UNIDADE 3UNIDADE 3

A CIDADE ROMANA: TIPOLOXÍAS CONSTRUCTIVASA CIDADE ROMANA: TIPOLOXÍAS CONSTRUCTIVAS

Borja Campos SeijoBorja Campos Seijo I.E.S García Barbón (Verín)I.E.S García Barbón (Verín)

1. TRADICIÓN E ORIXINALIDADE EN 1. TRADICIÓN E ORIXINALIDADE EN ARQUITECTURA ROMANAARQUITECTURA ROMANA

Inicio arte romana entre S III e II Inicio arte romana entre S III e II a.C, a partir de 3 tradicións a.C, a partir de 3 tradicións diferentes:diferentes:

a) a) Itálica primitivaItálica primitiva: popular, : popular, austera e pragmática.austera e pragmática.

b) b) EtruscaEtrusca: aporta arco e : aporta arco e bóveda.bóveda.

c) c) Grega helenísticaGrega helenística: moda : moda recurrente en Roma, por contacto recurrente en Roma, por contacto cos gregos da Magna Grecia (Sur cos gregos da Magna Grecia (Sur Italia), ou directamente a través da Italia), ou directamente a través da conquista e “saqueo” de Grecia por conquista e “saqueo” de Grecia por Roma (S.II a.c).Roma (S.II a.c).

A pesar desta heteroxeneidade, a A pesar desta heteroxeneidade, a arte romana ten identidade propia, arte romana ten identidade propia, non polo vocabulario artístico non polo vocabulario artístico (formas) que é adoptado, senón (formas) que é adoptado, senón pola mestura destes e a función. 3 pola mestura destes e a función. 3 rasgos orixinais da arquitectura rasgos orixinais da arquitectura romana:romana:

Importancia do espacio Importancia do espacio interior dos edificios interior dos edificios espacios espacios inmensos e diáfanos (Panteón, inmensos e diáfanos (Panteón, Basílica de Majencio).Basílica de Majencio).

Desenrolo tipoloxías civiles Desenrolo tipoloxías civiles (Anfiteatro, Basílica, Termas), xa (Anfiteatro, Basílica, Termas), xa non únicamente relixiosas.non únicamente relixiosas.

Urbanismo romano Urbanismo romano creación e difusión cidades.creación e difusión cidades.

- Entre as novedades técnicas da arquitectura romana, destacamos:- Entre as novedades técnicas da arquitectura romana, destacamos: morteiro: mestura de pedra machacada con cal e auga, morteiro: mestura de pedra machacada con cal e auga,

fácilmente moldeable fácilmente moldeable secado secado ríxido e consistente. Uso ríxido e consistente. Uso selectivo segundo o lugar: nos muros uso de morteiro pesado e nas selectivo segundo o lugar: nos muros uso de morteiro pesado e nas bóvedas lixeiro e flexible (vasixas baleiras). O morteiro tápase cun bóvedas lixeiro e flexible (vasixas baleiras). O morteiro tápase cun revestimento (estuco, mosaico ou pedra).revestimento (estuco, mosaico ou pedra).

arco de medio punto e bóveda de canón anular (etruscas) arco de medio punto e bóveda de canón anular (etruscas) superación limitacións arquitectura alintelada, elevación alturas superación limitacións arquitectura alintelada, elevación alturas dos edificios e espacios internos + amplos.dos edificios e espacios internos + amplos.

- - Uso das ordes clásicas non como sistema constructivo, senón coma Uso das ordes clásicas non como sistema constructivo, senón coma “disfraz” decorativo, superposto por fóra e desconectado da “disfraz” decorativo, superposto por fóra e desconectado da estructura interna do edificio (Panteón).estructura interna do edificio (Panteón).

