XORNAL CULTURAL PARA O LECER

Nº18Xuño de 2018Prezo: 2 euros

Matria,vencedora noFestival deCans

Páxina VIII

Páxina XII

Páxina XV

Páxina XVI

Páxinas XVII

2.701 adhesiónsá petición daMedalla Castelaopara Xesús Mato

I Festa do ríoAsneiro enEntre Ríos

Anne Derenne,unhadebuxantefrancesa enMadrid

Novo librosobre XaquínMarín, de FélixCaballero

Páxina XIX

Ribas de Silcelebra a XVIFeira daCereixa e doAceite

Páxinas II a V

Entr

evi

sta Ramón Campos, guionista e productor

"En ‘Fariña’ máis que unhatrama policial buscaba facerun retrato dun momento da

historia de Galicia"Páxina XI

Corpus Christi 2018 en Ponteareas

O FARELO | Xuño de 2018II

Galicia

Na foto familiar todos osque escribiron algo na“Revista PREGÓN” acom-

pañados polas autoridades locais.Esta Revista leva un montón

de anos descubríndonos cousas ecasos dos homes e mulleres destaVila, da súa orixe máis remota edos homes e mulleres ilustres quenaceron ou viviron nela.

Polas súas páxinas teñen desfi-lado desde historiadores, a músicos,docentes, investigadores, etc. Cadaun deles procuran ofrecernos osresultados das súas pesquisas ealgúns as lebranzas que teñen decando eran novos e chapoteabannas charcas que daquela aindatiñan as rúas de Ponterareas.

Presentación darevista PREGÓN

Aactriz Nieves Rodríguezfoi convidada este anopara ser a Pregoeira do

Corpus Christi de Ponteareas2018.

Veciña da comarca do BaixoMiño, Nieves Rodríguez, queactuou en series da TVG comoRías Baixas ou Pazo de Familiae como presentadora en pro-gramas como Vaia Troula, DesdeGalicia para el mundo -co quegañou o premio AGAPI a mellorcomunicadora-, A tarde é nosaou Luar, é a presidenta da Aso-ciación de Actores e Actricesde Galicia (AAAG).

No Auditorio Reveriano Sou-tullo da Vila, a Pregoeira lem-brou as súas primeiras vivenciasrelacionadas coa Festa do Corpuscando de pequena asistía consúa avóa a colocar o posto derosquillas.

Nieves Rodríguez fixo un re-corrido ao longo dos anos daslembranzas que tiña destas Fes-tas. Ainda que sendo naturalde Donosti voltou sendo nenaa Galicia, a vivir en Tui. Foideste esta vila como ela acom-

pañando a súa avóa tivo con-tacto co Corpus, co desfolledos días anteriores e cos iniciosdos trazados nas rúas que daríanlogo vida a cada alfombra.

Falou da pegada que deixouno seu maxín o balbordo dasrúas de Ponteareas nos diasprevios á festa, sobre todo odia anterior.

O que máis lle admiraba erao traballo da preparación dasflores tan distintas e logo tanxuntas nunha mesma obra ar-tística. “O meu corazón de nenaficou abraiado perante tal es-pectáculo de arte, de colorido

e de colaboración. Participarde algo tan máxico como aelaboración das alfombras, aíndaque sexa como simple espec-tadora deixou en mín unha pe-gada moi fonda. Pensar, da-quela, que un dia seria a Pre-goeira das Festas do Corpussemellaba unha tolemia”.

Citou ao filósofo Confuciona súa resposta a un alumno aquen lle parecia superfluo mer-car arroz e flores . “Merco arrozpara vivir e flores para ter algopolo que vivir”; respostou ofilósofo. Tampouco se esqueceudo poeta Rabindranath Tagore,

quen deixou escrito ,”aindaque lle arrinques os pétalos aunha flor , non poderás privará flor da súa beleza”. “Se vivisee viñera a Ponteareas excla-maría: “¿Vedes canta razóntiña?” dixo a Pregoeira.

“Á marxe da incontestablebeleza das alfombras, que nin-guén discute; á marxe da so-lemnidade da procesión; á mar-xe de calquera outra cuestiónque queirades poñer sobre amesa, o que máis impresionabaa aquela nena de trenzas quepaseaba por Ponteareas acom-pañada da súa avoa ou doutrosmembros da familia, era vercomo todo un pobo se unía ese xunguía a nunha empresacomún. . Logo de todo istoaquela nena de coletas come-

zou a crer que os milagresexisten”, deixou dito a Pre-goeira. Vestir ao voso pobocoas mellores galas. ¿Pode ha-ber un traballo máis encomiableca ese?, rematou.

Tamén lembrou a Victor Hugocando afirma que non existenpaíses pequenos. A grandezadun pobo non se mide polonúmero dos seus compoñentes,como non se mide pola súa es-tatura a grandeza dun home.”.Vos podedes afirmar con orgulloque Ponteareas é un pobo gran-de, pois a súa grandeza resideen todos e cada un de vós”.

Grazas, unha vez máis, porfacerme partícipe desa grandezacomo pregoeira e que dean co-mezo as festas do Corpus”, re-matou Nieves Rodríguez.

A actriz e presentadora Nieves RodríguezPregoeira do Corpus Christi 2018

IIIO FARELO | Xuño de 2018

O FARELO | Xuño de 2018IV

Galicia

Baixada de San Gregorio Praza Maior

Reveriano Soutullo - A Castiñeira. Rúa de Oriente

Rúa Constitución Rúa Contitución

Portais do Corpus Christi de Ponteareas 2018

VO FARELO | Xuño de 2018

Galicia

Rúa dos Ferreiros - San Roque. Rúa dos Ferreiros

Traballadores da parroquia de Arcos Portal Cantón de Boavista

Portal Reveriano Soutullo

www.novasdoeixoatlántico.com

O FARELO | Xuño de 2018VI

Opinión

Colaboradores: GALIZA: Rocio Rodríguez – Montserrat Rodríguez – Porto Ucha – Raquel Vázquez – C. Méixome – M.

Xiraldez – M. Rguez. Alonso – X. Maure – Uxío Breogán – Pérez Lema – X. Glez. Mtnez. – M. Bragado – B. Iglesias (Mero) – Nemesio Barxa – Andrea Goro – Anxo Mena – I. Otero Varela – SusiRodríguez – Jesús Témez Fernández – Isidoro Gracia – Roberto Carlos Mirás – Rafael José Adalid – Laurade Cáceres – Kiko Neves – Ramón Mariño – Manuel Estévez – PORTUGAL:Hilaria Albertina Dantas Antelo- Viale Moutinho – Manso Preto – Isabel Varela – Manuel Gonçalves – João Martinho – MADRID: JuanLouzán – BARCELONA: Fdez. Valdeorra – PAIS BASCO:Nicolás Xamardo – CANARIAS: Fco. Puñal – NOVAIORQUE: Fco. Álvarez (Koki).

Fotografía: Hernández – A. Gutiérrez – M. Preto – Dpto. Propio.Humor: Tokio, Martirena – Pepe Carreiro – X. Marín – Xosé Manuel Fernández Montes (Hermanager

Producións) – Ignacio Hortas – Francisco Puñal –Felix Ronda – Fuco Prado – Sex – Ortifus (España) –Omar Pérez (Galicia) – Mauricio Parra (Colombia) – Cébula (Polonia) – J.Bosco e Fernández (Brasil) –Marlene – Pohle (Arxentina) – Guy Badeaux (Canadá).

Depósito legal: VG-14/2017

Imprime: Publicaciones Tameiga S.L.Publicidade: Departamento propio e axencias publicidade@novasdoeixoatlantico.comFotografía: Hernández e departamento propioDeseño e maquetación: Fran Eiró

Director: Guillermo Rodríguez Fdez. T. 658 58 50 49 guillermo@novasdoeixoatlantico.comEdita: Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L. Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD

36860 PONTEAREAS - GALIZA - T. 986 64 12 69 redaccion@novasdoeixoatlantico.com

Xornal Cultural para o Lecer

Por José PAZ RODRIGUES (Académicoda AGLP, Presidente da ASPGP e ProfessorAposentado da Universidade de Vigo)

No Sempre em Galiza assinalavaCastelao que “o nosso idioma éextenso e útil porque com pe-

quenas variantes fala-se em Brasil, Por-tugal e nas hoje ex-colóniasportuguesas da Ásia e da África”. Pelasua parte, Risco comentava em 1930que “poucos galegos se têm percatadodo que Portugal é para nós. Portugal éa Galiza ceive e criadora, que levou pelomundo adiante a nossa fala e o nossoespírito, e inçou de nomes galegos omapa do mundo”.

Rafael Dieste, que em 1933 dirigiumagistralmente a missão pedagógicapor Galiza, no seu livro Ante a terra e océu, diz : “Existe entre o galego e maiso português tão estreita afinidade quequanto mais português é o português emais galego é o galego, mais vêm a seassemelharem”. Em Pensamento e Se-menteira, Vilar Ponte escreve : ”Ou éque ainda há quem, possuindo algumacultura, pense que o nosso idioma ver-náculo e o idioma de Portugal não sãotodo um e o mesmo, com idênticasintaxe e idêntico léxico, agás pequenasdiferenças, fázeis de subsanar, se nãose querem unificar a custo dum pequenoesforço, e agás galicismos e america-nismos que abundam na fala dos irmãosde além Minho?”.

Em similares termos falaram outrosdos nossos vultos como Otero, Murguia,Biqueira, Bouça-Brei, Blanco Torres, Car-valho Calero, Guerra da Cal e Marinhasdel Valhe, ademais de esse grande galegode Anadia que foi Rodrigues Lapa.

Diante deste prístino pensamentolingüístico, desenvolvido nas décadasdos anos vinte e trinta do passado sé-culo, um não se explica por quê os ga-

legos viraram as costas e fecharam osolhos a uma realidade tão evidente. Fa-zendo seguidismo dum muito erradocidadão asturiano chamado ConstantinoGarcia, que, para se perpetuar, deixoude herdeiro um Manolo González diri-gindo o Centro “Ramón Piñeiro”, doque nos contam tem um orçamentoelevadíssimo e umas contas emexcesso opacas.

Pelo que não é ad-missível que seja nes-te lugar onde de ver-dade se decida aerrada política lin-güística levada acabo nos últimostempos. Afastando-nos do mundo lusó-fono ao que perten-cemos e indo contra omais elementar sentidolingüístico da romanística. Granderesponsabilidade é a dos dirigentes destecentro e também a dos dirigentes daAcademia corunhesa da rua das Tabernas,tomando decissões em nome dos galegos,muito negativas para a internacionalidadee o futuro da nossa língua.

