XORNAL CULTURAL PARA O LECER

Nº14Febreiro de 2018

Prezo: 2 euros

A Xunta inviste800.000€ nomosteiro deOseira

Páxinas VIII

Páxina XVII

Páxina XVI

Páxina XXIV

Páxina XV

Ciclo nos 20aniversario doCineclubPoleiro

Presentado"Terras doCondado-AParadanta"en FITUR

Festival Taiñaen Goián,Tomiño

Certame derecolla dasimaxes doPatrimonioCulturalInmaterialgalego-portugués

Entr

evi

sta Thais Pousada, docente universitaria

Páxina XIV

“Na investigación nonse inviste cunha visión

a longo prazo”

Páxina X

A Xunta inviste 508.000 euros no proxectoexpositivo do Museo do Viño en Ribadavia

O FARELO | Febreiro de 2018II

Opinión

Comezar un novo ano ésempre ilusionante,pero recoñezo que pe-

char 2017 foino tamén traspoder valorar os resultadosobtidos. Foi un ano excepcio-nal para o sector que nosreúne cada ano neste marcode FITUR e iso, no caso de Ri-beira Sacra poderiamos dicirque se traduciu nunha viaxemáis aló das nubes. Son moi-tos os motivos e indicadoresdesa ilusión coa que arrinca-mos un novo exercicio, peroante a imposibilidade e im-procedencia de abarcalo todoagora e máis aló das cifras,centrareime en catro aspectosque xustifican en parte estasensación tan gratificante e oímpeto por seguir crecendo.

O pasado 10 de setembrodespegou o último globo dasviaxes 2017. Un total de 280prazas puxéronse á vendaentre xuño e setembro. Es-gotáronse en cuestión de ho-ras. Chegaron persoas de todosos puntos de Galicia e doresto de España, e os teléfo-nos do Consorcio e correoschegaron a colapsarse pormomentos. En leste mesmoescenario presentamos hai unano o voo inaugural no quesobrevoamos a capitalidade,Monforte de Lemos, baixo acampaña promocional “Pasa-porte ás nubes de Ribeira Sa-cra”. A pesar da expectativalevantada naquel momento,nada facía presaxiar que oéxito sería tan rotundo."

EsgrafiadosOutro proxecto que nos

mantén certamente ilusiona-dos está relacionado co coi-dado do destino. É verdadeque os xestores pecamos ásveces de querer promocionarpara atraer público ao nosoterritorio sen pararnos a pen-sar se o preparamos comoverdadeiros anfitrións. Cando

aloxamos a invitados en casa,preocupámonos de coidar cadaun dos detalles que nos per-mita dar a mellor imaxe denós mesmos; pois ben, iso éo que pretendemos facer ta-mén en Ribeira Sacra. Fai unpar de edicións presentamoso proxecto de muralismo comounha posible ferramenta daloita contra o feísmo arqui-

tectónico. Á vez que escon-diamos determinados elemen-tos que formaban parte irre-mediable da nosa paisaxe, po-ñiamos en valor os recursosque recollían as pinturas dosartistas aos que encomenda-mos o proxecto.

Sen abandonar esta ideamáis contemporánea de em-belecemento de espazos, en2017 e grazas a outro dosconvenios asinados coa Xuntade Galicia, puxemos en marchaunha acción de posta en valordun muralismo tradicionalque a inmensa maioría de per-soas descoñecen. E inclúome,que a pesar de ver desde nenoeste tipo de decoracións concal nas fachadas, non era

consciente da súa importanciaata valorar o conxunto. Sonos ”esgrafiados”. Seguramenteque moitos dos presentes,non sendo de Ribeira Sacra,verían nas zonas rurais dosseus lugares de orixe encin-tados nas fachadas de pedracun certo toque ornamental.Pois ben, a iso damos o nomede esgrafiado e en Ribeira

Sacra ten un significado es-pecial, pola súa tipoloxía econcentración.

PortalE ilusión fainos presentar

a versión de proba dun novoportal de información turísticaque nada ten que ver coasferramentas que utilizamosata o momento. A actual webde información do Consorcioquedouse pequena en cantoa capacidade e en canto atránsito, pois o acceso á mes-ma multiplicouse por 10 noúltimos tres anos. Así ben,era unha necesidade dar co-bertura informativa a travésdo medio imprescindible queé a Rede e mellorar o soportepara adaptalo aos novos dis-

positivos tecnolóxicos. Esteportal que hoxe se abre amodo de proba en galego ecastelán, estará dispoñibleao completo antes da próximaSemana Santa e foi desen-volvido no marco da subven-ción de sinalización e acce-sibilidade convocado polaAxencia.Este proxecto implicafacilitar unha planificaciónefectiva de visitas ao destinopodendo crear unha guía per-sonalizada dunha estancia;facilita o desprazamento físico

aos recursos turísticos pre-sentes no destino; facilita oacceso á información a per-soas con discapacidades vi-suais (antes e durante a visi-ta) e outras; enriquece e com-plementa de maneira subs-tancial os contidos xa pre-sentes nos medios físicos contécnicas e medios acordesaos tempos que corren se-gundo os intereses dos visi-tantes. Tamén, fai máis ac-cesible, simple e atractivo oacceso, a exploración e a vi-sualización da informaciónturística existente sobre odestino e ofrece toda a in-formación en seis idiomas:galego, castelán, inglés, fran-cés, portugués e alemán.

Declaraciòn BICPor último e como algo que

relegará o 2018 ás datas his-tóricas de Ribeira Sacra, temospor diante o reto máis ilusio-nante ao que nos enfrontamosata o momento: o camiño aunha posible declaración comoPatrimonio da Humanidade.Levamos un tempo falandodela, pero os pasos comezana darse en firme e a DirecciónXeral de Patrimonio Culturaltomou as rendas para formalizaresta candidatura. Como pasoprevio está a case inminentedeclaración de Ben de IntereseCultural. A concienzuda labordo equipo de traballo de Pa-trimonio coa participación dedeputacións, concellos, Con-sello Regulador, asociaciónsculturais e outros moitos axen-tes, levou á incoación do ex-pediente que se publicaba opasado 29 de decembro noDiario Oficial de Galicia. A de-claración ten a súa complexi-dade. Falamos de case 18.000hectáreas e 190 núcleos depoboación nas ribeiras dos ríosSil e Miño. Todos temos res-ponsabilidade neste proceso,por iso convido desde aquí aque calquera persoa interesadae coñecedora do territorio re-víseo e faga as achegas queconsidere oportunas para queo resultado final sexa consen-suado e mérito de moitos.

Así ben, por diante temosun ano crucial para o nosoterritorio. Independentementeda candidatura, a declaraciónBIC constitúe unha ferramentade protección e conservaciónnun momento crucial. RibeiraSacra crece como destino tu-rístico e é hora de pensar nasmedidas que nos permitan ga-rantir o mantemento do quea fai única.

Por Luís Fernández Guitián. Presidente do Consorcio de Turismo Ribeira Sacra

Os retos da Ribeira Sacra

Vista aérea de Castro Caldelas municipio ourensán da Ribeira Sacra.

IIIO FARELO | Febreiro de 2018

Galicia

O Concello da Coruña asina un protocolo decolaboración con Valencia para a promoción

turística

Os concellos da Coruña ede Valencia asinaroneste mércores no marco

da Feira Internacional de Tu-rismo de Madrid (FITUR) un pro-tocolo de colaboración entre osseus consorcios de turismo queten como fin desenvolver ac-cións de promoción conxuntase complementarias de cara adar a coñecer e favorecer osdesprazamentos a ambos desti-nos. Así, nun acto presididopolo alcalde coruñés, Xulio Fe-rreiro, e o seu homólogo valen-cián, Joán Ribó, e ao quetamén acudiron o presidente doConsorcio de Turismo da Co-ruña, Alberto Lema, e a xerentado ente municipal, Lanzada Ca-latalayud, ambas cidades mani-festaron a súa vontade de"establecer accións que contri-búan a acadar mellores resulta-dos en canto ao posicionamentode marca e imaxe de ambos des-tinos de forma combinada". "Asaccións a desenvolver irán en-camiñadas, tamén, a potenciaro incremento de novos e novasturistas", indicou o primeiroedil coruñés, que recordou queo goberno local coruñés "consi-derou e considera que a cone-xión por avión con Valencia éestratéxica, de aí que a man-

teña no seu convenio coa com-pañía Vueling e de aí que o pa-sado ano se variase afrecuencia dos vóos, na buscade horarios que conviñesenmellor tanto aos e ás viaxeirasde negocios, como a aquelas qebuscaban o ocio que ofertan asdúas cidades".

O protocolo de colaboraciónestablece unha serie de liñasde actuación básicas como sona promoción da oferta turísticacruzada mediante talleres detraballo con profesionais dosector turístico, a difusión dovoo A Coruña-Valencia-A Coruñaa través de todos os mediosposibles, e a realización de ac-cións promocionais da ofertagastronómica a través da marcaSaborea España, que aglutinaos dous destinos.

O documento asinado entreos alcaldes Ferreiro e Ribó indica

tamén que tanto o Consorciode Turismo da Coruña como aentidade Turismo Valencia ela-borarán un Plan de Traballoconxunto no que se concretaránprazos e orzamentos asociadosás distintas liñas de traballo,así como unha Memoria de ac-tuacións, onde se recolla e re-suma os traballos realizados eos resultados obtidos. "Esteconvenio de colaboración tenvocación de continuidade, deser un documento vivo, xa quese irá ampliando coas diversasaccións que vaiamos acordandopoñer en marcha", dixo o rexe-dor, que avanzou que a preten-sión de ambas entidades e ar-ticular unha Comisión de Se-guimento, constituída por re-presentantes de ambas admi-nistracións de cara a analizaras accións promocionais e osseus resultados.

Oconcelleiro de Rexe-neración Urbana,Xiao Varela, reu-

niuse con veciños e veciñasdun inmoble lindante copolígono de Náutica, paraacordar xunto coa xunta decompensación do polígono(responsable das obras) asolución definitiva de urba-nización da nova rúa queconecta a praza AlmiranteRomay co paseo marítimode San Roque de Fóra.

O edil destacou o traballode mediación e achegas re-alizado polo goberno localpara lograr que o proxecto“dea resposta ás demandasda veciñanza desta zona”.Así, o edil insistiu en que,unha vez se leve a cabo estaobra, “completarase unha ac-tuación que mellora a calidadeurbana desta zona de forma

radical”. “Estamos a falar dun-ha zona que, segundo a propiacidadanía, levaba máis de 40anos reclamando as soluciónsque estamos a acometer noespazo público”, indicou Va-rela, que lamentou que a re-visión do proxecto adiase osprazos previstos para a finda execución da obra. “Nonobstante, cremos que agoraa intervención que levará acargo a xunta de compensa-ción do polígono cumpre coasdemandas da cidadanía”, dixo.

"Esta obra, xunto coas quevén de realizar na contorna oo propio Concello, que foi ta-mén capaz de desbloquear asituación do polígono de Náu-tica, culminan unha actuacíónglobal fundamental para re-solver desigualdades históricascon respecto a outras zonasda cidade", insistiu.

OConcello da Coruñavén de editar un novodisco recopilatorio que

inclúe algúns dos traballos dosgrupos usuarios dos Locais deEnsaio. O álbum, gravado nospropios estudos do servizomunicipal, inclúe once cortesde música de diversos estilos,entre os que se atopan punk,indie, metal, trap ou rock, e

que representan a gran varie-dade de estilos que se dancita entre os grupos que for-man parte do proxecto. Así,neste novo disco, a veciñanzapoderá observar a evoluciónde grupos veteranos dos lo-cais, e que teñen participadoen eventos como o FestivalNoroeste Estrella Galicia ou noFestival Solidario Coruña en

Directo, como son Ingravity,Harakiri, Proyecto Moucho,Reminders, Quetzal Rider ouSala 5, Pero o CD recopilatoriotamén inclúe traballos de pro-xectos que están a iniciar asúa andaina no espazo muni-cipal que se atopa no Coli-seum, como Theta Waves,Quieta, Trípod3, Wonderminde Thacheesemakers.