2. CIDADE E PLANIFICACIÓN URBANÍSTICA2. CIDADE E PLANIFICACIÓN URBANÍSTICA

- Imperio Romano = imperio de - Imperio Romano = imperio de ciudades, asociadas o sometidas. ciudades, asociadas o sometidas. En Oriente xa existía mentres en En Oriente xa existía mentres en Occidente a urbanización é Occidente a urbanización é difundida polos romanos difundida polos romanos introducir concepción urbanística introducir concepción urbanística propia que unía 2 influencias propia que unía 2 influencias (ensaidada no campamento (ensaidada no campamento romano):romano):a) Urbanismo grego hipodámico = a) Urbanismo grego hipodámico = retículas ortogonales (rúas cruzan retículas ortogonales (rúas cruzan en ángulo recto).en ángulo recto).b) Organización etrusca en 2 vías b) Organización etrusca en 2 vías principais (cardus, N/S e principais (cardus, N/S e decumanus, E/O).decumanus, E/O).

Elemento principal cidade romana é o foro = praza pública, centro ec, pol e Elemento principal cidade romana é o foro = praza pública, centro ec, pol e relixioso. Situado no cruce cardus/decumanus concentra edificios relixioso. Situado no cruce cardus/decumanus concentra edificios emblemáticos (templo, basílica, termas,…). Planta rectangular e residido por emblemáticos (templo, basílica, termas,…). Planta rectangular e residido por templo nun lado menor, e outro edificio relevante enfronte, con pórticos nos templo nun lado menor, e outro edificio relevante enfronte, con pórticos nos lados maiores.lados maiores.

3. TIPOLOXÍA E FUNCIÓN EDIFICIOS 3. TIPOLOXÍA E FUNCIÓN EDIFICIOS PÚBLICOSPÚBLICOS

Fronte á arquitectura grega, limitada a templo, a romana Fronte á arquitectura grega, limitada a templo, a romana diversifican a tipoloxía de edificios.diversifican a tipoloxía de edificios. TemploTemplo: adopta modelo grego con modificacións: preside o foro, : adopta modelo grego con modificacións: preside o foro, elevado nun podium (= altar), escalinata e pórtico profundo, elevado nun podium (= altar), escalinata e pórtico profundo, laterais con columnas adosados ao muro (non peristasis), laterais con columnas adosados ao muro (non peristasis), eliminación opistodomos e pronaos (adosada a pórtico). Ex: eliminación opistodomos e pronaos (adosada a pórtico). Ex: Panteón.Panteón. BasílicaBasílica: edificio civil polifuncional (mercado, sala de xustiza…), : edificio civil polifuncional (mercado, sala de xustiza…), no foro. Planta rectangular e cuberta de madeira, con nave central no foro. Planta rectangular e cuberta de madeira, con nave central + ancha e alta que laterais, culminada con exedra o ábside. Ex: + ancha e alta que laterais, culminada con exedra o ábside. Ex: basílica Ulpia (S.II) e Maxencio (S. IV).basílica Ulpia (S.II) e Maxencio (S. IV).

TermasTermas: + que lugar de hixiene, centro de relacións sociais : + que lugar de hixiene, centro de relacións sociais multiplicación por todo imperio. Ex: Termas de Caracalla (s. III).multiplicación por todo imperio. Ex: Termas de Caracalla (s. III). TeatroTeatro: derivado de grego. Non integración coa natureza : derivado de grego. Non integración coa natureza non non aproveita outeiro senón construción bancadas sobre galerías polas aproveita outeiro senón construción bancadas sobre galerías polas que se accede á cavea (gradas) semicircular que rodea a orquesta que se accede á cavea (gradas) semicircular que rodea a orquesta (escenario) onde os romanos engaden a escena (columnata que fai (escenario) onde os romanos engaden a escena (columnata que fai de decorado). Ex: Teatro Mérida.de decorado). Ex: Teatro Mérida. AnfiteatroAnfiteatro: planta elíptica adicado a múltiples espectáculos : planta elíptica adicado a múltiples espectáculos (gladiadores, feras…), non confundir con (gladiadores, feras…), non confundir con circocirco (lonxitudinal) (lonxitudinal) adicado a carreiras de cabalos.adicado a carreiras de cabalos.