Disfarçadas de falsa normalização,nos últimos 35 anos na Galiza, levamossofrendo autênticas políticas de substi-

tuição lingüística. As autoridades e asadministrações públicas, em vez de ga-rantir os direitos lingüísticos e demo-cráticos do povo galego, discriminam eperseguem aos que discrepamos e nãoaceitamos o programa de substituiçãolingüística e a dialectalização castelhanado nosso idioma, que tenta fazê-lo des-

necessário no seu próprio país. Temos também queexigir o reconhecimen-to da condição in-ternacional da nossalíngua, que com avariedade própriadas línguas interna-cionais é falada porcentos de milhõesde pessoas no mun-do, quer como língua

nativa, tal como nós,quer como língua oficial

de 8 Estados soberanos nos cincocontinentes, ou como língua cada vezmais estudada em todo o mundo pelasvantagens das línguas internacionais.

Todos os galegos e galegas temosque exigir umha mudança imediata daspolíticas que tentam fazer a nossalíngua desnecessária e dialetal, paraoutras que garantam os nossos direitoslingüísticos individuais e coletivos, fa-

zendAos nacionalistas temos que soli-citar-lhes uma política mais inteligenteno apoio à língua, fomentando o usomais por convencimento que por impo-sição e adiando, se pode ser de formadefinitiva, o seu clássico sectarismo. oque o idioma da Nossa Terra seja extensoe útil.

Muitas vezes as sobreproteções sãomais negativas que positivas. Uma mãe“canguru” com o seu filho não é cons-ciente de que não está a favorecer oseu desenvolvimento com tal atitude.Aos mesmos recomendamos-lhes voltema ler o que diziam os nossos vultosmais importantes e os programas da-quelas Irmandades da Fala, com idéiasmuito mais claras que as dos políticosde hoje.

Finalmente solicitamos à atual Juntada Galiza, e ao seu presidente, que,quanto antes, se efective aquele acordounánime de que de uma vez por todasse possam ver na Galiza as televisõesportuguesas e se escutem as rádios.Que se solicite já a entrada da Galizacomo membro de pleno direito no con-selho da lusofonia (CPLP), no que graçasà AGLP já membro observador, com re-presentação oficial. Que, quando seaprove no parlamento português oacordo ortográfico, Galiza se adira aomesmo. E que não se perda mais tempo,dinheiro e esforços em manter uma lín-gua afastada do mundo ao que pertence.Galiza tem que deixar de ser de umavez “o País dos tempos perdidos”. Eisto o pronunciamos com força e forteánimo, pois o dez de junho é o Dia in-ternacional da Língua Portuguesa, deCamões e das Comunidades Lusófonas.A nossa Galiza, verdadeiro berço dalíngua portuguesa, só pode manter-seviva em língua e cultura se a mantemosdentro da Lusofonia, como país membrode pleno dereito. .

O nosso idioma é internacional

VIIO FARELO | Xuño de 2018

OpiniónPor Carlos Méixome

Orei Afonso, oitavo do seu nome,de León e Galicia, que na his-toriografía española figura co

ordinal de noveno, tanto polo seulongo reinado, 42 anos, como polasúa política de repoboación preocu-pada por favorecer novos asentamen-tos ou potenciar algúns xa existentes,é un dos reis medievais que máis pe-gada deixou no nomenclátor do nosopaís; a el débenselle moitos dos nomesde vilas e cidades galegas actuais.

Pola nitidez da súa orixe latina ében coñecida a procedencia medievalde moitos topónimos, entre os quesobresaen, pola súa frecuencia, osconstruídos sobre o termo “vila”, per-dida xa a súa referencia baixoimperialcomo explotación agraria e mudadaen xenérica expresión referida a con-centración de poboación. Só aquí noVal Miñor temos un Vilar en Camos,dous Vilariños, o de Abaixo e o deArriba, en San Pedro da Ramallosa, olugar da actual e recente concentraciónurbana ao redor da Casa do Concellochamase Vilameán. Hai un Vilas enMorgadáns e un Vilarés que é a súavez un lugar da parroquia de Vilaza.

Nalgunhas ocasións a escasa trans-parencia dos topónimos lévanos a pro-curar as súas orixes en escuros temposrecuados, como no caso de Baiona,que se fai proceder de “las voces cél-ticas Bay, puerto, y on bueno”, escribiuJosé de Santiago na súa Bayona, anti-gua y moderna (1902) e apuntaba“debe tener igual etimología que laBayona de Francia”, ou o da Coruña,que máis alá da súas orixes etimolóxicasson renomeamentos debidos ao noso

rei retoponimizador. Nestes e noutrosmoitos casos tanto os novos poboa-mentos como as novas denominaciónsestán relacionados coa concesión decartas de poboamento ou foros, prácticaseguida polos reis medievais .

Estas orixes medievais de lugaresimportantes na Galicia actual tenasdemostrado o “señor dos topónimos”,profesor e amigo Gonzalo Navaza, nunseu recente traballo sobre o caso daCoruña (“A orixe literaria do nome daCoruña” en Revista Galega de Filoloxía,

2016, 119-164) ou, aínda máis pretoa hoxe en “A intervençao régia na to-ponímia galega medieval. Os nomesde Afonso IX (1188-1230)” en GuaviraLetras, nº 25, 2017.

Seguindo este último traballo deNavaza, que se centra só no sur dopaís, entre outros foros concedidospolo rei Afonso e renomeados estaríano de Milmanda, foro de 1199, e comesmo sentido de “praza forte” que odo lugar do concello celanovés e o deMonforte de Lemos en foro concedido

no mesmo ano.En 1201, concede foro á vella Erizana,

mudándolle o nome a Baiona, e, cincoanos máis tarde, a Viana, empregadodende moi pronto como denominaciónda comarca, e ao que, hai un século,se lle engadiu o complemento Bolo;hai unha parroquia chantadina homó-nima. Reflexo da Viana galega poderíanser as posteriores Viana de Navarra, aquen lle concedeu foro en 1219 o reiSancho VII “O Forte” ou a Viana doCastelo, fundada por Afonso III “OBolonhês” en 1262.

En continuidade cronolóxica, viríao novo nome da Coruña (1208) e vol-vendo ao sur, e aínda que sen coñecer

o texto foral, hai referencias á vila daGuarda e a substitución de Lazoiro porSalvaterra de Miño. Ambas en docu-mentos de Fernando III ao pouco dexuntar a coroa de Castela coa deLeón e Galicia tras a morte do seu paiAfonso, oitavo ou nono, segundo sequeira. Sábese que o novo rei só fixoconfirmar os foros do pai e non mudounome algún.

Algunha outra retoponimización deAfonso sería a de Vilalba, antes Mon-tenegro, na mesma liña que o seu pai

Fernando IIcambiou o mal-soante Malgradopor Benavente;por outro moti-vo, e sen éxito,Fernando II mu-dou Tui por Boaventura , mais o regresoao dominio episcopal supuxo o retornodo vello nome.

Sen información suficiente pode-ríamos incluír entre outras mudanzasas de A Xironda en Cualedro ou asmodificacións parciais de incluír unPobra de... ou un Vilanova de..., comono caso de Pobra de Chantada ou Vi-lanova de Sarria (onde faleceu o reiAfonso) e mesmo a Pobra de Louriñaque posiblemente se refira ao quehoxe é O Porriño.

Nun momento de esplendor do reino,expresada na arte románica e na líricatrobadoresca, moitos destes novos no-mes teñen unha clara referencia á cul-tura francesa ou á literatura do mo-mento. A influencia da cultura occitananos reinos do norte peninsular é evi-dente e vén favorecida polos reis dacasa de Borgoña, a orde de Cluny epolo propio Camiño de Compostelacomo eixe vertebrador. En Milmandatemos que escoitar o “mirmande”, ouvila fortificada semellante ao “Monfort”;en Baiona debemos ollar o reflexo de“Bayonne”; Crunia e Viana, esta conevidentes referencia a vía ou camiño,son topónimos citados na Historia Tur-pini que narra as fazañas de Carlo-magno. E na Guarda temos que escoitarecos das prazas militares, de “LaGarde”; en Salvaterra, de “Sauveterre”ou terra con dereito de asilo, e na Xi-ronda de “La Gironde”.

Xirabamos arredor de Europa e elaarredor de nós.

Afonso o retoponimizador

As actividades desenvol-veranse entre os días 2 e13 de xullo no estadio

municipal. A programación de activida-

des estivais para os rapaces erapazas na Guarda comezará naprimeira quincena de xullo coII Campus Deportivo de Fútbol,no que poderá participar a mo-cidade de 5 a 15 anos.

As actividades darán comezoo 2 de xullo no estadio defútbol municipal e levaranse acabo de luns a venres entre as9:30 e as 13:30 horas ata o 13de xullo. Durante estes días, asmozas e mozos participantespoderán practicar o seu deportefavorito acompañados por mo-nitores titulados. Ademais, po-derán participar noutras activi-

dades culturais e lú-dicas. O período deinscrición permane-cerá aberto do 1 ao14 de xuño. O prezo

de participación por persoa seráde 70€, cun desconto de 5€por cada irmán ou irmá inscrito.Os rapaces e rapazas partici-pantes recibirán dúas camisetastécnicas de agasallo.

As persoas interesadas de-berán cumprimentar a folla deinscrición e presentala na OMIXdo Concello da Guarda, acom-pañada dunha fotocopia do DNI

do pai, nai ou titor/a legal eunha copia da tarxeta sanitariado ou da menor. A inscricióntamén poderá realizarse de formatelemática, descargando o ar-quivo na páxina web do concelloda Guarda e remitíndoo xuntocoa documentación requiridaao correo electrónico informa-cion@aguarda.es.

O II Campus Deportivo deFútbol é unha actividade orga-nizada polos clubs de fútbollocais Sporting Guardés, Escolade Fútbol Deportivo Alameda,Unión Deportiva A Guía e Unión

Guardesa, en colaboración coConcello da Guarda.

O prazo de inscrición no II CampusDeportivo de Fútbol comeza o 1 de xuño

O FARELO | Xuño de 2018VIII

Galicia

Afinais do ano 2017 foiacondicionado un dostramos que percorre toda

a crista das chamadas Penas deMatacás. O Concello de CastroCaldelas, a proposta de ManuelRolán Díaz, que acondicionou ocamino, ten en proxecto abrirunha ruta circular que empezaráno embarcadoiro de Paradela ábeira esquerda do río Sil e as-cenderá ata o miradoiro de Ma-tacás. Tamén está en estudo aapertura dunha gran ruta polaRibeira Sacra, duns cen quiló-metros de lonxitude, que taménpasaría por esta paraxe.

O miradoiro de Matacás ofreceunhas vistas espectaculares docanón do Sil e as ribeiras deMonforte e Sober. Segundo osveciños de Paradela, o nome dé-bese a que desde estes peñascosarroxábanse antigamente os ani-mais domésticos -cans, ovellas,asnos, cabalos, vacas- cando pa-decían algunha enfermidade oucando xa non eran útiles.

