TesisatMuhendisligi-170-Kapak copy.pdf 1 26.03.2019 14:41 · • Makina Mühendisleri Odası...

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

TesisatMuhendisligi-170-Kapak copy.pdf 1 26.03.2019 14:41

YÜKSEK BASINÇLI BUHAR VE KIZGIN SU KAZANLARI

HIGH PRESSURE STEAM AND SUPER HEATED WATER BOILERS

TAM OTOMATİK DEGAZÖRLERFULL AUTOMATIC DEAERATOR

TEK-ÇİFT SERPANTİNLİ BOYLERLER VE AKÜMÜLASYON TANKLARI

SINGLE-DOUBLE SERPENTINE WATER HEATER AND ACCUMULATION TANK

ELEKTRİKLİ MEKATRONİK BUHAR JENERATÖRLERİ

ELECTRICAL MECATRONIC STEAM GENERATORS

KALORİFER KAZANLARICENTRAL HEATING BOILERS

ELEKTRİKLİ KALORİFER KAZANLARIELECTRICAL HEATING BOILERS

EKONOMİZER ECONOMIZER

MERDİVEN IZGARALI BUHAR, KIZGIN YAĞ, SICAK SU VE KIZGIN SU KAZANLARI

LADDER GRATED STEAM, THERMAL OIL, HEATING AND HOT WATER BOILER

MEKATRONİK BUHAR JENERATÖRLERİ

MECATRONIC STEAM GENERATORS

KATI YAKITLI STOKERLİ ÖN OCAKLI BUHAR KAZANLARI

KIZGIN YAĞ KAZANLARITHERMAL OIL BOILERS

YÜKSEK BASINÇLI KATI YAKITLI MEKATRONİK KENDİNDEN STOKERLİ BUHAR KAZANLARI

HIGH PRESSURE STEAM BOILERS WITH SOLID FUEL

ŞASE ÜSTÜ PAKET BUHAR KAZANLARIPACKAGE STEAM BOILERS ON CHASIS

WENTA ISI TEKNOLOJİLERİ A.Ş.

www.WENTA.com.tr

KIRŞEHİR FABRİKA

Cacabey/KIRŞEHİR, T. +90 312 267 49 00

TEKNOLOJI ILE IÇ IÇE, ZAMANLA BAŞA BAŞ ADOPTING TECHNOLOGY TOGETHER WITH THE TIME

PAKET BUHAR KAZANIPACKAGE STEAM BOILER

HİDROFOR VE GENLEŞME TANKLARIHYDROFOR & EXPANSION TANKS

MOBİL BUHAR SANTRALLERİMOBILE STEAM POWER PLANTS

ANKARA FABRİKA, GENEL MÜDÜRLÜK ASO 1.OSB Türkmenistan Cad. No: 11 Sincan / ANKARAT. +90 312 267 49 00F. +90 312 267 55 99M. +90 530 148 0 888

Kırşehir OSB. Güldiken Mah.

İSTANBUL BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ T. +90 216 347 50 05F. +90 216 526 57 42M.+90 541 661 84 34

STEAM BOILERS WITH FRONT FURNACE

Doğru Hava Uzmanı

YENi YENi

Doğru Hava Uzmanından,Tüm Daikin Kombilere

6 Yıl Garanti

MODERN TASARIMIYLA

ESTETiKVERİMLİLİĞİYLEEKONOMiK

ÖZELLİKLERİYLE TEKNOLOJiK

ERP YÖNETMELiĞiNE UYGUN DAIKIN YOĞUŞMALI KOMBİLER

Çağrı Merkezi 444 999 0 www.daikin.com.tr30.06.2019 tarihine kadar Daikin A.Ş yetkili servisleri tarafından devreye alınan Daikin Marka Kombilerde geçerlidir.

6YILGARANTİ

Tesisat-169-05022019.indd 80 6.03.2019 10:42

KLİMA TESİSATIMakina Mühendisleri Odası İstanbul ŞubesiEditör : Doç. Dr. Hüseyin BulgurcuKatkıda Bulunanlar: Arif Hepbaşli, Aydin Yörükoğlu, Aziz Erdoğan, E. Aybars Özer, Emrah Altun, Erdoğan Şimşek, Hasan Bayram, Hasan Heperkan, Hüseyin Bulgurcu, İ. Yalçin Uralcan, İsmail Caner, Levent Acar, M. Ziya Söğüt, Meliha Alaloğlu, Mustafa Bilge, Necati Koçyiğit, Nermin Köroğlu, Serdar Uzgur, Sinmaz Ketenci, Turhan Yücel, Zeki AksuYayın No : MMO/663Birinci Baskı : Mayıs 2016ISBN : 978-605-01-0878-1Sayfa Sayısı : 848Ebat : 19,5*27,5 cm

tmmobmakina mühendisleri odasıistanbul şubesi

SOĞUTMA SİSTEMLERİMakina Mühendisleri Odası İstanbul ŞubesiEditör : Doç. Dr. Hüseyin BULGURCUKatkıda Bulunanlar: Dr. Volkan ŞAHİN Dilan KARABULUT Burak ASKARYayın No : MMO/645Birinci Baskı : Ekim 2015ISBN : 978-605-01-0748-7Sayfa Sayısı : 552Ebat : 19,5*27,5 cm

HAVALANDIRMA TESİSATIMakina Mühendisleri Odası İstanbul ŞubesiEditör : Doç. Dr. Hüseyin BULGURCUKatkıda Bulunanlar: MMO İstanbul Şube 31. Dönem (2014-2015) Havalandırma Tesisatı Kitap KomisyonuYayın No : MMO/650Birinci Baskı : Ocak 2016ISBN : 978-975-395-508-9Sayfa Sayısı : 672Ebat : 19,5*27,5 cm

1Tesisat Mühendisliği - Sayı 170 - Mart/Nisan 2019

ISSN 1300 - 3399Süreli - Teknik Yayın

Mart-Nisan 2019Yıl: 27 Sayı: 170

TMMOB MMO Adına Sahibi(Tüzel Kişi Temsilcisi)

Yunus YENER

Sorumlu Yazı İşleri Müdürüİbrahim M. TATAROĞLU

EditörDoç. Dr. Eyüp AKARYILDIZ

YTÜ Emekli

Yayın KoordinatörüSema KEBAN

Dizgi ve MizanpajSema KEBAN

ReklamEmine ÇAKIR

Kapak ResmiMMO İstanbul Şube’nin

hazırladığı Hastane İklimlendirme Tesisatı ve Denetim Esasları kitabı

kapağında kullanılan görsel.

BaskıEzgi Matbaacılık

Çobançeşme Mah. Sanayi Cad.Altay Sok. No: 14 Yenibosna/İst.

Tel: 0212 452 23 [email protected]

Baskı Tarihi30.03.2019

Yönetim MerkeziKâtip Mustafa Çelebi Mah. İpek

Sok. No: 9 Beyoğlu/İstanbul Tel: 0212 252 95 00 - 01

Baskı Adedi1.500

[email protected]

1993’ten beri aralıksız olarak yayınlanmakta olan Tesisat

Mühendisliği Dergisi’ndeki yazı ve çizimlerin her hakkı saklıdır. İzin

alınmadan yayınlanamaz.

C. Ahmet AKÇAKAYAOrient ResearchYük. Mak. Müh. Muammer AKGÜNBACADERZeki ARSLANIsıso MühendislikYük. Mak. Müh. Uğur AYKENAdeks MühendislikTurgut BOZKURTEkin MühendislikDr. Öğretim Üyesi Ali CELENErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiAli Metin DURUKISKAVProf. Dr. Müfit GÜLGEÇÇankaya ÜniversitesiProf. Dr. Ali GÜNGÖREge ÜniversitesiProf. Dr. Hasan Alpay HEPERKANİstanbul Aydın Üniversitesi

Prof. Dr. Birol KILKIŞBaşkent ÜniversitesiMuammer KOÇERATM MühendislikDr. Burak OLGUNSolution Home BilişimProf. Dr. İsmail Cem PARMAKSIZOĞLUİstanbul Teknik ÜniversitesiTevfik PEKERISISO Sanayi Sitesi Yönetim Kurulu ÜyesiProf. Dr. Galip TEMİRYıldız Teknik ÜniversitesiProf. Dr. Macit TOKSOYİzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsüİsmail TURANLINorm TeknikDoç. Dr. Nihal UĞURBİLEKEskişehir Osmangazi ÜniversitesiÜzeyir ULUDAĞArtes Havuzculuk

Doç. Dr. Eyüp AKARYILDIZ

Mak. Müh. C. Ahmet AKÇAKAYA

Yük. Mak. Müh. Muammer AKGÜN

Prof. Dr. Mahir ARIKOL

Prof. Dr. Ahmet ARISOY

Yük. Mak. Müh. Uğur AYKEN

Prof. Dr. Z. Düriye BİLGE

Dr. Mustafa BİLGE

Mak. Müh. Turgut BOZKURT

Prof. Dr. Ahmet CAN

Dr. Öğretim Üyesi Handan ÇUBUK

Prof. Dr. Taner DERBENTLİ

Yük. Mak. Müh. Metin DURUK

Prof. Dr. Ekrem EKİNCİ

Mak. Müh. Serper GİRAY

Prof. Dr. Ali GÜNGÖR

Prof. Dr. Hasan A. HEPERKAN

Mak. Müh. Ali Haydar KARAÇAM

Prof. Dr. Haluk KARADOĞAN

Prof. Dr. Abdurrahman KILIÇ

Prof. Dr. Olcay KINCAY

Mak. Müh. Levent KIRKAYAK

Mak. Müh. Tunç KORUN

Dr. Nuri Alpay KÜREKCİ

Doç. Dr. Ebru MANÇUHAN

Dr. Burak OLGUN

Prof. Dr. Rüknettin OSKAY

Prof. Dr. Derya Burcu ÖZKAN

Prof. Dr. Recep ÖZTÜRK

Prof. Dr. Cem PARMAKSIZOĞLU

Dr. Mustafa Kemal SEVİNDİR

Prof. Dr. Galip TEMİR

Prof. Dr. Macit TOKSOY

Mak. Müh. İsmail TURANLI

Mak. Müh. Üzeyir ULUDAĞ

Mak. Müh. Cafer ÜNLÜ

Prof. Dr. Recep YAMANKARADENİZ

Prof. Dr. Tuncay YILMAZ

Prof. Dr. Zerrin YILMAZ

Prof. Dr. Zehra YUMURTACI

Hakem Kurulu

Yayın Kurulu

Tesisat-170-14032019.indd 1 26.03.2019 15:34

Tesisat Mühendisliği - Sayı 170 - Mart/Nisan 20192

• Makina Mühendisleri Odası Tesisat Mühendisliği Dergisi, tesisat mü-hendisliği alanındaki güncel gelişmeleri içeren makaleler, sektörle il-gili haberler, sektöre yönelik akademik çalışmalar ve duyuruları ile bu alanda çalışan makina mühendisleri arasında iletişimi ve bilgi birikimi aktarımını sağlamak üzere çıkarılan bir yayındır.

• MMO adına İstanbul Şube tarafından 2 aylık periyotlarla hazırlanarak basımı gerçekleştirilen Tesisat Mühendisliği Dergisi, Tesisat alanında çalışmakta olan üyelerimiz için 1993 yılından beri yayınlanan hakemli bir dergidir.

• Derginin baskı adedi 1.500 olup, Serbest Mühendislik Müşavirlik Bürolarına (SMM), ülke çapında Makina Mühendisleri Odası üye-lerine, firmalara, İstanbul il ve ilçe belediyelerine, sanayi ve ticaret odalarına, üniversitelerde konu ile ilgili öğretim üyelerine, kamu kurum ve kuruluşlarına ücretsiz olarak gönderilmektedir. Dergi ay-rıca elektronik ortamda www.mmo.org.tr web sayfamızda yer alan “Yayınlar” bölümünden ve Makina Mobil uygulaması üzerinden takip edilebilmektedir.

Yazarlara Bilgi

Derginin Amacı ve Kapsamı1. MMO adına İstanbul Şube tarafından 2 aylık periyotlarla ha-

zırlanarak basımı gerçekleştirilen Tesisat Mühendisliği Dergisi, Tesisat alanında çalışmakta olan üyelerimiz için 1993 yılından beri yayınlanan hakemli bir dergidir. Dergimiz, 1993 yılından bu yana düzenli olarak yayımlanan ulusal hakemli bir dergidir.

2. Makaleler internet ortamında da yayınlanmaktadır. 3. Makale metinleri ve öz üzerinde yer alan her türlü görüş, dü-

şünce ve yazım hatası açısından sorumluluk tamamen yazar-lara aittir.

4. Makalelerde, bölümler (giriş, tanımlamalar, incelemeler, araş-tırmalar, gelişmeler, sonuçlar, şekiller ve değerlendirmeler vb.) bir bütünlük içinde olmalıdır.

5. Dergimizde, Türkçe dilinde yazılmış özgün niteliği olan oriji-nal araştırma kategorisindeki veya derleme makaleler yayım-lanır. Bu kategorideki makalelerin; üretilen bilginin yeni olması, yeni bir yöntem öne sürmesi ya da daha önce var olan bilgiye yeni bir boyut kazandırmış olması gibi niteliklere sahip olması beklenir.

6. Makalelerde kullanılan bütün birimler SI birim sisteminde ol-malıdır. Gerekli görüldüğü takdirde farklı birim sistemindeki değerleri parantez içinde verilmelidir.

7. Makalenin üslubu, formatı ve dili etkinlik yapısına ve mühen-dislik etiğine uygun olmalıdır.

8. Makalelerde belirli bir grup, sınıf veya toplumu oluşturan ta-bakalardan herhangi birinin, firma veya firma topluluklarının menfaati ön plana çıkartılmamalı, bu konuda reklam ve pro-paganda yapılmamalıdır. Makalelerde herhangi bir firmanın, ürünün (veya sistemin), cihazın veya markanın reklamı yapıl-mamalıdır. Şekil, resim ve tablolarda ticari bir kuruluşun adı, logosu yer almamalıdır.

9. Makaleleri değerlendiren hakemlerin isimleri yazarlara bildiril-mez (blind peer review). Hakemlerin de yazar isimlerini görme-den (double-blind peer review) makaleleri değerlendirmeleri gerçekleştirilir.

10. Hakemlere gönderilen makalelerin 30 gün içerisinde değer-lendirilmesi beklenir. Bu sürenin aşılması durumunda editörler yeni hakem ataması yaparak eski hakemden isteği geri çe-kerler.

11. Makale hakkında kabul-ret kararı editörler tarafından verilir. Hakem önerileri doğrultusunda yeterli görülmeyen makalelere geliştirilmesi hususunda major (değerlendirme için yeniden gönder) ya da minor (düzeltme gerekli) revizyon kararı verilir. İstenilen seviyeye ulaşmayan ve bilimsel açıdan yeterli görül-meyen makaleler reddedilir.

12. Yayımlanmak üzere gönderilen makalelerin herhangi bir yerde yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere herhangi bir dergiye gönderilmemiş olması zorunludur.

13. Dergimizde yayımlanmak için gönderilen makalelerden her-hangi bir değerlendirme ve başvuru ücreti alınmamaktadır.

Yayın İlkeleri

• Makale Hazırlama: Dergimizde yayınlanacak makaleler, “Öz ve Ma-kale Yazım Kuralları”nda belirtilenlere uygun olarak Microsoft Word programında hazırlanmalıdır.

• Makalenin Dergimize İletilmesi: Dergide belirlenen yazım kuralları-na uygun bir şekilde düzenlenmiş makale, http://omys.mmo.org.tr/tesisat/ adresinde yer alan online makale yönetim sistemine yüklen-melidir.

• Hakem Değerlendirme Süreci: Tüm yazılar, kimliği kapalı olarak bir hakem değerlendirme sürecinden geçirilir ve editör tarafından be-lirlenen, konusunda uzman en az iki adet hakeme değerlendirilmek üzere gönderilir. En az iki hakemden basım için onay alınan maka-leler basım için kabul edilir; bir kabul, bir red durumunda üçüncü bir hakemin görüşüne başvurulur; iki olumsuz hakem raporu makalenin basılamayacağını belirler.

• Değerlendirme süreci sonunda olumlu görülen makaleler en kısa sü-rede yayımlanmak üzere baskı sıralamasına alınır ve makale sahibine bildirilir. Yazarlar, basımdan önce hakem raporunda yer alan düzelt-meleri yapmak ve derginin yazım kurallarına göre yazılarını düzenle-mekle yükümlüdürler. Dergi yazım kurallarının yazar veya yazarlarca dikkatle uygulanması gerekmektedir. Dergi gerekli gördüğü yerlerde uygun redaksiyon yapma hakkını saklı tutar.

* Bilindiği üzere, araştırmacı, bilim insanı ve akademisyenlerin bilim-sel çalışmalarındaki isim/kurum benzerliklerinden kaynaklanan bazı sorunların önüne geçilebilmesi amacıyla araştırmacı kimlik numara-ları kullanılmaktadır. TÜBİTAK ULAKBİM ve YÖK arasındaki işbirliği ile yürütülen çalışmalar kapsamında, ORCID bilgisinin kullanılması-na karar verilmiştir. Bu bağlamda, makale yazarlarının uluslararası geçerliliği de bulunan “ORCID” bilgisine makalelerde yer verilmesi gerekmektedir. ORCID, Open Researcher ve Contributor ID’nin kısalt-masıdır. ORCID, Uluslararası Standart Ad Tanımlayıcı (ISNI) olarak da bilinen ISO Standardı (ISO 27729) ile uyumlu 16 haneli numaralı bir URL’dir. http://orcid.org adresinden bireysel ORCID için ücretsiz kayıt oluşturabilirsiniz.

• Dergiye gönderilen makalelerde COPE (Committee on Publication Ethics)’un Editör ve Yazarlar için Uluslararası Standartları dikkate alınmalıdır.

• Dergiye gönderilen makalelerde etik kurul kararı gerektiren klinik ve deneysel insan ve hayvanlar üzerindeki çalışmalar için ayrı ayrı etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belge-lendirilmelidir.

• Sunulan kaynakların ve verilerin doğruluğundan yazarlar sorumlu-dur. Hatalı¸ aldatıcı veya yanlış yönlendirici bilgilerin varlığı fark edil-diğinde editör makaleyi bilimsel literatürden çekme ve bunu duyur-ma hakkına sahiptir.

• Dergimizde yayınlanan veya yayınlama amacı ile gönderilen yazılar-da intihal ve izinsiz veri kullanımına ilişkin tüm sorumluluk çalışmanın yazar ya da yazarlarına aittir. Böyle bir durumda Tesisat Mühendisliği dergisi herhangi bir sorumluluk kabul etmez.

• Tüm yazarların gönderilen makaleye akademik ve bilimsel açıdan katkıları bulunmalıdır. Yazarlar gönderilen yayının herhangi bir şekil-de öncelikli hale getirilmesini isteyemez.

Etik Kurallar

Tesisat-170-14032019.indd 2 26.03.2019 15:34


İÇİNDEKİLER

7-19

20-28 58-69

73

ARAŞTIRMA

ARAŞTIRMA

DERLEME

37-46

ARAŞTIRMA

47-57DERLEME

70ETKİNLİK

• Makalelerde yer alan resim, çizim, program ekran görüntüsü, şekil, tablo, grafik ve formüllerin yerleşimi metin akışına uygun olarak metin içinde ol-malı ve refere edilmelidir.

• Tablo içermeyen bütün görüntüler (fotoğraf, çizim, diyagram, grafik, harita vs.) şekil olarak isimlendirilmelidir.

• Makalelerde ana konu başlıkları 1., 2., 2.1., 2.1.1. vb. şeklinde numara-landırılmalıdır.

• Kullanılan semboller ve indisler kaynaklardan önce 8 punto ve italik olarak verilmelidir.

• Makalede geçen kaynaklar veya alıntılar [1], [2] vb. parantezler arasında gösterilmelidir. Makale sonunda “Kaynaklar” başlığı altında [1], [2] şek-linde verilmelidir.

• Makaleler: [1] yazar(lar) soyadı, adının baş harfi, makalenin açık adı, der-ginin açık adı, cilt numarası, sayfa aralığı, basım yılı. Kitap: [2] yazar (edi-tör) soyadı, adının baş harfi., kitabın açık adı, basım evi, basım yeri, basım yılı. Tez: [3] yazar soyadı, adının baş harfi, tezin açık adı, tezin yapıldığı üniversite, tezin basıldığı yer/ülke, basım yılı düzeninde yazılmalıdır.

• Makale metinlerinin elektronik kopyaları e-posta ve Online Makale Yöne-tim Sistemi üzerinden (http//omys.mmo.org.tr/tesisat) gönderilmelidir.

Öz ve Makale Yazım Kuralları• Makaleler, Open Office veya Microsoft Word belgesi şeklinde Windows

ortamına uygun şekilde hazırlanmalıdır.• Makaleler sayfada solda 3,5 cm, üstte, altta ve sağda 2,5 cm boşluk

bırakılarak yazılmalıdır.• Makale metinleri, kaynaklar ve şekiller dâhil en fazla 15 sayfadan oluş-

malıdır. • Makale başlığı en fazla 15 sözcük veya iki satırı geçmeyecek şekilde

oluşturulacaktır. Başlıklar 14 punto Times New Roman yazı tipi kulla-nılarak yazılmalıdır.

• Makale başlığının ardından; yazar isimleri, yazarların çalıştığı kurum-lar, yazara ait ORCID* bilgisi ve varsa e-posta adresleri bilgilerine yer verilmelidir.

• Yazar isimlerini takiben makalenin İngilizce başlığı, Türkçe ve İngilizce öz (abstract) ve anahtar kelimeler (keywords) bilgileri yer almalıdır.

• Makale öz metninin 200 sözcükten fazla olmamasına dikkat edilmelidir. • Makale metinlerinin tamamı 9 punto Times New Roman yazı tipi kulla-

nılarak yazılmalıdır.

29-36

Örnek Bir Malzemede Lineer Isı İletiminin Deneysel ve Sayısal Olarak İncelenmesi

Experimental and Numerical Investigation of Linear Heat Conduction for Different

MaterialsGüven ÖZÇELİKDeniz YILMAZİ. Timuçin İNCEAhmet CAN

Türkiye’nin Derece Gün Bölgelerinde Evaporatif Ped Kullanımının Kuru Soğutucu Kapasitesi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Investigation of the Effect of Evaporative Pad Usage on Dry Cooler Capacity

Emre ALTAYDerya Burcu ÖZKAN

Farklı Oda Sıcaklığı ve Hava Hızı Değerlerinde İki Farklı Ameliyathanede Ameliyat Masası Üzerindeki Partikül Sayılarının İncelenmesi

Investigation of Particle Numbers on Surgical Table in Two Different Operating

Rooms at Different Room Temperatures and Air Inlet Velocities

Hande UFATRecep YAMANKARADENİZ

Araç Radyatörünün Isı Transferi Performansının Su Tabanlı Nanoakışkanlar Kullanılarak Deneysel Olarak AraştırılmasıExperimental Investigation of Auot Radiator Heat Transfer Performance by using Water

Based NanofluidsFerhat KILINÇErtan BUYRUKKoray KARABULUT

Veri Merkezlerinin İklimlendirilmesinde Evaporatif Soğutma Desteğinin Ekonomikliğinin İncelenmesi

Investigation of the Economical Efficiency of Evaporative Cooling Support in Air

Conditioning of Data CentersBüşra MEMİK TAYLANZeynep Düriye BİLGE

Gri Su Geri Kazanımının Ülke Ekonomisine Katkısının Örnek Bir Konut Binası Üzerinde İncelenmesi

The Evaluation of the Contribution of Gray Water Recovery to the Country Economy on

an Example Residential BuildingGalip TEMİRTuğba DEMİR

“Taslak Programı Yayınlanan Teskon 2019 Sektörü İzmir’de Buluşturuyor”Prof. Dr. Ali GÜNGÖR

TESKON 2019 Kurslar

TESKON 2019 Program

TESKON 2019 Delege Katılım Formu

TTMD Olağan Genel Kurulunda MMO Yönetim Kurulu Başkanı Yunus Yener’in yaptığı konuşmaARAŞTIRMA 79

Tesisat-170-14032019.indd 3 26.03.2019 15:34


MMO TEKNİK YAYIN LİSTESİY. No Yayın Adı

697 Asansör Avan Projesi Hazırlama Teknik Esasları

687 Mekanik Tasarımda Korozyon ve Önlemleri671 Mekanik Tasarımda Titanyum ve Özellikleri666 Hava Kirliliği Kontrol Teknolojisi Absorsiyon Kuleleri İle Kirli Gaz ve P.T.

664 Yalıtım

663 Klima Tesisatı

650 Havalandırma Tesisatı

645 Soğutma Sistemleri

644 Endüstriyel ve Büyük Tüketimli Tes. Doğal Gaz Kullanımı ve Uyg. Es.

638 Araç İmal ve Tadilatına Ait Tarifler, Bazı Esaslar ve Asgari Şartlar

633 10 Derste Şantiye Tekniği

632 Buharlaşmalı Soğutma

631 Kızgın Sulu, Kızgın Yağlı ve Buharlı Isıtma Sistemleri

630 Atık Su Arıtma Tesisi Pratik Bilgiler El Kitabı

629 Krenlerde Çelik Konstrüksiyonlar

625 Statik

623 Basınçlı Hava Tesisatı Tasarım ve Uygulama Kitabı

612 Endüstriyel Tesislerde Buharlaştırıcılar

610 Plastisite Teorisi

606 Uygulamalı Nitel Yöntemlerle Kalite İyileştirme Teknikleri

604 LPG Dolum Tesisleri ve Otogaz İstasyonları Sorumlu Müdür Kitabı

599 Havanın Nemlendirilmesi

598 Motorlu Taşıtlarda Hibrit Tahrik

596 Tesisatlarda Sismik Koruma

595 Duman Kontrolü ve Basınçlandırma Tesisatı Projelendirme Es.

594 Mekanik Tasarımda Alüminyum ve Özellikleri

593 Biyoyakıt Üretimi ve Kullanımı

577 Geometrik Toleranslar

576 Motor Konstrüksiyonu

575 Doğal Gaz İç Tesisat Uygulama Es.

572 Kaldırma Makinalarında Yorulma Test ve Analizleri

570 Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ve Uygulamaları

560 Kompresörler

558 Tozlu Ortamlarda Patlama Güvenliği

557 Uçak Mühendisliği Terimleri Sözlüğü

554 Sığınak Havalandırma Projesi Hazırlama Es.

552 Kompozit Malzeme Temelleri - Polimer Matrisli

546 Yenilikçilik ve Mekan (Ankara’daki Teknoloji Geliştirme Bölgeleri)

545 Malzeme Bilimleri Serisi Cilt-2 Malzeme Bilgisine Giriş

544 Sayısal Kontrol ve Takım Tezgahları

543 İşletme Problemleri için Optimizasyon-Adım Adım Uygulama

516 Mühendisler için Araç Proje El Kitabı

511 Motorlu Taşıtlar Çözümlü Problemleri

509 Pratik Proses Kontrol ve Otomasyon Sis. İçin Enstrümantasyon Kıl.

508 Dönen Makinaların Kontrolü ve Hassas Bakımı

507 Endüstriyel Fırçasız Servomotorlar

506 Mekanik Tahrik Sistemleri

505 Bağlama Elemanları (Cıvata ve Somun)

504 Geçme Toleransları

503 Hastane ve Klinikler için HVAC Tasarım Kılavuzu

502 Taşıt Lastikleri ve Kaplanmış Lastikler Kitabı

501 Yangın Söndürme Tesisatı Proje Hazırlama Es. Kitabı

500 LPG Tanker Şoförleri Eğitim Kitabı

499 Tüplü LPG Dağıtım Personeli Eğitim Kitabı

498 LPG Dolum ve Boşaltım Personeli Eğitim Kitabı

495 Hastane Hijyenik Alanlarının Klima ve Havalandırma Proje Haz. Es.

492 LPG Dolum Tesisleri ve Otogaz İstasyonları Sorumlu Müdür El Kitabı

488 Çalışma Yaşamı ve Ücretli Mühendisler

Y. No Yayın Adı

485 Motorlu Taşıtlar Temel ve Tasarım Es. Yapı Elemanları Cilt 2

484 Motorlu Taşıtlar Temel ve Tasarım Es. Yapı Elemanları Cilt 1

483 Krenlerde Çelik Konstrüksiyonlar II.Cilt

483 Krenlerde Çelik Konstrüksiyonlar I.Cilt

481 Hastane İklimlendirme Tesisatı ve Denetim Es.

464 Uçak Tasarım Projeleri

462 İmalat Sektöründe Proses Planlama

461 Paslanmaz Çelikler, Geliştirilen Yeni Türleri ve Kaynak Edilebilirlikleri

460 Sürtünen Eleman ile Kaynak (FSW) Yöntemi

448 Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin ve Siirt İllerinde San. Gen. Gör.

445 Yanma ve Bacalar

442 Gaziantep, K.Maraş,ve Kilis İlleri Tekstil Sektörünün Genel Görünümü

441 Pratik Risk Değerlendirme El Kitabı: Tolley Yaklaşımı

434 Yapılarda Doğal gaz Dönüşümü ve Denetimi

426 İngilizce-Türkçe Endüstri Müh. ve Müh. Yönetimi Terimleri Sözlüğü

425 Mekanik Tasarımda Çelik ve Özellikleri

423 Geometrik Toleranslar

422 Mekatronik Mühendisliği (Kavramlar ve Uygulamalar)

417 Enerji Politikaları Yerli, Yeni ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Raporu

413 LPG’ye Dönüştürülmüş Araçlarda Denetim Uygulamaları

408 Türkiye’nin Doğal Gaz Temin ve Tüketim Politikalarının Değ. Raporu

391 Kaldırma Makinaları (Krenler)

377 Doğal Gaz İç Tesisatı

375 Sulama Tekniği

369 Plastik Enjeksiyon Kalıpları

363 Yeni Mevzuatın Işığında İş Sağlığı ve Güv. Açıklama-Yorum-Uygulama

362 Teknik Terimler Sözlüğü

359 Makina İmalat Sanayi Sektör Araştırması

358 Kaldırma-İletme ve Basınçlı Kaplarda Denetimsizlik

356 Kaynak Teknolojisi El Kitabı Cilt-1 (Ergitme Esaslı Kaynak Yöntemleri)

355 Dökme LPG Sistemleri ve Dökme LPG Kullanımı

354 Atık Su Arıtma Tesisi Pratik Bilgiler El Kitabı

353 Mukavemet Değerleri

352 Kalorifer Tesisatı

343 Basınçlı Hava Tesisatı ve Kompresörler

325 Gaz Yakan Cihazlarda CE İşaretlemesi Uygulama Rehberi

325 Sıcak Su Kazanlarında CE İşaretlemesi Uygulama Rehberi

325 Basınçlı Ekipmanlarda CE İşaretlemesi Uygulama Rehberi

325 Makinalarda CE İşaretlemesi Uygulama Rehberi

324 Asansörlerde Denetimsizlik

318 Otomatik Kontrol Tesisatı

313 Hidrolik Pnömatik Türkçe-Almanca- İngilizce Sözlük

308 Pres İşleri Tekniği Cilt-3



305 İş Makinaları El Kitabı-4 (Kazıma, Serme, Sıkıştırma Makinaları)

304 İş Makinaları El Kitabı-3 (Kazıma ve Yükleme Makinaları)

303 İş Makinaları El Kitabı-2 (Kaldırma Makinaları)

302 İş Makinaları El Kitabı Cilt-1 (Genel Konular)

300 Yangın Söndürme Sistemleri

299 LPG Tesisatı (Konutlarda ve Sanayide Dökmegaz Tesisi)

293 Pnömatik Devre Elemanları ve Uygulama Tek.

292 Hidrolik Devre Elemanları ve Uygulama Tek.

282 Kızgın Sulu, Kızgın Yağlı, Buharlı Isıtma Sis.

271 Malzeme Bilimleri Serisi Cilt -1

261 Psikrometritamamı www.mmo.org.tr/merkez/satistaki-kitaplar adresinde...

Tesisat-170-14032019.indd 4 26.03.2019 15:34


SUNUŞ

Merhaba Değerli Meslektaşlarımız,

Odamızın önemli etkinliklerinden Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi-TESKON 2019, 17-20 Nisan 2019 ta-rihlerinde İzmir’de yapılacak. Dergimizin sayfalarında etkinliğimizin program, kurs bilgilerine, delege katılım formuna ulaşılabilmektedir. Üyelerimizin Kongremize katılımını bekliyoruz.

* * * *

Kardeş örgütümüz Türk Tesisat Mühendisleri Derneği-TTMD’nin 23 Mart’ta yapılan Olağan Genel Kuruluna katıldık. Yeni Yönetim Kurulu’nu tebrik ediyor, çalışmalarında daimi başarılar diliyoruz. TTMD ile ortak çalış-maları sürdürme kararlılığımızı bu vesileyle belirtmek isteriz.

* * * *

TMMOB her yılın ilk aylarında olduğu gibi bu yıl da Odalarımızın üye sayılarını açıkladı. Açıklamaya göre TMMOB’ye bağlı Odaların toplam üye sayısı 558 bin 954’e ulaştı. Odalarımızın üyelerinin 125 bin 954’ü kadınlardan, 433 bini erkeklerden oluşuyor. TMMOB içinde İMO’dan sonra en fazla üyesi olan Odamızın ise 10 bin 766’sı kadın, 101 bin 50’si erkek olmak üzere toplam 111 bin 816 üyesi bulunuyor.

* * * *

Odamızın asli işlevleri arasında yer alan meslek içi eğitimler konusuna ve MİEM Çalışma Grubumuz kanalıyla kurs ve eğitimleri nicelik ve nitelik olarak geliştirme faaliyetlerine geçen sayımızda değinmiştik. Bu çalış-malar somut bir ürün daha verdi ve Bursa’da faaliyet gösterecek ancak diğer Şubelerimizle birlikte Türkiye genelinde hizmet sunacak olan Kaynak Eğitim ve Muayene Merkezi/KEMM’in kurulduğunu memnuniyetle belirtmek isteriz.

* * * *

Bu sayımızda; Örnek Bir Malzemede Lineer Isı İletiminin Deneysel ve Sayısal Olarak İncelenmesi, Türkiye’nin Derece Gün Bölgelerinde Evaporatif Ped Kullanımının Kuru Soğutucu Kapasitesi Üzerindeki Etkisinin İncelen-mesi, Farklı Oda Sıcaklığı ve Hava Hızı Değerlerinde İki Farklı Ameliyathanede Ameliyat Masası Üzerindeki Partikül Sayılarının İncelenmesi, Araç Radyatörünün Isı Transferi Performansının Su Tabanlı Nanoakışkanlar Kullanılarak Deneysel Olarak Araştırılması, Veri Merkezlerinin İklimlendirilmesinde Evaporatif Soğutma Des-teğinin Ekonomikliğinin İncelenmesi, Gri Su Geri Kazanımının Ülke Ekonomisine Katkısının Örnek Bir Konut Binası Üzerinde İncelenmesi başlıklı makalelerin yanı sıra “Taslak Programı Yayınlanan Teskon 2019 Sektörü İzmir’de Buluşturuyor” başlıklı Kongre Yürütme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ali Güngör’ün yazısı, TESKON 2019 Delege Katılım Formu, TESKON 2019 Programı, TESKON 2019 Kursları’na ulaşılabilmektedir.

Dergimiz www.mmo.org.tr internet sitemizde yer alan “Yayınlar” bölümünden takip edilebilmektedir.

Esenlik dileklerimizle.

TMMOB Makina Mühendisleri OdasıYönetim Kurulu

Nisan 2019

Tesisat-170-14032019.indd 5 26.03.2019 15:34

SIHHİ TESİSAT PROJE HAZIRLAMA ESASLARI

Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi

Yazar : İ. Cem Parmaksızoğlu

N. Alpay Kürekci

Yayın No : MMO/260

Birinci Baskı : Mart 2001

Sekizinci Baskı : Aralık 2018

ISBN : 978-605-01-1256-6

Sayfa Sayısı : 295

Ebat : 19,5*27,5 cm

tmmobmakina mühendisleri odasıistanbul şubesi

ÖNSÖZMakina mühendisliğinin en önemli uygulama alanlarından birisi sıhhi te-sisattır. Çeşitli etkinlikleri ile üyelerine yardımcı olan Makina Mühendisle-ri Odası’nın bu konudaki en önemli yayını, 260 nolu “Sıhhi Tesisat Proje Hazırlama Esasları” kitabıdır. Zaman içinde kitabın konu zenginliğinin art-mış olmasının yanı sıra, standartların yenilenmiş olması ve yeterli örnek projelerin olmaması

nedeniyle, Makina Mühendisleri Odası, 2014 yılında 260 nolu “Sıhhi Tesi-sat Proje Hazırlama Esasları” kitabının yenilenmesine ihtiyaç duymuştur.

TMMOB MMO İstanbul Şubesi’nin 26 Haziran 2014 tarihinde düzenlenen Sıhhi Tesisat Kitap Komisyonu toplantısında, 260 nolu yayının yenilenerek ve örnek proje eklenerek basılması konusunda karar alınmıştır. Bu karara göre görevlendirilen komisyonumuz, bu yayındaki konuları göz önünde tutarak sunulan kitabı hazırlamıştır. Kitapta halen yürürlükte olan Türk Standartları ve SI birim sistemi esas olarak alınmıştır. Sıhhi tesisat projesi-nin yapılması için gerekli olan TS 1258 “Temiz Su Tesisatı Hesap Kuralları” ve TS EN 12056 “Cazibeli Drenaj Sistemleri-Bina İçi” bu kitabın esasını oluşturmaktadır.

Kitabın ilk on bir bölümü, sıhhi tesisata gerekli olan temel konulara ayrıl-mıştır. Bu bölümlerde makina mühendisliği eğitiminde verilen “akışkanlar mekaniği” ve “ pompalar” konularının, gerekli

olan kısımları tekrarlanmıştır. Bu kitap, proje yapan mühendislerin yanı sıra, Makina Mühendisleri Odası’nın düzenlediği yetkilendirme kursların-da da kullanılacağı için, kitaba bu bölümler eklenmiştir.

Ayrıca bölüm sonlarına, sıhhi tesisat projesi ile ilgili örnekler konulmuş-tur. 12. Bölüm’de, Sıhhi Tesisat Hazırlama Esasları özetlenmiştir. Bu kitap, MMO 352 Kalorifer Tesisatı kitabı ile birlikte kullanılacak şeklinde düşü-nülmüş ve 13. Bölüm’de TS 825 ve MMO 352 nolu Kalorifer Tesisatı ki-tabındaki örnek binanın Sıhhi Tesisat Projesi, 14. Bölüm’de aynı binanın beş katlı olması hali için Sıhhi Tesisat Projesi ve 15. Bölüm’de diğer proje örnekleri verilmiştir.

Kitabın Ek’ler kısmında, bilgiler, proje ve hesaplar için gereken standart-

lar, şekiller ve çizelgeler bölümlere göre düzenlenmiştir. Örneğin Ek.3; 3. Bölüm’ün ekleridir. İlgili standartlar özetlenirken standardın şekil ve çi-zelge numaraları değiştirilmemiştir. Kitabın önceki baskılarında emekleri geçen editörlere ve yazarlara şükranlarımızı arz eder, görüş bildirenlere teşekkür ederiz. Sıhhi Tesisat dersini aldığım ve ders notlarından bu kita-bı hazırlarken yararlandığım değerli hocam Dr. İhsan Gülferi’yi rahmetle anarım.

Kitabın yayına hazırlanmasında emeği geçen mühendis Sema Keban’a te-şekkür ederiz.

Daha sağlıklı bir gelecekte, kitabın makina mühendislerimize ve öğrenci-lerimize yararlı olmasını dileriz.

C. Parmaksızoğlu, 2018, İstanbul

İÇİNDEKİLERSimge ListesiBölüm 1. Sıhhi Tesisat TekniğiBölüm 2. Akışkanlar Mekaniğinin TemelleriBölüm 3. Temiz Su TesisatıBölüm 4. Pis Su Tesisatı TasarımıBölüm 5. Yağmur Suyu TesisatıBölüm 6. Pis Su ArıtmaBölüm 7. Yüksek Yapılarda Sıhhi TesisatBölüm 8. Sıhhi Tesisat BorularıBölüm 9. Sıhhi Tesisat Gereçlerinin Ve Elemanlarının YerleşimiBölüm 10. Sıhhi Tesisatta Gürültü Ve Ses YalıtımıBölüm 11. Enerji VerimliliğiBölüm 12. Sıhhi Tesisat Proje Hazırlama EsaslarıBölüm 13. Sıhhi Tesisat Proje ÖrneğiBölüm 14. Diğer Sıhhi Tesisat Proje ÖrnekleriBölüm 15. Diğer TesisatlarEklerKaynaklar

Şube: Katip Mustafa Çelebi Mah. İpek Sok No: 9 Beyoğlu/İstanbul Tel : 0212 252 95 00-01 Fax: 0212 249 86 74 e-posta : [email protected]

Tesisat-170-14032019.indd 6 26.03.2019 15:34

ARAŞTIRMA MAKALESİ

Tesisat Mühendisliği - Sayı 170 - Mart/Nisan 2019 7

Örnek Bir Malzemede Lineer Isı İletiminin Deneysel ve Sayısal Olarak İncelenmesi

ÖZ

Literatür çalışmaları incelendiğinde; metalik malzemelerin, yapı malzemelerinin ve karma malzemelerin ısı iletim katsayılarının belirlenmesini, birbirlerine göre üstünlüklerinin ve zafiyetlerinin tespitini sağlayan bir sisteme ihtiyaç olduğu göz-lemlenmiştir.Yapılan bu gözlemler sonucunda, herhangi bir saf malzemenin ya da içeriğindeki malzeme özellikleri belli olan herhangi bir bileşim ya da alaşımın ısı iletim kat-sayılarının daha kolay bir yoldan belirlenerek akademik çalışmalara aktarılması ihtiyacı olduğu açıktır.Bu çalışmada, farklı tip malzemelerin deneysel ve sayısal çalışması yapılarak sayı-sal modelin gerçeğe uygunluğunun gösterilmesi ve diğer malzemeler için de kulla-nılmasının teşviki amaçlanmıştır. Bu maksatla metalik malzemelerin, yapı malzeme-lerinin ve karma malzemelerin ısı iletim katsayılarının belirlenmesi sonucu özellikle arkeolojik bulgulardan elde edilen veya tarihi yapılarda mevcut olan taş, ahşap ve benzeri malzemelerin ısı iletim katsayılarının belirlenmesi hedeflenmektedir. Bu çalışmada seçilen temel malzemelerin deneysel ve sayısal ısı iletim katsayısı tespiti yapılmıştır.

Anahtar KelimelerIsı İletimi (Kondüksiyon), Sayısal Analiz.

Güven ÖZÇELİK Arş. Gör.İstanbul Arel ÜniversitesiMakina Mühendisliği Bölümü, İ[email protected]

Deniz YILMAZDr. Öğretim Üyesiİstanbul Arel ÜniversitesiMakina Mühendisliği Bölümü, İ[email protected]

İ. Timuçin İNCE Dr. Öğretim Üyesiİstanbul Arel ÜniversitesiMakina Mühendisliği Bölümü, İ[email protected]

Ahmet CANProf. Dr.-Ing.Rumeli ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Bölümü, İ[email protected]

ABSTRACT

In literature survey has been observed that a system is needed to determine heat conduction coefficient of metalic, construction and composite materials and detect to classify these in strong and weak properties to one another.In these observations it is clear that heat conduction coefficient any properties of material, pure material or a compand or an alloy which contents known can be easily determine and transferred to academic studies.In this study, it’s aimed that experimental and computational test of different type materials had been done in order to demonstrate the convenience of the computa-tional model to real model and intended to incentive use for the other material. For that purpose, it’s aimed to detect heat conduction coefficient of stone, wood and similar materials which are especially derived from archaeological find or avail-able in historic buildings as a result of determine heat conduction coefficient of metalic, construction and composite materials. In this study, chosen basis materi-als’ experimental and computational heat conduction coefficient has been detected.

KeywordsHeat Conduction, Numerical Analysis.

Geliş Tarihi : 07.10.2016Kabul Tarihi : 07.03.2017

Experimental and Numerical Investigation of Linear Heat Conduction for Different Materials

Özçelik, G., Yılmaz, D., İnce, T., Can, A.,, Örnek Bir Malzemede Lineer Isı İletiminin Deneysel ve Sayısal Olarak İncelenmesi, 13. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Bildiriler Kitabı, sf. 1495-1513, Nisan 2017.

Tesisat-170-14032019.indd 7 26.03.2019 15:34



1. GİRİŞ

Son yıllarda özellikle endüstriyel uygulamalarda ve akademik çalışmalarda ısı transferi ile ilgili problemlerle sıkça karşılaşılmaktadır. Bu yüzden herhangi bir sistemin tasarımının, üretiminin ve çalışmasının sağlamasından önce ısı transfer ana-lizi yapılması gerekmektedir. Isı transferi ile ilgili günümüze kadar birçok çalışma yapılmıştır. Yapı-lan çalışmalardan elde edilen sonuçlar ışığında ısı transferi çözümlemesinde çoğunlukla, sürekli yü-zey sıcaklıkları ve şartları altındaki ortamlarda ısı transferi hızı ile ilgilenildiği gözlemlenmektedir. Özellikleri bu şekilde belirlenebilen mühendislik problemlerinin çözümü ısıl direnç kavramı kulla-nılarak kolaylıkla bulunur [1].

Isı iletimi ile ilgili yapılan en kapsamlı çalışmalar-dan birinde katı, sıvı ve gaz halindeki malzemele-rin farklı teknik özellikleri de belirtilerek ısı iletim katsayıları detaylı şekilde incelenmiştir [2]. Bu ça-lışmada farklı malzemeler için genel bir inceleme yapılmış daha sonra ayrıntılı bir şekilde seçilen malzemelerin ayrı ayrı ısı iletim katsayıları üzerin-de durulmuştur. Başka çalışmalarda kompozit ve çok tabakalı hacimler için kararlı hal çalışması üze-rinde durulmuştur [3,4]. Kompozit malzemeler için kararlı hal ısı iletimi problemlerinde önerilen eşde-ğer enklüzyon metodunu kullanarak farklı kompo-zit yapılara ısıl iletkenliği ve fiber kompozitlerde sıcaklık alanını ele alınan örnekler üzerinde çalı-şılmıştır [3]. Çok boyutlu ve çok katmanlı hacimsel yapılar için sıcaklık çözümlemesi ve temas diren-cini içeren bir hesaplama geliştirilmiştir. Yapılan çalışmada matematiksel modelleme yardımıyla öz fonksiyonların (karakteristik denklemlerin) gerçek ya da imajiner olmasına göre tabakaların homojen ya da ortotropik olduğu gözlemlenmiştir [4]. Za-mana bağlı ısı iletimi bir boyutlu kompozit malze-me için ayrıca incelenebilir [5].

Sonlu elemanlar yöntemi ile lineer ve radyal ısı iletimi incelemeleri yapılmıştır [6-8]. Sınır koşul-ları, problemin formüle edilmesi, sonlu eleman yaklaşımı gibi temeller bir boyutlu model üzerinde incelenmiş ve mevcut problemin sınır koşullarına ve malzeme özelliklerine göre uygulanabilirliği gösterilmiştir [6]. Karmaşık katı yapılar için uy-gulanabilen sonlu elemanlar yöntemi farklı termal özellikler, sıcaklık ve ısı akısı sınır koşulları uygu-lanabilirliği sayesinde diğer sayısal yaklaşımlarla karşılaştırıldığında daha avantajlıdır. [8] Homojen

ve homojen olmayan malzemeler için zamana bağlı ısı iletimi sınır elemanlar metodu kullanılarak da incelenmiştir [9].

Isı iletiminin yanında taşınımın da bulunduğu du-rumlar incelenmiştir [10,11]. Bu çalışmalarda tek bir silindirde, borular içerisinde, düz plakalar içe-risinde zorlanmış taşınım ele alınmıştır ve dairesel kesitli boru içerisinde laminer-türbülans geçiş böl-gesi incelenmiştir.

Literatürde malzemelerin ısıl iletkenliklerinin hızlı ölçümü için farklı araştırmalar yapılmış ve mate-matiksel modellemeler geliştirilmiştir [12-14]. Bu araştırmalardan yararlanılarak deneysel çalışmalar esnasında daha çabuk sonuç alınması sağlanarak yapılan araştırmalar daha hızlı hale gelebilir. Isı transferi analizi yoluyla belirlenen mazlemelerin ısıl iletkenlik katsayısı malzemelerin kullanım alanlarına bağlı olarak yeterli anlam ifade etmediği durumlarda; katı hal özellikleri, termodinamik ve transport özellikleri, kimyasal özellikleri, atomik ve moleküler özellikleri, yüzey özellikleri, nükleer özellikleri gibi kavramlarla birlikte ele alınır [2].

Isı iletimi, ısıl transfer analizinin önemli bir bölü-münü oluşturmaktadır ve görüldüğü üzere bu ko-nuda literatürde yeteri kadar çalışma mevcuttur. Ancak teknolojik gelişmeler ve karşılaşılan yeni mühendislik problemleri de var olan malzemelerin belirli koşullar altında yeniden ısı iletkenliğinin in-celenmesini ya da ısıl iletkenlik etüdü yapılmamış malzemeler üzerinde deneysel ve sayısal çalışma-lar yapmayı gerektirmektedir.

Biz bu çalışmada deneysel çalışma ile belirli mal-zemelerin ısı iletiminin sayısal çözümünü yapaca-ğız. Çalışmamızın özgün kısmı ise ısı iletimi deney düzeneğini modellerken soğutucu kısmın soğutucu pirincin içinden soğutma yapılması ile soğutucu pirincin dışından soğutma yapılması durumlarının ikisini birden modelleyerek, deneysel verilere en yakın modelin belirlenmesi ve daha sonraki çalış-malarda bu modelin kullanımının amaçlanmasıdır.

