7/17/2019 Testu Iruzkina. Marshall Plana

http://slidepdf.com/reader/full/testu-iruzkina-marshall-plana 1/4

TESTU IRUZKINA

MARSHALL PLANA (1947)

1. Egilea:

George Catlett Marshall, Jr. (Uniontown, 1880 -

Washington, 1959). Estat !ateta"o ar#a$a"o

estat nagsiaren %r i&an &en 19'9ti" arrera.

ehen Mn$ Gerran g$arosteen %r i&an &en,

eta !igarrenean  estrategia &eha&ten arit &en.

 *inan  en%a*a$ore i&an &en (19+5-19+) eta

estat-i$a&"ari (19+-19+9). Eroari lagnt&e"o

e"ono#ia-lana antolat &en, %ere i&ene&

e&agt&en $ena. 195'an  !a"earen o%el saria

e#an &ioten.

Marshall Plana  Marshall /enerala" !igarren

Mn$ Gerraren  on$oren Eroa era%errit&e"o

Eroa"o herrial$eei e"ono#ia-lagnt&a e#ate"o lana $a. 19+8"o

airilaren 1an  sinat &en hit&ar#ena, eta horren ara%era Estat !ate"

1.000 #ilioi $olarreta"o $ir-lagnt&a %anat &ten: !ritainia 2an$iari (3

+), 4rant&iari (3 0), le#ania"o Erre%li"a 4e$eral ohiari (3 11) eta

6taliari (3 10).

2. Helburua:  hel%r nagsia $a Europa berreskuratzeko programa

e&agtara&tea. Egia $a, %este oliti"ari %ate" (7ean heson) egn %at&"lehenago EE.!!.eta"o hegoal$e"o ne"a&ari %at&en arrean a&al$ &iten

lan horren i$eia nagsia" %aina Marshall-e", 7otor 2onoris Casa

i&en$aenaren ait&a"iare"in #ar"o a"a$e#i"o garrant&itsago %atean

&eha&t egin &en.

3.  Jaso!ailea:  ehen 2arar$-e"o ni%ertsitate"o ent&lea" (e&in $a aha&t

ni%ertsitate hori EE.!!.eta"o ho%erenetari"oa $ela eta elitea or#at&en

$ela) eta gero "o#ni"a-%i$een oihart&ne& irit&i %li"oa Estat !atetan

eta Eroan ere. ;r$an #ar"o ri%at %atean e#aten $a hit&al$ia %aina

hel%r %li"oa $a.

4. "aia:

Gaia, %ate& ere, oliti"oa $a, %aina e& %a"arri", e"ono#i"oa ere.

#. $esu %oa:

 esta &olii'oa $a  $is"rtso %at $ela"o eta eta lort nahi $iten

hel%ra" oliti"o-e"ono#i"oa" $irela"o. rrean $a&"an ent&lea" eta

a#eri"ar gi&artea oro"orrean "ont&ient&iat nahi $it Eroa"o egoera& eta

%aita horren on$orioa& ere.

. Es&a!ioa ea e*bora:

1

7/17/2019 Testu Iruzkina. Marshall Plana

http://slidepdf.com/reader/full/testu-iruzkina-marshall-plana 2/4

 esta $a George C. Marshall-e" 19+"o e"ainaren 5ean 2arar$-e"o

ni%ertsitatean e#an$a"o hit&al$i %aten la%rena.

7. Labur&e*a:

66. Mn$ gerran gertatta"o sntsi"eta" $irela eta Eroa $ago osoegoera tra"etsean $ago. ;so &aila i&ango $a %ere "a%& gain$it&ea

e"ono#i-, gi&arte- eta oliti"a-narria$ra eta horreta& /a%etta $ago

EE.!!.eta"o go%erna eta, gainera, "ont&ientea $a Eroaren &ailtasna"

&a%al$"o $irela #n$an &ehar. 2orregati", Eroa %erres"rat&e"o

sort&en $a Marshall lana.

+. Hi!egia:

  Narriaura: narriaen, arra&a$ra. <onon"eta, hon$a"eta, alerri"

galt&e.

 

 Ja!arralia: erasoal$i, erre%olta, /ai"ial$i, #at*ina$a, alt*a#en$.  ,ibisa: t*anona, %ate& ere, %este estat %atena.

9. $er%i*o geogra-'o/isori'oa':

− 0igarre* Mu*u "erra: 19'9-+5 %itartean i&an$a"o gerra liaten

eta r$at&a"oen artean.

1. A!er'ea:a. Eroa 66. Mn$ gerra ostean, gehien%at g&ti& sntsitri" gerat &en.

Galera" e"ono#i"oa", $e#ogra="oa"> i&garri&"oa" i&an &iren eta oso

&aila i"sten &en ee la%rrean e$ota er$ian Eroa egoera gain$it&e"o

"aa&a i&ango &ela eta horren on$orio& ara&oa" sort &ite&"een.%. Marshall ?lana garai hartan sortta"o r#an $o"trina %arran "o"at

%ehar $g. Gerra 2ot&a hastear $ago eta, gainera, "o#nis#oaren

&a%alenaren %el$rra resente $ago. 2orregati", Eroa" %ehar $it

=nant&a eta e"ono#i lagnt&a" narria$rati" irtete"o.. Gainera, EE.!!a" egoera onean &e$en gerra on$oren, %aina es"aint&a

eta es"aria oinarrit&en &en e"ono#ia "aitalista eta Eroa" &ailtasn

e"ono#i"o han$ia" e& gain$it&e"otan, argi &egoen eragingo &ela

EE.!!.eta"o e"ono#ian eta %aita #n$ "aitalista osoan ere.$. Marshall lana" %ehar %at&" inli"at&en &iten, al$i %ateti" Eroa"o

estaten arte"o a"or$ioa lort&ea $e=nit&e"o &eint&" i&an %ehar"o&iren %eharra" eta nola era#an arrera lana, %este al$eti" Estat