O sétimo traballo recopilatoriodos grupos residentes nos Locaisde Ensaio pódese conseguir entodas as bibliotecas municipaisda Coruña, no Centro Municipal

de Información Xuvenil -situadono Fórum Metropolitano- asícomo nos propios Locais de En-saio, nos seus respectivos ho-rarios de apertura.

O Concello publica un novo álbum recopilatorio coamúsica dos grupos residentes nos Locais de Ensaio

Harakiri

Solucións para a nova rúaen Náutica

Redacción A CORUÑA

O FARELO | Febreiro de 2018IV

Humor

Colaboradores: GALIZA: Rocio Rodríguez – Montserrat Rodríguez – Porto Ucha – Raquel Vázquez – C. Méixome – M.

Xiraldez – M. Rguez. Alonso – X. Maure – Uxío Breogán – Pérez Lema – X. Glez. Mtnez. – M. Bragado – B. Iglesias (Mero) – Nemesio Barxa – Andrea Goro – Anxo Mena – I. Otero Varela – SusiRodríguez – Jesús Témez Fernández – Isidoro Gracia – Roberto Carlos Mirás – Rafael José Adalid – Laurade Cáceres – Kiko Neves – Ramón Mariño – Manuel Estévez – PORTUGAL: Viale Moutinho – MansoPreto – Isabel Varela – Manuel Gonçalves – João Martinho – MADRID: Juan Louzán – BARCELONA:Fdez. Valdeorra – PAIS BASCO: Nicolás Xamardo – CANARIAS: Fco. Puñal – NOVA IORQUE: Fco. Álvarez(Koki).

Fotografía: Hernández – A. Gutiérrez – M. Preto – Dpto. Propio.Humor: Tokio, Martirena – Pepe Carreiro – X. Marín – Xosé Manuel Fernández Montes (Hermanager

Producións) – Ignacio Hortas – Francisco Puñal –Felix Ronda – Fuco Prado – Sex – Ortifus (España) –Omar Pérez (Galicia) – Mauricio Parra (Colombia) – Cébula (Polonia) – J.Bosco e Fernández (Brasil) –Marlene – Pohle (Arxentina) – Guy Badeaux (Canadá).

Depósito legal: VG-14/2017

Imprime: Publicaciones Tameiga S.L.Publicidade: Departamento propio e axencias publicidade@novasdoeixoatlantico.comFotografía: Hernández e departamento propioDeseño e maquetación: Fran Eiró

Director: Guillermo Rodríguez Fdez. T. 658 58 50 49 guillermo@novasdoeixoatlantico.comEdita: Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L. Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD

36860 PONTEAREAS - GALIZA - T. 986 64 12 69 redaccion@novasdoeixoatlantico.com

Xornal Cultural para o Lecer

MAITIRENA

FELIX XOSÉ LOIS

www.novasdoeixoatlantico.com

VO FARELO | Febreiro de 2018

Humor

HERMANAGER PRODUCIÓNS

MARILENA NADI

MIRO STEFANOVIC

O FARELO | Febreiro de 2018VI

VIIO FARELO | Febreiro de 2018

Redacción

Miscelanea

O20 de decembro de1907 estreábase naHabana o Himno,

nunha celebración solemneno Gran Teatro do Centro Ga-lego. Aquel foi o primeirodunha serie de xestos desdea emigración cubana que llederon o pulo definitivo ácomposición de Eduardo Pon-dal e Pascual Veiga para a súaaceptación como símbolo deGalicia. A importancia da co-lectividade emigrante nesteproceso é “un feito extraor-dinario que nos diferencianotablemente de calqueracaso parecido”, salientouhoxe o académico Ramón Vi-llares na conmemoración do110 aniversario desta estreaalén mar celebrada hoxe naReal Academia Galega nunacto organizado da man doInstituto José Cornide. Oacadémico correspondenteFernando López-Acuña afon-dou no proceso de creaciónartística do Himno, compostoen 1890, e pescudou outrasposibles representacións an-teriores nun serán na que aparte musical correu a cargode Queiman en Pousa antesde rematar coa interpretacióncolectiva de “Os pinos”.

“O Himno galego nace notempo apropiado, cando amaior parte das nacións cul-turais e estados nacionais eu-ropeos abordaron o reto deter símbolos que identificasenemocionalmente a comunidadepolítica á que se dirixía”, sa-lienta Ramón Villares. Istosignifica que “Galicia estabaaí”, que o pensamento políticoe as pequenas mobilizaciónsrexionalistas, por débiles que

fosen, estaban ao correntedo que sucedía no contextoespañol, ibérico e europeo,engade o o historiador e aca-démico de número.

Como os demais himnos,tampouco naceu por decreto,senón que o seu éxito foifroito dun proceso que implicaaspectos como que sexa can-tado polos orfeóns. Nestecaso, reflicte tamén os es-forzos do rexionalismo paradotar a comunidade galegade símbolos propios (o himno,a bandeira, un panteón e ou-tros lugares de memoria etc.),pero quizais o máis definitoriodo Himno galego é “un feitoextraordinario”: o pulo defi-nitivo da colectividade emi-grante. “En case todos os ca-sos coñecidos na fixación dossímbolos actuaron ou ben ins-titucións públicas, adminis-trativas ou políticas, ou benpartidos plenamente consti-tuídos como tal, pero no casode Galicia este impulso veude América. O Himno foi crea-do en Galicia e despois foi aAmérica, e de alí retornou. Opeso excepcional da colecti-vidade emigrante é algo quenos diferencia notablementede calquera caso parecido”,conclúe o académico.

Un ano despois da súa es-trea a cargo da Banda Muni-cipal da Habana baixo a ba-tuta de Guillermo M. Tomás(máis adiante nomeado aca-démico correspondente daRAG), o himno de EduardoPondal e Pascual Veiga foideclarado oficial -por inicia-tiva de Xosé Fontenla Leal-en todas as festas do CentroGalego da capital cubana. A

mesma institución editou en1909 Apuntes para la Historiadel Centro Gallego de la Ha-bana, onde se publica porprimeira vez en texto impresoa partitura e o poema. Estaedición foi de grande impor-tancia para a súa expansiónen Galicia, destaca o musi-cólogo Fernando López-Acuña,que na súa quenda se detivotamén en detalles da creaciónartística.

A orixe: o certame musicalde 1890

A música e o texto do Him-no foran compostos en 1890para un dos distintos con-cursos convocados co fin dedotar a Galicia dunha “marcharexional”. Foi así o propioPascual Veiga quen lle pediua Eduardo Pondal que escri-bise un poema para o certamemusical do Orfeón Coruñésnº4, que el mesmo dirixía. Apartitura gañadora para acom-pañar os versos de “Os pinos”foi a de Ivo Gotós, pero amarcha non chegou a estrear-se, tal como se anunciara,nas festas da Coruña deseano, posiblemente por faltade tempo para ensaiala. Sexacomo for, a música que fi-

nalmente acompañaría o poe-ma de Pondal sería a que es-cribiu Pascual Veiga en pre-visión de que o premio que-dase deserto, repasa o aca-démico correspondente. Unhapartitura que, segundo as in-dicacións de Veiga, debe to-carse “moito máis rápido doque normalmente hoxe setoca, porque o noso Himnoé unha marcha”.

No momento da súa estreana Habana o Himno foi con-siderado unha obra inédita,pero é posible que fora in-terpretado con anterioridade,apunta Fernando López-Acuña.O investigador suxire que Pas-cual Veiga puido incorporar acomposición ao repertorio dosorfeóns que seguiu dirixindo,hipótese que atopa reforzona declaración nun diario lu-gués, no ano 1896, do secre-tario dun deles, o do CentroGalego de Madrid, con motivoda viaxe da agrupación a Lugopara participar nun certame.Nela asegura que “Os pinos”era interpretado polos seusmembros.

En calquera caso, foi a es-trea á outra beira do Atlánticoa que marcou o inicio da

consolidación do Himno comosímbolo de Galicia. Outro fitoneste camiño, xa en territoriogalego, foi a súa interpreta-ción en Mondoñedo, en 1912,para recibir os restos de Pas-cual Veiga tras seren exhu-mados en Madrid. Cinco anosdespois, en 1917, volveu soarnoutro cemiterio, no de SantoAmaro da Coruña, na despe-dida de Eduardo Pondal nasvoces dos membros das Ir-mandades da Fala, que taméncontribuíron dun xeito moiimportante á súa populari-zación, engade o académicocorrespondente.

Con este acto a RAG ponlleo ramo á celebración do cen-tenario do pasamento deEduardo Pondal. Co gallo des-ta efeméride, publicou a an-toloxía Eduardo Pondal. Oscantos eran da Patria (120poemas), a cargo de ManuelFerreiro e concibida paraachegar a calquera persoainteresada á obra do bardobergantiñán. O profesor daUDC impartiu a semana pa-sada unha conferencia sobreo escritor noutro acto orga-nizado polo Instituto JoséCornide e a Academia.

Un acto literario e musical conmemora na Academia o 110 aniversario da estrea do Himno na Habana

A celebración, organizada pola Academia e o Instituto José Cornide, ponlle o ramo ao ano do

centenario do pasamento de Eduardo Pondal

Pola esquerda, o gaiteiro Andrés Lorenzo, a cantante Andrea Pousa, o musicólogo e académico correspondente Fer-nando López-Acuña, o presidente da RAG, Víctor F. Freixanes, o director do Instituto José Cornide, Xosé Fraga, o his-toriador e académico Ramón Villares e Queiman. Fonte: RAG

O FARELO | Febreiro de 2018VIII

RedacciónGalicia

Opresidente AlbertoNúñez Feijóo, destacouas obras de conserva-

ción e rehabilitación do con-xunto mosteiral de Oseira comoun exemplo da aposta por va-lorizar o patrimonio cultural emonumental de Galicia e avan-zar cara ao Xacobeo 2021.

Cun investimento total querolda os 800.000 euros, Feijóosubliñou que as obras nestemosteiro de Santa María A Realde Oseira –que ten a declara-ción de BIC na categoría demonumento histórico-, teñencomo obxectivo potenciar oatractivo cultural e turísticoda comarca e, ao mesmo tem-po, forman parte do programaque está a desenvolver a Xunta

para actuar en todos os bensde interese cultural que seatopan preto dos camiños deSantiago. Neste sentido, pre-cisou que a actuación abarcaa igrexa do mosteiro, a fachadaprincipal exterior do claustroda hospedaría, parte da cu-berta, intervencións nos claus-tros, na sancristía e na saladas Palmeiras, entre outros lu-gares. Non en van, a súa bi-blioteca, datada de 1766 con-serva uns fondos bibliográficosde importancia excepcional,cuns 30.000 volumes de amplatemática.

“Estou convencido de queeste proxecto será bo paraesta zona, xa que suporá unpulo económico e cultural; e,

tamén, para o resto de Galicia,porque supón conservar a nosacultura”, aseverou, destacandotamén que este mosteiro seatopa preto dunha das paisaxesmáis fermosas de Galicia comoé a Ribeira Sacra, candidata aPatrimonio da Humanidade.

O presidente da Xunta su-bliñou que Galicia xa dispónde instrumentos para fomentaras boas prácticas patrimoniais,como a nova Lei do patrimoniocultural de Galicia, unha normaque combina a máxima pro-tección do patrimonio coa axi-lidade e a simplificación dostrámites administrativos.

Bics no CamiñoFeijóo concluíu incidindo

en que o Goberno galego se-guirá mellorando as condiciónsdos bens de interese culturalasociados ao Camiño e, nestaliña, repasou algúns deles noscales a Xunta está a actuar na

provincia de Ourense, comoson: a catedral de Ourense; arehabilitación completa do cas-telo de Monterrei; o mosteirode Montederramo; o mosteirode Melón, a finalización daReitoral de Ribadavia, na quese instalará o Museo do Viñode Galicia, a rehabilitacióndunha parte do mosteiro deSan Clodio, do convento deSan Francisco, así como variasactuacións na Ribeira Sacra.