2. LİNEER BİR BOYUTLU ISI İLETİMİ

2.1. Tek Bir Malzemede Isıl İletkenlik

Fourier Yasası deneysel bulguların genelleştiril-mesi esasına dayalı iletimle ısı transferinin teme-lini oluşturan bir özelik olan eş sıcaklık eğrisine (izoterm) dik olan ısı akısını ve bu akı yönündeki

Tesisat-170-14032019.indd 8 26.03.2019 15:34



sıcaklık düşüşünü ifade etmek için kullanılan bir vektör ifadesidir. İletim ısı transferi Fourier Yasası esas alınarak geliştirilmiştir ve iletim ısı transfer hızı (ısı akısı) denkleminin genel ifadesi aşağıdaki şekilde yazılır [15].

′′q = −k∇T = −k i∂T∂x

+ j∂T∂y

+ k∂T∂z

⎡

⎣⎢

⎤

⎦⎥

(1)

Bu formülasyonda üç-boyutlu del operatörüdür ve T(x, y, z) skaler sıcaklık alanıdır. İzotermal yüzeylere dik olan ısı akısı vektörünün kartezyen koordinatlarda düzenlenmiş genel ifadesi;

′′q = i ′′qx + j ′′qy + j ′′qz (2)

Sonuç olarak her yöndeki ısı akısı ayrı ayrı aşağı-daki şekilde tanımlanabilir.

′′qx = −k∂T∂x

′′qy = −k∂T∂y

′′qz = −k∂T∂z

(3)

Belirlenen bu ifadelerin her biri yüzeye dik olan bir yöndeki sıcaklık gradyeni ile oluşan ısı akısı ile ilgilidir. Ayrıca bu ifade yüzeyin orta kısmının izotropik olması kabulü ile yazılmaktadır. Böyle bir durumda ısıl iletkenlik koordinat yönünden ba-ğımsızdır [15].

2.2. Ara Yüzey Sınır Koşulları

Katı malzemeler üzerinde yapılan deneylerde k1 ve k2 gibi farklı ısıl iletkenliğe sahip iki farklı mal-zemenin teması sırasında yüzeyler arasında kusur-lu birleşim meydana gelmesi durumunda sıcaklık profili iki malzeme arasındaki ara yüzey boyunca ani düşüş göstermektedir. Bu sıcaklık düşüşünün fiziksel gösterimi için Şekil 3’de iki malzeme ara-sındaki ara yüzeyin genişletilmiş hali göz önüne alındı ve metal-metal teması durumu için ara yü-zeydeki akışkan malzemesi hava olarak seçildi. Havanın ısıl iletkenliği metalin ısıl iletkenliğine göre çok küçük olduğu için ara yüzey boyunca sıcaklık düşüşü meydana gelecektir. Fiziksel gös-terimi verilen ara yüzey için sınır koşulunu geliş-tirmek amacıyla enerji dengesini yazacak olursak; [16]

−k1

∂T1

∂x i = hc(T1 − T2 )i = −k2

∂T2

∂x i

(4)

Belirtilen ifadede “i” ara yüzeyi, “hc [W/m2K]” ise ara yüzey için temas iletkenliği olarak adlandırılan bir sabiti ifade etmektedir.

Şekil 1. Farklı tip malzemelerin ısı iletim katsayılarının sıcaklıkla değişimi [1]

Tesisat-170-14032019.indd 9 26.03.2019 15:34



Şekil 2. Temas halindeki iki katı yüzey için sınır koşulları [16]

Özel durumda yüzeyler arasında mükemmel ter-mal temas mevcut ise hc →∞ olacaktır. Bu koşul sağlandığında eşitlik aşağıdaki forma indirgene-cektir.

−k1

∂T1

∂x i = −k2

∂T2

∂x i

(5)

Deneysel ve sayısal çalışmada bu özel durum in-celendi. Ayrıca incelenmek istenirse tipik malze-meler için temas iletkenliğini dikkate alarak da deneysel ölçümler ve sayısal doğrulamalar yapıla-bilir. Bu çalışmaları yaparken ara yüzey sıcaklığı, ara yüzey basıncı ve sıcaklığı, katı malzemenin ısıl iletkenliği ve ara yüzey akışkanının cinsi gibi

etmenlerin temas iletkenliğini etkileyen faktörler olduğu bilinmelidir [16]. Örnek olarak Şekil 3’te alüminyum-alüminyum teması halinde temas ilet-kenliğinin belirtilen parametrelere bağlı olarak de-ğişim grafiği gösterildi.

Sonuç olarak biz modelimizde mükemmel termal temas kabulü ile sonuçlarımızı elde ettik. Litera-türdeki veriler ile elde edilen veriler arasındaki farklılıkların bir kısmı bu kabul esnasında ihmal edilen verilerden kaynaklamaktadır.

3. DENEYSEL ÇALIŞMA

Deneysel çalışmada kompozit bir çubuk boyunca ısı iletiminin incelenerek, malzemelerin ısı iletim katsayılarının belirlenmesi amaçlandı.

3.1. Deney Cihazı ve Deneysel Parametreler

Sistemin soğutma suyu kendi bünyesindeki su de-posundan devir daim pompası vasıtası ile sağlan-maktadır. Devir daim suyu basıncı 3 bardır. Mo-düller üzerinde sıcaklık adımları oluşturmak için su debisi ayarlanabilmektedir. Modüller üzerindeki sıcaklıklar, rezistans güçleri soğutma suyu debileri ve su giriş çıkış sıcaklık verileri 24 V DC akımla çalışan 5” LCD ekrandan izlenebilmektedir. Elde edilen veriler ile termal iletkenlik otomatik olarak hesaplanabilmektedir. [17]

Şekil 3. Ara yüzey basıncının, temas sıcaklığının ve pürüzlülüğün temas iletkenliği üzerine etkisi alüminyum-alüminyum teması örneği [16]

Tesisat-170-14032019.indd 10 26.03.2019 15:34



Deney cihazı lineer modül için;

• 12 noktadan sıcaklık ölçümü• 5 adet numune (bakır, pirinç, alüminyum ala-

şımı, demir, paslanmaz çelik)• Numune ebatları: 30*40 mm• Sıcaklık sensörü çalışma aralıkları: -20+200 °C• Rezistans gücü: 220 V AC 150 WIsı iletim modül malzeme ve özellikleri;

• Yalıtım malzemesi 15 mm kalınlıkta “delrin”• Isıtıcı ve soğutucu kısım “pirinç”• Deney numunesi “değişken”

3.2. Deneysel Veriler

Bu çalışmada deney numunesi olarak pirinç ve alüminyum alaşımını kullanıldı ve 50 W güç giri-şi altında 70 °C sabit rezistans sıcaklığı altında ısı iletim katsayılarının zamana bağlı olarak değişimi incelendi. Bulunan veriler tablo oluşturularak göz-lemlendi.

Tablo 1. Ölçüm Sonucu Elde Edilen Deneysel Veriler [Pirinç Malzeme]

Ortam sıcaklığı: 17 oC Güç: 50 WÖlçüm Süresi

(Dakika)T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 T10 Isı İletim

Katsayısı (k)5 17,6 17,6 17,6 17,1 18,1 17,6 18,6 19 26,9 33,7 568,69

10 18,1 18,1 18,1 17,6 18,6 18,6 19,5 21,5 37,4 68,4 274,54

15 18,1 18,1 18,1 17,6 18,6 19 20,5 24,4 41,5 43 147,44

20 18,1 18,1 18,1 17,6 18,6 20 21,5 25,9 43,5 44,4 134,95

25 18,1 18,1 18,1 18,1 19 20,5 22,5 26,4 43,5 45,4 134,95

30 18,1 18,1 18,1 18,1 19 21 23 27,3 44,4 45,4 126,38

35 18,1 18,1 18,1 18,1 19 21 23 27,3 43,9 45,4 126,38

40 18,6 18,6 18,1 18,1 19 21 23 27,3 43,9 45,9 126,38

45 18,6 18,6 18,1 18,1 19,5 21 23 27,3 43,9 45,9 126,38

50 18,6 18,6 18,6 18,6 19 21 23 27,3 43,5 44,9 126,38

55 18,6 18,6 18,6 18,1 19,5 21 23,4 27,3 43 48,3 126,38

60 18,6 18,6 18,6 18,1 19,5 21 23 27,3 43,5 48,8 126,38

Şekil 4. Deney düzeneği ve deneyde kullanılan malzemeler [17]

Tesisat-170-14032019.indd 11 26.03.2019 15:34



(a)

(b)Şekil 6. Isı iletim problemi için oluşturulan model

ve geometrik parametreleri (a) Tüm sistem, (b) Orta kısım numunesi

4. SAYISAL ÇALIŞMA

Deneysel verilerin sayısal doğrulanması Sonlu Ha-cimler Yöntemi tabanlı Ansys-Workbench kullanı-larak yapıldı.

4.1. Problemin Tanımlanması

Bu çalışmada geometrik boyutlandırmalar üç bo-yutlu geometrik model üzerinden alınarak göste-rildi ve geometrik model önceki çalışmalardan ve gözlemlerden alınan verilere göre düzenlendi [18]. Oluşturulan geometrik model üzerinden ısı ileti-

mini gerçekleştiği yöndeki veriler kullanılarak li-neer bir boyutlu ısı iletimi çözümü gerçekleştirildi.

Belirlenen problem tanımlamasında soğutucu akışkan kısmının modellemesi gösterilmedi çünkü araştırma sırasında hem içten su ile soğutma hem de dıştan su ile soğutma durumları incelenerek karşılaştırılması yapıldı.

Sayısal çalışmada, problemin tanımlanması aşa-masında gerekli geometrik ölçüler ve deneysel ça-lışmanın doğrulanması amacıyla verilmesi gereken sınır koşulları deneysel çalışmadan alındı. Bu de-ğerler bir tablo halinde gösterildi.

Tablo 2. Ölçüm Sonucu Elde Edilen Deneysel Veriler [Alüminyum Alaşımı]

Ortam sıcaklığı: 17 oC Güç: 50 WÖlçüm Süresi

(Dakika)T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 T10 Isı İletim

Katsayısı (k)5 17,1 16,6 16,6 16,1 17,1 17,1 17,6 18,6 25,4 25,4 796,18

10 17,1 17,1 16,6 16,1 17,6 18,1 19,5 22 39,6 40 306,2215 17,1 17,1 16,6 16,6 17,6 19 20,5 24,9 42,5 42,5 202,4220 17,1 17,1 17,1 16,6 17,6 20,5 22,5 27,3 44,4 43,9 175,6325 17,6 17,6 17,1 17,1 18,1 21,5 23,4 28,3 44,4 45,4 175,6330 17,6 17,6 17,1 17,1 18,6 22 23,9 28,8 44,4 44,9 175,6335 17,6 17,6 17,1 16,6 18,6 22,5 24,4 29,3 44,4 44,9 175,6340 18,1 17,6 17,1 17,1 18,6 22,5 24,9 29,3 44,4 44,4 175,6345 17,6 17,6 17,1 17,1 18,6 22 24,9 28,8 43,5 43,9 175,6350 17,6 17,6 17,6 17,1 18,6 22,5 24,4 29,3 43,5 43,5 175,6355 18,1 17,6 17,6 17,1 18,6 22,5 24,9 29,3 43 43,5 175,6360 18,1 18,1 17,6 17,6 19 22,5 24,9 29,3 43 43 175,63

Şekil 5. Örnek bir deney numunesi için ısı iletim probleminin şematik gösterimi [18]

Tesisat-170-14032019.indd 12 26.03.2019 15:34



4.2. Soğutucu Akışkan Kısmın Matematik Modellemesi

Bu çalışmada sayısal model oluşturulmadan önce deney düzeneğinde soğutucu akışkan dolaşımı olan kısmın matematiksel modellemeye nasıl dâhil olacağı belirlendi. Isı iletim katsayısı tespiti sıra-sında deneysel sonuçların çabuk eldesi için deney düzeneğinin ısıl dengeye daha hızlı gelmesi ama-cıyla maksimum debi olan 5 lt/dk değerinde ölçüm yapıldı ve soğutucu akışkan kısmın modellemesi de bu kabule göre yapıldı. Soğutucu akışkanı çev-releyen sistemden soğutucu akışkana ortalama sa-bit bir ısı akısı gerçekleştiği kabulü ile matematik-sel modelleme oluşturuldu.

(6)Vort =VAc

Re = VortDAc

(7)

Lh = Lt = 10D

(8)

Sayısal çözüm için maksimum debi değerinden or-talama hız değeri ve Reynolds sayısı elde edildi. Deneysel çalışmada verilen maksimum debi için akışın türbülanslı olduğu gözlemlendi. Hidrodina-mik ve ısıl giriş uzunluklarının soğutma suyunun dolaştığı kanalı toplam uzunluğundan çok daha kısa olduğu gözlemlendi ve böylece tam gelişmiş akış kabulü yapıldı.

Nu = hDk

= 0,023Re0,8 Pr0,4

(9)

(10)h = kD

Nu

Modellemede D hidrolik çap değeri deneysel dü-zenekte akışkanın geçtiği dairesel kesit olan 0,008 m olarak alındı. Pr sayısı, akışkanın ısıl iletkenlik de-ğeri ve kinematik viskozite değeri 20 °C sıcaklık-taki sıvı su için tablolardan okundu [1]. Soğutucu akışkan kısmın modellenmesi sırasında hesapla-nan veriler tablo halinde düzenlendi.

Bu sonuçlar neticesinde soğutucu kısmın sayısal modellenmesinde kullanılacak taşınım katsayısı değeri h= 7.419 W/m2K olarak bulundu.

4.3. Sonlu Elemanlar Yöntemi ile Matematik Modelleme

Isı iletimi eşitliğinin bir boyut yaklaşımı düzlem duvarlar, kanatlar ve benzeri birçok fiziksel prob-lem için kullanılabilirdir. Bu problemlerde başlıca sıcaklık değişimi tek yönde olmaktadır ve diğer yönler ihmal edilebilir. Bir boyutlu ısı transferi-nin görüldüğü başlıca diğer alanlar, içerisindeki sıcaklık değişiminin sadece radyal yönde meydana geldiği silindirik ve küresel katılardır. Sayısal ça-lışmada hesaplamalar belirtilen örneklerdeki gibi bir boyutlu kararlı hal kabulü ile yapıldı.

Birden fazla malzeme tabaka halinde mevcut olsa bile bir boyutta kararlı hal çözümlemesi yine ge-çerli olacaktır [19]. Mevcut problem birden fazla tabakanın mevcut olduğu durum göz önüne alına-rak modellendi.

Fourier Isı İletim Kanunu Şekil 7’de gösterilen düzlem duvarda uygulanır ve oluşturulan enerji dengeleri yeniden düzenlenirse, taşınımın da mec-vut olduğu durumlar için daha genel bir ifadeyle;

Q = (T1 − Ta )x1

k1A+ x2

k2A+ x3

k3A+ 1

hA

(11)

Tablo 3. Isı İletim Probleminin Verileri

Güç RezistansSıcaklığı

Soğutucu Akışkan Debisi

Numune Çapı (Dn)

Numune Uzunluğu (∆xnumune)

Yalıtım Mlz. Çapı

(Dy)

Yalıtım Malzemesi

Uzunluğu (S)

RezistansÇapı (Dr)

50 W 70 °C 5 lt/dk 40 mm 30 mm 70 mm 270 mm 8 mm

Tablo 4. Isı İletim Probleminin Verileri

Soğutucu Akışkan Debisi

Akışkanın Kinematik Viskozitesi

Akışkanın Isıl

İletkenliği

Akışkanın Ortalama

Hızı

Hidrodinamik ve Termal Giriş

Uzunluğu

ReynoldsSayısı

PrandtlSayısı

NusseltSayısı

5 lt/dk 1,004×10-6 m2/s 0,598 W/mK 1,658 m/s 0,08 m 13211 7,01 99,25

Tesisat-170-14032019.indd 13 26.03.2019 15:34



4.3.1. Sonlu Eleman Ayrıklaştırması

Bir tarafında sabit sıcaklık ve bir tarafında da ısı taşınımı sınır koşulu olan homojen bir duvar ele alınarak sonlu eleman yaklaştırması yapıldı.

Şekil 8. Tek doğrusal eleman yaklaşımı [19]

T = NiTi + NjTj

Ni =xj − x

xj − xi Nj =

x − xi

xj − xi (12)

Nodlar için; Ni = 1− xl

ve Nj =xl

olduğu bilin-

diğinden [19];

dTdx

= −1l

Ti +−1l

Tj =−1l−1l

⎡⎣⎢

⎤⎦⎥

Ti

Tj

⎧⎨⎩⎪

⎫⎬⎭⎪= B[ ] T{ }

(13)

(14)

K[ ]e= B[ ]

Ω∫

TD[ ] B[ ]dΩ+ h N[ ]T

N[ ]dAsAs

∫

= B[ ]TD[ ] B[ ]Adx + h N[ ]T

N[ ]dAsAs∫

l∫

f{ }e= G N[ ]

Ω∫

TdΩ− q N[ ]T

dAsAs

∫ + hTa N[ ]TdAs

As

∫

(15)

Herhangi bir iç ısı üretimi ya da sınır koşulu olarak bir ısı akısı girişi yoksa Şekil 8’deki gibi bir homo-jen levha için sonlu eleman eşitliği aşağıdaki gibi yazılabilir.

kxAl

1 −1−1 1

⎛

⎝⎜⎞

⎠⎟+ hA

0 00 1

⎛

⎝⎜⎞

⎠⎟⎧⎨⎪

⎩⎪

⎫⎬⎪

⎭⎪

Ti

Tj

⎧⎨⎩⎪

⎫⎬⎭⎪=

0

hTaA⎧⎨⎩

⎫⎬⎭

(16)

Belirtilen sonlu eleman yaklaşımı kompozit duvar için uygulanarak (Şekil 7) sonlu eleman yaklaşımı ile bulunabilir.

Şekil 9. Kompozit duvar için lineer eleman yaklaşımı [19]

Kompozit duvar için aşağıdaki gibi bir sonlu ele-man eşitliği elde edilir [19].

k1Ax1

− k1Ax1

0 0

− k1Ax1

k1Ax1

+ k2Ax2

⎛⎝⎜

⎞⎠⎟

− k1Ax2

0

0 − k2Ax2

k2Ax1

+ k3Ax3

⎛⎝⎜

⎞⎠⎟

k3Ax3

0 0 − k3Ax3

k3Ax3

+ hA

⎡

⎣

⎢⎢⎢⎢⎢⎢⎢⎢⎢⎢⎢⎢

⎤

⎦

⎥⎥⎥⎥⎥⎥⎥⎥⎥⎥⎥⎥

T1

T2

T3

T4

⎧

⎨⎪⎪

⎩⎪⎪

⎫

⎬⎪⎪

⎭⎪⎪

=

qA

0

0

hATa

⎧

⎨⎪⎪

⎩⎪⎪

⎫

⎬⎪⎪

⎭⎪⎪

(17)

Sonuç olarak modelimizde ısıtıcı pirinç-numune ve numune-soğutucu pirinç temasları mükemmel olarak kabul edildi ve ısı iletimi hesaplanması sı-rasında sonlu eleman eşitliğindeki taşınım hesaba katılmadı. Levhadaki malzeme sayısının artışına göre bu matris genişletilebilir.

Şekil 7. Kompozit bir duvarda bir boyutlu ısı iletimi [19]

Tesisat-170-14032019.indd 14 26.03.2019 15:34



(a)

(b)

(c)Şekil 10. Soğutucu akışkan kısmın modellenmesi için oluşturulan iki model ve uygulanan ağ yapısı

(a) Dıştan soğutma, (b) İçten soğutma (c) Sonlu eleman ağ yapısı

4.4. Sayısal Modelin Oluşturulması ve Sayısal Verilerin Eldesi

Sayısal model oluşturulurken soğutucu kısım mo-dellemesinde hesaplanan taşınım katsayısı dikkate alındı. İçten soğutma ve dıştan soğutma yapılması durumları için iki farklı geometrik model oluştu-ruldu. Aynı taşınım katsayısı değeri için içten so-ğutma ve dıştan soğutma ile bulunan değerlerin de-neysel çalışmayı doğrulama başarıları kıyaslandı. Taşınım yüzey alanı çözüm aşamasında kolaylık olması amacıyla basit şekilde modellendi.

Soğutucu akışkan kısmı için h= 7.419 W/m2K ısı taşınım katsayısı ve rezistans sıcaklığı için

Tsabit = 70 °C sıcaklığı için Ansys-Workbench sonlu elemanlar kodu kullanılarak sayısal çözüm yapıldı. Orta kısım numunesi olarak pirinç ve alüminyum alaşımı kullanıldı ve içten soğutma ve dıştan so-ğutma durumları ayrı ayrı incelendi. Deneysel ça-lışmada sabit sıcaklık eldesi için 50 W güç girişi yapıldığı için ısı iletim katsayısı hesaplanırken bu güç kullanıldı. Bulunan veriler detaylı olarak akta-rıldı (Tablo 5).

Oluşturulan tabloda giriş ve çıkış sıcaklıkları orta kısım numunesinin giriş ve çıkış sıcaklıklarıdır. Dolayısıyla ısıl iletkenlik hesaplanırken ısı iletimi-nin boyu olarak numune boyu alındı.

Tesisat-170-14032019.indd 15 26.03.2019 15:34



5. ANALİZ

Deneysel verilerin sayısal doğrulanması çalışma-sını göstermek için; her iki deney numunesi ve soğutucu kısım modellemesi için ayrı ayrı grafik oluşturuldu. Elde edilen grafiklerin daha kolay in-celenmesi amacıyla aynı tür orta kısım malzemesi için içten soğutma ve dıştan soğutma durumları yan yana gösterildi.

Sayısal çalışma sonucunda hem pirinç malzemesi hem de alüminyum alaşımı için her iki modelin de yaklaşık olarak doğru veriler üretmesine karşın

Tablo 5. Ölçüm Sonucu Elde Edilen Sayısal Veriler

İçten Soğutma [Pirinç]Güç: 50 WRezistans sıcaklığı: 70 °C

İçten Soğutma [Alüminyum (Al)]Güç: 50 WRezistans sıcaklığı: 70 °C

Ölçüm Süresi (dakika)

Numune Giriş Sıcaklığı (T1)

Numune Çıkış Sıcaklığı (T2)

Isı İletim Katsayısı (k)





5 54,56 44,636 120,8 5 53,634 46,045 15,729

10 55,373 45,667 122,98 10 54,608 47,23 161,79

15 55,724 46,099 124,02 15 54,981 47,681 163,52

20 55,979 46,41 124,74 20 55,248 47,998 164,64

25 56,175 46,651 125,33 25 55,453 48,243 165,56

30 56,328 46,839 125,79 30 55,612 48,433 166,27

35 56,447 46,985 126,15 35 55,737 48581 166,81

40 56,539 47,1 126,46 40 55,833 48,697 167,27

45 56,611 47,189 126,69 45 55,908 48,787 167,63

50 56,667 47,258 126,86 50 56,967 48,857 167,88

55 56,711 47,313 127,01 55 56,012 48,912 168,12

60 56,744 47,355 127,13 60 56,048 48,954 168,26

Dıştan Soğutma [Pirinç]Güç: 50 WRezistans sıcaklığı: 70 °C

Dıştan Soğutma [Alüminyum (Al)]Güç: 50 WRezistans sıcaklığı: 70 °C









5 58,053 47,155 109,93 5 57,312 48,979 143,25

10 58,724 48,182 113,23 10 580,72 50,057 143,93

15 59,008 48,589 114,57 15 58,377 50,472 151

20 59,202 48,867 115,50 20 58,584 50,751 152,39

25 59,35 49,078 116,21 25 58,74 50,962 153,47

30 59,465 49,243 116,77 30 58,862 51,126 154,30

35 59,553 49,37 117,22 35 58,956 51,252 154,94

40 59,622 49,469 117,57 40 59,028 51,351 155,49

45 59,676 49,547 117,85 45 59,065 51,427 155,87

50 59717 49,607 118,07 50 59,129 51,487 156,20

55 59,749 49,653 118,23 55 59,163 51,533 156,44

60 59,774 49,69 118,37 60 59,189 51,569 156,65

içten soğutma modellenmesi durumunda daha iyi bir ısıl iletkenlik yaklaşımı elde edildiği gözlem-lendi. Pirinç için ısı iletim katsayısı değeri karar-lı durumda içten soğutma için kiç= 127,13 W/mK, dıştan soğutma için ise kdış= 118,37 W/mK olarak belirlendi. Aynı şekilde alüminyum alaşımı için ısı iletim katsayısı değeri kararlı durumda içten soğut-ma için kiç= 168,26 W/mK, dıştan soğutma için ise kdış= 156,65 W/mK olarak belirlendi. Kararlı duru-ma gelene kadar her iki model için de ısıl iletken-liklerin değişimi ayrı grafiklerde gösterildi (Şekil 12).

Tesisat-170-14032019.indd 16 26.03.2019 15:34



Şekil 11. Her iki deney numunesi için içten soğutma ve dıştan soğutma durumlarının deneysel verilerle karşılaştırılması

Şekil 12. Her iki deney numunesi için içten soğutma ve dıştan soğutma durumlarının deneysel verilerle karşılaştırılması

Tesisat-170-14032019.indd 17 26.03.2019 15:34



6. SONUÇLAR

Deneysel ve sayısal çalışmalar için sonuç grafiği oluşturuldu (Şekil 13). Sonuçlar bu grafik ve daha önce elde edilen sayısal sonuçlar üzerinden değer-lendirildi.

Deneysel veriler ile yapılan sayısal çalışma hem kendi içerisinde hem de karşılaştırılmalı olarak incelendi. Elde edilen verilerden ulaşılan sonuçlar:• Sayısal yaklaşımın deneysel çalışmayı doğru-

lama oranı oldukça yüksektir.• Deneysel çalışmada uygulanan sabit ısı akısı

rezistans sıcaklığını belirli bir değerde tutmak için devreye girmektedir ve bu durumda sayı-sal modelde sabit rezistans sıcaklığı kabulü ile sonuçlar alınabilir.

• İçten soğutma durumunda ısı iletim katsayısı tahmini daha doğru olmaktadır. Ayrıca bu du-rumda orta kısım numunesinin ısıl iletkenliği daha stabil bir değişim göstermektedir.

• Sayısal çalışmada soğutucu akışkan kısmın modellenmesi yaklaşım soncu elde ettiğimiz verileri daha gerçekçi kılacaktır.

• Taşınım katsayısının hatalı modellemesi duru-munda sayısal çözüm yakınsama durumunda bile hatalı yorumlar getirmemize neden olabi-lir.

• Orta kısım malzemelerinin ısıl iletkenlikle-rinin sıcaklıkla değişimine bağlı olarak hem deneysel verilerde hem de sayısal verilerde ha-talar meydana gelebilmektedir.

İleriki çalışmalarda yapılabilecekler:

• Orta kısım malzemesinin ısıtıcı ve soğutucu malzemeye teması sırasında aradaki boşluğun modellenerek ısıl iletim katsayısı sonucuna etkisinin gözlemlenmesi. Bu durumda numu-neler arasındaki akışkanın ortalama sıcaklık değişimini belirleyecek bir yaklaşım izlenme-si gerekecektir.

• Farklı yönlerde farklı termal özellik gösteren malzemelerin ısıl iletkenlikleri bir boyutlu, iki boyutlu ve üç boyutlu model yaklaşımları ile incelenerek aralarındaki farklılıkların göz-lemlenmesi. Bulunan sonuçların deneysel ve-rilerle karşılaştırılması.

Şekil 13. Deneysel ve sayısal çalışmalar için oluşturulan sonuç grafiği

Tesisat-170-14032019.indd 18 26.03.2019 15:34



KAYNAKLAR

[1] Cengel, A., Y., “Heat Transfer; A Practical Ap-proach”, New York: McGraw-Hill, 2004.

[2] Powell, R., W., Ho, C., Y., Liley, P., E., “Ther-mal Conductivity of Selected Materials”, Nov., 1966.

[3] Hatta, H., Taya., M., “Equivalent Inclusion Method For Steady State Heat Conduction in Composites”, 1986.

[4] Beck, J., V., Agonafer, D., Haji-Sheikh, A., “Steady-State Heat Conduction in Multi-Layer Bodies”, Nov., 2002.

De Monte, F., “An Analytic Approach to the Unste-ady Heat Conduction Processes in One- Dimensio-nal Composite Media”, Jan., 2001.

[5] Pentenrieder, B., “Finite Element Solutions of Heat Conduction Problems in Complicated 3D Geometries Using the Multigrid Method”, Jul., 2005.

[6] Hernandez Wong, J., Suarez, V., Guarachi, J., Calderon, A., Juarez, G., A., Rojas-Trigos J. B., Marin, E., “Heat Transfer Monitoring in Solids By Means of Finite Element Analysis Software”, 2012.

[7] Wilson, L., E., Nickell, E., R. “Application of the Finite Element Method to Heat Conduction Analysis”, Aug., 1966.

[8] Sutradhar, A., Paulino, H., G., Gray, J., L., “Transient Heat Conduction in Homogeneous and Non-Homogeneous Materials by Laplace Trasform Galerkin Boundary Element Meth-od”, Aug., 2001.

[9] Whitaker, S., “Forced Convection Heat Trans-

fer Correlations for Flow in Pipes, Past Flat Plates, Single Cylinders, Single Spheres, and for Flow in Packed Beds and Tube Bundles”, Mar., 1972.

[10] Huber, D., Walter, H., “Forced Convection Heat Transfer in theTransition Region Between Laminar and Turbulent Flow for a Vertical Cir-cular Tube”, Jul. 2010.

[11] Pope, A., L., Zawilski, B., Tritt, M., T., “De-scription of Removable Sample Mount Appa-ratus for Rapid Thermal Conductivity Meas-urements”, Aug., 2001.

[12] He, Y., “Rapid Thermal Conductivity Meas-urement with a Hot Disk Sensor: Part 1. Theo-retical Considerations”, Oct., 2005.

[13] He, Y., “Rapid Thermal Conductivity Meas-urement with a Hot Disk Sensor: Part 2. Char-acterization of Thermal Greases”, Jul., 2005.

[14] Bergman, L., T., Lavine, S., A., Incropera, P., F., Dewitt, P., D., “Fundamentals of Heat and Mass Transfer”, John Wiley & Sons, Inc, 2011.

[15] Özisik, N., M., “Heat Conduction”, John Wiley & Sons, 1993.

[16] Ogen Didactic Eğitim Sistemleri, “OTG–310L Termal İletkenlik (Doğrusal ve Radyal Isı İle-timi) Deney Seti”, 2012.

[17] Özdenefe, M., “Observe Unsteady State Con-duction of Heat”, Eastern Mediterranean Uni-versity Department of Mechanical Engineer-ing Laboratory Handout, 2016.

[18] Lewis, W., R., Nithiarasu, P., Seetharamu, N., K., “Fundamentals of the Fınıte ElemenMeth-ods for Heat and Fluid Flow”, John Wiley & Sons, 2004.

Tesisat-170-14032019.indd 19 26.03.2019 15:34



Türkiye’nin Derece Gün Bölgelerinde Evaporatif Ped Kullanımının Kuru Soğutucu Kapasitesi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

ÖZ

Bu çalışmada evaporatif ped kullanımının kuru soğutucu kapasitesi üzerindeki etkisi incelenmiştir. Türkiye’nin dört farklı iklim bölgesinden İstanbul, Ankara, Antalya ve Erzurum illeri seçilerek pedsiz kuru soğutucudan ve evaporatif pedli kuru soğutucudan elde edilen kapasiteler hesaplanarak karşılaştırma yapılmıştır. Belirtilen iller için Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden alınan saatlik sıcaklık ve nem değerleri aylık ortalama değerlere çevrilerek hesaplamalar yapılmıştır. Kuru soğutucunun farklı hava şartlarındaki kapasite hesabı yapılırken hava debisi, akış-kan giriş sıcaklığı ve akışkan debisi sabit kabul edilmiştir. Hemen hemen her ilde her ay evaporatif ped kullanılması kapasiteye olumlu etki sağlamıştır. Özellikle Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında dört il için de evaporatif ped kulla-nılması kapasiteyi %20 ve üzerinde arttırmıştır. İstanbul için yıl boyunca evapora-tif ped kullanıldığında kapasite evaporatif pedsiz kuru soğutucuya göre ortalama %19,4 artmaktadır. Bu değer Ankara için %17,2, Antalya için %20,4 ve Erzurum için %11,1’dir. Antalya ili (1. bölge) için evaporatif pedli kuru soğutucu kullanılması diğer illere göre daha etkili olduğu görülmüştür.

Anahtar KelimelerKuru Soğutucu, Evaporatif Ped, Evaporatif Soğutma, Farklı İklim Bölgeleri.

Emre ALTAYMakine MühendisiFriterm İ[email protected]

Derya Burcu ÖZKANProf. Dr.Yıldız Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Bölümüİ[email protected]

ABSTRACT

In this study, the effect of evaporative pad usage on dry cooling capacity was inves-tigated. Dry cooler capacities with and without evaporative ped were compared for the cities of Istanbul, Ankara, Antalya and Erzurum from 4 different climatic regions of Turkey. Hourly temperature and humidity values obtained from Turk-ish Meteorological General Directorate for specified proviences are calculated by converting them to the monthly average values.Fluid inlet temperature and flow rate are considered as constant while the calculation of the dry cooler capacities in different weather conditions. Using evaporative pad has a positive effect on ca-pacity in almost every provinces every month. Especially in June, July, August and September, evaporative pads for four provinces increased the capacity by 20% or more. During the year using evaporative pad dry cooler for İstanbul increased the capacity by 19,4% on average . This value is 17,2% for Ankara, 20,4% for Antalya and 11,1% for Erzurum. The use of evaporative pad dry cooler for Antalya province (1st region) was found to be more effective than other provinces.

KeywordsDry Cooler, Evaporative Ped, Evaporative Cooling, Different Climatic Regions.


Investigation of the Effect of Evaporative Pad Usage on Dry Cooler Capacity

Altay, E., Özkan, D. B., Türkiye’nin Derece Gün Bölgelerinde Evaporatif Ped Kullanımının Kuru Soğutucu Kapasitesi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi, MMO, Tesisat Mühendisliği, sayı: 170, sayfa: 20-28, Mart-Nisan 2019.

Tesisat-170-14032019.indd 20 26.03.2019 15:34



1. GİRİŞ

Kuru soğutucular su soğutma işleminde kullanılan cihazlardır. Sistemin temel çalışma prensibi, klima ya da proses soğutma suyu ısısının bir fanlı batarya sistemi yardımıyla havaya aktarılarak soğutulma-sıdır. Fanlar vasıtasıyla emilen havanın, lameller arasından geçerken boru içindeki akışkanın so-ğuması esasına göre çalışır. Kuru soğutucularda elde edilen su sıcaklığı, ortamın kuru termometre sıcaklığına bağlıdır. Kuru soğutucular yardımıy-la havanın kuru termometre sıcaklığının yaklaşık 5 ºC üzerine kadar soğutulmuş su elde edilebilir. Daha düşük sıcaklıklarda soğutma suyuna ihtiyaç duyulan durumlarda ıslak/kuru soğutucular kul-lanılır [1]. Şekil 1’de yatay olarak tasarlanmış bir kuru soğutucu gösterilmiştir.

Şekil 1. Yatay olarak tasarlanmış kuru soğutucu[1]

Adyabatik soğutma sistemleri kuru soğutucular-da ürün verimliliğini arttırmak amacıyla sunulan bir aksesuardır. Genel olarak kuru soğutucularda; doğrudan spreyleme, sisleme, ağ üzeri spreyleme, hibrit sistemler ve evaporatif soğutma petekli so-ğutma olmak üzere beş şekilde adyabatik soğutma yapılmaktadır.

Bu çalışmada evaporatif soğutma petekli soğut-ma yapıldığı için sadece bu konuya değinilecektir. Evaporatif soğutma sistemi bulunan ıslak/kuru soğutucularda petekler lamel bloğu önüne mon-tajı yapılan özel sac aksama yerleştirilir. Pompa yardımıyla üst kısımdan akıtılan su ile peteklerin ıslatılması sağlanır. Kuru ve sıcak olan dış hava, ıslak evaporatif peteklerin üzerinden geçirilerek ön soğutmaya tabi tutulur. Islak soğutma petekleri ile temas eden hava neme doyurularak sıcaklığı yaş termometre sıcaklığına yaklaştırılır.

Su direkt olarak lamellerle temas etmediği için la-mel ömrü direkt su spreyleme sistemine göre daha uzundur. Suyun direkt lamellerle temas etmemesi lamellerin kirlenmesini engeller. Mikroorganiz-malar, mineraller ve benzeri parçalar suyun bu-harlaşma fazında havaya karışmadığı için çalışma prensibi tamamen sağlıklıdır. Sistem minimum se-viyede su tüketimi ile ürün verimliliğinin arttırıl-masını sağlar [1]. Şekil 2’de evaporatif petekli bir kuru soğutucu gösterilmiştir.

Şekil 2. Evaporatif pedli kuru soğutucu

Bir ıslak/kuru soğutucunun gerekli performansı gösterebilmesi için dikkat edilmesi gereken tasa-rım kriterleri vardır. Diğer bir deyişle, bazı nokta-lar belirlenmeden verilen soğutma kapasitesi bilgisi anlamlı değildir. Islak/kuru soğutucuların tasarımı ve seçimi için ihtiyaç duyulan veriler; ünitenin bo-yutları, giriş havası (ortam) kuru termometre ve yaş termometre sıcaklıkları, su giriş ve çıkış sıcak-lıkları, su debisi, su tarafı basınç kaybı, glikol oranı ve gerekli soğutma kapasitesi değerleridir.

Üretici firmalar, yukarıda bahsedilen tasarım veri-leri ve istenen diğer ek özelliklerin belirtilmesi ile kendi üretim tekniklerine uygun olarak kuru soğu-tucu tasarımı ve imalatı yapabilir. Üretici firmanın performans onaylı tasarım yazılımının olması ve ürünlerin bu yazılım veya program vasıtasıyla ta-sarlanması sonradan ortaya çıkabilecek telafisi zor olumsuz durumları önlemede çok önemlidir [2].

Evaporatif soğutma, kuru ve sıcak havanın nemli bir yüzeyden geçerken buharlaşan suyun, havadan buharlaşma gizli ısısını çekmesi sonucunda mey-dana gelen sıcaklığın düşmesi olayıdır. Sistemde %100 taze hava kullanıldığı için doğal soğutma ismiyle de adlandırılır. Havanın içerisine püskür-tülen suyun buharlaştırılmasında ihtiyaç duyulan buharlaştırma gizli ısısı, havanın duyulur ısısından alınır. Sonuç olarak havanın neme doyurularak kuru termometre sıcaklığının düşmesi ile soğutma

Tesisat-170-14032019.indd 21 26.03.2019 15:34



elde edilir. Bu sistemde işlem sabit entalpide ger-çekleştiğinden adyabatik işlemdir ve havanın gizli ısısı artarken duyulur ısısı aynı miktarda düşmek-tedir.

Bu soğutma tekniği çok eski zamanlara dayanmak-tadır. Sıcak ve kuru bir yaz gününde avluda zemin sulandığında, havanın daha soğuk hissedilmesi evaporatif soğutmanın etkisidir [3]. Isı transferinin olmadığı, tamamen yalıtılmış bir kapalı ortamdaki doymamış havayı sistem olarak düşündüğümüzde bu doymamış havanın içerisine nozüller vasıtasıyla küçük damlacıklar halinde su püskürtüldüğü za-man bu su damlacıklarının buharlaştığı görülür. Bu buharlaşma sebebiyle ortam havasının duyulur ısısı suyun buharlaşma gizli ısısına dönüşür [4].

Evaporatif soğutma sistemlerinin performansı, buharlaştırılan suyun miktarına bağlı olarak de-ğişkenlik göstermektedir. Buharlaştırılan suyun miktarı arttıkça, sıcaklık daha fazla düşeceği için sistemin performansı da o seviyede artar. Bu du-rum aynı zamanda soğutulmaya çalışılan giriş ha-vasının bağıl nem oranına bağlıdır. Havanın bağıl nem oranı azaldıkça daha fazla su buharlaştırılabi-lir, bu durum da sistemin performansını o seviyede arttırır [5].

Evaporatif soğutma için kullanılan pedlerin yapı-mında kâğıt, ahşap, metal, cam, mineral, ve son yıllarda çimento, plastik vb. malzemeler kullanıl-maktadır. Kâğıt ve ahşaptan daha dayanıklı mal-zemeler olsa da, bu malzemelerin çoğu suyun yü-zey üzerindeki dağılımını kolaylaştıracak özellikte malzeme değildir. Bu tür malzeme yüzeylerinde su damlaları dağılmadan aşağıya doğru hareket etmektedir, bu sebeple pedin istenilenden daha kü-çük bir yüzey alanı ıslatılmış olur. Pedli evaporatif soğutma sistemleri tasarlanırken, kullanılan pedin yüzey alanının doğru şekilde seçilmesine dikkat edilmesi gerekmektedir. Pedin yüzey alanı küçük seçilirse pedden geçen havanın hızı artar. Bu du-rumda hem soğutma sisteminin verimi düşer hem de fanların yenmesi gereken statik basınç farkı ar-tar, havalandırma debisinde düşme meydana gelir. Pedin kalın olması, pedin içerisinden geçen hava-nın ped yüzeyi ile olan temas süresini arttırır fa-kat bu durum pedin hava akışına karşı göstereceği direncin artmasına da sebep olur. Bunun yanında hava, pedin içerisinden geçerken buhar basıncı far-kı (pedin içinden geçirilen havanın sahip olduğu buhar basıncı ile ped yüzeyinin sahip olduğu buhar

basıncı arasındaki fark) azalır. Bu durumda ped yüzeyinden suyun buharlaşma hızı azalacaktır. [4].

Sıcak ve kuru iklim bölgelerinde, ped içerisinden geçen havanın pedde bulunan suyu buharlaştırma hızı, su sirkülasyon sistemi tarafından pedin ıslatıl-ması için sağlanan sudan fazla olması durumunda sistemin doyma verimi değişebilir. Bu nedenle su sirkülasyon sistemi tarafından sağlanan su debisi belirlenirken bölgenin en zor iklim şartları dikkate alınmalıdır [4].

Ped yüzeyinden geçen suyun akış debisinin doyma seviyesinden az olması durumunda sistemin soğut-ma verimi hızla azalır. Pedi ıslatan suyun akış de-bisinin az olması durumunda ped yüzeyinden akan suyun tamamı buharlaşacaktır. Akış debisinin az olması durumunda su içerisindeki mineraller ped malzemesi üzerinde birikir ve tıkanmalara sebep olur. Bu durum zamanla sistemin veriminde azal-maya neden olur [4].

Bir evaporatif soğutma sisteminde pedi ıslatacak su dikkatli kullanılmalı ve çalışma süresinde ped-lerin ıslak tutulması için soğutma sistemlerinde bir su deposu kullanılmalıdır. Kullanılacak olan de-ponun büyüklüğü, ped tipi, pompanın özellikleri ve atık su debisine bağlı olarak değişiklik gösterir. Pompa vasıtasıyla ped üzerine gönderilen su debi-sinin fazla kısmı, buharlaşma gerçekleşmeden pe-din alt tarafındaki depoya toplanır. Buharlaşmadan aşağı akan suyun içerisinde bulunan mineraller ped üzerinde birikme olmadan depoya taşınır. De-poda biriken suda bulunan mineraller sistemin ça-lışma süresince artış gösterir. Deponun uzun süre temizlenmediği durumlarda sirkülasyon suyunda bulunan mineral miktarında artış olur ve istenme-yen seviyeye ulaşır. Bu durumda sistemin soğut-ma verimi ve ömrü olumsuz olarak etkilenir. Bu sebeple, pedin ıslatılmasında kullanılacak suyun sertlik derecesi göz önüne alınarak deponun belirli periyotlarla temizlenmesi gerekir [4].

Literatürde evaporatif soğutma ile ilgili birçok ça-lışma yapılmıştır.

Kök [5] çalışmasında; yıl boyu soğutma suyu kul-lanılan ve mevcut bir hava soğutmalı chiller sistemi olan tesis için gerekli soğutma kapasitesini karşıla-yacak bir kuru soğutucu seçimi yaparak sağlana-cak enerji tasarrufunu hesaplamıştır. Hesaplamalar İstanbul ve Konya illeri için ayrıntılı olarak yapıl-mıştır. Hesaplama yapılırken bu şehirlere ait lite-

Tesisat-170-14032019.indd 22 26.03.2019 15:34



ratürde bulunan bin dataları kullanılmıştır. Suyun kuru soğutucudan çıkış sıcaklığı, yaklaşık olarak hava giriş sıcaklığı ile suyun kuru soğutucuya giriş sıcaklığının ortalaması olarak kabul edilerek kuru soğutucunun harcayacağı güç hesaplanmıştır. Dış hava sıcaklığı soğutma suyu dönüş sıcaklığının 2 °C altına düştüğünde kısmi doğal soğutma, 10 °C altına düştüğünde ise %100 doğal soğutma ya-pılacak şekilde şehirlerin sıcaklık değerlerinin yıl-lık tekrarlanma sıklığı kullanılarak tesisin çalışma süresine göre enerji maliyetleri hesaplanmıştır.

Acül [1] çalışmasında; dış ortam sıcaklıklarının is-tenen soğutma suyu sıcaklılarının altına düşmesi ile birlikte soğutma grubu sistemine kuru soğutu-cu sistemi ilave edilerek sağlanan enerji tasarrufu hesabını yapmıştır. Çalışmasında kuru soğutucu-lar için malzeme, performans, enerji kullanımı ve konstrüktif özellikler hakkında da bilgi vermiştir. Ülkemizdeki şehirlere ait bin verileri kullanılarak doğal soğutma ile enerji verimliliğin hangi oranda arttırılabileceği hesaplanmıştır. Hesaplar Ankara şehri için detaylı biçimde yapılmıştır. Yapılan ça-lışma sonucunda A sınıfı kuru soğutucu kullanıl-dığında %62,23 verimlilik hesaplanmıştır.

Kara [6] çalışmasında; deney verilerini esas alarak sistemin soğutma (COPS) ve ısıtma (COPI) tesir katsayı değerlerini hesaplamıştır. Mekanik soğut-ma sisteminin çalışma prensipleri anlatılarak sis-tem elemanları olan kompresörler, genleşme valf-leri, evaporatörler ve kondanserler hakkında bilgi verilmiştir. Hava soğutmalı kondenser ve evapora-tif kondenser için mekanik soğutma sistemi hesabı anlatılmıştır. Deney sistemi ve kullanılan cihazlar tanıtılmıştır. Amaca yönelik evaporatif kondenser tasarlanarak, sistem hem hava soğutmalı hem de evaporatif soğutmalı çalıştırılarak deneyler ger-çekleştirilmiştir. Evaporatif kondenserli soğutma sistemlerinin daha etkin bir soğutma sağladığı gö-rülmüştür.

Akdeniz ve Osma [7] çalışmalarında evaporatif so-ğutmanın mekanik soğutma ile entegre olduğu bir sistemde Çorlu için enerji tasarrufunu incelemiş-lerdir. Çalışmada bir toplantı salonu için gerekli soğutma kapasitesi hesaplanarak evaporatif soğut-mayla yapılan enerji tasarrufu mekanik sıkıştırma-lı soğutma sistemiyle karşılaştırılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda, dış hava özgül nem değerinin, üfleme havası özgül neminden yüksek olduğu gün-lerin %87 mertebesinde olduğu Çorlu için evapora-

tif soğutmanın enerji tasarrufu sağlayan bir sistem olmadığı açıklanmıştır.

İdiz vd. [8] çalışmasında evaporatif soğutmayı açıklayarak türlerini anlatmışlardır. Evaporatif so-ğutma sisteminde bulunan elemanlar anlatılmıştır. Evaporatif soğutma kullanım alanlarından bahset-mişlerdir. Direkt evaporatif soğutma, endirekt eva-poratif soğutma, endirekt/direkt evaporatif soğut-ma ve endirekt evaporatif ve soğutma serpantinli iki kademeli soğutma sisteminin termodinamik analizlerini yaparak COP değerlerini hesaplamış ve karşılaştırma yapmışlardır. Yapılan çalışma ne-ticesinde evaporatif soğutma sistemlerinin gerek yalın kullanımlarında gerekse diğer sistemlerle en-tegre çalışmasında ciddi derecede avantajlar sun-duğu görülmektedir.

Angelis, A. vd. [9] yapmış oldukları çalışmada, alışveriş merkezi binalarına hizmet veren soğut-ma tesislerinde kuru soğutucuların kullanılması ile elde edilebilecek olası enerji tasarrufunu araş-tırmışlardır. Bu binalarda insan yoğunluğu, ay-dınlatma, elektrikli cihazlar, koridorlarda bulunan büyük tavan pencerelerinden güneş ışınlarının girmesi gibi nedenlerle ısı kazançları oldukça faz-ladır. Bu nedenle bu binaların bazı bölgelerinin ge-çiş mevsimlerinde ve kış aylarında da soğutulması gerekmektedir. Yapmış oldukları çalışmada alış-veriş merkezi için bir su dolaylı serbest soğutma sistemi geleneksel bir soğutma ekipmanına entegre edildiğinde elde edilen enerji tasarrufunu incele-mişlerdir. Dış hava koşullarına bağlı olarak kuru soğutucular suyu soğutmak için alternatif olarak kullanılabilirler. Bu sayede sağlanan su fancoille-re gönderilerek dolaylı bir şekilde serbest soğutma elde edilir, bu durum da chiller cihazını kapatmaya olanak sağlar. Farklı lokasyonlarda enerji simülas-yonları ile elektrik enerjisi tasarrufu incelenmiştir. Simülasyon sonuçları, geleneksel bir tesis ile kuru soğutucu ile donatılmış bir tesis arasında bir karşı-laştırma yapılmasına izin vermiştir.