A ruta que leva a esta paraxearrinca de Paradela. A camiñadaempeza polo asfalto, xa que enprimeiro lugar é preciso percorreruns trescentos metros pola es-trada que leva a Vilarellos atachegar a unha área de aparca-doiro. Neste punto empeza ocarreiro que leva ao miradoiro,situado a uns 150 metros.

Desde o miradoiro divísaseun impresionante panorama das

dúas marxes do Sil. Á esquerdavese a ribeira de Paradela (CastroCaldelas) e á dereita están as ri-beiras da Lampaza e Doade (So-ber). Na marxe dereita do río Silestá o club náutico de Doade,que serve da base ás popularesrutas turísticas de catamaránque xestiona a Deputación lu-cense. O embarcadoiro áchaseen territorio de Monforte, debidoá singular delimitación entreeste municipio e o de Sober,que posúe na marxe do Sil unenclave rodeado completamentepor terras monfortinas. Nesteenclave separado do resto doterritorio de Sober atópanse asaldeas da Lampaza e Vilar deMouros.

Á dereita do miradoiro arrincaun carreiro que levar pola cristadas Penas de Matacás, un per-corrido impactante de poucomáis dun quilómetro de lonxi-tude. Ao longo deste camiño

hai varios miradoiros naturaiscon vistas ao canón do Sil e ásribeiras de Lemos e A Lampaza.No quilómetro 1,7 o camiñochega a unha bifurcación. O ra-mal da esquerda leva ata unhacanteira abandonada que se ato-pa nun lugar coñecido como OsVales. Áchase a unha distanciade 1,2 quilómetros do cruza-mento e a pista de acceso tenfortes desniveis. Desta antigacanteira extraeuse pedra e lousaque foi utilizada na construciónde muros e tellados dunha boaparte das vivendas da zona. Nospobos de Paradela e A Abeleda(A Teixeira) aínda se poden vervarios tellados construídos conlousa que no seu día foi sacadado lugar de Os Vales. Para accedera Matacás desde Castro Caldelashai que baixar a Abeleda e desdePombar, a man esquerda sóbesea Paradela que está a 2,3 quiló-metros.

Castro Caldelas quere promocionar a rutapolas Penas de Matacás

Vista de Paradela e Castro Caldelas, ao fondo.

Oconselleiro de Cul-tura, Educación eOrdenación Univer-

sitaria, Román Rodríguez,destacou a contribución doescultor ourensán AntonioFaílde á construción daidentidade cultural de Ga-licia. No marco da presen-tación do libro AntonioFaílde. O escultor que es-coitou a música das pe-dras, o titular dodepartamento de Culturada Xunta explicou que oartista foi “unha ponte queentroncou a tradición arte-sanal galegas coas artesplásticas contemporá-neas”, ademais dun inno-vador e “transgresor dos

cánones creativos”, o queo convertiu nun dos me-llores escultores do seutempo.

Román Rodríguez agra-deceu o traballo desen-volvido arredor deste librotanto César Taboada di-rector da Escola de Arte eSuperior de Deseño de Ou-rense (EASD) que leva onome de Faílde, como porXavier Limia e Nani More-tón. Ademais, destacou acalidade da EASD, que vénde quedar finalista nospremios da ConfederaciónEstatal de Escuelas de ArtesPlásticas y Diseño, e dasensinanzas de artes en xe-ral en Galicia.

Presentouse un libro sobreo escultor Antonio Faílde

Presentación do libro sobre o escultor ourensán.

Redacción OURENSE

OFestival de Cans entregou hoxe,na gala final do seu día grande,os premios correspondentes á

súa 15ª edición. A curta Matria, de Ál-varo Gago, fixo historia ao convertersena primeira en acadar catro premios enCans: mellor curtametraxe de ficción,premio do público, premio AISGE á me-

llor interpretación feminina (para Fran-cisca Iglesias) e premio do xurado dosveciños. Estes galardóns súmanse ao xaimpresionante percorrido por certamesinternacionais deste relato dun día navida de Ramona, unha muller que se re-fuxia na relación coa súa filla e a súaneta diante do seu duro traballo nunha

conserveira e a falta de comunicaciónco seu marido. Álvaro Gago repite asíéxito en Cans, onde xa gañou o premioa mellor curta por Curricán en 2015.

Entre o resto do palmarés destacao gran nivel da sección de Animación,de onde dúas das películas levaronpremios nas categorías xerais: o premioAGAG a mellor guion (Luis Usón porAfterwork) e o da mellor banda sonoraorixinal (Raúl Costafreda por Sea).Así e todo, foi El reloj, de Borja San-tomé, a que se alzou co premio a

mellor curtametraxe animada.Europa, de Hugo Amoedo, abriu o

palmarés de FuraCans, a nova categoríacompetitiva do Festival para filmes denon ficción. Completan o palmarés asAlso Sisters (Premio CREA á mellor re-alización), Eloi Sánchez Palau (PremioAISGE á mellor interpretación masculinapor Después de la bandera) e dúasmencións especiais dos xurados: A catin the window, de Félix Brixel (en fic-ción) e La mujer invisible, de NoemiChantada.

Matria bate récords con catropremios no Festival de Cans

IXO FARELO | Xuño de 2018

GaliciaRedacción OURENSE

No Museo da Limia,ubicado en Vilar deSantos, presentouse

o compacto “Casares, Va-lente, Tovar. Ourense, Xene-bra, A Limia”. No mesmoacto tamén se presentou olibro “Antonio Tovar. Conver-sas cun vello revoltado”. In-terviron os alumnos do CEIP,Carlos Cid Arregui, de Rairizde Veiga; Brais FernándezFernández, de cuarto de edu-cación primaria; Ahinoa Ca-brera Teixeira, de quinto deeducación primaria; LauraFernández Losada, de sextode educación primaria eÁngel Fernández Rodríguez,de sexto de educación pri-maria, que leron fragmentos

do libro. Actuou como mo-deradora a secretaria do Pa-droado do Museo da Limia,Sabela Rodríguez Jardón. Opresidente do Padroado doMuseo da Limia e introduc-tor do compacto, Delfín Ca-seiro, falou sobre o libro e oaudio. O autor do volume edo comparto, Xosé Manueldel Caño, falou sobre opoeta e reclamou que a RealAcademia Galega lle dediquea Antonio Tovar o Día dasLetras Galegas 2019. Pechouo acto o cantautor valdeo-rrés Anxo Rei, coa interpre-tación de cancións do disco“A rabela da pluma (versosde Antón Tovar)”, editadono ano 2006.

Antón Tovar.

Casares e Tovar homenaxeadosen Vilar de Santos

OMuseo Etnolóxico daLimia inaugurou o día 4de maio un dos proxec-

tos culturais máis senlleirosque agromou nos últimos anosnas terras limiás. Esta iniciativaten como obxectivo primordialpór en valor e coñecemento dasociedade a todos e todas osautores e autoras que desen-volven a súa creación no ám-bito das humanidades.

Estamos a falar de máis de50 creadores e creadoras que,dende sempre, fixeron e seguena facer achegas, no eido da li-teratura, investigación, ensaio,pintura, escultura, música, au-diovisual e fotografía. Amaisdesta divulgación, no campodas humanidades, a Bibliotecada Limia contará cunha basede datos bibliográfica que al-calce todo aquilo que se publi-cou ou se publique, relacionadocon este territorio.

O ámbito territorial é o dasTerras bañadas polo río Limia epolos seus afluentes, dende oseu nacemento ata a raia conPortugal: as comarcas da Limiae da Baixa Limia (Concellos:Vilar de Barrio, Xunqueira deAmbía, Sarreaus, Sandiás, Tras-miras, Xinzo, Vilar de Santos,Rairiz de Veiga, Os Blancos,Baltar, Calvos de Randín, APorqueira, Muíños, Lobios, En-trimo, Lobeira e Bande).

A materialización deste espazo

museográfico, situado dentro dopropio Museo da Limia, consistena exposición ao público dasobras publicadas e catálogosexpositivos dos autores e auto-ras, da súa identificación foto-gráfica e dun soporte telemáticono que se poderán consultar assúas biografías, e tamén dunhaampla bibliografía, que ten vo-cación de universal, de todoaquilo que se ten publicado ese siga publicando, que garderelación co territorio xeográficoda Biblioteca da Limia.

Na actualidade a Bibliotecaconta con máis de 200 volumesdoados polos autores e autorasou polas súas familias e dispónde máis de 30 biografías ela-boradas a partir da informaciónfacilitada por eles e elas oupor persoas ou instituciónsachegadas.

Á inauguración asistiron opresidente da Real AcademiaGalega, Víctor Fernández Frei-xanes, amais do presidente dehonra e alcalde de Vilar deSantos, Xan Xosé Jardón Pedrase o presidente do Padroado doMuseo Etnolóxico da Limia, Del-fín Caseiro Nogueiras, así comocoa xunta directiva e conselloasesor do Museo. Tamén asis-tiron os alcaldes e alcaldesasda Limia e da Baixa Limia e opresidente da Deputación.

Animou o acto, coa inter-pretación de pezas musicais dasúa creación, unha das autorasincluídas na biblioteca: CarmenPenim, nacida en Covas (OsBlancos), fundadora da agru-pación musical 2naFronteira,autora do libro-CD dedicado ávisibilización e memoria dasmulleres: Herdeiras.

O Museo da Limia inaugurou a súa Biblioteca

Acto de inauguración da Biblioteca da Limia.

Otema do Día Internacio-nal dos Museos do 2018é “Museos hiperconecta-

dos: Enfoques novos, públicosnovos”. O obxectivo do Día In-ternacional dos Museos é sensi-bilizar ao público sobre o feitode que “Os museos son unmedio importante para os inter-cambios culturais, o enriquece-mento de culturas, o avance doentendemento mutuo, a coope-ración e a paz entre os pobos”.

Para conmemorar esta datao Museo Etnolóxico de Ribadaviareúne unha serie de actividadesdurante todo o mes de maio eparte de xuño, establecendounha hiperconexión coa músicatradicional, co patrimonio na-tural, co patrimonio etnográficoe co patrimonio histórico-ar-tístico con obradoiros, concerto,visita teatrilazada e visitas amuseos e sitios arqueolóxicos.

Así o venres 18 de maio ce-

lebraron un concerto de Can-taralai no patio do Museo eunha Noite Branca, visita tea-tralizada ao Museo Etnolóxico,e o sábado 19 visitas á CasaMuseo do Chocolate de Tei-mende, ao Museo Taller deOlería de Niñodaguia e ao Mos-teiro de San Pedro de Rocas.

