TEMA 4

ORGANIZACIÓN POLÍTICA DAS SOCIEDADES

IVÁN CEBREIRO OLIVEIRA 3ºESO

O ESTADO COMO ORGANIZACIÓN POLÍTICA DA

SOCIEDADE

ESTADO: é o conxunto das institucións creadas para regular a vida e mais a actividade das persoas que viven nun territorio delimitado e común, e que están gobernadas por unhas mesmas leis baixo un mesmo poder.

O TERRITORIO

É o elemento físico do Estado sobre o que este exerce o seu poder. O territorio estatal adoita estar ben delimitado por unhas fronteiras que permiten distinguilo doutros Estados e dos seus territorios.

Máis alá das fronteiras, o Estado non pode adoptar decisións nin impoñelas pola forza. Se estas regras non se respectan, prodúcense conflictos entre os Estados.

A POBOACIÓN

As persoas que viven no territorio dun Estado están sometidas ao seu poder e ás súas leis: os dereitos e as obrigas afectan por igual a todos os cidadáns de cidadás.

As persoas vinculadas a un Estado non teñen que compartir de forma necesaria uns mesmos trazos sociais, políticos e culturais. É habitual que nun mesmo Estado convivan persoas de culturas diferentes e mesmo de diversas nacionalidades.

O PODER

O que caracteriza ao Estado é o dereito ao poder. No exercicio do poder, o Estado debe realizar diversas funcións:

● Establecer as leis que regulan as relacións sociais da poboación do Estado. Nos países democráticos, estas leis elabóranse no Parlamento.

● Vixiar polo cumprimento das leis e administrarlle a xustiza á sociedade a través do poder xudicial.

● Manter a orde no interior do seu territorio e responsabilizarse tamén da súa protección exterior, para iso, dispón de forzas e corpos de seguridade: policía e exército.

● Desenvolver a política exterior, isto é, establecer relacións internacionais con outros Estados.

● Recadar impostos; con eles o Estado financia os servizos e as infraestruturas nacionais, proporciona as axudas para fomentar a igualdade entre os diversos territorios e establece as prestacións da Seguridade Social ( subsidio de paro, asistencia médica).

● Dirixir a economía, mediante leis que regulan a actividade empresarial e o mercado laboral.

● Administrar os servizos públicos, como a educación e a sanidade, e xestionar as infraestruturas e os equipamentos colectivos, como as estradas e autoestradas, ferrocarrís, portos, aeroportos, encoros, etc.

COÑECER A ADMINISTRACIÓN DO ESTADO

A administración: é o conxunto de organismos necesarios para que o Estado exerza as súas funcións. As persoas que traballan para o Estado están integradas en corpos ou grupos dedicados a labores relacionados coa xustiza, a sanidade, o ensino, a seguridade,a economía, as obras públicas, etc.

● A meirande parte das persoas que traballan para a Administración son funcionarios de carreira, que acceden ao seu posto de traballo por oposición, isto é, mediante un exame que valora a capacidade e mais o mérito de cada aspirante a funcionario; entre eles hai técnicos, administrativos, etc.

● Unha parte moito máis reducida dos labores administrativos está desempeñada por persoas da confianza do Goberno que ocupa o poder nese momento. Xa que logo, son cargos políticos que cambian cando as circunstancias políticas varían.

O EXERCICIO DO PODER. A DEMOCRACIA

COMO SE EXERCE O PODER.- Os Estados Democráticos: a soberanía do pobo.

ELEMENTOS DO ESTADO DEMOCRÁTICO

● Un Estado Democrático é: cando os cidadáns e as cidadás participan nos labores do goberno.

● Hai dous tipos de democrácia: democrácia directa e democrácia representativa.

● As eleccións para que sexan democráticas deben cumprir catro requisitos esenciais: deben ser libres, deben ser plurais, deben realizar o sufraxio universal e deben ser periódicas.

OS PARTIDOS POLÍTICOS

Os partidos políticos preséntanlles aos cidadáns os seus programas electorais, nos que recollen os obxectivos que se propoñen acadar se acceden ao poder, e os candidatos e candidatas que concorren ás eleccións. Os cidadáns co seu voto, escollen unha das opcións políticas ou votan en branco.

A DIVISIÓN DE PODERES

Nos réximes democráticos existe a división de poderes, para que ningunha institución acapare todo o poder:

● Hai tres tipos de poderes:

- Poder lexislativo.

- Poder executivo.

- Poder xudicial.

ESTADOS DEMOCRÁTICOS E NON DEMOCRÁTICOS

DIFERENTES TIPOS DE ESTADOS DEMOCRÁTICOS:

● Monarquías parlamentarias: a máxima autoridade téñena o Rei e a Raíña, pero a soberanía tena o pobo.

Hai un cargo vitalicio e un hereditario, representa ao Estado pero non goberna.

● Repúblicas Parlamentarias: O xefe de Estado é o Presidente da República. O Goberno pode estar en mans do presidente.

ESTADOS LIBERAIS E ESTADOS SOCIAIS

● Estado liberal: procura non interferir na economía das empresas nin nas relacións sociais, e defende a lei do mercado.

● Estado social: defende a necesidade de intervir nalgúns ámbitos económicos e sociais. E a cuxa finalidade é conseguir a maior igualdade posible entre todos os cidadáns e cidadás.

ESTADOS CENTRALISTAS E ESTADOS DESCENTRALIZADOS

● Un Estado exerce o poder dunha forma centralizada, cando as decisións que afectan os territorios integrantes do Estado as toma o Goberno central. Este é o caso de países como Francia e Polonia.