Sohani, A. vd. [10] yapmış oldukları çalışmada bir selüloz malzemeden üretilmiş evaporatif soğutma pedi sisteminin performans özelliklerini açıkla-mak için hesaplama ve istatistiksel araçların geliş-tirilmesi üzerinde çalışmışlardır. Besleme havası sıcaklığı ve ped basınç düşüşünü tahmin etmek için yapay sinir ağı, genetik programlama ve çoklu doğrusal regresyon olmak üzere üç hesaplama ve istatistiksel araç kullanmışlardır. Elde edilen mo-

Tesisat-170-14032019.indd 23 26.03.2019 15:34



deller analiz edilmiş ve analitik modeller ile karşı-laştırılmış ve kapsamlı bir hata analizi yapılmıştır. Çoklu doğrusal regresyon ve yapay sinir ağı mo-dellerinin sırasıyla besleme havası sıcaklığını ve ped basınç düşüşünü ölçmek için diğer yaklaşım-lardan daha iyi performans gösterdiği bulunmuş-tur. Giriş hava koşullarının ve ped özelliklerinin farklı sistem performans parametrelerine kapsamlı olarak incelenmiştir. Ped kalınlığı ve temas alanı için en iyi değerlerin termal konfor şartlarını sağ-layan minimum değerler olduğu bulunmuştur. Çok sıcak ve kuru hava koşullarında soğutulmuş hava-nın bir kısmının yeniden sirkülasyonu ile doğrudan evaporatif soğutma sisteminin kullanılması araştı-rılmış ve geleneksel sistemlere alternatif olarak önerilmiştir.

Yapılan bu çalışmada Türkiye’nin dört farklı iklim bölesinden birer il seçilerek evaporatif ped kulla-nılmasının kapasite üzerindeki etkisi incelenmiş-tir. Hangi iklim bölgesinde ne oranda fayda elde edileceği hesaplanmıştır.

2. KURU SOĞUTUCUDA ISI TRANSFERİ

Kuru soğutucu toplam kapasitesi 1 no’lu denklem ile hesaplanmıştır.

Q = U x A x ΔTm (1)

Logaritmik sıcaklık farkı ΔTm, 2 no’lu denklem ile hesaplanmıştır.

ΔTm = (ΔTo - ΔTi)/ln(ΔTo - ΔTi) (2)

ΔTo = Tsg - Thç (3)

ΔTi = Tsç - Thg (4)

Kuru soğutucu toplam ısı transfer katsayısı 5 no’lu denklem ile hesaplanır.

1UA

= 1h1A1

+ dxw

kA+ 1

h2A2 (5)

3. EVAPORATİF PED KULLANIMI İLE KURU SOĞUTUCUDAKİ ISI TRANSFERİ

Havanın evaporatif pedden geçtikten sonraki sı-caklığı psikrometri diyagram yardımıyla hesaplan-mıştır.

Evaporatif ped sayedinde hava neme doyurularak sıcaklığı düşürülür böylece hava duyulur olarak soğutulmuş olur.

Duyulur soğutma aşağıdaki formül yardımıyla he-saplanabilir.

Qduyulur = m x cp x ΔT (6)

ΔT = T1 - T2 (7)

Evaporatif pedin verimi aşağıdaki formül yardı-mıyla hesaplanabilir.

η = (T1 - T2) / (T1 - Tyt) (8)

4. BULGULAR ve SONUÇLAR

Kuru soğutucunun farklı hava şartlarındaki ısıl ka-pasite hesabı yapılırken akışkan debisi, hava debi-si, akışkan giriş sıcaklığı sabit kabul edilmiştir. Bu değerler Tablo 1’de verilmiştir.

Tablo 1. Kuru Soğutucu Hesabında Sabit Kabul Edilen Değerler

Su Debisi 20.000 kg/hHava Debisi 26.967 m3/hSuyun Giriş Sıcaklığı 50 °C

Hesaplamalar Türkiye’nin dört farklı derece gün bölgesinden birer şehir seçilerek İstanbul, Ankara, Antalya ve Erzurum için yapılmış olup, Meteoro-loji Genel Müdürlüğü’nden alınan 2017 yılı sıcak-lık ve nem değerlerinin aylık ortalaması alınarak gerekli hesaplamalar yapılmıştır. Evaporatif pedin havayı %100 neme doyurduğu kabul edilerek ped-den geçen havanın sıcaklığı hesaplanmıştır.

Şekil 3. Evaporatif soğutmanın psikrometrik diyagram üzerinde gösterilmesi

Tesisat-170-14032019.indd 24 26.03.2019 15:34



4.1. 1. İklim Bölgesi

Antalya ilinde evaporatif ped kullanılması hava-nın üniteye giriş sıcaklığı düşürmüştür. Evaporatif ped kullanılması özellikle yaz aylarında havanın üniteye giriş sıcaklığını ciddi derecede düşürmüş-tür. Örnek olarak Haziran ayı sıcak ortalaması 26,45 °C iken evaporatif ped sayesinde ortalama sıcaklık 21,1 °C’ye düşmüştür.

Şekil 4. Antalya ili için aylara göre hava sıcaklık ve evaporatif ped sonrası sıcaklık değerleri

Evaporatif ped sayesinde elde edilen sıcaklık dü-şüşü ürün kapasitesinde artışa neden olmuştur. Antalya ili için kapasite artışı her ay görülmüştür. Örnek olarak Haziran ayında kuru soğutucudan 154,69 kW kapasite alınırken, evaporatif pedli kuru soğutucu kullanıldığında bu kapasite 191,86 kW ol-maktadır.

Şekil 5. Antalya ili için kuru soğutucu ve evaporatif soğutmalı kuru soğutucu kapasiteleri


Şekil 6’da Türkiye 2. iklim bölgesinde bulunan İstanbul ili için aylık ortalama hava sıcaklık de-ğerleri ve evaporatif pedden geçen havanın aylık ortalama sıcaklık değerleri verilmiştir. Şekilden görüleceği üzere İstanbul ili için evaporatif ped kullanımı kuru soğutucuya giren havayı neme do-

yurarak sıcaklığını düşürür. Evaporatif ped kulla-nımı sayesinde sıcaklık düşüşü her ay gerçekleş-mesine rağmen, Mayıs-Eylül ayları arasında daha fazla bir sıcaklık azalması olduğu görülmektedir.

Şekil 6. İstanbul ili için aylara göre hava sıcaklık ve evaporatif ped sonrası sıcaklık değerleri

Şekil 7’de aylara göre kuru soğutucu ısıl kapasitesi ve evaporatif ped olduğu durumdaki kuru soğutu-cu kapasiteleri karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Seçilen kuru soğutucu modeli için, İstanbul veri-lerine göre hesaplama yapıldığında, evaporatif ped sayesinde ürün kapasitesinde artış olduğu, şekil-den anlaşılmaktadır. Evaporatif ped kullanımının soğutma yükünün fazla olduğu Mayıs-Eylül ayları arasında daha fazla ısıl kapasite elde edildiği gö-rülmektedir.

Şekil 7. İstanbul ili için kuru soğutucu ve evaporatif pedli kuru soğutucu kapasiteleri


Şekil 8’de de görüleceği üzere Ankara ili için eva-poratif ped kullanımı kuru soğutucuya giren hava-yı neme doyurarak sıcaklığını düşürür. Evaporatif ped kullanımı sayesinde sıcaklık düşüşü her ay olsa da Mayıs-Eylül ayları arasında daha fazla bir düşüş olduğu görülmektedir.

Tesisat-170-14032019.indd 25 26.03.2019 15:34



Ocak ayı gibi hava değerlerinin 0 °C’nin altına in-diği sıcaklıklarda evaporatif ped kullanımı avantaj sağlamamaktadır. Bu aylarda evaporatif ped kulla-nılması tavsiye edilmemektedir.

En fazla sıcaklık düşüşü Şekil 8’de görüleceği üze-re Temmuz ayında yaşanmıştır. Temmuz ayı sıcak-lık ortalaması 25,61 °C iken, evaporatif ped kulla-nılarak aylık ortalama sıcaklık değeri 15,8 °C’ye düşürülmüştür.

Şekil 8. Ankara ili için aylara göre hava sıcaklık ve evaporatif ped sonrası sıcaklık değerleri

Ankara ili için kuru soğutucuda evaporatif ped kullanılması sayesinde ürün kapasitesinde yaşanan artış Şekil 9’da gösterilmiştir.

Şekil 9. Ankara ili için kuru soğutucu ve evaporatif soğutmalı kuru soğutucu kapasiteleri


Şekil 10’dan da görüleceği üzere evaporatif ped kullanımı kuru soğutucuya giren havayı neme do-yurarak sıcaklığını düşürür. Havanın eksi değerle-re düştüğü Ocak, Şubat aylarında evaporatif ped kullanımının avantajlı bir durum olmadığı görül-müştür.

Şekil 10. Erzurum ili için aylara göre hava sıcaklık ve evaporatif ped sonrası sıcaklık değerleri

Aşağıdaki grafikte normal kuru soğutucu ve eva-poratif pedli kuru soğutucudan alınan kapasiteler gösterilmiştir.

Şekil 11. Erzurum ili için kuru soğutucu ve evaporatif soğutmalı kuru soğutucu kapasiteleri

5. SONUÇ

Bu çalışmada Türkiye’nin 4 farklı ili için kuru so-ğutucularda evaporatif soğutmanın kapasiteye olan etkisi incelenmiştir.

İstanbul, Ankara ve Antalya illeri için evaporatif soğutma yöntemiyle soğutma kapasitesinde her ay artış yaşanırken, Erzurum gibi soğuk iklime sahip lokasyonlarda evaporatif soğutmanın her ay avan-tajlı olmadığı gözlenmiştir. Kuru soğutucular ile birlikte evaporatif ped kullanılmasının özellikle yaz aylarında soğutma kapasitesinde önemli bir ar-tış sağladığı gözlenmiştir.

1. iklim bölgesinde bulunan Antalya için yıl bo-yunca evaporatif pedli kuru soğutucu kullanılma-sı kapasiteyi ortalama %20 arttırmıştır. Bu oran

Tesisat-170-14032019.indd 26 26.03.2019 15:34



Temmuz ayında %56 olarak en yüksek değerine ulaşmıştır.2. iklim bölgesinde bulunan İstanbul ili için yıl bo-yunca evaporatif pedli kuru soğutucu kullanılması kapasiteyi ortalama %19,40 arttırmıştır. Bu oran Temmuz ayında %42,6 olarak en yüksek değerine ulaşmıştır.3. iklim bölgesinde bulunan Ankara ili için yıl bo-yunca evaporatif pedli kuru soğutucu kullanılma-sı kapasiteyi ortalama %17,3 arttırmıştır. Bu oran Temmuz ayında %43 olarak en yüksek değerine ulaşmıştır.4. iklim bölgesinde bulunan Erzurum ili için yıl bo-yunca evaporatif pedli kuru soğutucu kullanılması tavsiye edilmemektedir. Hava sıcaklığının eksi de-ğerlere düştüğü aylarda evaporatif ped kullanılma-sı anlamsızdır. Ped kullanılması hava sıcaklığının artı değerlerinde fayda sağlamaktadır. Erzurum ili için evaporatif ped kullanıldığında kapasite artışı Ağustos ayında %37,3 olarak en yüksek değerine ulaşmıştır.Hesaplama yapılan İstanbul, Ankara, Antalya ve Erzurum illeri için Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında evaporatif ped kullanıldığında kapasitede %20 ve daha fazla artış olduğu hesap-lanmıştır.

Türkiye’nin 4 farklı iklim bölgesinden seçilen İs-tanbul, Ankara, Antalya ve Erzurum için yapılan çalışmalar neticesinde özellikle bahar ve yaz ay-

larında evaporatif ped kullanımının kapasiteye olumlu katkı sağladığı görülmüştür. Evaporatif ped sayesinde suyun çıkış sıcaklığı düşürülerek sistem için gerekli soğutmayı sağlamak için kul-lanılan enerji miktarında tasarruf sağlanır. Evapo-ratif ped kullanımının 4 il için de Haziran, Tem-muz, Ağustos, Eylül aylarında %20 ve yukarısında avantaj sağladığı Şekil 12’de gösterilmiştir. İstan-bul, Ankara, Antalya ve Erzurum için evaporatif pedli ve pedsiz kuru soğutuculardan alınan kapa-siteler Şekil 12’deki gibi tek bir grafik üzerinde gösterilmiştir.

KISALTMALAR

A Akışkan temas yüzeyi [m2]A Isı transferi yüzey alanı [m2]U Toplam ısı transferi katsayısı [W/m2K]H Konveksiyon ısı transfer katsayısı [W/m2K]K Malzeme ısı iletim katsayısı [W/mK]Q Isı miktarı [W]ΔTo Sıcak akışkan girişi için itici güç [°C]ΔTi Sıcak akışkan çıkışı için itici güç [°C]Tsg Su giriş sıcaklığı [°C]Tsç Su çıkış sıcaklığı [°C]Thç Hava çıkış sıcaklığı [°C]Thg Hava giriş sıcaklığı [°C]U Toplam ısı transfer katsayısı [W/m2K]

Şekil 12. Aylara göre evaporatif ped kullanımının kapasiteye etkisi

Tesisat-170-14032019.indd 27 26.03.2019 15:34



mesi, Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversit-esi Fen Bilimleri Enstitüsü, Karabük, 2015.

[5] Kök, G., Kuru Soğutucu Kullanımının Ener-ji Verimliliği Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilim-leri Enstitüsü, İstanbul, 2012.

[6] Kara, A., Evaporatif Kondanser Tasarımı, İm-alatı ve Deneysel Olarak İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Fen Bilim-leri Enstitüsü, Karabük, 2008.

[7] Akdeniz, H. ve Osma E., Evaporatif Soğut-manın Çorlu İçin Kullanılabilirliği, Mühendis ve Makine, 52 (619) : 63-70, 2011.

[8] İdiz vd., İklimlendirme Sistemlerinde Evapo-ratif Soğutma Uygulamaları, 13. Ulusal Tesi-sat Mühendisliği Kongresi, İzmir, 1761-1776, 2017.

[9] Angelis, A. vd., Energy Savings Evaluation for Dry-Cooler Equipped Plants in Shopping Mall Buildings, International Journal of Heat and Technology, Cilt:35, Özel Sayı:1, 361-366, 2017.

[10] Sohani, A. vd., A Comprehensive Performance Investigation of Cellulose Evaporative Cool-ing Pad Systems Using Predictive Approach-es, Applied Thermal Engineering, 1589-1608, 2017.

ΔTm Logaritmik sıcaklık farkı [°C]Qduyulur Duyulur soğutma [W]m Havanın kütlesi [kg/s]cp Özgül ısı [j/kg°C]ΔT Sıcaklık farkı [°C]T1 Evaporatif ped giriş sıcaklığı [°C]T2 Evaporatif ped çıkış sıcaklığı [°C]η Evaporatif ped verimi [%]Tyt Yaş termometre sıcaklığı [°C]

KAYNAKLAR

[1] Acül, H., Kuru Soğutuculu Doğal Soğutma Uygulamaları ile İklimlendirme Sistemler-inde Enerji Verimliliği, IX. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, İzmir, 83-114, 2009.

[2] Friterm A.Ş., Plastik Endüstrisinde Soğut-ma Sistemleri ve Uygulamaları, Friterm A.Ş. Teknik Yayını, İstanbul, 978-605-89090-0-7, 2019.

[3] Bulut, H., Soğutma ve Klima Tekniği, Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü, Şanlıurfa, 2017.

[4] Eser, S., Evaporatif Soğutmanın Havanın Psikrometrik Özelliklerine Etkisinin İncelen-

Tesisat-170-14032019.indd 28 26.03.2019 15:34



Farklı Oda Sıcaklığı ve Hava Hızı Değerlerinde İki Farklı Ameliyathanede Ameliyat Masası Üzerindeki Partikül Sayılarının İncelenmesi

ÖZ

Bu çalışmada, biri laminer akış (LAF) ünitesi diğeri difüzör ile iklimlendirilme-si yapılan iki farklı ameliyathanede ameliyat masası üzerinden partikül sayımları yapılmıştır. Her iki odada, oda sıcaklıkları 19 °C-22 °C arasında iken ölçümler alınmıştır. LAF üniteli odanın günlük kullanımda ortalama hava giriş hızı değerinin 0,1 m/s olduğu tespit edilmiş ve bu değer standartlara uygun olmadığından sistemin çıkabildiği maksimum ortalama hava giriş hızı değeri olan 0,2 m/s değerinde de partikül sayımı yapılmıştır ve bulunan sonuçlar kıyaslanmıştır.Elde edilen partikül sayılarına bakıldığında sıcaklığın direkt olarak partikül sayı-ları üzerinde etkisi olduğunu söylemek mümkün değildir. Ancak hava giriş hızının LAF üniteli sistemlerde partikül sayısını oldukça etkilediği söylenebilir. Ayrıca LAF ünitesi ile iklimlendirme yapılan ameliyathanede ortalama hava giriş hızı değeri 0,1 m/s civarlarında olduğunda partikül sayısı açısından difüzörlü sistemden çok farklı olmadığı görülmüştür.

Anahtar KelimelerAmeliyathane İklimlendirmesi, Laminer Akış Ünitesi Sistemi, Difüzör, Partikül Sa-yımı.

Hande UFATDr. Öğretim ÜyesiBursa Uludağ Ü[email protected]

Recep YAMANKARADENİZProf. Dr.Bursa Uludağ ÜniversitesiMakine Mühendisliği Bölümü [email protected]

ABSTRACT

In this study, particle counts were performed on an operating table in two different operating rooms, One of the rooms is air-conditioned with a laminar flow (LAF) unit and the other is with diffusers. Measurements were taken when the room tem-peratures were between 19 °C and 22 °C in both rooms. The average inlet air veloc-ity of the LAF room was found to be 0,1 m/s for daily use, and since this value was not in compliance with the standards, so particle counts were made at 0,2 m/s, the maximum average air inlet velocity of the system.According to the results, it is not possible to say that the temperature directly affects the number of particles. However, it can be said that the inlet air velocity greatly af-fects the number of particles in LAF unit systems. It was also found that the number of particles was not much different from the diffuser system when the average air inlet velocity was around 0,1 m/s in the operating theater with the LAF unit.

KeywordsOperating Room Air Conditioning, Laminar Air Flow Unit System, Diffusor, Par-ticle Counting.


Investigation of Particle Numbers on Surgical Table in Two Different Operating Rooms at Different Room Temperatures and Air Inlet Velocities

Ufat, H., Yamankaradeniz, R., Farklı Oda Sıcaklığı ve Hava Hızı Değerlerinde İki Farklı Ameliyathanede Ameliyat Masası Üzerindeki Partikül Sayılarının İncelenmesi, 13. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Bildiriler Kitabı, sf. 1529-1540, Nisan 2017.

Tesisat-170-14032019.indd 29 26.03.2019 15:34



1. GİRİŞ

Hastane iklimlendirmesi tesisat mühendisliğinin en karmaşık alanlarından biridir. Isıl konfor şart-larını sağlamanın yanında, hava yoluyla yayılan enfeksiyon kaynaklarının azaltılması ve minimize edilmesi için iklimlendirme ve havalandırma sis-temleri gereklidir [1, 2]. Özellikle ameliyathane iklimlendirmesi, ameliyat enfeksiyonunu önemli derecede etkilemekte olduğundan iklimlendirme sistemlerinin tasarımı, uygulaması ve işletmesi sı-rasında oldukça dikkatli olmak gerekmektedir. İk-limlendirme sistemi, ameliyat boyunca hastayı en-feksiyondan korumalı, havayla yayılan enfeksiyon kaynaklarını minimize etmeli ve aynı zamanda hem hasta hem de ameliyat ekibi için konforlu ve hijyenik bir ortam oluşturmalıdır. Bu şartların hep-sinin bir arada sağlanması gerektiğinden dolayı, ameliyathane iklimlendirmesi tesisat mühendisliği alanının en zor konularından biridir [3, 4, 5, 6].

Standartlara uygun yapılmayan ve işletim sırasın-daki bakımlarına dikkat edilmeyen ameliyathane iklimlendirme sistemleri, ortamdaki ısıl konfor şartlarını sağlayamadığı gibi hava yoluyla gelen mikrobiyolojik maddeler enfeksiyona sebep ola-bilmektedir. Ameliyathane enfeksiyonu hastanın sağlığını tehlikeye soktuğu gibi hastanın iyileşme süresini uzatarak maddi anlamda da büyük kayıp-lara neden olmaktadır. Enfeksiyonu minimize ede-bilmek için uygun hava sıcaklığı ve bağıl nemiyle birlikte hava giriş hızı ve dağıtım şeklinin kontrolü oldukça önemli rol oynamaktadır.

2- İNCELENEN AMELİYATHANELER

Laminer akış (LAF) ünitesi bulunan ameliyatha-nedeki ünite 300x300 cm boyutlarındadır. Ünite etrafında 50 cm genişliğinde kısmi perde vardır. Ameliyat masası ünitenin altında tam ortada ko-numlandırılmıştır. Odanın karşılıklı iki duvarın-da 4 noktadan emiş yapılmaktadır. Menfezin ikisi tabana, diğer ikisi de tavana yakın konumlandırıl-mıştır. Ameliyat lambalarının da ameliyatlar esna-sından genelde Şekil 1’deki konumunda kullanıldı-ğı öğrenilmiştir ve ölçümler sırasında bu konumda tutulmuştur. Difüzörler vasıtasıyla iklimlendiril-mesi yapılan ameliyathane de Şekil 2’de görül-mektedir. 61x61 cm boyutlarında 4 adet difüzörle ortama hava girişi yapılmaktadır ve kirli hava LAF ünitesi olan odayla aynı şekilde dışarıya atılmak-tadır. Her iki sistemde HEPA filtreler mevcuttur.

Şekil 1. Laminer flow üniteli ameliyathane

Şekil 2. Difüzörlü ameliyathane

Sıcaklık ölçüm cihazlarıyla laminer flow izdüşümü içerisinde ve dışarısında, ameliyat masası yanında olmak üzere 4’er noktadan ölçümler alınmıştır.

Tesisat-170-14032019.indd 30 26.03.2019 15:34



LAF ünitesi dışındaki ölçümlerin ortalaması alı-narak odanın sıcaklığı belirlenmiştir. LAF ünitesi yüzeyinden de 6 noktada hava hızı ölçümü alınıp ortalaması bulunarak yaklaşık hava giriş hızı he-saplanmıştır. Ameliyat masası üzerinden, masanın baş, orta ve ayak kısmı olmak üzere 3 noktasından partikül sayımı yapılmıştır. Benzer ölçümler Şekil 2’de görülen difüzörlü sistemle iklimlendirilmesi sağlanan ameliyathanede de yapılmıştır. Ölçümler sırasında lambaların ve ameliyat masasının ko-numları her ölçümde aynı pozisyona getirilmiştir. Lambaların konumu da bir ameliyathane hemşire-sine danışılarak ameliyatlarda en çok tercih edilen konuma ayarlanmıştır ve Şekil 1 ve 2’de görülmek-tedir.

3. ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ

3.1. Ameliyathane İç Hava Kalitesiyle İlgili Genel Bilgiler

Hastane içerisinde çok farklı koşullarda mahal-ler olması ameliyathane iklimlendirme sistem tasarımını zorlaştıran ana sebeplerinden biridir. Ameliyathane iklimlendirmesi de hastane iklim-lendirmesinin en önemli kısmını oluşturmaktadır. Ameliyathane personelinin ısıl konforunu sağlar-ken ameliyat yarasının de enfeksiyon kapma ola-sılığını minimize etmek gerekir. Bunları sağlamak için içerideki sıcaklık, bağıl nem, hava giriş hızı, odanın basınç farkı ve mahaldeki partikül sayısı gibi parametrelerin hepsinin belli sınırlar içerisin-de olması gerekmektedir ve işin zorluğu da bunu yapabilmektir. Bu şartların olması gereken sınır değerleri için uluslararası geçerli tek bir standart yoktur. Her ülkenin kullandığı belli standartlar bulunmaktadır ve klima tasarımlarını bu standart-lara göre yapmaktadırlar. Ülkemizde genelde DIN 1946/4, ISO 14644, ASHRAE ve VDI 2167 stan-dartları tercih edilmektedir.

Yapılan çalışmalar hastane enfeksiyonunun %14-16 civarı ameliyathanelerden kaynaklandığını gös-termektedir. Hastane enfeksiyonu hastanın hayatı-nı tehlikeye soktuğu gibi tedavi süresini de 10 gün civarında uzatabilmektedir [7]. Uzayan bu süreç maddi olarak da bir yük oluşturmaktadır. Ameli-yat yarasındaki kontaminasyon %80-90 oranında ortamdaki havadan kaynaklanmaktadır [8, 9]. Bu sebeplerden dolayı hem ısıl konforu sağlamak hem de içeriyi hijyenik tutmak için aşağıda bahsedilen özelliklerin sürekli kontrol altında olması gerekir.

Sıcaklık: ASHRAE standartlarına göre ameliyat-hane sıcaklığı 20-24 °C arasında [10], DIN 1946-4 standardında 19-26 °C arasında [11] ve VDI 2167 standartlarına göre 22 °C olmalıdır [12]. Ameliyat-hane içerisindeki herkesin ısıl konforunu sağlamak oldukça zordur. Cerrahlar 18-19 °C’de, hemşireler ise 22-24,5 °C arasında kendilerini konforlu his-setmektedir. Hasta için ise 24-26 °C aralığı tavsiye edilmektedir [9].

Bağıl Nem: Bağıl nem de ısıl konforu sağlamak için sıcaklık kadar önemli bir parametredir. Ayrıca belli bir bağıl nem oranı üzerinde bakteri artışı hız-landığından hijyen kontrolü için de önemlidir. Çok düşük bağıl nem değerleri de ameliyat sırasında hastanın kan pıhtılaşmasına engel olabildiği gibi ameliyathane içerisindeki cihazların statik yükü-nü arttırmaktadır. Bu fazla statik yük de içerideki anestezik gazların tutuşmasına sebep olabilmek-tedir [9]. Standartlarda istenilen bağıl nem değer-leri ASHRAE’de %30-60 [10] ve %VDI 2167 [12] Standardı’nda %30-50 önerilmektedir [13,14].

Hava Giriş Hızı ve Hava Dağılım Şekli: Hava dağıtım şekli ameliyathanenin hijyenini sağlamak açısından oldukça önemlidir. Eski hastanelerde daha çok karışık hava akışlı sistemler kullanıl-maktaydı. Ancak bu sistemlerde parçacıklar tüm ortama dağılmaktadır [13]. Bu sistemlerde ortama sağlanması gereken toplam taze hava miktarının 2,400 m3/h olması istenmektedir [14]. Daha son-ra tek yönlü laminer akış sağlayan “Laminer Akış Üniteleri” kullanılmaya başlanmıştır. Başlangıçta çoğunlukla 120x240 cm boyutlarında LAF ünite-leri kullanılmaktaydı. Ancak bu ölçülerdeki ünite-lerde özellile personelin üzerinde türbülanslı hava akış bölgeleri oluşmaktadır. Ayrıca steril cerrahi aletlerin bulunduğu masa bu akış bölgesinin dı-şında kaldığından dolayı bu aletlerin üzerindeki bakteri üremesine engel olunamamıştır [15]. Son-rasında VDI 2167 Standardı’nda 320x320 cm bo-yutlarında LAF ünitesi tavsiye edilmiştir [12]. Bu sayede hastayla birlikte ameliyathane personeli ve steril aletlerin bulunduğu masa da laminer akış altına alınmıştır [9]. Partiküllerin ortamdan uzak-laştırılması için hava giriş hızı da oldukça önemli-dir. Hava giriş hızı ise ASHRAE standartlarında ortalama 0,13-0,18 m/s [10], DIN 1946/4 ve VDI 2167’de ise minimum 0,23 m/s [11, 12] civarların-da tavsiye edilmektedir. Ancak çalışmalarda 0,45 m/s hızın ameliyathane personelini rahatsız ettiği belirtilmiştir [2]. Mahalde en uygun akışı yakala-

Tesisat-170-14032019.indd 31 26.03.2019 15:34



yabilmek, havanın toplanış şekline de dikkat et-mek gerekir. Genelde tavsiye edilen karşılıklı iki duvardan, havanın 2/3’ünün tabandan 1/3’ünün de tavandan yakın olacak şekilde toplamda 8 nokta-dan toplanmasıdır. Benzer mantıkla 4 noktadan da toplanabilir [9, 19].

Basınçlandırma: Ameliyathanenin hijyenini ko-ruyabilmek için içeriden dışarıya doğru bir hava akışı oluşturmak gerekir. Buna pozitif basınçlan-dırma denir. Bu sayede komşu mahalden içeriye doğru toz ve partiküllerin geçişini önlenmiş olur [13]. Bunun için üflenen havanın bir kısmı egzoz havası olarak atılırken bir kısmı içeride basınç oluşturmak üzere bırakılır.

Partiküller: Ameliyat yaralarında meydana gelen enfeksiyonun %98’inin havadan geçtiği belirlen-miştir [15]. Havayla taşınan deri döküntüleri ve diğer partiküller, anestezik gazlar, aerosoller vb. canlı mikroorganizma kaynaklarıdır [9] ve bunlar enfeksiyona sebep olmaktadır. Yapılan çalışmalar-da bakterilerin 1-5 µm [8], 2,5-20 µm [18, 19] ve 5-10 µm [20] arasındaki boyutlarda partiküllerle taşınmakla olduğunu söylenmektedir. Partikül sayım işlemlerinde ise 0,5 µm’den büyük parti-küllerin sayısı önemsenmektedir [1,21]. Ayrıca 5 µm’den büyük partiküllerle canlı mikroorganizma arasında bir bağlantı vardır [20]. ISO Standardı’nda oda sınıflarına göre mahalde bulunabilecek maksi-mum partikül sayıları Tablo 1’de verilmiştir.

3.2. Ölçüm Yöntemleri

3.2.1. Ameliyathane Sıcaklık Ölçümü

Oda içerisindeki sıcaklık kararlı hale geldikten sonra oda içerisinde, hava dağıtım difüzörü izdü-şümü alanından uzakta, eşit mesafede 4 nokta be-lirlenerek, duvardan 0,5 m uzaklıkta olmak üzere

yer seviyesinden itibaren 1,5 m yükseklikte sıcak-lık ve bağıl nem ölçümleri yapılır [22]. Buna bağlı olarak oda sıcaklığını belirlemek için laminer flow ünitesi izdüşümü dışarısında 4 noktadan ölçümler alınmıştır. Cihazlar online olarak çalışmakta ve alınan ölçümler bir baz ünitesine iletilmektedir ve ölçümler buradan bilgisayara aktarılabilmektedir. Cihazlar dakikada bir ölçüm alacak şekilde ayar-lanmıştır. Herhangi bir ölçüm süresi belirtilmedi-ğinden cihazların bulundukları noktalarda 30’ar dakika boyunca ölçüm alınmış ve ortalamaları alı-narak odanın sıcaklık değeri belirlenmiştir. Şekil 3 ve Şekil 4’te baz ünitesi ile radyofrekanslı sıcaklık ve bağıl nem ölçer görülmektedir.

Şekil 3. Baz ünitesi

Şekil 4. Online sıcaklık ve bağıl nemölçer

Tablo 1. ISO Standardı’na Göre 1 m3 Havada Bulunabilecek Maksimum Partikül Sayısı [21]

ISO Sınıf 0,1 µm 0,2 µm 0,3 µm 0.5 µm 1 µm 5 µm1 10 22 100 24 10 43 1,000 237 102 35 84 10,000 2,370 1,020 352 835 100,000 23,700 10,200 3,520 832 296 1,000,000 237,000 102,000 35,200 8,320 2937 352,000 83,200 2,9308 3,520,000 832,000 29,3009 35,200,000 8,320,000 293,000

Tesisat-170-14032019.indd 32 26.03.2019 15:34



3.2.2. Hava Giriş Hızı Ölçümü

Ortalama giriş havası hızının belirlenmesi için en az 100 saniye ölçüm alınması gereklidir [22]. Hava giriş hızını belirlemek için laminer flow üzerinde belli noktalardan Şekil 5’de gösterilen transmitter ve hız probu ile 5’er dakika ölçüm alınarak bu öl-çümlerin ortalaması alınmıştır. Difüzörlü odada da benzer şekilde difüzör yüzeyinden ölçüm alınmış ve ortalama hava giriş hızları belirlenmiştir. Bu cihaz online olarak çalışmaktadır. Hız probuyla alınan ölçümler transmittere ve oradan da sinyalle baz ünitesine gönderilmektedir.

Şekil 5. Transmitter ve hız probu

3.2.3. Havadan Partikül Sayım Cihazı

Ameliyathane içerisinde laminer flow ünitesinin altı ve özellikle ameliyat masası üzeri hizasındaki partikül sayıları önemli olduğundan ameliyat ma-sası üzerinde partikül sayım değerleri alınmıştır. Tablo 1’de görüldüğü üzere müsaade edilen par-tikül sayıları değerleri 1 m3 hava için verilmiştir. Cihaz 1 m3 hava vakumlamak üzere ayarlanmış ve masanın baş kısmı, ortası ve ayak kısmına gelen noktalarda 3 defa bu işlem uygulanarak elde edilen değerlerin ortalamaları alınmıştır.

Şekil 6. Havadan Partikül Sayım Cihazı

Partikül sayımları LAF ünitesi olan ameliyathane-de tercih edilen kullanım hızı ayarlanmış ve ölçüm alınmıştır. Elde edilen verilere göre ortalama hava giriş hız 0,1 m/s olacak şekilde sistem ayarlanmak-tadır. Hava giriş hızının standartlarda tavsiye edi-len minimum değerinin LAF üniteli sistemlerde 0,23 m/s olduğu belirtilmişti. Ancak sistem maksi-mum hız değerine ayarlandığında ortalama 0,2 m/s civarlarında bir hız değerine çıkmıştır. Bu sebep-ten dolayı bir de ortalama hava giriş hızı 0,2 m/s’de partikül sayımı yapılmıştır.

Difüzörlü odada ise difüzörlerden aşağıya dikey yönde olan ortalama hız değeri Vg= 2-2,2 m/s civar-larında olup odaya yaklaşık 2.400 m3/h taze hava verildiği tespit edilmiş ve kullanılan hava giriş hızı şartlarında LAF üniteli odadakine benzer şekilde ameliyat masasının üzerinde üç noktadan üçer kere partikül sayımı yapılarak ortalamaları bulunmuş-tur. Kullanılan cihazların özellikleri Tablo 2’de görülebilir. Cihazların hepsi ölçümlerin kısa bir süre öncesinde satın alınmıştır ve kalibrasyonları yapılmıştır.

Tablo 2. Kullanılan Ölçüm Cihazlarının Özellikleri

Ölçüm Aleti Ölçüm Aralığı Çözünürlük HassasiyetOnline sıcaklık ve bağıl nem sensörü

Sıcaklık: -20…+50 °CBağıl nem: 0%….+100%

±0,1 °C±1%

±0,5 °C<90% RH ±2%, >90%RH 3%

Transmitter ve hız probu

0 … +60 °C0 … 20 m/s

±0,01 m/s 0,02 mA / 1,5 mV resp. 15 mV±0,03 m/s

Partikül sayım cihazı Partikül kanal boyutları : 0,3 µm, 0,5 µm, 1 µm ve 5 µm Konsantrasyon limiti: 13,3x106 partikül/m3 (10% doğruluk) Örnekleme hızı: 75 litre/dakika

Tesisat-170-14032019.indd 33 26.03.2019 15:34



4. SONUÇLAR VE TARTIŞMA

Yapılan ölçümler sonucunda LAF üniteli odada or-talama hava giriş hızı (Vg) 0,1 m/s için farklı oda sıcaklıklarında elde edilen partikül sayım sonuçları aşağıda verilmiştir. Klima santrali günlük kullanım şartlarına ayarlanmış ve ortalama hava giriş hızı değeri yukarıda bahsedildiği şekilde ölçülmüştür. Hava giriş hızı değişken olmakla birlikte ortalama olarak 0,1 m/s elde edilmiştir.

Tablo 3. Toda=19 °C Vg=0,1 m/s İçin Ameliyat Masası Üzerindeki Ortalama Partikül Sayısı

>0,3 µm >0,5 µm >1 µm >5 µm

Baş kısmı 19.362.829* 69.693 1.204 296*

Orta kısmı 487.832 21.499 2.202 259

Ayak kısmı 2.881.079* 7.852 1.736 516*

Tablo 4. Toda =20 °C Vg=0,1 m/s İçin Ameliyat Masası Üzerindeki Ortalama Partikül Sayısı

>0,3 µm >0,5 µm >1 µm >5 µm

Baş kısmı 1.038.215* 19.713 2.553 430*

Orta kısmı 337.535* 23.450 2.440 352*

Ayak kısmı 10.294.254* 10.501 1.400 321*


>0,3 µm >0,5 µm >1 µm >5 µm

Baş kısmı 2.516.513* 15.331 2.070 376*

Orta kısmı 262.679* 15.249 1.790 363*

Ayak kısmı 315.987* 11.797 1.797 622*


>0,3 µm >0,5 µm >1 µm >5 µm

Baş kısmı 9.950.544* 18.731 2.324 331*

Orta kısmı 200.009* 12.424 1.688 267

Ayak kısmı 76.637 5.603 1.246 350*

Vg= 0,2 m/s için farklı oda sıcaklıklarında elde edi-len partikül sayım sonuçları aşağıda verilmiştir. Bu hız değeri de klima santrali en yüksek kapasi-tede çalıştırılırken elde edilmiştir.


>0,3 µm >0,5 µm >1 µm >5 µm

Baş kısmı 15.925.862* 11.506 878 134

Orta kısmı 235.430* 12.479 805 80

Ayak kısmı 233.185* 14.443 1.239 150


>0,3 µm >0,5 µm >1 µm >5 µm

Baş kısmı 30.172.732* 5.244 726 76

Orta kısmı 211.683* 8.716 791 71

Ayak kısmı 53.428 8.891 1.220 278

Tablo 9. Toda =21 °C V=0,2 m/s İçin Ameliyat Masası Üzerindeki Ortalama Partikül Sayısı

>0,3 µm >0,5 µm >1 µm >5 µm

Baş kısmı 74.360 4.027 858 142

Orta kısmı 45.528 3.350 723 104

Ayak kısmı 20.202 1.469 332 90

Tablo 10. Toda =22 °C V=0,2 m/s İçin Ameliyat Masası Üzerindeki Ortalama Partikül Sayısı

>0,3 µm >0,5 µm >1 µm >5 µm

Baş kısmı 2.183.176* 35.533* 3.565 268

Orta kısmı 483.982* 32.418 3.006 168

Ayak kısmı 149.086 12.139 1.292 218

Difüzörlü odada ise ortalama 2400 m3/h taze hava miktarının sağlandığı görülmüş ve bu şartlarda farklı sıcaklıklarda yapılan partikül sayım değer-leri aşağıda verilmiştir.

Tablo 11. Toda=19 °C için Ortalama Partikül Sayısı

>0,3 µm >0,5 µm >1 µm >5 µm

Baş kısmı 213.638* 14.426 1.960 484*

Orta kısmı 159.644* 11.034 1.411 394*

Ayak kısmı 148.033* 8.958 1.335 487*


>0,3 µm >0,5 µm >1 µm >5 µm

Baş kısmı 978.424* 5.681 2.342 536*

Orta kısmı 25.926 4.071 1.575 384*

Ayak kısmı 15.273 2.533 1.058 389*

Tesisat-170-14032019.indd 34 26.03.2019 15:34



Partikül sayımlarıyla ilgili net olarak konuşmak çok mümkün değildir. Odanın ölçüm alınan günkü temizlik durumu, ölçüm esnasında cihazın yakı-nında bulunmak, ameliyathane kapısının açılıp ka-panması vb. gibi birçok kontrol edilemeyen etken vardır.

ISO 6 sınıfı ameliyathane için partikül sayılarının olması gereken değerlerine Tablo 1’den bakarak, uygun olmayan değerler çizelge üzerinde (*) işa-retlenmiştir. Partikül sayısını etkileyen çok fazla etken olduğundan Vg= 0,1 m/s için farklı sıcaklık-lara göre yapılan sayımlarda bu farka direkt olarak sıcaklığın etki ettiğini söylemek çok doğru olma-yacaktır. Özellikle baş kısmında >0,3 µm boyu-tundaki partiküllerde çok yüksek değerde çıkan sonuçların neden kaynaklandığı belirlenememiştir.

Vg= 0,2 m/s hız için yapılan ölçümlerde yine sıcak-lığın direkt olarak etkisi olduğunu söyleyemesek de Vg= 0,1 m/s hava giriş hızına göre partikül sayı-larının düştüğü rahatlıkla görülebilmektedir.

Difüzörlü odadaki partikül sayılarına bakıldığında standartlarda istenilen değerlerin üzerinde olduğu görülmektedir. Ayrıca LAF üniteli sistemin Vg= 0,1 m/s olduğu durumdaki partikül sayılarıyla kı-yaslandığında her iki odadaki partikül sayılarının birbirlerine yakın değerlerde ve kabul edilebilir de-ğerler üzerinde olduğu görülmektedir.

Elde edilen sonuçlara bakıldığında ölçüm alınan ameliyathanelerde sıcaklığın direk olarak etki ettiğini söyleyememekle birlikte LAF üniteli sis-temlerde hava giriş hızının oldukça önemli olduğu görülmektedir. Gürültü ve ameliyathane ekibinin

konforu için hava giriş hızının düşük kullanılması sebebiyle partikül sayısının oldukça arttığı görül-müştür. Amaç ameliyathane ekibinin konforunun yanında enfeksiyon riskini azaltmak olduğundan dolayı sistemin bu kadar düşük hızlarda kullanıl-maması gerekmektedir. Vg= 0,1 m/s olduğunda di-füzörlü odadaki partikül sayılarına yakın değerler elde edilmesi LAF üniteli sisteme yapılan yatırımı boşa çıkarmaktadır. Sistemi sadece yapmak yeterli değildir, uygun şartlarda kullanılması gerekmek-tedir.

Difüzörlü sistemde ise amaç saatte belirli miktar-da taze hava sağlamak olduğundan mecburen hava girişi yüksek hızlarda yapılmaktadır. Ameliyatha-nede tercih edilen hava giriş hızı değerleriyle is-tenilen 2,400 m3/h değeri yaklaşık olarak sağlan-dığından hızı daha düşük kullanma şansı yoktur. Zaten difüzörlü sistemde hava giriş hızının yüksek olması ve oluşan türbülans sebebiyle partikül sa-yılarının ameliyat bölgesinde artmasından dolayı LAF üniteleri kullanılmaktadır.

Alınan ölçümler sırasında içeride sadece ölçüm alan tek bir kişinin bulunduğu ve ameliyathane ekibi ve hastayla birlikte partikül sayılarının çok fazla artacağı unutulmamalıdır. Bu sebepten dolayı ameliyat ekibinin hijyene çok fazla önem vermesi gerekmektedir.

KAYNAKLAR

[1] Anıl, O. B., Mobedi, M., Özerdem, M. B., “Bir Ameliyat Odasında Klima ve Havalandırma Tasarım Parametrelerinin Değişimi Üzeri-ne Deneysel Bir Çalışma”, 9. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Bildiriler Kitabı, Say. 1191-1201, Mayıs 2009.

[2] Van Gaever, R., Jacobs, V. A., Diltoer, M., Peeters, L., Vanlanduıt, S. “Thermal Comfort of the Surgical Staff in the Operating Room”, Building and Environment, 81: 37-41, 2014.

[3] Forejt, L., Drkal, F., Hensen, J., In Seppänen, O., Säteri, J., Seppänen, O. June, “Assessment of Operating Room Air Distribution in a Mo-bile Hospital: Field Experiment Based on VDI 2167”, In Proceedings of the 10th Int Room-vent Conference, Say. 57-69, Haziran 2007.

[4] Ho, S. H., Rosario, L., Rahman, M. M., “Three-Dimensional Analysis For Hospital Operating Room Thermal Comfort and Con-taminant Removal”, Applied Thermal Engi-neering, 29(10): 2080-2092, 2009.


>0,3 µm >0,5 µm >1 µm >5 µm

Baş kısmı 4.894.441* 3.751 1.989 457*

Orta kısmı 10.663 1.860 926 260

Ayak kısmı 9.356 1.799 1.035 1.219*


>0,3 µm >0,5 µm >1 µm >5 µm

Baş kısmı 24.014.902* 3.670 1.689 445*

Orta kısmı 22.742 3.145 1.353 355*

Ayak kısmı 19.670 3.057 1.423 377*

Tesisat-170-14032019.indd 35 26.03.2019 15:34



[5] Wang, F. J., Lai, C. M., Cheng, T. J., Liu, Z. Y., “Performance Investigation for the Cleanroom Contamination Control Strategy in an Operat-ing Room”, Ashrae Transactions, 116(1): 74-80, 2010.

[6] El Gharbi, N., Benzaoui, A., Khalil, E. E., Kameel, R., “Analysis of Indoor Air Quality in Surgical Operating Rooms Using Experimen-tal and Numerical Investigations”, Mechanics & Industry, 13(2): 123-126, 2012.

[7] Rui, Z., Guangbei, T., Jihong, L., “Study on Bi-ological Contaminant Control Strategies Un-der Different Ventilation Models in Hospital Operating Room”, Building and Environment, 43(5): 793-803, 2008.

[8] Liu, Y., Moser, A., Harimoto, K., “Numerical Study of Airborne Particle Transport in an Op-erating Room”, International Journal of Venti-lation, 2(2): 103-110, 2003.

[9] Balaras, C. A., Dascalaki, E. and Gaglia, A., “HVAC and Indoor Thermal Conditions in Hospital Operating Rooms”, Energy and Buildings, 39(4): 454-470, 2007.

[10] American Society For Heating, Air Condi-tioning Engineers Ashrae/Ashe Standard 170, “Ventilation of Heating Care Facilities”, 2008.

[11] Deutches Institut Fur Normung E. V. DIN 1946, Teil 4, “Raumlufttechnische Anlagen in Krankenhausern”, 2007.

[12] Verein Deytscher Ingenieure, VDI 2167, “Teschniche Gebaudeausrüstung Von Krank-enhausern”, 2007.

[13] Anıl, O. B., Mobedi, M., Özerdem, M. B., “Hastane Hijyenik Ortamları İçin Klima ve Havalandırma Sistemleri Tasarım Parametre-leri”, 8. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, Say. 497-509, Ekim 2007.

[14] Anıl, O. B., Mobedi, M., Özerdem, M. B., “Hastanelerin Hijyenik Sınıf 1 Ortamlarında Kullanılan Klima ve Havalandırma Sistem-leri İçin Tasarım Parametreleri”, Türk Tesi-

sat Mühendisleri Derneği Dergisi, 58: 23-30, 2008.

[15] Diab-Elschahawi, M., Berger, J., Blacky, A., Kimberger, O., Oguz, R., Kuelpmann, R., Kramer, A. and Assadian, O., “Impact of Dif-ferent-Sized Laminar Air Flow Versus No Laminar Air Flow on Bacterial Counts in the Operating Room During Orthopedic Surgery”, American Journal of Infection Control, 39(7): 25-29, 2011.

[16] Yamankaradeniz, R., Horuz, İ., Kaynaklı, Ö., Coşkun, S., Yamankaradeniz, N. İklim-lendirme Esasları ve Uygulamaları, Dora Yayınevi, Bursa, 602 s. 2012.

[17] Sadrizadeh, S. and Holmberg, S., “Effect of a Portable Ultra-Clean Exponential Airflow Unit on the Particle Distribution in An Oper-ating Room”, Particuology, 18: 170-178, 2015.

[18] Chow, T. T., Yang, X. Y., “Performance of Ventilation System in a Non-Standard Operat-ing Room”, Building and Environment, 38(12): 1401-1411, 2003.

[19] Chow, T. T., Yang, X. Y., “Ventilation Per-formance in the Operating Theatre Against Airborne Infection: Numerical Study on an Ultra-Clean System”, Journal of Hospital In-fection, 59(2): 138-147 2015.

[20] Sadrizadeh, S., Tammelin, A., Ekolind, P., Holmberg, S., “Influence of Staff Number And Internal Constellation on Surgical Site In-fection in an Operating Room”, Particuology, 13: 42-51, 2013.

[21] Dharan, S. and Pittet, D., “Environmental Controls in Operating Theatres”, Journal of Hospital Infection, 51(2): 79-84, 2013.

[22] Boylu, A., “Ameliyathane ve Yoğun Bakım Hijyenik Havalandırma Sistemlerinin Per-formans Doğrulaması”, 9. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Bildiriler Kitabı, Say. 1233-1244, Mayıs 2009.

Tesisat-170-14032019.indd 36 26.03.2019 15:34



Araç Radyatörünün Isı Transferi Performansının Su Tabanlı Nanoakışkanlar Kullanılarak Deneysel Olarak Araştırılması

ÖZ

Bu çalışmada, araç radyatöründeki ısı transferi performans artışı saf su, su ta-banlı grafen oksit ve su tabanlı grafen nano ribon nanoakışkanları kullanılarak deneysel olarak incelenmiştir. Deneyler farklı akışkan sıcaklıkları (36 °C, 40 °C ve 44 °C) ve debilerde (0,6 m3/h, 0,7 m3/h, 0,8 m3/h ve 0,9 m3/h) gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar kullanılarak toplam ısı transferi katsayısı, U hacimce %0,01 konsantrasyondaki grafen oksit (GO) ve grafen nano ribon (GNR) nanoakışkanı için hesaplanmıştır. Radyatör soğutması için kullanılan havanın debisi sabit tutul-muştur. Deneylerden elde edilen toplam ısı transfer katsayıları saf su ve nanoa-kışkanlar için karşılaştırılarak ısı transferi performansındaki artış belirlenmiştir. Sonuçlar, toplam ısı transferi katsayısındaki en yüksek artış miktarlarının %0,01 GO-su nanoakışkanı için %8,7 ve %0,01 GNR-su nanoakışkanı için %18,9 olduğu-nu göstermektedir.

Anahtar KelimelerNanoakışkan, Grafen Oksit (GO), Grafen Nano Ribon (GNR), Araç Radyatörü.