“Estas actuacións complétansecon outras que se están alevar a cabo en toda a Comu-nidade, ademais das actuaciónsen todas as catedrais de Gali-cia”, recordou.

Así mesmo, resaltou que es-tes días a Comunidade galegapresentou en Fitur unha pro-posta completa en paisaxes,ocio e a Comisión organizadorado Xacobeo 2021 xa está enmarcha.

A Xunta inviste 800.000€no mosteiro de Oseira

As obras afectan a varias dependencias monacais como á igrexa.

Odelegado territorial daXunta de Galicia, JoséManuel Balseiro, asegu-

rou que o “incremento da de-manda global” no sectorturístico lucense alcanzou o2,8% entre xaneiro e novembrode 2017, grazas en parte ao in-vestimento realizado pola ad-ministración autonómica nestamateria, que ascendeu a 5,5millóns de euros. Balseiro fixoestas declaracións durante apresentación das novas liñas deaxuda que ofertará neste anoTurismo de Galicia, que sumanen conxunto un investimentode cinco millóns de euros a tra-vés de oito programas de axudadiferentes, centrados en mello-rar a imaxe dos aloxamentos,en colaborar cos pequenos ope-radores turísticos, en promocio-nar as festas de intereseturístico e en axudar aos muni-cipios e xeodestinos.

Precisou, en canto ao inves-timento realizado na provinciade Lugo, que unha parte im-portante deses 5,5 millóns deeuros foron destinados á mellorae conservación das rutas xaco-beas, un total de 2,8 millónsde euros, aínda que a Xunta ta-mén concedeu axudas impor-tantes a través dos Grupos deAcción Local de Pesca (GALP) edos Grupos de DesenvolvementoRural (GDR), por un montantede 1,4 millóns. Destinou, ade-mais, axudas por importe de100.000 euros ao Consorcio deTurismo da Ribeira Sacra e outros80.000 á Mancomunidade deMunicipios da Mariña.

Balseiro anunciou que con-vocará aos municipios implicadosa unha reunión para ultimar aconstitución dos dous xeodes-tinos que aínda quedan por for-mar na provincia de Lugo paracubrir “o 100 % do seu territo-

rio”. Son os da Montaña e oque agrupa á Lugo Comarca-AUlloa-Terra Chá e Sarria. O de-legado territorial lembrou quea participación dos concellos évoluntaria e lamentou que oConcello de Lugo xa se borroudeste proxecto.

Críticas á DeputaciónDurante a súa intervención,

retou ao goberno provincial afacer balance do que fixo a De-putación no último ano parapromocionar o turismo e melloraras condicións deste sector, por-que opina que non aguantaríaa comparación cos 5,5 millónsinvestidos pola administraciónautonómica. Balseiro fixo estasdeclaracións despois de que opresidente da Deputación, DaríoCampos, afirmase que a insti-tución provincial “non ten com-petencias” neste ámbito, peroasume a súa responsabilidadepara cubrir as carencias na xes-

tión da Xunta de Galicia. “Nonteñen competencias en nada”,dixo Balseiro, “salvo para axudaraos municipios de menos de20.000 habitantes, que porcerto son todos os de Lugo,fóra da capital”, pero con todo“manteñen unha xefatura deTurismo” na Deputación de Lugo.En canto ao balance do realizadopola Deputación en materia deturismo no último ano, Balseiroresumiuno en “unha mala xes-tión dos catamaráns”, nunhaachega de “30.000 euros aoConsorcio de Turismo da RibeiraSacra” e na promoción de “al-gunhas festas”, aínda que esasaxudas formaban parte do Plan

Único da institución provincial,de modo que foron os concellosos que decidiron o destino dosfondos. Dado que a campañaque presentou a Deputación enFitur “Lugo Cambia”, Balseiroconvidou o goberno provinciala explicarlles aos cidadáns queé o que cambiou no últimoano. De feito, asegurou que enFitur a Deputación só presentou,adicionalmente á oferta do pa-sado ano, “un vídeo novo”. “Tera ousadía de dicir que a Depu-tación de Lugo fai algo poloturismo e a Xunta de Galicianon fai nada, é como dicir quequenta o sol cando está a cho-ver”, resolveu.

O delegado da Xunta contra a campaña da Deputación en Fitur

José Manuel Balseiro, delegado da Xunta en Lugo.

IXO FARELO | Febreiro de 2018

Redacción LUGO

Galicia

Oartista David Catá(Viveiro 1988) fixodoazón dunha das

súas obras ao Museo provin-cial de Lugo. Trátase dunhafotografía que leva por título“Segunda pel 02”, realizadano ano 2011, que pertence ácolección Ephmera, que estaexposta na mesma sala. Ade-mais durante este acto Catáavanzou un novo traballo devideoarte baixo o título “Setepetalos”, que pertence aoseu novo proxecto fotográ-fico “Horizontes”.

A deputada García Portosinalou que “o proxecto deCatá abarca a pintura, a es-cultura, a fotografía e a vi-deoperformance. Un traballo,ademais, internacional, poisa súa, xa percorreu os paísesde México, Nova York, Perú,Cuba, Portugal, Camboya eEspaña”. Ademais lembrou“que a súa traxectoria contacunha importante cantidadede premios a todos os niveis,rexionais e nacionais; inclusosendo seleccionado en festi-vais internacionais como ode Berlín e Nova York”. GarcíaPorto explicou que con estaproposta “o goberno da De-putación aposta pola promo-ción dos artistas novos e lu-censes que están destacandono panorama creativo, mesmo

a nivel internacional”. O catálogo deste exposi-

ción recolle a exposición queacolle desde novembro pa-sado a colección “Ephemera”.Nesta publicación, coordinadapor Aurelia Balseiro, recolleo máis significativo das 80pezas expostas no MuseoProvincial, coas que o autorpresenta a fugacidade davida a través de fotografíaspersoais que recuperan ins-tantes perdidos da súa me-moria persoal. Este libro,que foi deseñado e maque-tado polo propio autor, contacunha tirada de cen exem-plares firmada e numeradapolo propio artista.

David Catá, artista multi-disciplinar, xa que traballacon técnicas artísticas comoa fotografía, escultura, aosoito anos comezou no Con-servatorio de Música de Vi-veiro. Tras graduarse en 2010na escola de Bellas Artes deVigo, gañou o certame foto-gráfico da Deputación de Ou-rense. Con este premio co-mezou o Máster en fotografíade concepto e creación, naEFTI de Madrid. Dende entón,o artista reside en Viveiro,onde traballa na súa obra, acal conta con multitude degalardóns e prestixio inter-nacional.

Entregáronse os pre-mios do VII ConcursoLucus Intercentros do

IES Muralla Romana, unhaxornada lúdica que formaparte da formación dos estu-dantes de Asistencia á Direc-ción na organización deeventos e actos públicos docentro lucense. Os estudantesda Escola de Imaxe e Soneditarán un DVD co materialgravado co fin de contribuír ádifusión desta actividade.

A cita estivo está organi-zada polos alumnos de Admi-nistración e Xestión do IESMuralla Romana, coa axudada Escola de Imaxe e Son deLugo (EIS), da Escola de Artee Superior de Deseño RamónFalcón e o departamento de

Informática do CIFP Politécnicode Lugo. Esta sétima edicióndo certame reuniu a alumnose profesores dos institutos deEducación Secundaria públicosde Lugo: Anxel Fole, LucusAugusti, Nosa Señora dos OllosGrandes, Xoan Montes, LeirasPulpeiro, San Xillao e Muralla

Romana. Disputáronse distintasprobas eliminatorias ás quese enfrontaron os equipos par-ticipantes. Os alumnos some-téronse en cada unha delas adez preguntas tipo test ela-boradas por profesores dasdistintas áreas do institutoanfitrión.

Aexposición itinerante“Olería tradicional:Sons do Barro”, estará

aberta ata o 25 de febreiro naCapela de Santa María deLugo. A mostra que conta conmáis de 70 pezas artesanaisen barro, aportadas pola aso-ciación madrileña E. Adobe epor coleccionistas galegoscomo A. R. e Rosa Carballés,entre outras. No acto de inau-guración participaron tamén oComisario da Exposición, Ri-cardo Rodríguez, e membrosde E. Adobe, que interpreta-ron tamén algúns dos instru-mentos. O Comisarioremarcou “o pracer que supónpoder expoñer na Capela deSanta María, situada xunto aoCentrAD, que conta cunhamostra de instrumentos musi-cais que, a pesares de non serde olería, teñen un valor pa-

trimonial, cultural e artísticoincalculable, ao igual que aspezas desta exposición quehoxe inauguramos.”

A exposición é unha mostrade instrumentos sonoros dearxila, de distinta morfoloxíae procedencia que ofrecenao espectador a oportunidadede descubrir como o ser hu-

mano veu empregando ossons ao longo da historia.Uns usos que serviron paraexteriorizar sentimentos pro-fundos en ritos, costumes efestas de lugares diferentesá Comunidade de Galicia, deonde figuran trompetas, ga-liñas, chifre ou pichetas, entreoutros instrumentos.

Premios para o VII Concurso LucusIntercentros

Acto de entrega de premios.

Exposición de instrumentos de oleríatradicional

Inauguración da mostra no mes de xaneiro.

Pilar García Porto recibiu a obra de David Catá.

O artista viveirense David Catá donaunha obra ao Museo provincial

O FARELO | Febreiro de 2018X

RedacciónGalicia

AConsellería de Cultura, Educa-ción e Ordenación Universitariapublicou no Diario Oficial de

Galicia (DOG) a formalización do con-trato de subministración, suxeita a re-gulación harmonizada, da fabricacióne instalación do proxecto expositivodo Museo do Viño de Galicia, na reito-ral de Santo André de Camporredondo,a cinco quilómetros de Ribadavia. Oinvestimento destinado a este fin as-cende a 508.007,25 euros, e súmaseaos máis de 1,36 millóns de euros quedestinados pola Xunta de Galicia pararestaurar e acondicionar a reitoral.

O obxectivo é que este museo, queconta tamén coa implicación de outrasinstitucións e entidades, sexa o encar-gado de recuperar, documentar, con-servar e difundir o patrimonio culturalvitivinícola de Galicia, e que estea enfuncionamento no ano 2019. A xestiónserá unificada e en rede en coordinaciónco Museo Etnolóxico de Ribadavia. Ainstalación do centro museístico nesteespazo é posible grazas ao acordoacadado entre a Xunta de Galicia e aDiocese de Ourense para prolongar acesión deste edificio ao Goberno au-

tonómico durante outros 25 anos máis;un trámite que se realizou baixo asmáximas garantías administrativas exurídicas.

Catro estaciónsO percorrido expositivo iniciarase

explicando cómo o viñedo crea e mo-difica a paisaxe que o circunda, xerandourbanismo, vertebrando o territorioagrícola e provocando un desenvolve-mento e organización social determi-nado. A continuación, abordaranse ostipos de chan e os traballos na viñanas catro estacións do ano.

Os viñedos de Galicia e as denomi-nacións de orixe actuais terán taménun espazo propio neste centro, en es-pecial a zona do Ribeiro, na que sesitúa o propio museo. Asemade, ofre-cerase unha aproximación á organiza-ción da produción vitícola dos mostei-ros, así como da propia reitoral deSanto André. As últimas salas dedica-ranse a amosar ás persoas visitantes oproceso de transporte da uva ata olagar, o funcionamento do lagar desdeo século IV a.C. ata a actualidade –proceso de prensado da uva, vinifica-ción, prensas...- e mais obxectos rela-

cionados coa adega e cos oficios vin-culados a ela – cubeiros, toneleiros...-. Todo o percorrido estará acompañadode paneis gráficos, elementos audiovi-suais e mesmo virtuais que enriquezano máximo posible a información quereciba o visitante.