Monumentos conmemorativos: Monumentos conmemorativos: moi valorados polos romanos. moi valorados polos romanos. O arco de triunfoO arco de triunfo, inspirase , inspirase na porta das cidades, símbolo na porta das cidades, símbolo de recibimento triunfal militar de recibimento triunfal militar na urbe, consta de un a tres na urbe, consta de un a tres vans, ático e piares. Ex: arcos vans, ático e piares. Ex: arcos de Tito (S. I) ou Constantino de Tito (S. I) ou Constantino (S.IV). Destaca tamén a (S.IV). Destaca tamén a Columna TraxanaColumna Traxana, que narra , que narra a través de relevos enrolados a través de relevos enrolados en espiral campaña militaren espiral campaña militar

Enxeñería civil: rede de Enxeñería civil: rede de calzadas romanascalzadas romanas (en uso até S XIX), (en uso até S XIX), pontespontes (arco sobre piares) e (arco sobre piares) e acueductos acueductos (arcadas superpostas (arcadas superpostas que terman de canle cuberta para trasladar auga).que terman de canle cuberta para trasladar auga).

11. 11. PANTEÓNPANTEÓNDE ROMADE ROMA

Templo adicado a deuses planetarios.Templo adicado a deuses planetarios. Erguido sendo emperador Adriano (118/125) posiblemente sobre un Erguido sendo emperador Adriano (118/125) posiblemente sobre un

anterior de Agripa (25 a. C.).anterior de Agripa (25 a. C.). Muros de formigón e ladrillo recubertos.Muros de formigón e ladrillo recubertos. Rotonda con pórtico frontal sobre columnas corintias.Rotonda con pórtico frontal sobre columnas corintias. Interior esférico de 43 m de diámetro e altura. Óculo cenitalInterior esférico de 43 m de diámetro e altura. Óculo cenital

- No S. II Adriano decide reconstruiur - No S. II Adriano decide reconstruiur dende ao alicerces un templo dende ao alicerces un templo anterior de Agripa (man dereita anterior de Agripa (man dereita Augusto) incendiado´.Augusto) incendiado´.

- Adicado a deuses planetarios é un - Adicado a deuses planetarios é un edificio totalmente orixinal. Maior edificio totalmente orixinal. Maior cúpulo do mundo antigo (43 m de cúpulo do mundo antigo (43 m de luz e altura).luz e altura).

- Función de sala de xustiza para o - Función de sala de xustiza para o emperador. No S VI foi emperador. No S VI foi reconvertido en Igrexa reconvertido en Igrexa excepcional estado de excepcional estado de conservación.conservación.

- Panteón reconcilia 2 elementos - Panteón reconcilia 2 elementos “irreconciliables”:“irreconciliables”:a) Fachada clásica grega (8 a) Fachada clásica grega (8 columnas monolíticas con capitel columnas monolíticas con capitel corintio e frontón).corintio e frontón).b) Rotonda, tras fachada, hoxe b) Rotonda, tras fachada, hoxe visible no exterior.visible no exterior.

- Unión de estos elementos Unión de estos elementos incompatibles incompatibles ocultar pórticos ocultar pórticos laterais.laterais.

Interior: espacio redondo, amplo, diáfano, sen sningún soporte que Interior: espacio redondo, amplo, diáfano, sen sningún soporte que interrompa a visión. Iluminación interrompa a visión. Iluminación óculo cenital óculo cenital luz apacible e difusa luz apacible e difusa sensación de tranquilidade xunto cas proporcións esféricas (altura = sensación de tranquilidade xunto cas proporcións esféricas (altura = anchura).anchura).

Técnica constructiva romana Técnica constructiva romana morteiro (+ pesado nos muros inferiores, + morteiro (+ pesado nos muros inferiores, + lixeiro na cúpula). A cúpula descansa nun groso cilindro (6 metros de grosor) lixeiro na cúpula). A cúpula descansa nun groso cilindro (6 metros de grosor) de formigón reforzado con ladrillo, e oito grandes piares disimulados nos de formigón reforzado con ladrillo, e oito grandes piares disimulados nos muros.muros.

Do cilindro arranca a cúpula con óculo de 8 m de ancho. Cúpula articulada no Do cilindro arranca a cúpula con óculo de 8 m de ancho. Cúpula articulada no interior por casetóns interior por casetóns efecto decorativo e lixereza. efecto decorativo e lixereza.

