Tabeiros terra, nº 7, xuño 1999

7/30/2019 Tabeiros terra, n 7, xuo 1999

1/24

-~ ~......... " ~ ~ t m s

\11 Xornal CuHur.tl da Estmda \uo 19!1!1

)

,' '( ~,...,_, ,,/ '- I

-Ro res


2/24

21

'Jos de Quintas'O abor dos nosos emigrados a prol donoso pas s veces permanece no es

quecemento as como o seu traballodinamizador e, como non , dada a sa posicin e o seu contacto cos grandes iltelectuais galegas exiliados por todo o mundo,o seu labor informativo e de apoio tantocultural como econmico apoiando grandes proxectos como as escalas parroquiaise outros ..Un caso deses o de 'Jos de Quintas ' ,seudnimo co que asinaba Jos LoureiroGarca en 'El Emigrado' as sas colaboracins, especialmente de informacin, desdeLa Habana. El fora nomeado como un doscorrespondentes da 'Sociedad Hijos delAyuntamiento de La Estrada' para o antedito xornal e foi quen escribiu practica"mente na totalidade as 'Postales habaneras', colaboracin informativa e ao mesmotempo de opinin."O To", como sempre .o coeciamos osfamiliares e achegados naceu no ano 1886.Emigra bastante xove para Cuba ond$! xadesde novo, e dado o seu esprito galeguista, se integra nas actividades do Centro Galego no que ingresa en Decembro do 1912.Asimesmo pasa a pertencer SociedadeFillos do Axuntamento de A Estrada, sociedade de suma importancia para os estradenses xa que foi a que dinamizou osapoios para a creacin das diferentes esca-las nas parroquias estradenses as como outros apoios culturais, como o xornal 'ElEmigrado' .Os que o coecemos, moi pouco podamos imaxinar a inxente cantidade de coecementos, de datos, .. dos que 'O To' dispua e que con el se foron porque ningunen vida se -preocupou de coecelos polasa propia boca, canta mgoa! Aquel home pausado, depositario dunha cultura acadada por un autodidacta que a emigracinforxou e que fora en vida aquel elo importantsimo entre os nosos emigrados e aqueJa nacin (nai) que os botara fra dos seuseidos.Nesa emigracin se formou aquel homecrtico co caciquismo imperante no seu pas e que o anegaba por todos os lados, como cando defendeu ao Erundino Bergueirode Tabeirs por ter o civismo necesario para reclamar a escola pblica de mulleresconcedida por Real Decreto Parroquia deTabeirs, e de moi adentro selle o "todos

Rematamos o mes de maio, mes deplenitude primaveral e as tamn nodas nosas letras. Tabeirs Terra quere,dende as sas pxinas, no sentir fondode tdolos que nel colaboramos, facerpblico o recoecemento figuraexemplar - alma escolleita - de Roberto Blanco Torres, o cal axudoil concompromiso e lealdade a poer en certo o principio de que a historia mvese no desenvolvemento das culturas esoamente as, no amor que niso poamos, el ha ser quen de certo nos salve.Como el mesmo dica, non dciado -sen selo - chegar a ser quen queremos.Epor iso. amn, oeste ano adicado memoria do pobo estradense,ns queremos ser (sendo) e destas que as accins sigan s nosas vontades, pois non boa cousa enganarnos con sentimentos baleiros. Para nso pobo estradense - como Galicia - tenacentos primorosos que facermos soare un dos mis cualificados est na samemoria. A Terra de Tabeirs non pode caer -na monotona, pola contra debe valerse das mis fondas sensibili-

PORCARLOS LOUREIRO

os que van emigracin teen dignidade esaben despreciar ao malvado cacique", "ao lado do Sr. Bergueiro estn os estradensesemigrados e os seus convecios aqu residentes e todos os homes de honor e dignidade que por Galicia loitan consecueritemen e". El foi un dos que redactou ofamoso manifesto de Abril do 1922 no quea Sociedade Fillos do Axuntamento de AEstrada se dirixa aos estradenses para quetratasen por todos os medios de loitar contra os caciques debido sa actitude de represin e de coartar ideas.Tamn nesa lonxeva emigracin se forxou o seu laicismo, laicismo que tamn eraa filosofa de base sa Sociedade Fillos doAxuntamento de A Estrada na que el foranomeado secretario. Cando un grupo de

dades para recoerse na sa h1stona,nos seus maiores, na sa cultura e tradicins, que sern quen afortezan o

mulleres de A Estrada lles piden axuda para acabar as obras da 'Iglesia nueva', elescolaboran, pero o mesmo que as desculpasque o propio Curros Enrquez pedira ao escribir a 'Virxe do Cristal', colaboran en_contra da sa maneira de pensar, simplemente porque elas lles piden axuda elesdesclpanse dicindo: "Ns, pobres diaos, que non podemosdescifrar a que relixin pertencemos, porque este constante batallar pola vida e poJas colectividades a que pertencemos, rubannos toda a msera existencia, prestamoso apoio a tal solicitude, xa que non por vocacin, por un deber de cortesa para coasnosas simpticas seoritas da \lila de A Estrada. ( ..) Non podemos, por ningn concepto, corear o que "morra todo o que nonpense coma min". E velaqu o que por unha simple cortesa nos levou a cooperarcunha obra pola que non sentimos vocacin ningunha".. Por outra parte xamais foi o emigradoconforme que xustificase, coma moitos,nin nunha migalla esa emigracin e na sacorrespondencia-informacin con 'El Emigrado' tenta abrir os olios aos emigrantespotenciais dicndolles que nesa emigracinso buscan "braceros baratos''. Critica aogoberno espaol por permitir que deixeabandonados sa sorte aos sbditos espaois que saen na procura do que na sa patria se lles nega; e aproveita para censuraracedamente ao 'malhadado' corpo consularpolo seu silencio: "son estes representantesoficiais da Espaa enferma, os mil parsitos que, intiles para outra cousa na corrompida poltica espaola, mndanos adesempear estes postos para que ridiculicen Patria que representan e procuren explotar o ruis posible aos desgraciadosemigrantes da sa nacin".'Jos de Quintas' finou na sa casa deQuintas (San Xorxe _e Cereixo) o 25 deAgosto do 1967. Voltara no 1957 sa Terra, e foi soterrado nun anonimato total,sen que dirixentes nin intelectuais (agsuns cantos, entre os que poderiamos salientar ao seu amigo Garca Barros) fixesen nina ruis mnima mencin nin acto por unhome que xogara un gran papel na emigracin durante a dictadura. Por de-sgracia aTerra pola que loitou desde a lonxana nonlle rendeu as homenaxes que si lle fixeranlonxe dela antes de voltar.futuro dende o presente, pois os dasde froito e de seitura abondosa -naempresa comn que A Estrada enideal de pobo e de identidade- non poden rsenos das follas do noso calendario comn. Traballemos todos aspor iso, en causa comunal e cara a tdolos ventos qu e nos poidan poerfreo ou dificultades. Entre todos -coasaportacins de cada quen sumandosuperarmplas e poeremos -se ashouber- as nosas diferencias de melloracordo. A Estrada, -como pobo e como idea- obrganos.Os nosos sentimentos de estradenses -na memoria e no presente, a proldo futuro satisfactorio, en palabras deRoberto Blanco Torres - non podenser epidrmicos, nin mecnicos. Teenque nos encher de ben os corazns eque acugulen as nosas conciencias dereponsabilidades.Xa que logo, todos e sen mis voltas, dispomo-los nosos entusiasmos.Entusiasmos que nos posibiliten exerce-los imperativos das nosas melloresilusins.

'filaheirs 'filerra, xuo de 1999

NOTA: A FOTO PUBLICADA NON2 ANTERIOR E DE SAN PEDRO

DE ANCORADOS

REVISTA CULTURALDA ESTRADA

EDITA:FUNDACIN CULTURALDA ESTRADAC! Benito Vigo, 10436680 - A EstradaPontevedraTfno:986570165Fax:986570233E-mail:[email protected]:Manuel Arca CastroCONSELLODEREDACCIN:X. Manuel Reboredo BaosDavid OteroCarlos LoureiroXoan Carlos GarridoOlimpio Arca CaldasXos Lueiro LemosValentn Garca GmezXos RodrguezXos VilarioXos Luna SanmartnNicolau AlvarellosFOTOGRAFA:Marcos MguezBernab S.L.Xos E. CarbajalGonzalo GarcaCarlos Lpez NArquivoDEPSITO LEGAL:BG : 28211997MAQUETACIN:FILMACINP.R.G.IMPRESIN:Tameiga SL _


3/24

'ID1thers W:errn, xuo de 1999

-EQUIP.AMENTO INTEGRAL DE OFICINASINFORMATIZACIN DEEMPRESAS

/3

Presencia feminina no poeta CABADA VAZQUEZ (11)