ReferenteO Museo do Viño de Galicia será un

referente no ámbito da etno-antropo-loxía e na historia do fenómeno culturalvitivinícola, un espazo único no quese reunirán as 5 Denominacións deOrixe galegas -Ribeiro, Rías Baixas,Ribeira Sacra, Valdeorras e Monterrei-,con especial atención a do Ribeiro.Para iso, o proxecto expositivo dáprioridade ao enfoque etno-históricoe antropolóxico dos seus contidos, pri-

vilexiando o tratamento do territorioe da sociedade das xeografías vitícolas,dos valores e do capital cultural. Oobxectivo é transmitir un proceso his-tórico da cultura vitícola como elementoque ordena historicamente o territorio.Cómpre sinalar, neste sentido, que apropia reitoral foi no pasado prioradoe adega dependente do mosteiro bieitode San Martiño Pinario.

O Museo do Viño de Galicia incorporaráos fondos históricos e etnográficos e acolección do viño do Museo Etnolóxicode Ribadavia, que constitúen a súa co-lección fundacional. Ademais do contido,o inmoble, que forma parte do InventarioXeral do Patrimonio Cultural de Galicia,destaca pola súa relevancia e interesearquitectónico e histórico.

A Xunta inviste 508.000 euros noproxecto expositivo do Museo do

Viño en Ribadavia

O centro situarase na reitoral de Santo André de Camporredondo, Ribadavia.

AConsellería do MedioRural apoia un proxectopara mobilizar arredor

de 300 hectáreas de terreoagrario no concello lugués dePantón, coa finalidade de des-tinalo á produción de viñedo.O director xeral de Desenvol-vemento Rural, Miguel PérezDubois, reuniuse cos promoto-res desta iniciativa e destacouque para levala adiante po-ranse á súa disposición instru-mentos normativos e defomento da mobilidade como

os que ofrecen o banco de te-rras ou os procesos de reestru-turación parcelaria.

Trátase de agrupar e con-centrar o territorio agrariopara, neste caso, posibilitara posta en marcha dunha ex-plotación vitivinícola nunmunicipio que, ademais, tenboa parte da súa superficiedentro da denominación deorixe Ribeira Sacra, un feitoque lle confire un valor en-gadido ao proxecto. PérezDubois salientou que esta

iniciativa, capitaneada poradegas O Castro, coincideplenamente coa estratexia daconsellería para loitar contrao abandono do rural e parapromover a activación de te-rras a ermo con fins agrarios.Por iso, o director xeral com-prometeu o respaldo da Xuntaa través das ferramentas ci-tadas, co fin de propiciar, noseu caso, a mediación entrepropietarios e arrendatariospara poñer a disposición ospredios necesarios.

Así mesmo, Medio Ruralamosou a súa vontade de pres-tar plena colaboración paraasesorar técnicamente aos pro-motores do proxecto naquilo

que precisen para levalo ápráctica, tendo en conta osbeneficios que reportará parao agro desde o punto de vistaeconómico e social.

Medio Rural apoia un proxecto de produción de viño en Pantón

Pérez Dubois cos promotores da iniciativa empresarial.

XIO FARELO | Febreiro de 2018

Redacción

Guía Gastronómica

Tapería La Gula acaba de abrir novo local narúa Ramón María del Valle Inclán, 18, de Ou-rense. Ademais dos seus mini burguers, outra

das especialidades son o tataki de atún e combinadode sobremesas caseiras que os seus clientes degustanpara finalizar unha boa comida ou cea. Ofrece pratodiario de luns a sábado e pratos especiais ou suxes-tións do día para venres e sábado.

En petiscos e tapas: ensalada tépeda, ensaladacompleta, fingers de pito, patacas alioli e bravas,fornecido de croquetas, ovos rotos, cazola de co-gomelos, gulas e bambas, queixo frito, pementosde Padrón, quesadillas, raxo, croca de vaca, porcoIbérico, picaña de vaca, atún á prancha, lurasfritas, mexillóns frescos, lagostinos torpedo, orti-guillas de mar e pescaditos fritos.

La Gula de Valle Inclán

O FARELO | Febreiro de 2018XII

Novas da Raia

Romance Palaciano” é umaação que integra a pro-gramação “Fevereiro, Mês

do Romance”, promovida peloMunicípio de Vila Verde, e querepresenta a consagração deuma harmoniosa união de doissímbolos da cultura nacional: oPalácio da Brejoeira, patrimóniode elevado valor arquitectónico,e os Lenços de Namorados, en-cantadores com as suas mensa-gens de amor.

Neste local de referência mo-numental e histórica, partindoà redescoberta de saberes e tra-

dições, será apresentada, nopróximo dia 15 de fevereiro,quinta-feira, pelas 15h00, a co-leção “Namorar Portugal” e doisnovos produtos que alargam eenriquecem o leque de artigosdisponíveis.

A saber: “Pão-de-Ló Água naBoca” - Pastelaria da Vila (pas-telaria vilaverdense com bastantetradição ao nível da doçaria) e“Chã de Tília Palácio da Brejoeira”- Serras Brandas (chã produzidono Palácio da Brejoeira que re-sulta de uma parceria com SerrasBrandas, empresa do monçanense

Filipe Temporão, que produz ecomercializa chã de diferentessabores).

De referir que a coleção “Na-morar Portugal” compreende umconjunto de produtos desde osetor têxtil, à decoração, arte-sanato, merchandising, acessóriosde moda e agro-alimentar. Estesprodutos estarão patentes noPalácio da Brejoeira, até o dia26 de fevereiro.

Sendo 2018 o Ano Europeudo Património Cultural, importareferir que esta iniciativa, apoiadapelo Município de Monção eacolhida pelo Administrador doPalácio da Brejoeira, Emílio Ma-galhães, será apadrinhada peloEurodeputado José Manuel Fer-nandes, o qual marcará presençanesta data.

15 de fevereiro, quinta-feira, pelas 15h00. Serras Brandas, empresa do monçanense FilipeTemporão, apresenta chã de tília produzido no

Palácio da Brejoeira

Apresentação de produtos “Namorar Portugal”no Palácio da Brejoeira

Primeira exposição dos ‘NovosArtistas’ da Bienal de Cerveira

Uma viagem pelo uni-verso náutico através daarte é a proposta que a

artista brasileira Polliana DallaBarba apresenta ao público naGaleria do Fórum Cultural deCerveira do 3 de fevereiro a 31de março . Trata-se da exposi-ção “Serendipidade” que resultado concurso “Novos Artistas2018”, promovido pela Fun-dação Bienal de Arte deCerveira.

“Serendipidade” é resul-tado de uma viagem reali-zada por mar entre os mesesde março e abril de 2016,onde Polliana Dalla Barbacruzou o oceano Atlântico,o mar Adriático e o Medite-rrâneo até chegar a Israel.“Durante o trajeto foramutilizados diferentes tiposde embarcações e meios detransportes, assumindo os

improváveis desvios e enfren-tando diversos contratempos”,explica a jovem artista.

Polliana Dalla Barba (1988)é licenciada em Artes Plásticaspela Universidade Federal doEspírito Santo (BR) e mes-tranda em Artes Plásticas daUniversidade do Porto (PT).

www.visitepontedelima.pt /visitpontedelima /municipiopontedelima

GPS Expolima 8º34’57,834”W | 41º46’19,067”N

10 e 11 DE MARÇO

XIIIO FARELO | Febreiro de 2018

Redacción

Novas da Raia

ACasa da Cultura Caste-lao acolleu a presenta-ción da programación

de Entroido no Concello deSalceda de Caselas. O AlcaldeMarcos Besada e a Concelleirade Cultura Tere Pérez estiveronacompañadas por representan-tes dos barrios de A Feira eCastro Barreiro.

Tere Pérez fixo un percorridopolos actos previstos que seextenderán dende o venres 9ata o martes 13 de febreiro,

con citas para tódolos públicospara tódolos gustos. Presentouo Entroido como a festa máisantiga de Salceda, con cons-tancia documental da súa exis-tencia cando menos dende oano 1888, ano en que un ve-ciño da Feira lle pedía aosseus familiares emigrados noBrasil ideas e diñeiro paraafrontar o entroido. A Conce-lleira lembra tamén que o Con-cello habilitará de novo unhazona reservada para persoas

en cadeira de rodas no entornoda Praza do Concello, para quetamén elas teñan a posibilidadede presenciar os desfiles domellor xeito posible.

Marcos Besada salientou oesforzo que fai o Concello endivulgar a festa do Entroido,agradecendo o enorme traballolevado a cabo polos veciños eveciñas de A Feira e CastroBarreiro, nunha festa que levao nome de Salceda polo Paísadiante.

A programación comezará ovenres día 9, que será o turnodos centros escolares do mu-nicipio. Así, cóntase coa par-ticipación das Escolas InfantilesA Galiña Azul e Xoaniña, oCRA Raíña Aragonta, o CEP Al-tamira e o IES Pedras Rubias,que como cada ano amosaráno seu enorme traballo e crea-tividade en máis de 1300 ne-nos e nenas de idades entreos 0 e os 18 anos. Esta estasea converter nunha cita multi-tudinaria en Salceda, que anotras ano ve as súas rúas atei-gadas de xente para presenciareste variado desfile.

O domingo, día grande anivel municipal, terá lugar oXX Desfile de Carrozas e Com-parsas, de novo con máis de1300 participantes repartidosen 11 agrupacións chegadasde Salceda, O Porriño, Tui,Vigo e Gondomar. As compar-sas recibirán pola súa partici-pación axudas que van dendeos 200 ata os 700 €, en funcióndo número de compoñentesde cada agrupación. Ademáisde participar no desfile, asagrupacións subiranse taménao escenario para recitar assúas coplas, que seguro trata-rán dos temas de máis rabiosaactualidade. Ademáis da com-pensación económica, as agru-pacións loitan por conseguirata un máximo de doce xamónscomo premio a outras tantascategorías, valoradas por unxurado formado por un repre-sentante de cada unha das

comparsas. A Concellaría deCultura afronta esta cita comounha das máis importantes doano, xa que nos últimos anosten congregado a milleiros depersoas presenciando o espec-tacular desfile. As diferentesagrupacións traballan arreopara ter todo listo para a cita,que sen dúbida volverá marcarpáxina na historia do entroidoda comarca.

O luns e o martes, o Concellocede o turno para o Entroidomáis tradicional do municipio,o que ven enfrontando dendehai máis dun século aos barriosde A Feira e Castro Barreiro.Estes dous barrios traballanarreo dende hai meses, nomáis absoluto segredo, paraque non transcenda ningunainformación ao barrio rival.Para iso, como confirmaronhoxe os representantes dosdous barrios, están implicadospracticamente tódolos veciñosdo barrio, que dun ou doutroxeito colaboran coa súa festamáis arraigada. Lembramos queCastro Barreiro e A Feira sondous barrios pertencentes áparroquia de Santa María, se-parados entre si polo regatoda Ameixoa, que fai as funciónsde fronteira máis que nuncanestas datas. Castro Barreiroe A Feira competirán un anomáis por ter a mellor carroza,a mellor comparsa, o mellorson, a mellor verbena… e éque entre estes dous barriostodo, ata o máis mínimo detallese converte en competencia.

O Entroido, a festa máis tradicional de Salceda

O FARELO | Febreiro de 2018XIV

Por Moncho MariñoGalicia

-Ti es diplomada en terapiaocupacional, pero que é aterapia ocupacional se llo ti-veses que explicar a alguénque nunca oíra falar destaárea?