Neste mes de xuño teñenorganizado para o sábado día 9visitas ao Ecomuseo de Arxeriz,á Igrexa de Santa María de Pes-

queiras e ao Centro do Viño daRibeira Sacra e o sábado 23 vi-sitas ao Museo da Limia, aoMuseo Galego do Entroido, aoCastro de Armeá e a Santa Ma-riña de Augas Santas.

A viaxe en autobús con saídae chegada a Ribadavia e cunhaparada en Ourense é de balde.Non se inclúen os gastos per-

soais e, de ser o caso, as en-tradas aos centros que se vanvisitar.Os amigos do Museo Et-nolóxico teñen entrada gratuítaen todos os centros que se vanvisitar. As prazas das visitasson limitadas. Para máis infor-mación e para inscribirse: 988788 720, mu.etnoloxico.riba-davia@xunta.gal

Actividades do Museo Etnolóxico deRibadavia polo Día dos Museos

O FARELO | Xuño de 2018X

Galicia

Odía 23 de maio xún-taronse na Pousadade Soutomaior os

membros do xurado da XXIVedición dos Premios PeñaNovo, Dª. Sandra PiñeiroVilas, Maxistrada -premiadaedición anterior- que actuoucomo Presidenta; Dª. Veró-nica Martínez Barbero, Pre-sidenta do Consello Galegode Relacións Laborais; D.Carlos Amoedo Souto, Cate-drático de Dereito Adminis-trativo da UdC; Dª. MaríaDolores Luz Peláez Rivero,Arquitecta que actuaroncomo vogais e Dª. CarmePérez Vaquero, secretaria daFundación Lois Peña comosecretaria do xurado, logode deliberaren sobre as pro-postas presentadas acordanconceder os premios destadesta edición a:

Dª. María Xosé QueizánVila, como recoñecementoa unha traxectoria vital decompromiso coa lingua e acultura galegas desde os anos50 ata hoxe nas múltiplesvertentes da súa vida e obra:ensino, narrativa, ensaio,poesia, tradución, teatro,que a cualifican como unhapolígrafa da cultura galega.Constante defensora do papelda muller na sociedade, estáconsiderada como unha figurarelevante no movemento fe-minista español sendo unhadas mentes máis preclarasdo feminismo galego, rei-vindicando un feminismo úni-co, racionalista e defensordos valores da liberdade eda igualdade. Suliña o xuradoque a figura e pensamentode María Xosé Queizán tenimpregnado a distintas xe-racións de mulleres no quehoxe se denomina empode-ramento feminino, facéndoosempre desde a defensa per-manente dos nosos sinais deidentidade.

D. Manuel González Gon-zález, polo seu traballo deinvestigación científica e

constantes achegas á riquezado noso idioma a través dasmúltiples e prestixioxas ins-titucións das que forma parte:Instituto da Lingua Galega,Centro de Investigaciónscientíficas Ramón Piñeiro,Real Academia Galega e ou-tras entidades académicasde ámbito europeo e inter-nacional. Salienta o xuradoo seu esforzo por dotar álingua galega de recoñece-mento internacional e polavisibilización de Galicia nomundo a través do dominio.gal, así como o seu esforzona creación dun corpus lin-güístico que achegara a pa-labra axeitada á cidadaníaen distintos ámbitos de usodo galego, recompilando endiferentes dicionarios pala-bras de uso cotiá en sectoresda sociedade ata entón des-galeguizados.

D. Xesús Costas Abreu,polo seu compromiso coadefensa da lingua galega noámbito da administración lo-cal na que desenvolve o seutraballo como asesor xurídicodo concello de Vigo. Polasúa implicación na fixacióndunha linguaxe xurídica ena promoción da lingua noeido administrativo que olevaron a participar, desdeos anos 80, como ponenteen cursos de linguaxe ad-ministrativa, á creación demanuais de documentaciónpara uso dos funcionarios efuncionarias ou a formar par-te da sección de Lingua noConsello da Cultura Galega ecolaborar dunha maneira ac-tiva en iniciativas a prol danormalización lingüística. Sa-lienta o xurado a súa activadefensa dunha xustiza engalego que o levou a formarparte da Irmandade XurídicaGalega desde hai anos.

O acto de entrega dospremios celebrarase o pró-ximo día 28 de xuño ás20:00 horas no castelo deSoutomaior.

Premios Peña Novo 2018

XIO FARELO | Xuño de 2018

Entrevista

Dende Guante Blanco,Bambú Produciones non vol-veu realizar un proxecto ba-seado na trama policíaca;por que motivo se animarona crear a serie Fariña?

En realidade si que fixemosoutra serie policial,“Bajo Sos-pecha”, coa que pretendiamosretomar o camiño que fixera-mos na nosa primeira serie anivel nacional: “Desparecida”.Dende o primeiro guión quevendera na miña vida, “EntreBateas”, levaba tempo ten-tando facer unha nova seriesobre o narcotráfico en Galicia.Foi no momento que lemos olibro de Nacho Carretero candoatopamos a forma de que unhacadea, A3, aceptase. De cal-quera xeito, en “Fariña” nonbuscaba tanto contar unhatrama policial como facer unretrato dun momento da his-toria de Galicia do que casenon se sabía nada a nivel na-cional ou internacional. Á parte do libro de NachoCarretero, documentousedalgunha outra maneira? Seé así, cal?

Nacho Carretero traballoucon nós man a man no desen-volvemento dos guións. Ade-mais el deunos acceso a co-ñecer a algúns dos protago-nistas reais da historia: o fiscalZaragoza, algúns narcos... perosobre todo a principal fontede documentación foi o seulibro, porque era un traballomoi exhaustivo e nas súas pá-xinas estaba todo. Na serie observamos con

gran nitidez todo o mundodo narcotráfico, pero non sereflicten moito as conse-cuencias da chegada dadroga a Galicia, sobre todona xuventude. O impacto so-cial foi tremendo, xeraciónsde mozos e mozas, así comoas súas familias, víronseafectadas por esta lacra.Non se debería ter incididoun pouco máis neste as-pecto? Non teme que a serieconverta aos narcos en he-roes sociais?

Unha serie de televisión écomo unha novela, hai quevalorala en conxunto.. As con-secuencias do que en principioa sociedade galega aceptoucomo normal aparecen. Poroutra parte, penso que a nin-guén lle gustaría rematar comoremataron a maioría dos queaparecen na serie: ou no cár-cere ou no cemiterio. Por que o personaxe de SitoMiñanco cobrou máis rele-vancia na serie ca outrosnarcotraficantes da época?

Porque Sito resumía paranós a viaxe de ascenso e caída.Un rapaz ambicioso, intelixen-te, que quere medrar e quenon sabe frear a tempo e re-mata caendo no lado escuro.Como personaxe, a nivel na-rrativo, é posiblemente o quefai a viaxe mais clara e taménporque foi posiblemente o nar-cotraficante mais lexendarioque deu Galicia. Recentemente, en Cádiz apolicía tentou deter a unnarco e 200 persoas evitá-

rono interpoñéndose paraprotexelo, feito moi similarao que pasaba na época dePablo Escobar en Medellín;na serie, Sito Miñancotamén é querido polo pobo,polo que observamos tresreaccións similares da socie-dade en tres épocas distin-tas. Que opina acerca disto?

A verdade é que hai que en-tender as situacións no seucontexto histórico e social.Todo é consecuencia duns feitos.Sito Miñanco soubo gañarse ópobo nun momento no que to-dos pensaban que so traficabaco tabaco e iso en Galicia eraalgo aceptado pola sociedade.As persoas que evitaron a de-tención do narco en Cádiz tra-ballaban con el... por non falarde Pablo Escobar, que tiña com-prado a un país enteiro. En diversos medios publi-couse que na última deten-ción de Sito Miñanco seencontrara na súa casa unguión dividido en capítulosda serie Fariña. Colaborou,tal vez, no guión? Que haide certo nisto?

Sabemos que é certo, aíndaque non temos nin idea decomo se fixo cos guións daserie. Non colaboramos con elpero sabemos que dixo que aserie parecíalle entretida aíndaque había cousas coas quenon estaba de acordo. Malia que Fariña se emitiupor unha cadea nacional,sendo unha serie tan galega,non sería natural que os ga-legos puideramos gozar dela

na nosa lingua e que para oresto de España estivese tra-ducida ou subtitulada? Con-sideraron, quizais, que defacelo así a verían menosespectadores ou houbo ou-tros motivos?

É unha utopía pensar enfacer unha serie en galego paraunha cadea de ámbito nacional.Iso unicamente iría en detri-mento da serie e da repercusión.É igual que pedir que en “Gla-diator” falasen en latín porunha cuestión de verosimilitude.Seguramente de telo feito así,non estaríamos falando da re-percusión de “Fariña”. Cada capítulo leva como tí-tulo un ano da década dos oi-tenta. En que se quixo incidirutilizando estes títulos?

En cada capítulo tratamoso que aconteceu neses intresen Galicia. Por iso decidimosdividir así a historia. A primeiratemporada vai dende finaisdos 70 ata primeiros dos 90.Como viviu a grande acollidaque tivo a rodaxe entre a po-boación da súa vila natal eda comarca?

Para min é un orgullo eunha débeda que tiña conNoia poder ir a gravar algoalí. Co exalcalde de Noia falaramoitas veces da posibilidadede gravar na nosa vila e con

“Fariña” atopei a ocasión per-fecta. A verdade é que nonpuido ser unha decisión máisacertada, porque atopamostodo o apoio tanto do pobocomo das autoridades. A maioría das súas produ-cións teñen un alto índicede audiencia e Fariña non émenos; cal é o segredo doéxito?

Sempre tentamos analizaro público da canle, o tipo deserie... pero no caso de “Fariña”tivemos moita sorte porquegrazas á detención de Sito Mi-ñanco e do secuestro do libroa historia pasou a primeiraliña informativa e esa foi amellor promoción que puidemoster. Non existe un secreto parao éxito, só facer as cousas damellor forma posible.

Xa para rematar, con quenos sorprenderá Bambú des-pois de “Fariña”? Que novosproxectos afrontarán?

Agora mesmo estamos tra-ballando na terceira tempadade “Las chicas del cable enNetflix”; na segunda de “VelvetColección” en Movistar; en“45 revoluciones” para A3; naserie documental “El crimende Alcasser”, para Netflix; enoutros proxectos dos que nonpodemos falar pero que nontardarán en facerse públicos.

Entrevista a Ramón Campos, guionista e productor audiovisual

Ramón Campos (Noia,1975), guionistae produtor audiovisual, creou en2007, xunto coa súa muller Teresa Fer-

nández Valdés, a empresa de Bambú Produc-ciones. Recoñecido pola creación de seriesde éxito como Velvet colección, Traición, Las

chicas del cable ou a máis recente Fariña,conversamos con el a propósito precisa-mente desta última, que acaba de pechar asúa primeira temporada en Antena 3 TV conrécord de audiencia a nivel nacional e, porsuposto, galego.

