2012ko inkesta batek dioe-nez, kontsumitzaileen %70a igande eta

jaiegunetan irekitzearen aurka dago.EKA/OCUV kontsumitzaileen elkarteak2010an egin zuen azken galdeketaren arabe-ra, erosketak egiteko kontsumitzaileen%94arentzat nahikoa da astelehena eta larun-bata bitarteko tartea. Kontsumitzaile garenaldetik ordutegiak aski zabalak dira gure heha-rrizanak asetzeko. Turismoari dagokionez,Eusko Jaurlaritzak egindako ikerketak berakagerian uzten du merkataritzaren jarduerarenustezko igoera batik bat barne-merkatutik eto-rriko litzatekeela, eta askoz maila apalagoanturismotik.

Borondatez egiten da lan. Propio nahastendira borondatezko lana eta behar egoera. Sol-data kaskarrak eta lanaldi partzialeko kontra-tuak oso ugariak diren sektore honetan enpre-sak baliatu egiten dira behar horretaz irudifaltsu bat emateko, langileak borondatez prestdaudela sinetsarazteko alegia. Gainera, emandaitezkeen pizgarriak denborarekin murriztuzjoan dira. Gero eta salbuespen izaera gutxiagodute, eta azkenean jaiegunetako lana ohikoeta derrigorrezko gisa hartzen da.

Irekiera kopuruari garrantzia kentzenzaio. Garrantzia kendu nahi diote auziari, esa-

______________________________

• “Kontsumoa ez da hazten, unez eta tokiz aldatu baizik. Inorkez du erosten ordutegi luzeagoaizateagatik. Eta erosketajaiegunetan eginez gero,beste une batean ez da egingo”______________________________

______________________________

• “Gainera, egutegiarenliberalizazioak beste eraginkaltegarri bat ere badu, hiriguneakusten baititu, hiri, herri eta auzotikkanpora irtetera behartzenduelako, merkataritza guneetara”______________________________


nez urtean egun batez edo biz zabalduko dire-la ateak, salmenta handiko egunak izangodirelakoan, Gabonetan edo merkealdietan,esaterako. Haatik, esperientziak dio irekieraegun gutxi batzutan amore emanda ondorengehitu egiten direla. Madrilen edo Valentzianez ziren hasi egunero irekiaz, baina orain den-dak urteko 365 egunetan zabal daitezke. Nafa-rroan, bere aldetik duela ez asko urtean laujaiegunez irekitzen zen, baina El Corte Inglés,Carrefour, Decathlon eta beste batzuren pre-

sioaren eraginez gaurko hamarreraino iritsidira, legediaren babesarekin gainera. Turis-moaren aitzakiaz erakunde publikoek “Kontsu-mitzen dut, beraz banaiz” maximak gidatutakohiri eta kontsumo eredu bat ezarri nahi dute.Gaur hemen bildu garen erakundeok besteeredu baten alde egin nahi dugu, atsedenhartzeko eskubidea eta lan eta famili-bizitzakontziliatzeko eskubidea aintzat hartu etaaisialdiaz gozatzeko alternatiba gehiagodituen eredua.

EUSKO JAURLARITZAREN POSIZIOAEusko Jaurlaritzak Auzitegi Konstituzionaleanhelegitea sartu zuen 2012ko uztaileko dekre-tuaren aurka, zeinak Gune Turistikoen Adie-razpena jasotzen baitzuen, eskumenen inba-sioa medio.

Alabaina, Sailburuordetzako ordezkariekdiotenez, ez zen turismo guneei inguruko atalaerrekurritu, gainontzeko guztia baino. OrainMerkataritza-Jarduerako Legearen laugarrenaldaketari ekin dio, Estatu mailako legeek

turismoari buruz diotena aintzat hartuaz. Guregaldera da gai honetan ez ote diren eskume-nak inbaditzen. Noski baietz. Baina EuskoJaurlaritzaren eta espainiar Gobuernuarenfilosofia merkataritza-ordutegiei buruz berberada.