O terapeuta ocupacional éun profesional, entre o sani-tario e o social. Traballa coapersoa e a súa familia paraapoiala a diminuír ou eliminarcertas dificultades que ten nodía a día. O obxectivo principalé promover ou facilitar a au-tonomía persoal e a partici-pación nas actividades cotiásdaqueles que, por motivos dedoenzas, enfermidades, situa-cións sociais ou factores com-plexos, teñen algunha dificul-tade para implicarse nas ocu-pacións que elixiron. Para isoempregamos diferentes recur-sos, técnicas especializadas,asesoramento en produtos deapoio ou abordaxes comuni-tarias. Ten un amplo rango deactuación nos ámbitos da in-fancia, discapacidade física,saúde mental, sociocomunitarioe xeriatría, que é un dos cam-pos que máis demanda ós te-rapeutas ocupacionais en Ga-licia. -Fuches elixida finalistacomo mellor docente na ca-tegoría Universidade dentrode España, no premio Educade Abanca. Que puntos nonaplicaches na túa experien-cia docente que ti tiverasque pasar como estudante?

Cando eu estudaba o queme xeraba máis tensión era anecesidade de asistencia, siou si, e a imposibilidade defaltar as prácticas. Quizais eraeu quen mo tomaba moi apeito e pensara que se me po-ñía enferma, non podía ir ásclases ou prácticas e por isosuspendería. O caso é que ese

estrés mo fixo pasar mal enon quero que os meus estu-dantes teñan a mesma sensa-ción. Por iso, dentro da res-ponsabilidade que lles esixo ,son algo flexible cando alguénten motivos importantes ín-dole persoal que lle compliquena asistencia e facilito o posiblea recuperación. Outro puntoque non comparto é ter quememorizar un lote de contidospara gravalos nun exame escritoe esquecelos unha semana des-pois. Un profesional, especial-mente nas disciplinas socio-sanitarias, ten que comprendero problema e razoar as inter-vencións. -Actualmente es profesorana Universidade da Coruña,como é unha clase de ThaisPousada?

En xeral, gústame “provocar”

reaccións, tento facer preguntaspara que poidan expresar assúas opinións e establecer undebate crítico. No grao en te-rapia ocupacional, as materiasseguindo a liña de Bolonia te-mos “clases maxistrais”, quese poden facer máis dinámicascon vídeos, debates e mesmoenquisas con móbiles. Cos gru-pos pequenos se traballa enlaboratorios, onde vemos aparte más práctica da materia.Estas clases dan moito máisxogo para propoñer situaciónsque se atoparán como profe-sionais. -Desde logo que fincar os

cóbados é necesario, perofacendo un exercicio de ima-xinación, como podería unhapersoa aprender unha ramacientífica sen ter que estarconstantemente aplicándose

sobre apuntes e libros, e in-ternet claro?

Estar en contacto directocoa sociedade. Só así se apren-de dos problemas reais. Hoxeen día temos acceso a canti-dades inxentes de informacióne hai que filtralas. os estu-dantes teñen que aprender aler criticamente, observar oque lles rodea, ser persoas ac-tivas e participativas e adquirira responsabilidade das súasaccións. Para iso se supón queestá a Universidade, formar eacompañar na súa aprendizaxeós futuros profesionais.-Como ves a investigación

científica en España e en Ga-licia en concreto? Segue va-lendo o argumento da criseeconómica para non enviarfondos?

O investimento en educación

e investigación no noso paísé un caso de vergoña. Nonserven escusas de crise se nonse inviste cunha perspectivaa longo prazo. Os xoves titu-lados, cun grande potencial,marchan porque aquí non segarante a súa estabilidade. Nainvestigación os contratos sonmáis ca precarios, moitas vecesdisfrazados en forma de “bol-sas” ou contratos en prácticas,de seis en seis meses. A criseexiste para algúns e o diñeiroparece que escapa das mansdos gobernantes. Os proxectosde investigación se manteñencon convocatorias públicascompetitivas. Cada vez haimáis grupos bos na nosa co-munidade, pero o diñeiro arepartir segue sendo o mesmoou peor. -En concreto na área de in-

vestigación que ti aplicas,onde estarían as maiores ne-cesidades hoxe en día?

O grupo de investigación óque pertenzo, RNASA-IMEDIRda UDC, ten diferentes liñasde investigación co vínculocomún das novas tecnoloxías.Eu traballo no ámbito das tec-noloxías e produtos de apoiopara a participación das persoascon discapacidade en activi-dades cotiás. Neste ámbitoprecisamos recursos económi-cos para a compra de materiaistecnolóxicos e específicos. Peroo maior gasto está destinadoá contratación do persoal. Apoboación coa que traballamossegue tendo carencias en dis-positivos tecnolóxicos que llepermitan ser independentes emellorar a monitorización daspersoas maiores. Todos os re-cursos que vimos xerando nonoso grupo son de uso gratuíto,é a devolución da universidadeá sociedade.

Thais Pousada (Ponteareas, 1985) foi finalista como mellor docente universitaria no

premio Educa de Abanca. O seu terreo de traballo é a terapia ocupacional, unha dis-

ciplina relativamente nova dentro do ámbito de atención sociosanitaria. O seu labor

docente na Universidade da Coruña implica novas técnicas de ensino ademais de facerlle

fronte aos escasos investimentos en investigación. Falamos con ela para tratar estes dous

puntos e outros como saber que é a terapia ocupacional, ademais de proxectos futuros.

“Na investigación non se inviste cunha visión a longo prazo”

Thais Pousada, docente universitaria

continúa na páxina seguinte...

XVO FARELO | Febreiro de 2018

Redacción

Novas da Raia

-Desde a túa perspectivacomo investigadora, o alon-gamento da expectativa devida está influíndo no au-mento das doenzas dexenera-tivas relacionadas coa idade?

Hoxe en día vivimos máis econ mellor calidade. Eses anosa maiores condicionan a apa-rición dun maior número dedoenzas que antes non erantan frecuentes. Tamén os avan-ces acadados nos procesosdiagnósticos permiten detectarenfermidades moito máis fa-cilmente. O Alzheimer, Parkin-son ou Esclerose son palabrasmoi temidas asociadas á idade,pero o avellentamento non éo único responsable. -Volvemos coa terapia ocu-

pacional. Existen reticen-cias, oposición ou abandononeste terreo por parte tantodas administracións que po-derían apoiala como do pú-blico ao que se dirixe?

Quizais o abandono nonsexa tanto polas reticenciasou escaso recoñecemento daprofesión, senón polo seu eter-no descoñecemento. Un usuariode terapia ocupacional nuncaesquecerá este polo moito queo seu traballo contribuíu coasúa calidade de vida.

Pero o abandono existe, nonhai máis que ver o número deprazas convocadas para opo-sicións públicas, ou que aíndanon exista a figura do terapeutaocupacional no sistema edu-

cativo galego, ou nas unidadesde neonatoloxía e un longoetc. A nosa é unha profesiónnova, cuestiónase moito a nosapotencialidade e funcións antesde coñecer o que podemosconseguir. Se converteramoso abandono en oportunidadesde traballar, o aforro de recur-sos na administración públicasería unha realidade. -Actualmente cales son osnovos proxectos que chegustaría abordar e como po-derías facelo?

Nestes momentos estou ar-gallando un proxecto sobre comose pode aplicar o baixo custo,ou o Do-it-Yourself, ó deseño eelaboración de produtos de apoiopara facilitar as tarefas da vida

diaria. É dicir, poder crear pro-dutos totalmente personalizadose adaptados ás necesidades decada persoa. Teño a colaboracióndoutras compañeiras que estánen contacto diario coa poboa-ción. Como ves, para aplicar obaixo custo tampouco se nece-

sita moito, pero si medios hu-manos. Tampouco se precisaconvocatorias públicas de gran-des millonadas, senón un apoioou colaboración dunha institu-ción que aporte o suficientepara contratar a dúas ou trespersoas.

...ven da páxina anterior

Asociación Cultural e Peda-góxica Ponte…nas ondas!convoca o Certame de reco-

lla de imaxes do Patrimonio Cultu-ral Inmaterial Galego-Portugués.Pretende, con esta iniciativa, quese recuperen e difundan fotogra-fías antigas con valor patrimonialpara que poidan ser usadas no ám-bito escolar e seren coñecidas polopúblico en xeral. Para esta activi-dade será imprescindible a colabo-ración das familias do alumnado,así como, do profesorado dos cen-tros educativos.

No certame poderá participaro alumnado dos centros educativosde Galicia e Norte de Portugal.Establécense dúas categorías,alumnos de Ed.Primaria/ate sextoano en Portugal e Ed.Secundaría/apartir de sexto ano.

Cada alumno pode participarcon unha ou varias fotografías,tomadas en datas anteriores a1970, que serán enviadas á aso-ciación a través do centro educativono que estude. As fotografías con-terán imaxes de calquera aspecto

relacionado co Patrimo-nio Cultural Inmaterial(oralidade, saberes tra-dicionais, ciclo festivoanual, cultura agroma-rítima, etc.) e presen-taranse dixitalizadas,coa maior resolución po-sible, nun dos formatos:jpg, mpeg, bmp.

Os participantes só poderánachegar fotografías que sexan pro-piedade da súa familia sendo mo-tivo de exclusión do certame aaportación de imaxes de fora deseámbito.

Cada imaxe acompañarase duntexto libre que terá unha extensiónmáxima de 150 palabras na 1ªcategoría e de 250 na 2ª. Poderámandarse en formato Word, Ope-nOffice ou PDF. O texto libre, ade-mais, poderá ofrecer os seguintesdatos da fotografía: onde estátomada, quen aparecen nela, dataaproximada na que foi feita e arelación desa imaxe co PatrimonioCultural.

As fotografías subiranse a

www.escolasnasondas.com.Fora de concurso poderán parti-

cipar, enviando fotografías, persoase entidades que non pertenzan aoscentros educativos. O xurado valo-rará as súas aportacións podendofacer mención daquelas imaxes que,ao seu xuízo, sexan salientables

Os premios serán ordenadores,tablets ou unha cámara de fotosreflex.

O prazo de presentación dasfotografías comezará o día 22 dexaneiro de 2018 e rematará o 30de abril de 2018. Os gañadores egañadoras faranse públicos a finaisdo mes de maio de 2018, na webe a Asociación porase en contactocon eles.

Certame de recolla das imaxes do PatrimonioCultural Inmaterial galego-portugués

Ponte...nas ondas!súmase ás cele-bracións que pro-

pón a UNESCO para o 13de febreiro e convida ásescolas da Eurorrexión arealizar podcasts arre-dor da temática destaedición, a radio e o de-porte. Os traballos dasescolas serán publica-dos no portal audiovi-sual “ ESCOLAS NASONDAS “ ( www.escolas-nasondas.com ) inaugu-rado na pasada ediciónpolo reitor da Universi-dade de Vigo.

Ademais, ao coincidiro 13 de febreiro co En-

troido, Ponte...nas on-das! realizará unha emi-sión especial en directoo día 21 de febreiro des-de o IES de Breamo enPontedeume e a RadioAfifense en Caminha.Encontro de xogos tra-dicionais Ponte nas Ondas orga-niza ademáis, un en-contro aberto ásescolas galegas e por-tuguesas que se cele-brará no concello deMelgaço no mes demaio e que ten como fi-nalidade a transmisióndo património lúdico ásnovas xeracións.

Día Mundial da Radio dePonte...nas ondas!

O FARELO | Febreiro de 2018XVI

Redacción Novas da Raia

Ostand oficial de Tu-rismo de Galicia aco-lleu a presentación do

xeodestino turístico “Terras doCondado-A Paradanta” nomarco da Feira Internacionalde Turismo que se celebrouata o domingo 21 en Madrid.

O Alcalde de Ponteareas e aConcelleira de Turismo, Hor-tensia Bautista, acompañadosdos alcaldes de Arbo, HoracioGil, e o da Cañiza, Miguel Do-mínguez presentaron o xeo-destino turístico que promo-cionará as riquezas das dúascomarcas.

Os tres alcaldes represen-taron aos dez concellos queconforman o xeodestino nesteevento turístico de alcancemundial. O xeodestino “Terrasdo Condado-A Paradanta” nacecoa intención de sumar es-forzos e ofrecer ao turista unpaquete completo que lle per-mita prolongar a súa estanciana zona durante os días que

o desexe porque a oferta pa-trimonial, histórica e naturalé ampla e rica.