"En ‘Fariña’ máis que unha tramapolicial buscaba facer un retrato dunmomento da historia de Galicia"

Por Xulia Boo Miguéns. Lousame.

O FARELO | Xuño de 2018XII

Redacción LUGOGalicia

Aínda que se deu por pe-chada a recollida de ad-hesións á petición da

Medalla Castelao para XesúsMato, estes últimos días segui-ron recibíndose adhesións, ennúmero de 163, totalizandoneste momento 2.701 as reci-bidas, que o Concello de Para-dela fará chegar áVicepresidencia da Xunta deGalicia.

Destas adhesións, 239 co-rresponden a Institucións, aso-ciacións ou empresas, sendoas últimas recibidas de CáritasParroquial de Guitiriz, AsociaciónCultural Val de Láncara, Aso-ciación de Veciños de San Cosmede Nete (Vilalba), Ceip Rosalíade Castro de Lugo, e os conce-llos de Viveiro e Pedrafita doCebreiro.

Xesús Mato Mato, crego,musicólogo e escritor, naceu

en 1932 en Paradela (Lugo),agora ten 85 anos e reside enPortomarín.

Na súa primeira parroquia,Lalín, foi profesor de filosofía,música e relixión; fundou e di-rixiu a Polifónica de Lalín, creoue dirixíu Radio Popular de Lalín,impulsando a construción devivendas para xente humilde.

En Lugo foi redactor e asesorrelixioso de Radio Popular, Di-rector espiritual e asesor doColexio Menor Feminino do Bis-pado, e Delegado de Mediosde Comunicación da Diocese,ata que en 1983 elixiu servirmedia ducia de parroquias nasmontañas do Cebreiro duranteun cuarto de seculo.

Creou e foi o primeiro Coor-dinador de Auxilia-Lugo para apromoción dos minusválidos.Fusionando dous coros xuvenísque dirixía fixo nacer Fuxan os

Ventos (canción con letra emúsica de Mato), que chegouao máis alto da música galega.Creou “Galicia canta ó Neno"que rescatou a canción e músicatradicional do Nadal en Galiciae espallouna por todo o país.Dirixíu o Orfeón Lucense, coroda Catedral de Lugo.

Desde 1970 colabora en di-versos medios, participa en ter-tulias e pronunciou centos deconferencias. Ten recollido mi-lleiros de cantos populares ga-legos, efectuou numerosos arre-glos e transcricións musicais,escribiu letras e compuxo mú-sicas como a canción “Mencer”.

Polo seu traballo e servizoaos demáis foi “Lucense doano” (1991), Premio MonchoValcarce (1998), Premio de Cul-tura Tradicional María Castañaou Premio de Xornalismo Belénde Begonte (2009). O Concello

de Paradela, por unanimidade,nomeuno Fillo Predilecto en2005. En 2009, cen dos seus

amigos dedicáronlle o libro-homenaxe “Mato sono ío…”(Eu son o tolo).

Ogoberno municipal deSober felicita a SaraMéndez, natural de

Proendos, quen vén de gañaro concurso de música con-temporánea do Royal Collegeof Music de Londres. Na ac-tualidade a soberina, inte-grante da Banda de Músicalocal, está a cursar un másteren Performance no conserva-torio do Royal College ofMusic, becada polos Big GiveAwards. O seu mestre é MartinRobertson. Sara Méndez reco-ñece que se trata dunha sa-tisfacción persoal recibir esterecoñecemento no conserva-torio londinense. “Sempre éunha motivación que se reco-ñeza o traballo que facemos”,engade. O alcalde, Luis Fer-nández Guitián, agradecepoder contar na Banda de Mú-sica local cunha integrante da

súa talla musical, “unha saxo-fonista extraordinaria que xaten ofrecido concertos enSober e que leva o nome doConcello polo mundoadiante”, resume. Méndez,nacida en 1993, cursou estu-dos superiores na Aula Inter-nacional de Saxofón doConservatorio das Illas Balea-res, un dos centros máis pres-

tixiosos desta disciplina. EnPalma estudou con RodrigoVila e David Brutti. En 2014,coas Xuventudes Musicais deSober, ofreceu un emotivoconcerto na Igrexa de Proen-dos. Na actualidade cursa unmáster de performance noRoyal College of Music e fixoo recital de fin de máster odía 28 de maio pasado.

A saxofonista Sara Méndez.

A saxofonista Sara Méndez recibepremio en Londres

Odirector daBanda de Mú-sica de Sober

e tubista, MiguelFranqueiro Becerra,foi o tuba solista daOrquestra SinfónicaRTVE no seu pro-grama da última se-mana de maio. Enconcreto, interpre-tou ‘Leningrado’, aSinfonía nº7 de Di-mitri Shostakovich.A actuación foi no Teatro Au-ditorio San Lorenzo de El Esco-rial baixo a dirección de EliahuInbal. Franqueiro Becerra in-terpretou un papel que entrañaunha especial dificultade e noque tivo un destacado prota-gonismo. O músico, natural deBoqueixón, estivo todo o mesde abril en Torino, onde inter-pretou a Verdi coa Orchestradel Teatro Regio na ópera ‘ILombardi alla prima crociata’.“Ser parte da complexa maqui-naria que compón unha óperadeste nivel foi unha experien-cia moi gratificante”. Fran-queiro tocou cunha dasorquestras ‘Top’ italianas, unhadas formacións de referenciada ópera a nivel mundial. Entotal participou en sete fun-cións ao longo do mes de abril.O tuba é director da Banda de

Música de Sober desde hai 12anos. Desde 2015 colabora natotalidade da programación daReal Filharmonía de Galicia e daHulencourt Soloists ChamberOrchestra (Bruxelas) ademais decolaborar frecuentemente conoutras orquestras, tanto en Es-paña como fóra.

O goberno local do Concellode Sober valora a participacióndo músico nestas orquestras oque, sen dúbida, reforza a nosaBanda de Música e a súa pro-xección. O alcalde, Luis Fer-nández Guitián, asegura que“con Franqueiro tocando enMadrid e en Torino o nome deSober chega a eses lugares nosque a música ten un nomepropio, ao tempo que estasexperiencias acaban revertendonos alumnos da nosa Escola deMunicipal de Música”.

O director da Banda de Músicade Sober actuou coa Orquestra

Sinfónica de RTVE

Miguel Franqueiro Becerra.

2.701 adhesións á petición da MedallaCastelao para Xesús Mato

As Xornadas da Pescadade Celeiro celebraronseno hotel Oca Porta do

Camiño de Santiago. O acto depresentación foi presidido polaalcaldesa do Concello de Vi-veiro, María Loureiro, e polodirector xeral da cadea Oca Ho-tels, Ramón Braña.

Esta iniciativa que partiu daConcellería de Turismo do Con-cello de Viveiro, xunto coa co-laboración do grupo Oca Hotels,ten como obxectivo promocionaro produto estrela do seu porto.Durante as xornadas gastronó-micas degustouse unha amplacarta de pratos destacando opastel de pescada e espárragos,

as gyozas de pescada e lagos-tinos e a pescada rechea congrelos e pistachos, entre outrasexquisiteces. Os prezos foronde 12 euros en Berenguela,unha carta de cinco pratos noGolden Goose Gastro Bar, e aopción de pintxo e viño porcatro euros na cafetería do hotel.

As xornadas gastronómicasteñen o obxectivo de dar a co-ñecer a pescada de Celeiro eoutros produtos galegos comoo viño de Ribeira Sacra Vía Ro-mana Godello, un dos melloresacompañantes para este ricopeixe. Pero, sen dúbida, a pro-tagonista foi a pescada do pe-tisco recoñecida coa certifica-

ción Galicia Calidade. O grupo Oca Hotels tamén

levará a pescada do Celeiro aAsturias. As xornadas celebraransede forma simultánea no hotelOca Palacio da Llorea situadoen Xixón. Potenciando así osrecursos e produtos das diferenteszonas nas que o grupo hostaleiroestá presente.

O Porto de Celeiro, situadona localidade lucense de Vi-veiro, converteuse nun dosdesembarcaderos de pescadamáis importantes de Europa, o80% das súas descargas co-rresponden a este tipo de peixe.Estas cifras a escala europeasupoñen o 30% de toda a ca-

pacidade pesqueira de pescadaen augas europeas.

A pescada do petisco -oupalangre- de Celeiro, péscase

de forma artesanal en augasdo Gran Sol, mantendo os seusescamas e garantindo o brilloprateado que lle diferencia.

XIIIO FARELO | Xuño de 2018

Redacción LUGO

Galicia

Aescritora Celia DíazNúñez foi nomeadaFilla Adoptiva de Qui-

roga nun acto celebrado noConcello o Día das Letras Ga-legas. Aínda que naceu noPáramo trasladouse de pe-queña a vivir a Quiroga, terrada súa nai. É licenciada en Fi-loloxía Galego-Portuguesa eFiloloxía Hispánica pola Uni-versidade de Santiago etamén diplomada en Maxiste-rio. Actualmente reside enOurense onde exerce comodocente de lingua e literaturagalega no ensino secundario.

No acto destacouse a súatraxectoria literaria, na queten cultivado teatro, ensaioe novela, ademais de ser au-tora de libros de texto en ga-lego. Conta con varios premiosliterarios e, pola súa relacióncon Quiroga, moitas das súasobras están ambientadas nestemunicipio do sur lucense: “Ru-gando” (narrativa, 2012), “Aboca do monte” (narrativa,2016), “Voces da Terra. Qui-roga e os seus escritores”

(ensaio, 1995).Tras o acto actuou o grupo

de gaitas “O Recanto”, quetamén fixo un pasarrúas pre-cedendo ós asistentes ao acto(entre eles o alcalde de Qui-roga Julio Álvarez, concelleirose a homenaxeada) ata a Casada Cultura, onde remataba acelebración.

Na mesma xornada entre-gáronse os premios ós gaña-dores do Certame de Narracióne Debuxo Letras Galegas 2018,na súa fase local convocadapola Biblioteca Nodal de Lugo

coa colaboración da Conse-llería de Cultura. Na categoríaA de narración resultaban ga-lardoados Alejandro BetetaGonzález, Miguel SánchezFranco e Noelia Aira Soto. Nacategoría B, tamén da moda-lidade narración, os ganadoresforon Eis Durán Iglesias, CeliaLópez Quintela e Estela Fe-rreiro Rodríguez. Finalmente,na categoría B modalidadedebuxo, resultaron recoñecidosos traballos de Natalia ÁlvarezDíaz, Susana Sánchez Suáreze Irene Rodríguez Vázquez.

O alcalde de Quiroga, Julio Álvarez, coa homenaxeada.