Ferhat KILINÇDr. Öğretim ÜyesiCumhuriyet ÜniversitesiMakine Mühendisliği Bölümü[email protected]

Ertan BUYRUKProf. Dr.Cumhuriyet ÜniversitesiMakine Mühendisliği Bölümü[email protected]

Koray KARABULUTDr. Öğretim ÜyesiCumhuriyet ÜniversitesiSivas Meslek Yü[email protected]

ABSTRACT

In this study, heat transfer performance enhancement of a car radiator by using pure water, water- based graphene oxide and water-based graphene nanoribbon nanofluids is investigated experimentally. Experiments are conducted at different fluid temperatures (36 °C, 40 °C and 44 °C) and flow rates (0,6 m3/h, 0,7 m3/h, 0,8 m3/h and 0,9 m3/h). Overall heat transfer coefficient, U is calculated from obtained results for graphene oxide (GO) and graphene nanoribbon (GNR) (0,01% vol. con-centration) nanofluids. The flow rate of the air side which is used for cooling of radiator is kept constant. Overall heat transfer coefficient obtained from the ex-periments are compared with pure water and the nanofluids to determine increase in heat transfer performance. Results showed that, the highest amount of increase in the overall heat transfer coefficient is 8,7% for 0,01% GO-water nanofluid and 18,9% for 0,01% GNR-water nanofluid respectively.

KeywordsNanofluid, Graphene Oxide (GO), Graphene Nano Ribon (GNR), Car Radiator.


Experimental Investigation of Auot Radiator Heat Transfer Performance by using Water Based Nanofluids

Kılınç, F., Buyruk, E., Karabulut, K., Araç Radyatörünün Isı Transferi Performansının Su Tabanlı Nanoakışkanlar Kullanılarak Deneysel Olarak Araştırılması, 13. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Bildiriler Kitabı, sf. 1353-1366, Nisan 2017.

Tesisat-170-14032019.indd 37 26.03.2019 15:34



1. GİRİŞ

Her sektörde olduğu gibi otomotiv sektöründe de enerji verimliliği, enerji tüketiminin minimu-ma indirilmesi, üretilmesi planlanan parçaların optimizasyon testlerinin yapılması konularında çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar yapılıp enerji tasarrufu sağlanırken aynı zamanda ihtiyaç duyulan performans kriterinin de sağlanması ge-rekmektedir. Otomobil soğutma sistemlerinin en önemli elemanlarından birisi radyatörlerdir. Oto-mobil radyatörleri bir çeşit kompakt ısı değiştirici-sidir [1]. Isı değiştiricideki iş yapan taban akışkan içerisine katı parçacıkların süspansiyon şeklinde katılması pasif ısı transferi iyileştirme yöntemle-rinden biridir. Bu yöntem geleneksel akışkanın ısıl iletkenliğini artırarak akışkanın ısı transferi karak-teristiklerini iyileştirmektedir [2].

Soğutucu akışkanlar, su, motor yağı, etilen glikol vb. gibi geleneksel akışkanlar zayıf ısı transfer per-formansına sahiptir ve bu yüzden gereken ısı trans-ferini elde edebilmek için yüksek kompaktlıkta ve etkenlikte sistemler gerekmektedir. Isı transferi geliştirilmesi için gösterilen çabalar arasında akış-kana katkılar uygulaması daha belirgindir. Son za-manlarda nano teknolojideki ilerlemeler nanoakış-kan denilen yeni bir akışkan kategorisi gelişmesini sağlamıştır [3]. Choi, enerji verimli nanoakışkanlar ve daha küçük ve daha hafif radyatörler geliştiril-mesi yoluyla otomotiv endüstrisi için yakıt tasar-rufunu hedefleyen bir proje sunmuştur. Nanoakış-kanlar projesinin temel amacı, güç motorlarının yüksek soğutma ihtiyacına rağmen araç soğutma sistemlerinin boyut ve ağırlıklarının %10’dan daha fazla oranda azaltılmasıdır [4].

Nanoakışkan 100 nm ve daha küçük boyuttaki me-tal, metal oksit, karbon nanotüp veya grafen parça-cıkların genelde Newton kuralına uyan akışkanlar içerisine düşük konsantrasyonlarda eklenmesiyle oluşturulan süspansiyon şeklindeki akışkanlara denilmektedir. Nanoakışkanlar, ısıl yayılım ve ısıl iletkenlik gibi termofiziksel özellikleri iyileştirir-ken, mükemmel bir kararlılık ve taşınım ısı trans-fer katsayısı sağlamaktadırlar ve ayrıca basınç düşüşü ve pompalama gücünde taban akışkanında çok az bir artış meydana getirmektedirler [5, 6, 7]. Karbon tabanlı malzemelerden olan grafen, nano-teknolojinin çeşitli alanlarında yaygın bir şekil-de kullanılan en yeni nanoparçacıklardan biridir. Karbon elementinin bal peteği örgülü yapısı olan

grafen, iki boyutlu düzlemsel yapıların çok en-der örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bilim dünyasında oldukça fazla heyecan yaratan grafen aslında çok nadir bulunan bir malzeme de-ğildir. Kullandığımız kurşun kalemlerin içindeki grafit, grafen tabakalarının üst üste binmesinden oluşmaktadır. Grafen, karbon atomlarının tek düz-lemde altıgen yapıda dizilmesiyle oluşan iki bo-yutlu, bir atom kalınlığında, karbon allotropu bir yapıdır [8]. Grafen suyu sevmez özelliğe sahiptir. Grafit oksitlenerek grafen oksite dönüştüğünde ısıl iletkenliği grafitten daha düşük olmaktadır. Fakat grafen oksit suyu sever özellikte olduğundan kulla-nıldığı nanoakışkanda stabilite (kararlılık) artmak-ta ve çökelme olmamaktadır [9]. Başta metaller olmak üzere yaygın kullanılan nanoparçacıklara kıyasla sahip olduğu üstün özellikler ve literatürde az miktarda çalışma bulunması nedeniyle deney-lerde grafen nanoparçacıkları tercih edilmiştir.

Bazı araştırmalar nanoakışkanların ısı değiştiricisi uygulamalarında faydalanılması için başlatılmış-tır ve önceki çalışmaların çoğu sayısaldır. Roy vd. [10], radyal akışlı soğutma sisteminde Al2O3-su nanoakışkanını kullanarak 1200 Re sayısı için ısı transferini araştırmışlardır. Yaptıkları çalışma, %5 ve %10 hacimsel konsatrasyon ile ısı transferinin %45 ve %110 arttığını göstermiştir. Yine benzer bir soğutma sisteminde ve sıcaklık-bağımlı özel-likler kullanılarak Palm vd. [11] tarafından Al2O3-su nanoakışkanının ısı transferine faydası sayısal olarak araştırılmıştır. Sonuç olarak %4 hacimsel fraksiyon için saf suya kıyasla ısı transferi katsa-yısında %25 artış elde etmişlerdir. Jang ve Choi [12], mikrokanallı ısı değiştiricisinde nanoakışkan kullanımının önce ve sonraki soğutma perfor-mansı sayısal olarak çalışılmıştır. Suya eklenen elmas parçacıklar (%1 hacim konsantrasyonu ve 2 nm çapında), sabit pompalama gücünde %10 daha yüksek ısı transferi performansı sergilemişlerdir. Nguyen vd. [13], kapalı bir devredeki Al2O3-su nanoakışkanının ısı transferi performansını ölç-müşlerdir. Çalışmaları göstermiştir ki, %6,8 hacim konsantrasyonunda ısı transferi katsayısındaki, h artış %40 daha yüksektir. Ayrıca 47 nm parçacık çapının 36 nm boyutuna göre daha fazla iyileşme sağladığından da bahsetmişlerdir. Chun vd. [14], konsentrik çift borulu ısı değiştiricisi sisteminde yağ taban akışkanı için alümina nanoparçacıklar kullanmışlardır. Çalışmalarında %0,5 hacimsel konsantrasyonu için taşınım ısı transferi katsayı-

Tesisat-170-14032019.indd 38 26.03.2019 15:34



sında, h %10-13 artış ve düşük Re sayısı (Re < 200) için ortalama ısı transferi katsayısında, h yaklaşık %25 artış elde etmişlerdir. Daha yakın zamanda, Duangthongsuk ve Wongwises [15], konsentrik çift borulu ısı değiştiricisinde TiO2–su nanoakış-kanı kullanarak deneysel bir çalışma yapmışlardır. Hacimsel konsantrasyon %0,2 (21 nm ortalama çapında) ve türbülanslı akış koşullarında taşınım ısı transferi katsayısında, h %6-11 artış elde ettik-lerini bildirmişlerdir. Karabulut vd. [16] çalışmala-rında 8 mm iç çaplı ve 1830 mm uzunluklu bakır bir boruda %0,01 konsantrasyonlu MWCNT-su nanoakışkanının taşınım ısı transferi artışında ısı akısı ve hacimsel debinin etkilerini araştırmışlar-dır. Re=2753’te en yüksek ısı akısı değerinde taban akışkanına göre ısı taşınım katsayısında %20’lik artış elde etmişlerdir.

Peyghambarzadeh vd. [17], deneysel çalışmala-rında geleneksel etkenlik, e-NTU (Number of Transfer Unit) yöntemine göre toplam ısı transfe-ri katsayısını (U) hesaplayarak otomobil radyatö-ründe ısı transferi performansını araştırmışlardır. Deneyler 60 nm boyutundaki bakır oksit (CuO) ve 40 nm boyutundaki demir oksit (Fe2O3) nanoparça-cıklar ile sıvı tarafındaki Reynolds sayısı, Re 50-1.000 arasında değiştirilmiş ve sıvının radyatöre giriş sıcaklığı 50 oC, 65 oC ve 80 oC’de sabit tu-tularak yapılmıştır. Sonuç olarak; sıvı giriş sıcak-lığı azaltıldığında toplam ısı transferi katsayısının arttığı, sıvı ve havanın debilerinin artırılmasının toplam ısı transferi katsayısını artırdığı, nanopar-çacık konsantrasyonunun artırılmasının toplam ısı transferi katsayısını (U) (özellikle de Fe2O3-su nanoakışkanında) artırdığı sonuçları elde edilmiş-tir. Nieh vd. [18], 10-20 nm boyutundaki Al2O3 ve 20-30 nm boyutundaki TiO2 nanoparçacıklarla 210 mmx27 mmx133 mm ölçülerinde 16 düz borudan oluşan alüminyumdan bir motosiklet radyatörüyle deneysel bir çalışma yapmışlardır. NC (nano-co-olant) olarak tanımladıkları 6 farklı nanoakışkan kullanarak 4,5 l/dak, 6,5 l/dak ve 8,5 l/dak debile-rinde; 80 oC, 85 oC, 90 oC ve 95 oC sıcaklıklarında ve 3,5 m3/dak sabit hava debisinde deneyler gerçek-leştirmişlerdir. Tüm deneyler sonucunda EG-su ile karşılaştırıldığında en yüksek ısıl iletkenlik oranı %39,7, en yüksek özgül ısı oranı %3,2 ayrıca en yüksek viskozite oranı ise %30,4 olarak elde edil-miştir. Genel olarak ise, EG-su ile kıyaslandığında ısı yayma kapasitesi, basınç düşüşü, pompalama gücü ve EF (Efficiency Factor: verimlilik faktörü;

ısı yayma kapasitesinin pompalama gücüne ora-nı) en yüksek artış oranları sırasıyla %25,6, %6,1, %2,5 ve %27,2 deneysel olarak elde edilmiştir. Kılınç vd. [19] deneysel çalışmalarında farklı akış-kan sıcaklıkları ve debilerde grafen tabanlı nanoa-kışkan kullanarak 36 adet yatay tüplü ve stadyum kesitli araç radyatörünün soğutma performansını incelemişlerdir. Deneylerden elde edilen toplam ısı transfer katsayıları saf su ve nanoakışkanlar için karşılaştırılarak ısı transferi performansında-ki artış belirlenmiştir. Sonuç olarak akışkan 44 oC sıcaklıkta iken toplam ısı transferi katsayısındaki en yüksek artış miktarının %0,01 GO-su nanoa-kışkanı için %7,9 ve %0,02 GO-su nanoakışkanı için %33,9 olduğunu elde etmişlerdir. Elsebay vd. [20], su akışkanı yerine nanoakışkan kullanılması nedeniyle bir radyatör yeniden boyutlandırılmıştır. Radyatörün düz borusunda akan iki nanoakışkan (Al2O3-su ve CuO-su) hem ısıl hem de akış perfor-mansını değerlendirmek için sayısal olarak araştı-rılmış ve yeniden boyutlandırma işlemi gerçekleş-tirilmiştir. Çalışmada, %1, 3, 5 ve 7 olmak üzere dört farklı hacimsel konsantrasyonla çalışılırken, Reynolds sayısı 250 ile 1.750 arasında değişmek-tedir. Isı transferi performansındaki dikkat çekici iyileşme nedeniyle radyatörün hacminde önemli bir azalma sağlanmıştır. Ramalingam vd. [21] ısı borularında soğutucu olarak CeO2-etilen glikolün ısıl performansının analizini gerçekleştirmişlerdir. 40 oC sıcaklıkta farklı konsantrasyon ve debilerde deneysel olarak araştırmalar yapmış ve sonuçlar bükülmüş plaka yerleştirilmiş yatay akış ve çap-raz borulu ısı değiştiricisinde sayısal olarak analiz edilmiş ve etilen glikol/su kombinasyonuyla karşı-laştırıldığında hacimsel %0,75 CeO2-etilen glikol konsantrasyonunun daha fazla ısı transfer katsayısı artışı sergilediği görülmüştür. Bu nedenle gele-neksel soğutucu yerine önerilen kombinasyonun kullanılmasının radyatörün boyutlarını, kullanılan akışkan hacmini ve pompalama gücünü azaltaca-ğını böylece akışkanın motor soğutma sistemi için enerji verimli bir akışkan olacağını belirlemişler-dir. Naik vd. [22] çalışmalarında suda alüminyum oksit ve bakır oksidi içeren iki nanoakışkanı dü-şünerek otomobil radyatörünün performansını deneysel olarak araştırmışlardır. %0,1’lik hacim-sel konsantrasyonda her iki nanoakışkanın taban akışkanının üzerinde performansta iyileşme gös-terdiğini saptamışlardır. Karşılaştırma, eşit kütle-sel debi, eşit hava debisi ve eşit radyatör soğutucu giriş sıcaklığı olmak üzere üç önemli değişken göz

Tesisat-170-14032019.indd 39 26.03.2019 15:34



önüne alınarak yapılmıştır. Her iki nanoakışkanın taban akışkanıyla karşılaştırıldığında ısı transferi oranında artış sergilediğini belirlemişlerdir.

Bu çalışmada su tabanlı grafen oksit ve grafen nano ribon nanoakışkanlarının ısı transferi perfor-mansına etkisi saf suyla kıyaslanarak incelenmiş-tir. Hazırlanan deney sisteminde 3 farklı sıcaklık (36 oC, 40 oC ve 44 oC) ve 4 farklı debide (0,6 m3/h, 0,7 m3/h, 0,8 m3/h ve 0,9 m3/h) iki farklı nanoakış-kan %0,01 hacimsel konsantrasyonu için deneyler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler kullanıla-rak etkenlik değeri ve toplam ısı transferi katsayı-sındaki artışlar hesaplanmıştır. Böylece saf suyla kıyaslamalar yapılarak hem grafen oksit (GO) hem de grafen nano ribon (GNR) nanoakışkanlarının ısı transferi performansına etkisi sıcaklık, debi ve hacimsel konsantrasyon açısından incelenmiştir. Toplam ısı transferi katsayısındaki artış saf suya kıyasla yüzdesel olarak hesaplanmıştır.

2. DENEYSEL YÖNTEM

2.1. Nanoakışkanların Hazırlanması

Nanoakışkan üretmek için taban akışkanı olarak saf su ve nanoparçacık olarak grafen kullanılmıştır. Nanoakışkanın hazırlanması işlemi Cumhuriyet Üniversitesi Nanoteknoloji Araştırma Merkezi’nde gerçekleştirilmiş olup, deneyde kullanılan nanoa-kışkan buradan temin edilmiştir. Deneylerde kul-lanılan GO, grafitten sentezlenerek elde edilmiştir. GO sentezlenirken grafit, nitrit ve sülfirik asit ve ayrıca sodyum nitrat, hidrojen peroksit ve potas-yum permanganat gibi çeşitli kimyasallarla işleme tabi tutulmuştur. Daha sonra saf suyla yıkanarak asitten ve kimyasallardan ayrıştırıldıktan sonra fı-rında kurutularak GO nanoparçacığı elde edilmiş-tir [23, 24]. Literatürde ribon olarak adlandırılan karbon nanotüp nanoşerit nanoparçacıklar kısa ve uzun olmak üzere iki farklı uzunluktaki (L=0,5-2 μm ve L= 10-30 μm) 20-30 nm dış çapa sahip çok duvarlı karbon nanotüplerin iyileştirilmiş Hummers metodu (grafit oksidin eksfoliasyonu) ile boylamasına açılması ile sentezlenmiştir. Ribon nanoparçacık silindir tüp şeklindeki karbon nano-tüplerin boylamasına açılması ile elde edilen iki boyutlu düzlem şeklindeki yapraklardır. Diğer bir ifade ile ribon, grafenin karbon nanotüplerden elde edilmiş haline denilmektedir [25].

Deneyler öncesi hazırlanmak istenilen konsantras-yona göre grafen parçacıkları, 0,0001 g (0,1 mg) hassasiyete sahip terazi ile tartılmıştır. Nanoparti-kül tartım işleminden sonra kütlesel oranlar Eş. (1) ile hacimsel orana çevrilmiştir. Yapılan deneylerde 4 lt saf suya 0,4 gr grafen katılarak hacimce %0,01 konsantrasyonda nanoakışkanlar kullanılmıştır. Nanoakışkan hazırlanırken nanoparçacıkların topaklaşmasını önleyerek kararlılığını artırmak amacıyla 4-8 saatlik süreyle 50 Hz’lik frekansa ve 230 W’lık maksimum güce sahip ultrasonifikatör cihazında sonifikasyon işlemine tabi tutulmuştur. Ayrıca nanoakışkanın kararlılığının sağlandığına gözlemsel ve zeta potansiyel ölçümleri sonunda karar verilmektedir [26]. Sonuç olarak, mürekkep benzeri siyah homojen bir süspansiyon elde edil-miştir. Daha sonra elde edilen kararlı nanoakışkan, deney sisteminde ısıtma tankına konularak deney-ler yapılmıştır.

Vp

Vnf

=Vp

Vf + Vp

=

mp

ρp

mp

ρp

+ mf

ρf

=mpρf

mpρf + mfρp

(1)

Eşitlik (1)’deki, mp nanoparçacığın kütlesi, mf taban akışkanın kütlesi, ρf ve ρp ise sırasıyla taban akış-kanının ve parçacığın yoğunluklarıdır. p parçacığı, f akışkanı ve nf nanoakışkanı belirtmektedir.

Deneylere başlamadan önce ve deneyler tamam-landıktan sonra sistem tankındaki grafen oksit na-noakışkanına ait fotoğraflar Şekil 1a ve 1b’de ve-rilmiştir. Görüldüğü üzere nanoakışkanlar deney sırasında havadaki oksijenle teması sonucu kara-rarak daha koyu bir renk almaktadır. Grafen nano ribon için de benzer durumlar gözlemlenmiştir.

a) b)Şekil 1. Grafen oksit nanoakışkanına ait fotoğraflar

a) deney öncesi b) deney sonrası

Tesisat-170-14032019.indd 40 26.03.2019 15:34



2.2. Nanoakışkanlara Ait Termofiziksel Özellikler

Kütlesel olarak hazırlanan nanoakışkanların reolo-jik analizi koni ve plaka (cone and plate) gerilim kontrollü reometre ile yapılmıştır. Isıl iletkenlik öl-çümü için literatürde de çok sık kullanılan sıcak tel yöntemi kullanılmış ve bu amaçla deneysel olarak ısıl iletkenlik ölçer cihazı kullanılmıştır. Nanoakış-kanın yoğunluk ölçümü deneysel olarak yoğunluk ölçer cihazı ile yapılmıştır.

Özgül ısı, Pak ve Cho [27] tarafından önerilen ana-litik modellerle belirlenmiştir. Nanoakışkan özgül ısısı,

Cnf = φCp + (1− φ)Cbf (2)

Eşitlik (2)’de nf, p ve bf sırasıyla nanoakışkan, par-çacık ve taban akışkanını belirtmektedir. Nanoa-kışkan ve taban akışkanı olan saf suyun ısıl özel-likleri Tablo 1’de gösterilmektedir.

2.3. Deneysel Sistem ve Kalibrasyon

Bu çalışmada kullanılan deneysel sistem Cumhu-riyet Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümüne ait 11 mx7,5 mx3,5 m ölçülerindeki laboratuvarda bulunmaktadır. Yapılan çalışma, C.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından M-526 no’lu proje kapsamında desteklenmektedir.

Deneylerde kullanılan otomobil radyatörü (Şekil 3), kıvrımlı kanatçık tipi olan 36 adet yatay tüplü ve stadyum kesit alanlı çapraz akışlı bir ısı eşan-jörüdür. Paslanmaz çelikten yapılmış ısıtma tan-kı (30 cm çap ve 35 cm yükseklik) yaklaşık 25 lt hacminde olup, DC güç kaynaklı varyak kontrol-lü elektrikli bir ısıtıcı (2500 W) ile ısıtılmaktadır. Toplam tank hacminin yaklaşık üçte biri (8 lt) mik-tarında akışkan kullanılarak tüm deneyler gerçek-leştirilmektedir. Sistemdeki akışkan, 1” çapındaki plastik borulardan oluşan gidiş-dönüş hattından akmaktadır. Sistemde 1” (DN25) çaplı, 2,7 m3/h maksimum debili, 6 m basma yüksekliğe sahip, 10

Tablo 1. Farklı Sıcaklıklarda Akışkanların Termofiziksel Özellikleri

Akışkan k (W/mK) ρ (kg/m3) Cp(J/kgK) µ (kg/ms)

Saf Su (36 oC) 0,6246 992,0 4179 707x10-6

Saf Su (40 oC) 0,6310 992,0 4179 653x10-6

Saf Su (44 oC) 0,6358 992,0 4179 607x10-6

%0,01 GO (35 oC) 0,6696 994,6 4179 1000x10-6

%0,01 GNR (35 oC) 0,6972 994,5 4179 1000x10-6

Şekil 2. Çalışmada kullanılan deneysel sistem

Tesisat-170-14032019.indd 41 26.03.2019 15:34



bar basınca dayanabilen ve 0 ile +110 oC sıcaklık aralığında çalışabilen frekans konvertörlü sirkü-lasyon pompası bulunmaktadır. Pompa üç farklı güçte çalışabilmekte olup, ayrıca boru hattında bulunan küresel vana ile akışkan debisi ayarlana-bilmektedir. Akışkana ait debi değerleri, 10 bar basınca ve 80 oC sıcaklığa dayanabilen, 0,01 lt/dk hassiyette (±%2 doğruluğa sahip) ayar yapılabilen, 1,6-32 lt/dk aralığında çalışabilen bir akış ölçer ile ölçülmektedir. Dikdörtgen kesitli (40x63 cm) 2,5 m uzunluğa sahip paslanmaz çelik hava kanalı içeri-sinden bir fan (1350 rpm) ile radyatör üzerine hava gönderilmektedir. Hava giriş-çıkış sıcaklıkları iki adet K tipi ısıl eleman çiftiyle (termokupl), akışkan giriş-çıkış sıcaklıkları iki adet daldırma J tipi ısıl eleman çiftiyle ve radyatör duvar yüzey sıcaklığı 7 adet J tipi ısıl eleman çiftiyle ölçülmektedir. Sani-yede 250 kanala kadar tarama yapabilen 6 ½-DDM (22-bit) veri toplayıcı ile veriler kayıt altına alın-maktadır.

Deneylerde kullanılan araç radyatörüne ait özellik-ler Tablo 2 ve Tablo 3’de verilmiştir.

Çalışmalarda deneysel sisteminin güvenilirliğini

ve hassasiyetini belirlemek için saf suyla farklı akışkan sıcaklıkları ve debilerinde deneyler tekrar-lanmıştır. Sisteme ait ana bileşenlerin (tank, tesisat ve radyatör vb.) ve ölçüm bileşenlerinin hassas ve güvenilir olduğundan emin olunması sonrasında farklı tipte ve konsantrasyondaki nanoakışkanlar ile deneyler gerçekleştirilmiştir. Deneysel veriler sistem dengeye ulaştıktan sonra 20 saniye aralık-la toplam 10 dakika boyunca kayıt altına alınmış ve son 10 verinin ortalaması alınarak hesaplamalar yapılmıştır.

2.4. Hesap Yöntemi

Bu çalışmada, deneyler sonucu elde edilen veriler logaritmik ortalama sıcaklık farkı yöntemi kulla-nılarak toplam ısı transferi katsayısının hesaplan-masında kullanılmıştır. Bu yöntem için aşağıda verilen eşitliklerden faydalanılmıştır.

qh = !mhcp,h (Th,i − Th,o ) (3)

ve

qc = !mccp,c (Tc,o − Tc,i ) (4)

a) b)Şekil 3. a) Deney sisteminde kullanılan otomobil radyatörü b) Kıvrım tipli kanatçıklar ve tüp kesiti

Tablo 2. Radyatöre Ait Boyutlar (Su-Nanoakışkan Tarafı)

Boyut Sembol DeğerRadyatör uzunluğu Lrad 0,66 m

Radyatör yüksekliği Hrad 0,44 m

Radyatör genişliği Wrad 0,026

Tüp uzunluğu Lt 0,0621 m

Tüp yüksekliği Ht 0,0021 m

Tüp genişliği Wt 0,0260 m

Tüp sayısı - 36

Tüp hidrolik çapı dh 0,00395 m

Toplam tüp alanı Ai 1,214 m2

Tablo 3. Radyatöre Ait Boyutlar (Hava Tarafı)

Boyut Sembol DeğerKanatçık uzunluğu Lf 0,009 mKanatçık yüksekliği Hf 0,001 mKanatçık genişliği Wf 0,026 mHer kolondaki kanal sayısı - 287Toplam kanal sayısı - 10619Toplam tüp alanı Ao 6,74 m2

Tesisat-170-14032019.indd 42 26.03.2019 15:34



Burada h ve c indisleri, sıcak ve soğuk akışkanları, i ve o indisleri ise giriş ve çıkış koşullarını belirtir. Diğer bir yararlı eşitlik, sıcak ve soğuk akışkanlar arasındaki;

ΔT ≡ Th − Tc (5)

sıcaklık farkı ile toplam ısı geçişi q arasında bir ilişki kurularak elde edilebilir. Böyle bir eşitlik, Newton’un soğuma yasasında, ısı taşınım katsayısı h yerine toplam ısı transferi katsayısı U’yu yaza-rak bulunabilir. Uygun ortalama sıcaklık farkı için ∆Tlm ortalama logaritmik sıcaklık farkı tanımı;

q = UAΔTlm (6)

bu eşitlikte;

ΔTlm = ΔT2 − ΔT1

ln(ΔT2 / ΔT1)= ΔT1 − ΔT2

ln(ΔT1 / ΔT2 ) (7)

olup ayrıca ∆Tlm=F ∆Tlm,CF çapraz akışlı ısı değiş-tiricilerinde kullanılır. Burada F düzeltme katsayı-sıdır.

NTU (Number of Transfer Unit) ile gösterilen, ge-çiş birimi sayısı, ısı değiştiricilerinin çözümleme-sinde yaygın olarak kullanılmakta olup;

NTU = UACmin

(8)

ε = 1− exp1

C*

⎛⎝⎜

⎞⎠⎟ NTU0,22 exp −C*(NTU)0,78⎡⎣ ⎤⎦ −1{ }⎡

⎣⎢⎤⎦⎥

(9)

ε = qort

Cmin (Th,i − Tc,i ) (10)

Cmin (Th,i − Tc,i)

Değişik ısı değiştiricisi türleri için benzer bağıntı-lar çıkarılmış olup, C* = Cmin/Cmax ısıl kapasite de-bilerinin oranıdır [28].

3. DENEYSEL SONUÇLAR

Saf suyla yapılan deneyler sonrasında %0,01 ha-cimsel konsantrasyonda grafen oksit (GO) ve grafen nano ribon (GNR) nanoakışkanları kulla-nılmıştır. Elde edilen veriler neticesinde sistemin ısıl performansına ait grafikler aşağıda verilmiştir. Başta saf su, grafen oksit ve grafen nano ribon na-

noakışkanlarına ait etkenlik ve çıkış sıcaklıkları değerleri gösterilmiştir.

Deneyler sonrasında elde edilen verilerden 36 oC sıcaklık için hesaplanan etkenlik değerleri Şekil 4’te karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Deneysel so-nuçların sayısal sonuçlarla uyumlu olduğu açıkça görülmektedir. Diğer akışkan sıcaklıklarında (40 ve 44 oC) da aynı davranış uyumu elde edilmiştir. Saf suya kıyasla her iki nanoakışkanın (%0,01 GO ve %0,01 GNR) etkenlik değerlerinde artışlar elde edilmiştir. Saf su için en yüksek analitik 0,88 ve deneysel 0,86 etkenlik değerleri hesaplanırken, GO ve GNR nanoakışkanları için bu değerler sırasıyla 0,90, 0,88 ve 0,90, 0,89 olarak hesaplanmıştır.

Akışkan sıcaklığı 44 oC iken %0,01 konsantrasyo-nundaki GO ve GNR nanoakışkanlarına ait çıkış sıcaklıkları değişimine ait değerler Şekil 5’te gös-terilmiştir. Çıkış sıcaklığının debinin artması ile her üç akışkan için de arttığı açıkça görülmektedir. Saf su için sıcaklık farkındaki değişim 0,7 oC, GO nanokışkanı için 0,8 oC ve GNR nanoakışkanı için 1,1 oC olmaktadır. Düşük akışkan sıcaklıklarında

Şekil 4. Araç radyatörünün 36 oC sıcaklıktaki etkenlik değerlerinin saf su, GO ve GNR nanoakışkanları için

karşılaştırılması

Şekil 5. Araç radyatörünün giriş sıcaklığı 44 oC iken çıkış sıcaklıkları değerlerinin saf su, GO ve GNR

nanoakışkanları için karşılaştırılması

Tesisat-170-14032019.indd 43 26.03.2019 15:34



(36 ve 40 oC) sıcaklık farkı daha az olduğundan ayrıca gösterilmemiştir. Ancak belirtilen sıcaklık-larda da benzer davranış açıkça görülmüştür. Çı-kış sıcaklıklarındaki bu değişim oranı, ısı transferi performansındaki iyileşmenin de bir göstergesi olarak yorumlanması açısından önem arz etmek-tedir.

Şekil 6. 36 oC sıcaklıktaki %0,01 GO ve GNR nanoakışkanlarının toplam ısı transferi katsayısı

deneysel verilerinin saf su ile karşılaştırılması

Şekil 6’da grafen oksit ve grafen nano ribon nano-akışkanlarının %0,01 konsantrasyon ve 36 oC sı-caklıktaki toplam ısı transferi katsayısına (U), ait değerler karşılaştırılmıştır. Saf suya kıyasla her iki nanoakışkanın ısı transferi katsayısı (U), de-ğerlerinde artış görülmektedir. GO nanoakışkanı için toplam ısı transferi katsayısındaki en yüksek artış miktarı 0,6 m3/h debide %8,7 iken GNR na-noakışkanı için 0,7 m3/h debide %11,3 olarak ger-çekleşmiştir. Verilen sıcaklıkta GO nanoakışkanı için toplam ısı transferi katsayısındaki ortalama artış miktarı %6,9 ve GNR nanoakışkanı için %9,1 olduğu hesaplanmıştır. Nanoakışkanların birbirleri ile karşılaştırılması durumunda ise GNR nanoa-kışkanının GO nanoakışkanından daha fazla artış sergilediği görülmektedir. Toplam ısı transferi kat-sayısındaki bu artış ortalama olarak %2,06 olarak gerçekleşmiştir.

Toplam ısı transferi katsayısının (U), saf su, GO ve GNR nanoakışkanları ile 40 oC sıcaklık için karşılaştırıldığı değerler Şekil 7’de gösterilmiştir. Saf suya kıyasla her iki nanoakışkanın ısı transfe-ri katsayısı (U), değerlerinde artış görülmektedir. Verilen sıcaklıkta GO nanoakışkanı için toplam ısı transferi katsayısındaki ortalama artış miktarı %2,8 ve GNR nanoakışkanı için %18,9 olduğu he-saplanmıştır. Grafen nano ribon nanoakışkana ait toplam ısı transferi katsayısı (U), değerindeki artış miktarının saf su ve GO nanoakışkanına kıyasla daha fazla olduğu belirgin olarak görülmektedir. GNR nanoakışkanının GO nanoakışkanına kıyasla toplam ısı transferi katsayısındaki (U), artış ortala-ma %15,73’tür.

Saf su, GO ve GNR nanoakışkanların toplam ısı transferi katsayılarının (U), 44 oC sıcaklıkta kar-şılaştırılması ait değerler Şekil 8’de gösterilmiştir. Verilen diğer sıcaklıklarda olduğu gibi 44 oC sı-caklıkta da saf suya kıyasla her iki nanoakışkanın toplam ısı transferi katsayısı değerlerindeki artış görülmektedir. Saf suya kıyasla her iki nanoakış-kanın ısı transferi katsayısı (U), değerlerinde artış görülmektedir. GO nanoakışkanı için toplam ısı transferi katsayısındaki en yüksek artış mikta-rı 0,6 m3/h debide %7,4 iken GNR nanoakışkanı için 0,6 m3/h debide %25,3 olarak gerçekleşmiştir. Verilen sıcaklıkta GO nanoakışkanı için toplam ısı transferi katsayısındaki ortalama artış miktarı %5,4 ve GNR nanoakışkanı için %18,8 olduğu he-saplanmıştır. Yine benzer olarak GNR nanoakış-kanın toplam ısı transferi katsayısındaki (U), artış GO nanoakışkanından daha fazla olup, ortalama %12,68 olarak gerçekleşmiştir.

Farklı akışkanlar (saf su, GO ve GNR nanoakış-kanı) için verilen grafiklerde akışkan debisinin artmasının toplam ısı transferi katsayısında artış sağladığı görülmektedir. Her üç sıcaklık değerinde

Şekil 8. 44 oC sıcaklıktaki GO ve GNR (%0,01) nanoakışkanlarının toplam ısı transferi katsayısı


Şekil 7. 40 oC sıcaklıktaki GO ve GNR (%0,01) nanoakışkanlarının toplam ısı transferi katsayısı


Tesisat-170-14032019.indd 44 26.03.2019 15:34



de saf suya kıyasla nanoakışkanların ısı transferi performansında artış olduğu açıkça görülmektedir. Ayrıca grafen nano ribon nanoakışkanının aynı konsantrasyondaki grafen oksit nanoakışkanından daha yüksek ısı transferi performansı gösterdiği de görülmektedir.

4. SONUÇ

Bu çalışmada, araç radyatörünün soğutma per-formansına nanoakışkan kullanılmasının etkisi araştırılmıştır. Su tabanlı akışkana hacimce %0,01 konsantrasyonda grafen eklenmiştir. Elde edilen grafen oksit (GO) ve grafen nano ribon (GNR) na-noakışkanları ile farklı akışkan giriş sıcaklıkların-da ve farklı debilerde deneyler gerçekleştirilmiştir. Akışkan debisindeki artışın ısı transferi perfor-mansını artırdığı tüm akışkanlarda net olarak gö-rülmektedir. Her iki nanoakışkanın grafen tabanlı olmasına rağmen sentezlenme yöntemlerindeki farklılık elde edilen sonuçları da farklı kılmıştır. Elde edilen nanoakışkanlardan GO nanoakışka-nının saf suya kıyasla ısı iletim katsayısındaki ar-tış miktarı %5,32 ve GNR nanoakışkanının ise %9,66’dır. Verilen tüm sıcaklıklar (36 oC, 40 oC ve 44 oC) için toplam ısı transferi katsayısındaki (U), ortalama artış GO nanoakışkanında %5,04 ve GNR nanoakışkanında % olarak hesaplanmıştır. Verilen her üç sıcaklık değeri için %0,01 GNR nanoakış-kanın %0,01 GO nanoakışkanına kıyasla toplam ısı transferi katsayısındaki ortalama artış miktarı %10,16 olarak hesaplanmıştır. Nanoakışkanların ısı transferi performansı konusundaki üstünlükleri her ne kadar belirgin olsa da son kullanıcıya su-nulması konusu henüz kesin olarak belirlenebilmiş değildir. Sonuç olarak; toplam ısı transferi katsayı-sında (U), elde edilen artışlar araç radyatörlerinin ısı transferi performansını artırmakta olup aynı miktarda ısının daha küçük boyutlardaki araç rad-yatörleri ile sistemden atılabileceği anlamına gel-mektedir. Bu durum araç soğutma sistemlerinde kullanılan oto radyatörlerin boyutlarının küçültü-lebileceği ve ağırlıklarının azaltılabileceği anlamı-na gelmektedir.

SEMBOLLER

A Alan [m2]Cp Özgül ısı [J/kg K]h Isı taşınım katsayısı [W/m2K] q Isı [W]

k Isıl iletkenlik [W/mK] ṁ Kütlesel debi [m3/h] m Kütle [g]T Sıcaklık [oC]ϕ Konsantrasyon [%]µ Viskozite [kg/ms]

KAYNAKLAR

[1] Canbolat, A. S., Türkan, B., Yamankaraden-iz, R., Can, M., Etemoğlu, A. B., “Otomobil Radyatörlerinde Boru Sayısının Isıl Perfor-mansa ve Etkenliğe Etkisinin İncelenmesi”, Otekon’14, 7. Otomotiv Teknolojileri Kongre-si, Bursa, 26-27 Mayıs, 2014.

[2] Şahin, B., Çomaklı, K., Çomaklı, Ö., Yıl-maz, M., “Nanoakışkanlar İle Isı Transferinin İyileştirilmesi, Mühendis ve Makine, Cilt:47, Sayı: 559, S. 29-34, 2006.

[3] Peyghambarzadeh S. M., Hashemabadi S. H., Hoseini S. M., Seifi Jamnani M., “Experimen-tal Study of Heat Transfer Enhancement Using Water/Ethylene Glycol Basednanofluids as a New Coolant for Car Radiators”, International Communications in Heat and Mass Transfer 38, 1283-1290, 2011.

[4] Choi, S. U. S., “Nanofluids for Improved Effi-ciency in Cooling Systems, in: Heavy Vehicle Systems Review”, Argonne National Labora-tory, 362, Auditorium, 2006.

[5] Hong, K. S., Hong, T. K., Yang, H. S., “Ther-mal Conductivity of Fe Nanofluids Depending on the Cluster Size of Nanoparticles”, Applied Physics Letters, 88, 1-3, 2006.

[6] Hwan, L., Hwang, K., Janga, S., Lee, B., Kim, J., Choi, S. U. S., Choi, C., “Effective Viscos-ities And Thermal Conductivities of Aqueous Nanofluids Containing Low Volume Concen-trations of Al2O3 Nanoparticles”, Int. Journal of Heat and Mass Trans., 51, 2651-2656, 2008.

[7] Jang, S. P., Choi, S. U. S., “Effects of Various Parameters on Nanofluid Thermal Conductiv-ity”, Journal of Heat Transfer, 129, 617-623, 2007.

[8] Singh, V., Joung, D., Zhai, L., Das, S., Khonda-ker, S., Seal, S., “Graphene Based Materials: Past, Present and Future”, Progress in Materi-als Science, 56, 1178-1271, 2012.

[9] Yu, W., Xie, H., Chen, L., Li, Y., “Enhancement of Thermal Conductivity of Kerosene-Based FE3O4 Nanofluids Prepared Via Phase-Trans-fer Method”, Colloids and Surfaces A, 355, 109- 113, 2010.

Tesisat-170-14032019.indd 45 26.03.2019 15:34



[10] Roy, G., Nguyen, C. T., and Lajoie, P. R., “Nu-merical Investigation of Laminar Flow and Heat Transfer in a Radial Flow Cooling Sys-tem With the Use of Nanofluids, Superlattic-es and Microstructures”, Vol. 35, Pp. 497-511, 2004.

[11] Palm, S. J., Roy, G., and Nguyen, C. T., “Heat Transfer Enhancement With the Use of Nano-fluids in Radial Flow Cooling Systems Con-sidering Temperature-Dependent Properties”, Applied Thermal Engineering, Vol. 26, Pp. 2209-2218, 2006.

[12] Jang, S. P., and Choi, S. U. S., “Cooling Per-formance of a Microchannel Heat Sink With Nanofluids”, Applied Thermal Engineering, Vol. 26, Pp. 2457-2463, 2006.

[13] Nguyen, C. T., Roy, G., Gauthier, C., and Gala-nis, N., “Heat Transfer Enhancement Using Al2O3–Water Nanofluid For and Electronic Liquid Cooling System”, Applied Thermal En-gineering, Vol. 27, Pp. 1501-1506, 2007.

[14] Chun, B-H, Kang, H. U., And Kim, S. H., “Ef-fect of Alumina Nanoparticles İn the Fluid On Heat Transfer in Double-Pipe Heat Exchanger System”, Korean Journal of Chemical Engi-neering, Vol. 25, No. 5, Pp. 966-971, 2008.

[15] Duangthongsuk, W., Wongwises, S., “Heat Transfer Enhancement and Pressure Drop Characteristics of TiO2–Water Nanofluid in aDouble-Tube Counter Flow Heat Exchanger”, International Journal of Heat And Mass Trans-fer, Vol. 52, Pp. 2059–2067, 2009.

[16] Karabulut, K., Yapıcı, K., Buyruk, E., Kılınc, F., “Karbon Nanotüp İçeren Nanoakışkanın Isı Transferi Artışı ve Basınç Düşüşü Perfor-mansının Deneysel ve Sayısal Olarak İncelen-mesi”, Ulusal Isı Bilimi ve Tekniği Kongresi, 96-105, Balıkesir, 02-05 Eylül 2015.

[17] Peyghambarzadeh, S. M., Hashemabadı, S. H., Naraki M., Vermahmoudı, Y., “Experimental Study of Overall Heat Transfer Coefficient in the Application of Dilute Nanofluids in the Car Radiator, Applied Thermalengineering 52, 8-16, 2013.

[18] Nieh, H. M., Teng, T. P., Yu, C. C., “Enhanced Heat Dissipation of a Radiator Using Oxide Nano-Coolant”, International Journal of Ther-

mal Science, 77, 252-261, 2014.[19] Kılınc, F., Buyruk, E., Yapıcı, K., Karabulut,

K., “Oto Radyatör Soğutma Performansının Su Tabanlı Grafen Oksit Nanoakışkan İle İyileştirilmesi İçin Deneysel Çalışma”, Ulu-sal Isı Bilimi ve Tekniği Kongresi, 189-195, Balıkesir, 02-05 Eylül 2015.

[20] Elbesay, M., Elbadawy, L., Shedid, M. H., Fa-touh, M., “Numerical Resizing Study of Al2O3 And CuO Nanofluids in the Flat Tubes of a Ra-diator”, Applied Mathematical Modelling, 40, 13-14, 6437-6450, 2016.

[21] Ramalingam, S., Dhairiyasamy, R., Rajen-dran, S., Radhakrishnan, M., “Contraction of Radiator Length in Heavy Vehicles Using Cerium Oxide Nanofluid by Enhancing Heat Transfer Performance”, Thermal Science, 20, 1037-1044, 2016.

[22] Naik, R. G., Mohite, A. S., Dadi, J. F., “Ex-perimental Evaluation of Heat Transfer Rate İn Automobile Cooling System By Using Nano-fluids”, Proceedings of the Asme Int. Mechan-ical Eng. Cong. and Exposition, 8A, 2016.

[23] Hajjar, Z., Rashidi, A., Ghozatloo, A., “En-hanced Thermal Conductivities of Graphene Oxide Nanofluids”, Int. Comm. in Heat and Mass Transfer, 57, 128-131, 2014.

[24] Hummers, W. S., Offeman, R. E., “Prepara-tion of Graphitic Oxide”, Am. Chem. Soc., 80, 1339, 1958.

[25] Eravcu, F., “Karbon Tabanlı Nanomalzemeler-in Sentezi, Karakterizasyonu, Reolojisi, Isıl İl-etkenliği ve Kararlılığı”, Cumhuriyet Üniver-sitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 15, 2016.

[26] Kılınç, F., “Oto Radyatörlerde Nanoakışkan Kullanılarak Isı Aktarım Performansının Art-tırılması”, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilim-leri Enstitüsü, Doktora Tezi, 62-63, 2015.

[27] Pak B. C., Cho Y. I., Hydrodynamic and Heat Transfer Study of Dispersed Fluids With Sub-micron Metallic Oxide Particles, Exp. Heat Transf., 11, 151-170, 1998.

[28] Incropera, F. P., Dewitt, D. P., Isı ve Kütle Geçişinin Temelleri, Dördüncü Basımdan Çeviri, Literatür Yayıncılık, İstanbul, 2000.

Tesisat-170-14032019.indd 46 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


Veri Merkezlerinin İklimlendirilmesinde Evaporatif Soğutma Desteğinin Ekonomikliğinin İncelenmesi

ÖZ

Bir veri merkezinin iklimlendirilmesi için doğru soğutma sisteminin seçilmesi çok önemlidir. Bu çalışmada Ankara ilinde bir veri merkezinin soğutulması üzerine ça-lışmalar yapılmıştır. Bu amaçla ekonomik ve verimli çözümler elde edebilmek için klasik soğutma sistemi olan mekanik buhar sıkıştırmalı soğutma sistemi ile direkt evaporatif soğutma sistemi karşılaştırılmıştır. Bu sistemlerin enerji sarfiyatları ve ekonomikliklerinin analizleri yapılmıştır. Sistemlerin güç tüketimleri incelendiğin-de mekanik buhar sıkıştırmalı sistemin güç tüketimi evaporatif sistemden yaklaşık 2,5 kat daha fazladır. Ekonomik analizde ise net şimdiki değer metodu ve geri öde-me yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışmaların sonucuna göre; mekanik buhar sıkıştır-ma yöntemi hem ilk yatırım maliyeti hem de işletme maliyetleri açısından oldukça yüksektir. Evaporatif soğutma sistemi enerji sarfiyatının da klasik sisteme göre daha düşük olduğu görülmüştür.

Anahtar KelimelerEvaporatif Soğutma, Veri Merkezi, Net Bugünkü Değer.

Büşra MEMİK TAYLANYıldız Teknik ÜniversitesiFen Bilimleri EnstitüsüMakine Mühendisliği Bölümüİstanbul A.T.C. Air Trade Centre Hav. Sis. San ve Tic. A.Ş[email protected]

Zeynep Düriye BİLGEProf. Dr.Yıldız Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Bölümüİstanbul [email protected]

ABSTRACT

Choosing the right cooling system for air conditioning of data center is very impor-tant. In his study, studies are conducted on the cooling of a data center in Ankara.For the purpose, the mechanical vapor compression system that known as classical cooling system and direct evaporative cooling system are was compared to obtain economic and efficient solutions. Energy consumption ans economics of these sys-tems are analyzed. When the power consumption of the systems are examined,it seen that the mechanical vapor system consumed power 2,4 times more than the evaporative cooling system. The net present value method and the payback method are used in economic analysis. The results of calculations show that the mechanical vapor compression system are very high both initial investment and operating costs.Evaporative cooling system has been found to be lower in terms of energy consump-tion compared to classical cooling system.

KeywordsEvaporative Cooling, Data Center, Net Present Value.


Investigation of the Economical Efficiency of Evaporative Cooling Support in Air Conditioning of Data Centers

Taylan, B. M., Bilge, Z. D., Veri Merkezlerinin İklimlendirilmesinde Evaporatif Soğutma Desteğinin Ekonomikliğinin İncelenmesi, MMO, Tesisat Mühendisliği, sayı: 170, sayfa: 47-57, Mart-Nisan 2019.