Á presentación achegáronseempresarios do sector turístico,axencias de viaxes, xestoresde destinos turísticos e mediosde comunicación.

Nas súas intervencións, osalcaldes puxeron de manifestoo alto potencial turístico e asingularidade deste territoriosimbolizado pola auga, a dosseus ríos e as termais e polosviños do Condado. As autori-dades locais ratificaron taména importante oportunidade dedesenvolvemento económicoque se presenta entre o sectorempresarial e os distintos pro-fesionais desta atractiva zonado sur da provincia de Ponte-vedra.

Así, no 2017 asinouse unconvenio con Turismo de Galiciaque permitíu elaborar diversomaterial promocional presenteno stand de Galicia en Fitur:

unha web oficial do territorioe poñer en marcha novos pro-dutos de turismo enolóxiconos que participan unha duciade adegas. Para este ano 2018xa se traballa para a elabora-ción dun plan estratéxico deturismo, de vital importanciapara seguir o camiño axeitado,e continuarase cunha impor-tante batería de iniciativas encolaboración co sector empre-sarial.

Na presentación fixeron unrapaso das principais festivi-dades de interese turístico queteñen lugar ao longo do ano enas que destacan o Corpus dePonteareas, a lamprea de Arbo,o Requeixo e o Mel nas Nevesou a do Xamón da Cañiza,entre outras como a romaríada Franqueira.

A presentación, á que asistíua directora xeral de Turismode Galicia, Nava Castro, taménacudiron un importante númerode profesionais do turismo. Ovídeo promocional “Terras doCondado-A Paradanta” pechouo acto captando a atencióndos asistentes.

Preséntase na Feira Internacional deTurismo de Madrid o xeodestino “Terras do

Condado-A Paradanta”

Os Concellos de Ponteareas, Arbo e A Cañiza,representaron en FITUR aos dez concellos do

xeodestino

Chus Garrotetoma o re-levo de

Delfín Domínguezcomo SecretarioXeral, a quentanto ela como oresto de militantesnon perderon aoportunidade para agrade-cerlle todo o traballo reali-zado durante os últimos 5anos de liderado, con quena tenente de alcalde come-zou a súa andaina políticatendo a ocasión de herdaros froitos da experienciadeste compañeiro co quedeu os primeiros pasos e coque traballou ata hoxe.

Con todos os votos a favor,a socialista ponteareá, ChusGarrote, primeira tenente deAlcalde do Concello de Pon-teareas e concelleira de Ur-banismo, Vías e Obras e Alu-meado, ven de ser elixidanova secretaria xeral do PSdG-PSOE de Ponteareas. Na asem-blea ordinaria celebrada estevenres, os socialistas de Pon-teareas non dubidaron dascapacidades da actual Te-nente de Alcalde e votaronde xeito unánime a súa can-didatura, que estará formadapor Vanesa Fernández comoVicesecretaria xeral; GustavoCarrera, como Secretario deOrganización; Francisco Can-deira como Secretario de Po-lítica Municipal; Inés Vidalcomo Secretaria de Igualdade;Diego Mo, como Secretariode Comunicación; MaripazBoente, como Secretaria deAdministración e Alfonso Pre-go como Secretario de AcciónElectoral. O Comité Provincialquedou tamén liderado porChus Garrote, Gustavo Carrera,Manolo Pérez, José ManuelSebastián e Maripaz Boente,

mentres que Vanesa Fernán-dez e Alfonso Porto liderano Comité Nacional.

Máis de quince anos detraballo nas filas socialistase a ilusión e a seguridadede que en Ponteareas o par-tido socialista ten moito porfacer. “Liderar un equipo dexente ilusionada e vital éun dos atractivos do meunovo cargo, que afrontonesta carreira para as próxi-mas eleccións e síntomearroupada polos militantes”,afirma Chus Garrote ó igualque “os obxectivos da novaexecutiva son: aumentar efortalecer o número de mili-tantes, trasladar á cidadaníatodo o traballo que dende oConcello se está a realizar,ademais de reforzar a con-fianza dos cidadáns no Par-tido Socialista, para aumen-tar o número de Concelleirose chegar a conseguir a Al-caldía nas próximas elecciónsmunicipais.

Os fins do Partido Socia-lista Pontareá son mellorara calidade de vida dos cida-dáns, facer de Ponteareasunha cidade sostible, paraconvivir e disfrutar do nosopatrimonio (a música, o Cor-pus, o entorno do río…)

Ter en conta a demandados cidadáns en canto ó au-mento dos aparcamentos ea mellora da iluminación,son dúas das prioridadesque temos presentes nestalexislatura.

Chus Garrote, nova SecretariaXeral do PSdG-PSOE de

Ponteareas por unanimidade

XVIIO FARELO | Febreiro de 2018

Redacción

Novas da Raia

As entidades organiza-doras do proxecto “Re-coméndoche un libro”,

entre as que figura o Festivalde Cans e a Biblioteca Munici-pal do Porriño, coma colabo-radora, convocan o IIIconcurso “O Ollo de Vidro”para premiar os traballos au-diovisuais máis valorados deentre os participantes neseproxecto.

Poderán participar no con-curso, cuxas bases poden con-sultarse na páxina biblioteca-

porrino.com, todas aquelas per-soas e colectivos que o desexenenviando un vídeo ao enderezode correo electrónico: reco-mendocheunlibro@gmail.com.

Os traballos audiovisuais,que poderán tratar sobre cal-quera libro ou tema e non po-derán superar os 3 minutos deduración, terán que estar engalego, e poden abranguercríticas literarias, booktrailers,booktube ou calquera tipo deproxecto audiovisual dirixidoá animación lectora.

Ocineclub Poleiro estáde aniversario e querecelebrar por todo o

alto os seus 20 anos de vida:cun novo ciclo de cine e cunbono participativo de tan só 5euros para desfrutar dos catrofilmes que se proxectaránentre febreiro e maio.

O abono poderá retirarse noauditorio de Goián momentosantes da proxección dos filmesou poñéndose en contacto di-rectamente co cineclub. A literatura como eixo central

Con este ciclo, o cineclubpretende facerlle unha chis-cadela ao mundo da literaturacon obras narrativas na queos seus protagonistas estánligados dun xeito ou outro aomundo das letras.

O ciclo arrancará o vindeiro1 de febreiro (21.30 horas noauditorio de Goián) coa pro-xección do filme ‘Ciudadano

ilustre’, unha comedia dramá-tica dirixida por Gastón Duprate Mariano Cohn que lle valeua Copa Volpi ao mellor actorao seu protagonista, ÓscarMartínez. A película conta ahistoria de Daniel Mantovani,un escritor arxentino que viveen Europa dende hai máis detres décadas e consagradomundialmente tras gañar opremio Nobel de literatura queregresa ao pequeno pobo noque naceu, Salas, onde lle vana conceder a medalla de Cida-dán Ilustre. Próximas proxeccións

O xoves 1 de marzo o cine-club Poleiro continúa o ciclocoa proxección do drama bio-gráfico da poetisa estadouni-dense Emily Dickinson, ‘Historiadunha paixón’, un dos traballosmáis intensos do director Te-rence Davis.

O xoves 5 de abril será a

quenda de ‘Cartas da guerra’,un drama do director portuguésIvo Ferreira. O filme está ba-seado na obra homónima deAntonio Lobo Antunes, nasque detalla as cartas que unnovo soldado enviaba á súamuller durante os dous anosque estivo en Angola traba-llando de alférez médico men-tres sucedía a Guerra Coloniallusa e nas que se reflicten adureza vivida polos portuguesesneste conflito. Foi nomeadaao León de Ouro na categoríade Mellor Película.

O ciclo rematará o xoves 3de maio coa proxección do fil-me ‘Paterson’, unha películadramática escrita e dirixidapor Jim Jarmusch e producidaentre Estados Unidos, Franciae Bélxica. A cinta conta setedías na vida dun condutor deautobús e poeta afeccionado,cunha vida simple e rutineira,e da súa moza, Laura, cunhavida sempre cambiante, connovos proxectos e soños.

O cineclub Poleirocumpre 20 anos cun novo ciclo e

un bono de 5 euros

Comezará o vindeiro 1 de febreirocoa proxección da comedia dramática ‘Ciudadano

ilustre’, de Gastón Duprat e Mariano Cohn

III Concurso “O ollo de vidro” no Porriño

Oconcello de Pontea-reas convoca o con-curso de deseño de

carteis co obxecto de elexire adquirir o cartel oficial daFesta do Corpus.

Isabel Núñez Montero foia gañadora da anterior ediciónco cartel “Coas súas mans”.

O concurso aberto rematao día 20 de febreiro e nelpoderá participar calquerapersoa física, individual ouen equipo, maiores de 18anos, cun máximo dunha obrade creación propia, orixinale inédita de técnica libre

Todos os carteis deberánestar relacionados coa festi-vidade do Corpus Christi e asAlfombras de Flores que serealizan con motivo desta

festividade, e a temática es-tará relacionada coa xente,materiais, trazados, deseños,etc. relacionados coa festi-vidade e con Ponteareas.

O xurado emitirá o seufallo no prazo máximo dunmes dende o remate do prazode presentación de traballosque se fará público na webwww.concellodeponteareas.gal e nos medios de comunica-ción e difusión.

O concurso dotarase dunúnico premio de seiscentoseuros impostos incluídos.

Puntuaranse o mellor de-seño gráfico, a calidade ar-tística, o impacto visual, acreatividade, a calidade téc-nica e a orixinalidade, entreoutros aspectos.

Convocado o Concurso de Carteisdo Corpus de Ponteareas 2018

Ocantante, ‘crooner’ eshowman Tony Lombaserá o encargado de

dar o pregón do Entroido doPorriño o vindeiro sábado, día10 de febreiro, á 1 da tardena Praza do Arquitecto Anto-nio Palacios.

Lomba, coñecido por tersido integrante de gruposcomo ‘Unión Penosa’, ‘Los 3Sudamaricones’ e ‘Tony Lomba& Elio dos Santos’, entre ou-tros, domina coma poucos amúsica, de Raphael a NinoBravo, de Marvin Gaye a Vi-cente Fernández ou de RodStewart á música lixeira ita-liana, unha autoridade á quesuma a enerxía e a pegadaque transmiten as súas ac-tuacións en directo.

O ‘alter ego’ de GermánFandiño, sinala que “é ungrato pracer” de ser o pre-goeiro do Entroido deste ano,

“sobre todo porque teño unhaligazón moi especial con Cans,onde teño unha familia adop-tiva á que síntome moi ven-cellado…e que fai que poidadicir que síntome un fillo‘puta-tivo’ do Porriño, escritoasí: co guión no medio”.

Confesa que o pregón nonserá algo corrente, “fareinoexcéntrico e cantando algunhacanción de ‘Paquita la del Ba-rrio’, coma ‘Rata de dos pa-tas’… coma resposta ás agre-sións de xénero…amosandoque hai mulleres moi fortesque poden enfrontarse a in-dividuos destes e que esperoque o día de mañá sexan to-das…e tamén buscarei un xei-to de cantar outra centrándomeno Porriño…o que non voufacer, porque si algo sé é decantar, é soltar un ‘megamo-nólogo’ porque eu son un pou-co máis histriónico”.

Tony Lomba pregoeiro do Entroidode O Porriño

O FARELO | Febreiro de 2018XVIII

Redacción Miscelanea

OGrupo Editorial Sial Pigmaliónpresentou na Delegación daXunta en Madrid/Casa de Galicia

a obra “Costa da Morte: territorio lite-rario” que, coordinada e revisada polaescritora Branca Vilela, e escrita en ga-lego e castelán, recolle poemas, rela-tos, fotografías e ilustracións de 42autores galegos, inspirados nesta zonade Galicia. Na presentación participarono editor, Basilio Rodríguez Cañada, aescritora fisterrá e coordinadora da an-toloxía Branca Vilela, os escritores an-tologados Vicente Araguas, XoanxoCespón e José Manuel Otero Lastres,que non puido asistir no último mo-mento pero envío a súa intervención, eo coordinador de Actividades Culturaisda Casa, Ramón Jiménez.