Gure ustez, erabateko liberalizazioarenaurkako ustezko mezu baten atzean bestejarrera bat ezkutatzen da, eredu jakin batenaldekoa: lan-eskubideei erasotzen dien ere-dua, saltoki handi eta kateen interesak defen-

______________________________

• “Enpresa handietan ez dira hitzarmen probintzial sektorialakaplikatzen, Saltoki Handietakohitzarmen estatala baizik,eta honen lan-baldintzak askozere okerragoak dira”______________________________

• “Gaur Merkataritzako sailburuari eskatzen diogu helegitea sardezala 8/2014 Errege Dekretuarenaurka, merkataritza-ordutegieidakokienez, nabarmen inbaditzenbaititu eskumenak”______________________________

• “Lan-batzorde bat eratu duguetorkizuneko merkataritzajarduerako euskal legeak euskaljendartearen gehiengoakmerkataritza-ordutegiei buruzduen iritzia aintzat har dezan”______________________________


EKA-ko presidentearen adierazpena Bilboko prentsaurrekoan

“Kontsumitzaileok, liberalizazioaren aurka”Ingandeetan eta jaiegunetan saltokiak ireki nahi dituzten enpresa handiekkontsumitzaileek hori eskatzen dutela argudiatzen dute. Hori erabat gezurrada. Erabat alderantzizkoa da. Kontsumitzaileon gehiengo handiak oso era gar-bian esan du ez duela saltokiak jaiegunetan irekitzearen beharra ezta nahi ere.Hala adierazten dute argi eta garbi azken 12 urteetan gai honetaz egin direninkesta guztiek. Aipatu argudio hori aitzaki hutsa eta hutsala da, eta ez duguinolaz ere onartuko saltokiak jaiegunetan irekitzearen aldeko inolako babesikipintzea gure ahotsean, gure izenean.

Behin eta berriz, irmotasunez, merkatal enpresa handi batzuek (benetakooligopolioak osatzen dituztenak) gizarteari merkataritza-ordutegian erabatekoliberalizazioa proposatzen diote, lehen aipatutako estakuruak eta bestelakoleloak ere erabiliz (turismoa, modernitatea, kontsumitzaile berriak edo kontsu-mitzeko ohitura berriak...).

Irmotasun berberaz eta nekatu gabe ere, guk, kontsumitzaileen elkarteok,argi eta garbi aldarrikatzen dugu: gaur hemen bildutako sindikatu eta merka-tarien eskaera justuak gureak egiten ditugu.

ditzen dituena, eta Euskal Autonomia Erkide-goko iritzi publikoaren aurka doana. Hori, pro-posamenak agertzen dituen aukeretan libera-l izazioa denboran es espazioan mugatuegingo dela esanagatik.

Hori guztia medio, lan-batzorde bat eratudugu etorkizuneko merkataritza-jarduerakoeuskal legea euskal jendartearen gehiengoakmerkataritza-ordutegiei buruz duen iritzia aint-zat har dezan.

Gaur Jaurlaritzari egin asmo duen lauga-rren lege-aldaketaren inguruan honakoa gal-

detu nahi diogu: Kontsumitzaileen %94keskatzen ez badu eta turismoaren eraginamerkataritzan ea ezdeusa bada, norentzategin nahi dute?

Irailean gai honekin itzuliko gara; orduanemango dugu gure kanpainaren ingurukoxehetasun geiago.

Gaur eskatzen diogu Merkataritzako sail-buruordeari helegitea sar dezala 8/2014 Erre-ge Dekretuaren aurka, merkataritza-ordutegieidagokienez, nabarmen inbaditzen baititueskumenkak.

Gure inguruan, geroz eta gehiagodira automobila konpartitzenduten herritarrak, eta baita horre-tarako aukera ematen duten plata-formak ere. Zurrumurru batekohartarazi gintuen atzo goizeanEspainiako Gobernuko SustapenMinisterioak automobilak konpar-titzen dituzten erabiltzaileei isunakjarriko zizkiela. Kontua da arratsal-dean argitu zuela Ana PastorMinisterioko buruak isuna, jartze-kotan, zerbitzua hau dirua irabaziasmoz erabiltzen duten gidari pro-fesionalentzako litzatekeela, eta ezautomobila partekatzen duen edo-norentzat. Hori bai, edozein kasu-tan ere, dirua tarteko dela ibilgai-lua konpartitzen bada, horreklegez arautua egon behar duelaeta segurtasun neurri guztiak bete.