A dicatoria do poema, ausente deVagalumes, Unha n9ite (1923) "' " ~ e s t a : "Pra as rapazas da mia aldea", e se Maruxa (1924) aparece includa en Vagalumes, estar cautelosamente despoxada aqu tanto da galanteadicatoria de 'Vida Gallega' ("Por todas e cada unha das nenas da Estrada,coa fonda ademiracin que lles ten. Oautor"), como dos perigosos 'beixos'dun dos versos finais que sern substitudos polos mis cndidos 'sorrisos' ...A artistas estradenses (elas e eles) estar adicado o seu afervoado Chama-mento de 1927 (no 'El Emigrad,') aprol da cultura popular galega: "O feixe de rapazas e rapaces que tomaron prte nas representacinsescnicas en pro dos damnificados de Cuba e da futura Banda daEstrada".Pero as adicatoris sern mis concretas noutros poemas, escritos uns en casteln e outros xa en galego. As Evocacin(1923) ten esta adicatoria: "Para ti, que fuiste e1 alma mater deestas escenas". E de xeito similar no poema co ttulo xeral Porcompasin! (1923) (no que se inclen os poemas Tus ojos e Tus .labios): "No es necesario que te lo indique. Ya sabes que para ties!. ." -Este veopudoroso desaparece en -moitos poemas amorosos econ iso as adicatorias fanse xa nominais e concretas. "Pra unhamoi galega Maruxia" a adicatoria de Serei teu poeta (1923)."Para la srta. M.E. del Carmen" ser a de Meus soos (1923).Mis biogrfica e significativa ser a adicatoria de Delirios depoeta: . (1924): "Para la Srta. Dorinda Vzquez cariosamente: suprimo Pepe". A morte (s algns meses despois de publicado este poema) desta xove e intelixente curm do poeta sumir a estenunha fonda crise interior. Neste mesmo ano aparecer anda o

poema No hay juegos con amor. .. coa adicatoria: "Para la niaAurentina Bergueiro Sieiro".Pero no ano seguinte, 1925 , os nomes femininos das adicatorias tomarn un forte pulo : Compasin ("A Moncha P. y f>. , almanoble y corazn de oro"), Sed tengo ("A Charito, que lee misversos"), Amor...dolor ("Para Lupe, amiga del alma"), Desenga-o ("A Concha, margarita en coral, con todo el afecto y el cariotodo"), Andar..andar ("Para-Celia, afectuosamente"). E comonunha especie de traca final de flores aparecen agora, nese mesmo aiio, anteriores ou novos nomes femininos, de maneira conxunta, no poema Meu dor, poema este que si aparece en Vagalumes, anda que naturalmente sen a correspondente anterioradicatoria, que un feixe de nomes femininos: "Pra Moncha,Noema, Concha; Lupe, Celia, Charito, Maruxa Sol, Pacita Hinojal, Carmia Castro e Carmia Queimadelos. Pra todas e cadaunha".Entre os nomes anteriores o de Noema (Noema Landeira Martnez) acadar especial importancia potica tanto neste ano 1925como no s e g u i n ~ e . A ela estar adicada, en 1925, Nue1Ja Aurora("A Noema Landeira, roda amor y sentimiento"), pero sobre todox no ano seguinte, Acrstico (ou, segundo a sa versin manuscrita, Estampa. Acrstico). Nos acrsticos -como o lector seguramente ben sabe- o poeta constre coa secuencia dunhas determinadas letras dos versos do poema un nome concreto por elintencionado. No presente Acrstico a secuencia conxunta das primeiras letras dos versos desvelan xustamente o nome e mbolos- dous apelidos de Noema Landeira Martl.nez. Pero para quetanto o editor como o lector de Vagalumes non puidesen descu-

1bri-lo nome desta xove, o poeta adopta o recurso de darlle poema un ttulo diferente do de Acrstico. En Vagalumes o ttulo -deste poema ser, en consecuencia, non Acrstico, senn outro:Paisaxe do fusco e fusco. Deste xeito Noema Landeira Martnezdesaparece pudorosamente de Vagalumes.E se o nome de 'Maruxa' (Maruxa sen mis ou Maruxa Sol)foi un dos primeiros das adicatorias de Cabada Vzquez, co mesmo nome rematar tamn o poeta as sas adicatorias amorosas.O seu fermoso traballo en prosa do ano 1927, A nena encantada,publicado por Cabada Vzquez en 'Cltiga' e louvado explcitamente polo seu bo amigo M. Garca Barros, ten esta adicatoria:"Pra Maruxia, no fervento do meu amoroso anceio".

-A. Rapa das Bestas de Sabucedofl isto ri o e .411rropo/r,,1xia duuh a rnulicf6n

Afmnwi ('abada Cas!t '>

CURSOS DE:-Informtica-Contabilidade-Idiomas-Mecanografa

-Xestinde Empresas-Recuperacins-Etc ..PROGRAMACINMANTEMENTOMATERIAL DE OFICINA-CONSUMIBLES

FORMAClN OCUPACIONAL E EMPRESARIALACTIVIDADES ESTRAEXCOLARES

C/ San Paio, 21'-Tfno e Fax:986 57 20 2S - A ESTRADA C/ W. Calvo Garra, 5 entlo. Tlf. e Fax: 986 78 39 88 - LALN


4/24

~ - - - - ~ - - - - - - - . ____ ...,41 AHistoria de ChichoAntela, novela de Antn Riveiro Coello gaadora do accsit ManuelGarca Barros 1997, colocatamn Estrada na primeira lia da promocin narrativa galega. Se coa novelaMagog de Mara Gndaratiamos unha novela histrica que recreaba acontece- _

nientos acorridos na xestacin dos alicerces do reinode G(llicia, nesta obra temasa Galicia actual, a Galiciaferida deste sculo de emigracins e separacins traumticas

M ais non ser esta unhanovela de emigrantes,senn unha novela negra protagonizada por emigrantes.A istoria artllase en dousrelatos paralelos: un prota-- ___ gonizado por Alfredo An-tela, un galego de Xinzo da Limia que vai a Cuba investigar amorte do seu to Chicho Antela,,ocorrida antes da revolucincando se dispua a voltar a Galicia, e outra por Boris,un matnque ten unha aparicin casualmais determinante no decurso dadixese. Ambas vense adobadas,e dicimos adubadas porque oprebe exquisito, polas cartasque Chicho Antela enviara casadurante a estancia en Cuba. Amblas


5/24

W:aheirs W:erra, xuo de 1999

XXVI FESTA DOSALMON .O sbado 15 e o domingo 16, A Estrada

O salmn, o rei do ro,vol ve Estrada nunha nova celebracin ldico-gastronmica, _que organizada desde diversos sectores(desde o CIT ata os res- -tauradores locais, pasandopolo departamento de cultura do Concello), xatradicional no calendariode festas locais.Este ano a orga ni za cin, ademais da degustacin popular, e da macrocea do sbado 15, quechegou sa terceira edicin, incleu unha MostraFotogrfica, un FestivalRock (cos grupos locais),unha concentracin demotos e rematou cun concerto de Na La.Un programa completoe ameno que invitou a sar ra, ora para degustar osalmn, ora para disfrutardas actividades programadas .

15


6/24

61Chegamos sa casa deSequeros pola tardia econ choiva de maio. Rubn agardaba por ns na beirada estrada. Rubn e un dos bisnetos de Dolores Torreiro Villar. Fomos ben invitados a pasar e al estaba ela, a bisavoaDolores, sentada no seu escano,en flor de sorriso acariado,con noventa e cinco anos 'vividos na sa vida azuerada e apouco, por xullo e por Sta Ana,ha face-los noventa e seis, a catro do sculo. Vemos nela unhaestampa de frescura, un estarde nobreza nas cousas dunmundo vivido, acugulado deexperiencias, de sabencia e dememoria, como fermento xeneroso e absoluto para a imaxinacin dos mis novos. Dolores dona de toda unha vida paraaprendermos dela.- O meu tempo de escota foiunha historia. Na casa coidaban tanto de min, queranmede tal maneira, que non memandaron como as outras, anda que non todos an sempre.Fun algo mis de un mes deRubn, con Garca Barros e lago de Pausada - Curantes -con dona Irene. Estbamos todos xuntos, rapaces e rapazas,e eu soa, a un lado, colocbame nun tallo. A escota deRubn era a mesma que agorarestauraron. Os de fra mandaran daquela os cartas paraque se fixese. Moito do que seiaprendeumo meu pai e outroJuno aprendendo eu. Daquelanon pasei de multiplicar. Lano Silabario, no Manuscrito enos libros que haba na casa.Tamn tia a mia pizarra -eo meu "pizarrillo"!- e nelafaca as cantas.Eran tempos distintos. Aobrigatoriedade de ir escolanon exista. Cando se poda e opermitan outras tarefas, si,asistase para ir aprendendo algo. Iso entendrono ben osemigrantes de conciencia comoaqueles que sufragaron as escolas de tantos lugares como a deRubn. A emigracin en Galiciarevestiu caracteres dramticos eeles entenderon que os que semarchasen, que foron moitos,deberan ir con preparacin.Amrica daquela -por mor daemigracin- ripounos moitoshomes e mulleres. Moitas casasquedaron pechadas.A necesidade botounos polo mundo.- Eu de xogos saba poucos.Xogabamos baralla e candoamos coas vacas, no montebailbamos coas varas ou unhas coas outras. Cantabamos efacimo-los puntos para campqr ben o bailar nas festas. /amos coas vacas "a Guimars".A primeira vaca suza que chegou derredor foi a nasa. Mercmola en Santiago. Pero, va/vendo o de irmos coas vacaspara o monte, tamn ponamosenxeo e botbamos desafos,si, s de ala arriba, s de Pausada." Sodes primas e mis ben.Unha o cu do pote.Outra o rabo da sartn"- Dicimosllelo polo morenasque estaban, pero unha das veces paseime algo co desafo .Boteille un de sete esta/os e anai dunha das .mozas veu queixarse a mia nai.Como cambian os andaresdo sol! - dicimos ns - Hoxesera unha distincin de honraiso de estar morenas, anda queos tempos xa volven rego e

Dona DOLORES atenta a conversacin mira a cmara refrexandosabiduraO COMARCNS DE HONRA

Dolores Torreiro:Acatro anos duosculo de vidaOtero de Ameixeiras fala con Dolores Torreiro, de Sequeros, unhamuller que nos achega desde a 'sa experiencia outra imaxe da Estrada: ..