Muros interiores (paramento) con rica decoración, agochando o Muros interiores (paramento) con rica decoración, agochando o sistema estructural sistema estructural decoración a base de fornelos e ocos decoración a base de fornelos e ocos (estatuas) con mármores polícromos e recubremento grego (estatuas) con mármores polícromos e recubremento grego alintelado (columnas, pilastras, frontóns) sen función estructural só alintelado (columnas, pilastras, frontóns) sen función estructural só decorativa decorativa dignificación e prestixio. dignificación e prestixio.

12. 12. COLISEO DE ROMACOLISEO DE ROMA

Anfiteatro romano, erguido por emperadores flavios.Anfiteatro romano, erguido por emperadores flavios. Segunda metade S. I.Segunda metade S. I. Formigón, ladrillo e pedra caliza.Formigón, ladrillo e pedra caliza. Planta elíptica (188 x 155 m). Aforo 50.000 espectadores.Planta elíptica (188 x 155 m). Aforo 50.000 espectadores. Exterior: tres pisos con arcadas dórica, xónica e corintia; e ático.Exterior: tres pisos con arcadas dórica, xónica e corintia; e ático.

O Anfiteatro Flavio (Coliseo, por O Anfiteatro Flavio (Coliseo, por estatua colosal de Nerón anterior), estatua colosal de Nerón anterior), foi erixido por Vespasiano no S. I foi erixido por Vespasiano no S. I d.C.d.C.

Coliseo = tipoloxía definitiva de Coliseo = tipoloxía definitiva de anfiteatro romano anfiteatro romano difusión por difusión por todo o Imperio. Recinto con todo o Imperio. Recinto con inmensa cavea (50.000 inmensa cavea (50.000 espectadores) erguida con espectadores) erguida con estructura formigón reforzado con estructura formigón reforzado con ladrillos en catro pisos, a base de ladrillos en catro pisos, a base de muros concéntricos e radiais muros concéntricos e radiais galerías anulares que rodeaban galerías anulares que rodeaban cada planta e pasillos transversais cada planta e pasillos transversais de comunicación.de comunicación.

Cubertas con bóvedas de canón Cubertas con bóvedas de canón (pasillos) e de aresta (cruces). (pasillos) e de aresta (cruces). Baixo a area (podía encherse de Baixo a area (podía encherse de auga auga batallas navais) existía batallas navais) existía leberinto de dependencias hoxe leberinto de dependencias hoxe visibles. visibles.

Coliseo resolve o problema de Coliseo resolve o problema de articular gran edificio cunha articular gran edificio cunha fachada representativa fachada representativa agocha agocha materiais romanos (morteiro, materiais romanos (morteiro, ladrillo) con pantalla sillares de ladrillo) con pantalla sillares de pedra en tres andares de arquerías pedra en tres andares de arquerías sobre piares que se cubren con sobre piares que se cubren con semicolumnas adosadas coas tres semicolumnas adosadas coas tres ordes clásicas superpostas (dórico ordes clásicas superpostas (dórico na 1ª, xónico na 2ª e corintio na na 1ª, xónico na 2ª e corintio na 3ª) 3ª) función decorativa. Ático no función decorativa. Ático no cuarto andar.cuarto andar.

Coliseo xunta orixinalidades Coliseo xunta orixinalidades arquitectónicas romanas:arquitectónicas romanas: Concepción arquitectura como Concepción arquitectura como espacio interior (panos podían espacio interior (panos podían cubrir os graderios).cubrir os graderios). Senso enxeneril do edificio en Senso enxeneril do edificio en materiais e deseño materiais e deseño podía podía desaloxarse con rapidez.desaloxarse con rapidez. Uso estético das ordes clásicas Uso estético das ordes clásicas prestixio. prestixio.

13. 13. ARCO DE TITOARCO DE TITO

Monumento conmemorativo.Monumento conmemorativo. Foro de Roma. Foro de Roma. Erixido polo Senado tras morte de Tito (c. 80)Erixido polo Senado tras morte de Tito (c. 80) Arco dun só van.Arco dun só van. Mármore.Mármore.