Zein irakurketa egiten duzuekontsumitzaileen elkartetik?Krisia heldu zenetik kontsumitzaileakkontu handiagoz ibiltzen gara, hala-beharrez; eta, gastuak gutxitzeko,produktuak eta zerbitzuak hobeto

probetzatzeko, kontsumo ardurat-suago bat egiteko joera, ekimen etanegozio berriak sortu eta areagotudira kontsumoaren arlo askotan: eli-kaduran (adibidez baserritarren etaerosleen arteko harreman zuzenak,salerosketa zuzenak), aisian, kulturkontsumoan... eta, noski, garraioanere bai. Kontsumo joera “berri” horie-tatik asko zaharrak dira, kontsumogizartearen aurrekoak, trukea adibi-dez, elkarlana, eta asko garatu diraurte hauetan batez ere teknologiaberriei esker, Internet eta sare sozia-len bitartez... Hortxe daude ba kot-xea eta gastua konpartitzeko partiku-larrak elkartzen edo harremanetanjartzen dituzten weborriak, irabazi-asmorik gabekoak batzuk, eta bestebatzuk horretan profesionalki aritzendirenak. Hortxe dago gakoa. Partiku-larrek nahi dutena adostu eta egindezakete haien artean irabazi-asmo-rik ez badute. Baina weborri bateangarraio zerbitzuak eskaintzen badira,ibi lbideak, tarifak eta horrela...orduan hori garraio enpresa bat da,edo garraio-agentzia bat da, eta

Herritarren artean kotxeak konpartitzeko azken urte haue-tan areagotu diren plataformek eta weborriek (batzuknegozio bezala eta beste batzuk doan) taxisten haserreapiztu dute Europan zehar (konpetentzia ezleiala dela diotetaxistek) eta zenbait gobernuk (Espainiakoa barne) garraioeremu berri hau arautzeari ekin diote. Jarraian, EuskadiIrratiak EKA-ri ekainaren XXX egunean egindako elkarriz-ketaren transkripzioa dago.

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Garraioa 19

Kotxeak konpartitzekoelkarguneakEKA-REN IRITZIA: irabazi-asmorik gabekoak, partikularrenarteko akordioak dira eta ezin dira legez arautu; negoziobezala jardunetek garraioaren araudiak bete behar dituzte

beraz garraioa arautzen duten legee-kin eta beharrekin bete behar dute:auto-gidariek bidaiariak eramatekobaimena eduki behar dute, ibilgailuekbidaiarien beharrezko aseguruaordainduta eduki behar dute, profe-sional horiek (gidariek zein weborrienarduradunek) irabaziak edo mozki-nak aitortu eta zergak ordaindubehar dituzte... Profesional guztiakbezala... Eta horrela ez bada kontsu-mitzaileen eskubideak urratzen aridira. Baina, berriro diogu: dirua ira-bazteko asmorik ez badago, partiku-larren arteko akordioak gauza priba-tua dira, beti ere adosten eta egitendutena delitua ez bada. noski, etagobernuek ezin dute horretan ezeragindu, ezer debekatu edo ezerzigortu. Inolaz ere.

Jaso al duzue inoiz gaihoni lotutako erreklamaziorik?Ez. Jaso ditugu bai kontsultak, galde-rak... baina erreklamaziorik ez.Garraio-mota berri horretan, Interne-tez, profesionalki aritzen diren zerbit-zuetatik ez zaigu erreklamazio batere heldu. Dakigunez, zerbitzu horiekerabiltzen dituzten kontsumitzaileaknahiko pozik daude, zerbitzu mal-guak dira, haien beharretara ondomoldatzen direnak, dirua aurreztendute... Agian horregatik ez zaiguerreklamaziorik heltzen. Eta partiku-larren arteko akordioetan oinarrituta-ko erreklamaziorik ere ez. Izan ere,kontsumitzaile elkarteok ez dugu zeresanik partikularren arteko akordioe-

tan, ez da gure lan eremua; hori mer-kataritzatik kanpoko esparru pribatuabaita.

Sustapen Ministerioaren erabakiaikusita, autoa konpartitzekoasmo duten erabiltzaileek zerhartu behar lukete kontuan?Herritar horiek haien artean kotxeaeta gastuak konpartitzeko ados jart-zen diren erabiltzaileek (egunero lan-tegira edo unibertsitatera joateko,adibidez) ez dute inolako beldurrikizan behar. Egiten dutena partikula-rren arteko akordio bat da, eskubideosoa dute hori egiteko, eta gaineraoso ondo egiten dute. Kotxe batbetetzea onuragarria da guztiontzat.Bidaiari horiek dirua aurrezten dute,erregaietan aurrezki bat da eta gizar-te osoarentzat kutxaduran aurrezkibat ere bada. Onuragarria da aldeguztietatik ikusita. Bueno, igual gaso-