Tesisat-170-14032019.indd 47 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


1. GİRİŞ

Veri merkezinde bulunan cihazların büyük bir bö-lümü hızlı bir şekilde ve yüksek oranda ısı üret-mektedir. Bu ortaya çıkan fazla ısı performans kaybı ve daha sonra arızaya neden olmaktadır. Veri merkezindeki sıcaklık değerlerinin artması veri merkezinin süreklilik durumunu ciddi olarak riske atmaktadır. Dolayısı ile soğutma sistemleri, kesintisizliğin sağlanması konusunda en önemli ünitelerdir. İklimlendirme planlaması yapılırken, veri merkezinin yapısına ve cihaz özelliğine uygun olarak nem ve ısı değerini dengede tutan bir soğut-ma sistemi oluşturulmalıdır. (1)

Veri merkezindeki soğutma sistemindeki optimi-zasyonun iki amacı; sunucu ekipmanının güvenli çalışmasını sağlamak; ve soğutma sisteminin ener-ji tüketimini azaltmak. (2)

Veri merkezlerinde iklimlendirme; havanın temiz-lenmesi, sıcaklık, soğukluk, nem gibi değerlerin yönetilmesi ve hava akışının sağlanması amacıy-la dünya standartları kapsamında ölçeklendirilen bir süreç olarak tanımlanabilir. Genellikle yapılan hataların önüne geçmek için dünya standartlarının iyi bilinmesi gerekiyor. Veri merkezinin kontrol-lü soğutulmasının yanı sıra iklimlendirilmeye de ihtiyacı vardır. Çünkü veri merkezlerinde hizmet veren sunucu, depolama aygıtları, yedekleme ci-hazları, ağ bileşenleri gibi BT ekipmanlarının, üreticilerin belirlediği değerlerde soğutması ile be-raber sıcaklık, nem, hava akışı ve havanın temiz-lenmesine de ihtiyaçları vardır. Sürekli çalışan bu ekipmanların ürettikleri ısı ve genişleyen iş hacmi, artan ekipman sayıları nedeni ile iklimlendirilmiş hava şartlarının bozulma eğiliminde olması süre-cin hassasiyetle değerlendirilmesi gereken bir konu olduğunu göstermektedir. Cihazların ihtiyacı olan oda şartları sağlanmazsa bu cihazlar kendi ısıttık-ları havayla beraber hata vermeye ve iş süreklili-ğini etkilemeye başlarlar. Veri merkezinde çalışan ekipmanlar verimli şekilde çalışabilmek için ge-rekli oda şartlarına ihtiyaç duyarlar. (3)

Başarılı bir iklimlendirme için ASHRAE tara-fından 2004 yılında yayınlanan “Thermal Gui-delines for Data Processing Environments” (Veri İşleme Birimleri İçin Isı Önerileri) 2008 yılında kuru sıcaklık, nem ve yoğunlaşma değerlerini tek-rar güncellemiştir. Bu güncellemeler üreticilerden gelen bilgiler, testler ve değerlendirmeler ışığında yapıldığı için ASHRAE standartlarına dikkat ede-

rek iklimlendirmenin sağlanması çok önemlidir. Bu değerler veri merkezi verimliliğini en üst sevi-yeye çıkarmak için planlandığı gibi aynı zamanda iklimlendirme maliyetlerini de düşürmektedir. (4)

Tablo 1. Ashare 2004 ve 2008 Yönergeleri Karşılaştırması (4)

2004 Yılı Değerleri

2008 Yılı Değerleri

En Düşük Sıcaklık (°C) 20 18

En Yüksek Sıcaklık (°C) 25 27

En Düşük Nem (%) 40 60

En Yüksek Nem (%) 55 60

ASHRAE iklimlendirme ortamlarını 4 farklı sınıf-ta incelemektedir. Aşağıdaki tablolarda sınıflara göre iklimlendirme değerleri ve versiyonlar arası karşılaştırma verileri verilmektedir. (4)

Şekil 1. Veri merkezi sınıfları termal yönergeleri (4)

Bu kurallar, minimum enerji tüketimi ile maksi-mum BT ekipmanı güvenilirliğini sağlamak için geliştirilmiştir. 2008’den bu yana ASHRAE, her veri merkezinin veya güneş altındaki her bir IT ekipmanının bu yönergeleri izlememesi gerekti-ğine karar vermiştir. Farklı veri merkezleri farklı uygulama türlerine ve BT ekipmanına sahip oldu-ğundan, uygun çevre aralıkları belirli bir uygula-mayı kapsamalıdır. 2011 yönergeleri, her biri kendi tavsiye edilen termal zarfına sahip farklı veri mer-kezleri sınıflarını tanımlar.

2011 sınıfındaki her bir sınıfın özet açıklaması:

Sınıf A1: Tipik olarak sıkı kontrol edilen çevresel parametrelere (çiğlenme noktası, sıcaklık ve ba-ğıl nem) ve kritik görev operasyonlarına sahip bir veri merkezi. Bu ortam için tipik olarak tasarlan-mış ürün türleri; kurumsal sunucular ve depolama ürünleridir.

Sınıf A2: Tipik olarak bazı çevresel parametrelerin (çiğlenme noktası, sıcaklık ve bağıl nem) kontrolü-nü içeren bir bilgi teknolojisi alanı veya ofis veya

Tesisat-170-14032019.indd 48 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


laboratuar ortamı. Bu ortam için tipik olarak ta-sarlanan ürün türleri; birim sunucuları, depolama ürünleri, kişisel bilgisayarlar ve iş istasyonlarıdır.

Sınıf A3/A4: Tipik olarak bazı çevresel paramet-relerin kontrolü (çiy noktası, sıcaklık ve bağıl nem) olan bir bilgi teknolojisi alanı veya ofis veya labo-ratuar ortamı. Bu ortam için tipik olarak tasarlanan ürün türleri; birim sunucuları, depolama ürünleri, kişisel bilgisayarlar ve iş istasyonlarıdır.

B Sınıfı: Tipik olarak minimum çevresel paramet-relerin kontrolü olan bir ofis, ev veya taşınabilir ortam (yalnızca sıcaklık). Bu ortam için tipik ola-rak tasarlanan ürün türleri; kişisel bilgisayarlar, iş istasyonları, dizüstü bilgisayarlar ve yazıcılardır.

Sınıf C: Tipik olarak hava şartlarına karşı koru-ma, yeterli kış ısıtması ve havalandırması olan bir satış noktası veya hafif endüstriyel veya fabrika ortamı. Bu ortam için tipik olarak tasarlanan ürün türleri; satış noktası ekipmanı, sağlamlaştırılmış denetleyiciler veya bilgisayarlar ve PDA’lardır.

İzin verilen: BT donanımının genel güvenilirli-ğini ve çalışmasını etkilemeden, önerilen zarfın dışında (yani izin verilen zarfın içinde) kısa süre boyunca kullanılması kabul edilebilir.

Bu, kritik görev tesisi için (A1 sınıfı) aşağıdaki termal aralıkların kısa bir süre için kabul edilebilir olduğu anlamına gelir.

Tablo 2. A1 Sınıfı İçin Termal İzin Verilen Aralık (4)

A1 SINIFI İzin verilen aralık

Sıcaklık59 °F - 89,6 °F(15 °C - 32 °C)

Nem %20 -%80 bağıl nem

Amerikan Isıtma, Soğutma ve İklimlendirme Mü-hendisleri Derneği (ASHRAE), termal rehberliği belirleyen veri merkezi (ASHRAE 2011) içindeki çevresel performans ve izin verilen sunucular ve iletişim ekipmanı için sıcaklık ve nem aralığını be-lirleyen ve BT ekipmanı için önerilir.

Tavsiye edilen aralık, yüksek güvenilirlik ve yük-sek verimle bakım sağlamalıdır. Ek olarak, izin ve-rilen aralık, üreticilerin bu çevresel sınırlara göre ayarlamak için ekipmanlarını ve cihazlarını test ettiği bir aralıktır. Önerilen alana rağmen (kırmızı aralık), çok çeşitli sıcaklık ve nem değerleri kabul

edilebilir. Ancak önerilen aralık, ekipman tasarı-mı için kilit kriterdir. Ayrıca, elektronik cihazlar yüksek nem nedeniyle belirli nem koşullarında zarar görür. Aslında, yüksek nem, başarısızlığa ve yıkıma neden olur. Bununla birlikte, havanın bu-har içeriği, ekipmanı statik elektrik tahliyesinden korur. Bu nedenle, uygun nem oranı ile elektronik ekipmanın yetenekleri arttırılabilir ve işletme ma-liyetleri azaltılabilir.

2. EVAPORATİF SOĞUTMA SİSTEMLERİ

Evaporatif soğutma sistemleri, enerji tüketimleri az olan ve çevre dostu iklimlendirme sistemlerin-den biridir. Evaporatif soğutma basit bir prensibe dayanır. Havanın içine püskürtülen suyun buhar-laştırılması için gerekli olan buharlaştırma gizli ısısı havanın duyulur ısısından alınır. Evaporatif soğutma ortam sıcaklığında bir hava akımı içinde suyun buharlaştırılması ile sağlanır. Bu soğutma yönteminde soğutma, hava kuru termometre sıcak-lığı, sabit yaş termometre sıcaklığında azaltılarak ve havanın içerdiği nem miktarının artırılması ile sağlanır. (5)

Bu işlem sabit entalpide meydana geldiğinden ad-yabatik işlemdir. Çünkü sisteme ne dışarıdan ısı verilmekte ne de sistem dışarıya ısı vermektedir. Sistem içinde işlem boyunca sadece bir ısı alışve-rişi vardır. Aynı oranlarda duyulur ısı azalmakta, gizli ısı artmaktadır. Bu yöntemde sağlanabilecek en çok kuru termometre sıcaklık farkı, giren hava-nın kuru ve yaş termometre sıcaklıkları farkıdır. (6), (7)

Şekil 2. ASHRAE veri merkezi için termal kurallar (Thermal guidelines for data processing

environments) (4)

Tesisat-170-14032019.indd 49 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


İklimlendirme sistemleri incelendiğinde, yaygın olarak kullanılan buhar sıkıştırmalı soğutma sis-temleri, diğer alternatif sistemlere göre enerji tü-ketimi daha fazla olan sistemlerdir. Enerji sarfiyatı açısından karşılaştıracak olursak; buhar sıkıştır-malı soğutma sistemleri elektrik enerjisini kulla-narak kompresörde soğutucu akışkan buharını sı-kıştırmaktadır. Evaporatif soğutma sistemlerinde ise elektrik tüketimi hava hareketini sağlayan fan sisteminde ve sirkülasyon pompasında olmaktadır. Aynı soğutma kapasitesi birim soğutma için en fazla enerji tüketimi buhar sıkıştırmalı soğutma sisteminde olacaktır. Elektrik enerjisi tüketiminin fazla olması, elektriğin üretiminde kullanılan yakıt debisini etkileyecektir ve yakıt debisinin artması CO2 salınımını artıracaktır. Dolayısıyla, buhar sı-kıştırmalı soğutma sistemleri yerine kullanım yeri ve kapasitesine bağlı olarak çeşitli alternatif süreç-ler denenerek elektrik enerjisinin daha verimli kul-lanımı ve CO2 salınımının azaltılması sağlanabilir. Evaporatif soğutma, diğer soğutma tekniklerine göre çok daha ucuz ilk yatırım maliyeti gerektirir ve daha az enerji tüketir. Buna karşın, evapora-tif soğutma daha çok kurak ve nemsiz iklimlerde daha verimlidir. Temel olarak bulundurdukları ya-pısal farklılıklar nedeniyle evaporatif soğutma ci-hazlarının, kompresörlü iklimlendirme cihazlarına göre avantajları ve dezavantajları vardır. (6)

Evaporatif soğutucuların düşük kurulum ve işlet-me maliyetlerinin yanı sıra, sıfır kirlilik, kolay ba-kım, düşük enerji tüketimi, kolay kurulum, basit sistem ve yüksek iç hava kalitesi gibi özellikleri de vardır. Evaporatif soğutma sistemlerinin sağladığı avantajların yanı sıra bazı olumsuz özellikleri de bulunmaktadır. Soğutma havasının nem oranını çok fazla artırdıklarından, nemli iklimlerde kul-lanılmaları pek mümkün olmamaktadır. Bu sorun, evaporatif soğutucuların farklı sistemlerle birleşti-rilerek hibrid sistemler oluşturulması ile çözülmüş ve yüksek verimli soğutucuların elde edilmesine olanak sunulmuştur. (8)

Evaporatif soğutma talebinin artmasıyla, bu sis-temlerde birçok yeni tasarımlar ortaya çıkmıştır. Bu çeşitlilikleri doğrudan evaporatif soğutma, dolaylı evaporatif soğutma ve birleşik evaporatif soğutma olarak üç sınıfa ayırmak mümkündür. (9)

2.1. Doğrudan Evaporatif Soğutma

Doğrudan evaporatif soğutma sistemi evaporatif soğutma sistemleri arasındaki en temel soğutma sistemi olup evaporatif soğutma teorisinin en basit örneğini teşkil eder. Genellikle belirli bir nem ora-nına ihtiyaç duyulan ortamlarda ve uygulamalarda sıklıkla kullanılır. Doğrudan evaporatif soğutma-da, sisteme giren hava, mahale gönderilecek olan üfleme havasını da temsil eder ve hava içerisinde suyun direkt olarak buharlaştırılması vasıtasıy-la soğutulur. Psikrometrik diyagram incelenecek olursa giren taze havanın yaş termometre sıcaklığı sabit bir değerde kalırken hava ve su arasındaki eş zamanlı gizli ve duyulur ısı transferi dolayısıyla kuru termometre sıcaklığında bir düşüş meydana gelir. Havaya nem eklendiğinden dolayı ise özgül nemde eklenen neme bağlı olarak artış görülür. (10)

Doğrudan evaporatif soğutmanın temelinde su bir pompa yardımıyla basınçlandırılarak fıskiyele-re (nozullara) verilerek küçük zerrecikler halinde hava akımına tabi tutulmaktadır. Su zerrecikleri-nin buharlaşmasıyla hava akımı soğumaktadır. Su buharının eklenmesiyle nemli havanın gizli ısısı artmaktadır. Şekil 3’te direkt evaporatif soğutma sistemi ve psikrometrik diyagramda görüldüğü gibi bu izentalp işlem sabit yaş termometre sıcaklı-ğı çizgisi boyunca olmaktadır. (11)

Şekil 3. Direkt evaporatif soğutma sistemi ve psikrometri diyagramında gösterimi (12)

Tesisat-170-14032019.indd 50 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


Doğrudan buharlaştırmalı soğutmada çıkış havası-nın en düşük kuru termometre sıcaklığı ancak giriş havasının yaş termometre sıcaklığına eşit olabilir. Giriş ve çıkış sıcaklıkları kullanılarak buharlaştır-malı soğutucuların yani nemlendirici verimi tarif edilebilir. Bu nemlendirici verimi doyma verimi olarak da bilinir. Pratikte kullanılan nemlendiri-cilerin verimleri %70-90 arasında değişmektedir. Şekil 1-b esas alınarak nemlendirici verimi veya buharlaştırmalı soğutma verimi, εN, aşağıdaki gibi yazılabilir. (11)

εN =Tg − Tç

Tg − TgD

Burada Tg giriş havası kuru termometre sıcaklığı-nı, Tç çıkış havası kuru termometre sıcaklığını, TgD giriş havası yaş termometre sıcaklığıdır.

Hava akımında buharlaşarak tüketilen su miktarı yani havaya geçen nem miktarı, msu (kg/s):

msu = mhava ∙ (Wç – Wg)

Burada mhava, hava akımının kütlesel debisi (kg/s), Wg ve Wç sırasıyla nemlendiriciye giriş ve çıkış ha-vasının özgül nemi (kg/kg kuru hava)’dir.

2.2. Dolaylı Evaporatif Soğutma

Dolaylı evaporatif soğutma sisteminin en büyük özelliği soğutma işlemi boyunca hava neminin artmamasıdır. Dolaylı evaporatif soğutma; proses havasının, evaporatif olarak soğutulmuş hava va-sıtasıyla duyulur olarak soğutulmasıdır. Dolaylı soğutmada iki hava akımı vardır (6). İki hava akı-mı asla karışmaz ve direkt temasta bulunmazlar. Birinci hava akımı ısı değiştiricinin bir tarafından geçerken soğur, direkt buharlaşma ile soğutulan ikinci hava akımı ise ısı değiştiricinin diğer tara-fına geçer. (11) Kuru proses hava akımı hava-hava ısı eşanjöründen geçerken ısı verici akışkan olarak ıslak hava akımını kullanır. Direk evaporatif so-ğutma kuru ve ılıman iklimler için uygundur. Hava sıcaklığını nemini artırmadan düşürdüğü için kon-for şartları açısından direkt soğutuculara göre daha çekicidir. (13)

Şekil 4’te direkt evaporatif soğutma sistemi ve psikrometrik diyagram üzerinde gösterilişi ve-rilmiştir. Direkt soğutmada ulaşılacak en düşük sıcaklık ikinci hava akımı yaş termometre sıcak-lığına eşit olabilir. Bu ancak ısı değiştirici ve nem-lendirici verimlerinin %100 olması durumunda mümkündür. (11)

Şekil 4. Endirekt evaporatif soğutma sistemi ve psikrometri diyagramında gösterimi (12)

2.3. Birleşik Evaporatif Soğutma

İki basamaklı evaporatif soğutma olarak adlandırı-lan endirekt-direkt evaporatif soğutma sistemi, en-direkt soğutucu ve direk soğutucunun seri olarak bağlanmasıyla oluşur. Endirekt soğutucuda nemi sabit kalarak soğuyan hava, direk evaporatif soğu-tucuya girer. Sonuç olarak hava sıcaklığı ön soğut-ma yapılmış havanın yaş termometre sıcaklığına kadar erişir. Bu sıcaklık dış havanın yaş termomet-re sıcaklığından düşüktür. (14) Şekil 5’te birleşik evaporatif soğutma sistemi ve psikrometrik diyag-ram üzerinde gösterilişi verilmiştir.

Şekil 5. Endirekt-direkt evaporatif soğutma sistemi ve psikrometri diyagramında gösterimi (12)

Tesisat-170-14032019.indd 51 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


3. VERİ MERKEZLERİ İÇİN EVAPORATİF SOĞUTMA SİSTEMLERİ

Evaporatif soğutmanın veri merkezleri için kulla-nılabilen 3 çeşidini inceleyeceğiz.

• Doğrudan Evaporatif Soğutmalı Klima Sant-rali Sistemi

• Dolaylı Evaporatif Soğutmalı Klima Santrali Sistemi

• Chiller ve Kuru Soğutucular için Evaporatif Soğutma Sistemi

3.1. Doğrudan Evaporatif Soğutmalı Klima Santrali

Doğrudan evaporatif soğutma, bir AHU tarafından alınan temiz havanın soğutulmasını ve nemlendi-rilmesini içerir. Bu teknoloji çok verimlidir ve dış hava sıcak ve kuru olduğunda maksimum potansi-yelinden veya veri merkezlerinde olduğu gibi ekip-man tarafından üretilen ısının hem nem kontrolünü hem de emilimini gerektiren uygulamalarda kulla-nılabilir. (15)

Şekil 6. Direkt evaporatif soğutmalı klima santrali uygulaması (15)

Sıcak dönüş havası ile dış hava ünite kontrollerin-deki damper pozisyonunu ayarlayarak karışır. Sı-cak, kuru ve karışmış hava bir filtre ve suya doy-muş bir ortam içerisinden geçirilir. Havadaki ısı suyu buharlaştırır. Ortaya çıkan nem, soğuk hava sonrasında fan vasıtasıyla veri merkezine geri ve-rilir. Direkt evaporatif serbest soğutma sistemi dış havanın serin ve nemin düşük olduğu ve veri mer-kezi yöneticilerinin daha geniş ısı ve nem aralık-larında çalışabildiği coğrafi bölgeler için idealdir. Kompresör olmadığından ve tüketimin büyük bir kısmı su pompası ve fan tarafından gerçekleşti-ğinden soğutmanın diğer formlarına göre önemli ölçüde daha az enerji tüketilir. Bu tasarım ile elekt-riksel altyapı küçültülerek kullanılan enerji tüke-timi diğer tip klima santrallerine göre daha düşük olacaktır. Bir direkt evaporatif serbest soğutma ünitesi dış havayı bilgi merkezine alır ve arıtılmış suyun sürekli olarak sağlanmasını gerektirir. (16)

3.2. Dolaylı Evaporatif Soğutmalı Klima Santrali

Dış nem yüksekse dolaylı evaporatif soğutma kul-lanılabilinir. Bu sistemde bir adyabatik nemlendi-rici ile ısı değiştirici ya da plakalı eşanjör kullanır. (15)

Endirekt evaporatif serbest soğutma sistemi (Şe-kil 2) iki adet hava akımı barındırır: Veri merke-zi içerisinden dönen sıcak dönüş havası (birincil akış) ısı eşanjörü üzerinden geçirilir ve burada dış hava ile soğutulur (ikincil akış). İkincil hava akışı-nın soğuk olmasının sebebi daha önceden eşanjör üzerine püskürtülen havanın buharlaştırılması ile gerçekleşir. Daha sonra bir fan soğutulmuş birin-ci havayı veri merkezi içerisinde sirküle ederken, ikincil hava birincil hava ile karışmadan dış orta-ma atılır. (16)

Şekil 7. Endirekt evaporatif soğutmalı klima santrali uygulaması (16)

Ünite kontrol sistemleri besleme havasını kullanı-cı-ayarlı ayar noktasına getirerek fanı ünitenin ça-lışma moduna göre çalıştırır. Dış ortam sıcaklığı-nın düşük olduğu ve ünite kuru modda çalışırken, kontrol sistemi soğutma kapasitesini; dış hava fanı-nı istenilen hava set değerinde besleyecek şekilde ayarlar. Soğutma kapasitesinin artırılması için fan hızı artırılır, azaltmak için de fan hızı azaltılır. Dış hava sıcaklığı yükselip de ünite (kuru modda ve sadece ısı eşanjörünü kullanarak) istenilen ayar de-ğerine verimli bir şekilde ulaşamadığı durumlarda; ünitenin pompaları devreye girer ve ısı eşanjörü üzerine su püskürtülür. Bu işlem, dış hava sıcaklı-ğını yaş termometre sıcaklığına yakınlaştırarak, ısı eşanjörünün kapasitesini artırır. (16)

Tesisat-170-14032019.indd 52 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


3.3. Chiller ve Kuru Soğutucular için Evaporatif Soğutma

Basınçlı su atomizörlerinin bir soğutucuya veya kuru soğutucuya monte edilmesiyle dış havanın minimum güç tüketimi ile soğutulmasına imkân tanır. (Şekil 3) Ortaya çıkan sonuç, sistem bu du-rumda dış hava sıcaklığı daha düşükmüş gibi ça-lışır. Örneğin, 30 °C’nin üzerindeki sıcaklıklarda bile, soğutma sistemi 25 °C’ye eşdeğer bir sıcak-lıkta çalışır, aşırı yüksek yaz sıcaklıklarında bile oldukça ideal çalışır. (15)

Şekil 8. Chillerde evaporatif soğutma uygulaması (15)

4. ENERJİ SARFİYATI ANALİZİ

Ankara’da bir veri merkezinin iklimlendirilmesi için soğutma yükü ve debi hesabı ASHRAE stan-dartlarına göre HAP (Hourly Analysis Program) programında aşağıda belirtilen tablolardaki değer-ler seçilerek yapılmıştır.

Sistem odaları tasarlanırken, iklimlendirme sis-temleri için seçilecek soğutma kapasitesi sistem odasındaki cihazların güç tüketimleri hesaplana-rak belirlenir. Yük hesabında veri merkezinde IT yükleri programa işlenmiştir.

Minimum taze hava gereksinimi ASHRAE Stan-dart 62.1’den alınmış olup, Leed havalandırma kre-disi gereksinimi için %30 arttırılmıştır. Buna göre veri merkezlerinde taze hava ihtiyacı için 0,6 l/s.m2 değeri alınmıştır.

Klasik soğutma sistemi olan mekanik buhar sıkış-tırmalı sistem için chiller yazılım seçim progra-mında veri merkezimizden elde ettiğimiz soğutma yükümüze göre hava soğutmalı bir chiller seçil-miştir.

Tablo 3. Veri Merkezine Ait IT Yükleri

Yük Mekan/ Sistem

Kabin Boyut

Adet Güç/ad.(kW)

Toplam (kW)

IT Yük HBYS Network

800x1200 4 7 28

HBYS Sunucu

800x1200 3 7 21

HBYS Pasif 800x1200 1 2 2Zayıf Akım Network

800x1200 3 7 21

Zayıf Akım Sunucu

800x1200 2 7 14

Zayıf Akım Pasif

800x1200 1 2 2

Toplam IT Yük 14 88

Şekil 9. Örnek veri merkezi odası projesi

Tesisat-170-14032019.indd 53 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


Şekil 10. Veri merkezine ait soğutma yükü ve hava debisi miktarı için HAP raporu

Şekil 11. Hava soğutmalı chiller seçim teknik verileri

Tesisat-170-14032019.indd 54 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


Chiller seçim programından elde edilen verilere göre:

Chiller güç tüketimi: 35,20 kW= 35.200 watt (kon-denser fan güç tüketimi dâhildir.)

Chiller sirkülasyon pompası güç tüketimi: 2.065 watt

N =Vw ⋅ Δp

1000 ⋅ η

N = 4,72 ⋅350 ⋅103

1000 ⋅0,8

N= 2065 watt

Toplam enerji tüketimi= 37.265 W

Evaporatif soğutma sistemi için direkt evaporatif soğutmalı klima santrali seçilmiştir.

Şekil 12. Direkt evaporatif klima santrali

Klima santrali seçim programından elde edilen verilere göre:

Tablo 4. Seçilen Evaporatif Sprey Nemlendirici Teknik Verileri

Adiabatic humidifier 80% efficiency stainless steel spray humidifier (without pump)Efficiency 80,00%

air inlet t° / rh % 30 °C / 21,2%(RH)

air outlet t° / rh % 18,6 °C / 74,7%(RH)

Evaporated water flow 284,00 l/h

Tablo 5. Seçilen Klima Santrali Fan Teknik Verileri

Fan section type MP (backward curved blades)Number of fan(s) 1Air flow rate 53.960 m3/hDuct available pressure 300 PaDiameter of fan impeller 0,9 mFan efficiency 79%Impeller rotation speed 839 rpmImpeller rotation maximum speed 1.350 rpmPower input 16.590 W

Specific fan power1.036 W/(m3/s), 0,29 W/(m3/h)

Air speed at the fan outlet 11,7 m/s

Santral fanı güç tüketimi: 16.590 W

Klima santrali seçim verilerine göre evaporatif so-ğutucu için su debisi 284 lt/h vermiştir.

Buna göre;

N =Vw ⋅ Δp

1000 ⋅ η

N = 284.000 ⋅103

3600 ⋅1000 ⋅0,7

N= 42 watt

Evaporatif soğutucu su besleme pompası güç tüke-timi: 42 watt

Toplam enerji tüketimi= 16.632 W

5. SİSTEMİN EKONOMİK ANALİZİ

Çalışmaların ekonomik değerinin ölçümü için bir çok metod vardır. Bu çalışmada iki sistemin eko-nomik analizi için net şimdiki değer metodu ve geri ödeme süresi metodu kullanılacaktır. Şimdi-ki değer metodu ekonomi mukayeselerinde en çok kullanılan yöntemdir. Bu metod ile, gelecek zaman içindeki tüm para akışları şimdiki değere getirilir ve alternatif yatırımların şimdiki değerleri muka-yese edilerek en ekonomik olan seçilir. Alternatif maliyet mukayesesi yapılıyorsa, toplam masrafla-rın şimdiki değerinin en düşük olduğu alternatif tercih edilmelidir. Bu amaçla, alternatif yatırımla-rın maliyetlerinin şimdiki değer hesabı için aşağı-daki formül kullanılır. (17)

Tesisat-170-14032019.indd 55 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


NBD =NNAn

(1+ i)tt=1

n

∑

NNAn: net nakit akışı i: faiz oranı ya da kâr oranı

Geri ödeme süresi, yatırımın yıllık gelirleri ile baş-langıçtaki yatırım tutarına eşit oluncaya kadar geç-mesi gereken süredir. Enflasyon oranının düşük olduğu piyasalarda uygulanabilir. Bu yönteme göre kendisini en kısa sürede ödeyecek yatırım, riski en az olan yatırımdır. Geri ödeme süresi yönteminde ise aşağıdaki formül kullanılır. (18)

GÖS = Yatırım MaliyetiYıllık Net Kazanç

Ekonomik analiz 10 yıllık süre için yapılmıştır. Mekanik buhar sıkıştırmalı sistem (MBSS) ile eva-poratif soğutmalı klima santrali (ESKS) sistemle-

rinin ilk yatırım maliyeti ve yıllık işletme giderleri hesaplanmıştır.

Elektrik birim fiyat tüketimi 0,7148 TL/kWh kabul edilmiştir. Su birim tüketimi 11,48 TL/m3 kabul edilmiştir.

Ürünün hurda bedeli ilk yatırım maliyetinin %2’si olarak kabul edilmiştir. 91.500x%20= 9.150 TL olarak alınmıştır. Faiz oranı (i): %10 olarak kabul edilmiştir.

Mekanik buhar sıkıştırmalı sistem A, evaporatif soğutmalı klima santrali B diye adlandırılmıştır.

İŞLETMEA - İŞLETMEB = TASARRUF (TL/YIL)

YATIRIMA - İŞLETMEB = YATIRIM (TL)

NBD = ∑TASARRUF - ∑YATIRIM

NBD = ∑FAYDA - ∑MASRAF

Şimdiki değer faktörü (BDF) formülü aşağıda ve-rilmiştir.

BDF = 1(1+ i)t

NBD > 0 ise projeye uygundur.

NBD = 547.612,2 > 0 olduğundan projenin uygula-nabilirliği oldukça mümkündür.

Geri ödeme hesabı için belirlenen net nakit mikta-rı kullanılarak elde edilen sonuca göre geri ödeme süresinin 1 yıldan kısa olduğu görülmüştür.

GÖS = 91.500103.620

GÖS = 0,88 Yıl

Tablo 6. Sistem İlk Yatırım Maliyetleri

Sistem MBSS ESKSİlk Yatırım Maliyeti 183.000 TL 91.500 TL

Tablo 7. İşletme Giderleri

İşletme Giderleri

MBSS ESKS

Yıllık Tüketim Bedeli

Bakım Bedeli 6.100 TL/Yıl 3.050 TL/Yıl

Elektrik Tüketim Bedeli

233.283,96 TL/Yıl 104.143,73 TL/Yıl

Su Tüketim Bedeli

- 28.560,41 TL/Yıl

Toplam Maliyet 422.383,96 TL/Yıl 227.254,13 TL/Yıl

Tablo 8. Seçilen Sistemler için Net Bugünkü Değer Metodu Hesap Tablosu

Yıl 0 1 2 …... 8 9 10İlk Yatırım Bedeli -91.500 …... 0

Hurda Bedeli …... 9150

Elektrik Gideri (A) 233.283,96 233.283,96 …... 233.283,96 233.283,96 233.283,96

Elektrik Gideri(B) -104.144 -104.144 …... -104.144 -104.144 -104.144

Bakım Gideri (A) 6100 6100 …... 6100 6100 6100

Bakım Gideri (B) -3050 -3050 …... -3050 -3050 -3050

Su Gideri (B) -28.560 -28.560 …... -28.560 -28.560 -28.560

Net Nakit Akışı (NNA) -91500 103629,82 103629,82 …... 103629,82 103629,82 112779,82

Şimdiki Değer Faktörü 1 0,90909091 0,8264463 …... 0,4665074 0,424097618 0,385543289

NBD -91500 94208,9273 85644,479 …... 48344,076 43949,15985 43481,50278NBD= 548.788 > 0

Tesisat-170-14032019.indd 56 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


6. SONUÇLAR

Ankara’da bulunan hastane projesine ait veri mer-kezinin iklimlendirilmesi için çalışmalar yapılmış-tır. Veri merkezlerinde yüksek IT yüklerine sahip kabinetler bulunmaktadır. Normal bir mahalin şartlandırılması gibi bir durum söz konusu olma-dığından soğutma yükleri hesabında hassas dav-ranılmıştır. Mahalde ısı yayan yüksek kapasiteli cihazlar dikkate alınmıştır. HAP (Hourly Analysis Program) kullanılarak soğutma kapasitesi yapıl-mıştır.

Elde edilen soğutma yüklerine göre mahalin nem ve sıcaklık gibi kritik termal sınır şartları da göz önünde bulundurularak hem mekanik buhar sıkış-tımalı soğutma sistemi hem de evaporatif soğutma-lı klima santrali seçimleri software programlarda yapılmıştır. Elde edilen teknik verilere göre enerji sarfiyatları belirlenmiştir. Sonuca göre klasik so-ğutma sistemi olan mekanik buhar sıkıştırmalı soğutma sistemlerinin oldukça fazla güç tükettiği görülmüştür. Bu sistemlerin enerji sarfiyatının ar-tışını sağlayan komponent kompresördür.

Net bugünkü değer metodu ve geri ödeme süresi metodu kullanılarak ekonomik analizler yapılmış-tır.

Yatırımın uygunluğu tabloda gösterilmiştir. Eva-poratif sistem kullanıldığında klasik sistemle kı-yaslandığından geri ödemesi çok kısa sürede ken-dini tamamladığı görülmüştür.

Bu çalışmaların sonucuna göre; mekanik buhar sıkıştırma yöntemi hem ilk yatırım maliyeti hem de işletme maliyetleri açısından oldukça yüksektir. Evaporatif soğutma sistemi enerji sarfiyatı açısın-dan da klasik sisteme göre daha düşük olduğu gö-rülmüştür.

KAYNAKLAR

[1] Zhang H., Shao S., Xu H., Zou H., Tian C., “Freecooling of Data Centers: A Review”, Re-newable and Sustainable Eenrgy Reviews, Cilt 35, syf. 171-182, 2014.

[2] Zhang K., Zhang Y., Liu J., Niu X., “Recent Advancements on Thermal Management and Evaluation for Data Centers”, Applied Ther-mal Engineering, Cilt 142, syf. 215-231, Eylül 2018.

[3] Moral, O., Veri Merkezi İklimlendirme, www.onurmoral.com, 25 Eylül 2016.

[4] ASHRAE TC 9.9, Thermal Guidelines for Data Processing Environments, Expanded Data Center Classes and Usage Guidance, 2011.

[5] Çalışır T., Alptekin M., Yılmazoğlu M. Z., “Bir Direkt Evaporatif Soğutma Sisteminin Deneysel, Ekonomik ve Çevresel İncelemesi", Ulusal İklimlendirme Kongresi İKLİM 2011, Antalya.

[6] Bulut H., Yenigün B., “Taşınabilir Bir Evap-oratif Soğutucunun Performans Analizi”, Sayı 135, MMO Tesisat Mühendisliği Dergisi, Mayıs/Haziran 2013.

[7] O. F., Genceli, “Buharlaşmalı Serinletme Özellikleri ve Uygulamaları”, MMO Teskon, İzmir, 1993.

[8] Özdemir F., Yaşar E., Prof. Dr. Güngör A., “Evaporatif ve Sulu Bir Hava Soğutma Sis-teminin Termodinamik İncelenmesi”, Soğut-ma Dünyası, Sayı 17, Bornova, İzmir, 2016.

[9] Mathews C. N., Kleingeld M., Grobler L. J., “Integrated Simulation of Buildings and Evap-orative Cooling Systems”, Building and Envi-ronment, Cilt 29, syf. 197-206, 1994.

[10] El-Refaie M. F, Kaseb S. “Speculation in the Feasibility of Evaporative Cooling Building and Environment”, Building and Environ-ment, Cilt 44, syf. 826-838, 2009.

[11] H., Yılmaz, T., Bulut, “Çift Buharlaşmalı Soğutma Sisteminde Konfor Şartlarının İn-celenmesi”, Türk Tesisat Mühendisleri Dergi-si, 1998.

[12] Wang S. K., Handbook of Air Conditioning and Refrigeration, Second Edition, McGraw Hill, 2000.

[13] Joudi K. A., Mehdi S. M., “Application of Indi-rect Evaporative Cooling to Variable Domestic Cooling Load”, Energy Conversion&Manage-ment, Cilt 41, syf.1931-1951, 2000.

[14] Al-Juwayhel F., “El-Dessouky H., Ettouney H., Al-Qattan M., “Experimental Evaluation of One, Two, and Three Stage Evaporative Cooling Systems”, Heat Transfer Engineering, Cilt 25, syf. 72-86, 2004.

[15] Evaporative Cooling: Cooling the Air With Water, www.carel.com/evaporative-cooling.

[16] Valiulis J. P., “Air-Handling Units for Data Centers”, HPAC Engineering Ebook, Wester-ville, Ohio, 14 Aralık 2015.

[17] Şahin B., Aybers N., Enerji Maliyeti, YTÜ, 1995.

[18] Bolak M., Finansman, İTÜ, 1990.

Tesisat-170-14032019.indd 57 26.03.2019 15:34


DERLEME MAKALE

Gri Su Geri Kazanımının Ülke Ekonomisine Katkısının Örnek Bir Konut Binası Üzerinde İncelenmesi

ÖZ

Bu çalışmada gri su geri kazanımının önemi vurgulanmak istenmiştir. Gri su geri kazanımın prosesinin kurulması durumunda su tasarruf bedelleri gösterilerek ya-tırımın ekonomik analizi yapılmıştır. İstanbul'da bulunan bir sitenin sadece 1 blo-ğu üzerinde inceleme yapılmıştır. Çalışmada günlük rezervuarlardan harcanan su miktarına göre gri su tesisatı kurulmuştur. Gri su arıtma tesisatının kurulması ile günde 6 m3, yılda ise 2.160 m3 suyun kanalizasyona gitmeden kazanıldığı görül-müştür. Sistemin kapasitesine bağlı sistem dizayn şartları oluşturulmuş hidrofor ve gri su prosesindeki elektrik harcamaları yıllık gider kalemine eklenerek tablo-larda gösterilmiştir. Net Bugünkü Değer yöntemleri kullanılarak ekonomik analizi yapılmıştır. Yatırımın uygunluğu gösterilmiştir. Burada maliyetten elde ettiğimiz kazançtan çok suyun geri kazanımının önemi vurgulanmak istenmiştir. Değerlen-dirme sonucunda, gri suyun yeniden kullanımı ekonomik analizde de gösterdiği gibi hem doğal kaynakların korunmasında hem de su koruma teknolojisinin geliştiril-mesine oldukça elverişlidir. Genel olarak evlerde kullanılan suyun %25'i tuvalet rezervuarlarında harcanmaktadır. Bu çalışmada da görüldüğü gibi tüketilen suyun %25'i gri su sisteminden geri kazanılabilmektedir.

Anahtar KelimelerGri Su, Gri Su Projelendirmesi, Net Bugünkü Değer.

Galip TEMİRProf. Dr.Yıldız Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Bölümüİstanbul [email protected]

Tuğba DEMİR Yıldız Teknik ÜniversitesiFen Bilimleri EnstitüsüMakine Mühendisliği BölümüİstanbulCIAT Isıtma-Soğutma Havalandırma Sis-temleri [email protected]

ABSTRACT

In this study, the importance of priority gray water recovery was emphasized. In the case of gray water recovery, economic analysis of the investment was made by showing water saving costs. Only 1 block of a site in Istanbul was examined. In the study, gray water installation was established according to the amount of water spent from daily reservoir. Installation of gray water treatment plant with it was seen that 6 m3 per day and 2.160 m3 water annually were achieved without sewer-age. System design conditions depending on the capacity of the system formed water booster and electricity costs in the gray water process are added to the annual ex-pense item and shown in the table. Economic analysis is made by using net present value analysis. Investment suitability is shown. We emphasized the importance of water recovery more than our earnings. As a result of the evaluation, as the reuse of gray water shows in economic analysis, it is very suitable for both conservation of natural resources and development of water conservation technology. In general, 25% of the water used in households is spent in toilet reservoirs. As seen in this study, 25% of the water consumed can be recovered from the gray water system.

KeywordsGray Water, Gray Water Project, Net Present Value.


The Evaluation of the Contribution of Gray Water Recovery to the Country Economy on an Example Residential Building

Temir, G., Demir, T., Gri Su Geri Kazanımının Ülke Ekonomisine Katkısının Örnek Bir Konut Binası Üzerinde İncelenmesi, MMO, Tesisat Mühendisliği, sayı: 170, sayfa: 58-69, Mart-Nisan 2019.

Tesisat-170-14032019.indd 58 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


1. GİRİŞ

Her geçen gün dünya ve ülkemizde nüfusun hızla artması su kaynaklarının önemini ortaya çıkar-maktadır. Su, insanın temel ihtiyacını karşılaması yanında; sürdürülebilir tarım, enerji üretimi, en-düstri, ulaşım ve turizm gibi konularda da geliş-menin kaynağıdır. Çağımızda birçok ülke su fakiri haline gelmiştir.

Su sıkıntısını en aza indirmemizin yollarından öncelikli olanı elimizdeki doğal su kaynaklarının daha verimli bir şekilde kullanılmasından geçmek-tedir. Bilindiği üzere yeraltı suları içme suyu için öncelikli (en önemli) kaynaklarımızdandır, bunun için suyumuzu ne kadar verimli kullanırsak doğal su kaynaklarımızı da o kadar çok korumuş oluruz. Suyumuzu verimli kullanmanın en basit ve en et-kili yolu, evlerimizde kullandığımız sulardan içme suyu kalitesinde olmayan suların geri kazanılmış sulardan kullanılmasıdır. İçme suyu kalitesinde olmayan sulara örnek olarak tuvalet rezervuarları, çamaşır yıkama, bahçe sulama ve araba yıkama gibi kaba temizlik işlerini gösterebiliriz. Bu alan-larda kullandığımız suları geri kazanılmış sular-dan elde edersek doğal su kaynaklarımızı korumuş oluruz [1].

Türkiye su kaynakları açısından değerlendiril-diğinde henüz su sıkıntısı çeken ülkeler arasında yer almamakla birlikte su zengini bir ülke de de-ğildir. Ancak nüfus artışı, çevre kirliliği, maliyet, bilinçsiz su tüketimi, iklim şartlarındaki değişim sebebiyle yenilenebilir tatlı su kaynakları oranı her geçen gün azaltılmaktadır [1].

1960’larda 28 milyon olan ülke nüfusunda kişi ba-şına düşen yıllık su miktarı 4.000 m3 iken, 2000’li yıllarda nüfusun 67,8 milyona ulaşmasıyla bu de-ğer yaklaşık yarıya düşmüştür. Kullanılabilir su miktarındaki bu düşüşün aynı oranda devam ede-ceği yönündeki öngörülerle Türkiye İstatistik Ku-rumu (TÜİK) 2030 yılı için nüfusumuzun 100 mil-yon olacağını öngörmüştür. Bu durumda 2030’lu yıllarda nüfus 100 milyona erişecek ve kullanıla-bilir su miktarı da kişi başına 1.000 m3 dolayına düşecektir.

Bu sonuca göre Türkiye şu anda bulunduğu su stresli ülkeler sınıfından 25 yıl sonra su kıtlığı çe-ken ülkeler sınıfına düşeceği DSİ tarafından belir-tilmiştir. [2]

Şekil 1. DSİ’nin verilerine göre, 1960-2030 yılları arasında kişi başına düşen ve düşecek olan yıllık su

miktarı

Su varlığına göre ülkeler aşağıdaki şekilde sınıflandırılmaktadır:

Su Fakirliği: Yılda kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 1.000 m3’ten daha az.

Su Azlığı: Yılda kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 2.000 m3’ten daha az.

Su Zenginliği: Yılda kişi başına düşen kullanıla-bilir su miktarı 8.000-10.000 m3’ten daha fazla. [2]

Tablo 1. Ülke-Kıta Bazında Kişi Başına Düşen Kullanılabilir Su Miktarı [3]

Ülke-Kıta Ortalaması Kişi Başına Düşen Kullanılabilir Su Miktarı (Yıllık)

Suriye 1.200 m³Lübnan 1.300 m³Türkiye 1.430 m³Irak 2.020 m³Asya Ortalaması 3.000 m³Batı Avrupa Ortalaması 5.000 m³Afrika Ortalaması 7.000 m³Güney Amerika Ortalaması 23.000 m³Dünya Ortalaması 7.600 m³

Tablo 1 incelendiğinde, ülkemizin su zengini bir ülke olmadığı göze çarpmaktadır.

Dolayısıyla gelecek nesillere sağlıklı ve yeterli su bırakabilmemiz gerekmektedir. Bunun için su kay-naklarımızın tasarruflu bir şekilde kullanılması gerekmektedir. Su kaynaklarımızdan tasarruf ede-bilmemiz için suyun da mutlaka geri dönüşümünü sağlayıp içme suyu kalitesinde olmayan kullanım suyu olarak tekrar kullanmamız gerekmektedir.

Tesisat-170-14032019.indd 59 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


Suyun tasarrufu ve yeniden kullanılmasıyla ilgili yapılan çalışmalar neticesinde gri su geri kazanım sistemleri ülkemizde de yaygınlaşmaya başlamış-tır.

2. GRİ SU KARAKTERİSTİĞİ

2.1. Gri Su

Gri su, ismini bulutlu görünümünden ve temiz, içi-lebilir su “beyaz su” ile atık su “siyah su” arasında olma durumundan alır. Gri su; duş, banyo, lavabo-sundan kaynaklanan atık sudur. Mutfak atık suyu arıtılmamış ise gri su olarak kullanılması tavsiye edilmez. Gri su, tuvaletler, pisuvarlar veya bideler-den kaynaklanan atık suları içermez. Buna kara su (insan dışkısı içeren su) denir. Gri su, bu kaynak-ların bir kısmından veya tamamından toplanabilir ve çeşitli arıtma işlemlerinden sonra, içme suyu kalitesi gerektirmeyen tuvalet sifonu veya bahçe sulaması gibi ev çevresindeki amaçlar için kulla-nılabilir [4].

Konutlardan, okul, otel, ofis ve hastane gibi farklı binalardan kaynaklanan, insanların günlük yaşam faaliyetlerindeki ihtiyaç ve kullanımları nedeniyle oluşan atık sular evsel atık sular olarak tanımlan-maktadır [5].

Evsel atık sular gri su ve siyah su olmak üzere iki akımda değerlendirilmektedir. Genellikle duştan, banyodan, lavabodan, çamaşır ve bulaşık makine-lerinden gelen sular gri su olarak tanımlanırken ge-riye kalan tuvalet suları ise siyah su olarak tanım-lanmaktadır. Gri sular; az kirli gri su ve çok kirli gri su olarak iki ayrı şekilde değerlendirilebilmek-tedir. Az kirli gri sular duş, banyo ve lavabodan ge-len atık suları, çok kirli gri sular ise mutfak ve ça-maşır makinesinden gelen atık suları içermektedir. Gri su %75’lik pay ile hacimsel olarak evsel atık suyun en büyük yüzdesini oluşturmaktadır [5].

Düzgün bir şekilde yönetildiğinde, gri su bahçeci-lik ve tarım üreticilerinin yanı sıra bahçıvanların yararlanabileceği değerli bir kaynak olabilir. Ayrı-ca, tesis içi gri su arıtma / yönetiminin tasarım ve peyzaj avantajları nedeniyle peyzaj planlamacıları, inşaatçılar, geliştiriciler ve müteahhitler için de de-ğerli olacaktır. Sonuçta, aynı fosfor, potasyum ve azottan oluşan su göller, nehirler ve yeraltı suları için kirletici bir kaynak yapar ve bu özel arıtılmış gri su formunun sulama için uygun hale getirilmesi durumunda bitki örtüsü için mükemmel besin kay-nağı oluşturacaktır. [6]

Su, içinde bulunan kirletici miktarına göre 4 kate-goriye ayrılır.

İçme suyu: Arıtılmış temiz sudur, içinde hiç bir kirletici barındırmaz.

Yağmur suyu: Yağmur suyu hasatı sonucunda elde edilmiş sudur.

Gri Su: Lavabo ve duşlardan gelen, az kirlenmiş sudur.

Siyah Su: Tuvalet ve pisuvar atığı içeren, kirletici oranı yüksek pis sudur [7].

Şekil 2. Gri suyun kaynaklarına göre sınıflandırılması [8]

Gri su geri kazanımı, evsel atık suyun en az kirli olan kısmının, yani duştan, lavabodan, küvetten gelen suyun tekrar kullanılmak üzere arıtılmasıdır. Bazı özel durumlarda çamaşır makinesi ve mutfak-tan atılan su da gri suya dâhil edilerek geri kaza-nımı sağlanabilir. Arıtılmış gri sular ise Şekil 2’de verilen alanlarda kullanılabilir [8].

Şekil 3. Başlıca arıtılmış gri su kullanım yerleri [8]

Temizlik

Yangın Söndürme

Arıtılmış Gri Su

Süs Havuzu

Araba Yıkama

Sulama

Tuvalet Rezervuarı

Çamaşır Yıkama

Tesisat-170-14032019.indd 60 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


Arıtılmış atık suların tarımsal sulama, sanayi, tu-valet sifon suyu, yeşil alan sulaması vb. amaçlı ye-niden kullanımı, dünyada giderek yaygınlaşmak-tadır. Bazı ülkelerde arıtılmış atık suların yeniden kullanım oranı %80’lere ulaşmıştır. Bu nedenle konu ülkemiz açısından da büyük önem taşımak-tadır. Arıtılmış atık suların yeniden kullanımında, kullanım amacının gerektirdiği su kalitesi kriterle-rinin sağlanması da ayrıca önemlidir [9].

Şekil 4.Günlük evsel su tüketim oranları [5]

Binalarda evsel nitelikli atık sular, insanların ya-şamsal faaliyetlerindeki ihtiyaç ve kullanımları sonucu oluşmaktadırlar. İklimsel şartlar, yaşam standartları ve kültürel alışkanlıklar evsel nitelikli atık su özelliğini önemli ölçüde etkilemektedir. Şe-kil 4’ten bakıldığında, genel olarak günlük evsel su tüketimi; duş, lavabo ve banyolarda %40, mutfakta %12, çamaşır yıkamada %13, rezervuarlarda %25, bahçede %5, temizlikte %5 oranındadır [5].

Konutlarda oluşan gri su hacmi azımsanmayacak kadar fazladır. Konutlarda kullanılan su, tek kul-lanımdan sonra atık su şebekesine verilmektedir. Su kaynaklarının giderek azalması nedeniyle atık suyu arıtıp yeniden kullanmak sürdürülebilirlik açısından oldukça önemlidir [5].

Evsel su tüketimi, evlerde, otellerde, lokantalarda ve çamaşırhanelerde içme suyu, besin hazırlama suyu, temizlik, çim ve bahçe sulama ve hizmet üretimi amaçlı olarak binalarda kullanılan su mik-tarıdır. Birçok ülkede toplam su tüketimi içerisinde küçük bir oran oluşturmaktadır. Evsel su tüketim oranı günde kişi başına 75 litre ile 380 litre arasın-da değişmekte olup genellikle ekonomik düzeyin ve yaşam standartlarının artışı ile doğru orantılı olarak artmaktadır. [1]

2.2. Gri Su Miktarı

Herhangi bir hane tarafından üretilen atık su mik-tarı hanede yaşayan insanların dinamiğine göre büyük ölçüde değişecektir. Bazı bölgelerde su kul-lanım araştırmaları yapılmıştır, gri su yönetimine genel bakış: sağlıkla ilgili konularda farklı ülkeler ortalama 586 litre atık su akışı tespit etmişlerdir. Tablo 2’de gösterildiği gibi her hane için günlük su tüketimi gösterilmiştir [10].