Arco do triunfo = monumento Arco do triunfo = monumento típicamente romano e unha das típicamente romano e unha das creacións con maior creacións con maior transcendencia na historia da arte transcendencia na historia da arte antiga antiga uso reiterado polos uso reiterado polos gobernantes para loubar o seu gobernantes para loubar o seu poder (Arco de Paris, Porta de poder (Arco de Paris, Porta de Alcalá, de Brandemburgo…).Alcalá, de Brandemburgo…).

Un motivo arquitectónico, a porta Un motivo arquitectónico, a porta da cidade, é extraido fóra do seu da cidade, é extraido fóra do seu contexto e investido de carga contexto e investido de carga simbólica como obxecto exento.simbólica como obxecto exento.

Orixe na prohibición do Senado a Orixe na prohibición do Senado a entrada de exércitos na cidade de entrada de exércitos na cidade de Roma Roma única excepción desfile única excepción desfile triunfal = celebración victoria dun triunfal = celebración victoria dun xeneral recibido na cidade con xeneral recibido na cidade con exército e botín exército e botín arco do triunfo arco do triunfo = símbolo triunfal e monumento = símbolo triunfal e monumento permanente.permanente.

Tipoloxía: arco de un só van Tipoloxía: arco de un só van entre 2 grandes piares e entre 2 grandes piares e rematado por entaboado. rematado por entaboado. Articulación complexa Articulación complexa piares descansan sobre piares descansan sobre zócolos e incorporan zócolos e incorporan semicolumnas adosadas e semicolumnas adosadas e fornelos. Entaboado con friso fornelos. Entaboado con friso corrido e cornixa que delimita corrido e cornixa que delimita o atico, que contén a o atico, que contén a inscripción conmemorativa. No inscripción conmemorativa. No intradós do arco: bóveda con intradós do arco: bóveda con casetóns.casetóns.

Erixido polo Senado tras a súa Erixido polo Senado tras a súa morte no século I morte no século I rememora principal victoria rememora principal victoria militar do finado = militar do finado = sometemento sublevación sometemento sublevación xudea de Xerusalén.xudea de Xerusalén.

Relevos de extraordinaria Relevos de extraordinaria calidade no interior do arco.calidade no interior do arco.

13. 13. RELEVOS DORELEVOS DO ARCO DE TITOARCO DE TITO

Relevo histórico. Relevo histórico.

Face interna do Arco de Tito. Foro Face interna do Arco de Tito. Foro de Roma.de Roma.

Finais S. I.Finais S. I.

Mármore.Mármore.

Iconografía: desfile triunfal de Tito Iconografía: desfile triunfal de Tito entrando en Romaentrando en Roma

Arcos do triunfo = soportes adecuados Arcos do triunfo = soportes adecuados para imaxes de loubanza de para imaxes de loubanza de personaxes a quenes se adican.personaxes a quenes se adican.

Neste arco fig alegóricas (victorias Neste arco fig alegóricas (victorias aladas) proclaman triunfo Tito nas aladas) proclaman triunfo Tito nas enxoitas.enxoitas.

No interior do arco domina a No interior do arco domina a decoración decoración relevos históricos = relevos históricos = narran sucesos memorables, reais ou narran sucesos memorables, reais ou supostos, representados como se supostos, representados como se ocorreran diante do espectador.ocorreran diante do espectador.

Interior arco a media altura Interior arco a media altura 2 2 altorrelevos de gran formato:altorrelevos de gran formato:a) un representa a desfile triunfal de a) un representa a desfile triunfal de Tito en cuádriga, coroado por unha Tito en cuádriga, coroado por unha Victoria, e acompañado por figuras Victoria, e acompañado por figuras alegóricas. Cando arco foi erixido, Tito alegóricas. Cando arco foi erixido, Tito xa morrera xa morrera representación no alto representación no alto do intradós do arco montado nunha do intradós do arco montado nunha águia = consecratio (divinización do águia = consecratio (divinización do emperador falecido).emperador falecido).

b) O outro relevo = imaxe real (non b) O outro relevo = imaxe real (non alegórica) alegórica) masa de portadores masa de portadores de botín entrando a Roma pola de botín entrando a Roma pola Porta Triunphalis, Porta Triunphalis, vista en escorzo vista en escorzo (torcida). A multitude camiña en (torcida). A multitude camiña en varios planos e as figuras están varios planos e as figuras están talladas con distinto bulto e a talladas con distinto bulto e a distintas alturas distintas alturas sensación de sensación de movemento, de abaneo movemento, de abaneo traxectoria curva das figuras traxectoria curva das figuras (veñen de fronte pola esquerda e (veñen de fronte pola esquerda e xiran cara o fondo á dereita) para xiran cara o fondo á dereita) para penetrar baixo a porta.penetrar baixo a porta.