● Un Estado exerce o poder dunha maneira descentralizada, cando o comparte cos diferentes territorios que o integran, e delega neles competencias. Alemaña, coa súa organización en Estados federados o Länder, é un exemplo de Estado descentralizado.

ESTADOS NON DEMOCRÁTICOS

Acadar a democrácia foi unha tarefa longa e difícil, e supuxo numerosos conflictos políticos e sociais. Tanto no pasado coma na actualidade, existen países onde o poder o exerceu ou o exerce unha soa persoa ou un grupo privilexiado, que decide segundo os seus intereses. Isto acontece:

● Na monarquía absoluta, aquela na que o Rei concentra todo o poder ( ditas leis, goberna e xulga ) ou escolle directamente os que han de exercer estas funcións no seu nome. Estes monarcas afirman que actúan en nome de Deus. Exemplos de monarquías absolutas son Arabia Saudita e Omán, en Asia.

● Na ditadura, que é un réxime no que unha persoa, co apoio dun partido político, un grupo étnico ou o exército, goberna cun poder absoluto. As ditaduras foron frecuentes nos

países de América Latina e, na actualidade , sono en numerosos Estados de África e de Asia.

O ESTADO: ENTRE A GLOBALIZACIÓN E A REXIONALIZACIÓN

O ESTADO COMO ORGANIZACIÓN POLÍTICA E SOBERANA.

● O Estado ten o exercicio exclusivo do poder e da soberanía:

- Rexionalización.

- Globalización.

O ESTADO E A GLOBALIZACIÓN

Hai catro tipos de globalizacións:● Globalización da economía.● Globalización nas novas tecnoloxías da

información.● Globalización do sistema mundial.● Globalización das organizacións

supranacionais: EE.UU.

O ESTADO E A REXIONALIZACIÓN

Ao mesmo tempo que se constrúe un mundo global, medran en importancia os espazos locais e rexionais. Esta situación, aínda que poida semellar contraditoria, considérase que forma parte do mesmo proceso de globalización.

Esténdese por local ou rexional, aquel territorio que ten unha actividade económica ben desenvolta e unha personalidade cultural e social ben diferenciada.

TIPOS DE REXIÓNS

A tripoloxía rexional é diversa. Algúns espazos rexionais son:

● Nacións, como Quebec ( Canadá ).● Rexións consolidadas e diferenciadas, como

Baviera ( Alemaña ).● Grandes áreas urbanas ou cidades globais,

como Nova York, Tokio e Londres.

PRICIPIO DE SUBSIDIARIDADE

É un principio polo cal as institucións máis próximas á cidadanía toman determinadas decisións.

O PAPEL DO ETADO NA ACTUALIDADE

O espallamento de competencias levou o Estado a perder a súa exclusividade no exercicio do poder. Aínda así, os Estados manteñen a súa relevancia aínda que algunhas das súas funcións cambiasen:

● Coordinadores, distribuir a competencia e a riqueza, o cumprimento das leis e da igualdade de dereitos e de deberes.

● O mantemento das ifraestruturas.

● A loita contra o terrorismo mundial

TRATADOS, DECLARACIÓNS E ORGANIZACIÓNS

TRATADOS, CONVENIOS E DECLARACIÓNS INTERNACIONAIS DE DEREITOS.

● Tratados e convenios internacionais.● Declaracións internacionais de Dereitos

Humanos.● Declaración dos Dereitos da Infancia.● Declaración sobre a Eliminación da

Discriminación da Muller.

ORGANIZACIÓNS SUPRANACIONAIS

● Unión Europea.

● ONU.

● Ámbito mundial ou continental ou rexional.

● OMC.

● Liga Árabe.

A ORGANIZACIÓN DAS NACIÓNS UNIDAS

Foi creada en 1945 por 51 Estados Obxetivos.

ORGANIZACIÓNS DEPENDENTES DA ONU

● UNICEF.

● UNESCO.

ONG

Organización Non Gobernamental

Gran importancia actual e económica.

AS ONG COMO REDES INTERNACIONAIS

Moitas das ONG que existen actualmente convertéronse en poderosas organizacións especializadas:

● Accións humanitarias: Cruz Vermella, Manos Unidas, Intermón-Oxfam e Médicos sen Fronteiras.

● Dereitos Humanos.● Protección da natureza e a denuncia da

destrución do madio natural: Greenpeace e WWF ( World Wild Find ).

O PESO CRECENTE DAS ONG

A crecente forza das ONG débese ao papel esencial que cumpren para satisfacer necesidades ou proporcionarlle servizos á poboación, naquelas rexións onde os poderes políticos estatais non realizan estas funcións:

● Problemas de urxencia e necesidades.● Desenvolvemento integral das persoas.● Conciencia e responsabilidade.

ÁMBITOS CULTURAIS DO MUNDO

A CULTURA E AS DIFERENZAS CULTURAIS.

- Cultura: conxunto de costumes, de coñecementos e de formas de vivir que un grupo de persoas sente como propio e, ao mesmo tempo, diferente dos doutros grupos.

● Diferenzas culturais e a diversidade cultural.

● O pluralismo cultural ou multiculturalidade.

● Territorio.

● Internacionalidade.

A CULTURA DE MASAS E DE CONSUMO

● Cultura de masas.

● Mesmas pautas de consumo.

● Culturas locais ou tradicionais.

● Rápidos.