TESTU IRUZKINA

ERREGETZAREN JATORRI JAINKOTIARRA (1709)

1. Testua 1709an argitaratu egin zen hurrengo izenburuarekin (Politique tirée des propes paroles de l’Escriture Sainte”. Bossuet hil ondoren argitaratu eta bukatu egin zuen bere senideetako bat.

2. Egilea: Jacques Bénigne Bossuet.a. Dijon 1627 – Paris 1704.b. Elizgizona, predikatzailea eta intelektual frantsesa. c. Meaux-ko apezpikua, Luis XIV.aren semearen maisua.d. Protestantismoaren kontra aritu zen.e. Frantziako kleroaren asanbladan paper handia bete zuen galikanismoa (erregearen nagusitasuna

Frantziako elizaren gainean) ezartzeko.f. Historiografiako korronte probidentzialistaren nagusietako bat da.

3. Helburua: Erregetzaren botere absolutua justifikatzea.

4. Jasotzailea: hasieran, Luis XIV.aren semearentzat idatzitako dago baina Bossuet hil ondoren argitaratua izan zenez, publikoa kontsidera daiteke. Gero eta jende gehiago ezagutzekotan, gero eta eragin gehiago edukiko du bere teoria eta errazago izango da absolutismoa onartzea.

5. Gaia eta izaera: a. Saiakera filosofikoa: erregetzaren boterearen jatorriaz aritzen da.b. Politikoa: erregetzaren boterearen politikaz aritzen da. Bossuetek bere liburuan “Politique tirée

des propes paroles de l'Escriture Sainte” (Liburu Santuetatik ateratako hitz politikoak), 1709, defendatzen du errege absolutisten legitimitatea gobernatzeko egiten duten eran. Egia, da testua kutsu erlijiosoa daukala, logikoa egilearen izaera ezagutua baina botere politikoaren jatorriaz hitz egiten du.

c. Juridikoa: artikuluak edo proposamenak agertu arren, lana pertsona baten liburu bat da eta hor barruan dagoen proposamena.

d. Historiografikoa: aspaldikoa izateagatik testua ez da testu historiografikoa.

6. Espazio-denbora: testua 1709an, J.B. Bossuet hil ondoren, argitaratu egin zen Frantzian baina 1679an idatzita dago bukatu barik geratu zen gorago aipatutako liburuan eta indarrean zegoen absolutismoa justifikatzeko Elizaren ikuspuntutik eginda dago. Laster, sortuko zen Ilustrazioa eta zalantzan jarriko zuen printzipio hori.

7. Hitzak:a. Profeta: Jainkoaren etorrera iragartzen zutenak.b. Hatsari: printzipioa, jatorria / hatsa.

8. Laburpena edota ideia nagusiak:a. Errege-aginpidea sakratua da. b. Erregeen pertsona sakratua da. c. Printzearen aginduak erlijio eta kontzientziagatik bete behar dira.d. Erregeek beren agintea zaindu behar dute eta herriaren onerako soilik erabili.

1

9. Termino historikoak:a. San Paulo: Jesukristoren ondorengoa, ebanjelistetako bat.b. David: Antzinako Testamentuan Israelgo erregea. Goliaten garailea.c. Salomon: Antzinako Testamentuan Israelgo erregea. Tenpluaren eraikitzailea.d. Eklesiastiko: Antzinako Testamentuaren liburu sakratua.e. Israel: Juduen herria.f. Olio sakratua: Antzinako Testamentuan fededunak seinalatzeko.g. Ziro: aquemenidar errege pertsiarra.h. Aita Saindua: Eliza katolikoaren burua.

10. Azterketa: a. Nor dauka boterea? Jainkoa. Nori uzten dio? Erregeari. Zertarako? Ondo erabiltzeko.b. Bossuet Bibliaz baliatzen da Erregeen jatorri jainkotiarra azpimarratzeko. Hori dela eta Antzinako

Testamentuari buruzko (David, San Paulo, Salomon…) hainbat aipamen egiten du, bere ideia nagusiari indarra emateko.

c. Zergatik lotzen du erlijioa eta politika? Absolutismoaren garaietan erlijioa oso balore garrantzitsua zen, zeren eta gizartea oso fededuna zen eta hori izugarrizko eragina ematen zion Elizari.

d. Erregearen pertsona sakratua izateagatik, erregearen kontra joatea, Jainkoaren kontra joatea da.e. Bossuetek testua Aita Sainduari pasatu zion bukatu bezain laster horrek oniritzia emateko.f. Bossuet Luis XIV erregearen pertsona oso hurbila izan zen eta aldi berean elizgizona zen. Ez da

kasualitatea, orduan, Elizak erregeari jatorri jainkotiarra ematea.g. Aitzakia da absolutismoa desordenak ekiditen dituela.h. Historian ugariak dira Eliza eta Estatuaren arteko loturaren adibideak.

11. Testuinguru kronologikoa:a. XVII-XVIII: Absolutismoaren garaia da eta adibiderik garbiena Frantzia da. Erregeak botere guztiak

ditu eta funtzionarioez edo armadaz baliatzen da gobernatzeko.b. Horren ondoan gobernu ez-absolutistak ditugu: Britainia Handia (monarkia parlamentarioa),

Probintzia Batuak (Errepublika parlamentarioa) …

12. Ondorioak:a. Iturri zuzena da, zeren eta Bossuet egilea da eta garai horietan bizi izan zen. Dena dela, bera da

iturri interesatua, subjektiboa, zeren eta interesa daukan Absolutismoa indartzeko.b. Testua garrantzi handikoa da absolutismoaren sorrera eta garapenaren oinarri ideologikoak

erakusten dizkigulako, baita Estatua eta Elizaren arteko loturak ere … gainera egilea boteretik gertu egon zen horrek dakarren ezagupenekin.

2