Villanueva Andrea

7/29/2019 Villanueva Andrea

1/7

Uraren

GarrantziaIntroduzioaUra gai elkartua eta likidoa da baina gas egoeran eta solidoan ageri ahal da.Usaingabea,zaporegabea eta koloregabea.Ezinbestekoa da gure bizitzan.Uraklurrazalaren 75% betetzen du.Ur horren 97,2gazia da eta 2,8 geza da.Bere formula H2O da.

Egoera aldaketak:Solidoa egoeratik likido egoerara

aldatzea da.:Likido egoeratik solidora aldatzea da.

:likidotik gas egoerara aldatzea da.Bi modutara gertatzen da:- :Gertatzen da ura tenperatura jakin batera iristean.Tenperatura horifinkoa da substantzia bakoitzean.Adibidez,ura berotu eta 100 C dagoenean

irakiten hasten da.:Pixkanaka gertatzen da,irakin aurreko tenperaturan.

:Gas-egoeratik likidora aldatzea da.:Solidotik gasera aldatzea da,tartean likidora aldatu gabe.

:gas egoeratik solidora aldatzea da,tarteanlikidora aldatu gabe.

Urtze eta irakite puntuak

substantzien ezaugarri bereizgarri bat da.Uraren urtze-tenperatura 0 gradu zentigradukoa da.Substantzia bat bere ra iristean,irakiten hasten da.Irakite-


2/7

tenperatura ere ezaugarri bereizgarri bat da.Uraren irakite-tenperatura 100C-koa da.

Nola gertatzen dira egoerak aldaketak?

Egoera-aldaketek:substantzia puru bategoeraz aldatzen ari denbitartean,substantzia horren tenperatura ezda aldatzen.

Euriaren inpaktu fosilaren mezua

Eguzkiak nahiko berotzen zuen garaian,izotzaz gain ur likidoa zegoenLurrean.Zientzialariek orain arte ez dute ulertu zergatik, baina Hego Afrikantopatu dituzten euri-aztarna fosil batzuek lagundu egin dute hori ulertzen.

Edateko ura /Ez edateko ura

Uraren kalitatea ur horren ezaugarri fisiko, kimiko eta biologikoekbaldintzatzen dute. Ura ona izateko, kalterik ez eragiteko alegia, ondokoezaugarri hauek izan behar ditu:

1. Kontsumitzaileentzako arriskutsu den substantziarik edotamikroorganismorik ez edukitzea.

2.

Kontsumorako sentsazio desatseginak (kolorea, uhertasuna, usaina,zaporea) transmititzen dituzten substantziarik ez edukitzea.

3. Uraren edangarritasun-irizpidea eman behar zaion erabilpenarenaraberakoa izaten da batez ere (giza kontsumorako,industriarako, nekazaritzarako, etab.).

4. Edateko ur ona, azalekoa zein lurrazpikoa izan, tratatua zein tratatugabekoa (kutsaturik gabe egoteagatik) da. Edateko uraren definizioa


3/7

ezagutza zientifikoaren aurrerapenera eta teknika berrietara egokitzenjoan da, bereziki kutsatzaileen azterketari dagokionez.

5. Uraren kalitate txarrak bizi-jarduera ugarietan du eragina, eta hainondasun preziatua den, non Urari buruzko Europako Gutunak honelahasten den: Urik gabe ez dago janaririk, ez edaririk, ez argirik, ezberorik, ez euririk. Urik gabe ez dago bizirik!"

6. Uraren edangarritasun-irizpidea eman behar zaion erabilpenarenaraberakoa izaten da batez ere (giza kontsumorako, industriarako,

nekazaritzarako, etab.).

7. Edateko ur ona, azalekoa zein lurrazpikoa izan, tratatua zein tratatugabekoa (kutsaturik gabe egoteagatik) da. Edateko uraren definizioaezagutza zientifikoaren aurrerapenera eta teknika berrietara egokitzenjoan da, bereziki kutsatzaileen azterketari dagokionez.

8. Uraren kalitate txarrak bizi-jarduera ugarietan du eragina, eta hainondasun preziatua den, non Urari buruzko Europako Gutunak honelahasten den: Urik gabe ez dago janaririk, ez edaririk, ez argirik, ezberorik, ez euririk. Urik gabe ez dago bizirik!