Tablo 2, gri suların toplam atık suyun yaklaşık %61’ini temsil ettiğini göstermektedir. Bu oranlar yönetilebilecek önemli bir su kaynağı olduğunu göstermektedir. Ekolojik olarak çevreye duyarlı bir şekilde insan sağlığına tehdit oluşturmayan sürdü-rülebilir kalkınma ilkeleri ile su kaynağının sürdü-rülebilirliğine katkıda bulunacaktır [10].

Tablo 2. Üretilen Atık Su / Hane Halkının Yaklaşık Yüzdesi [10]

Pis Su Tipi

Toplam Pis Su Toplam Gri SuToplam (%) (L/Gün) Toplam (%) (L/Gün)

Klozet 32,0 186,0 - -Lavabo 5,0 28,0 8,0 28,0Duş 33,0 193,0 54,0 193,0Eviye 7,0 44,0 - -

Çamaşır Makinesi

23,0 135,0 38,0 135,0

Toplam 100,0 586,0 100,0 356,0

2.3. Gri Su Bileşenleri

Gri su kalitesi kaynağına bağlı olarak değişir. Örneğin, otomatik çamaşır makinesi çıkışı; askı-da katı maddeler, organik malzeme, yağ ve gres, sodyum, nitratlar, fosfatlar (deterjandan) ve tuzlar içerir. Bu suyun pH’ı yüksektir [11].

Tablo 3 otomatik çamaşır makinesinden ve diğer yerel kaynaklardan gelen gri suların olası bileşen-lerini göstermektedir. Bu kaynakların çoğunda ısının reddedildiğine dikkat edilmelidir. Bu du-rumda, gri su bir süre soğutmak için bir depolama tankına konulmalıdır. Otomatik çamaşır makine-sinden ve otomatik bulaşık makinesinden çıkan su nedeniyle bu suyun pH değeri yüksek olabilir. Bu nedenle, bu su doğrudan bahçede kullanıldığında dikkatli olunmalıdır. Suyun pH değeri, sulama için kabul edilen sınırlar içerisinde olmalıdır [11].

Tesisat-170-14032019.indd 61 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


Tablo 3. Gri Suların Tipik Bileşenleri [11]

Gri Su Kaynakları

Kirletici Maddeler

Çamaşır Makinesi

Askıda katı madde, organik madde, yağ ve gres, sodyum, tuzluluk, nitrat, fosfor (deterjan), çamaşır suyu, pH.

Bulaşık Makinesi

Askıda katı madde, organik madde, yağ ve gres, artan tuzluluk, pH, bakteri ve deterjan.

Duş Bakteri, saç, askıda katı madde, organik madde, yağ ve gres, sabun, şampuan kalıntıları.

Lavabo ve Eviye Bakteri, saç, askıda katı madde, organik madde, yağ ve gres, sabun, şampuan kalıntıları.

Yüzme Havuzu Organik maddeler ve askıda katı maddeler.

Gri su içerisinde kolayca ayrışabilen organik mad-deler deterjanlardan, vücut yağlarından, saçlardan ve saç kepeğinden kaynaklanır. Biyolojik ayrış-tırma hızla başlayacağından, arıtma da aynı hızla başlanmazsa sülfatla birleşme noktalarda kötü ko-kular oluşur. Gri su içerisindeki kirletici organik maddeler KOİ ve BOİ parametreleriyle ölçümlen-dirilir. Gri su içindeki organik madde miktarı, su-yun geldiği kaynaklara bağlı olarak değişir [7].

Duşlardan ve banyo küvetlerinden gelen gri su az miktarda kirlenmiştir. Buna karşın, çamaşır ma-kinelerinden gelen gri su içindeki kirletici miktarı

oldukça yüksektir, bu nedenle ileri arıtım gerekti-rir. Benzer şekilde, mutfak lavabolarından gelecek olan suyun da kirletici miktarı yüksektir [7].

Aşağıdaki tabloda verilen parametreler, örnek alımı yapılan kaynaklara bağlı olarak değişir. Ör-neğin, sularda bulunan yüksek miktardaki fosfat borularda korozyona engel olur. Çamaşır makine-lerine konulan deterjanlar, ekstra fosfat kaynağıdır [7].

Gri suyun mikrobiyal kalitesi, dışkı varlığının bu-laşmasına bağlıdır. Gri sulardan kaynaklanan asıl tehlike dışkıdan kaynaklanmaktadır. Küvet, duş ve el lavabolarından kaynaklanan atık sular göz önün-de bulundurulduğunda daha az kirli gri su olduğu görülmüştür [12].

Yapılan çok sayıdaki araştırmalara bakıldığında, banyo küveti, duş ve el yıkama lavabosundan gelen atık su içerisindeki toplam koliform bakteri sayısı, evsel pis suya göre 100 kat daha azdır.

3. GRİ SU ARITIMI ve YENİDEN KULLANIMI

3.1. Gri Suyun Doğrudan Yeniden Kullanımı

Gri suyun doğrudan uzun vadeli sulama amaçlı kullanımı, suda tuzların, yüzey aktif maddelerin, yağ ve gresin birikmesine yol açmaktadır. Bu bağ-

Tablo 4. Farklı Kaynaklardan Alınan Gri Suyun İçeriği [11]

BirimKüvetten, duştan ve lavabodan gelen su (çökelme deposundan sonra ölçülen değerlerdir)

Küvetten, duştan, lavabodan ve çamaşır yıkamadan gelen su

Küvetten, duştan, lavabodan, çamaşır yıkamadan ve mutfaktan gelen su

KOI [mg/l] 150-400 Ø225 250-430 400-700 Ø535

BOI5 [mg/l] 85-200 Ø111 125-250 250-550 Ø360

AFS [mg/l] 30-70 Ø40 n/a n/a

Ptoplam(A) [mg/l] 0,5-4 Ø1,5 n/a 3-8 Ø5,4

Ntoplam(A) [mg/l] 4-16 Ø10 n/a 10-17 Ø13

pH [-] 7,5-8,2 n/a 6,9-8

Tablo 5. Binalardaki Arıtılmamış Gri Su ve Pis Su İçindeki Toplam Koliform ve E.coli Bakterisi [7]

Parametre Birim

Küvetten, duştan ve lavabodan gelen gri su

Küvetten, duştan, lavabodan ve çamaşır yıkamadan gelen gri su

Küvetten, duştan, lavabodan, çamaşır yıkamadan ve mutfaktan gelen gri su

Foseptik atığı da içeren evsel atık su

Toplam koliform bakteri l/ml 101-105 102-106 102-106 104-107

e-koli (kolibasili) l/ml 101-105 101-105 102-106 104-107

Tesisat-170-14032019.indd 62 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


Zayıf gri su

Orta ve kuvvetli gri su

Depolama ve ön arıtma

(çöktürme, ızgara)Depolama ve ön arıtma

(çöktürme, ızgara)

Membran

Biyoreaktör (MBR)

Kimyasal arıtma (koagülasyon, iyon değişimi, vb.)

Biyolojik arıtma (aeorobik) (Dönerbiyodisk, AKR, yapay sulak alan)

Membran filtrasyon

Kum filtresi

Kum filtresi

Membran filtrasyon

İçme haricinde kısıtlı kentsel kullanım

Dezenfeksiyon (UV, klor)

Geri kazanılmış gri suyun içme haricinde kısıtlı olmayan kentsel kullanım

lamda bitki sağlığını ve toprağın yapısını olumsuz yönde etkilemekte olup sonucunda yeraltı sula-rının kirlenmesine neden olmaktadır. Gri suyun arıtılmadan doğrudan rezervuarlarda kullanımı ise klozet üzerinde leke bırakmaktadır. Bu durum tü-keticileri daha çok miktarda tuvalet temizleyicisi kullanması konusunda teşvik etmektedir [13].

Arıtılmadan bahçe sulamasında (yeraltından) kul-lanılmaktadır. Bu tip kullanımlarda gri su herhan-gi bir arıtmadan geçmeden, bakteri oluşumunun artması ve koku gibi nedenlerden ötürü en fazla 24 saat içerisinde kullanılmak zorundadır. Ayrıca hastalık yapıcı bakteri ve mikroplar da yok edilme-diği için insan temasından kaçınılması gerekmek-tedir. Gri suyun herhangi bir arıtmadan geçmeden bahçe sulamasında kullanılması yönlendirici vana-lar sayesinde yapılmaktadır. Bu sistemde yönlendi-rici vanalar ile konutta farklı kaynaklardan gri su toplanarak dışarıya verilmektedir [1].

Ancak kimyasallar ya da sabunlar toprakta yetişen bitkilere zarar verebilmektedir. Özellikle sodyum bitkileri yakıcı özelliğe sahip olduğu için sodyum miktarı çok daha az olan sıvı sabunlar kullanıl-makta ya da bu tip sistemler için özel deterjanlar kullanılmaktadır [1].

Ancak kimyasallar ya da sabunlar toprakta yetişen bitkilere zarar verebilmektedir. Özellikle sodyum

bitkileri yakıcı özelliğe sahip olduğu için sodyum miktarı çok daha az olan sıvı sabunlar kullanıl-makta ya da bu tip sistemler için özel deterjanlar kullanılmaktadır [1].

3.2. Gri Suyun Arıtılarak Yeniden Kullanımı

Gri su arıtma teknolojileri, gri suyu yönlendiren basit düşük maliyetli cihazlardan, tuvaletler veya dış mekan peyzajı gibi doğrudan yeniden kulla-nımlara, sedimantasyon tankları, biyoreaktörler, filtreler, pompalar ve dezenfeksiyon içeren kar-maşık arıtma işlemlerine kadar uzanmaktadır. Öte yandan, saç, tüy ve döküntüleri gidermek ve kirle-ticileri, bakterileri, tuzları, ilaçları ve hatta virüs-leri gri sudan uzaklaştırmak için suyu filtreleyen çeşitli ticari gri su sistemleri de mevcuttur [14].

Şekil 5. Gri suyun arıtılmadan kullanılması

Tablo 6. Kaynağına Göre Gri Suların Arıtılması Yöntemleri [15]

Tesisat-170-14032019.indd 63 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


Günümüzde, bir çok farklı tipte arıtım sistemi mevcuttur. Arıtma tesislerinin boyutunu belirle-mek için kirletici noktalar; evler ve çoklu tesisler belirlenir. Arıtma tesisi büyüdükçe; yapılan arıtım işlemleri artar ve çıkış suyunun standartları yük-selir [1].

Gri suyun arıtıldıktan sonra kullanıldığı alanlar;

• Bahçe sulaması (yeraltı ve yerüstünden sulama)• Tuvaletlerin rezervuarları, • Çamaşır makinaları, şeklinde sıralanabilir.Literatürde yer alan çalışmalar incelendiğinde, gri su arıtımı amacıyla çok farklı teknolojilerin uygulanabilirliğinin araştırıldığı görülmektedir. Çalışma yapılan teknolojiler filtrasyon, ultrafilt-rasyon gibi fiziksel arıtma seçeneklerinden yapay sulak alan, döner biyodisk, ardışık kesikli reaktör (AKR), membran biyoreaktör (MBR) gibi biyolojik arıtma seçeneklerine kadar çok çeşitlidir [15].

Önemli gri su geri kazanım sistemleri:

• Yapay Sulak Alanlar (Wetlands)• Döner Biyolojik Reaktörler (Rotating Biologi-

cal Contactors-RBC)• Ardışık Kesikli Rektörler (Sequencing Batch

Reactors-SBR)• Membran Biyoreaktörler (MBR)Gri suyu arıtmak için en verimli sistemler fiziksel arıtma işlemleriyle birleştirilmiş biyolojik arıtma sistemlerdir. Bu tip sistemlerin gri sudaki BOİ’nin 10 mg/l’nin altına düşürdüğü kanıtlanmıştır, böy-lece sadece fiziksel arıtma işlemlerin uygulandığı sistemlerden daha iyi arıtılmış su kalitesi ortaya çıkmaktadır. Müstakil evler, oteller, çok katlı ko-nutlar gibi bugüne kadar farklı alanlarda uygulan-mış çok çeşitli gri su geri kazanım sistemleri ör-nekleri bulunmaktadır [7].

3.2.1. Yapay Sulak Alan

Son yıllarda yapay sulak alanlar evsel ve endüst-riyel atık su arıtımı için konvansiyonel arıtma sis-temlerine bir alternatif olarak önerilen enerji ihti-yacının az, yatırım ve işletme maliyetlerinin düşük, işletim şartlarının basit, çamur üretiminin çok az olduğu doğal bir atık su arıtma sistemidir. Özellik-le arazinin bol olduğu yerler için uygun bir arıtma yöntemidir. Basit bir arıtma sistemi olarak gözükse de yapay sulak alanlarda mikroorganizmalar, hay-vanlar, bitkiler ve sucul ortamı çevreleyen ekolojik

fazlar arasında kompleks ve bütünleşmiş ilişkiler mevcuttur. Başarılı bir tasarım ve işletim için bu ekolojik ilişkilerin iyi kavranması gereklidir. [16]

Şekil 6. Yapay sulak alan [16]

3.2.2. Döner Biyolojik Reaktörler [Rotating Biological Contactors - RBC]

Bir dizi dairesel, hafif dönen disk; içinden atık su-yun aktığı bir şafta monte edilir. Kısmen suya ba-tırılmış diskler atık sudan yavaşça döner. Diskler en yaygın şekilde yüksek yoğunluklu plastik taba-kalardan yapılır ve alanı arttırmak için genellikle çıkıntılı, oluklu veya kafes benzeridir. Disklerin yüzeyi, bakteriler için bir birleşme yeri sağlar ve diskler döndükçe yüzeylerinde bir biyo-kütle fil-mi büyür. Bu biyofilm, alternatif olarak, döndükçe havaya veya atık suya maruz kalır. Bu mikroorga-nizmaların büyümesi için gerekli olan oksijen, disk üzerindeki biyofilm sıvının dışına döndürüldüğü için havadan adsorpsiyonla elde edilir. Biyofilm sıvı fazdan geçerken, besinler ve organik kirletici-ler alınır [14].

Şekil 7. Döner biyolojik reaktörler [14]

3.2.3. Ardışık Kesikli Reaktörler [Sequencing Batch Reactors - SBR]

Ardışık kesikli reaktörler aktif çamur yönteminin bir başka biçimidir. Bu sistemlerin aktif çamur yönteminden farkı sadece aralıklı olarak çalışma-

Tesisat-170-14032019.indd 64 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


sıdır (dolması ve boşalması). Ardışık kesikli reak-törlerde artıma için dört aşama vardır; doldurma, havalandırma, çökeltme ve tortudan ayırma. Bu arıtma sistemi gri sudaki kolloidal ve çözülmüş formlarda bulunan ve çökelemeyen maddeleri çö-kelebilen biyolojik yumaklara dönüştürür. Biyolo-jik yumaklar havalandırma deposunda meydana getirilir ve son çökeltme deposunda çökeltilerek sistemden atılır [17].

Şekil 8. SBR teknolojisinin şematik diyagramı [19]

3.2.4. Membran Biyoreaktörler

Membran biyoreaktörler, durultucular yerine katı/sıvı ayırımı için mikro-gözenekli zarlar kullanan bir aktif çamur sistemidir. Sistem, ön arıtma yer-leşim tankı, havalandırmalı yerleşim deposu (bu depo üretilen gri suyu depolamak için kullanılır) ve havalandırmalı aktif çamur deposundan oluşur. Oluşturulan çamur havalandırma tankında kuru-lu membran filtre modülü tarafından geri tutulur. Arıtılmış ve bakteri içermeyen atık su, 0,1-0,3 bar arasında bir basınç altında partiküllerden, mikrop-lardan, bakterilerden ve virüslerden arındırılarak membrandan geçer [7].

Gri suların arıtımı için fiziksel proseslerden biyo-lojik sistemlere kadar geniş yelpazede çalışmalar yapılmış ancak yapılan çalışmalar biyolojik arıtma dışında hiç bir arıtma yönteminin yeniden kulla-nımı için tatmin edici kalitede su sağlayamadığı gözlenmiştir [7].

3.3. Gri Suyun Kullanım Suyu İçin Kalite Standartları

Geri kazanımı sağlanan gri suyun kullanılacağı yerin standartlarını sağlıyor olması gerekmektedir. Arıtılmış gri sular; tuvalet rezervuarları, çamaşır yıkama, bahçe sulama, süs havuzlarında kullanıl-maktadır.

3.3.1. Tuvalet Rezervuarları

Tuvalet süpürmesi için kullanılacak suyun standart kalite parametreleri Tablo 7’deki gibi olmalıdır. Toplam koliform ve fekal koliform ile ilgili hijyen değerleri için Avrupa Birliği Banyo Suyu Rehberi standart alınmıştır (76/160/EEC). Bu standart, in-sanın temas halinde olduğu su ile ilgili bir takım hijyen değerlerine uygunluğu zorunlu kılar [7].

Tablo 7. Tuvalet Rezervuarı İçin Gereken Kalite Gereksinimleri [7]

Parametre DeğerlerBOI7 <50 mg/LOksijen Doygunluğu >50%Toplam Koliform A) <100/mLToplam Koliform A) (E Koli) <10/mL

Pseudomonas aeriginosa B) <1/mLA) AB 76/160/EEC Yönetmeliği’ne uygunB) Alman içme suyu standartlarına uygun

Tablo 8. Bir Bloktaki Kişi Sayısı

Daire Tipi Daire Sayısı

Daire Kişi Sayısı

Toplam Kişi Sayısı

2 + 1 33 3 993 + 1 26 4 1044 + 1 5 5 25Toplam Kişi Sayısı: 228

4. MATERYAL ve METOT

Türkiye su kaynakları açısından değerlendiril-diğinde henüz su sıkıntısı çeken ülkeler arasında yer almamakla birlikte su zengini bir ülke de de-ğildir. Ancak nüfus artışı, çevre kirliliği, maliyet, bilinçsiz su tüketimi, iklim şartlarındaki değişim sebebiyle yenilenebilir tatlı su kaynakları oranı her geçen gün azalmaktadır.

Bu çalışmada amaç gri suyun geri kazanımı ve yeniden kullanımının önemini ortaya koymaktır. Ortaya çıkan bu sonucu sayısal verilerle de destek-lemek için İstanbul’da bulunan bir sitenin 1 bloğu için gri su hesabı yapılmıştır. Gri su hesabında rezervuarlardan günlük harcanan su göz önünde bulundurulmuştur. Günlük tüketime göre gri su hesabı yapılmıştır.

Siteye ait veriler,

Sitedeki 1 blok üzerinde inceleme yapılmıştır. Her bir blokta 2+1, 3+1 ve 4+1 daireler bulunmaktadır.

Tesisat-170-14032019.indd 65 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


Gri sudan kazanılan arıtma suyu klozet rezervuar-larında kullanılacaktır.

5. BULGULAR ve TARTIŞMA

Günümüzde çift kademeli gömme rezervuarlar kullanılmaktadır. Kademelerden biri 3 litre, diğer kademe ise 6 litredir.

Günlük rezervuardan gri su tüketimi hesabında konutlar için, bir kişinin 3 litrelik rezervuarı kul-lanma frekansı 6; 6 litrelik rezervuarı kullanma frekansı ise 1 olarak kabul edilmiştir.

1 daire için kişi başı gri su tüketimine bakıldığın-da,

Gri su tüketimi = 3 litre * 6 (kullanım frekansı) + 6 litre * 1 (kullanım frekansı)

2+1 tip dairelerde 3 kişi yaşadığı kabul edilmiştir.

Kişi başı günlük gri su tüketimi : 24 litre/gündür.

Su tüketimi : 24 litre/gün * 3 = 72 litre/gün

3+1 tip dairelerde 4 kişi yaşadığı kabul edilmiştir.


4+1 tip 5 kişi yaşadığı kabul edilmiştir.


Yukarıdaki hesaplar, günlük farklı tip dairelerin su tüketimini göstermektedir. 64 daireli bir bloğun günlük su tüketimi Tablo 9’da yer almaktadır.

Membran biyoreaktör ile gri su arıtma prosesinin kurulması, gri su geri kazanım sistemi kullanılan

binalarda öncelikli olarak lavabo, duş ve banyolar-dan gelen sular, pis su hattından ayrılarak, ayrıca toplanır ve gri su geri kazanım sistemine gönde-rilir. Gri sular ultrafiltrasyon teknolojisiyle, MBR daldırma tip membran filtrasyonu yöntemi ile veya basınçlı tip membran filtrasyon yöntemi ile arıtılır. Bu teknikte, gri sular 0,02 mikron büyüklüğünde gözenekleri olan filtre dokusundan geçirilir. Atık suda bu büyüklüğün üzerinde bulunan tüm katı maddeler tutulurken nerdeyse hiç katı madde ve mikroorganizma içermeyen su geri kazanılır. BOİ yükü 5 mg/l’den daha düşük su elde edilir [18].

Tablo 9. Günlük Gri Su Tüketimi

Daire Tipi Daire Sayısı

Bir Dairedeki Kişi Sayısı

Toplam Kişi Sayısı

2+1 33 72 2.376

3+1 26 96 2.496

4+1 5 120 600

Günlük Gri Su Tüketimi: 5.472 litre/gün

5.1. Ekonomik Analiz

5.1.1. İlk Yatırım Maliyeti

Ekonomik analiz 10 yıllık süre için yapılmıştır. Gri su için yatırım maliyeti hesaplanırken, yukarıdaki proseslerin kurulması için gerekli maliyetler, gri su tesisatı için gerekli ek pis su borusu, temiz su borusu tesisatı maliyeti ve rezervuarları beslemek için gerekli olan hidrofor maliyeti göz önünde bu-lundurulmuştur.

Şekil 9. Membran biyoreaktör teknolojisi arıtma prosesi [33]

Tesisat-170-14032019.indd 66 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


Tablo 10. İlk Yatırım Maliyetleri

Tanım Adet Toplam Fiyat Gri Su Arıtma Prosesi 1 49.560 TLTemiz&Pis Su Tesisatı 1 27.430 TLHidrofor 1 set 10.520 TLİlk Yatırım Maliyeti: 87.600 TL

5.1.2. Yıllık Elektrik Giderleri

Tablo 11. Yıllık Elektrik Tüketim

Giderler kWh/gün Yıllık Tüketim Hidrofor 8 8*30 gün*12 ayGri Su Sistemi 12 12*30 gün*12 ay

Hidrofor yıllık elektrik tüketimi: 2.880 kWh

Gri su yıllık elektrik tüketimi: 4.320 kWh

2019 verilerine göre elektrik birim fiyatı: 0,54 TL olarak alınmıştır.

2015-2019 zam oranları incelenmiştir ve yıllık or-talama zam oranı %5,26 olarak kabul edilmiştir.

Yıllık bakım giderleri için yılda %5 zam ön görül-müştür.

Gri su sisteminin kurulması ile sudan tasarruf edilmektedir. Tasarruf bedelleri gelir olarak kabul edilerek ekonomik analiz yapılmıştır.

Günlük tüketim 6 m3/gün olarak hesaplanmıştı.

Yıllık tüketim:

6 m3/gün * 30 gün * 12 ay = 2.160 m3

2019 verilerine göre su birim fiyatı: 6,63 TL olarak alınmıştır.

2015-2019 zam oranları incelenmiştir ve yıllık or-talama zam oranı %8,92 olarak kabul edilmiştir.

Gri su sisteminin kurulması ile rezervuarların ayrı hidroforla beslenmesi sebebiyle bina ana hidrofo-ru küçülecektir ve bu küçülmenin maliyeti 3.000 TL olarak alınmıştır. Ana hidroforun küçülmesi ile elektrik tüketiminden tasarruf elde edilecektir.

Hidroforun küçülmesi; 3 kwh/gün * 30 gün * 12 ay = 1.080 kW elektrik tüketiminden tasarruf elde edilecektir.

Tablo 12. Yıllık Elektrik Tüketim Maliyetleri

Yıl Yıllık Elektrik Giderleri Hidrofor (TL)

Yıllık Elektrik GiderleriGri Su Sistemi (TL)

0 - -1 -1.548 -2.3222 -1.629 -2.4443 -1.715 -2.5724 -1.805 -2.7075 -1.900 -2.8056 -2.000 -3.0007 -2.105 -3.1578 -2.215 -3.3239 -2.332 -3.49810 -2.454 -3.682

Tablo 13. Yıllık Bakım Maliyetleri

Yıl Yıllık Bakım Giderleri (TL)0 - 1 -1.9502 -2.0473 -2.1494 -2.2575 -2.3706 -2.4887 -2.6138 -2.7439 -2.88110 -3.025

Tablo 14. Yıllık Su ve Elektrik Tasarruf Bedelleri

Yıl Yıllık Su Tasarruf Bedeli (TL)

Yıllık Elektrik Tasarruf Bedeli (TL)

0 - -1 15.466 5802 16.845 6113 18.347 6434 19.983 6765 21.765 7126 23.706 7507 25.820 7898 28.122 8309 30.630 87410 33.361 920

Ürünün hurda bedeli ilk yatırım maliyetinin %10’u olarak kabul edilmiştir. 87.600 * 0,1 = 8.760 TL olarak alınmıştır. Faiz oranı (i): %10 olarak kabul edilmiştir.

Tesisat-170-14032019.indd 67 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


Tablo 15. Gri Su Sistemi Net Bugünkü Değer Yöntemi Hesabı

i= 10%

Yıl 0 1 2 … 9 10

İlk Yatırım Maliyeti - 87.600 TL

Hidrofor - 10.620 TL

Gri Su Arıtma Sistemi - 49.550 TL

İlave Temiz Su Ve Pissu Tesisatı - 27.430 TL

Ana Hidroforun Küçülmesi 3.000 TL

Yıllık Gelir&Giderler

Su Tasarrufu(6 m³/gün) x (30 gün) x (12 ay) x (Su Birim Fiyatı TL/m³)

15.466 TL 16.846 TL … 30.630 TL 33.361 TL

Hidrofor Elektrik Harcama (Rezervuarlara Ait Hidrofor)

(8 kWh/gün)*(30 gün) x (12 ay) x (Elektrik Birim Fiyatı TL/kWh)

- 1.548 TL - 1.629 TL … - 2.332 TL - 2.455 TL

Ana Hidrofor Küçülme Ve Şalt Sayısı Azalması

(3 kWh/gün)*(30 gün) x (12 ay) x (Elektrik Birim Fiyatı TL/kWh)

581 TL 611,03 TL … 874,63 TL 920,61 TL

Gri Su Sistemi Elektrik Harcama

(12 kWh/gün)*(30 gün) x (12 ay) x (Elektrik Birim Fiyatı TL/kWh) (1 m³ gri su elde edilmesi için 2 kWh elektrik tüketimi olur.)

- 2.322 TL - 2.444 TL … - 3.499 TL - 3.682 TL

Bakım - 1.950 TL - 2.048 TL … - 2.881 TL - 3.025 TL

Hurda Bedeli 8.760 TL

1/ (1+1,01)^0

1/ (1+1,01)^1

1/ (1+1,01)^2

… 1/ (1+1,01)^9

1/ (1+1,01)^10

Net Nakit Akışı - 84.600 TL 10.227 TL 11.336 TL … 22.793 TL 33.880 TL

Net Bugünkü Değer - 84.600 TL 9.297 TL 9.368 TL … 9.666 TL 13.062 TL

0 < NBD 14.082 TL

Toplam NNA x BDF > 0 ise uygundur. 14.082 > 0 olduğundan UYGUNDUR.

6. SONUÇ

İstanbul’da bulunan bir sitenin sadece 1 bloğunda gri su tesisatının kurulmasının ülke ekonomisine katkısı incelenmiştir. Ekonomik analizin yapılabil-mesi için gerekli olan yatırım maliyetleri, tesisatın kurulması için gerekli ilave temiz, pis su tesisatı ve hidrofor maliyetleri gibi ilk yatırım maliyetleri piyasadaki bilgilerden temin edilmiştir.

Çalışmada günlük rezervuarlardan harcanan su miktarına göre gri su tesisatı prosesi oluşturulmuş-tur. Gri su tesisatının kapasitesi günlük 6 m3 olarak hesaplanmış ve gri su sistemi kurulmuştur.

Çalışma kapsamında sistemin kapasitesine bağlı sistem dizayn şartları oluşturulmuş hidrofor ve gri

su prosesindeki elektrik harcamaları yıllık gider kalemine eklenerek tablolarda gösterilmiştir.

Net Bugünkü Değer yöntemleri kullanılarak eko-nomik analizi yapılmıştır. Yatırımın uygunluğu tablolarda gösterilmiştir.

Gri su arıtma tesisatının kurulması ile 6 m3/gün, yılda ise 2.160 m3 suyun kanalizasyona gitmeden kazanıldığı görülmüştür. Suyun korunumu ile bir-likte ekonomik olarak baktığımızda 2019 yılı için bakıldığında tabloda verildiği gibi 15.466 TL ka-zanç elde edilmektedir. Yıllara göre su birim fiyat-larına gelen zamlar ile bu maliyetler artmaktadır.

Burada maliyetten elde ettiğimiz kazançtan çok suyun geri kazanımının önemi vurgulanmak is-

Tesisat-170-14032019.indd 68 26.03.2019 15:34

DERLEME MAKALE


tenmiştir. Değerlendirme sonucunda, gri suyun yeniden kullanımı ekonomik analizde de gösterdi-ği gibi hem doğal kaynakların korunmasın hem de su koruma teknolojisinin geliştirilmesine oldukça elverişlidir.

Genel olarak evlerde kullanılan suyun %25’i wc rezervuarlarında harcanmaktadır. Bu çalışmada da görüldüğü gibi tüketilen suyun %25'i gri su siste-minden geri kazanılabilmektedir.

KAYNAKLAR

[1] Şahin, N. İ., “Binalarda Su Korunumu”, İs-tanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Haziran 2010.

[2] http://www.dsi.gov.tr [3] Ergin, Ö., “Su Farkındalığı”, TMMOB 2. Su

Politikaları Kongresi, Dokuz Eylül Üniversite-si, Buca Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü, Fen Bilgisi Eğitimi AD, 20-22 Mart 2008.

[4] Urban Greywater Design and Installation Handbook, page 6, November 2008.

[5] Karahan, A., “Gri Suyun Değerlendirilmesi” IX. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 1155-1164, 2011.

[6] Lambe, J. S., Chougule R. S., “Greywater - Treatment and Reuse”, IOSR Journal of Me-chanical and Civil Engineering, ISSN: 2278-1684, PP: 20-26.

[7] Kantaroğlu, Ö., “Sıhhi Tesisat Teknolojisi”, TTMD Yayınları, 2007.

[8] Kutlu, S., Şentürk İ., ve Büyükgüngör H., “Alanya İlçesinde Seçilen Pilot Bölge İçin Gri Su Potansiyelinin Belirlenmesi”, Afyon Ko-catepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilim-leri Dergisi, 2017.

[9] Tanık, A., et al., “Arıtılmış Atıksuların Yeni-den Kullanımı ve Yağmur Suyu Hasadı Sis-temleri”, El Kitabı, 2. Baskı, Ankara, Nisan 2016.

[10] NSW Department of Health, Domestic Grey-water Treatment Systems Accreditation Guidelines, April 2000.

[11] Center for the Study of the Built Environment (CSBE), “Greywater Reuse in Other Countries and Its Applicability to Jordan”, Project Fund-ed by Ministry of Planning Enhanced Produc-tivity Program, 2003.

[12] Ottosson J., “Hygiene Aspects of Greywa-ter and Greywater Reuse, Licentiate Thesis”, Royal Institute of Technology, Department of Water and Environmental Microbiology, Stockholm, 2003.

[13] Boyjoo, Y., Pareek, V. K., Ang, M., “A Review of Greywater Characteristics and Treatment Processes”, Water Science&Technology, 67: 1403-1422, 2013.

[14] Dr. Mohamed, A. W., “Grey Water Recycling & Reuse”, Egyptian-German Private Sector Development Programme, 2007.

[15] Fangyue, Li., Wichmann, K., Otterpohl, R., “Review of the Technological Approaches for Grey Water Treatment and Reuses”, Science of the Total Environment 407, 3439–3449, 2009.

[16] Greywater Recycling Planning Fundementals and Operation Information, fbr-Information Sheet H 201, 2005.

[17] Overview of Greywater Management Health Considerations, WHO-Amman, Jordan, 2006.

[18] www.rielli.com[19] Üstün E. G., Tırpancı A., “Gri Suyun Arıtımı

ve Yeniden Kullanımı”, Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, 2015.

Tesisat-170-14032019.indd 69 26.03.2019 15:34


14. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi kapsamında bu yıl düzenlenecek olan sempozyum, seminer, kurs çalışmalarının konuları belirlendi. Teskon 2019’un içeriğine ilişkin çalışmalar tamamlanmak üzere.

İlk kez 1993 yılında düzenlenen ve bu yıl 14. kez düzenlenecek olan Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO) tarafından İzmir Şubesi yürütücülüğünde 17-20 Nisan 2019 tarihleri arasında MMO Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi’nde gerçekleştirilecek. Hazırlığına iki yıl önce başlanan kongrenin taslak programı yayımlandı.

14. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Yürütme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ali Güngör kongreye ilişkin şunları söyledi:

“Taslak Programı Yayınlanan TESKON 2019 Sektörü İzmir’de Buluşturuyor”

Prof. Dr. Ali GÜNGÖRKongre Yürütme Kurulu Başkanı

Tesisat-170-14032019.indd 70 26.03.2019 15:34


“Kongremiz her defasında tesisat mühendisliği-nin temel, güncel ve gelişmekte olan konularını ele alan, çeşitli platformlarda eğitim, bilgilendir-me, düşünme ve tartışma ortamları yaratan zen-gin içeriğiyle ve sosyal etkinlikleri ile katılımcı-larının takdirini kazanmakta, bir sonraki kongre tarihi hemen takvimlere işaretlenmektedir. Tesi-sat Kongreleri, en az bir yıl öncesinden başlayan Yürütme Kurulu çalışmaları, Düzenleme Kurulu, Danışmanlar Kurulu görüşleri, sektör dernekleri görüşleri, Seminer-Sempozyum-Kurs Yöneticileri görüşleri, bir önceki Kongre katılımcılarının gö-rüşlerini yansıtan anketler ile şekillenir ve iletilen her bir fikrin, önerinin titizlikle değerlendirilmesi ile oluşur. Bu kez de aynı heyecanla kongre hazır-lıkları sürmektedir.

İzmir, İstanbul, Antalya gibi illerden belirlenen ve alanlarında uzman olan 26 kişiden oluşan Yürütme Kurulumuz bugüne kadar geniş katılımlı 7 toplantı gerçekleştirmiştir.

Yürütme Kurulumuz; Danışmanlar Kurulu ve sek-tör derneklerinin görüş ve önerilerini yazılı alma-nın yanı sıra 26 Temmuz 2018 tarihinde Odamız İstanbul Şubesi toplantı salonunda gerçekleştirdiği toplantıda da bilgi edinme imkânı yakalamıştır. Bu toplantıya 16 dernek temsilcisi katılım sağla-dı. Katılımcıların, 14. Ulusal Tesisat Mühendisli-ği Kongresi’nin geliştirilmesine yönelik görüş ve düşüncelerini dile getirmelerinin yanı sıra toplan-tıda ilgi alanlarına giren konularda birçok dernek görev de almak istediğini ifade etti. Düzenleme, Yürütme, Danışmanlar Kurulları ile sektör dernek ve temsilcilerinin talepleri doğrultusunda kongre programımız son aşamaya gelmiştir.

TESKON 2019’un Ana Teması: “Mekanik Tesisatta Gerçekler ve Gelecek”

Mekanik tesisat alanında bugüne kadar yapılan tasarımlar ve ortaya çıkan uygulamalar arasında ciddi çelişkiler olduğu gerçekliğini bu alanda çalı-şan mühendisler ve mimarlar olarak bizler bilmek-teyiz. Bununla birlikte, mekanik tesisat alanında teknoloji, operasyonel talepler, kodlar ve tasarım hedefleri sürekli değişiyor. Sistem tasarımcıları, üreticiler, temsilciler ve taahhüt firmaları değişen endüstri ortamına uyum sağlamak durumundadır.

Kongrede; “Entegre Yenilenebilir Enerjili Sistem-ler”, “Konfor, İç Hava Kalitesi ve Enerji Verimlili-ğinin Birleşimi”, “Mekanik Tesisat Mühendisinin

Mimarideki Rolü”, “Güvenli, Sürdürü-lebilir, Sağlıklı ve Verimli Ortamlar”, “Mekanik Tesisatta Dijital Dönüşüm ve Nesnelerin İnterne-ti (IoT: Internet of Things) Kavramının Etkisi”, “Ortak Sistem Sorunları ve Yanlış Uygu-lamalar”, “Yüksek Performanslı Sistemlerin İşlet-mesi ve Bakımı” konularına bağlı olarak tasarım, sistemler, uygulama, test ve devreye alma, işletme, ölçme, denetim, eğitim, eğitim araçları ve yön-temleri, yasal düzenlemeler vb. mekanik tesisat sistemlerindeki faktörlerin önemini ve uygulama yöntemlerini tartışarak gelişen dijital teknolojile-re bağlı olarak geleceğimizi kurgulamaya çalışa-cağız. 14. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi içeriğindeki çok çeşitli ortamlarda bilgi ve bilginin paylaşılması için değerli bir fırsat sunulacaktır.

TESKON Kapsamında Seminer ve Sempozyumlar Önemli Yer Tutmakta

Teskon, farklı konu başlıklarında düzenlenen sempozyum ve seminerler ile çeşitli alanlarda-ki uzmanlık konularını kongreye taşımayı amaç edinmiştir. Yöneticilerinin çalışmalarıyla gerçek-leştirilen bu platformlara gelen bildiri ve gösteri-len ilgi her kongrede daha da artmaktadır. Teskon 2019’da da bu platformlar yine önemli bir yer tut-maktadır.

Teskon 2019’da toplam yedi tane sempozyum dü-zenlenecektir. Bunlar; “Akışkanlar Mekaniği”, “Binalarda Enerji Performansı ve Akıllı Binalar”, “Isıl Konfor”, “İç Hava Kalitesi”, “Simülasyon ve Simülasyon Tabanlı Ürün Geliştirme”, “Soğutma Teknolojiler” ve “Termodinamik” sempozyumları-dır. Ayrıca Kongre kapsamında; “Mekanik Tesisat-ta Dijitalleşme”, “Jeotermal Enerji”, “Yangın Gü-venliği Konusundaki Yeni Gelişmeler; Mekanik ve Elektrik Yangın Korunum Sistemlerinin Bütünle-şik Tasarımı”, “Bacalar”, “Bina Performans Simü-lasyonları: Uygulamalar, Fırsatlar, Kısıtlar”, “CO2

Salımlarının Azaltılmasında Ezber Bozan Yenilik-çi Önlemler ve Ekserji”, “Mekanik Tesisatta Ses ve Pasif Yangın Yalıtımı”, “Test Ayar Dengeleme (TAD) // Commissioning - Kontrol İşletmeye Alma Kabul (KİK)” ve “Tesisatlarda Sismik Koruma” seminerleri düzenlenecektir.

Tesisat-170-14032019.indd 71 26.03.2019 15:34


Kongre, tesisat mü-hendisliği alanında-ki bilimsel ve tek-nolojik gelişmeleri kapsayan bildirilerin yanında, tesisat mü-hendisliği ile ilgili olmak üzere temel bilim dallarında ya-

pılmış teorik ve deneysel bildirilerin sunumuna da imkân vermektedir. Hakemler ve Kongre Bilim Kurulu değerlendirmelerinden sonra sunum için kabul edilen bildirilerden seçilenler ayrıca MMO Tesisat Mühendisliği Dergisi’nde yayımlanacaktır. Kongre platformlarından seminer ve sempozyum çalışmaları, yöneticileri vasıtasıyla çok yoğun bir şekilde devam etmektedir.

Geçen kongrelerimizde olduğu gibi TESKON 2019’a da özet ve bildiri katılımı anlamında önemli sayıda başvuru gerçekleşmiştir. 286 özetin gönde-rildiği kongremize gelen bildiriler, seminer sem-pozyum yöneticilerinin yanı sıra yürütme kurulu ve danışmanlar kurulu tarafından hassasiyetle de-ğerlendirilmiş ve 188 bildiriye taslak programda yer verilmiştir.

15 Farklı Konuda Kurs Gerçekleştirilecek

Her TESKON’da olduğu gibi kurslar bu sefer de önemli bir hacim tutmaktadır. Kurs açmak için 15 ayrı konuda başvuru oldu ve bu kurslar Yürütme Kurulunda tartışılarak açılması planlanmaktadır.

Kurslar, “Havuz Nem Alma İklimlendirmesi”, “Sistem Seçimi”, “Mekanik Tesisatlarda Flushing ve Kimyasal Korozyon Koruma Uygulamaları”, “İndüksiyon (Chilled Beam) Sistemlerinin Tasarım Kriterleri ve Uygulaması”, “VAV (Değişken Hava Debili) ve Laboratuvar Havalandırma Sistemleri”, “Pompaya Giriş ve Enerji Verimliliği”, “Soğut-ma Sistemlerinin Tasarım Esasları”, “Bilgisayar Destekli Hidrolik Analiz Metodu İle Yangın Sön-dürme Sistemleri Hesaplamaları”, “Uygulamalı Psikrometri ve İklimlendirme”, “Hastane Hijyenik Alanlar Proje Hazırlama Esasları”, “İklimlendirme Sistemlerinde Gürültü Denetimi Teorisi ve Pra-tik Hesaplamaları”, “Hava Kanalı İmalatı Monta-

jı ve Testleri”, “Havalandırma ve İklimlendirme Sistemlerinde Hava Dağıtım Ekipmanları”, “Isıl Sistemlerin Tasarımı” ve “Medikal Gaz Tesisatı” konularında düzenlenecektir. Kursların içerikleri sekretaryamıza ulaşmıştır. Kurs katılımcı sayısı, salon kapasitesi ile sınırlı olduğu için başvuruda öncelik esas kabul edilecek ve yeterli kayıt alma-yan kurslar açılmayacaktır. Bu açıdan kurslara önceden kayıt yaptırmak kursların programda yer almasının tespiti için önemli olacaktır.

Bu kongremizde bakanlık, dernek, oda ve sektör temsilcilerinin konuşmacı olarak katılacağı pa-nelde “Mekanik Tesisat Proje Şartname ve Keşif Özetinde Uyum” konusu tüm yönleriyle ele alına-cak. Ayrıca “Tesisat Sektöründe Yeni Gelişmeler, Uygulamalar ve Eğilimler” konusunda bir forum düzenlenecektir. Kongremizin önemli platformla-rından olan sabah toplantılarına ilişkin konu ve da-vetli katılımcılar Yürütme Kurulumuz tarafından belirlenerek Düzenleme Kurulumuzun onayına sunulmuştur.

Bu kongremizde çok uzun yılların birikimi olarak sektörümüzde kullanılan terminolojileri öğrenmek ve yeni ortak kullanımlara ulaşmak amacıyla “İk-limlendirme terimleri sözlüğü” çalışmasını baş-lattık. Kongre sürecinde ilk basımı tüm sektörle paylaşılacak, gelen öneri ve katkılarla sürekli geliş-tirilecek bir sözlük sektörümüze kazandırılacaktır.

Teskon; seminerleri, sempozyumları, kursları, tek-nik bildiri oturumları, paneli, forumu, konferans-ları, sabah toplantıları ve sosyal etkinliklerinin yanı sıra kongre paralelinde Hannover Messe orga-nizasyonunda düzenlenen Teskon+Sodex fuarı ile oluşturduğu bütünlükle, sektör için gelenek haline gelen önemli bir bilgi üretme ve paylaşma platfor-mu olma özelliği taşımaktadır.

Başlangıcından beri destek gören ve sektörümü-zün tüm bileşenleriyle sahiplendiği “Ulusal Te-sisat Mühendisliği Kongresi”nin yakın zamanda içerikli programını paylaşacağız. Şimdiden bu oluşumda destek olan kişi, kurum, kuruluşlarımı-za kongre yürütme kurulu adına teşekkür ediyo-rum. 14. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Teskon+Sodex Fuarı’nda sektörün tüm bileşenle-riyle birlikte olmayı ümit ediyorum.”