A escritora Celia Díaz foi nomeadaFilla Adoptiva de Quiroga

Representantes da Aso-ciación para o Desen-volvemento Rural

(GDR 8) Sil-Bibei-Navea reali-zaron unha viaxe ao norte deCáceres para coñecer as expe-riencias de cooperativismoque están marcha no Val doJerte en sectores da castaña,frambuesa, cereixa e os aran-dos. A viaxe comezou o 21 demaio en Plasencia, onde polatarde asistiron a unha charlaimpartida por María RamosGarcía, investigadora do Cen-tro de Agricultura Ecolóxicae de Montaña (CAEM). Ao díaseguinte visitaron pola mañáunha explotación de cereixasen Cabrero da man de PabloBañuls e Marco Antonio Man-zano, investigadores doCAEM, e pola tarde coñecerona agrupación de cooperativasdo Val do Jerte (Valdastillas)e escoitaron unha charla de

Francisco Alcaín (xefe deprodución da agrupación)sobre o funcionamento coo-perativo e a xestión de coo-perativas de segundo grao,ademais de ver as instala-cións de procesado e confec-ción de froita (castaña, figo,frambuesa, liña de calibra-ción e etiquetado…).

O 23 de maio adicáronse apercorrer unha finca de pro-dución de frambuesas e dou-tros froitais e a ver o campode ensaio de variedades deframbuesas en Yuste, ademaisdunha explotación de casti-ñeiros en Jaraíz de la Vera. Aviaxe concluiu o día 24 demaio cunha visita a unhafinca de arandos e de ensaiosde variedades no arando enO Torno, dirixida por JoséIzquierdo, produtor destesfroitos e técnico de berriesda ACV.

A Asociación Sil Bibei Naveavisitou o Val do Jerte

Representantes da Asociación de Desenvolvemento Rural.

As xornadas celebraronse en Santiago de Compostela.

Oca Hotels e Viveiro promocionan apescada de Celeiro en Galicia e Asturias

O FARELO | Xuño de 2018XIV

GaliciaRedacción OURENSE

Trescentos escolares deeducación primaria desete centros de ensino

de Ourense rendéronlle tributoen O Carballiño a Pura Vázquezno centenario do seu nace-mento, organizado pola Fun-dación Ínsua dos Poetas ePolítica Lingüística. O secreta-rio xeral de Política Lingüís-tica, Valentín García, quen llespediu aos rapaces e rapazasalí congregados que “a home-naxe a Pura Vázquez non sexacousa dun día, senón que,como a ela lle gustaría, fale-des e escribades en galegopara que o esforzo que fixopor publicar nesta lingua deafroitos en vós”.

Os nenos e nenas dos CEIPManuel Luís Acuña (Ourense),Virxe de Guadalupe (Avión),Emilia Pardo Bazán (Leiro),Saco e Arce (Toén), Virxe deCovadonga (Ourense) e Inma-culada (Ourense), liderados po-los do CEIP Manuel Sueiro (Ou-rense) participaron activamentenesta homenaxe. Ao recitadodos poemas Amante e O caracolou á dramatización conxuntado texto Visitas ao bosco uni-

ron a lectura dunha poesíaagasallo do CEIP Manuel LuisAcuña e a celebración do obra-doiro Construímos poemas conPura Vázquez, na que os nenose nenas pasaron de ser recep-tores a ser creadores de lite-ratura. As actividades da xor-nada completáronse cun con-certo no monumento homenaxea Pura Vázquez en que o grupoA Roda interpretou textos mu-sicados da escritora.

Pura Vázquez IglesiasCarmen Pura Vázquez Iglesias

(Ourense, 1918-2006) foi mes-tra, pioneira da literatura in-

fantil galega e a primeira mulleren publicar na lingua propiade Galicia tras a guerra civil. Asúa obra abrangue un total de45 títulos de poesía, narrativae teatro, centrados no públicomáis novo. Académica corres-pondente da Real AcademiaGalega desde 1949, recibiu envida numerosos recoñecemen-tos, entre os que se podendestacar o Premio Trasalba(1996), o Premio das Letras edas Artes de Galicia (2002) ouo nomeamento como socia dehonra da Asociación de Escri-tores en Lingua Galega (2005).

A Insua dos Poetas é un parque situado en Esgueva (Madarnás, O Carba-lliño), a carón do río Pedriña.

Escolares ourensáns homenaxearon aPura Vázquez no Carballiño

Acalidade, variedade e ori-xinalidade dos milleirosde artigos que ofreceron

os 53 expositores nesta pri-meira edición da Feira Interna-cional de Antigüidades, AntiqAuria, atraeron 2.500 visitasdurante a fin de semana. AntiqAuria foi unha feira orientadatanto aos profesionais do sec-tor das antigüidades como aopúblico xeral que recibiu a vi-sita da a familia que buscabaun obxecto único e diferentepara o seu fogar ata de empre-sarios que empregan este tipode artigos para ambientar osseus locais e negocios.

Coa participación de expo-sitores procedentes de todosos puntos de España e Portugale tamén de expositores arxen-tinos, franceses e suízos, AntiqAuria foi punto de encontro denostálxicos presentando mul-titude de obxectos cheos dehistoria divididos en tres áreas:antigüidades, coleccionismo evintage. Ademais de punto deventa, Antiq Auria serviu taménpara que os visitantes tiverana posibilidade de taxar ou ven-der aquelas obxectos antigosque teñen nos seus fogares.

Antiq Auria é un proxectoconxunto entre Expourense e a

Asociación “Memoria Antiga”,fundada por dous anticuariosda cidade de Ourense, José An-tonio Ferreiro de AntigüedesUrbano e Gerardo Román deAntigüedades La Quinta. O ob-xectivo que os levou a lanzarsea organizar esta primeira ediciónfoi o de organizar unha feira“seria e de calidade” que axudea consolidar á provincia de Ou-rense como o gran referentedas antigüidades en Galicia eun dos máis importantes a nivelestatal, con gran tradición entrea cidadanía.

Remata así a primeira edicióndunha cita que se agarda se

consolide no calendario feiralde Expourense. Entre os eventosque está a organizar a Funda-ción para o vindeiro mes destacaa celebración do Global WellnessDay (9 de xuño), a XII Xornadade Divulgación das EnerxíasRenovables e Eficiencia Ener-

xética, que terá lugar o día 14de xuño e a coorganización daSemana Internacional do BaileDeportivo de Ourense, a celebrarentre os días 22 e 24 de xuño.Así mesmo o recinto será a séoficial do 51º Rally de OurenseTermal.

O coleccionismo e decoraciónimpuxéronse en Antiq Auria

Responsables de Expourense e Memoria Antiga.

OConsello Regulador daDenominación de OrixeRibeiro celebrará a sé-

tima edición da súa Gala dePremios o martes 26 de xuñopolo serán, nos claustros doMosteiro de San Clodio (Leiro,Ourense).

O xornalista César Lumbrerasrecollerá o premio “Persoeirode Honra” da D.O. Ribeiro,pola súa longa andaina decompromiso co mundo agrarioe de difusión da excelenciados seus produtos.

O evento servirá para gozardos viños da Denominaciónmáis antiga de Galicia e nelestarán os profesionais queos levan adiante e que os di-vulgan: adegas, colleiteiros,distribuidores, almacenistas,medios de comunicación, pres-critores… Esta festa da viti-cultura conta co atractivo adi-cional de celebrarse no em-blemático Mosteiro de SanClodio, berce da viticulturagalega e das súas variedadesautóctonas.

César Lumbreras dirixe epresenta desde 1984 o pro-grama Agropopular de COPE,espazo semanal senlleiro de

información agraria. Mercadosagrícolas, a incidencia da Po-lítica Agraria Común no sector,os problemas do campo, con-sellos útiles… son algúns dosseus contidos habituais. Ade-mais, Lumbreras colaboroucon distintos medios como ElPaís, ABC ou, actualmente,La Razón.

Sucede deste xeito a SarahJane Evans, Master of Wine,xornalista e escritora británicapremiada en 2017; a CristinoÁlvarez, gañador en 2016;aos restaurantes e cociñeirosgalegos con Estrella Michelin,distinguidos en 2015; e aosumiller Josep Roca (El Cellerde Can Roca), quen se achegouao Ribeiro a recoller o “Per-soeiro de Honra” no 2014.

Ademais na Gala da D.O.Ribeiro vanse entregar galar-dóns nas categorías: “Mellortarefa de comunicación”; “Mu-ller e Viño”; “Vida entre Vides”;“Mellor viño branco de adega”;“Mellor viño branco de collei-teiro”; “Mellor viño tinto”;“Mellor servizo de viño en res-taurante”; “tenda especializada– viñoteca” e “Mellor taberna- bar de viños”.

César Lumbreras "Persoeiro deHonra 2018" da D.O.Ribeiro

XVO FARELO | Xuño de 2018

Redacción OURENSE

Galicia

AContorna Natural Bio-saudable de “EntreRíos”, unha idílica pa-

raxe de singular beleza acondi-cionado polo Museo Casa doPatrón, sito nun meandro dorío Asneiro á altura do lugardos Muíños, a cabalo entre asparroquias de Doade e Vilanova(Lalín), constitúe o nexo deunión e comunicación histó-rico entre os lugares de OsMuíños (Vilanova) e Codeseda(Doade).

Este fermoso lugar do cursomedio do Asneiro, un río de 22quilómetros de percorrido, quetranscorre dende A Pena deFrancia (Dozón), ata parroquialalinense de Cristimil, na que

desemboca tributando as súasaugas ó pai Deza, foi o elixidopolos veciños das parroquiaslimítrofes para celebrar a “IFesta do Río Asneiro”, o vindeirodía 15 de xullo do 2018.

A festa está organizado polaAsociación de Veciños de SanXoán de Vilanova, a Asociaciónde Mulleres en Igualdade deVilanova, a Asociación de Ve-ciños dos Muíños, a Asociaciónde Veciños “O Croio” de Doadee a Asociación de Amigos doMuseo Casa do Patrón. A orga-nización conta coa colaboraciónespecial de Orixe Comunicacióne a celebración está dirixida ópúblico en xeral, sendo de libreparticipación para todo o mun-

do. Consistirá nunha comidade confraternidade ó aire libre,ó acubillo das refrescantes som-bras das árbores de Ribas doAsneiro, baixo toldo ou carpa,segundo o aconsellen as con-dicións meteorolóxicas; a prezospopulares, seguida de variadasactuacións musicais durantetoda a tarde-noite. ActuaránMarcos Pardo, recanteiro doLuar; Carlos Pérez, poeta, mú-sico, compostor e cantante; asCantareiras de Queixumes dosPinos e as Cantareiras dos Tras-nos de Doade.