- Nos 2 relevos o fondo está un terzo - Nos 2 relevos o fondo está un terzo por riba das figuras por riba das figuras ilusión de ilusión de espazo. Esto xunto coa espazo. Esto xunto coa multiplicación de planos multiplicación de planos gran gran profundidade espacial, efecto profundidade espacial, efecto acentuado polas cores que a acentuado polas cores que a decoraban.decoraban.

14. 14. ACUEDUCTO DE SEGOVIAACUEDUCTO DE SEGOVIA

Fragmento de arquería de acueducto romano.Fragmento de arquería de acueducto romano. Segovia. Construido en época de Claudio ou Nerva (S. I e II).Segovia. Construido en época de Claudio ou Nerva (S. I e II). Materiais: sillares de granito a soga e tizón unida á oso (sen argamasa). Ático Materiais: sillares de granito a soga e tizón unida á oso (sen argamasa). Ático

de mampostería.de mampostería.

Acueducto: obra de enxenería civil Acueducto: obra de enxenería civil que consiste en una condución de que consiste en una condución de auga que, por accidentes do auga que, por accidentes do terreo, ten que ser montada sobre terreo, ten que ser montada sobre arquería arquería sucesión indefinida de sucesión indefinida de arcos sobre piares sostendo arriba arcos sobre piares sostendo arriba un ático horizontal co conducto.un ático horizontal co conducto.

No caso de Segovia, a auga traiase No caso de Segovia, a auga traiase dende a fonte do río Frío (18 Km), dende a fonte do río Frío (18 Km), en canles descubertas ou en canles descubertas ou soterradas. Preto da cidade, soterradas. Preto da cidade, desnivel do terreo desnivel do terreo elevación do elevación do conducto sobre 4 treitos de conducto sobre 4 treitos de arcadas, dos que o último (éste) arcadas, dos que o último (éste) ten dous andares superpostos. A ten dous andares superpostos. A auga desembocaba nun estanque auga desembocaba nun estanque que a distribuía a toda a cidade.que a distribuía a toda a cidade.

Materiais: sillares de granito tallado Materiais: sillares de granito tallado toscamente e colocadas en fiadas a toscamente e colocadas en fiadas a soga e tizón unidas á oso (sen soga e tizón unidas á oso (sen argamasa). Na cima, o ático é de argamasa). Na cima, o ático é de cachotería por fóra e formigón cachotería por fóra e formigón impermeble por dentro, que contén impermeble por dentro, que contén a canle de conducción.a canle de conducción.

No treito de arcada dobre, os No treito de arcada dobre, os piares inferiores seguen o perfil do piares inferiores seguen o perfil do terreo, e están divididos en tramos terreo, e están divididos en tramos máis grosos abaixo e estreitos máis grosos abaixo e estreitos arriba. Os piares superiores son de arriba. Os piares superiores son de tamaño constante.tamaño constante.

Sorprende a dimensión e Sorprende a dimensión e monumentalidade da obra, por ser monumentalidade da obra, por ser unha cidade de rango menor, polo unha cidade de rango menor, polo que valoramos a hipótese de que que valoramos a hipótese de que sexa o acueducto o que favorece o sexa o acueducto o que favorece o desenvolvemento da cidade e non desenvolvemento da cidade e non a inversa.a inversa.

Datación incerta pola escasa Datación incerta pola escasa documentación, seguramente do documentación, seguramente do século I, en época de Claudio o século I, en época de Claudio o Nerva (med S. I).Nerva (med S. I).