Tesisat-170-14032019.indd 72 26.03.2019 15:34


17-20 Nisan 2019 tarihlerinde gerçekleştirilecek 14. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi kapsamında bu yıl 15 kurs düzenlenecektir. Kongre katılımcıları tarafından ilgi gören kurslar 4 gün boyunca 4 farklı salonda gerçekleşti-rilecektir. Kurslar yeterli katılım sağlanması durumunda açılacaktır ve katılımcı sayısı salon kapasiteleri ölçeğinde sınırlıdır, bu da erken kaydı zorunlu kılmaktadır.Web sayfasından (www.teskon.mmo.org.tr) kurs detayları hakkında bilgi alabilirsiniz. Lütfen kayıt öncesinde Kongre Sekretaryası ile iletişime geçerek kurs doluluğu ile ilgili bilgi aldıktan sonra ödemenizi yaparak kaydınızı gerçekleştirin.Tel: 0 232 462 33 33 - 208/209

Tesisat-170-14032019.indd 73 26.03.2019 15:34

teskon 2019 Taslak Programı » 17 Nisan 2019, ÇarşambaSAAT

ANAD

OLU

SALO

NUAK

DENİ

Z SA

LONU

EGE

SALO

NUKA

RADE

NİZ

SALO

NUM

ARM

ARA

SALO

NU

08.30-09.00

KAY

IT09.00-10.30

A

ÇIL

IŞ O

TUR

UM

U10.30-10.45

ARA

OTUR

UM 1A

| Bİ

NALA

RDA

ENER

Jİ P

ERFO

RMAN

SI V

E AK

ILLI

Bİ

NALA

R SE

MPO

ZYUM

USe

mpo

zyum

Yön

etic

isi:

Hasa

n He

perk

an

OTUR

UM 1B

| SO

ĞUTM

A TE

KNOL

OJİL

ERİ S

EMPO

ZYUM

USe

mpo

zyum

Yön

etic

ileri:

M. S

erha

n Kü

çüka

, Orh

an E

kren

OTUR

UM 1C

| TE

RMOD

İNAM

İK S

EMPO

ZYUM

USe

mpo

zyum

Yön

etic

isi:

Ahm

et C

anOT

URUM

1D |

AKIŞ

KANL

AR M

EKAN

İĞİ S

EMPO

ZYUM

USe

mpo

zyum

Yön

etic

ileri:

Gül

den

Gökç

en A

kkur

t - M

acit

Toks

oy

10.45-11.15

Konu

t Bin

alar

ının

Ene

rji E

tkin

İyile

ştirm

esi İ

çin

Yeni

Bir

Uzun

Dö

nem

Yak

laşı

mı

Tour

aj A

shra

fian

- Özy

eğin

Üni

vers

itesi,

A. Z

errin

Yılm

azNa

zani

n M

oazz

en -

Mal

tepe

Üni

vers

itesi

Kend

inde

n Ka

dem

eli B

uzdo

labı

Soğ

utm

a Çe

vrim

inin

Te

rmod

inam

ik A

naliz

iFa

tma

Ayça

Ata

mtü

rk, M

. Ser

han

Küçü

ka -

Doku

z Eyl

ül Ü

nive

rsite

si

Bina

ların

Eks

erji

Bazl

ı Ter

mod

inam

ik A

naliz

leri

ve

Değe

rlend

irmel

eri

Arif

Hepb

aşlı,

Hüs

eyin

Gün

han

Özca

n, N

urda

n Yı

ldırı

m -

Yaşa

r Ün

iver

sites

i, Hü

seyi

n Gü

nerh

an -

Ege

Üniv

ersit

esi

Rady

al F

anla

rda

Kana

t Pro

fili B

içim

inin

Per

form

ansa

Etk

isi

Salih

Den

iz De

veli

- Can

Klim

aEr

kan

Ayde

r - İs

tanb

ul T

ekni

k Ün

iver

sites

i

11.15-11.45

Bir İ

lköğ

retim

Bin

asın

ın Y

aşam

Dön

güsü

Ene

rji V

erim

liliğ

i De

ğerle

ndiri

lmes

iNa

zani

n M

oazz

en -

Mal

tepe

Üni

vers

itesi,

Mus

tafa

Erk

an K

arag

üler

- İs

tanb

ul T

ekni

k Ün

iver

sites

i, To

uraj

Ash

rafia

n - Ö

zyeğ

in Ü

nive

rsite

siÖz

ge A

ktür

k - M

alte

pe Ü

nive

rsite

si

Çift

Kat

man

lı Jo

ule-

Thom

son

Mik

ro K

riyoj

enik

Soğ

utuc

u İç

in Is

ı De

ğişt

irici

Geo

met

risin

in O

ptim

izas

yonu

Berk

ay H

alva

şi, M

esut

Gür

- İs

tanb

ul T

ekni

k Ün

iver

sites

i

Jeot

erm

al D

este

kli B

ir Sı

vı H

ava

Ener

ji De

pola

ma

Sist

emin

in

Term

odin

amik

Ana

lizi

Tuğb

erk

Haka

n Çe

tin -

Gebz

e Te

knik

Üni

vers

itesi,

Meh

met

Kan

oğlu

- G

azia

ntep

Üni

vers

itesi,

Nes

lihan

Yan

ıköm

er -

Gebz

e Te

knik

Ün

iver

sites

i

Ekse

nel Ç

ıkış

lı Ra

dyal

Fan

Sis

tem

i Tas

arım

ıSa

lih D

eniz

Deve

li, O

lgun

Sön

mez

- Ca

n Kl

ima

Erka

n Ay

der -

İsta

nbul

Tek

nik

Üniv

ersit

esi

11.45-12.15

Bina

Kab

uğun

da F

orm

ve

Mal

zem

e Se

çim

inin

Kab

uğun

Olu

şum

En

erjis

i, Ka

rbon

Sal

ımı v

e M

aliy

etin

e Et

kisi

nin

İnce

lenm

esi

Kem

al F

erit

Çetin

taş -

İsta

nbul

Are

l Üni

vers

itesi

Evse

l ve

Endü

striy

el S

oğut

ma

Uygu

lam

alar

ında

Res

orbs

iyon

lu

Soğu

tma

Sist

emle

rinin

Kul

lanı

mın

ın İn

cele

nmes

iBi

lsay

Pas

takk

aya

- Ulu

dağ

Üniv

ersit

esi

Hava

dan-

Hava

ya S

plit,

Sal

on T

ipi İ

klim

lend

irme

Ciha

zlar

ında

En

erji

ve E

kser

ji-Op

timum

Çöz

üm v

e De

ğerle

ndirm

e Öl

çütle

riHa

mza

Son

kur,

Doru

k To

nya

- Ald

ağ ,

Biro

l Kılk

ış

Kana

t Pro

fili -

Sili

ndir

Konf

igür

asyo

nunu

n Ae

rodi

nam

ik v

e Ae

roak

ustik

Per

form

ansı

nın

Sayı

sal A

naliz

iEy

up K

oçak

, Ece

Ayl

ı, Ha

şmet

Tür

koğl

u - Ç

anka

ya Ü

nive

rsite

si

12.15-13.00

ÖĞL

E YE

MEĞ

İ

OTUR

UM 2

A | B

İNAL

ARDA

ENE

RJİ P

ERFO

RMAN

SI V

E AK

ILLI

Bİ

NALA

R SE

MPO

ZYUM

UOT

URUM

2B

| SOĞ

UTM

A TE

KNOL

OJİL

ERİ S

EMPO

ZYUM

UOT

URUM

2C

| TER

MOD

İNAM

İK S

EMPO

ZYUM

UOT

URUM

2D

| AKI

ŞKAN

LAR

MEK

ANİĞ

İ SEM

POZY

UMU

13.00-13.30

Kam

u Bi

nala

rında

Düş

ük K

arbo

n Sa

lınım

lı En

erji

Yöne

tim M

odel

i ve

Örn

ek U

ygul

ama

İsm

ail P

açac

ı, Ko

ray

Ülge

n - E

ge Ü

nive

rsite

siM

. Ziy

a Sö

ğüt -

Piri

Rei

s Üni

vers

itesi

Herm

etik

Pis

tonl

u Ko

mpr

esör

Em

me

Sust

uruc

usun

un S

oğut

ma

Perf

orm

ansı

Üze

rinde

ki E

tkis

inin

Den

eyse

l ve

Sayı

sal İ

ncel

enm

esi

Sem

ih G

ürel

- Ar

çelik

, Hüs

nü K

erpi

ççi -

Arç

elik

Sert

aç Ç

adırc

ı - İs

tanb

ul T

ekni

k Ün

iver

sites

i

Bina

ların

Hav

alan

dırıl

mas

ında

Isı G

eri K

azan

ım C

ihaz

ların

ın

Ekse

rjik

Perf

orm

ansı

Biro

l Kılk

ış

Mik

ro Tu

rboj

et M

otor

ları

İçin

Bas

it Eg

zoz I

sı K

azan

ım

Kana

lların

ın Ta

sarım

Opt

imiz

asyo

nu v

e M

otor

a Ol

an E

tkile

riDe

niz H

akye

mez

- Do

ğu İk

limle

ndirm

e, C

ansu

Yıld

ırım

- Av

cı S

anay

i Sa

vunm

a, S

erca

n Ac

arer

- İz

mir

Katip

Çel

ebi Ü

nive

rsite

si

13.30-14.00

Duva

rdan

/ Ta

vand

an Is

ıtma

ve S

oğut

ma

Sist

emle

rinde

Yoğ

uşm

a Ko

ntro

lünd

e Ye

ni B

ir Ya

klaş

ımAr

tuğ

Fene

rcio

ğlu

- On

Oto

mas

yon,

Rem

zi Uğ

ur -

Mir

Araş

tırm

a Ge

liştir

me,

Hak

an K

ara

- HVK

Müh

endi

slik

Evap

orat

if So

ğutu

cu T

asar

ımı

Talip

Çel

ebi -

Can

Klim

aHa

san

Bedi

r - B

oğaz

içi Ü

nive

rsite

siO

lgun

Sön

mez

- Ca

n Kl

ima

Yata

y To

prak

Kay

nakl

ı Isı

Pom

pası

Sis

tem

inin

Siv

as Ş

artla

rında

Ek

serji

Ver

imin

in B

elirl

enm

esi

Mus

tafa

Can

er, N

etic

e Du

man

, Ert

an B

uyru

kFe

rhat

Kılı

nç, H

alil

İbra

him

Aca

r - S

ivas

Cum

huriy

et Ü

nive

rsite

si

Deni

z Per

vane

si K

avita

syon

Gür

ültü

sünü

n He

sapl

amal

ı Ak

ışka

nlar

Din

amiğ

i İle

İnce

lenm

esi

Emre

Alp

man

- M

arm

ara

Üniv

ersit

esi

Leve

nt A

. Kav

urm

acıo

ğlu

- İst

anbu

l Tek

nik

Üniv

ersit

esi

14.00-14.30

Bütü

nleş

ik Y

apıla

rda

Karb

on Te

knol

ojile

ri ve

Ene

rji Y

önet

imi

M. Z

iya

Söğü

t - P

iri R

eis Ü

nive

rsite

siEn

ver Y

alçı

n - B

alık

esir

Üniv

ersit

esi

T. H

ikm

et K

arak

oç -

Eski

şehi

r Tek

nik

Üniv

ersit

esi

Fark

lı Am

açla

r İçi

n İm

al E

dilm

iş Te

st O

dala

rının

Çal

ışm

a Şa

rtla

rı ve

Ene

rji T

üket

imle

riBa

rbar

os B

atur

- Yı

ldız

Tekn

ik Ü

nive

rsite

siM

. Cem

Çel

ik -

Mar

mar

a Ün

iver

sites

iM

uam

mer

Akg

ün -

Baca

der

Sana

yi S

ektö

ründ

e En

erji

Yöne

timin

e Ba

ğlı G

az M

otor

u Ta

hrik

li Ko

jene

rasy

on S

antr

alin

in Te

rmoe

kono

mik

Ana

lizi

M. Z

iya

Söğü

t - P

iri R

eis Ü

nive

rsite

siZu

hal O

ktay

- İz

mir

Dem

okra

si Ün

iver

sites

i T.

Hik

met

Kar

akoç

- Es

kişe

hir T

ekni

k Ün

iver

sites

i

Elek

trik

li Ar

abal

arın

Aer

odin

amik

Kar

akte

ristik

lerin

in P

arça

cık

Görü

ntül

emel

i Hız

Ölç

üm Y

önte

mi (

PGHÖ

) ve

Sayı

sal O

lara

k İn

cele

nmes

iCe

yda

Güna

y, D

ilek

Kum

luta

ş, Ut

ku A

lp Y

ücel

kaya

- Do

kuz E

ylül

Ün

iver

sites

iÖz

gün

Özer

- Iş

ık A

raşt

ırma

Geliş

tirm

e M

ühen

disli

k

14.30-15.00

ARA

OTUR

UM 3

A | B

İNAL

ARDA

ENE

RJİ P

ERFO

RMAN

SI V

E AK

ILLI

Bİ

NALA

R SE

MPO

ZYUM

UOT

URUM

3B

| SOĞ

UTM

A TE

KNOL

OJİL

ERİ S

EMPO

ZYUM

UOT

URUM

3C

| TER

MOD

İNAM

İK S

EMPO

ZYUM

UOT

URUM

3D

| AKI

ŞKAN

LAR

MEK

ANİĞ

İ SEM

POZY

UMU

15.00-15.30

Mek

anik

Tesi

sat Y

alıtı

mın

da K

arşı

laşı

lan

Soru

nlar

ve

Çözü

m

Öner

ileri

Beng

ül B

öke

Diz -

Ode

Yal

ıtım

İki B

orul

u VR

F Si

stem

lerd

e Dı

ş Üni

te S

eçim

inde

Div

ersi

te

Fakt

örün

ün D

eğer

lend

irilm

esi

Ali P

olat

- SG

K İz

mir

İl M

üdür

lüğü

Bütü

nleş

ik P

arab

olik

Yan

sıtıc

ılı v

e İç

Bor

ulu

Vaku

m T

üplü

Gün

eş

Topl

ayıc

ısın

ın B

uhar

Üre

timi P

erfo

rman

s Ana

lizi

Azat

Ser

ver,

Serh

an K

üçük

a - D

okuz

Eyl

ül Ü

nive

rsite

si

Suyu

n M

aksi

mum

Yoğ

unlu

k Ci

varın

da D

oğal

Taşı

nım

ının

Say

ısal

İn

cele

nmes

iÇa

ğrı M

etin

, M

ehm

et A

kif E

zan

- Dok

uz E

ylül

Üni

vers

itesi

15.30-16.00

Bina

lard

a En

erji

Tasa

rruf

u Sa

ğlay

an E

lekt

rokr

omik

Cih

az

Tasa

rımı

Esra

Zay

im -

İsta

nbul

Tek

nik

Üniv

ersit

esi

İsm

ail B

ütün

- İs

tanb

ul T

ekni

k Ün

iver

sites

i

Ejek

tör G

enle

ştiri

cili

Soğu

tma

Çevr

imin

de S

ıvı-

Buha

r Ayı

rıcı

Verim

liliğ

inin

R13

4A, R

1234

YF v

e R1

234Z

E(E)

Soğ

utka

nlar

ı İçi

n Fa

rklı

Çalış

ma

Koşu

lların

da Te

orik

Ola

rak

İnce

lenm

esi

Ayşe

Uğu

rcan

Atm

aca,

Ayt

unç E

rek

- Dok

uz E

ylül

Üni

vers

itesi

Orh

an E

kren

- Eg

e Ün

iver

sites

i

Güne

ş Ene

rjisi

Des

tekl

i Isı

Pom

pası

nın

Aksa

ray

Şart

ların

da

Term

odin

amik

Ana

lizi

Fatih

Yılm

az -

Aksa

ray

Üniv

ersit

esi

Açık

Kay

nak

Kodl

u He

sapl

amal

ı Akı

şkan

lar D

inam

iği İ

le

Boru

lard

a Su

Dar

besi

Ana

lizi

Anıl

İsta

nbul

lu -

Subo

r Bor

u Sa

nayi

Emre

Alp

man

- M

arm

ara

Üniv

ersit

esi

16.00-16.30

Yeni

Su

ve E

nerji

Tasa

rruf

çula

rı; S

ıcak

Kul

lanı

m S

uyu

“By-

Pass

Po

mpa

lı Si

rkül

asyo

n” S

iste

mle

ri ve

“Si

rkül

asyo

n İş

levl

i Mus

luk”

El

eman

ları

İske

nder

Kos

tak

- ERK

Ejek

tör K

ısım

Ver

imlil

ikle

rinin

Eje

ktör

Gen

leşt

irici

li Tr

ansk

ritik

CO

2 So

ğutm

a Çe

vrim

i Üze

rinde

ki E

tkile

rinin

Gaz

Soğ

utuc

u Ba

sınc

ına

ve Ç

ıkış

Sıc

aklığ

ına

Göre

İnce

lenm

esi

Ayşe

Uğu

rcan

Atm

aca,

Ayt

unç E

rek

- Dok

uz E

ylül

Üni

vers

itesi

Orh

an E

kren

, Mus

tafa

Tur

han

Çoba

n - E

ge Ü

nive

rsite

si

Yağm

ur S

uyu

Pota

nsiy

eli v

e Ku

llanı

m S

uyu

Olar

ak

Değe

rlend

irilm

esi

Ahm

et C

an -

İsta

nbul

Rum

eli Ü

nive

rsite

siÜm

it Yı

lmaz

Sol D

uvar

ı Sin

üzoi

dal A

lt Du

varı

Line

er O

lara

k Is

ıtıla

n M

anye

tik

Akış

kanl

arda

Isı T

rans

ferin

in İn

cele

nmes

iBi

rol Ş

ahin

- Re

cep

Tayy

ip E

rdoğ

an Ü

nive

rsite

si

16.30-17.00

ARA

OTUR

UM 4

A | B

İNAL

ARDA

ENE

RJİ P

ERFO

RMAN

SI V

E AK

ILLI

Bİ

NALA

R SE

MPO

ZYUM

UOT

URUM

4B

| SOĞ

UTM

A TE

KNOL

OJİL

ERİ S

EMPO

ZYUM

UOT

URUM

4C

| TER

MOD

İNAM

İK S

EMPO

ZYUM

UOT

URUM

4D

| TES

İSAT

LARD

A Sİ

SMİK

KOR

UMA

SEM

İNER

İSe

min

er Y

önet

icis

i: Er

en K

alaf

at

17.00-17.30

Bitk

ilend

irilm

iş D

uvar

Sis

tem

lerin

in B

inal

arın

Isıl

Perf

orm

ansı

Üz

erin

dekı

Etk

ileri

Serp

il Çe

rçi -

Çuk

urov

a Ün

iver

sites

i

Kapa

lı Çe

vrim

Dol

gu E

klen

tili S

oğut

ma

Kule

si Ta

sarım

ı ve

Ener

ji Ve

rimlil

iği

Hüse

yin

Bulg

urcu

, Mur

at B

aşar

anla

r - K

onuk

Isı

Neca

ti Ko

çyiğ

it

Cerr

ahi O

pera

syon

Tip

ine

Göre

Tekl

i ve

Çokl

u Si

stem

le

Tasa

rlanm

ış A

mel

iyat

hane

lerin

İklim

lend

irme

Sist

emle

rinin

Ta

sarım

ı ve

Kıya

slam

ası

Ahm

et C

an -

İsta

nbul

Rum

eli Ü

nive

rsite

siHa

san

Özgü

ç Div

arcı

- Bi

rleşim

Müh

endi

slik

Bina

ların

Dep

rem

Tasa

rımın

da Y

eni Y

akla

şım

lar v

e Te

sisa

tlar

İçin

Dep

rem

Kor

umas

ı Yön

tem

leri

Cüne

yt T

üzün

- CT

Müh

endi

slik

17.30-18.00

İzm

ir’de

Bir

Ofis

Bin

asın

ın K

onfo

r Sta

ndar

tların

a Ul

aşm

asın

da

Yapı

Kab

uğun

un E

tkis

inin

Değ

erle

ndiri

lmes

iAy

şe S

ena

Çıld

ır, A

yça

Toku

ç - D

okuz

Eyl

ül Ü

nive

rsite

si

Kapa

lı Çe

vrim

Bir

Soğu

tma

Kule

sini

n Te

orik

ve

Dene

ysel

Ola

rak

İnce

lenm

esi

Oğu

z Dal

kıra

n - İ

mas

Aytu

nç E

rek

- Dok

uz E

ylül

Üni

vers

itesi

Ultr

a Dü

şük

Sıca

klık

Uyg

ulam

alar

ında

Kul

lanı

lan

Bir K

aska

t So

ğutm

a Si

stem

inin

Term

odin

amik

Ana

lizi

Dila

ra K

urtb

oğan

, Den

iz Yı

lmaz

- Fr

igob

lock

, Ebr

u M

ançu

han

- Yıld

ız Te

knik

Üni

vers

itesi,

Bar

ış Yı

lmaz

- M

arm

ara

Üniv

ersit

esi

İ.Tim

uçin

İnce

- İs

tanb

ul A

rel Ü

nive

rsite

si

Tesi

satla

rda

Sism

ik K

orum

a Ke

şif Ö

zeti

Hazı

rlam

a Es

asla

rıAl

i Cen

k Te

pegö

z - U

lus Y

apı

18.00-18.30

Nem

Kon

trol

ünün

Yap

ı Fiz

iğin

deki

ve

Yaşa

m A

lanl

arın

daki

Et

kile

rinin

Ene

rji V

erim

liliğ

i Açı

sınd

an İn

cele

nmes

iHa

tice

Nüke

t Akı

ncı -

Har

mon

al E

nerji

Isla

k Ti

p So

ğutm

a Ku

lele

rinde

Dol

gu Y

ükse

kliğ

inin

Per

form

ansa

Et

kisi

nin

Dene

ysel

İnce

lenm

esi

Görk

em Z

engi

n - C

enk

Endü

stri

Ayha

n O

nat -

Mar

mar

a Ün

iver

sites

i

Otel

Soğ

utm

asın

da D

eniz

Suy

u Ka

ynak

lı So

ğutm

a Si

stem

inin

Pe

rfor

man

sıO

nur V

ahip

Gül

er, A

li Ke

çeba

ş - M

uğla

Sıtk

ı Koç

man

Üni

vers

itesi

Öm

er S

açka

n - T

an M

ühen

disli

k

Depr

em Y

alıtı

mlı

ve G

elen

ekse

l Bin

alar

da Te

sisa

tlar İ

çin

Sism

ik

Koru

ma

Hesa

bı v

e Ge

reks

inim

iBa

hadı

r Şad

an -

OBS

Pro

je M

ühen

disli

k

19.00

KOKT

EYL

| M

MO

Tepe

kule

Kon

gre

ve S

ergi

Mer

kezi

(İP

RAGA

Z’ın

kat

kıla

rıyla)

Tesisat-170-14032019.indd 74 26.03.2019 15:34

teskon 2019 Taslak Programı » 18 Nisan 2019, PerşembeSAAT

ANAD

OLU

SALO

NUAK

DENİ

Z SA

LONU

EGE

SALO

NUKA

RADE

NİZ

SALO

NUM

ARM

ARA

SALO

NUOT

URUM

5A

| BİN

ALAR

DA E

NERJ

İ PER

FORM

ANSI

VE

AKIL

LI

BİNA

LAR

SEM

POZY

UMU

Sem

pozy

um Y

önet

icis

i: Ha

san

Hepe

rkan

OTUR

UM 5

B | S

OĞUT

MA

TEKN

OLOJ

İLER

İ SEM

POZY

UMU

Sem

pozy

um Y

önet

icle

ri: M

. Ser

han

Küçü

ka, O

rhan

Ekr

enOT

URUM

5C

| TER

MOD

İNAM

İK S

EMPO

ZYUM

USe

mpo

zyum

Yön

etic

isi:

Ahm

et C

anOT

URUM

5D

| ISI

L KON

FOR

SEM

POZY

UMU

Sem

pozy

um Y

önet

icis

i: İb

rahi

m A

tmac

aOT

URUM

5E

| JEO

TERM

AL E

NERJ

İ SEM

İNER

İSe

min

er Y

önet

icile

ri: N

iyaz

i Aks

oy -

Mac

it To

ksoy

09.00-09.30

Akıll

ı Kon

trol

Van

alar

ının

Mek

anik

Tesi

satt

a Ku

llanı

mın

ın Te

sisa

t ve

Kon

trol

Sis

tem

i Tas

arım

ve

Uygu

lam

alar

ına

Etki

leri

Erde

m C

an P

amuk

lu -

Danf

oss O

tom

asyo

n, A

rtuğ

Fen

erci

oğlu

- O

n O

tom

asyo

n, İb

rahi

m U

tku

Başy

azıc

ı - D

oxa8

7

Eski

şehi

r İlin

de R

744

Soğu

tucu

Akı

şkan

lı İk

i Buh

arla

ştırı

cılı

Bir

Soğu

k Ha

va D

epos

u Ta

sarım

ıÖz

ge A

ltun

- Osm

anga

zi Ün

iver

sites

i, Kı

vanç

Asla

ntaş

,En

gin

Sökm

en -

Danf

oss

Fark

lı Gı

da Ü

rünl

erin

in K

urum

a Ka

rakt

eris

tikle

rinin

Gün

eş E

nerji

De

stek

li Bi

r Kur

utuc

uda

Dene

ysel

Ola

rak

Belir

lenm

esi

Doğa

n Bu

rak

Sayd

am, K

amil

Neyf

el Ç

erçi

, Ert

aç H

ürdo

ğan

- O

sman

iye

Kork

ut A

ta Ü

nive

rsite

si

Nesn

eler

in İn

tern

eti K

avra

mın

ın Ç

eşitl

i Isı

l Kon

for U

ygul

amal

arı

İçin

Kul

lanı

labi

lirliğ

i, Ar

aştır

ma

ve U

ygul

ama

Pota

nsiy

eli

Sezg

i Koç

ak S

oylu

, İbr

ahim

Atm

aca

- Akd

eniz

Üniv

ersit

esi

Türk

ıye’

de Je

oter

mal

- Gü

ncel

Bak

ışAb

durr

ahm

an S

atm

an -

İsta

nbul

Tek

nik

Üniv

ersit

esi

09.30-10.00

Otom

asyo

n Ay

ar D

eğer

i Tan

ımın

da E

nerji

Etk

in B

ir Ya

klaş

ım-

HVAC

Uyg

ulam

alar

ında

Kon

for B

ölge

si Ta

nım

ıM

usta

fa D

eğirm

enci

- SB

C O

tom

asyo

n

Karb

ondi

oksi

t Akı

şkan

lı Tr

ansk

ritik

Soğ

utm

a Si

stem

lerin

de V

alf

Seçi

m K

riter

leri

Erbi

l İyi

m, A

yber

k Al

tınta

ş, Ça

ğlar

Alm

ış - E

.C.A

.

Elip

tik B

oru

Dem

eti Ü

zerin

den

Geçe

n Na

noak

ışka

nlar

ın L

amin

er

Akış

ının

Isı T

rans

ferin

e Et

kisi

Ünal

Akd

ağ -

Aksa

ray

Üniv

ersit

esi

Selm

a Ak

çay

- Kay

seri

Sağl

ık M

üdür

lüğü

Nesn

eler

in İn

tern

eti B

ağla

mın

da Is

ıl Ko

nfor

Uyg

ulam

alar

ının

İn

cele

nmes

iAl

i Sak

in -

Adan

a Bi

lim v

e Te

knol

oji Ü

nive

rsite

si

Türk

iye’

de Je

oter

mal

Kay

nakl

arda

n El

ektr

ik Ü

retim

iNi

yazi

Akso

y - D

okuz

Eyl

ül Ü

nive

rsite

si

10.00-10.30

Mah

al Ç

evre

sel P

aram

etre

lerin

in N

esne

lerin

İnte

rnet

i Tab

anlı

Kabl

osuz

Sen

sör A

ğlar

ı İle

İzle

nmes

i – H

asta

ne Ö

rneğ

i Vak

a An

aliz

iİb

rahi

m U

tku

Başy

azıc

ı - D

oxa8

7Ar

tuğ

Fene

rcio

ğlu,

Utk

u Uh

la -

On

Oto

mas

yon

Endü

striy

el S

oğut

mad

a En

erji

Verim

li Si

stem

Çöz

ümü

ve

Term

oeko

nom

ik A

naliz

iM

. Ziy

a Sö

ğüt -

Piri

Rei

s Üni

vers

itesi

Ham

it M

utlu

- M

ekan

ik P

roje

Müh

endi

slik

Bütü

n ve

Dili

mle

nmiş

Pat

ates

lerin

Kon

vekt

if Ku

rutu

cuda

Ku

rutu

lmas

ının

Den

eyse

l İnc

elen

mes

iBu

rak

Türk

an, Y

akup

Şen

, Akı

n Bu

rak

Etem

oğlu

- Ul

udağ

Ün

iver

sites

i

Isıl

Konf

or İç

in N

esne

lerin

İnte

rnet

i Kul

lanı

mı

M. Ö

zgün

Kor

ukçu

, Muh

sin K

ılıç -

Ulu

dağ

Üniv

ersit

esi

Ülke

miz

de Je

oter

mal

Ene

rji A

raşt

ırma

ve U

ygul

amal

arın

ın

Günc

el D

urum

uUm

ran

Serp

en, H

ilal K

ıvan

ç Ate

ş - N

TU Je

oter

mal

10.30-11.00

ARA

OTUR

UM 6

A | B

İNAL

ARDA

ENE

RJİ P

ERFO

RMAN

SI V

E AK

ILLI

Bİ

NALA

R SE

MPO

ZYUM

UOT

URUM

6B

| SOĞ

UTM

A TE

KNOL

OJİL

ERİ S

EMPO

ZYUM

UOT

URUM

6C

| TER

MOD

İNAM

İK S

EMPO

ZYUM

UOT

URUM

6D

| ISI

L KON

FOR

SEM

POZY

UMU

OTUR

UM 6

E | J

EOTE

RMAL

ENE

RJİ S

EMİN

ERİ

11.00-11.30

Bina

lard

a En

erji

Perf

orm

ansı

Dire

ktifi

Doğ

rultu

sund

a Av

rupa

Bi

rliği

Üye

Ülk

eler

inin

nZE

B Ça

lışm

alar

ı ve

Türk

iye

İnce

lem

esi

Uygu

r Kın

ay, M

urat

Bay

ram

- T.

C. Ç

evre

ve

Şehi

rcili

k Ba

kanl

ığı

Isı P

ompa

sı E

nteg

re E

dilm

iş Is

ı Ger

i Kaz

anım

lı Ha

vala

ndırm

a Ci

hazl

arın

ın Ta

sarım

Krit

erle

riO

rhan

Ekr

en -

Ege

Üniv

ersit

esi,

Sina

n Ak

takk

a - E

neko

Mac

it To

ksoy

Dönm

eli E

ş Eks

enli

Çarp

an Je

tlerd

e Is

ı Tra

nsfe

rinin

Den

eyse

l İn

cele

nmes

iBu

rak

Mar

kal -

Rec

ep T

ayyi

p Er

doğa

n Ün

iver

sites

i O

rhan

Ayd

ın -

Kara

deni

z Tek

nik

Üniv

ersit

esi

Bina

lard

a Is

ıl Ko

nfor

Hes

apla

ma

Yönt

emle

ri ve

Kul

lanı

cı

Değe

rlend

irmes

i İle

Kar

şıla

ştırı

lmas

ıNu

rdil

Eski

n, T

uğçe

Ake

r - İs

tanb

ul T

ekni

k Ün

iver

sites

i

Jeot

erm

al E

nerji

nin

Geliş

imi v

e Ay

dın’

da Je

oter

mal

Ka

ynak

lı Sı

kınt

ılara

Çöz

üm Ö

neril

eri

Ali K

ında

p - J

esde

r

11.30-12.00

Yakl

aşık

Sıfı

r Ene

rjili

Bina

ların

Avr

upa

Birli

ğind

e Uy

gula

nma

Süre

ci v

e Tü

rkiy

e’ye

Uyg

ulan

abili

rliği

Esra

Tur

an T

omba

k - T

.C. Ç

evre

ve

Şehi

rcili

k Ba

kanl

ığı

Bura

k Ho

zatlı

- M

uğla

Büy

ükşe

hir B

eled

iyes

i

Isı G

eri K

azan

ım C

ihaz

ların

da F

arkl

ı Tip

te Is

ı Değ

iştir

ici

Kulla

nım

ının

İnce

lenm

esi

Gökn

il Ağ

ar -

Sam

sun

Yurt

Sav

unm

aÖz

ay A

kdem

ir - E

ge Ü

nive

rsite

si

Doğr

udan

Met

anol

lü Y

akıt

Pili

(DM

YP) S

iste

min

deki

Yo

ğuşt

uruc

unun

Hav

a Ta

rafı

Term

al M

odel

lem

esi

Alpe

r Can

İnce

, Mus

tafa

Faz

ıl Se

rinca

n - G

ebze

Tek

nik

Üniv

ersit

esi

Can

Özgü

r Çol

pan

- Dok

uz E

ylül

Üni

vers

itesi

Isıl

Konf

or v

e En

erji

Tüke

timi A

çısı

ndan

İki Ü

nive

rsite

Bin

asın

ın

İnce

lenm

esi

Nurd

an Y

ıldırı

m, H

acer

Şek

erci

, Şad

iye

Birc

e O

ngun

- Ya

şar

Üniv

ersit

esi

Jeot

erm

al R

ezer

vuar

lard

a Ka

rbon

Dio

ksit

Mik

tarın

ın Ç

oklu

Ta

nk M

odel

i İl M

odel

lenm

esi

Alpe

r Sül

eym

an C

an, Ö

mer

İnan

ç Tür

eyen

, Abd

urra

hman

Sa

tman

- İs

tanb

ul T

ekni

k Ün

iver

sites

i

12.00-12.30

Net

Sıfı

r Ene

rjili

(nZE

B) B

inal

arda

HVA

C Ta

sarım

ve

Uygu

lam

a Es

asla

rıLe

vent

Yılm

az

Nem

Alm

a M

alze

me

Kapl

amal

ı Isı

Değ

iştir

icile

r ve

Sist

em

Perf

orm

ansı

Değ

erle

ndirm

eler

iTü

rkan

Üço

k Er

kek,

Ali

Güng

ör -

Ege

Üniv

ersit

esi

Mot

orlu

Ara

çlar

da Tu

rbo

Sist

emin

de K

ompr

esör

Kıs

mın

ın B

ir Bo

yutlu

Tasa

rım v

e An

aliz

iM

uham

med

Tah

a To

pcu,

Hak

tan

İbra

him

Yılm

az, K

adir

Bile

n -

Atat

ürk

Üniv

ersit

esi

Met

abol

ik A

ktiv

iteni

n Iş

ınım

Etk

isi A

ltınd

a Is

ıl Ko

nfor

Üze

rine

Etki

sini

n İn

cele

nmes

iNu

rulla

h Ar

slano

ğlu,

Abd

ulva

hap

Yiği

t - U

luda

ğ Ün

iver

sites

i

Endü

stri

4.0

’ın J

eote

rmal

Yat

ırım

lara

Uya

rlam

ası

Ciha

n Ça

nakç

ı - P

oziti

f Ene

rji

12.30-13.30

Yakl

aşık

Sıfı

r Ene

rji B

inal

ara

Ulaş

mad

a Ak

deni

z Ülk

eler

inde

Ka

rşıla

şıla

n En

gelle

r Çer

çeve

sind

e Tü

rkiy

e’de

ki D

urum

un

Değe

rlend

irilm

esi

Neşe

Gan

iç S

ağla

m -

Özye

ğin

Üniv

ersit

esi

ÖĞL

E YE

MEĞ

İ

ÖĞL

E YE

MEĞ

İ

OTUR

UM 7A

| Bİ

NALA

RDA

ENER

Jİ P

ERFO

RMAN

SI V

E AK

ILLI

Bİ

NALA

R SE

MPO

ZYUM

UOT

URUM

7B

| SOĞ

UTM

A TE

KNOL

OJİL

ERİ S

EMPO

ZYUM

UOT

URUM

7C

| TER

MOD

İNAM

İK S

EMPO

ZYUM

U ÖZ

EL O

TURU

MU

OTUR

UM 7

D | I

SIL K

ONFO

R SE

MPO

ZYUM

UOT

URUM

7E

| JEO

TERM

AL E

NERJ

İ SEM

İNER

İ

13.30-14.00

TS 8

25 S

tand

ardı

: Gün

celle

mel

er Ü

zerin

e Kr

itik

Bir

Değe

rlend

irme

Özgü

r Bay

er -

Ort

a Do

ğu T

ekni

k Ün

iver

sites

iÖ

mer

Üna

l - İz

omer

k Ya

lıtım

Sade

ttin

Özk

alen

der -

Mak

ina

Müh

endi

sleri

Oda

sı

Soğu

tma

Çevr

imle

rinin

Ene

rji V

erim

liliğ

i Yön

ünde

n İrd

elen

mes

iFı

rat Ö

zdem

ir, U

mut

Ard

a, H

arun

Buz

dem

ir, A

li Gü

ngör

- Eg

e Ün

iver

sites

i

Müh

endi

slik

İçin

Term

odin

amik

Gürb

üz A

tagü

ndüz

Ulus

al v

e Ul

usla

r Ara

sı A

nlam

da Te

rmod

inam

ik E

ğitim

Öğr

etim

iYu

nus Ç

enge

l

Term

odin

amiğ

in Te

sisa

t İçi

n Ön

emi

Yalç

ın G

öğüş

Term

odin

amik

Eği

tim-Ö

ğret

imin

e Ba

kış

İsm

ail T

osun

Altt

an Is

ıtma

Sist

emin

in K

ulla

nıld

ığı B

ir Of

is O

dası

nda

Isıl

Konf

or v

e İç

Hav

a Ka

lites

inin

Say

ısal

Ola

rak

İnce

lenm

esi

Baha

dır E

rman

Yüc

e, E

rhan

Pul

at -

Ulud

ağ Ü

nive

rsite

si

İki F

azlı

Jeot

erm

al O

rifis

Sadi

q J.

Zarr

ouk

- Auc

klan

d Ün

iver

sites

iM

oham

ad H

usni

Mub

arok

- Au

ckla

nd U

nive

rsity

John

E. C

ater

- Au

ckla

nd U

nive

rsity

14.00-14.30

Sağl

ık Te

sisl

erin

deki

Tem

iz O

dala

rın Ta

sarım

ına

Yöne

lik E

nerji

Ko

runu

mu

Yakl

aşım

ları

Cela

l Şak

ar, G

amze

Kar

akaş

- İs

tanb

ul İl

Sağ

lık M

üdür

lüğü

Yata

y Bo

ru İç

inde

ki A

mon

yak

(R71

7) Y

oğuş

ma

Isı T

rans

feri

ve

Bası

nç K

aybı

nın

Mev

cut K

orel

asyo

nlar

İle

İnce

lenm

esi

Ayku

t Bac

ak, H

üsey

in O

nbaş

ıoğl

u -

Frite

rm,

Ali P

ınar

başı

- Yıld

ız Te

knik

Üni

vers

itesi

Amel

iyat

hane

İklim

lend

irme

Sist

emle

rinde

Hav

a Gi

riş

Sıca

klığ

ının

Mah

al İç

eris

inde

ki H

ava

Dağı

lımın

a Et

kisi

Hand

e Uf

at, G

iray

Gonc

agül

, Rec

ep Y

aman

kara

deni

z - U

luda

ğ Ün

iver

sites

i

Avru

pa’d

a Je

oter

mal

Paz

ar Y

önel

imle

ri v

e Ri

sk

Değe

rlend

irmes

iPh

ilipp

e Du

mas

, Tho

mas

Gar

abet

ian

- EGE

C-Eu

rope

an

Geot

herm

al E

nerg

y Co

unci

l

14.30-15.00

Müz

eler

de İk

limle

ndirm

e Üz

erin

e: A

nado

lu M

eden

iyet

leri

Müz

esi

Örne

ğiZa

fer T

üysü

z, H

üsey

in Ş

alva

rlı -

Doku

z Eyl

ül Ü

nive

rsite

siM

usta

fa A

ktaş

- Ga

zi Ün

iver

sites

i

Ofis

İçi I

sıl K

onfo

r Şar

tların

ın H

esap

lam

alı A

kışk

anla

r Din

amiğ

i Yö

ntem

i İle

İnce

lenm

esi

Ezgi

Yap

ıcı,

Türk

ay G

ençe

r - N

umes

ysUğ

ur A

y - A

nova

Yeni

Zel

anda

’nın

Jeot

erm

al E

nerji

Tarih

i: Zo

rlukl

ar v

e Çö

züm

ler

Sadi

q J.

Zarr

ouk

- Auc

klan

d Un

iver

sity

15.00-15.30

ARA

Eğiti

m Y

apıla

rında

Isıl

Konf

or Ü

zerin

e Ya

pıla

n Ça

lışm

alar

ın

Değe

rlend

irilm

esi

Esra

Lak

ot A

lem

dağ

- Rec

ep T

ayyi

p Er

doğa

n Ün

iver

sites

iÇa

ğla

Sayi

toğl

u Ta

ş - A

vras

ya Ü

nive

rsite

si

ARA

PANE

LPa

nel Y

önet

icis

i: Yu

nus Y

ener

OTUR

UM 7

E | J

EOTE

RMAL

ENE

RJİ S

EMİN

ERİ

15.30-18.00

MEK

AN

İK T

ESİS

AT

PRO

JE Ş

AR

TNA

ME

VE

KEŞ

İF Ö

ZETİ

ND

E U

YU

M

Panelistle

r:Cü

neyt

Akı

n - T

.C. Ç

evre

ve

Şehi

rcili

k Ba

kanl

ığı

Haru

n Er

pola

t - M

akin

a M

ühen

disle

ri O

dası

İrfan

Çel

imli

- Mek

anik

Tes

isat

Müh

endi

sleri

Dern

eği

Gökh

an Ü

nlü

- Tür

k Te

sisat

Müh

endi

sleri

Dern

eği

Tane

r Yön

et -

İklim

lend

irme

Soğu

tma

Klim

a İm

alat

çıla

rı De

rneğ

iAb

dulla

h Bi

lgin

Şina

si Ka

raoğ

lu

Avru

pa’d

a Je

oter

mal

Ris

kler

in D

eğer

lend

irilm

esi

Phili

ppe

Dum

as, T

hom

as G

arab

etia

n - E

GEC-

Euro

pean

Ge

othe

rmal

Ene

rgy

Coun

cil

Batı

Anad

olu’

da Je

oter

mal

Uyg

ulam

alar

ve

Çevr

esel

So

runl

arO

rhan

Gün

düz,

Cel

alet

tin Ş

imşe

k - D

okuz

Eyl

ül Ü

nive

rsite

si

Endo

nezy

a Je

oter

mal

Ene

rji P

otan

siye

linin

Ara

ştırı

lmas

ıBa

ran

Kayp

akoğ

lu, D

jon

Moe

hard

jono

Mun

arso

- EL

C In

c.

Doğu

Afr

ika’

da Je

oter

mal

Pro

je G

eliş

tirm

e Ça

lışm

alar

ıUm

ran

Serp

en -

NTU

Danı

şman

lık”

Tesisat-170-14032019.indd 75 26.03.2019 15:34

teskon 2019 Taslak Programı » 19 Nisan 2019, Cuma

SAAT

ANAD

OLU

SALO

NUAK

DENİ

Z SA

LONU

EGE

SALO

NUKA

RADE

NİZ

SALO

NUM

ARM

ARA

SALO

NUOT

URUM

8A

| BİN

ALAR

DA E

NERJ

İ PER

FORM

ANSI

VE

AKIL

LI

BİNA

LAR

SEM

POZY

UMU

Sem

pozy

um Y

önet

icis

i: Ha

san

Hepe

rkan

OTUR

UM 8

B | S

İMÜL

ASYO

N VE

SİM

ÜLAS

YON

TABA

NLI Ü

RÜN

GELİ

ŞTİR

ME

SEM

POZY

UMU

Sem

pozy

um Y

önet

icile

ri: A

. Alp

er Ö

zalp

- Zi

ya H

akta

n Ka

rade

niz

OTUR

UM 8

C | T

ERM

ODİN

AMİK

SEM

POZY

UMU

Sem

pozy

um Y

önet

icis

i: Ah

met

Can

OTUR

UM 8

D | İ

Ç HA

VA K

ALİT

ESİ S

EMPO

ZYUM

USe

mpo

zyum

Yön

etic

isi:

Sait

C. S

ofuo

ğlu

OTUR

UM 8

E | J

EOTE

RMAL

ENE

RJİ S

EMİN

ERİ

Sem

iner

Yön

etic

ileri:

Niy

azi A

ksoy

- M

acit

Toks

oy

09.00-09.30

Çatı

Tipi

PVT

Topl

açla

rın E

lekt

rik v

e Sı

cak

Su Ü

retim

inde

En

Fazl

a Ek

serji

Kaz

anım

ı İçi

n Ye

rleşi

m Ç

özüm

lem

esi

Biro

l Kılk

ış

Fırın

İçi M

omen

tum

ve

Isı T

rans

feri

Mek

aniz

mal

arın

ın N

umer

ik

İnce

lenm

esi

Bura

k Ki

şin, M

ahm

ut B

urha

n, C

anbe

rk Ç

elik

, A. A

lper

Öza

lp -

Ulud

ağ

Üniv

ersit

esi

Oky

ay D

ede,

Kağ

an İl

eri -

İnok

san

Alte

rnat

if So

ğutk

anlı

Kask

ad S

oğut

ma

Çevr

imle

ri ve

Gün

cel

Geliş

mel

erİla

yda

Yılm

az, S

elin

Çek

in, H

ilmi C

enk

Bayr

akçı

, Arif

Em

re Ö

zgür

–

Süle

yman

Dem

irel Ü

nive

rsite

si

Bir A

mel

iyat

hane

de H

ava

Deği

şim

Kat

sayı

sını

n Pa

rtik

ül

Dağı

lımı Ü

zerin

e Et

kisi

Aley

na A

ğırm

an, Y

unus

Em

re Ç

etin

, Met

e Av

cı, O

rhan

Ayd

ın -

Kara

deni

z Tek

nik

Üniv

ersit

esi

Yüks

ek M

ikta

rda

Yoğu

şmay

an G

az İç

eren

Sah

alar

da

Kom

bine

Çev

rim S

antr

al K

ulla

nım

ının

Ara

ştırı

lmas

ıBa

ran

Kayp

akoğ

lu -

ELC

Inc.

Ugo

Barb

on -

ELC

Inc.

09.30-10.00

Yapı

ya E

nteg

re F

otov

olta

ik S

iste

m İl

e El

ektr

ik Ü

retil

erek

İk

limle

ndiri

len

Sera

Tasa

rımla

rıHa

san

Hüse

yin

Öztü

rk, H

asan

Kaa

n Kü

çüke

rdem

- Çu

kuro

va

Üniv

ersit

esi,

Nurd

an Y

ıldırı

m Ö

zcan

- Ya

şar Ü

nive

rsite

si, B

ekir

Cans

evdi

- Ün

tes

Bir Ş

ofbe

n Eş

anjö

rünü

n Bo

ru İç

Yüz

eyle

rine

Elip

s Boş

altm

alı

Kana

tlı T

ürbü

latö

r Ekl

enm

esin

in Ş

ofbe

n Ve

rimin

e Ol

an E

tkis

iHa

mdi

Sel

çuk

Çelik

- Tu

saş M

otor

San

ayi,

Meh

met

Uça

r - T

ürk

Dem

irDök

üm F

abrik

alar

ı, L.

Ber

rin E

rbay

- O

sman

gazi

Üniv

ersit

esi

Tica

ri So

ğutm

a Si

stem

lerin

de E

nerji

Ver

imlil

iği Y

önte

mle

riHü

seyi

n Bu

lgur

cu –

Kon

ther

m A

r-Ge

Dan

ışm

anı

Kent

sel A

lanl

arda

Ula

şım

Ara

çlar

ında

n Ka

ynak

lana

n İn

ce

Part

ikül

Mad

de M

aruz

iyet

inin

Bel

irlen

mes

iBu

rcu

Uzun

, Bur

cu O

nat,

Ülkü

Alv

er Ş

ahin

, Özc

an A

kın,

Faz

ilet

Özka

ya,

Coşk

un A

yvaz

- İs

tanb

ul Ü

nive

rsite

si

Jeot

erm

al E

nerji

San

tral

lerin

de O

ptim

um M

ekan

ik Ta

sarım

Kr

iterle

riGö

khan

Göy

men

, Kıv

anç K

avla

k - G

MD

Müh

endi

slik

10.00-10.30

Bina

Isıtı

lmas

ında

Hav

alı G

üneş

Kol

ektö

rü D

este

kli I

sı P

ompa

sı

Kulla

nım

ıO

nur V

ahip

Gül

er, T

olga

Ura

l, Al

i Keç

ebaş

- M

uğla

Sıtk

ı Koç

man

Ün

iver

sites

i

Bir B

asın

çlı K

ap E

kipm

anın

ın S

ıcak

Döv

me

Sonr

ası S

oğum

a Hı

zına

Ba

ğlı M

ekan

ik Ö

zelli

kler

inin

Sim

ülas

yon

İle İn

cele

nmes

iÇa

ğlar

Hoc

alar

- M

anis

a Bü

yükş

ehir

Bele

diye

siNu

rşen

Sak

lako

ğlu

- Cel

al B

ayar

Üni

vers

itesi

Hibr

it Ti

p Ka

palı

Çevr

im S

oğut

ma

Kule

lerin

in Te

knik

İnce

lem

esi

Toro

s Ars

lany

an, G

örke

m Z

engi

n –

Cenk

End

üstr

i

Taşı

t Kay

nakl

ı İç O

rtam

PCB

Kirl

iliği

nin

Değe

rlend

irilm

esi:

Otop

ark

Örne

ğiHe

psen

Bah

ar A

kyıld

ız, D

emet

Ars

lanb

aş -

Koca

eli Ü

nive

rsite

si

Bir J

eote

rmal

Ene

rji S

antr

alin

in Te

rmod

inam

ik A

naliz

i ve

Hav

a ve

Su

Soğu

tmal

ı Çev

rim P

erfo

rman

slar

ının

De

ğerle

ndiri

lmes

iAn

ıl Er

doğa

n, S

erha

n Kü

çüka

- Do

kuz E

ylül

Üni

vers

itesi

10.30-11.00

ARA

OTUR

UM 9

A | M

EKAN

İK T

ESİS

ATTA

DİJ

İTAL

LEŞM

E SE

MİN

ERİ

Sem

iner

Yön

etic

isi:

Nevr

oz K

arak

uş

OTUR

UM 9

B | S

İMÜL

ASYO

N VE

SİM

ÜLAS

YON

TABA

NLI Ü

RÜN

GELİ

ŞTİR

ME

SEM

POZY

UMU

OTUR

UM 9

C | T

ERM

ODİN

AMİK

SEM

POZY

UMU

OTUR

UM 9

D | İ

Ç HA

VA K

ALİT

ESİ S

EMPO

ZYUM

UOT

URUM

9E

| JEO

TERM

AL E

NERJ

İ SEM

İNER

İ

11.00-11.30

İklim

lend

irmed

e Di

jital

leşm

eZa

fer D

üşün

mez

- Gr

undf

os

Klim

a Sa

ntra

llerin

de Is

ı Köp

rüsü

Olu

şum

unun

Den

eyse

l ve

Sayı

sal O

lara

k İn

cele

nmes

iM

ürüv

vet Z

engi

noğl

u, M

elte

m K

oçak

, İ. M

ert S

alm

an -

Aera

İk

limle

ndirm

e Te

knol

ojile

ri

Para

bolik

Gün

eş K

olek

törlü

Sis

tem

lere

Ait

Deği

şken

lerin

Ene

rji

Verim

liliğ

i Açı

sınd

an D

eğer

lend

irilm

esi

Hüse

yin

Güne

rhan

- Eg

e Ün

iver

sites

iF.

Mer

tkan

Ars

lan

Tem

izlik

Mal

zem

eler

inin

İç H

ava

Kalit

esin

e Et

kisi

Sibe

l Men

teşe

, Bah

ar A

kça

- Çan

akka

le O

nsek

iz M

art Ü

nive

rsite

siAl

i Çağ

lar

Sıca

k Ku

ru K

ayal

ar’ın

(EGS

) Pot

ansi

yeli,

Geç

miş

i, Ge

lece

ği

ve G

erçe

kler

Umra

n Se

rpen

- NT

U Je

oter

mal

11.30-12.00

Akıll

ı Bin

alar

Seçi

l Kız

anlık

İske

nder

- Re

sideo

Hon

eyw

ell H

ome

Yera

ltı R

aylı

Sist

em İs

tasy

onla

rında

Güv

enli

Tahl

iye

Koşu

lların

ın

Sağl

anm

asın

da E

kipm

an K

apas

ite E

tkis

inin

Had

İle

Para

met

rik

Olar

ak İn

cele

nmes

iÜn

al A

ltınb

aş -

Daim

on M

ühen

disli

kEn

gin

Deni

z Can

baz -

İsta

nbul

Tek

nik

Üniv

ersit

esi

AL2O

3/Er

imiş

Tuz N

anoa

kışk

an K

arış

ımın

ın P

arab

olik

Gün

eş

Kole

ktör

lerin

de Is

ı Tra

nsfe

rine

Etki

sini

n İn

cele

nmes

iF.