Trátase dunha oportunidadede sentar un precedente paraque estas dúas parroquias li-mítrofes, que sempre gozarondunha excelente e cordial ve-ciñanza, continúen celebrandoe agrandando este acontece-mento nos vindeiros anos, ga-rantindo a súa continuidadeno tempo e tamén de que estetraballo colectivo as anime acanalizar e desenvolver en co-mún todo tipo de actividadessociais e culturais, a través dasarraigadas asociacións existen-tes en ambas parroquias.

A organización fai un cha-

mamento á asistencia masivados veciños, tanto dos lugarese parroquias que representane dos seus familiares e amigos,como de toda a xente de Lalín,da Comarca de Deza e de todaGalicia. Avelino Jácome con-firma que este singular festexo,pioneiro na nosa contorna, éapropiado para os que desexenvivir un día diferente, amenoe divertido, en plena épocaestival, gozando da auténticanatureza, da formidable riquezapaisaxística e medioambientalda zona, da gastronomía máistípica da Galicia interior e daindubidable calidade do elencode artistas invitados que nosdeleitarán coas súas actuaciónsvespertinas”.

Castro de Doade Por outra banda, deron co-

mezo os traballos de escavación

no Castro de Doade. Impulsadospor O Museo Casa do Patrón. Aintervención estenderase atamediados de xuño; faranse otapado e consolidación das es-truturas localizadas, incluíndoa clasificación das pezas quese atopen nas devanditas es-cavacións, que quedaran de-positadas nas salas habilitadasdentro do propio museo.

Nos traballos participan cincoarqueólogos e outros tantosbecarios da Universidade deSantiago de Compostela (USC),así como un equipo de técnicosrestauradores. Estase intentandoatopar a porta de entrada afortificación e un segundo fosomais alonxado da muralla enovas vivendas, para poder ob-ter de este xeito mais infor-mación do valado interno antesda muralla.

Entre Ríos celebrará en xullo aprimeira Festa do río Asneiro

Contorna natural Entre Ríos.

O lugar de Santomé.

Odirector xeral de Ener-xía e Minas, Ángel Ber-nardo Tahoces, asistiu

en Ourense á presentación dostraballos que a empresa Geo-cisa levará a cabo para coñe-cer a capacidade hidrotermaldas Burgas. O director xeraldestacou que aínda que aspropiedades e beneficios dasaugas termais son de sobracoñecidas, ata a data non sefixera unha cuantificación docaudal para determinar oaproveitamento racional desterecurso, obxectivo dos traba-

llos que se van realizar.En concreto, tras a análise

documental, realizaranse tra-ballos en superficie de reco-ñecemento xeolóxico e hidro-lóxico que permitirán actualizaro inventario de puntos de augasubterránea; así como unhamonitorización automatizadapara medir en continuo o cau-dal, a temperatura, a condu-tividade ou o nivel de augatermal, así como as análisesde datos correspondentes paraavaliar os resultados.

Ademais, os resultados deste

estudo poderán ser utilizadospara seguir avanzando no pro-xecto pioneiro do Ecobarrio deOurense, unha iniciativa quepretende aproveitar unha dasprincipais cualidades da capitaltermal de Galicia, a xeotermia,e que prevé establecer a pri-meira rede de Europa de xeo-termia a través dun proxectoque conta cun orzamento de8,3 millóns de euros. Grazas aesta fonte de enerxía poderaseabastecer de calefacción e augaquente a medio centenar deedificios da contorna.

Con esta actuación, a Xuntaratifica o seu compromiso tantocoa protección das augas ter-mais, como co impulso e apro-

veitamento dos recursos au-tóctonos para fomentar o seuuso racional, camiñando caraunha economía verde.

Fonte principal das Burgas de Ourense.

A Xunta encarga un estudo sobre a capacidadehidrotermal das Burgas de Ourense

O FARELO | Xuño de 2018XVI

HumorPor Francisco Puñal Suárez

Anne Derenne, unha debuxante

francesa en Madrid

Aeconomía e o debuxo son as dúas paixóns de AnneDerenne (Tarascon, Francia, 1983), quen asina as súasobras como Adene, e que ten como temas favoritos a

ecología, os dereitos humanos, a defensa da muller e a geo-política. Os seus caricaturas, publicadas en diversas revistas,e tamén en internet, participaron en exposicións de nume-rosos países, e gañaron varios premios.

Desigualdade na educación

Cega Europa

Un mundo de homesPrensa en perigo

Eles xogan, os civís perden Medio ambiente Trump na Casa Branca

Non ao matrimonio infantil

XVIIO FARELO | Xuño de 2018

Humor

INTRODUCIÓNXaquín Marín é o humorista

gráfico galego máis relevantedesde Castelao, porque ninguéncoma el innovou tanto ninconstruíu unha crónica da Ga-licia do seu tempo tan lúcida efiel, alén da actualidade infor-mativa, construíndo unha obratan persoal como galega e tangalega como universal, comaxa fixera sesenta anos antes oautor das Cousas da vida. Estaé a conclusión fundamentaldeste libro e mais da tese dedoutoramento da que está ti-rado, Xaquín Marín, innovacióne tradición no humor gráficogalego, que defendín o 23 deoutubro de 2015 na Facultadede Ciencias Sociais e da Comu-nicación da Universidade deVigo, logo de tres anos de tra-ballo e investigación baixo adirección da profesora doutoraMercedes Román Portas. Para arealización da tese revisáronsepreto de 1.500 ilustracións doautor, contidas nos seus librosantolóxicos Alcacén para gaitas(1980), Feito a man (1997),Trinta e tantos con XaquínMarín (2001) e O humor desdeFerrol (2009), e mais no cede-rrón que acompaña a penúltima.

O humor gráfico galego éunha das principais achegasde Galicia á cultura universal,mais non ten sido suficiente-mente estudado, particular-mente de 1970 en adiante, operiodo de actividade de XaquínMarín. Coa miña de doutora-mento quería contribuír a en-cher en parte este baleiro. Es-collín a Marín como obxectode estudo, alén de polas miñaspreferencias persoais, porque

é un dos puntais do rexurdi-mento que experimentou o xé-nero nas últimas décadas doséculo XX, canda Siro e Quesa-da, e porque na súa obra mes-túranse como en poucas a artee mais o compromiso persoal,como di o título do libro.

1. Un artista plástico totalMarín non é só un debuxante

de humor: é un artista plásticototal, cunha extraordinaria ca-

rreira no humor gráfico, a bandadeseñada, a ilustración, o car-telismo e o deseño, como ficourecoñecido coa concesión doPremio da Crítica de Galicia deArtes Plásticas 2015. E todogardando sempre fidelidade aoseu particular estilo, que aca-dou moi cedo, xa a principiosda década de 1970, e que seten revelado o suficientementeversátil como para lle permitirabordar todas as devanditasmanifestacións gráficas.

Marín naceu en Ferrol en1943, pero ten vivido sempreen Fene. A súa primeira voca-ción foi a pintura, que trocoupola incipiente banda deseñada

tras o seu encontro en Madridco pintor coruñés ReimundoPatiño, quen daquela andabaexperimentando con esta novaarte. Marín é un dos pionerosdo cómic: de feito, foi o autorda primeira historieta publicadana prensa galega despois daGuerra Civil (“O emigrante”,1971, na revista Chan) e coau-tor do primeiro álbum galegode banda deseñada (2 viaxes,1975, con Patiño). Pero publicarhistorieta na España da épocanon era doado, polo que de-sembocou no humor gráfico,para o que desde sempre amo-sou unha inclinación natural.

Como humorista gráfico tencolaborado en máis dunha trin-tena de publicacións, a maioríagalegas (El Ideal Gallego, La

Voz de Galicia, A Nosa Terra,Teima) pero tamén de Madrid(Hermano Lobo, La Codorniz,Gaceta Universitaria, Posible,Diario 16), doutras cidades es-pañolas e ata do estranxeiro(Norte de México, Bronkit dePortugal, Ouest-France e LeTelegramme de Francia). Noentando, na súa traxectoriadestacan sete etapas principais:Chan (1971), onde se iniciouno cómic e mais no humorgráfico coas súas catro primeirasbandas; Hermano Lobo (1972),onde publicou as súas únicasincursións no humorismo lite-rario; La Codorniz (1972-1977),onde deu a coñecer o pé es-

magador e asinou catro porta-das; El Ideal Gallego (1974-1988), onde deu vida a Gas-pariño e Lixandre; Teima (1976-1977), onde creou a Caitano;A Nosa Terra (1977-1982), ondepublicou as series de “Historiasde esmagados” e D. Augusto;O Farelo, e La Voz de Galicia(de 1988 á actualidade), onde,amais de debuxar unha viñetadiaria, desenvolveu as tiras “Oimpaís” e “Ecos de sociedade”,desde 2006 fai e a serie deIsolino.

Paralelamente ao seu traballoartístico, hai que destacar asúa xestión á fronte do Museodo Humor de Fene, que fundoue dirixiu desde a súa creaciónen 1984 ata 2008. Desde ellevou adiante un extraordinariolabor de dinamización do humorgráfico en Galicia, a través no-meadamente das Xornadas deHumor e dos Premios Curuxa,que se convocaron todos osanos ata 2007, mais taméncon exposicións tan compro-metidas socialmente como Hu-mor cru, sobre a traxedia doPrestige de 2002.

Esta dobre faceta de debu-xante talentoso e xestor e di-namizador do humor deulleunha proxección internacionalque fixo que teña sido recla-mado como xurado nalgúnsdos concursos de humor gráficomáis importantes do mundo,como o Salão Internacional deHumor de Piracicaba (Brasil)ou o World Press Cartoon deLisboa e o PortoCartoon WorldFestival do Porto (Portugal).

Ademais, foi galardoado den-tro e fóra de Galicia con premiostan prestixiosos como o PremioGalicia de Xornalismo (1984 e1989), o Premio Galicia de Co-municación (1996 e 1997), oPremio da Crítica de Galicia deArtes Plásticas (2015), o PremioPaleta Agromán (1982 e 1991),o 1º Premio da Bienal de Humorde Gabrovo (Bulgaria, 1987) eo Trofeo Amadora Cartoon doXXV Festival Internacional deCómic de Amadora (Portugal,

2014). Marín é un dos poucos de-

buxantes que non cren no humorgráfico de “usar e tirar”. Polacontra, pretende facer de cadaviñeta unha obra de arte. Algomoi difícil, pero que ten acadadomoitas veces, como demostrao feito de que hai obra de seuen doce museos de sete paísesde tres continentes.

Este libro está dividido entres partes. Na primeira repá-sanse as principais etapas dasúa traxectoria como humorista,apuntadas máis arriba. Na se-gunda analízanse as chaves doseu universo artístico, tantoas que teñen que ver coa forma,incidindo na súa teima de facerarte e de se vencellar á tradi-ción estética galega, como asque se refiren ao fondo, conespecial atención á actitude eá temática. Na terceira fálasedo Museo do Humor de Fene,que fundou en 1984, e do re-coñecemento no exterior dodebuxante, lembrando os pre-mios que ten recibido e oscertames internacionais dosque ten sido xurado.