Que os mis novos vaian aprendendo da experiencia dos maiores

mtennos medo co do cancrode pe! e destas vea a usar protectores de alta intensidade. Omoreno daquela era para os quetraballaoan de sol a sol. Era oconvenio dos pobres. A xentede ben, a das boas casas e dospazos, estaban branquias conalgo de coloradias. Iso eracampar.- Fun coma todas catequesea Rubn polo tempo da doutrina. Tiamos moit o coid ado epoamos moita atencin parasabe-las causas, pois do contrario "botabnno-lo carneiro". Vasco carneiro!" -dicanlle con risas s burricns.Un andando algo mis , trouxo a mocidade, con ela, o ir sfestas e mais s feiras. Os mirares e namoros. As ilusins detodos por andar un pouco misna vida.- Tratabamos de lle levar osmozas unhas s outras. Eu eramoi "maghadera " con eles. Unpadrio meu dica que estabamoifachendoso das sas afilladas, que eramos moi "enamoradeiras ''. Gustabamos de termos moitos mozos e que nondurasen mis de tres meses.Hoxe, facrense mozos, xanon sae un de onda o outro. !amos herba e comezabamos acantar. De seguir-, os mozos,vea a aturuxar. Eu- como dixen - g u ~ t e i de ter moitos mozas. En Africa, na guerra e namilicia, tiven tres. Escoite:Soldadito militarque traes en la mochila.

La escarapela del reyy el corazn de una nia.Un soldado me dio un ramo,yo lo recib con pena.De las manos de un soldado,nunca viene cosa buena"

- Mire que fidelidade, que enMelilla, as mulleres dos soldados an con eles guerra. Facan de "camilleras". Debanser moi va/entes. Haba estacancin:" Mientras mi marido lucha,por su patria con amor,a los heridos "me adico"con solcito candor. Camillera! camiliera soy!Donde cae un herido,all voy.Ni las balas,ni el ruido del can,han logrado de que olvidemi sagrada obligacin"Quen logo haba ser seu home -Aurelio Pereiras Couceiro- estaba al, na guerra. No tempoque tia libre ou de descanso ,olvidndose das qalas que o podan pillar, el tocaba o acorden e cantaba. E Dolores dinos:- E tamn as mozas que estbamos aqu, encantbanos tocrtno-la panderetas, as botbamos aire:"A s f errias na baranda.Viva quen anda de amores!Viva quen de amores anda!Dolores ten a palabra e segue a contarnos coa ilusin dequen viviu as cousas, de quenas sabe por ter sabor delas.- Canto se perdeu! - exclama -Canto nos vala de alegra irproba-los vestidos costureira! que alegres eramos! Recordo unha a que nos gustabamoito ir. Era Juanita. Sa naicantaba de marabilla. E mireque coa miseria que haba, vea, a vivi-la rumba con alegra!

W:aheirs W:erra, xuo de 1999Connosco agora estn tamnRubn e mais Mara, dous dosseus bisnetos. Non perden detalle e fan moi ben, pois ns asfacemos outro tanto. Co saberde Dolores un pode prlle ascostas a calquera tristeza. Memorias como a dela fan contrapeso para calquera nube mouraque nos chegue. A memoria, eela tena, quen nos leva o futuro.- /amos feira do Foxo e logoquedabmonos " paseo''. As

mellares feiras eran as de Sa.ntos e San Manuel, a de San Andrs vala pouco. Tamn iamos San "Amaro" a Codeseda ,que a mia nai gustballe moito e case que sempre nevab(l,amos en besta e botabmo-loda e parte da noite. Tampoucoperdimo-lo Cristo de Seoane.Daquela as festas comezaban polo da, cun anaco Yle sole noitia, vea "pr casa".Faciamos un traxio para todoo, ano e lago outro un algomis run para andar. As festasde mis sona eran o San Campio en Rubn, os Dolores enLamas, o Carme en Pardemarn, O San Miguel en Curantes,O Angel en Olives e Sta Margarita en Cal/obre. Via a Banda de Merza, a cal case quesempre quedaba contratadadun ano para outro e tamn asde Orazo e Remesar, anda queestas non tian moitos msicos("nmeros" /les dican). Si quehaba gaiteiros. Un que noschamaba moito a atencin - eque tocaba case sempre - erade Rubn. Chamabmoslle "Oturuluras ".

A das de xuo deste anoque corre, xustamente o domingo vinte, na carballeira de sempre, a tan bonita como lle dinos desta parte, a que pacan asvacas e que agora rozan congusto os vecios para o acontecemen o, celebrarase a festados Pereirios. Festa recuperada e restaurada para lecer de tdolos estradenses. A nosa obriga est en irmos al ecompartirlo da coas xentes daquelas parroquias tal cal comoantano. Falarlle dos Pereiriosa Dolores como poer unhapafabra con sabor a cereixa benmadura e moi azucrada. Un sabor con moitos recordos e ungalano de moitas vivencias.-Os Pereirios, de principio,comezaron de pouco, vamos,con non moita xente. GarcaBarros via cos rapaces da escota de Rubn. Xuntronse daquela Lamas e Rubn, Curantes, Olives e Pardemarn. Quenrealmente estaba no motor erao Sindicato Agrcola de Pardemarn. A festa celebrbase -ecelbrase- na carballeira dosPereiros de Curantes. Cadaquen a coa sa parroquia.Xuntabmonos no local da Veiga da Lea. Traase unha banda de msica (tirando a run).No local do Sindicato habaunha mesa grande e levbase carballeira. Fa/aban enribadela. Via ata o alcalde. Aquelda quedaba o gando na corte.Todo era festa ata a noitia.De comida poamos xamncocido, tortilla e algo de pantrigo, se haba. Lago a bailar,a cantar e a aturuxar. Despoisfiwse moita causa. De Amrica mandaron catro bandeiras,a de Cuba, a de Argentina, ade Espaa e a de Galicia. Mireesta foto. Nela podemos ver a


7/24

'IDahd rs 'IDerrn, xuo de 1999

Dolores coa de Cuba, a saconsagra, a de Ferrn e outramoza mis coas outras. Eu subn a de Cuba e anda me estouvendo. Dixen facelo e benque o recordo:"Eu quixera se-lo voso encantio.Eu quixera sela.mis "salada".Ai Dios mio! Eu quixera ser, .e non son nada !

Dolores emocinase. Non para menos. Seu pai foi Secretario do Sindicato e as tamn oda festa dos Pereirios. El tase s Pereirios moita estima.Cando o movemento tivo que irrender contas de tal Estrada.Pagou daquela mil pesetas demulta. Outros tamn. Tamn -eo fo disto- e entre outros moitos, saen camio os nomes deManuel Brea Abades e o de Jos Arca. Para Dolores, moza doseu tempo, tamn haba outrasfestas de ano. Preguntmosllepolos Reis e polos Entroidos.- Cantabamos mis as panxolias. Mi padre die(l que si, queeles cantaban mis os reis. Acomida de Nadal eran castaas, mazs, bacallao e no nosocaso, algo de mazapn. A xentedbanos cartos, poucos, vio ealgo de pan. E nos cantabmoslles:"De Egipto sali la Virgenhuyendo del rei Herodes.Por el camino pasarongrandes fros y calores.El nio lo llevancon grande "coidado"porque el rei Herodesquiere degollarlo"

E outra:"A Belen caminauna nia adoradatoda llena de floresy de gracias adornada"

E falando do Entroido, as nos conta Dolores:- /amos todos moi arreglados.Levabamos unhas "bagheras"(de Cuba). Unhas blusas brancas e uns sombreiros moi adornados. Era a " Parranda '.'. Eos mantos! Buscabmolos ondefose "A cada cual meghore"!.A mellar mascarada era a daUlla. Tia a fama toda. Ns levbamos un correo que a pedi-la entrada nas casas. Habaun "general" que daba os encuentros" e os " vivas". O nacemento da mascarada era enOlives. Al marchaba a "Pa-

rranda" e maila msica. /amosunha chea de mozas. O director era un mozo. Arredor docoro andaba outro cun ltigopara que non se nos achegasen, para coidar de nos e daroupa! Uns dos cantares eran:"La Parranda iba buena,si llevara los platillos,pero como no los lleva,la parranda va de pillos.Al pasar la vida de aquparaall,cojo mi pandero y me pongo abailar.Carnaval cuando volvers ?C(lrnaval para "combanchar".E vai o outro:En las indias hay un a mora,que tiene los ojos ms lindos,que el lucero encantador.Ay mora!" Acabme "d e querer!No me martirices ms,que mi corazn est que se devora,de "querete"' tanto mora.Cuando volvers, Carnaval?para " combanchar".

Dolores tamn nos fala dos"castillos" de San Xon e deSan Pedro, de como se "salvaban", que non era mis que salta-las fogueiras e librar de queimarse.Facan o lumeiro con pias etoxo e dicase para o de SanXon:" Slvame Castillo de SanJuan para que non me mordacadela nin can"

E para o de San Pedro:"Slvame castillo de San Pedro "pra" que non me mordacadela nin ''perro".

- E lago - dinos Dolores - veabaile e mais "amor". Todo conpandeiretas e acorden, quens temas un na casa, que erade meu home en paz estea.Cando lle falamos a Doloresdo lio, ela dinos inmediatamente que para falar


8/24

8/

O CONCURSO

O oncello da Estrada organizaba co galloda festa do Salmn un concurso de fotografa (o primeiro , que pretenda recoUer baixo o epgrafe de arte e natureza fotos dacomarca. Un concurso que se presentaban misde medio ceilto de concursantes. O primeiro premio foi para Gonzalo Garca (colaborador de TA BEIRS TERRA e fotgrafo habitual no xornalEl Correo Gallego), coa foto titulada 'Palco conRandeeira . O segundo premio foi para MarcosMguez, tamn colaborador de Tabeirs Terra, efinalmente o terceiro premio f oi para Miguel Salvande.Aqu presentamos unha escolma das melloresfotos que, xa publicadas nunha gua da Estradaen imaxes, reflicten a gran cantidade e calidadedas foto grafas. Naca este ano o I concurso defoto grafa -Concello da Estrada, unha iniciativaque seguramente ser tamn pioneira no eido audiovisual.