Jiménez apreciou que no libro pre-sentado nótase “a man exquisita” deBranca Vilela, “pois a edición resultoudunha beleza pouco común neste tipode antoloxías”. “Sen dúbida contribuírona iso as achegas das imaxes dos ilustra-

dores, pintores e fotógrafos participantes,que a enriquecen coa súa calidade, a súasabia distribución ao longo do libro e apincelada en ocasións da cor”, valorou.

Rodríguez Cañada explicou que conesta obra Sial Pigmalión dá continuidadea “unha colección de publicacións [“Te-rritorios literarios”] que percorrerán al-gúns das paraxes máis suxestivas daxeografía e a literatura iberoamericana,unha viaxe no tempo e no espazo doque darán conta reputados artistas ecreadores”, “un exercicio de creacióncompartida, co único afán de ´literatu-rizar´ a historia, de personificar mitosou de recrear a imaxe mercantilizadadestas poboacións”. Os autores que par-ticipan na obra son: Juanma AbelleiraRonquete, Marilar Aleixandre, VicenteAraguas, Suso Bahamonde, Concha Blan-co, Rocío Blanco Formoso, FernandoCabeza Pereira, Fernando Cabeza Quiles,María Canosa, Xoanxo Cespón, EstevoCreus, Sandra Díaz, Rosalía FernándezRial, Mighel FK, Modesto Fraga, SerxioIgrexas, María Lado, Luis Lamela, RocíoLeira, Natalia Lema, Rafael Lema, XoséMaría Lema, Juan Louro Cambeiro,Miguel Mato, Jorge Mira, Rosa Méndez,Alexandre Nerium, José Manuel OteroLastres, Anxo Pérez, X. H. RivadullaCorcón, Viki Rivadulla, Manuel Rivas,Olaia Sendón, Nolo Suárez, Pedro Ta-sende, Roberto Traba Velay, Xulio Val-cárcel, Diana Varela Puñal, Miguel Váz-quez Freire, Branca Vilela, Miro Villar eYano Yoro. De todos eles hai unha pe-quena biografía ao final da obra.

Sial Pigmalión presenta en Madrid “Costa da Morte:territorio literario”

Coordinada e revisada pola escritora Branca Vilela, recolle poemas, relatos, fotografías e ilustracións de 42 autores galegos, inspirados nesta zona de Galicia

Os autores Cespón, Vilela e Araguas, o coordinador de Actividades Culturales da Casa, Ramón Jimé-nez, e o editor Basilio Rodríguez Cañada.

OConcello de Pontevedra eUrco Editora convocan oI Premio María Victoria

Moreno de Literatura Xuvenil. Ogalardón pretende honrar a figurada escritora que será homena-xeada no Día das Letras Galegas2018 e promover unha creaciónde calidade literaria para o pú-blico xuvenil, ao que a autoradedicou títulos emblemáticos dasletras galegas como Anagnórise.O escrito inédito gañador, cunhaextensión máxima de 250.000caracteres, será publicado porUrco e recibirá 4.000 euros.

O prazo de entrega dos textosque opten ao premio conclúe ovindeiro 28 de febreiro. O xuradoestará composto por unha persoarepresentante da familia de MaríaVictoria Moreno, outra en repre-sentación do Concello de Ponte-vedra, unha alumna ou alumnodo IES Torrente Ballester de Pon-tevedra -o último no que MaríaVictoria Moreno foi docente-,unha persoa especialista en lite-rarura infantil e xuvenil e outraen nome de Urco Editora. A súadecisión farase pública durante acelebración do Salón do libro in-fantil e Xuvenil de Pontevedra,en cuxa páxina web poden con-sultarse as bases do premio.

O tema da edición de 2018do Salón do libro infantil exuvenil de Pontevedra é "Mu-lleres de conto". Preténdeseasí render unha "homenaxe me-recida" ás mulleres que con-forman o mundo da LIX e "pro-mover unha lectura crítica ereflexiva, con perspectiva dexénero, ao mundo da creaciónliteraria e plástica da LIX", ex-plícase na páxina web do salón.Neste contexto, a figura deMaría Victoria Moreno, veciñada cidade, terá especial rele-vancia dentro das accións quese están a programar.

Crean o PremioMaría Victoria

Moreno deLiteratura Xuvenil

XIXO FARELO | Febreiro de 2018

Redacción

Novas da Raia

Ecocelta Galicia, creadano ano 2003 na locali-dade de Ponteareas

(Pontevedra) é unha pequeñaempresa adicada a valorizaciónpor compostaxe e vermicom-postaxe de residuos orgánicosgalegos. Mediante ambolosdous procesos consigue obte-ner abonos e sustratos de altacalidade fertilizante e sobretodo, biolóxica, que dispoñende certificación ecolóxica.

Na actualidade Ecocelta afron-ta novas metas na valorizaciónde residuos orgánicos dende a

biotecnoloxía. Compost de algas,compost encalante con conchade mexillón compostada oucompost urbano, son algúnsdos proxectos que desenvolveactualmente.

Dende os seus inicios, Eco-celta mantivo unha línea defi-nida de traballo, basada na re-ciclaxe de residuos orgánicosxerados nas proximidades daplanta. No ano 2003, SergioQuiroga, creador e xerente deEcocelta, comezou co vermi-compostaxe de residuos vexetaisque ata entón se acumulaban ese queimaban sen maior apro-veitamento. Pero hoxe, cos ou-tros sete membros que integrana empresa -a metade deles dodepartamento técnico de I+D-teñen un foco máis amplo deactividade. No último ano, oDepartamento técnico e co-mercial cobrou forza dentro daempresa, englobando a activi-dade Comercial e asesoramentotécnico agrícola a bodegas e

particulares, a maiores das ac-tividades de Educación ambientale I+D+i que viña desenrolandoata o momento. Con isto con-segue dar un asesoramento decalidade aos clientes, ademáisde poder acceder a mercadosmáis técnicos e especializadosque precisan dun asesoramentoespecífico no abonado e mesmoposibilitou elaboración de abo-nos a carta.

Esta actividade técnica co-mercial foi a que conseguiuque nos últimos tempos sacaraó mercado productos técnicos

para profesionais como son orecebo para césped, sustratopara cubertas vexetais, e com-post encalante con mexillón ,entre outros. Esta tarefa nonsería posible sen o feed-backobtido polos técnicos na rúa, através do contacto directo conclientes e potenciais clientes.

Por outra banda, en cantoaos proxectos de I+D+i, Eco-celta está a traballar en variosproxectos de gran relevanciainvestigadora, técnica e social.Por unha banda, despois de10 anos de investigación, de-senvolveu a biotecnoloxía davermifiltración con miñocaspara a purificación das augasresiduais. Na súa primeira etapa,centrou os seus esforzos deinvestigación na depuración eaproveitamento do xurro por-cino, a través dun sistema depurificación biolóxico e modularchamado "Vermifiltro". Estesistema foi patentado en 2014baixo o número "P201400345"

A partir deste ano 2017, xuntoa unha empresa vasca, Bidatek,que traballa para a depuracióndas augas residuais urbanas eagroindustriales, únense parainstalar en Galicia as primeirascentrais de tratamento biolóxicopara purificar as augas residuaisde pequenos núcleos urbanos.Este sistema, pioneiro en Ga-licia, preséntase como a solu-ción para a implantación deredes de saneamento en pe-quenos centros urbanos cunbaixo custo de montaxe e man-temento en comparación coastecnoloxías actuais

Outro dos proxectos dos quecabe especial mención é o casodo proxecto concedido no ano2017: Plan de Innovación 2017-2018, encadrado no programaOperativo FEDER Galicia 2014-2020 da Xunta de Galicia. Esteproxecto servirá para poder po-ñer en un plan de innovaciónpara adaptar partes específicasda planta para a producción eformulación dun novo productoespecífico para viñedos e solosde Galicia a partir de Conchade mejillón Compostada. Os pri-meiros resultados deron lugara obtención dun abono enca-lante orgánico cun 35 % depoder de neutralización do pH,que sustituiría aos encalantesmineráis que existen actual-mente no mercado. A aplicacióndeste abono nos solos ademáisde aportar materia orgánica ser-

viría para equilibrar a composi-ción do solo e mellorar a cargabiolóxica do mesmo.

Pola súa banda, no que atinxeá xestión de residuos orgánicosde orixe urbana, Ecocelta em-pezou cos residuos procedentesde establecementos do Concellode Carballo, dónde separabanen orixe a fracción orgánicados residuos que posteriormenteenviaban a Ecocelta para aspertinentes probas de valori-zación biolóxica. Así, comen-zaron as probas técnicas coasque finalmente se obtido unCompost Final que foi rexistradocomo Compost Urbano. Ac-tualmente ampliaron este estudoe xa traballan con comedoresde grandes multinacionais comoson Citroen e Inditex.

Agora que comezamos o ano2018 e con carácter retrospec-tivo podería decirse que os re-sultados acadados no ano 2017foron moi positivos para a em-presa e amosan a sua capacidadede crecemento e melloracontinua, sempre en lí-nea coa economía cir-cular. Por unha banda,conseguiron o seu pri-meiro cliente consoli-dado internacional, conventas a un importante

productor de plantas tropicaisde Guinea Ecuatorial. Por outra,ampliouse a calidade do servizoaos clientes de Galicia talescomo tendas agrícolas, bodegase grandes productores, dondese mellorou o contacto directoco cliente final e se ampliou arede de puntos de ventas damarca o longo do territorio ga-lego. No Norte de Portugal ta-mén existen clientes fixos quedende fai anos acuden a plantade Ecocelta para sobre todocomprar abono a granel paraaplicar en viñedos.

A perspectiva de futuro eseguir medrando nestes mer-cados consolidados e ampliara rede de clientes o longo detoda a península ibérica ondese espera que neste ano 2018se incrementen o número deusuarios que merquen e useneste abono galego e ecolóxicopara mellorar as suas produc-cións agrícolas e rendementosdas mesmas.

Ecocelta acollerá neste mes de Febreirounha visita técnica as suas instala-cions organizada pola Dirección Xeral

de Calidade Ambiental e Cambio Climático daConsellería do Medio Ambiente e Ordenacióndo Territorio.

Esta visita, encadrada dentro dun proxectode carácter ambiental financiado pola Unión

Europea, supón a recepción dunha delegaciónde funcionarios do Ministerio de Medio Am-biente da República de Macedonia. Esta visitasupón o recoñecemento de Ecocelta que,xunto con outras empresas galegas, foi se-leccionada como unha das máis importantesinstalacións de xestión de residuos situadasna Comunidade Autónoma de Galicia.

Funcionarios de Medio Ambiente de Macedoniavisitan Ecocelta

ECOCELTA GALICIA: valorización biolóxicae sostible de residuos orgánicos.

O FARELO | Febreiro de 2018XX

Novas da Empresa

Marco Antonio Marra

Méndez, director co-

mercial de Madisor,

presentou na sede da Confedera-

ción Empresarial de Ourense

(Ceo) o acto de entrega de pre-

mios do concurso de bodegóns do

mes do Reserva Ramón Bilbao,

correspondente ao ano 2017.

Todos os locais de hostalería de

Ourense participantes puxeron a

disposición dos clientes durante

un mes un botellón de 15 litros

de Ramón Bilbao Reserva.

Os hostaleiros que acudiron á

cita recibiron unha lámina de

Isabell Seidel, pintora alemá

afincada en Ourense, que as re-

alizou en cada un dos locais que

expuxeron o Bodegón de Ramón

Bilbao nas súas instalacións. No

mesmo acto entregáronse os

premios aos tres mellores bode-

góns decorados. Os tres premios

foron para Vinoteca Saborido

(A Ponte, Ourense) que xa recibira

o primeiro premio no ano 2016.