Ao final da publicación, elogo das conclusións e as re-ferencias bibliográficas, o lectoratopará uns anexos cunha cro-noloxía artística do autor, unresumo do seu currículum pro-fesional (premios, bibliografía,publicacións periódicas nas queten colaborado…) e a trans-crición da entrevista para atese de doutoramento que llefixen en Fene o 4 de outubrode 2012.

Novo libro sobre Xaquín Marín, de Félix Caballero

No seu novo libro "X. Marín, Arte e Compromiso no HumorGráfico Galego", o escritor e investigador Félix Caballero,analiza de xeito exhaustivo e documentado a obra pictó-

rica deste artista emblemático da cultura de Galicia.Publicado pola Editorial Galaxia, de Vigo, este volume de 240

páxinas, inclúe numerosas ilustracións de Marín, e unha descriciónpormenorizada da súa traxectoria como artista plástico.

O Farelo ofrece aos seus lectores un fragmento da introdución,deste inmenso libro de Félix Caballero.

Xaquín Marín con Guillermo Rodríguez, director de O Farelo nosPremios Curuxa 2004.

O FARELO | Xuño de 2018XVIII

Galicia

Comezou en México aprimeira ruta turísticapara visitar as capelas

e igrexas dedicadas a San-tiago”, segundo informa aSecretaría de Turismo (Sec-tur). Os recintos relixiososlocalízanse nas cidades deQuerétaro, no céntrico es-tado de Querétaro, en SanMiguel de Allende, no estadode Guanajuato, e na Cidadede México. “Coa apertura dasede do camiño mexicanoestarase a dar inicio a unhaserie de eventos e activida-des programadas periódica-mente que contemplenaccións para a difusión doCamiño México-Compostela,seminarios e festexos parro-quiais de Santiago”, subliñao comunicado. Ademais, su-maranse rutas doutras loca-lidades de México queconten con catedrais, igre-xas ou capelas dedicadas ao

Apóstolo.De inicio trabállase en San

Miguel de Allende e a Rutadas Indias, unindo á cidadede Querétaro e a súa Catedralde Santiago coa Igrexa deSantiago en Tlatelolco naCidade de México. Todos es-tes son lugares inscritos na

lista do Patrimonio Mundialda Unesco. “O obxectivo éenlazar os produtos turísticosde España con México e assúas diversas rutas de igrexas,capelas e catedrais edificadasen nome de Santiago Após-tolo no noso país”, agregouSectur.

AperturaA cerimonia de apertura

do “Camiño mexicano de San-tiago” levou a cabo na Igrexade Santiago Tlatelolco, naCidade de México. O acto es-tivo a cargo do ourensán Ale-jandro Rubín Carballo, chan-celer e vicepresidente da Orde

do Camiño Santiago en Españae Marianela Pena Romeu,comendadora da Orde de San-tiago en México. Santiago éun santo moi venerado enMéxico e con base en datosdo Instituto Nacional de Es-tatística e Xeografía, existen526 localidades que levan pornome Santiago. “Polo quedesde o punto de vista doturismo relixioso e cultural,esta ruta será un produto tu-rístico importante en México”,concluíu a Sectur.

Doutra banda a Cátedra doCamiño de Santiago e as Pere-grinacións convocaron a pri-meira edición de bolsas e pre-mios de investigación sobre aruta xacobea e o fenómenodas peregrinacións. O obxectivoé impulsar o estudo e o coñe-cemento neste ámbito, o queestá previsto no Plan directordo Camiño de Santiago, informaTurismo de Galicia nunha notade prensa. Impulsadas por esteorganismo, a Universidade deSantiago e a Catedral, haberátres axudas de 1.500 euroscada unha, pensadas para unhaestancia dun mes.

O ourensán Rubín Carballo abriu o “Camiño mexicano de Santiago”

Rubín Carballo, no centro, durante a inauguración en México.

XIXO FARELO | Xuño de 2018

Redacción LUGO

Galicia

OConcello de Ribas de Sil orga-niza a XVI edición da Festa daCerexa e do Aceite na Praia Flu-

vial de San Clodio (a capitalidade mu-nicipal). Roberto Castro, tenentealcalde e responsable da organizacióndestaca que é fundamental para os vi-sitantes “probar unhas cereixas únicas,ecolóxicas que medran no microclimade Ribas de Sil, ao tempo que podendisfrutar con nós dunha fin de semanachea de actividades na fermosa PraiaFluvial de San Clodio referente turísticoda zona sur da provincia de Lugo”. Sos-tén Castro que “a cereixa e o aceiteson recursos económico da zona efonte de ingresos ou complementoeconómico da poboación local”.

Espazo de lecerMiguel A. Sotuela Vega, alcalde de

Ribas de Sil, respecto da festa sinalaque “os anos van pasando e xa levamosun longo camiño percorrido nesta festade exaltación dos nosos productos enespecial da cereixa e do aceite. Averdade é que despois de quince ediciónso noso concello é máis coñecido e osnosos productores e artesáns teñen un-has datas nas que poden comercializaros froitos do seu traballo”.

“A Praia Fluvial de San Clodio –dí oalcalde- é o marco onde se desenvolve anosa Festa da Cereixa. Constitúe un fer-moso espazo de lecer que ofrece moitasactividades para realizar en familiadurante as tardes de primavera e verán”.

Sostén o alcalde que “desde o Concellode Ribas de Sil afrontamos con forza eilusión esta nova edición da Festa daCereixa e do Aceite, tentando aportar onoso graniño de area para sacar adiante

a economía local. Agardamos que esteprograma de actos sexa do agrado dosnosos veciños e visitantes. Animámosvosa todos a compartir con nós estes díasde festa adicados á cereixa e ó aceite.¡Saúde e boa feira!”

ProgramaO sábado día 9, pasarrúas a cargo do

Grupo de Gaitas de Ribas de Sil. Aperturado recinto feiral. Degustación de cereixas.Pola tarde ás 17:00 instalación do standda campaña “Separa con Xeito”, deEcoembes- Xunta de Galicia. Ás 18:00na Aula de Pesca, apertura da exposiciónde pinturas a cargo dos alumnos da Es-cola Municipal. Xornada de pintura óaire libre. Ás 19:00 Presentación dolibro adicado á aldea de Vilardomato“Loyda” de Loyda López Pérez. Mediahora mási tarde, 11º Trofeo de fútbolda Cereixa na Área Deportiva da PraiaFluvial. Ás 20:30 festa a cargo dungrupo musical.

O domingo día 10, apertura dorecinto feiral. Degustación de cereixase productos típicos. Exposición dePintura na aula de pesca. Ás 11:00 pa-sarrúas do grupo de Gaitas da Escolade Música de Ribas de Sil. Unha horamáis tarde, actuación da Banda deMúsica da Deputación de Lugo (Pro-grama Musiqueando). Ás 13:00 pregóna cargo de Fidel Fernán Bello, xornalistae director de Radio Principal-CadenaSer. Pola tarde, ás cinco demostraciónde talla de madeira a cargo do artesánMarcos Ladra Sanjurjo no anfiteatro.Centrad (Deputación de Lugo). Ás19:00 actuación de Titeres Alakran (es-pectáculo musical con marionetas defío). Clausura da Festa.

XeocampingPor outra banda, o tenente de al-

calde, comenta que “comenzaron asobras do denominado Xeocamping Mu-nicipal de Ribas de Sil, un espazo demáis de 7000 m2 con oito bungalowse que contará cunha capacidade deperto de 100 persoas. Podemos consi-derar que este será o primeiro Campingda Ribeira Sacra e dará servizo ós vi-sitantes tanto da Ribeira Sacra coma

do Courel”. Explica Roberto Castro que“prestará aloxamento ós peregrinosdo Camiño de inverno (Recentementerecoñecida coma ruta Xacobea), asicomo ós visitantes do futuro territorioXeoparque unha vez que sexa recoñe-cido como tal pola Unesco. O Xeo-camping ten unha inversión total de700.000 Euros, na súa meirande parteaportados polo Concello con cargo afondos propios.

Ribas de Sil celebra a XVI Feirada Cereixa e do Aceite

O alcalde co presidente do consello regulador Ribeira Sacra.

A festa celebrase na Praia Fluvial de San Clodio.

Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L.Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD (36860 PONTEAREAS - GALIZA)

T. 986 64 12 69redaccion@novasdoeixoatlantico.com

No seu último romance“Jogos de Raiva”, Ro-drigo Guedes de Car-

valho espelha o mundo atualassente na comunicação glo-bal e nas redes sociais. Parafalar desta publicação, oautor e jornalista encontrou-se, na última sexta-feira,com os leitores monçanen-ses.

Habituados a vê-lo entrarem casa pelo grande ecrã,contando-nos factos noticiososem registo sereno e credível,os monçanenses tiveram oprivilégio de privar com Ro-drigo Guedes de Carvalho du-rante quase três horas. Maisum encontro de escritores,na noite de sexta-feira, naBiblioteca Municipal. O sexa-gésimo. É obra (literária).

Ao convite compareceu cer-ca de uma centena de pessoas.Leitores assíduos daquele equi-pamento cultural que, muitoraramente, falham um encon-tro. Público indiferenciado,de idades diversas, movidopelo interesse naquela figuranacional com um percursoprofissional notável.

Com o presidente, AntónioBarbosa, e os vereadores,João Oliveira e Natália Rocha,ausentes do concelho, a apre-sentação do autor esteve acargo do vereador, DuarteAmoedo. A seu lado, CecíliaAndrade, da editora D. Qui-xote, chancela dos últimosromances do autor.

Com “Jogos de Raiva” aindaa cheirar a tinta, tendo sidolançado no dia 8 deste mês,Rodrigo Guedes de Carvalhoveio a Monção para falar desteromance com quase quinhen-tas páginas. Também de “OPianista de Hotel”, lançadono último ano. Mais quinhen-tas páginas.

“Livra-te de não seres escritor”

Com o apoio do CentroCultural Português doCamões, Instituto da

Cooperação e da Língua, I.P.em Vigo, os estudantes da Li-cenciatura de Artes Plásticas eMultimédia da Escola SuperiorGallaecia irão apresentar algu-mas propostas académicas deobras desenvolvidas ao longodo seu percurso académico.

A exposição está patenteno Centro Cultural Portuguêsdo Camões em Vigo de 24 deMaio a 15 de Junho, de se-gunda à quinta das 10h00 às13h30 e das 16h30 às 18h30e às sextas das 9h30 – 14h30.

ExposiçãoesGallaecia,

artes emultimedia

nemesio.barxa@barxadvogados.gal www.barxadvogados.gal