lindegiek gaizki ikusten dute, edokotxeen saltzaileak... Baina, oroko-rrean, argi dago produktuak etabaliabideak ahalik eta hoberen pro-betzatzea eta horrekin batera sos-tengarritasunaren bidean ibiltzea...hori gizartearentzat gauza ona dela.Izan ere, hemen, Euskal Herrian,zenbait instituziok (adibidez BilbokoUdala eta Eusko Jaurlaritza) lagunt-za eman dute kotxea konpartitzekoplataformak sortzen eta garatzen.Normala denez. Hori bai, horrelakoakordioetan ari diren pertsonek jakinbehar dute ezin dietela akordiohorretan dauden beste pertsoneienpresa bati exigitu ahal zaizkiongauzak eskatu, ezin dutela kontsu-mitzale bezala ezer erreklamatu,kasu horretan ez baitira kontsumit-zaileak: kontsumitzaileak dira soilikenpresa edo profesional batekinharremana duten herritarrak.

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Garraioa 20

_________________________________________________

Kontsumo joera “berri” horietatik asko zaharrak dira,kontsumo gizartearen aurrekoak, trukea adibidez,

elkarlana, eta asko garatu dira teknologia berriei ezker_________________________________________________

Dirua irabazteko asmorik ez badago, partikularren artekoakordioak gauza pribatua dira eta gobernuek ezin dute

ezer agindu, ezer debekatu edo ezer zigortu_________________________________________________

Argi dago produktuak eta baliabideak ahalik eta hoberenprobetzatzea eta horrekin batera sostengarritasunaren

bidean ibiltzea gizartearentzat gauza ona dela_________________________________________________

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Erreklamazioa egiteak merezi du 21

EKA/OCUV

2013an, telefono konpainia batzuk hileroko fakturak pape-rean, postaz, jaso nahi zituzten bezero berriei (kontratuberriak) kobratzeari ekin zioten; euro bat gehi BEZa fakturabakoitzeko. Vodafone, Yoigo eta Jazztel lehenak izan zireneta hauen atzetik ia beste guztiak etorri ziren. Kontsumit-zaile erakunde batzuk galdetuta, Instituto Nacional de Con-sumok (INC) adierazpen zehatza burutu zuen: “Fakturakpaperean bidaltzeagatik kobratzea gehiegizko praktika batda eta fede onaren aurkakoa. Erabiltzaileak beti baimendubehar du faktura elektronikoa eta ez da inoiz konpainiakinposatutako izan behar”.

Gehiegizko praktika bat da, esan zuen INCk, “banaka negozia-tua izan ez den kontratu baten barruan ezarritako baldintza oro-korra delako eta zeinek, kontsumitzailearen kalterako, bi alde-ren arteko eskubideen artean desoreka garrantzitsu bat

eragiten duen”. Eta fede onaren aurka doana “kontsumitzailearilegalki aitortutako eskubideak murrizten dizkiolako”.

Merkatal erlazioak arautzen dituzten legeek (horien artean,58/2003 Zergen Lege Orokorra, Abenduaren 17koa) argi ezart-zen dute faktura ematea legeak ezarritako betebeharra delaproduktu bat saltzen edo alokatzen duen, edo zerbitzuren batematen duenarentzat eta faktura hori dohainik jasotzea kontsu-mitzaileen oinarrizko eskubidea da.

Paperezko fakturagatik dirua kobratzen duten telefono kon-painiek faktura elektronikoarekin betebehar hori betetzen dute-la eta paperezko faktura haientzat kostu bat suposatzen duelaargudiatzen dute eta, beraz, haientzat ez da kontsumitzaileeneskubidea, baizik eta zerbitzu gehigarri bat, kobratu beharrekozerbitzua.

EKAk ezetz esaten dio argudio horri. Faktura elektronikoakez du aipatutako kontsumitzaileen eskubidea betetzen, badire-lako internet, posta elektronikoa, inprimagailua... ez dutenak,eta askorentzat faktura elektroniko hori izango ez balitz bezala

da. Faktura paperean behar dute, hura jasotzeko eskubideadute, eta faktura bidaltzeagatik euro bat baino gehiago kobrat-zea, ilegala izateaz gain, lotsagarria da, bereziki milioika eurofakturatzen dituzten enpresentzat.