Mer

tkan

Ars

lan

Hüse

yin

Güne

rhan

- Eg

e Ün

iver

sites

i

Tuva

let T

emiz

lik Ü

rünl

erin

in K

ulla

nım

ı İle

Sal

ıver

ilen

Karb

on

Tetr

aklo

rür’ü

n İç

Hav

a Dü

zeyl

eri v

e Sa

ğlık

Ris

kler

iİlk

nur A

yri,

Mes

ut G

eniş

oğlu

, Han

dan

Gayg

ısız

, Ays

un S

ofuo

ğlu,

Sa

it Ce

mil

Sofu

oğlu

- İz

mir

Yüks

ek T

ekno

loji

Enst

itüsü

Balç

ova

- Nar

lıder

e Je

oter

mal

Kay

nakl

ı Böl

gese

l Isı

tma

İşle

tmes

iM

ünev

ver F

ürka

n Eş

refg

il, T

olga

Say

ık, K

oray

Yiğ

it, H

asan

Çığ

Se

zer,

Erka

l Sin

an A

rsla

n - İ

zmir

Jeot

erm

al

12.00-12.30

Dijit

alle

şmen

in M

ekan

ik Te

sisa

ta E

tkis

i ve

Gele

ceği

Cem

al A

hmet

Akç

akay

a - O

rient

Res

earc

h

Isı B

orul

u Is

ı Ger

i Kaz

anım

Sis

tem

inin

Per

form

ansı

nı E

tkile

yen

Fakt

örle

rin İn

cele

nmes

iAb

dulk

erim

Okb

az, H

üsey

in O

nbaş

ıoğl

u - F

riter

mi

Mot

orlu

Ara

çlar

da Tu

rbo

Sist

emin

de T

ürbi

n Kı

smın

ın B

ir Bo

yutlu

Ta

sarım

ve

Anal

izi

Hakt

an İb

rahi

m Y

ılmaz

, Kad

ir Bi

len,

Muh

amm

ed T

aha

Topc

u -

Atat

ürk

Üniv

ersit

esi

Bir A

mel

iyat

hane

İçin

Çık

ış M

enfe

z Kon

umun

un Te

miz

lem

e Sü

resi

ne E

tkis

iYu

nus E

mre

Çet

in, M

ete

Avcı

, Orh

an A

ydın

- Ka

rade

niz T

ekni

k Ün

iver

sites

i

Jeot

erm

al E

nerji

İle

Bölg

esel

Isıtm

a Si

stem

leri:

Af

yonk

arah

isar

Örn

eği

Yusu

f Ulu

türk

, iha

n Şa

hin,

İlke

r Gür

ler -

Afje

t

12.30-13.30

ÖĞL

E YE

MEĞ

İ

Bir K

ontr

ol V

alfin

in D

inam

ik M

odel

lem

esi v

e Si

mul

asyo

nuEr

ol U

yar

Lutf

i Mut

lu, M

ücah

id C

anda

n - E

ge Ü

nive

rsite

siÖ

ĞLE

YEM

EĞİ

ÖĞL

E YE

MEĞ

İ

OTUR

UM 10

A | M

EKAN

İK T

ESİS

ATTA

DİJ

İTAL

LEŞM

E SE

MİN

ERİ

OTUR

UM 10

B | S

İMÜL

ASYO

N VE

SİM

ÜLAS

YON

TABA

NLI Ü

RÜN

GELİ

ŞTİR

ME

SEM

POZY

UMU

OTUR

UM 10

C | B

İNA

PERF

ORM

ANS

SİM

ÜLAS

YONL

ARI:

UYGU

LAM

ALAR

, FIR

SATL

AR, K

ISIT

LAR

SEM

İNER

İSe

min

er Y

önet

icis

i: Gü

lsu U

luka

vak

Harp

utlu

gil

OTUR

UM 10

D |Y

ANGI

N GÜ

VENL

İĞİ K

ONUS

UNDA

Kİ Y

ENİ

GELİ

ŞMEL

ER; M

EKAN

İK V

E EL

EKTR

İK Y

ANGI

N KO

RUNU

M

SİST

EMLE

RİNİ

N BÜ

TÜNL

EŞİK

TASA

RIM

I SEM

İNER

İSe

min

er Y

önet

icis

i: Ka

zım

Bec

eren

OTUR

UM 10

E | J

EOTE

RMAL

ENE

RJİ S

EMİN

ERİ

13.30-14.00

Moo

re Y

asas

ı, Te

knol

ojik

Teki

llik

ve P

reka

rya

Mac

it To

ksoy

Eş-

Ekse

nli Y

ivli

Isı D

eğiş

tiric

i Üze

rinde

Önc

ül v

e Ge

ri Et

kile

rin

Tepk

i Yüz

eyi Y

önte

mi v

e St

okas

tik O

ptim

izas

yon

Algo

ritm

alar

ı İle

Ana

lizi

Şahi

n Gü

ngör

, Lev

ent A

ydın

, Ziy

a Ha

ktan

Kar

aden

iz - İ

zmir

Katip

Çe

lebi

Üni

vers

itesi

Sim

ülas

yon

Dest

ekli

Ener

ji Et

kin

Bina

Tasa

rımın

da U

ygul

amal

arEc

e Ka

layc

ıoğl

u - Ö

zyeğ

in Ü

nive

rsite

siA.

Zer

rin Y

ılmaz

Mek

anik

Yan

gın

Koru

num

Sis

tem

lerin

in M

imar

i Tas

arım

la

Etki

leşi

mi

Abdu

rrah

man

Kılı

ç - İs

tanb

ul T

ekni

k Ün

iver

sites

i

Ente

gre

Kulla

nım

Örn

eği J

ES v

e JI

SCi

han

Çana

kçı -

Poz

itif E

nerji

Nesli

han

Buda

klı -

Sul

tan

Sera

14.00-14.30

Nesn

eler

in İn

tern

eti

Nevr

oz K

arak

uş -

Bosc

h Te

rmot

ekni

k

Düz K

anat

lı Bo

rulu

Bir

Isı D

eğiş

tiric

isin

de G

eom

etrik

Pa

ram

etre

lerin

Isıl

Verim

e Et

kisi

nin

Sayı

sal A

naliz

iAl

i Rız

a Da

l - T

.C. U

laşt

ırma

ve A

ltyap

ı Bak

anlığ

ı

Akış

Ana

lizle

ri (C

FD) v

e M

ühen

disl

ik S

üreç

lerin

e Ka

tkıla

rıSi

nan

Soğa

ncı,

Meh

met

Oğu

z Tut

kun

- Aka

na M

ühen

disli

k

Yang

ın A

lgıla

ma

ve K

ontr

ol S

iste

mle

rinin

Mek

anik

Yan

gınd

an

Koru

nma

ve D

iğer

Bin

a Ko

ntro

l Sis

tem

leriy

le E

tkile

şim

iA.

Hal

uk Y

anık

- EE

C

Derin

Kuy

ular

a Uy

gula

nabi

lece

k Ye

ni B

ir Is

ıl Ce

vap

Test

i (T

RT) M

etod

uM

urat

Ayd

ın -

İsta

nbul

Tek

nik

Üniv

ersit

esi

14.30-15.00

İklim

lend

irme

Sist

emle

rinde

3B

Ekle

mel

i Üre

tim U

ygul

amal

arı

Ziya

Hak

tan

Kara

deni

z - İz

mir

Katip

Çel

ebi Ü

nive

rsite

si

Mod

ifiye

Gra

fit K

öpük

İle

Hava

Ara

sınd

aki O

rtal

ama

Haci

mse

l Isı

Ta

şını

m K

atsa

yısı

nın

Tayi

niGü

rşah

Gür

üf, İ

smai

l Sol

muş

, Kad

ir Bi

len

- At

atür

k Ün

iver

sites

iCi

han

Yıld

ırım

- Ad

ana

Bilim

ve

Tekn

oloj

i Üni

vers

itesi

Nükl

eer T

esis

lerd

e Ya

ngın

Güv

enliğ

i ve

Sim

ülas

yonl

arı

İlker

İbik

- Ef

ectis

Sönd

ürm

e Si

stem

leri

Fonk

siyo

nlar

ı, Di

ğer M

ühen

disl

ik

Disi

plin

leri

İle E

nteg

rasy

onu

Özle

m K

arad

al G

üneç

- Pr

ofel

Yan

gın

15.00-15.30

Yere

l Hav

alan

dırm

a Si

stem

leri

İçin

Isıl

Etke

nliğ

i Yük

sek

Çapr

az

Akış

lı Le

vhal

ı Isı

Değ

iştir

ici T

asar

ımı

Mur

at Ü

nver

di, H

asan

Küç

ük -

Saka

rya

Üniv

ersit

esi

Mim

ari T

asar

ımda

Aku

stik

Mod

elle

me

Uygu

lam

alar

ı ve

Örne

k İn

cele

mel

erEz

gi T

ürk

Gürk

an -

Pro-

Plan

Dum

an K

ontr

ol S

iste

mle

rinin

Oto

mas

yonu

Gökh

an B

alık

- Et

ik M

ühen

disli

k

15.30-16.00

ARA

16.00-18.00

FORU

MFo

rum

Yön

etic

isi:

Ali M

etin

Dur

uk

JEOT

ERM

AL E

LEKT

RİK

SANT

RALL

ERİ B

AKIM

VE

SERV

İS

HİZM

ETLE

RİNİ

N YÖ

NETİ

Mİ

Mod

erat

ör: M

acit

Toks

oy

TESİ

SAT

SEKT

ÖRÜN

DE Y

ENİ G

ELİŞ

MEL

ER, U

YGUL

AMAL

AR V

E EĞ

İLİM

LER

Ciha

n Ça

nakç

ı - P

oziti

f Ene

rjiSe

rkan

Say

gılı

- Kar

key

Fasih

Kut

luay

- Ex

ergy

Inc

Ali Ş

imşe

k - S

oyak

Mis

Ener

ji

Tesisat-170-14032019.indd 76 26.03.2019 15:34

teskon 2019 Taslak Programı » 20 Nisan 2019, CumartesiSAAT

ANAD

OLU

SALO

NUAK

DENİ

Z SA

LONU

EGE

SALO

NUKA

RADE

NİZ

SALO

NUM

ARM

ARA

SALO

NUOT

URUM

11A

| CO₂

SAL

IMLA

RINI

N AZ

ALTI

LMAS

INDA

EZB

ER

BOZA

N YE

NİLİ

KÇİ Ö

NLEM

LER

VE E

KSER

Jİ S

EMİN

ERİ

Sem

iner

Yön

etic

isi:

Biro

l Kılk

ış

OTUR

UM 11

B | S

İMÜL

ASYO

N VE

SİM

ÜLAS

YON

TABA

NLI Ü

RÜN

GELİ

ŞTİR

ME

SEM

POZY

UMU

Sem

pozy

um Y

önet

icile

ri: A

. Alp

er Ö

zalp

- Zi

ya H

akta

n Ka

rade

niz

OTUR

UM 11

C | B

İLİM

SEL/

TEKN

OLOJ

İK A

RAŞT

IRM

A OT

URUM

LARI

OTUR

UM 11

D | B

ACAL

AR S

EMİN

ERİ

Sem

iner

Yön

etic

isi:

Mua

mm

er A

kgün

OTUR

UM 11

E | M

EKAN

İK T

ESİS

ATTA

SES

VE

PASİ

F YA

NGIN

YA

LITI

MI S

EMİN

ERİ

Sem

iner

Yön

etic

isi:

Hasa

n He

perk

an

09.00-09.30

Yeşi

l Yap

ılı Ç

evre

de D

oğru

Bili

nen

Yanl

ışla

rBi

rol K

ılkış

Kapa

lı Tü

rbül

ansl

ı Çev

rintil

i Akı

şlar

ın M

odel

lem

esi v

e Sa

yısa

l Ar

aştır

ılmas

ıTa

hir K

aras

u - O

sman

gazi

Üniv

ersit

esi

Geliş

tirile

n İz

lem

e, K

ontr

ol, R

apor

lam

a ve

Ana

liz Y

azılı

mı İ

le

Kaza

n Da

irele

rinde

Uyg

ulam

alı E

nerji

Yön

etim

i ve

Mal

iyet

Ana

liz

Sist

emle

ri H.

Cem

Çap

ın -

Koon

, Rüş

tü K

asım

Boz

acı -

Ent

ekse

r Müh

endi

slik

Arif

Söyl

em -

Atas

el M

ühen

disli

k

Endü

striy

el B

acal

ar v

e Sa

ha U

ygul

amal

arı

Oğu

z Altı

parm

ak -

Rote

kM

uam

mer

Akg

ün -

Baca

der

Pasi

f Yan

gın

Durd

uruc

u Si

stem

lerin

Tesi

satla

rda

Kulla

nım

ına

Dair

Tasa

rım v

e Uy

gula

ma

Esas

ların

ın D

eğer

lend

irilm

esi

Tolg

a Ay

cı, O

nur Y

ücel

- Hi

lti İn

şaat

Mal

zem

eler

i

09.30-10.00

Ekse

rji v

e Op

timiz

asyo

nAt

illa

Bıyı

koğl

u - G

azi Ü

nive

rsite

si

Open

foam

İle

Turb

omak

ina

Uygu

lam

alar

ına

Gene

l Bak

ış v

e Bi

r Ha

va T

ürbi

nini

n Si

mül

asyo

nuEr

dem

Kay

a - D

ifera

ns M

ühen

disli

k ve

Sim

ülas

yon

Utku

Şen

türk

- Eg

e Ün

iver

sites

i

Boru

İçi T

ürbü

lans

lı Ak

ışta

Dal

galı

Buru

lmuş

Şer

it El

eman

ların

Isı

Tran

sfer

i ve

Akış

Kar

akte

ristiğ

i Üze

rine

Etki

lerin

in A

raşt

ırılm

ası

Aziz

Haka

n Al

tun

- Kon

ya T

ekni

k Ün

iver

sites

iSo

ner Ö

rs -

Selç

uk Ü

nive

rsite

si

Baca

Sis

tem

lerin

de S

ekon

der K

lape

lerin

Ver

im Y

önün

den

İnce

lenm

esi

Ergü

n Gö

k - B

acad

er

Kabl

o ve

Bor

u Ge

çiş S

iste

mi İ

le Te

sisa

t Yal

ıtım

ıAh

met

Ayd

oğan

- Ro

xtec

Yal

ıtım

Çöz

ümle

ri

10.00-10.30

Ekse

rji A

kılc

ılığı

nda

Kaza

n m

ı, Ko

jen

mi,

Trije

n m

i?Bi

rol K

ılkış

Bir T

urbo

jet M

otor

Dön

er-S

abit

Boşl

uğun

da G

iriş Y

önün

ün D

öngü

Or

anı A

çısı

ndan

İnce

lenm

esi

E. N

adir

Kaça

r - T

usaş

Mot

or S

anay

iL.

Ber

rin E

rbay

- O

sman

gazi

Üniv

ersit

esi

Çevr

imse

l (Ru

n-Ar

ound

) Isı

Ger

i Kaz

anım

Sis

tem

inde

Ver

imi

Etki

leye

n Is

ı Değ

iştir

icis

i Tas

arım

Par

amet

rele

rinin

İnce

lenm

esi

Ayku

t Bac

ak, F

eyza

Şah

in, H

üsey

in O

nbaş

ıoğl

u - F

riter

m

Baca

Kay

nakl

ı Kar

bonm

onok

sit Z

ehirl

enm

eler

inin

İsta

tistik

sel

Anal

izi

Mua

mm

er A

kgün

- Ba

cade

r

Mah

faza

lar v

e Ka

binl

erAy

han

Çakı

r - İz

ocam

10.30-11.00

ARA

OTUR

UM 12

A | T

EST

AYAR

DEN

GELE

ME

(TAD

) // C

OMM

İSSİ

ONİN

G - K

ONTR

OL İŞ

LETM

EYE

ALM

A KA

BUL (

KIK)

SEM

İNER

İSe

min

er Y

önet

icis

i: Ha

san

Hepe

rkan

OTUR

UM 12

B | S

İMÜL

ASYO

N VE

SİM

ÜLAS

YON

TABA

NLI Ü

RÜN

GELİ

ŞTİR

ME

SEM

POZY

UMU

OTUR

UM 12

C | B

İLİM

SEL/

TEKN

OLOJ

İK A

RAŞT

IRM

A OT

URUM

LARI

OTUR

UM 12

D | B

ACAL

AR S

EMİN

ERİ

OTUR

UM 12

E | M

EKAN

İK T

ESİS

ATTA

SES

VE

PASİ

F YA

NGIN

YA

LITI

MI S

EMİN

ERİ

11.00-11.30

Geçe

rlilik

Den

etim

i (Co

mm

issi

onin

g-CX

) Kav

ram

ına

Bir Y

akla

şım

Mus

tafa

Bilg

e - M

econ

Meh

met

Bar

ış Ye

şilba

ş - M

econ

Kase

t Tip

i Klim

alar

da Te

rmos

tat Y

erle

şim

inin

Ort

am İç

eris

inde

ki

Hız,

Sıc

aklık

ve

Part

ikül

Dağ

ılım

ına

Olan

Etk

isin

in S

ayıs

al

Araş

tırılm

ası

Mus

tafa

Mut

lu -

Ulud

ağ Ü

nive

rsite

siEm

re Ç

alış

kan

- Dai

kin

Bası

nçlı

Hava

Nem

Kon

trol

ü: E

nerji

Ver

imlil

iği B

akış

ıyla

Örn

ek

Bir U

ygul

ama

Ahm

et S

aim

Pak

er

Hava

Atık

Gaz

Sis

tem

leri

ve U

ygul

ama

Deta

ylar

ıBa

rış S

ay -

SCH

Baca

Sis

tem

leri

Mua

mm

er A

kgün

- Ba

cade

rr

Müh

endi

sler

İçin

Bin

alar

ın G

ürül

tüye

Kar

şı K

orun

mas

ı Ha

kkın

da Y

önet

mel

ik D

eğer

lend

irmes

iM

ert K

avas

11.30-12.00

Avru

pa’d

a Ge

çerli

lik D

enet

imi Ç

alış

mal

arı,

Com

mis

sion

ing

Euro

vent

-Reh

va-C

opilo

t İşb

irliğ

iHa

san

Hepe

rkan

- İs

tanb

ul A

ydın

Üni

vers

itesi

Yerd

en Is

ıtma

Sist

emin

de P

artik

ül K

ayna

ğını

n Od

a İç

eris

inde

ki

Solu

nabi

lir M

adde

Mik

tarın

a Ol

an E

tkis

inin

Say

ısal

İnce

lenm

esi

Mus

tafa

Mut

lu -

Ulud

ağ Ü

nive

rsite

si

Yeşi

l Çat

ılard

a Bi

tki T

aşıy

ıcı T

abak

a De

rinliğ

i ve

Yapr

ak A

lan

İnde

ksin

in E

nerji

Per

form

ans D

eğer

lend

irmes

iDe

niz S

ayla

m C

anım

- Ka

rade

niz T

ekni

k Ün

iver

sites

i

İsta

nbul

İlin

de U

ygul

anan

Bac

a Ko

ntro

l Uyg

ulam

alar

ının

Ana

lizi

Serh

at E

rdoğ

an -

Mak

ina

Müh

endi

sleri

Oda

sıM

uam

mer

Akg

ün -

Baca

der

Yapı

lard

aki M

ekan

ik S

iste

mle

rin T

itreş

im İz

olas

yonu

Güna

y Dü

rmüş

- DK

M P

roje

12.00-12.30

Com

mis

sion

ing

Süre

ci: U

lusl

arar

ası U

ygul

amal

arda

ki F

arkl

ı Ya

klaş

ımla

rIş

ık Y

üces

oy -

Mak

rote

st

Dize

l Mot

or “

Com

mon

-Rai

l” D

ağıtı

cısı

ndak

i Akı

şta

Seçi

len

Para

met

rele

rin P

artik

ül D

avra

nışı

na E

tkis

inin

Say

ısal

Ola

rak

İnce

lenm

esi

Hasa

n M

elih

Kın

agu,

Cem

il Gü

nhan

Erh

uy, V

olka

n Tu

tay,

Sey

ed

Sohr

ab H

eida

ri Sh

abes

tari

- Bar

ida

Mak

ina

Bir T

ekst

il İş

letm

esin

in E

nerji

Tük

etim

i ve

Verim

lilik

Ana

lizi

M. Z

iya

Söğü

t - P

iri R

eis Ü

nive

rsite

siCa

npol

at Ç

akal

- M

esye

b En

erji

Verim

lilik

Mer

kezi

Fatih

Era

y O

kur -

Ulu

dağ

Üniv

ersit

esi

Baca

Sek

törü

nün

Dünü

, Bug

ünü

ve Y

arın

ıM

uam

mer

Akg

ün -

Baca

der

Lond

ra 2

012

Gree

nwıc

h Pa

rk B

inic

ilik

Müs

abak

a Al

anı

Gürü

ltü v

e Se

s Kon

trol

üKo

nca

Şahe

r - K

adir

Has Ü

nive

rsite

si

12.30-13.30

Doha

Met

rosu

nda

Tüne

l Hav

alan

dırm

a Si

stem

inin

Kab

ul Te

stle

riM

ahir

İlter

Bilg

e, O

rhan

Çel

ebi,

Mus

tafa

Bilg

e - M

econ

Eren

Mus

luoğ

lu -

Qat

ar R

ail

ÖĞL

E YE

MEĞ

İ

Ram

Mak

inel

erin

de B

aca

Filtr

asyo

nu v

e En

erji

Geri

Kaza

nım

Si

stem

lerin

in Te

rmoe

kono

mik

Kar

şıla

ştırm

ası

Meh

met

Em

in U

ğur Ö

z - U

luda

ğ Ün

iver

sites

iÖ

ĞLE

YEM

EĞİ

ÖĞL

E YE

MEĞ

İÖ

ĞLE

YEM

EĞİ

OTUR

UM 13

A | B

İLİM

SEL/

TEKN

OLOJ

İK A

RAŞT

IRM

A OT

URUM

LARI

OTUR

UM 13

B | B

İLİM

SEL/

TEKN

OLOJ

İK A

RAŞT

IRM

A OT

URUM

LARI

OTUR

UM 13

C | B

İLİM

SEL/

TEKN

OLOJ

İK A

RAŞT

IRM

A OT

URUM

LARI

OTUR

UM 13

D | B

İLİM

SEL/

TEKN

OLOJ

İK A

RAŞT

IRM

A OT

URUM

LARI

OTUR

UM 13

E | M

EKAN

İK T

ESİS

ATTA

SES

VE

PASİ

F YA

NGIN

YA

LITI

MI S

EMİN

ERİ

13.30-14.00

HVAC

Uyg

ulam

alar

ında

Kok

u Öl

çüm

ve

Tutm

a Yö

ntem

lerin

deki

So

n Ge

lişm

eler

Süle

yman

Kav

as -

Doğu

İklim

lend

irme

Kuru

tmad

a Ku

llanı

lan

Deği

şik

Tip

Hava

Isıtm

a Ko

lekt

örle

rinin

Pe

rfor

man

slar

ının

Den

eyse

l Kar

şıla

ştırm

ası

Hasa

n Ha

cışe

vki -

Doğ

u Ak

deni

z Üni

vers

itesi

Sulu

Yan

gın

Sönd

ürm

e Si

stem

leri

Elem

anla

rı Be

lgel

endi

rme

ve

Test

Sür

eçle

riAh

met

Bar

las,

Onu

r Can

Şah

in -

Duya

r Van

a

Kirli

lik D

irenc

inin

Bire

ysel

Isıtm

a Si

stem

lerin

e Et

kisi

Havv

a De

mirp

olat

- Se

lçuk

Üni

vers

itesi

Süle

yman

Ork

un D

emirp

olat

- Se

lçuk

Üni

vers

itesi

Tesi

satla

rda

Ses Y

alıtı

mı

Meh

met

Oka

y - D

KM P

roje

14.00-14.30

Ster

il Bö

lüm

lerd

e İn

san,

“M

alze

me

Dola

şım

ı ve

Hava

Akı

şı”

Cela

littin

Kırb

aş

Hava

lı Gü

neş K

olek

törle

rinin

Hac

im Is

ıtma

Uygu

lam

alar

ında

Ku

llanı

mı

Ali E

tem

Gür

el, G

ökha

n Yı

ldız

- Düz

ce Ü

nive

rsite

siİlh

an C

eyla

n - K

arab

ük Ü

nive

rsite

si

Yüks

ek B

asın

çlı S

u Si

si (W

ater

Mis

t) S

iste

mle

rinin

End

üstr

iyel

Uy

gula

mal

arda

Kul

lanı

mı v

e Pe

rfor

man

s Değ

erle

riBo

ra Ş

iranl

ı, İs

mai

l Tur

anlı

- Nor

m T

ekni

k

Bir Y

apıd

a “Y

alıtı

m Y

atırı

mdı

r” K

onus

unun

İrde

lenm

esi

İsm

ail E

kmek

çi -

İsta

nbul

Tic

aret

Üni

vers

itesi

Nevz

at Ş

adoğ

luYa

şar Y

etiş

ken

- Kar

abük

Üni

vers

itesi

Bina

lard

a M

ekan

ik Te

sisa

t Gür

ültü

sü K

ontr

ol A

dım

ları

Mer

t Kav

as

14.30-15.00

Doğa

l Gaz

İç Te

sisa

tların

da P

eriy

odik

Kon

trol

ler v

e So

nuçl

arı

Ümit

Ertu

rhan

, Neş

e Öz

dem

ir - E

sgaz

İzm

ir Ko

şulla

rında

Açı

k Gö

kyüz

ü Iş

ınım

ı İçi

n Fo

tovo

ltaik

/Ter

mal

(P

V/T)

Kol

ektö

rün

Teor

ik M

odel

lenm

esi

Erha

n Kı

rtep

e, A

li Gü

ngör

- Eg

e Ün

iver

sites

i

45° E

ğik

Boşl

ukla

ra S

ahip

Yap

ı Tuğ

lala

rının

Isıl

Perf

orm

ansı

Furk

an E

rman

Kan

, Meh

met

Em

in A

rıcı -

Kar

aden

iz Te

knik

Ün

iver

sites

iM

oham

med

Alh

abac

hM

osta

fa A

bdel

mak

soud

15.00-15.30

ARA

15.30-16.30

KA

PAN

IŞ F

OR

UM

U

Tesisat-170-14032019.indd 77 26.03.2019 15:34

Havuz Nem Alma İklimlendirmesi // 17 Nisan 2019 - Yarım Gün

Sistem Seçimi // 17 Nisan 2019 - Yarım Gün

Mekanik Tesisatlarda Flushing ve Kimyasal Korozyon Koruma Uygulamaları // 17 Nisan 2019 - Yarım Gün

İndüksiyon (Chilled Beam) Sistemlerinin Tasarım Kriterleri ve Uygulaması // 17 Nisan 2019 - Yarım Gün

VAV (Değişken Hava Debili) ve Laboratuvar Havalandırma Sistemleri // 18 Nisan 2019 - Yarım Gün

Pompaya Giriş ve Enerji Tasarrufu // 18 Nisan 2019 - Yarım Gün

Soğutma Sistemlerinin Tasarım Esasları // 18 Nisan 2019 - Tam Gün

Bilgisayar Destekli Hidrolik Analiz Metodu İle Yangın Söndürme Sistemleri Hesaplamaları // 18 Nisan 2019- Tam Gün

Uygulamalı Psikrometri ve İklimlendirme // 18 Nisan 2019- Tam Gün

Hastane Hijyenik Alanlar Proje Hazırlama Esasları // 19 Nisan 2019 - Tam Gün

İklimlendirme Sistemlerinde Gürültü Denetimi Teorisi ve Pratik Hesaplamaları // 19 Nisan 2019 - Tam Gün

Hava Kanalı İmalatı Montajı ve Testleri // 19 Nisan 2019 - Yarım Gün

Havalandırma ve İklimlendirme Sistemlerinde Hava Dağıtım Ekipmanları // 19 Nisan 2019 - Yarım Gün

Isıl Sistemlerin Tasarımı // 19 Nisan 2019- Tam Gün

Medikal Gaz Tesisatı // 20 Nisan 2019 - Yarım Gün

- Katılım sayısı sınırlı olup başvuru önceliği esas alınacaktır.- Kursa kayıt yaptırmadan önce web sayfasından doluluk durumunu kontrol ediniz.- Lütfen katılmak istediğiniz kursu/kursları formda işaretleyerek kongre sekretaryasına iletiniz.

14. ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ

DELEGE KATILIM FORMU / 17 - 20 Nisan 2019

DELEGE KATILIM ÜCRETİ

Delegeler; bildiri oturumları, öğle yemekleri, kongre çantası,kongre dijital yayınından yararlanır. Ücretlere KDV dahildir.

(*) Bir kuruluştan 3 ve daha fazla kişi katılması durumundadelege katılım ücretinden %10 indirim uygulanır.(**) 2018-2019 Mekanik Tesisat SMM Büro Tescilini yenileyen üyelerin teskon delege katılım formunuiletmesi koşuluyla geçerlidir.

NOT: Öğrenci üyeler Kongre’yi ücretsiz izleyebilirler.(Öğle yemekleri, kongre çantası, dijital yayın hariç)

Ad Soyad : .......................................................................... Oda Sicil No: ................................................

Bağlı Olduğu Kuruluş : ......................................................................................................................................................

Görev / Ünvan : ......................................................................................................................................................

Yazışma Adresi : ......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Telefon : .......................................................... Faks : .....................................................................

E-posta : .......................................................... GSM : .....................................................................

Fatura Adresi : ......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Vergi Dairesi No : ......................................................................................................................................................

Katılmak istediğiniz etkinlikleri aşağıdaki kutucuklara işaretleyiniz.

Kongre Katılımcısı Kurs ........... adet

Delege Katılım Şekli : MMO Üyesi SMM TMMOB Üyesi Diğer

Öğrenci Üye Öğrenci Diğer

Banka Hesap No : Makina Mühendisleri Odası İş Bankası Yenişehir Şubesi 4218 5994223

IBAN : TR 79 0006 4000 0014 2185 9942 23

* Kayıt için başvuru formunuzu banka dekontu ile birlikte kongre sekretaryasına iletiniz.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Tepekule Kongre ve Sergi MerkeziAnadolu Caddesi No: 40 K: M2 35010 Bayraklı - İZMİR

Tel: (0232) 462 33 33 / 210- 209 Faks: (0232) 462 43 77Web: http://teskon.mmo.org.tr • e-posta: [email protected]

KURS KATILIM ÜCRETİ

TMMOB Üyesi* (180.00 TL)

TMMOB Üyesi Olmayan** (250.00 TL)

Mekanik Tesisat Büro Tescil Yaptıran SMM** (Ücretsiz)

Öğrenci Üye (75.00 TL)

Öğrenci Diğer (100.00 TL)

Delege (60.00 TL / kurs)

Diğer (90.00 TL / kurs)

[Katılmak istediğiniz etkinliklerin önündeki kutucuğu işaretleyiniz.]

KURSLAR

Tesisat-170-14032019.indd 78 26.03.2019 15:34

SEKTÖRDEN


Havuz Nem Alma İklimlendirmesi // 17 Nisan 2019 - Yarım Gün

Sistem Seçimi // 17 Nisan 2019 - Yarım Gün

Mekanik Tesisatlarda Flushing ve Kimyasal Korozyon Koruma Uygulamaları // 17 Nisan 2019 - Yarım Gün

İndüksiyon (Chilled Beam) Sistemlerinin Tasarım Kriterleri ve Uygulaması // 17 Nisan 2019 - Yarım Gün

VAV (Değişken Hava Debili) ve Laboratuvar Havalandırma Sistemleri // 18 Nisan 2019 - Yarım Gün

Pompaya Giriş ve Enerji Tasarrufu // 18 Nisan 2019 - Yarım Gün

Soğutma Sistemlerinin Tasarım Esasları // 18 Nisan 2019 - Tam Gün

Bilgisayar Destekli Hidrolik Analiz Metodu İle Yangın Söndürme Sistemleri Hesaplamaları // 18 Nisan 2019- Tam Gün

Uygulamalı Psikrometri ve İklimlendirme // 18 Nisan 2019- Tam Gün

Hastane Hijyenik Alanlar Proje Hazırlama Esasları // 19 Nisan 2019 - Tam Gün

İklimlendirme Sistemlerinde Gürültü Denetimi Teorisi ve Pratik Hesaplamaları // 19 Nisan 2019 - Tam Gün

Hava Kanalı İmalatı Montajı ve Testleri // 19 Nisan 2019 - Yarım Gün

Havalandırma ve İklimlendirme Sistemlerinde Hava Dağıtım Ekipmanları // 19 Nisan 2019 - Yarım Gün

Isıl Sistemlerin Tasarımı // 19 Nisan 2019- Tam Gün

Medikal Gaz Tesisatı // 20 Nisan 2019 - Yarım Gün

- Katılım sayısı sınırlı olup başvuru önceliği esas alınacaktır.- Kursa kayıt yaptırmadan önce web sayfasından doluluk durumunu kontrol ediniz.- Lütfen katılmak istediğiniz kursu/kursları formda işaretleyerek kongre sekretaryasına iletiniz.

14. ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ

DELEGE KATILIM FORMU / 17 - 20 Nisan 2019

DELEGE KATILIM ÜCRETİ

Delegeler; bildiri oturumları, öğle yemekleri, kongre çantası,kongre dijital yayınından yararlanır. Ücretlere KDV dahildir.

(*) Bir kuruluştan 3 ve daha fazla kişi katılması durumundadelege katılım ücretinden %10 indirim uygulanır.(**) 2018-2019 Mekanik Tesisat SMM Büro Tescilini yenileyen üyelerin teskon delege katılım formunuiletmesi koşuluyla geçerlidir.

NOT: Öğrenci üyeler Kongre’yi ücretsiz izleyebilirler.(Öğle yemekleri, kongre çantası, dijital yayın hariç)

Ad Soyad : .......................................................................... Oda Sicil No: ................................................

Bağlı Olduğu Kuruluş : ......................................................................................................................................................

Görev / Ünvan : ......................................................................................................................................................

Yazışma Adresi : ......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Telefon : .......................................................... Faks : .....................................................................

E-posta : .......................................................... GSM : .....................................................................

Fatura Adresi : ......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Vergi Dairesi No : ......................................................................................................................................................

Katılmak istediğiniz etkinlikleri aşağıdaki kutucuklara işaretleyiniz.

Kongre Katılımcısı Kurs ........... adet

Delege Katılım Şekli : MMO Üyesi SMM TMMOB Üyesi Diğer

Öğrenci Üye Öğrenci Diğer

Banka Hesap No : Makina Mühendisleri Odası İş Bankası Yenişehir Şubesi 4218 5994223

IBAN : TR 79 0006 4000 0014 2185 9942 23

* Kayıt için başvuru formunuzu banka dekontu ile birlikte kongre sekretaryasına iletiniz.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Tepekule Kongre ve Sergi MerkeziAnadolu Caddesi No: 40 K: M2 35010 Bayraklı - İZMİR

Tel: (0232) 462 33 33 / 210- 209 Faks: (0232) 462 43 77Web: http://teskon.mmo.org.tr • e-posta: [email protected]

KURS KATILIM ÜCRETİ

TMMOB Üyesi* (180.00 TL)

TMMOB Üyesi Olmayan** (250.00 TL)

Mekanik Tesisat Büro Tescil Yaptıran SMM** (Ücretsiz)

Öğrenci Üye (75.00 TL)

Öğrenci Diğer (100.00 TL)

Delege (60.00 TL / kurs)

Diğer (90.00 TL / kurs)

[Katılmak istediğiniz etkinliklerin önündeki kutucuğu işaretleyiniz.]

KURSLAR

Sayın Divan, Sayın Başkan, Sayın Delegeler, TMMOB Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu ve şahsım adına hepinizi saygıyla, dostluk-la selamlıyor; Türk Tesisat Mühendisleri Derneği Genel Kurulu’nun verimli ve başarılı geçmesini diliyorum. Odamız, makina mühendislerinin başlıca uzman-lık dallarından biri olan tesisat mühendisliği ala-nında faaliyet yürüten TTMD’yi organik bir par-çası olarak görmekte ve başarılı çalışmalarından ötürü kıvanç duymaktadır. Odamızın ve TTMD’nin mesleki-örgütsel konum-ları birbirini bütünlemektedir. Bu durumun bize yüklediği sorumluluk ve görevleri birlikte yerine getirmeye çalışmaktan dolayı memnun olduğumu-zu belirtmek isterim. Tesisat mühendisliğinin ve sektörünün korunma-sı ve geliştirilmesi; meslektaşlarımız, Odamız ve TTMD için özel önem taşıyor. Bu nedenle bilindiği üzere birçok çalışmayı birlikte yürütüyoruz. Sayın Delegeler,Bilindiği üzere MMO olarak, tesisat mühendisliği ve sektörüne yönelik birçok konuyu meslek ve ka-muoyu gündemine taşıyan etkinlikler düzenliyo-ruz. Uzman mühendislik, enerji verimliliği, imar mevzuatı, yapı denetimi, disiplinler arası işbirliği, mesleki akreditasyon, tesisat mühendisliğinde per-sonel belgelendirmesi, enerji yöneticisi belgelen-

dirmesi, AB teknik mevzuatı, Ar-Ge, binalarda enerji performansı yönetmeliği, hastanelerde kli-ma–havalandırma sistemlerinin uluslararası stan-dartlara ulaştırılması ve denetimi gibi birçok konu, TESKON/Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongreleri aracılığıyla meslektaş, sektör ve toplum yararına uygun olarak ele alınmıştır. Önümüzdeki ay yapacağımız 14. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi’nin ana teması da, “Meka-nik Tesisatta Gerçekler ve Gelecek” olarak belir-lenmiştir. Teskon+Sodex Fuarı, 17-20 Nisan tarih-lerinde yine İzmir’de yapılacak. Doğal davetliler olan sizleri kongremize beklediğimizi özellikle belirtmek istiyorum. Değerli Meslektaşlarım,Ülkemizin ciddi bir ekonomik, siyasi, sosyal bu-nalımla/krizle yüz yüze olduğunu, bizler de özel-likle meslek alanlarımızdan hareketle görüyoruz. Örneğin inşaat sektöründeki sorunların tesisat mü-hendisliğini ve sektörünü nasıl olumsuz biçimde etkilediğini yakından biliyoruz. Makro göstergeler de oldukça yakıcı. Milli gelir, sanayi üretimi, tarım üretimi, inşaat ve sıcak para-ya bağımlı büyümede önemli gerilemeler söz ko-nusu. Yüksek enflasyon, bütçe açıkları, yüksek dış borç ve yüksek işsizlik kronik hale gelmiş durum-da. Eylül ayında açıklanan Yeni Ekonomi Progra-mındaki revize edilmiş hedeflerin de gerisinde bir tablo söz konusu.

Böylesi kaotik koşullarda mes-lek, meslektaş yararına mesle-ki demokratik dayanışmamı-zı geliştirmemiz gerektiğine önemle işaret etmek istiyorum. Ülkemiz için, mesleklerimiz, meslek örgütlerimiz, Cumhu-riyet, demokrasi ve laiklik için dayanışma duygularıyla Genel Kurulunuzu bir kez daha se-lamlıyor, başarılar diliyor, say-gılar sunuyorum.

23 Mart 2019 tarihinde yapılan TTMD Olağan Genel Kurulu'na Oda Başkanı Yunus Yener katıldı ve aşağıdaki konuşmayı yaptı. Genel Kurulda Kemal Gani Bayraktar TTMD’nin yeni Yönetim Kurulu Başkanı oldu. Yeni Yönetim Kurulu'na başarılar diliyoruz.

Tesisat-170-14032019.indd 79 26.03.2019 15:34

TESİSATLARDA SİSMİK KORUMA


Hazırlayanlar : Eren KALAFAT

Yayın No : MMO/596/2

Birinci Baskı : Temmuz 2012

İkinci Baskı : Eylül 2013

ISBN : 978-605-01-0390-8

Sayfa Sayısı : 96

Ebat : 19,5*27,5 cm

tmmobmakina mühendisleri odası

ÖNSÖZ

7 Ağustos 1999 gününün sabahında ülkemiz büyük bir acıyla uyandı. 17 binin üzerinde ölü, 30 bini aşkın yaralı ve yaklaşık 500 bin evsiz insanımız… Bu bilanço daha acısız olabilir miydi veya tıpkı ABD ve Japonya’daki gibi bizde de bu acı olay daha az kayıpla atlatılabilir miydi sorularının cevabı, hiç şüphesiz ‘’Evet’’.

Depremler öngörülemeyen doğal afetlerdir. Günümüz-deki teknoloji düzeyinde hiçbir insan gelecekteki bir depremi önceden bilip bunun sonuçlarından kaçamaz. Bununla birlikte, günümüze kadar gerçekleşmiş olan depremlerden elde edilen gözlemsel veriler doğrultu-sunda, bundan sonra olacak depremlerin büyüklüklerine dair gözleme dayalı hesaplar yapılabilir. Neticede bu hesaplar, içinde yaşadığımız mekânların, binalarımızın ve tesislerimizin depreme karşı korunmasına bir temel oluşturacaktır.

Günümüzde profesyonel deprem mühendisleri, dep-reme dayanıklı binalar inşa etmemizi sağlayacak bilgi birikimine ve deneyime sahiptirler. Ancak büyük bir projenin karar vericileri için kabul edilemez bir hata, yapısal olmayan bileşenlerin (özellikle tesisatların) sismik korumasının yaptırılmamasıdır. Gerçekte yapısal olma-yan bileşenlerin, özellikle yangın tesisatı yağmurlama (sprinkler) boruları, yakıt hatları, acil durum ve enerji

sistemleri ve benzerlerinin sismik koruması hayati önem taşımaktadır. İşlevlerini tam olarak yerine getirebilen mekanik ve elektrik tesisatları olmadan ne yangın ko-ruması, ne enerji beslemesi, ne iletişim ve ne de sağlık hizmetleri sağlanabilir.

Böylesi bir durumun da insan yaşamı ve kamu güvenliği açısından ölümcül sonuçlara sebep olacağı aşikardır.

Tesisatların sismik koruması, yönetmelikler ve uygulama-lar konusunda deneyimli ve yetkili uzman mühendislerce projelendirilmelidir. Ayrıca sismik donanımlar, bağımsız kuruluşlarca sertifikalandırılmış olmalıdır. Atölye işi imal edilmiş parçaların, sismik koruma amacıyla kullanılma-sının bedeli insan hayatıyla ödenebilir. Üstelik ürünler ve donanımlar doğru seçilse dahi, ancak bunların doğru projelendirmesi yapıldığı taktirde gerekli deprem güven-liği sağlanmış olacaktır.

Bu kitap, başta proje müellifleri ile tasarımcılar ve uygu-lama mühendisleri olmak üzere herkesin üzerine düşen görev ve sorumlulukları tanımlayan bir başvuru kılavuzu olması amacıyla kaleme alınmıştır.

Kitabın tasarımcılara şartname hazırlama esaslarını ve sismik tasarım hizmetlerinin disiplinler arası koordinas-yonunu, uygulama mühendislerine ise sismik tasarım ile uygulama ilişkilerini ve proje aşamalarını tarifleyen bir yol haritası olması beklenmektedir.

Eren KALAFAT

İstanbul Şube: Katip Mustafa Çelebi Mah. İpek Sok No: 9 Beyoğlu/İstanbul Tel: 0212 252 95 00 e-posta: [email protected]ınlarımıza ve güncel fiyatlarına https://www.mmo.org.tr/merkez/satistaki-kitaplar adresinden ulaşabilirsiniz.

TEKSTİL MÜHENDİSLİĞİ


Yazar : Cavit ŞENTÜRK

Birinci Baskı : Haziran 2014

ISBN : 978-605-01-0625-1


Ebat : 19,5*27,5 cm


İÇİNDEKİLER

BÖLÜM 1LİFLERİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

BÖLÜM 2İPLİĞİN YAPISI VE İPLİK NUMARALAMA SİSTEMİ

BÖLÜM 3PAMUK İPLİĞİ EĞİRME PROSESİ

BÖLÜM 4YÜNLÜ İPLİK EĞİRME SİSTEMLERİ

BÖLÜM 5SENTETİK ELYAF VE İPLİK ÜRETİM SİSTEMLERİ

BÖLÜM 6BOBİN

BÖLÜM 7ÇÖZGÜ

BÖLÜM 8HAŞIL

BÖLÜM 9DOKUMA

BÖLÜM 10KUMAŞLARIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

BÖLÜM 11ÖRME

BÖLÜM 12DOKUSUZ (NON-WOVEN) KUMAŞLAR

BÖLÜM 13TEKSTİL DİZAYNI, GİYİMDE UYUM VE MODA

BÖLÜM 14HALI

BÖLÜM 15BRODE

BÖLÜM 16BOYA-TERBİYE

BÖLÜM 17HAZIR GİYİM VE KONFEKSİYON

BÖLÜM 18ÜRETİM KAPASİTESİ VE PRODÜKTİVİTE

BÖLÜM 19KALİTE KONTROL

BÖLÜM 20ORGANİZASYON VE ÇALIŞMA DÜZENİ

BÖLÜM 21BİNALAR VE SERVİSLER

BÖLÜM 22İŞLETMENİN MALİ YAPISI

BÖLÜM 23İŞLETMECİLİKTE EKONOMİK ANALİZLER

İstanbul Şube: Katip Mustafa Çelebi Mah. İpek Sok No: 9 Beyoğlu/İstanbul Tel: 0212 252 95 00 e-posta: [email protected]ınlarımıza ve güncel fiyatlarına https://www.mmo.org.tr/merkez/satistaki-kitaplar adresinden ulaşabilirsiniz.

OTOMATİK KONTROL TESİSATI:

BİNA OTOMASYON SİSTEMLERİ


Editör : Uğur AYKENYayın No : MMO/318/2Birinci Baskı : Mart 2003İkinci Baskı : Kasım 2017ISBN : 978-605-01-1083-8Sayfa Sayısı : 130Ebat : 19,5*27,5 cm


İÇİNDEKİLER

1. GİRİŞ2. BİNA OTOMASYON SİSTEMİ NEDİR?3. BİNA OTOMASYONU SİSTEMİ MİMARİ YAPISI

3.1. SAHA ELEMANLARI (SAHA SEVİYESİ)3.2. DOĞRUDAN SAYISAL DENETLEYİCİLER VE YAZILIMSAL FONKSİYONLAR (KONTROL SEVİYESİ)3.3. İLETİŞİM PROTOKOLLERİ (YÖNETİM SEVİYESİ)

4. PRENSİP ŞEMASI VE VERİ (DATA) NOKTASI LİSTESİ4.1. PRENSİP ŞEMASI4.2. VERİ (DATA) NOKTASI TİPLERİ4.3. TEKİL ELEMANLAR VERİ NOKTA LİSTESİ

5. UYGULAMALAR5.1. HVAC UYGULAMALARI5.2. ODA KONTROL SİSTEMLERİ5.3. ISITMA SİSTEMİ5.4. SOĞUTMA SİSTEMİ5.5. SIHHİ TESİSAT

6. ARIZA ANALİZİ7. AKILLI BİNALAR

7.1. KÜRESEL ÇERÇEVEDE AKILLI BİNALAR 7.2. AKILLI BİNA TANIMLARI7.3. AKILLI BİNA SİSTEMLERİ

8. YEŞİL BİNALAR

HAZIRLANMASINA KATKIDA BULUNANLAR (Soyadı sırasına göre)Alihan Arol (Siemens Sanayi ve Ticaret A.Ş.)Uğur Ayken (ADEKS Mühendislik ve Ticaret A.Ş.)Mustafa Değirmenci (SAUTER-SBC Otomasyon Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.)Selçuk Ercan (ALARKO Carrier Sanayi ve Ticaret A.Ş.)Sevan Kurak (Johnson Controls Klima ve Soğutma, Servis, Sanayi ve Ticaret A.Ş.)Fahri Cem Uzun (Siemens Sanayi ve Ticaret A.Ş.)Bu kitap Siemens Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin katkılarıyla basılmıştır.


GÜRÜLTÜ KONTROLÜEndüstriyel ve Çevresel Gürültü

Türk Akustik Derneği

Yazar : H. Nevzat Özgüven

İkinci Baskı : 2008

ISBN : 978-605-89991-0-7


Ebat : 16*23 cm

Birinci Baskı : MMO-118-1986 Endüstriyel Gürültü Kontrolü


Bu kitap, 1986 yılında TMMOB Makina Mü-hendisleri Odası tarafından “Endüstriyel Gü-rültü Kontrolü” ismiyle yayımlanmış olan ki-tabın genişletilmiş ve tümü gözden geçirilerek güncelleştirilmiş ikinci baskısıdır.

Genişletilmiş yeni şekliyle bu kitap; hem en-düstriyel ve çevresel gürültünün azaltılması amacıyla alınacak mühendislik önlemleri üze-rinde çalışanlara mühendislik uygulamaları konusunda, hem de endüstriyel ve çevresel gürültünün ölçüm ve denetiminde çalışanlara gerekli temel bilgileri edinmeleri konusunda yararlı olacak şekilde hazırlanmıştır.

Bu kitapta, ses ve gürültüye ilişkin temel kav-ramlardan başlayarak, gürültü kontrol yön-temlerinin hayata geçirilmesine kadar değişik aşamalarda gerekebilecek temel ve uygulamaya dönük mühendislik bilgileri verilmiştir.

Kitap bu şekliyle; hem başta mühendisler ol-mak üzere bütün uygulayıcılara teknik konu-larda yol gösterici niteliktedir, hem de özellikle çevre ve makine mühendisliği eğitimlerinde uygulamaya yönelik gürültü ve gürültü kontro-lü derslerinde kullanılabilir.


H. Nevzat Özgüven

GürültüKontrolüEndüstriyel ve Çevresel Gürültü

2009 YILI

TÜBA ÜNİVERSİTE

DERS KİTAPLARI

TELİF ÖDÜLÜ

TÜRK AKUSTİK DERNEĞİ

Bu kitap, 1986 yılında TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından “Endüstriyel Gürültü Kontrolü” ismiyle yayımlanmış olan kitabın genişletilmiş ve tümü gözden geçirilerek güncelleştirilmiş ikinci baskısıdır.

Genişletilmiş yeni şekliyle bu kitap; hem endüstriyel ve çevresel gürültünün azaltılması amacıyla alınacak mühendislik

önlemleri üzerinde çalışanlara mühendislik uygulamaları konusunda, hem de endüstriyel ve çevresel gürültünün ölçüm ve denetiminde çalışanlara gerekli temel bilgileri edinmeleri konusunda yararlı olacak şekilde hazırlanmıştır. Bu kitapta, ses ve gürültüye ilişkin temel kavramlardan başlayarak, gürültü kontrol yöntemlerinin hayata geçirilmesine kadar değişik aşamalarda gerekebilecek temel ve

uygulamaya dönük mühendislik bilgileri verilmiştir.

Kitap bu şekliyle; hem başta mühendisler olmak üzere bütün uygulayıcılara teknik konularda yol gösterici niteliktedir, hem de özellikle çevre ve makine mühendisliği eğitimlerinde uygulamaya yönelik gürültü ve gürültü kontrolü derslerinde kullanılabilir.

Tel: 0 212 279 95 22 • Faks: 0 212 264 65 07

GurultuKontrolu-TanitimBulteni.indd 1 19.12.2018 14:31

C M Y CM MY CY CMY K

Güvenilir Çözüm Ortağınız

Sertif ikalı

Kuru Soğutucuları

V TipiKuru Soğutucu

Aksiyel Fanlı Yatık TipKuru Soğutucular

Aksiyel Fanlı Dik TipKuru Soğutucular

Merkez/ Fabrika 1:İstanbul Deri Organize Sanayi Bölgesi Dilek SokakNo:10 X-12 Özel Parsel Tuzla 34957 İstanbul / TÜRKİYEFabrika 2:Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi 6.Cadde 17. SokakNo:1 Demirciler Köyü Dilovası 41455 Kocaeli / TÜRKİYETel: +90 216 394 12 82 (pbx) Faks: +90 216 394 12 [email protected] www.friterm.comfacebook.com/friterm linkedin.com/company/fritermtwitter.com/friterm

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

19,5x27,5 eurovent ilan.pdf 1 26.02.2019 14:59

TesisatMuhendisligi-170-Kapak copy.pdf 1 26.03.2019 14:41 · • Makina Mühendisleri Odası...

Documents

Transcript of TesisatMuhendisligi-170-Kapak copy.pdf 1 26.03.2019 14:41 · • Makina Mühendisleri Odası...