FOTO GAADORA DO PRIMEIRO PREMIO"PALCO CON RANDEEIRA"

AUTOR: GONZALO GARCA

SEGUNDO PREMIO"CABALO"

AUTOR: XOAN MARCOS MGUEZ

TERCEIRO PREMIO" IGREXA"AUTOR: MIGUEL SALVANDE


9/24

'IDaheirs 'IDerra, xuo de 1999

"CRUZ"AUTOR: DAVID CARRACEDO

"ACUEDUCTO DE LEIRA". AUTOR: JOAQUN TABOADA

" ARQUITECTURAS DENDE A MEMORIA"AUTOR: GONZALO GARCA

"A TORRE DE GUIMAREI"AUTOR: DANIEL RODRGUEZ

"ARQUITECJURAS DENDE A MEMORIA". AUTOR: GONZALO GARCA

19


10/24

/

P. Rodrguez

O domingo 30 de maio, rematando o mes das flores, a lgrexia Parroquial de Berres era atestemua do nacemento dunhanova coral, a MASA CORALDE BERRES, que dirixida polomestre Cndido FernndezChedas, conta con corenta eseis compoentes, entre os quedestacan algns de idade avanzada que non s fan bo o refrnde que nunca tarde para cantar, senn que polo demostrado,son partes fundamentais da masa coral.A presentacin, a que chegaron vecios de Berres e amigo s dende tdalas partes doconcello e da comarca, foi todoun xito.s nove en punto os corentae seis compoentes da MasaCoral de Berres, apadriada polo director de Radio Estrada,Pepe Rodrguez, que faca unha'presentacin na que peda lon

.ga vida para a agrupacin e laun poema de Manuel GarcaBarros, empezaba o recital nosilencio do Templo.Polas sas gorxas empeza-ron a flur temas de diferentesmodalidades lricas, destacandoespecialmente unha 'salve' dedicada Virxe do Amparo, recollida da msica tradicinal daparroquia.Finalmente, os numerososasistentes solicitaron un 'bis'- que a Masa Coral efectuou pordas veces, mentres os .aplausos. servan de bautizo a estanova agrupacin lrica que naceno concello estradense.Especialmente contento, oseu director, o msico e mestreestradense Cndido FernndezChedas, aseguraba que a agrupacin debe agora seguir trabaliando para mellora-lo seu repertorio e, con mis tempo,afrontar retos importantes dentro das distintas convocatoriasque ofrece o panorama galego.Ei1 definitiva, unha presentacin e,n sociedade que resultou todo un xito, e que foi respa ldada pola brillanteinterpretacin dunhas vocesque xa quedaron incoporadas panorama estradense, xuntocon outras corais como a Pazode Gca ou a Polifnica Estradense.Dende TABEIRS TERRAlonga vida e moitos xitos Masa Coral de Berres.

'ffiaheirs 'ffierra, xuo de 1999

sn eles. S esta ltima presentao detalle preciso para ver quecoincide coa ponte de Liares,mesmo no petril parcialmenteperdido pero, curiosamente, dolado contrario que na realidade.A pouca distancia do lugarde Ponte Liares, na parroquiade Lagartns, hai un cruceiroque se conserva con dificultade.Un aro egrapas de ferro manteen de forma precaria das figuras. Os brazos da cruz non estn,e probablemente faltasen xacando Castelao debuxou a Virxesostendo a Cristo, para inclulana documentacin grfica do libro As cruces de pedra na Galiza. Esta obra recopila como vemos un bo nmero detestemuas grficas sobre A Estrada, e tamn algunha nota verbal, como a referencia ao cruceiro do lugar da Gndara, en SantaCristina de Vea, con lenda includa, tomada dun traballo deFermn Bouza Brey e por tantosen debuxo. Tampouco sabemosse chegou a debuxar a fonte daactual Praza da Farola, que serefera como 'fonte cantareira'AESTRADA na obra deCastelao

PABLO PORTA MARTNEZComo ternos descrito nas anteriores entregas, a maiora dasnumerosas referencias Estradaen pinturas e debuxos de Castelao aparecen relacionadas coasparroquas de Guimarei e Ouzande, seguramente os lugaresmis visitados por un home inquedo, dinmico e afeizoado aospaseos. Nesta ltima parte trataremos da presencia na sa obragrfica doutras partes do concello e algunhas dos arredores, comezando polo Pazo de Oca, xadaquela lugar de visita inexcusable polo seu interese monumental. Coecemos dous debuxosfetos por Castelao que describen os bancos da entrada aogrande corredQr dos tilos, na zona central dos xardns, e a fontelabrada en pedra na parede doedificio pola que se accede aorecinto axardinado. Estn fetosde xeito minucioso e con moitodetalle, anda que as anotacinsde arquitectura pacega, que aparecen de forma sinttica nalgunhas vietas, non foron logo emprega.das en ningn dos seu5_traballos etnogrficos, como outras imaxes de tipo relixioso.Con todo, a fonte do segundo

.debuxo a que aparece logo naderradeira das narracins que.compoen o seu celebrado librode relatos 'Cousas', Chambanlle a marquesia. O mesmo queas personaxes que vimos nas viet as relativas emigracin,ambientadas con referencias aOuzande, a 'marquesia' simboliza no seu particular e irnicodestino a condicin dos desfavorecidos, mais parte do evidentefondo social do paradxico relato, descrita con tal cornpaixne humanidade, que sentimos detrs a presencia dunha persoa edunha historia real, non necesariamente do Pazo de Oca.Son interesantes tamn comopersonaxes os .rapaces que pro-

Fonte do Pazo de Oca. Museo de Pontevedratagonizan algunhas famosas vi

e t a ~ da serie Cousas da Vida.Como contrapunto aos razonamentos dos seus maiores, a inocencia dos nenos cuestiona radicalmente a realidade imposta.Algns, con quince anos xa noneren en Deus; outros queren saber se os que viven na outrabanda do Mio son mis 'ex-tranxeiros que os de Madr', eoutros moitos aesobedecen, escapan escola e rebaten as ensinanzas dos mestres. Nunha vie-

ta dous destes rapaces dubidande que o sol estea quedo, comopredica o mestre, no alto dunhapequena ponte que pode ser a doro Liares. X. M. Castao, noseu traballo sobre este mesmotema, afirma que se trata da ponte vella de Liares, e eu sempredefendn esta posibilidade, aindaque non tan demostrable comooutros casos comentados. NoMuseo.de Pontevedra hai outrasdas versins da mesma ponte,unha delas cos rapaces e outra

nas primeiras pxinas do 'Sempre en Galiza'.Para rematar, veremos comoalgns lugares limtrofes co noso concello foron tamn obxectodo lapis de Castelao.Outra cruz recollida en Ascruces de pedra procede da parroquia de Sarandn, e o PicoSacro, que asoma ao norte dende o outro extremo do val doUlla, aparece caracterizando ohorizonte en varias pinturas daqueles anos en que o rianxeirofrecuentou A Estrada. Noutra direccin digna de mencin unha serie de debuxos sobre omosteiro de Carboeiro: das vistas da entrada coa igrexa, unhavista de todo o conxunto, e detalles dun prtico e da bsida dotemplo. Estas obras de grandeinterese, conservadas no Museode Pontevedra, son pouco coecidas porque non tiveron aplicacin nas ilustracins e vietasque fixeron famoso ao seu autor.Si que moi coecida a caricatura que fixo dun destacado vcio daquelas terras: o gaiteiro deSoutelo, Avelino Cachafeiro.De Soutelo de Montes ternosoutra mostra no agnus dei darectoral da igrexa da Madalena.Cunha cruz de aspas bilobuladas, ben diferente do que virrosde Ouzande, aparece tamn enAs cruces de pedra, en das versins. Nunha delas aparece a figura illada e na outra sobre odintel dun portaln de das fo-Has.A mesma vista ampliada desta entrada erve de fondo noutravieta na que de novo dous nenos desobedecen as normas docura. A igrexa da Madalena e arectoral desapareceion hai tempo. Coa mesma pedra foi construdo un novo templo mis arri-ba, no mesmo Soutelo. e nestenovo emprazamento a figura debuxada por Castelao segue a coroa-lo portal de entrada recto-ral.


11/24

'!raheirs '!rerra, xuo de 1999 / 11

Viaxamos aArxentinaE ntre o 24 defebreiro e o

0 .""' 7 de marzopasados, tivo lugara visita, organizadapola Excma. Deputacin Provincial dePontevedra xuntocon varios concellosentre o que estaba oda Estrada. De entre tdolos participantes , case 300entre autoridades eviaxeiros da expedicin, hai que dicirque os da nosa vilaeramos maiora ecomo non poda sermenos, tivemos quesaren tres avinsdistintos, dous deSantiago e un deVigo, para xuntarnos en Barajas eco-lle-lo grande apare-11o de Iberia quenos haba levar aterras americanas.

Se algo especial levaba aexpedicin foi a Banda de M-

reportaxe de amizade

A BANDA DE MSICA MUNICIPAL DA ESTRADA FOI UNHA ATRACCIN PERMANENTE DURANTE A VIAXEsica Municipal da Estrada, quelevou a msica galega e a msica da Estrada a un dos lugaresdo mundo onde pode ser misquerida e apreciada. Al o mestre Comesaa e os seus "xoves"discpulos atoparon os aplausosde galegos e arxentinos. Paraesta ocasin, levouse a cabo agravacin do cassette 'Trouladaen Bos Aires" primeira grava-

cin feita nos estudios Phonosque Valentn Torrado botou aandar na ra Gradn recentemente. Esta recompilacin perrnitiu deixa-la mostra do repertorio bandst ico ga lego enGalicia e Buenos Aires.Despois de 12 horas polo aire,chegamos as 8,00 da ma(hora local) e s baixar no aeroporto de Ezeiza (Bos Aires),

estalaron as gaitas e os bailesda terra dos centros galegos deultramar. Comezaron os actosde benvida que a nosa amablexente non nos deixou de brindar en ningn momento, parafacer da nosa o que a ser unhaestancia inesquecible.A festa de benvida ce le-. brouse esa mesma noite noCentro Cultural do Partido da

Estrada, na ra Mxico, conmis de 600 convidados entre.os que fomos e os que nos estaban agardando tal e como podedes ver nas fotos que ilustranesta reportaxe. Al ba ilou ogrupo de baile tradicional galego do centro, tocou a banda demsica e falaron o Vicepresi dente da Deputacin D. RafaelLouzns, o alcalde da Estrada e

Avda. Fernando Conde, 12336680 - A Estrada(Tlfno. 57 02 08 )


12/24

12 /

MXIMA EXPECTACIN ENTRE OS EMIGRANTES QUE PARTICIPARON NUNHA MACROCEA DE BENVIDA

'IDabeirs 'IDerra, xuo de 1999

o Presidente do Centro da Estrada D. Ignacio Turnes, foi unvelada ll)arabillosa, de encontrorecreo lecer do que debe ser oirmanamento da xente dun pobo.