Gutxi gorabehera gauza bera esan dute eta horren inguruanepaia zabaldu, gainera, justizia epaitegiek. Horien artean, Bil-boko Lehen Instantziako Hirugarren Epaitegiak, zeinek, 2013koUrriaren 13an EKAko bazkide batek Vodafoneren aurka aur-

Justiziak Vodafone bezero bati fakturakpaperean bidaltzeagatik kobratutakodirua itzultzera zigortzen du• Bilboko Lehen Instantziako 3. Epaitegiak kontratu baten klausula, zeinek ordainagiriabidaltzeagatik dirua kobratzea ahalbidetzen duen, ezeztatu du, eta Vodefone berebezeroari ilegalki sei hilabetez kobratutakoa (7,56 euro) itzultzera zigortu du

• Praktika hau, ohikoa zenbait konpainietan 2013tik, aurki Kontsumitzaile etaErabiltzaileen Babeserako Lege Orokorrean egindako erreforman debekatuta geratu da

EKA/OCUV - irabazitako auziak - EKA/OCUV - irabazitako auziak - EKA/OCUV - irabazitako auziak - EKA/OCUV - irabazitako


keztutako auzi-eske baten inguruan epaia zabaldu zuen, eurobat (gehi BEZ) kobratzeagatik paperean bidali zion hileroko fak-turengatik konpainiarekin sinatu zuen unetik aurrera (bazendagoeneko Vodafoneren bezeroa).

Vodafoneri behin baino gehiagotan erreklamatu ondoren,inolako erantzunik jaso gabe, kontsumitzaile honek epaitegieta-ra jotzea erabaki zuen, gure abokatuek lagunduta, Vodafoneksei fakturengatik kobratutakoa erreklamatzeko: 7,26 euro. Eraberean 150 eurotako kalteordaina eskatzen zuen erreklamazioprozesuan pairatutako kalte ekonomiko (telefono deiak, fotoko-piak...) eta moralengatik.

Aurreko bista baten ondoren zeinetara Vodafone ez zenjoan, epaileak, “Vodafonek bezeroari arreta eskaintzeko bete-beharrean azaldutako erabateko ardura faltaz” ohartarazi ondo-ren; faktura paperean kobratzea ahalbidetzen duen klausulagehiegizkoa dela ebazten du, eta Vodafone 7,26 euroak itzult-zera eta epaiketaren kostuak ordaintzera zigortzen du, nahizeta kalte moral eta ekonomikoek eragindako 150 eurotako kal-teordainari uko egin, kalte hauek ez direla frogatuak izan uste-rakoan.

Bere arrazoiketa juridikoan, Bilboko Hirugarren ZenbakikoLehen Instantziako Epaitegiaren titularrak, besteren artean,Madrilgo Justizia Epaitegi Gorenaren epairen bat aipatzen duzeinek hurrengo kasuan, telefono mugikorretako kontratuetan,klausula bat gehiegizkoa dela (Kontrataziorako Baldintza Oro-korretako Legearen 1.1 artikuluaren arabera, 7/1998 legea, Api-rilaren 13koa) ezartzen duen: aldez aurretik prestatutako klau-sula bat bada, alderen batek kontratuaren barruan sartzeabehartzen badu, kontratu anitzetan (“atxikimendu kontratuak”izenekoak) agertzeko helburu zehatzarekin idatzia izan bada.

Eta zehazki horrela ikusten du kasu honetan epaile bilbota-rrak, zeinek gehiegizko klausularen deskribapenean sakontzenduen eta aldi berean kontratua enpresariaren borondateari lotu-tako guztiak, kontsumitzaile eta erabiltzaileen eskubideakmurrizten dituztenak, kontratuan elkarrekikotasun falta zehaz-ten dituztenak, kontsumitzaileari gehiegizko bermeak ezarten

dizkiotenak, edo behar ez bezalako frogaren zama ekonomikoaezartzen diotenak, kontratuaren garapen eta bikaintze neurritikateratakoak izaten direnak, edo ezartzen den legediaren zeinlehiaren arauen aurka dozenak gehiegizko klausulak direlaegiaztatzen du.

Beraz, epaileak fakturak paperean bidaltzeagatik kobratzekoklausula baliogabetzen du eta haren eraginak desegin daiteze-la agintzen du, hau da, Vodafonek bere bezeroari azalpenhorregatik kobratutako dirua itzul diezaiola eta, jakina, gehiegi-keria hori berriro egin ez dezala. Irabazitako auzia.