Obra de servicio civil, o acueducto Obra de servicio civil, o acueducto de Segovia ten outras funcións de Segovia ten outras funcións pola súa envergadura pola súa envergadura funcións funcións políticas de propaganda de poder políticas de propaganda de poder romano e instrumento de romano e instrumento de romanización.romanización.

Acueducto ofrece también valores estéticos Acueducto ofrece también valores estéticos arcada arcada ritmo ritmo sincopado e cadencia propia que integra monumento e natureza sincopado e cadencia propia que integra monumento e natureza que o rodea. Parte central do acueducto parece funcionar que o rodea. Parte central do acueducto parece funcionar simbólicamente coma arco do triunfo ou porta monumental da simbólicamente coma arco do triunfo ou porta monumental da cidade, xa que enlazaba coa muralla. cidade, xa que enlazaba coa muralla.

15. 15. TEATRO DE MÉRIDATEATRO DE MÉRIDA

Teatro romano de Emerita Augusta.Teatro romano de Emerita Augusta. Mérida. Doazón de Agripa (Sec I a.C. e II d.C).Mérida. Doazón de Agripa (Sec I a.C. e II d.C). Aforo: 5.000 espectadores.Aforo: 5.000 espectadores. Materiais: formigón, ladrillo, granito e mármore.Materiais: formigón, ladrillo, granito e mármore.

Orixe da tipoloxía de teatro romano Orixe da tipoloxía de teatro romano tardía, por desconfianza Senado a tardía, por desconfianza Senado a admitir lugares estables de reunión admitir lugares estables de reunión para a plebe.para a plebe.

Tipoloxía parte de modelo grego, Tipoloxía parte de modelo grego, ainda que adaptado á arte romana ainda que adaptado á arte romana valoración interior do recinto e valoración interior do recinto e emprego materiais de formigón.emprego materiais de formigón.

Estructura: cavea (gradas) semicircular Estructura: cavea (gradas) semicircular que podía aproveitar en parte a que podía aproveitar en parte a vertente dun outeiro, escavando en vertente dun outeiro, escavando en rocha pasillos de acceso, ou levantarse rocha pasillos de acceso, ou levantarse artificialmente sobre unha complexa artificialmente sobre unha complexa rede de galerías concéntricas de rede de galerías concéntricas de formigón abovedado, rodeado por formigón abovedado, rodeado por muro exterior.muro exterior.

Mentres esta estructura permanecía Mentres esta estructura permanecía invariable, a decoración reformábase invariable, a decoración reformábase continuamente continuamente cambios nos cambios nos mármores da orquestra e da escena, mármores da orquestra e da escena, sobre todo a sobre todo a fronte de escenafronte de escena romana romana (peche monumental do escenario, con (peche monumental do escenario, con columnatas, podios, frontóns,…).columnatas, podios, frontóns,…).

Os romanos mudan o teatro grego Os romanos mudan o teatro grego exterior, aberto á paisaxe e exterior, aberto á paisaxe e disposto ao redor da orquestra, por disposto ao redor da orquestra, por un edificio semicircular pechado e un edificio semicircular pechado e interior (posibilidade despregar interior (posibilidade despregar panos para tapar o edificio).panos para tapar o edificio).

Arquitectura romana sirve de Arquitectura romana sirve de instrumento de romanización, de instrumento de romanización, de difusión da estilo de vida romana e difusión da estilo de vida romana e de prestixio e poder romano de prestixio e poder romano espléndida dotación de edificios en espléndida dotación de edificios en Emerita Augusta (Mérida): ponte Emerita Augusta (Mérida): ponte romana, acueducto, foro, teatro, romana, acueducto, foro, teatro, anfiteatro…anfiteatro…

Teatro de Mérida = doazón de Agripa. Aproveita inclinación terreo e Teatro de Mérida = doazón de Agripa. Aproveita inclinación terreo e só levanta sobre formigón as bancadas superiores, pechando a só levanta sobre formigón as bancadas superiores, pechando a acvea exteriormente cun muro de contención de sillería no que se acvea exteriormente cun muro de contención de sillería no que se abren 5 portas de acceso.abren 5 portas de acceso.