!ate" lagn$ %ehar"o &ten eroar lanaren ela%ora&ioan eta

on$orengo "$ea"etan.e. E$o&ein go%erna", tal$e" e$ota al$er$i oliti"oa" #iseria&

aro%et*at nahi %a$ ete"in oliti"oa aterat&e"o estat%atarra"

i&ango $it arrean. E& $ago esate"o %eharri" #e& %at $ela

"o#nistent&at.. Marshalle" a&i#arrat&en $ Eroa lagnt&ea e& $ela %a"arri"

el"artasnagati", %aita %ere onra"o ere, &eren eta e&ere& egite"otan

on$orio negati%oa" haie" ere airat"o $it&te.

11. $esui*guru 'ro*ologi'oa:

7/17/2019 Testu Iruzkina. Marshall Plana

http://slidepdf.com/reader/full/testu-iruzkina-marshall-plana 3/4

a.  @alta"o "onerent&ian otent&ia han$ie" era%a"i &ten Er$i Eroa"o

%ana"eta egitea %aina Ataline" eta "o#nis#oa" 2itlerren "ontra"o

garaiena $ela eta, re$i"a#en$ han$ia lort &ten Eroa osoan eta

argi &egoen Estat !ate" %el$rra &e"aten so%ietarren

esantsionis#oaren arrean Men$e%al$e"o Eroan ere.

%. !i serotent&ia ira%a&lee", EE00a" eta SES0", era%at $es%er$ina"&iren eta hori $ela eta gata&"a" sort &iren, eta #n$a el"arren

"ontra"o %i %lo"etan %anat &en eta serotent&ia %a"oit&a" aliat

"or al%ait han$ienaren %ila /o &en.. !i %lo"een sorrera ("aitalista eta "o#nista) W. Chrhille" $e=nit

&en Bburi*a!'o /esia alt*at&en ari &ela Atettineti" riesteraino

aiat&en. 2orrela esan nahi &en #n$a %itan %anat&en ari &ela eta

%ata, %erarena, $e#o"ra&ian eta "aitalis#oan oinarrit"o &ela eta

%estea, "o#nista, roletalgoaren $i"ta$ra eta as"atasn altan.$. !i serotent&ien arte"o ar"eta 19+an gertat &en: Estat !ate"

B$ru%a* ,o'ri*a i&ene"oa eta BMars/all Pla*a garat &ten"o#nisten arrean. AEA!-en erant&na Ja*o ,o'ri*a.e. 19+ eta 1991 %itartean, %lo"een arte"o harre#ana" %ien arte"o lis"ar

lat&a eragin &en, eta horri B"erra Ho!a esaten &aio. Etenga%e"o

tentsio #ilitar, i$eologi"o eta $ilo#ati"oen egoera i&an &en, %aina e&

&en gata&"a ar#atri" e"arri.. !lo"e %a"oit&a" nagsitasna nahi &en aruera haen %i$e&:

La*'ie!a e'o*o%i'ora'o res*a' e!ar!ea. Marshall Plana

(19+) eta C;MEC; (19+9). ,ee*sara'o alia*!a %iliarra' era!ea: ; (19+9) eta

Darsoia"o 6tna (1955).

Ar%aegi %iliar /a*ia sor!ea. !lo"een arte"o ar#a#ent-ore"a" BIzuaren oreka i&ene"oa.

g. 2orren a$i%i$ea i&an &iren:

− 0erli*e* blo'eoa  (19+8-+9). Men$e%al$e"o otent&ie" %ere

o"a&io gnea" %at &it&ten eta Ataline" lehorre"o sar%i$ea"%lo"eat&ea $e"retat &en. liate" aireko zubia  sort &tenAtaline" %lo"eoa alt*at arte. le#ania %itan %anat &en 4 eta7.

− 5orea'o gerra  (1950-5'). 6arral$e"o ar#a$a" hegoal$eain%a$it &en eta 195'an %"at &en gerra gata&"aren arre"o#ga %erre&arrita.

12. 6*orioa':a. 6trri !u!e*a $a, George Marshall-e" roosa#ena egiten $ela"o eta

%ere "argagati" e&agen &&ena i&an &ela"o lehenengo

#o#entti". 2ori %ai inli"atri" egon &en eta sube'iboa  $a,

EE.!!.en interesa" $een$at&en $itela"o.%. 7ena $en, e&in $a aha&t lan ha t*ertatta &egoela r#an $o"trina

anti"o#nistan eta "o#nis#oaren &a%alenaren %el$rraren arre"o

erant&na i&an &ite"eela.. ?lana" hrrengo on$orioa" i&an &iten, %estea" %este:

− Eroa %errerai"it&ea, eta &ir as"i, horti" $ator Eroar

!atasnaren sorreraren roie"ta.

'

7/17/2019 Testu Iruzkina. Marshall Plana

http://slidepdf.com/reader/full/testu-iruzkina-marshall-plana 4/4

− Estat !aten lagnt&a" e"arri &en %ere hege#onia Eroan eta

#n$an.

− <o#nis#oaren &a%alena e"itea Eroan &ehar.

$. rgi $ago Eroa" &or $iola nerri han$i %atean Estat !atei %ere %i&i

#aila eta as"atasna ("o#nis#oaren arrean) %aina e&in $g

aha&t e& $tela e&eren tr"e. !ere inerialis#oa e& $a %a"arri"2irgarren Mn$are"i"o, %aita gre"i"o ere.

+