Edaten dugun uraren kalitatea

Ura da bizitzaren funtsa, hartatik sortu baita bizitza. Beraz, bizi den guztiarenoinarri da. Halaxe zioen Tales Miletokoak orain dela 2.500 urte, haren

arabera, Den guztiaren hasiera baita ura.

Ura ezinbesteko osagaia da animalia eta landare ehun guztietako zelulentzat,

eta urik gabe ezin bizitzarik izan daiteke, izaki bizidunengan uretan gertatzen

baitira erreakzio biokimiko guztiak. Pertsonok %65ean gaude urez osatuta.

Horregatik guztiagatik oso garrantzitsua da edaten dugun uraren kalitatea.


4/7

MOEren arabera,

osasunarentzat arriskurik sortu gabe pertsona batek egunero edan dezakeen

urari esaten zaio edateko ura. Premisa honi jarraiki, Txingudiko Zerbitzuakelkarteak egunero lan egiten du prozesu osoan zehar, hartuneetatik hasi eta

ura tratatu ostean, banatzeko sarean zehar uraren kalitatearen parametroak

guztiz zaintzeko.

, kalitatezko beste edozein ur mineralaren pareko, eta

zalantzarik gabe, berezko iturburuetako uren gainerakoa baino askoz ere

kontrol zorrotzagoarekin helarazten zaio kontsumitzaileari.

Irunen eta Hondarribian kontsumitzen den uraren gutxi gora-behera %99Elordiko EUTPtik iristen da. Hondarribiko mendialdeak baizik ez du Jaizkibelgo

hartuneetatik iristen den ura jasotzen; ur hau desinfektatu baino ez da

egiten, baina gizakiok kontsumitzeko egokia dela esan beharra dago.

Urak forma desberdinak hartzen ditu naturan: hodeiakzeruan, itsasoak,izo z guneakmendialdean eta poloetan eta akuiferoak lur azpian, besteaskoren artean. Lurrunketa, prezipitazio eta jariakortasunari esker uraetengabe dago mugitzen, ziklo bat burutuz etengabe, uraren zikloa.

Prezipitazioek, nekazaritzan eta orokorrean gizakiarentzat duten garrantziakontutan hartuta, izen desberdinak hartzen ditu itxuraren arabera. Euria daorokorrean baina elurra, kazkabarra, ihintza Ur tantek argi izpiak errefraktaditzakete ortzadar izeneko gama koloretsua eratuz.

Uraren jariakortasuna ere garrantzitsua da, erreka eta ibaiei esker nekazaritzagaratu delako. Ibai eta itsasoak bidaiatzeko eta garraiorako bide

garrantzitsuak dira. Aldi berean erosioak ere garrantzia handia izan du, ibaiharanak eratuz nekazaritzarako lur emankorrak lortzen dira eta baitabiziguneak altxatzeko leku lauak.
http://eu.wikipedia.org/wiki/Hodeihttp://eu.wikipedia.org/wiki/Itsasohttp://eu.wikipedia.org/wiki/Izozgunehttp://eu.wikipedia.org/wiki/Polohttp://eu.wikipedia.org/wiki/Prezipitazio_(meteorologia)http://eu.wikipedia.org/wiki/Ortzadarhttp://eu.wikipedia.org/wiki/Errekahttp://eu.wikipedia.org/wiki/Itsasohttp://eu.wikipedia.org/wiki/Izozgunehttp://eu.wikipedia.org/wiki/Izozgunehttp://eu.wikipedia.org/wiki/Izozgunehttp://eu.wikipedia.org/wiki/Polohttp://eu.wikipedia.org/wiki/Prezipitazio_(meteorologia)http://eu.wikipedia.org/wiki/Ortzadarhttp://eu.wikipedia.org/wiki/Errekahttp://eu.wikipedia.org/wiki/Hodei


5/7


6/7

Bi ur mota nagusi daude; distilatua eta naturala:

: H2O purua, mineralik, metalik... ezer disolbatua duena.

Ura soilik ez; mineralak, metalak, lokatzak... edozein gauzadisolbaturik dituena.


7/7

Villanueva Andrea

Documents

Transcript of Villanueva Andrea