O ALCALDE DA ESTRADA, RAMON CAMPOS, DURANTE UNHA INTERVENCIN DAS MOITAS QUE SE FIXERON. DETRS, IGNACIO TURNES,PRESIDENTE DA CASA DA ESTRADA SEGUE ATENTAMENTE O DISCURSO DO ALCALDE ,. A CARN, A SA DONA TERESA BSCUAS

E a partires de a comezaronas visitas, ademais do CentroCultural da Estrada que serviude ncleo loxstico de toda aoperacin, vieron os actos culturais en tdolos centros da colectividade. Visita Centro deRibadumia onde boubo unbarecepdn da expedicin quecontou coa presencia do ex-presidente da Repblica Arxentina D. Ral Alfonsn, Centro deYedra no que se nos brindouunha excelente acollida con ceade irma:iamento e varios centosde persoas, o Centro do Carballio e os mis grandes, o Centro Gallego, onde podemos atopar o Hospital Galego-, uncomplexo hospitalario do mismoderno do pas e que d cobertura a miles de socios dendea sa creacin. Tamen comoparte interesante est o seu peso cultural, a bilblioteca, dasmis importantes do galeguismo, os fondos pictricos e nosque permanece latente o espri-

Axencia de A EstradaPOMPAS FUNEBRESTANATORIO

Figueroa de Arriba -Telfs. 57 37 43 - 57 24 06 - (57 28 43 - Servicio Permanente) - Fax 57 22 50 - A ESTRADA


13/24

W:aheirs W :errn, xuo de 1999 / 13

ENTRE AS VISITAS PROGRAMADAS DESTACOU UNHA BUQUE DAARMADA ESPAOLA 'JUAN SEBASTIN ELCANO'

tu do noso Castelao. Polos corredores do hospital podemosobservar varias obras del (Gali- za mrtir, Milicianos, Atila enGaliza), as como a habitacin

onde el estivo internado intacta,xunto co lugar onde a sa inseparable e para ns inesquecibleVirxinia o acompaaba; mscaras de Os Vellos non deben deNA ARXENTINA DEGUSTAR UN ASADO OBRIGADO. PESE APRETADO DO PROGRAMA DE ACTOSTAMN SE DEGUSTOU UN ASADO ARXENTINO TPICO

namorarse, cartas inditas, primeiras edicins de "Sempre enGaliza" son s alg unha dasque puidemos observar e falar.Ademais, o teatro do centro leva o seu nome.Mis tarde veu a visita Centro Galicia, que vn se-larea de recreo dos galegos enOlivos, cunha eno rme extensin beira do Ro de la Platana que se atopan tremendas instlacins (hosteleiras, piscinas,salns de bolos, de conferencias, consultorio mdico, campos de ftbol, tenis, baloncestoetc). Al celebrouse unha autntica romara con banda, gaiteiros, orquestra e centos de persoas que percorreran algunhadelas mis de 200 km para poder estar presentes.Os fogares de ancins deTempelton (fogar espaol) eDon Celar (fogar galego) quenos permitiron levarlle-lo misespecial da no sa cultura s nosos paisanos mis entrados enidade e compartir con eles unsdas tan especiais.

OUTRO DOS PUNTOS DE ESPECIAL ATENCIN NA VIAXE:

Dentro dun apretadsim ritmo de traballo, houbo tempopara visita-lo 'Sanatorio Casade Galicia' en MontevideoUruguai, onde puidemos com-S CATARATAS DE IGUAZ

VENDA DE:PISOS V.P.L. e V.P.O., PRAZAS DE GARAXE, _A. ~e BAIXOS COMERCIAIS ~ ~ .e ~

Infrmese nas novas oficinas de atencin o cliente:ra Calvo Sotelo, 9 -Baixo- A Estrada. 57.25.38

meo BAMARTI S.L.e:=:::::.: e:::::::> ..----,. ~ -t.:: ..- .....__. e::::::::: e::::::::: i e:::::::> ..-,. ~- - - - -- - - - -- -


14/24

14 / W:aheirs 'IDerra, xuo de 1999

A DELEGACIN PONTEVEDRESA DURANTE O ACTO DE RECEPCIN A RAL ALFONSN, EX-PRESIDENTE ARXENTINO

EN RADIO E.L MUNDO. POR CERTO, RADIO ESTRADA (Perfecto Sangiao, enviado especial), TAMN FIXOUN SEGUIMENTO ESPECIAL DA VIAXE

probar como a colecti vidadegalega, igual que fixo en BosAires, dotouse de infraestructuras que anda hoxe son punteiras no sector nestes pases sudamericanos. Este hospital enconcreto alcanza nivis de operatividade moi semellantes sque nosos, tal e como manifestou o Secretario Xeral de Sanidade, o estradense Manuel Silva Romero xunto cos propiosdirectivos do centro uruguaio.- Tamn foi importante nestaviaxe a presencia dos mediosde comunicacin, xa que ade-

mais dos que nos acompaarondende aqu (Tele Salns e Radio Estrada), a actuacin en directo da Banda de M sica Municipal en 'Radio El Mundo' naque xunto coa entrevista s autoridades da expedicin retransmitiu en directo para todoo territorio arxentino que tantocomo dicir media sudamrica,durante esa actuacin, recibronse emocionadsimas chamadas de galegos residentes enprovincias lonxanas como Crdoba ou La Rioja que entre bgoas daban as gracias porque

non oran unha banda de msica dende que de nenos os levaban s romaras na Galicia natal. O programa dos actos foiseguido tamn por programasda TVG e diversas canles de televisin arxentinas, as comoentrevistas en emisoras de radio entre os que destacou oprograma de Radio del Centrodo locutor de Salvaterra do Mio Ramn Surez, gran amantee coidador da cultura galega.Houbo tamn algq de tempopara o lecer, e ademais daspoucas noites de Bos Aires

FOTO DE FAMILIA NA CASA DA SADE EN URUGUAIque nos quedaron libres, nasque puidemos visita-las cataratas de Iguaz, no lmite entre oestado de Misiones (Argenti-. na), Minas Gerais (Brasil) e Paraguai. Al xuntan os ros Paran e Ig uaz , un autnticoparaso natural no que entramos en contacto coa naturezamis virxe do globo terr-queo.Vimos tamn cousas_ andistintas como a fluvial zonade Tigre, o teatro Coln, a CasaRosada, o Obelisco, a Casa doCabildo e paseamos por PuertoMadero, La Recoleta, os xardns de Palermo, ou a multitu-

dinaria actuacin semanal dogrupo Axuxeres no local demsica celta "El Druda"Foi unha visita que d_urouata o da 7 de marzo no que nomedio de tremendas mostras deafecto regresamos co corazntriste po la despedida pero o esprito enriquecido por lugares exentes do outro lado dese ocano que nos une.Reportaxe realizado porVALENTIN GARCIA


15/24

'QJ:aheirs 'QJ:errn, xuo de 1999

V OBRADOIRO DE TEATRO DAFUNDACIN CAIXA GALICIAEstase realizando na Casa da Cultura,un obradoiro de teatro impartido poladirectora Cristi na Domnguez, froitoda colaboracin do Concello da Estrada coa Obra Social de Caixa Galicia.As clases lvanse a cabo os venres de20 a 21,30.h e nelas estn presentesdende os compoentes dos grupos locais Tirinautas e Lstregos ata os misnovos que se inician ou xentes vidasdende Santiago. As class durarn atamediados de xullo.