Don Paco (O Carballiño) e Des-

pensa do Fuentefría (Casco

Vello de Ourense). Estes tres pre-

mios teñen contía económica e

unha viaxe. Asistiu ao acto Javier

Álvarez Rivadulla, director rexional

de Zadibe.

Marra Gastronomía entregouen Ourense os premios

Ramón Bilbao

José Manuel Saborido recibindo o primeiro premio.

Susana, da Despensa do Fuentefría, recibiu o terceiro premio.

Jorge Campos, de Enxebre, recibiu lámina.

continúa na páxina seguinte...

XXIO FARELO | Febreiro de 2018

Novas da Empresa

Perico, recollendo o seu premio.Paco Orellas agradeceu o premio.

Carlos, de A Feira, recollendo o galardón.

Despois da entrega de láminas

e premios obsequiouse aos asis-

tentes cunha degustación dos vi-

ños da Alta Rioja e Ramón Bilbao:

Lalomba, un rosa pálido das va-

riedades 90% Garnacha e 10%

Viura que sorprendeu a todos os

asistentes tanto pola súa presen-

tación como pola súa frescura e

intenso sabor. O comentario máis

escoitado foi “un viño da inten-

sidade dun tinto e a frescura dun

rosado”. Tamén se degustou o Ra-

món Bilbao Reserva, ben coñecido

por todos os asistentes ao evento

xa que pertencen ao ramo da

hostalería ourensá. Todo acom-

pañado duns petiscos xentileza

de Marra Gastronomía, empresa

ourensá dedicada desde 1992 ao

comercio por xunto de produtos

alimenticios e bebidas.

...ven da páxina anterior

O FARELO | Febreiro de 2018XXII

Novas da Raia

Polliana Dalla Barba(BR), Marco Moreira(PT) e Rui Horta (PT)

são os artistas vencedores doConcurso “Novos Artistas2018”, que reuniu mais de 130candidaturas. As exposiçõesdecorrerão entre os meses defevereiro e julho de 2018 naGaleria do Fórum Cultural deCerveira.

Segundo o Presidente daFundação Bienal de Arte deCerveira (FBAC), Fernando No-gueira, esta iniciativa tem comoobjetivo “consolidar a FBACcomo uma instituição atenta eatuante no panorama artísticonacional e internacional atual,através da promoção e difusãoda produção artística, da ex-perimentação e da atividadeexpositiva como meio de refle-xão sobre a arte e sobre a cul-tura visual contemporânea, as-sim como do alargamento anovos públicos”.

A Comissão Consultiva deapreciação das propostas foi

composta por personalidadesde reconhecido mérito na áreaartística:pela responsável deCuradoria, Gestão de Coleçãoe Publicações do Maat, AnaAnacleto;pelo curador inde-pendente e editor da DARDO,David Barro;e pelo diretor ad-junto do Museu de Serralves,João Ribas.

Aberto à participação deartistas nacionais e estrangeirosno máximo com 15 anos decarreira,o edital previa a sele-ção de três propostas de ex-

posições individuais ou cole-tivas, sendo que os autoresreceberão uma ajuda de custopara a produção no valor dedois mil euros (incluído os im-postos previstos na legislaçãoem vigor).

O Concurso “Novos Artistas2018” integra a candidatura“Bienal Internacional de Artede Cerveira: 40 anos que pro-jetam o futuro”, que contacom o apoio da República Por-tuguesa – Cultura / Direção-Geral das Artes.

Já são conhecidos os “novos artistas 2018”da FBAC

Galería da FBAC

OEntroido arranca enSalvaterra o venresdía 9 de febreiro, a

partires das 10.30 da mañá,co Desfile de Entroido dosCentros Educativos, dende aPraza do Concello ata o Audi-torio do Parque Público A Ca-nuda, (en caso de choivatrasladarase ao Pavillón deLeirado).

O martes 13 de febreiro é odía dos máis cativos, co seuFESTIVAL INFANTIL, onte apartir das 17.30 haberá con-curso de disfraces, karaoke,rosca e chocolate

E ponse punto e final ao

entroido co ENTERRO DA LAM-PREA, o próximo 17 de febreiroa partires das 17.00h, condesfile de comparsas, charangae a comitiva de choronas, que

percorreran as rúas principaisda Vila chegando ata a Prazado Concello onde terá lugar axa tradicional lectura do tes-tamento e queima.

Enterro da Lamprea en Salvaterra de Miño

XXIIIO FARELO | Febreiro de 2018

Redacción

Novas da Raia

OBanco Local de Vo-luntariado de Mon-ção lançou o

desafio e sete alunos do 12.ºano do Agrupamento de Es-colas de Monção responde-ram afirmativamente aorepto. Desta forma, nasceu a“Fábrica de Experiências”,programa de voluntariadoque tem como objetivo fazercrescer o bichinho da quí-mica e física junto das crian-ças monçanenses.

O programa tem periodi-cidade semanal (quarta-feirae sexta-feira, de forma al-ternada, a partir das 14h00)e abrange toda a populaçãoescolar do concelho a fre-quentar o 4.º ano de esco-laridade. Iniciou-se na se-mana passada, prolongando-se até ao final do ano letivoem curso.

Decorrendo nos estabele-

cimentos de ensino do1º CEB do concelho,“Fábrica de Experiên-cias” procura sensibi-lizar e despertar ascrianças para a explo-ração da química e fí-sica através de expe-riências engraçadas edivertidas. Paralela-mente, proporcionamomentos enriquece-dores de partilha deconhecimentos.

O objetivo é semear o bi-chinho da ciência junto dosmais novos para que a ima-ginação e a curiosidade cres-çam à medida dos sonhos decada um(a), reforçando o gos-to pelo voluntariado e a von-tade pela realização de ex-periências. Um passo para osurgimento de pequenos cien-tistas que, no futuro, podemtornar-se grandes cientistas.

O Banco Local de Volun-tariado de Monção tem comomissão promover e divulgaro voluntariado, facilitandoo encontro entre a oferta ea procura de voluntários einstituições organizadoras.“Fábrica de experiências” éum dos vários programas emdesenvolvimento que, no seuconjunto, envolvem cerca deuma centena de voluntários.

Ahabitual Cantata dos Reisdas crianças da Santa Casada Misericórdia de Monção

realizou-se na manhã destaquinta-feira, dia de mercado,com passagem pelas principaisartérias do centro histórico davila e paragens em alguns esta-belecimentos comerciais, insti-tuições públicas e lar de idososDona Maria Teresa Salgueiro.

Na Casa do Loreto, foram re-cebidos pelo Presidente da CâmaraMunicipal, António Barbosa, epelo Vereador das Obras Públicase Urbanismo, Duarte Amoedo. Oautarca desejou um bom ano atodos e presenteou os pequenoscom algumas guloseimas.

Com pandeiretas, ferrinhos e

bombos a acompanhar o ritmoda concertina, as crianças daSanta Casa e as educadoras eauxiliares da instituição passaramainda pela antiga Casa do Dr.Pinho, edifício onde funcionamos serviços de ação social, cultura,turismo, desporto, educação erecursos humanos.

Fiéis à tradição, as criançasentoaram cânticos próprios daépoca e apresentaram-se com atradicional coroa e capa, en-volvendo-se no espírito destaquadra que, por estes dias,anima o concelho de Monçãocom muitas associações e clubesa cumprirem esta tradição deporta em porta, deixando qua-dras rimadas e divertidas.

OConcello daGuarda acolledende o pa-

sado luns 15 de xa-neiro a exposiciónformada polas foto-grafías participantesno XI certame foto-gráfico «Viaxando».

O concurso -organizado polasOMIX dos concellos da Guarda,O Rosal, Tomiño, Baiona, Gon-domar, Salceda de Caselas, Po-rriño e a Casa de Xuventude deTui- contou coa participaciónde máis de20 mozos e mozasde distintos puntos da xeografíagalega. A fotografía gañadora

do certame, que se deu a coñecerno mes de outubro, foi «Namo-rados no Interrail», obra do to-miñés Daniel Álvarez Fonterosa.

A exposición poderá visitarseata o 15 de febreiro na casaconsistorial, data na que a mostraseguirá coa súa ruta polos res-tantes concellos organizadores.

Alunos do 12º ano ensinam alunos do 4ºanoa fazer experiências de quimica e fisica

Cantata de Reis das crianças da SantaCasa sa Misericórdia de Monção

O Concello da Guarda acollea exposición fotográfica do

XI certame «Viaxando»Tendo como objetivo a realização deeventos de caráter cultural, despor-tivo e social e a missão de ajudar a

criar um mundo melhor, o Rotary Club deMonção promove no dia 10 de fevereiro, sá-bado, no Hotel Termas de Monção, um Car-naval Solidário.

Subordinado à temática “Loucos Anos20”, envolve uma componente solidáriamas também de promoção da nossa terra.Jantar e baile tem o custo de 25,00 €.Apenas baile, com direito a uma bebida,desce para10,00 €. Parte da receita revertee favor dos Bombeiros Voluntários deMonção.

O Rotary Club de Monção tem todo ogosto em receber aqueles que decidiremjuntar-se a esta festa temática e participarquer no jantar quer no baile de Carnaval.Faça parte desta iniciativa solidária, ajudandoneste dia quem nos ajuda todos os dias.

Rotary Club de Monção promove carnavalsolidário

Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L.Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD (36860 PONTEAREAS - GALIZA)

T. 986 64 12 69redaccion@novasdoeixoatlantico.com

nemesio.barxa@barxadvogados.gal www.barxadvogados.gal

APraza de Goián prepárase paraacoller de novo o FestivalTaíña, un evento musical que

celebra os seus 15 anos de vida e quequere facelo co mellor cartel musicalposible. O vindeiro 10 de febreiro ás23.00 horas de xeito puntual comezaráun concerto no que participarán tresgrupos de Chantada, Vigo e Tui, co ob-xectivo de dar a coñecer ao público“grupos galegos con distintos estilosmusicais”.

Organizado pola Asociación XuvenilTaíña, de Goián, o festival conta coacolaboración do Concello de Tomiño,da Federación Galega de Festivais, daComisión de Festas do Entroido de

Goián e da Comunidade de Montes deGoián. Con entrada de balde, na prazacolocarase unha carpa cuberta paraque o público desfrute dunha noite demúsica e lecer no sábado de Entroido.“Levamos máis de tres meses preparandoesta nova edición, con cada vez máistraballo pero con moitas ganas e conmoita ilusión”, explica Tania Domínguez,presidenta de Taíña.

Nesta edición abre o cartel Liviaode Marrao, dez músicos chantadinosmisturando ska, punk, rock, folk emensaxe dende 2010. Os seguintes ensubir ao escenario serán ElephantsYard, unha banda de reggae formadapor varios músicos afincados en Vigoe arredores que levan á práctica variasfacetas: baking band de artistas, bandade estudo na súa sede e banda de tri-butos e versións. Completan o cartelTati’s Joplin & the Kozmic Blues Band,

unha banda nacida no ano2016 como tributo a JanisJoplin en formato eléctricocon teclado e ventos. Ossete integrantes da bandason de estilos musicais di-ferentes pero teñen en co-mún o gusto pola música ea grande interpretación deJoplin, coa que querenachegar o rock e o blues atodo tipo de ambientes elugares.

Con 15 anos de bagaxedetrás, o Taíña xa se podeconsiderar un festival derenome, con importantesgrupos subindo ao seu escenario edicióntras edición. Cada ano máis de 600persoas de todas as idades desfrutancomo público a este evento que “orga-nizamos cada edición coa intención de

que dure moitos anos”. Ademais, cadaano o festival abre máis as súas portas,xa que cada vez chega máis público defóra da localidade para gozar dunhashoras de boa música galega.

O Festival Taíña cumpre 15 anos con música decalidade para todas as idades

Livia de Marrao, Elephants Yard,Tati’s Joplin e The Kozmic Bluestocarán o vindeiro 10 de febreiroás 23.00 horas na Praza de Goián