EKA/OCUV - irabazitako auziak - EKA/OCUV - irabazitako auziak - EKA/OCUV - irabazitako auziak - EKA/OCUV - irabazitako________________________________________

“Paperezko fakturen igorpena kobratzeaabusuzko jokaera da. Faktura elektronikoabeti erabiltzaileak onartua izan behar da,

ez konpainiak inposatuta” ________________________________________

________________________________________

Epaileak bere bezeroarekiko arretanVodafoneren “erabateko ardura falta”

nabarmendu zuen; ez zien erreklamazioeierantzun eta ez zen epaiketaren aurrekora joan ________________________________________


Abusuzko klausulak,sistemak onartutako gehiegikeriaLegeak egiten duena amarrua asmatzen du, dio esaerak. Enpresek es dituzte legeak egiten,baina bai idazten dituztela kontratuak, askotan amarruz jositakoak. Finantza erakunde, airekonpainia, telefono edo Internet, gas, elektrizitate... konpainia askok egiten dute. Kontsumit-zaileei “inposatzen” dieten kontratu askok gehiegizko klausulak dituzte, zeinek legediaeskuan hartuta epaileek ezeztatu egin dituzten eta gehigizkotzat jotzen dituzten. Zergatikorduan jarraitzen dute hauek ezartzen eta diru etekinak lortzen gehiegikeria horiekin eurenbezeroen kontura? Sistemak hala baimena ematen dielako. Noizean behin kontsumitzailerenbatek epaile batek justizia egin dezala eta gehiegikeria konpon dezala lortzen du. Baina kon-ponketa hori kasu zehatz horretan amaitzen da; ezin da haratago joan. Eta enpresak, zeiniepaileak hori ezin dela egin esan dion, gauza bera egiten jarraitzen du zigorgabetasun osozmilaka edo milioika kontsumitzaileekin. Iberiako “no show” klausulak, adibidez, zeinek zen-bait joan-etorriko hegaldietan bidaiariari etortzeko bidaia erabiltzea galarazten dion joanekoaerabili ez badu. EKA-k aurki gehiegikeria baliogabetzen zuen epaia lortu zuen. Baina, jakina,bakarrik auzi-jartzailearentzat. Gauza bera esan daiteke aurki zabaldutako beste epai osogarrantzitsu baten inguruan zeinek mailegu hipotekario baten zoru klausula baliogabetu zueneta finantza erakundea, haren harira era ilegalean kobratutako dirua itzultzera zigortu zuen.Horrela geratu zen hori. Kontsumitzaile batek borrokatzen du eta irabazten du. Milaka etamilaka, borrokatu gabe, galtzen dute. Gehiegikeria honekin amaitzeko bide bakarra legegile-ak dagokion legea alda dezala da, gehiegizko klausula zehatzak berariaz debekatuz. Bainalegegileak, agintzen duena dena, ez du egiten, ez behintzat ikusten ari garen klausuletan. Etagobernu bezala badirudi ez zaiola hurrengoa bezain sinplea den ideiarik bururatzen: begira-tu, aztertu, sektore latzenetako (airea, telefonoa, elektrikoak...) enpresek eskaintzen dituztenkontratu estandarrak gehiegizko klausulen eta ilegaltzat jo izandako baldintzen bila, gehiegiz-kotzat jo izandakoak epaileengatik eta aipatutako enpresa horiek zigortu. Zergatik ez?

EKA/OCUV - irabazitako auziak - EKA/OCUV - irabazitako auziak - EKA/OCUV - irabazitako auziak - EKA/OCUV - irabazitako

___________________________________________________________

Gehigikeria masibo hau ekiditeko bide bakarra da legislatzaileaklegea aldatzea eta abusuzko jokaera zehatzak zehazki debekatzea

___________________________________________________________

EKA/OCUV

ArabaVitoria-GasteizFrantzia, 21, 1. eskuma. 3. bulegoa945 283 [email protected]

GipuzkoaDonostiaBoulevard, 25, behea, 8. bulegoa943 423 [email protected]

IrunFueros, 2. eskuma943 632 194

HondarribiaKasino Zaharra943 640 488

BizkaiaBilbaoPlaza Barria, 12, 1. ezkerra944 168 506 / 944 150 [email protected]

GetxoAmesti, 6, 1. 8. bulegoa944 912 [email protected]

LeioaJ.L.Aketxe plaza, z/g944 639 633

______________________________

Komunikazioa944 [email protected]

Z o ru k la u s u le i - eka.org · rretako dismetria, erredurak anketan, barizeak...) kalte...

Documents

Transcript of Z o ru k la u s u le i - eka.org · rretako dismetria, erredurak anketan, barizeak...) kalte...