V OBRADO HOMENAXEA MESTRA DONACARMEN CONDE'A Asociacin Cultural 'O Brado', homenaxou o sbado 22 demaio mestra estradense Dona Carmen Conde polo gran labordesenvolvido longo de tantos anos exercendo o maxisterio contan bo criterio nas aulas da Estrada. Este acto enmrcase dentrodos recoecementos s mestres que nos educaron e s que tantodebemos. A asistencia, foi totalmente libre, e os salns do Recreo Cultural foron o esceario apropiado para este entraable acto de recoecementoV HIPERTENSIN CVICA 'Aproximacin a obra de Roberto Blanco Torres', libro de Xoan L. Blanco ValdsO estradense Xoan L. Blanco ~ - - - - - - - - - ~ ~Valds, presentou nun acto or- i.toccUMENTosganizado po la AsociacinCultural O Brado xunto coRecreo Cultural e nas instalacins de Montecelo. No actoestiveron presentes Isaac DazPardo como director da editorial, Charo Portela, coordinadora da publicacin AlfonsoVzquez Moares como ' presentador e numerosos amigose simpatizantes do autor e afamilia Blanco Valds comoD. Avelino Pousa Antelo Presidente da Fundacin Castelao. O libro, no que se rescataa dimensin do labor intelectual do xornalista e escritor de L_.. . : ._ _ _ . " " " " , . . _ . . " " " = - = ' - - - - ~ - ' - 'Cuntis, que representou unhadas mis orixinais voces poticas da sa xeracin e un nome absolutamente cimeiro do xornalismo de opinin en Galicia. A publicacin, pertencente serie Documentos de Edicins do Castro, recolle en 397 pxinas a vida e obra, tanto literaria comoxornalstica, de Roberto Blanco Torres. Xoan, sobrio neto deBlanco Torres acompaa este traballo con documentos celosamente gardados pola familia que axudan a coecer mis en profundidade a fructfera obra do xornalista galego que se lle adica este ano o Da das Letras Galegas.V CONCERTO DA ORQUESTRA MUNICIPAL DECMARA DE AGUIO - RIBEIRA E O PIANISTAESTRADENSE XABIER OTERO NEIRA NO COLEXIODE LOURDESO Colexio Nosa Seora de Lourdes, dentro da sa programacincultural, organizou un recital da xove orquestra de Aguio, quecon repertorio de Albinoni, Mzart e Vivaldi, mostiou o bo facerdos msic os clsicos galegos. Neste recital destacou a interpretacin piano de Xabier Otero, xove promesa do piano na Estradaque co Concerto Nl 2 de Mzart fixo vibrar numeroso pblicopresente no acto.V POESADurante o mes de abril, o RecreoCultural desenvolveu unha serie deactos que encheron as sas instalacins coa actuacins de diversas formacins todas elas estradenses. Comezaron coa presentacin da follavoandeira de poesa 'Augasverso' oda 9 de abril, que naceu na intencin de dar c a b i d a toda creacin potica e!'tradense. Na .presentacin en pblico estivoacompaada dun recital potico no que interviron o"s poetas estradenses Segundo Ventn, Maxill}ino Sanmartn xunto co seuneto Gabriel, Romina Bal, Senn, Osear Valladares, Xos Lueiroe os convidados Xos Abella e Antn Dobao, o acto estivo presidido polo Alcalde Ramn Campos e contou coa asistencia de numeroso pblico. O abril cultural continuou coa actuacin do grupo de teatro de Tabeirs Os Lstregos, que representaron a obrado seu director Olimpio Arca Caldas "Os reis do Panchio" e OsTirinautas que representaron de Varela Buxn "Se o sei non volvo casa". Rematou este abril cultural coa actuacin da CoralPolifnica da Estrada o da 25.

/ 15

.

OVALENTE...No Pedroso estaba aniando unha nboa mesta, chegando as sas pegadas ata a Forca vedra. Ma l asunto. Ainverna estaba vixo. Zoabaun ve nto fresco e forte qu eobrigaba a ir moi abrigado .Al no alto os corvos facan edesfacan crculos imaxinarios.berrando de contino. A Pedralba estaba tinguida dun grismorriento. Algns paxarosfuxan cara o norte en quendas. O can, medio deitado pdo valo, ruis que ladrar oube

aba. Ramn.coa sa filia Mara, bulindo mximo, procuraban fina-lo labor que estabana facer na Chousa da Picota.Axudndolles tamn andaba oAntucho. O pobre, envellecido , gandolle pola ma n tempo, faca o que poda. Asvacas tamn se lles notaba quetian presa por rematar. O ceo,moi cabreado, comeza a rebentar por riba do monte. Oslstregos an e viarr, e mesturndose, facan debuxos sobreaquel pano fondo e mouro dunceo anoxado. Nestas dectanseque unha parella d e gardas civs se achega loitando contra ovento cunha man no tricornioe outra na carabina. As sascapas que foran verde escuro,chascadas polo sol e con pegadas de graxa e tinto, bourabansobre as sas coxas. Ramnque levaba o arado pola rabelae ver que se dirixan a el ,vndoas vir, berrou un Xo !coma un mundo. O gando quedou trabado. Mara, asustadamis pola presencia dos civsque polo brudo do pai, deixoua corda e medio se agochoutralo gando . O Antucho quenon vira nada, ensumido comoestaba no seu traballo, estordigou co berro e vendo os gardas botou as mans pucha edescubriuse co conveniente edebido respecto como era usanza. Ramn, tanquilo, recoeceu ben a un deles, o cha-

Xos Vilarioremata nesta entregaa semblanza sobre afigura do Valente

mado Aboy, que sempre se daba po r hom e ino i for te, fa chendoso e destemido. Alla tia a misin de dirixirse casa do Ribeirao facer unhasdilixencias encomendadas polo xefe da guarnicin, pero recoecer Valente da Somoza, e non sabendo como chama-la sa atencin ocorrusell e varudo, sen saudar,colle-la carabina pola punta do.cano con dous dedos e dirixirse a Ramn dicindo:- Oes ! Ti sabes onde est acasa do Ribeirao?Ramn, que ben coeca as sas intencins, dxolle sa filia: - Mara!- Mande!- Saca as vacas do arado!A nena, un olio postonos civs e o outro en seu pai,

fixo o que lle mandaban. Ram n, collendo o arado coasmans, ergueuno e sinalandocara o punto onde estaba a casa do suxeito por quen preguntaban dixo: - Xa sei que V des.saben de sobra onde queda acasa 'dese home, pero, por senon o queren saber, a casa aquela e o Valente son eu.Os gardas ver tal demos-.tracin, escusndose e co raboentre as pernas, marcharon cara casa do inquirido, deixan-

. do un longo e paralelo rastrode sorpresa e respecto.Ramn comezou a acirra-logando, tentando peso o tempo que tia para remata-la laboura antes que a treboadaarrimase. Tivo que espabilaloe anda mis s seus aclitosque seguan pampos. As leiras,en nada, comezaron a quedardesertas e o trebn principiouaandar anteposto: Toxo, o can,coa cagana de sempre, ergueuse de speto e pxose a carnde Mara coas orellas baixas emirando de esguello. O tempo. apremaba e haba que apuralo, tentando peso o tempoque haba para remata-la labo ura antes qu e a treboadaarrimase. Caendo as primeirapinguas xa tian.as vacas carro.No n lles deu tempo de chegar casa. O ceo corhezou abaldeirarse e as nubes, mourase mestas, cabalgando sobre oscabalos da choiva, debuxabanpantasmas vagas e imprecisassobre o cinsento monte.Mara tentaba taparse agachndose contra os ladrais.'cando non lle faca falla os berros de Ramn e de Antuchopara ir s carreiras.A fin chegaron casa e nunsantiamn acomodaron os trebe llos na barra e o gando nacorte.Na lareira o pote fumegabacolgado na gramalleira.


16/24

16/ romnico denoso, o dos. aproximadamente 22.000 estradenses, que hoxe enda damos sentido esensibilidade s nosas51 parroquias, senlugar a dbidas, a arteque mellar nos definecomo estradenses ecomo galegas.Na procura do noso

,, .ROMANICOD ca don Ramn Otero Pedrayo qu e " . .as parroquias significan moito,significan todo, son a nosa familia; porque veen dos clans dosantigos celtas, porque a hermidaou igrexa florece sobre o lugaronde se ergua o castro axedadorde horizontes" e falando da nosavila dica, o patriarca das nosasletras, " .. quizais non haxa enGalicia exemplo tan elocuente depobo nado no cruce de camios,como o que leva o seu nome latino e galego de camio: A Estrada."Paremos un breve repaso aonoso romnico coecedores dagrande influencia exercida porCompostela nas nosas igrexas esabedores, asemade, das partiCu-laridades propias de cada unhadas nosas igrexas, peculiaridadesque veen dadas , quizais, po rque cada grupo humano dnhaparroquia galega -como ben dixoo profesor e escritor estradenseManuel Cabada Castro- vive tanpreto da natureza e da sa misterios a soidade coma lon xe damultitude artificial das grandescidades.Comezamos, pois, o percorrido por das orixinais igrexas queson, de cetto, paradigma do romanico galego . As igrexas deSan Pedro de Ancorados e SanXurxo de Codeseda son as nicasigrexas de bsida pentagonal deGalicia, xunto de Santa Marade Acibeiro que teen cinco vents romnicas na bsida. BangoTorviso, autor da Arquitecturaromnica en Pontevedra sinalaque estas das igrexas, san Pedro

- e san Xurxo, non s pertencen mesma dicese e mesma esco-1 , senri que son, asemade ,obras feitas pola mesma man .mbalas das igrexas son da segunda mef


17/24

'liaheirs 'lierra, xuo de 1999maior unha bveda de cann. O' resto est cuberto cunha bvedade forno sobre os seis nervios.Entramos agora nun grupo decatro igrexas que teen, a simplevista, un mesmo denominadorcomn: a forma semicircular dasa bsida e ademais as catro teen, como veremos mis adiante,un mesmo problema en canto datacin cronolxica. Estamos afalar de San Lourenzo de Ouzande, San Miguel de Moreira, SanEstebo de Oca e San Martio deRiob.Ouzande antigamente chambase Ausande, que en latn vulgar significa a l, andando atamis adiante. Do ano 1362 unescrito polo que dona AldonzaFernndez de Churruchao doa mosteiro de Acibeiro "toda cuanta herdade et chantado eu ey enna freigesia de San Lourenc;oDouciente, a cual herdade chaman dorrego". Mis tarde, ao redor de 1574, aparecen documentos nos que a Ouzande se lledenomina Uc;ande e tamn aparece como vila de Ausinda. Xa nosculo XVII identificase Ouzande con San Lorenc;o de Beande.No 1910-1911 Castelao a de paseo, coa que posteriormente seraa sa muller Virxinia Pereira ,dende A Estrada ata San L o u r e n ~zo. Gustballe moito a igrexa e ocruceiro. En canto relacin deCastelao coa igrexa de Ouzandee coa Torre de Guimarei, querosalientar os bos traballos de XosManuel Castao na revista doMuseo do pobo estradense, AEstrada: miscelnea histricocultural e os artigos que ven quitando, Pablo Porta, no xornalcultural, o Tabeirs-Terra, baixoo ttulo da Estrada na obra deCastelao.Un carneiro portador dunhacruz est no pion do muro dotesteiro da nave de San Lourenzo. O tema apocalptico do Ag-. nus Dei, tan representado na mini a tura mo z rabe, es t mo idifundido no noso romnico. Acaracterstica do Agnus Dei deOuzande est na tipoloxa dacruz. Estamos


18/24

18J

A ESTRADA VIVE NO MES DE XUO UN PROCESO ELECTORAL QUEREMATAR O DA 13 CO CHAMAMENTO A VOTAR

'Cnaheirs 'Cnerra, xuo de 1999

O ELECCINSTreselecci

idaturas n @mu c1pa1s

T es son os partidos que se presentan na demarcacin da Estrada s eleccins municipais que se celebrarn o vindeiro 13 dexuo. Partido Popular, PS de G PSOE e BNG, conforman otro de alternativas. Ramn Campos, Manuel Otero Espio e ManuelRendo, son os cabezas de lista -respectivamente- das tres f ormacinspolticas estradenses.REDACCIONA Estrada vivir o prximo 13de xuo unha nova xornadaelectoral. Chegan as eleccinsmunicipais que conformarn aCorporacin que dirixir o no

so concello na entrada do sculo XXI.Tres son as formacins pol ticas que conforman as posibilidades de eleccins dos estradenses, as tres xa representadasneste momento no propio concello: Partido Popular, PS de GPSOEeBNG.Ramn Campos e ManuelRendo repiten unha vez miscomo cabezas de lista de Partido Popular e BNG, respectivamente, mentres no PS de G

O 13 dexuotdolosestradenses ternosunha cita: aeleccin dos nosos representantes no concello

PSOE o cabeza de lista Manuel Otero Espio, que reempraza no posto a Jess Talln.13-X

O domingo 13 de xuo rematar-a campaa electoral co chamamento a votar a tdolos estradenses, para elixi-los vintenconcelleiros que conformarn ogoberno local que nos levar aentrada do sculo XXI.Unha cita que, inexcusablemente, debe se-la cita da reflexin e a da participacin democrtica dos estradenses nunproceso electoral que o miscercano tdlos cidadns doconcello.

CONVERSAS COANOBRE DAMA o ltimo traballo teatral dun mestreque sempre est pendente daevolucin cultural da nosa comarca: Olimpio Arca Caldas.Editado polo concello deCuntis, 'Conversas coa NobreDama' unha peza teatral estructurada para a sa actualizacin cada ano, segundo oautor designado no Da dasLetras Galegas, e foi representada na Universidade Autnoma de Madrid en maio de1993 polos alumnos do Colexio de Figueroa ( A Estrada),aproveitando a excursin defin de curso.A 'Galicia Clsica eBarroca' de Ofelia Rey Castelao, presentada na Estrada Precisamente esta obra representouse no Cine Victoriade Cuntis o Da das LetrasGalegas dentro dos actos oficiais que o concello cuntienserealiza para homenaxear aRoberto Blanco Torres.

O ibrofo presentado no edificio Expo-Tabeirs, da Fundacin Comarcal Tabeirs Terra de MontesREDACCION

Ofelia Rey Castelao, naceu nanosa parroquia de Arnois noano 1956, doutora en Historiacon premio extraordinario polaUniversidade de Santiago, naque profesora titular. O seutraballo de investigacin nocampo da Historia moderna deGalicia tradcese nunha extensa bibliografa na que figuranmis de medio cento de artigosespecializados e varios librosnos que abordou cuestins da

Galicia do Antigo Rxime tanto dende o punto de vista dahistoria econmica como dahistoria cultural e das mentalidades. Na actualidade dirixetres proxectos de investigacin(dous deles internacionais) ascomo a revista Obradoiro deHistoria Moderna.A Galicia clsica e barroca,ofrece unha visin distinta e renovada da historia de Galiciano perodo moderno. Se nunhaprimeira fase os historiadores

desta poca se ocuparon conpreferencia do marco demogrfico e econmico no que se desenvolva a vida das xentes,nos ltimos tempos foron os aspectos culturais, educativos, relixiosos e os relacionados coahistoria das mentalidades osque concentraron boa parte daatencin historiogrfica. Estelibro ntrese desas achegas e dainvestigacin directa reflectidapola nosa autora. O resultado un texto de sumo interese, unha

ampla e actualizada sntese quenos aproxima a un tramo dahistoria de Galicia anda escasamente divulgada.Precisamente na derradeirasemana de maio, e no centroExpo-Tabeirs, Ofelia ReyCastelao presentaba, xunto conD. Olimpio Arca, na Estrada oseu traballo. Unha exposicinrigurosa como acostumaa autora


19/24

'IDaheirs 'IDerrn, xuo de 1999

colaborador e membro do Consello de Redaccin desta revistaXos Luna Sanmartngua das bolboretas'que forma parte daobra que lle valeu oPremio Nacional defoille entregado o da 6de febreiro en Cuntis opremio de relato curto'Roberto Blanco Torres'. Luna, de 3 anos

PORVALENTIN GARCIALiteratura "Que mequeres amor?" ata asa publicacin misrecente "O lapis do

e mestre no CEIP deLaln licenciado enXeografa e Historia, ecoecido estudioso doromnico na Estrada,.colabora nas revistas 'Dezactualidade', de Laln eComarca e ten publicado ademais artigos de historia, arte e cine en variosxornais gaiegos. Tamn coordinouprogramas de animacin e cine na escola e mesmo escribiu guins de radio.O relato que Xos levou a Cuntistitlase "As cometas da vida", que apesares do seu corido, trata dun temados mis duros e trascendentes da nosa historia recente; a represin, sometemento e fusilamento dos mestres naentrada da mis incivil de tdalasguerras, a do 36.O relato, a historia do malogradomestre de Guimarei D. Nicols, quefoi observado no exercicio do maxisterio, na paixn e na morte por u n dosseus alumnos, Ramn FernndezUlloa 'Monchio'. rapaz, anosmis tarde converterase en directordunha pelcula rodada na Arxentina,na que narra o sucec;lido e volta paraestreala na mesma vila na que trinta enove anos atrs D. Nicols lle fixeraver seu pobo 'Las Hurdes' de LusBuuel.Pero todo esto Luna complicounona creacin literaria. Cntanos unhapelcula dende o papel, e o que parecexa as abondo dificil, convrteo en arte non seguir unha narracin lia!dos feitos . Porque o autor marcou unritmo principio do seu relato quenon un _itmo calquera, un ritmomusical, 'o canon', caracterizado porrepet-la mesma frase musical en distintas voces convenientemente secuenciadas no tempo.A pouco que nos imaxinemos oque aqu se pode atopar en relato curto a obra est servida. Unha narracincurta da truncada vida dun mestre do36 , contada en canon po r un seualumno, alternando secuencias de gravacin dunha pelcula galega na dispora, cos recordos dun minucioso narrador cmara na lia de memorabJesobras que do mesmo xnero nos veen recordo, dende os xa clsicos"Non agardei por ningun" e "Erantempos de apandar" do noso inesquecible Ramn de Valenzuela, a "Losinmolados gallegos" de Luis Lamelaata os mis modernos, "Matdeo ma' de Elixio Rodrguez ou o mesmoManolo Rivas que comezu a trataresta parte da nosa historia en 'A lin-

c a r p i n t e i r o " .Polo tanto unhamestura de autobiografa con guin cinematogrfico, o tor-mento do recordo e a esperanza dofuturo. Sobre ela dinos o autor:" ... un relato agarimoso, a 24imaxes por segundo, cheo de 'miude-zas inesquecibles' onde se mesturana linguaxe literaria coa cinematogr-fica. Un relato de idas e voltas, depesadelos e de soos, de barbarie e de amor, de xogos e de guerra, unquerer recuperar o pasado para veragramar, de novo, un ceo cheo de co-metas ritmo do 'Canon de Pachel-bel'.Un premio, cando se outorga conleva o sentir do escritor e da historiaque conta e Xos que mis que historiador dinamizador da historia simbolizou neses papaventos de Guimarei rodados en Bos Aires, a constanciado eterno dispor do vento limpo e apermanencia da eterna ilusin infantilbaixo o manto celeste que nos cubre atodos.Luna, que un fondo coecedorda vida de R. Blanco Torres, dinoscon respecto premio:" .. unha honra para min gaar opremio que leva o nome dunha per-soa insubornalbe que nunca, xamais,claudicou dos seus ideais galeguistas.Roberto Blanco Torres foi asasinadopala barbarie fascista. Era, esta, anica forma de facer calar xorna-lista que foi quen de elevar o perio-dismo categora de creacin litera-ria. Era, esta, a nica forma desilenciar o poeta sensible e vangar-dista que foi quen de sentar home dereita de Deus Pai, foi, esta, a ni-ca forma de abajar, dunha vez por to-das, a un ser humano ntegro e exemplar. A sa vida foi unha autnticaleccin de tica, merecedora de serespallada, xunto coa sa escrita, scatro ventos ..".Certamente, para un mestre e xornalista gaar un premio que leve oriome de Roberto Blanco Torres dasmansdo seu sobrio D. Mario BlancoFuentes, e que convoca a Asociacin'O Meigallo' de Cuntis, ten que sermo i importante, pero mis importantedebe se-lo contido do seu relato, doseu credo, da sa historia acuguladade artes varias (literatura, cine, msi

ca . . e sobre todo o sentimento de escribir sobre unha boa causa como aredencin dun pobo que recorda paranon verse condenado a repet-la sahistoria.

Tradic1onais

a u t a tenor;'lada en Re

CARTEL DO SEGUNDO CONCURSO DE GRUPOS TRADICIONAIS,MEMORIAL MANUEL TEXO

A 'requinta'Homenaxe a Carlos.Rodrguez Feijoo 'Crof'

O pasado 8 de maio tivo lugar o segundo con curso 'Manuel Texo', paracuartetos e quintetos demsica tradicional que sevn facendo en Sta. Cruzde Ribadulla organizadopola Asoc. Cultural Ulln.Nesta edicin, que acudiron formacins de todaGalicia, foi galardoado oartesn e constructor degaitas nacido en S. Mamede de Sarandn e residente dende hai tempo nanosa parroquia de BerresCarlos Rodrguez Feijo,mis coecido por Carlos'Crof ' pola marca dosseus instrumentos . Co nesta homenaxe recoeceronlle mestre artesn oseu labor na recuperacinda requinta do Ulla, ascomo cultivador e promotor :lo e-spri to musicalmis tradicional da zonado Ulla.

/ 19

aft


20/24

20 /

S rafn Pazo Cumbraos,fillo de Manuel do Pa-, = zo e da s a dona Ma-nuela Cumbraos, nace nolugar da Estrada, pertencen-te parroquia de San Paiode Figueroa, xurisdicin deVea e seoro do arcebispode Santiago, o d a 3 demaio do an o 1828.A sa partida de bautismo est registrada no libro II, folio102, asinada por D. Miguel Julin de la Iglesia, cura ecnomoda San Pedro de Toedo e de SanPaio de Figueroa,- avs paternos,vecinos de San Lorenzo de Ouzande e os maternos vecios deSan Salvador de Escuadro, noconcello de Silleda.

grande amor estudio e obtn ottulo de hachare! no ano 1847Na mesma cidade estudia a carreira de medicina cun notableaproveitamento.Na cidade do apstolo coecee traba amizade cos intelectuaisliberais: Francisco An Pazo,natural de Outes, licenciado endereito e poeta liberal,- AurelioAguirre Galarraga, cinco anosmis xove que el, romntico eportavoz das ideas liberais, autordo exaltado brinde do banquetede Conxo. Jos Angel MonteroRos, compaeiro da facultade deMedicina e seu irmn Eugenio.

'IDaheirs 'IDerra, xuo de 1999

Seu pai, Manuel do Pazo, vecio de Ouzande, aparece nomeado para alcalde segundo na certificacin da constitucin doConcello da Estrada, con datavinten de setembro do mil oitocentos corenta:

Aventaxado alumno na facultade, polo seu brillante expediente acadmico foi nomeado afomno interno do Hospital Clnico dafacultade de Medicina. Malia asa diverxencia poltica n eidodos ideais, o mesmo cardeal Garca Cuesta, que tamn tentara coasa 'Pastoral' de acercarse novo rxime, soubo aprecia-las boas cualidades


21/24


tes por mdicos amigos que llepregaban o dese a coecer. A saextremada modestia non lle pennita figurar como un innovadore aseguran as xentes do seu tempo que o segredo dese descubrementO'fose enterrado con el.A xenerosidade de D. SerafinPazo era tan grande que, masa a sa discrecin, chegaron a coecemento do pblico. Seran moitas as ancdotas que se contabandel, pero chegan s dous exemplos que acredita tal-virtude:Cando acontece o pasamentodo cura de Olives, a quen trataradurante unha prolongada enfermidade, os albaceas, cumprindoos derradeiros desexos do crego,tentaron pagarlle os honorariosque D. Serafn non cobrara. Estengase en redondo a percibilos,pois como amigo de sempre lembraba outros favores que o devandito crego lle fixera tempoatrs. Despidiu s albaceas conesta frase: 'o meu agradece- mento chega mis al da tom-ba'.Naquelas datas do exerciciomdico houbera perodo s demoita fame. Moitos dos seus doentes, ademais da enfermidadenon tian que levar a boca. D.Serafn, autntico cristin, santificaba con naturalidade, sen hipocrisa tdolos seus actos e dasrendas en especie que cobrabados mis ricos ordenou repartilaentre os que saba mis necesitados.A oratoria fogosa e apaixonada do noso persoeiro estivo preseftu:: C ll U ; i . u ~ ~ U . ' . " I . "CU,:00, ai....\.u.;o,poJi.;""u;::,. LJ . n . ~ 1 c ~ v "'v .._,cul;, u ;-publicano e federal como poltico,- mdico e periodista por vo cacin, era tamn amigo de D.Serafn cando Alfredo era veciodo lugar de Castrotin, parroquiade Oca. Sendo A. Vicenti director do xornal madrileo "El liberal' achegouse a illa da Toxa apronunciar unha conferencia.Diante dos amigos que o acompaaban, sembrando os discursosque lle escoitara mdico Serafn, dixo: "El fuego que Serafnpone en sus palabras slo es

comparable al de Castelar, yo almenos no o otro que me gustase ms' .No aspecto poltico a sa autoridade moral xogou un papelmoi importante. No distrito daEstrada haba unhas antigas diferencias polticas entre o deputados a Cortes.-D. Jos Riestra Lpez, primeiro Marqus de Riestrae D. Justo Martnez. D. Serafn,coa sa autoridade moral e poltica, soubo borrar esas rivalidades.A pro! da boa sade dos seusconvecios analizou e recomen- -dou as augas dos manantiais sulfuro-ferrosas que manan no distrito e nos concellos limtrofes.A sa vida afectiva estivounida a persoa de Franciscalvarez Lamas, vecia da Estrada e filia de Juan lvarez, natural de san Xon de Bain e deFrancisca Lamas, natural de SanEstebo de Pantiobre, no concello de Arza. Oeste matrimonionaceu Elisardo Augusto, PelayoCirilo que casa coa dona EmiliaAlvarez Silva,- Manuela, casadaco avogado Severino Trigo, e Socorro que morre xove e solteira.O seu pasamento, ocorrido nomes de Agosto do ano 1907,causou un profundo dor en toda abisbarra do partido xudicial e noconcello de Cuntis. O a c o m p a a ~mento dos restos mortais cemiterio de Figueroa constituu unhamanifestacin de aprecio e homenaxe que tdalas xentes lle tri-butaron.Foi a meirande concentracinde homes, mulleres e nenos que. . ..;o,c; J C\,.,UlUa c;u l UUa a 1111:'.)LUllQ Ud .T"""I . . . . . . . . D ~ u a u a . \JI:) VC\...lllUI:) U d }J


22/24

22 /

O EXPOSICINOtren chegou ..AESTRADA

U n!za Exposicin sobre o mundo dotren, auspiciada por Caixavigo, tivoun especial protagonismo durante to-do o mes de abril no Pazo de Exposicins eCongresos. Tabeirs Terra estivo al e puidocoecer en directo o apaixoante que o mundo do ferrocarril ..REDACCIONMediante a Obra Social de Caixavigo, e o Concello, entre o

26 de marzo e o 25 de abril estivo a maqueta ferroviaria AL-.CA para visitas do pblico sobre todo escolar pero tamnpara os que xa non o somostanto na Fundacin de Exposicins e Congresos, presentadopolo Alcalde Ramn Campos,o Director de Comarca Mariano Lorenzo, o director da sucursal da Estrada Xos Luis Saba rs Mougn e os tcnicosferrov iarios Csar GonzlezMazaira e Carlos Gmez Lpez(Asoc Compostelana de Ami-

gos do Ferrocarril).Esta maqueta mostrou unhap ~ q u e n s i m a parte do inmensomundo do ferrocarril e o seucontorno da forma mis detallista que .se pode imaxinar.As, seguindo os mis estrictoscnones do modelismo ferroviario, a realidade fxose 87 ve-ces mis pequena, utilizando aescala H0(1:87). Polo seu circuito circularon ata sete trens mesmo tempo, e nel incluansezonas chans e montaosas, tereos de labranza e pastoreo,montes, minas, zonas industriais e urbanas, que xunto cunha exposicin de fotografias

ATODO DEPORTEREDACCIONA ESTRADA estivo marcadadurante o ltimo tramo do mesde abril, e a primeira quincenade maio polos xitos deporti vos do noso deporte e dos nosos deportistas. Dende o campionato de Europa deTaewkondo de Patricia Rodrguez, pasando polas competicins de carcter nacional egalego celebradas na Estrada,como a liga de Kayak-Polo, ouas brillantes actuacins dos nosos atletas nos campionatos es- .colares, que este ano levaban onome de Memorial Coto Ferreiro, en xusta homenaxe figura do ex-concelleiro de de

portes, para chegar tremendae explndida tempada do Hie-

reos Diego EDM de baloncesto, que por primeira vez nahistoria dun equipo estradenseparticipou, Iogo de proclamarse subcampin de_Galicia, nafase de ascenso nacional a ligaEBA que se disputou en Salamanca a finais do mes demaio.Destacar tamn o ascensodo equipo xuvenil do CD Es- ,tradense a liga galega de xuvens, polo que a prxima tempada teremos dous equipos nesacategora, o xa


23/24


Nin os mis optimistas poderan pensar que aqueloque comezou como' unha aventura de nenos se aconverter nun proxecto deportivo consolidado nons na nosa localidade senn tamen dentro da comunidade autnoma.OSporting Estrada anterior PAJARO AZUL comezou a sua andaina fai 22 anos nas mas duns rapaces moi xoves coa nica finalidade de crear unequipo de Infants que cubrise desa maneira un valeiro provocado pota falta de equipos na zona daEstrada.A partires daquel ano de fundacin fo ron incrementndose as distintas seccins,e equipos parachegar na actualidade a contar con equipos nascategoras de Benxamns, Alevns, Infants, Cadetes, Xuvens e Sniors, ademais de contar coa esco,{a de ftbol que agrupa mis de 1 00 nenos en idades comprendidas entre os 5 e os 14 anos. longo destes anos sucedronse catro presidentes que aportaron cada un deles a sa propia filosofa deportiva, Nicanor Bermejo (Q.D.E.P), Manolo Blanco, Too Lamio e Remigio Garcacompartiron momentos doces con tempadas durase difciles pero sempre guiados polo traballo desinteresado a prol dos nenos que militaban nas distintas seccins.Moitos fo ron os ttulos acadados potas distintas categoras, quero recordar aqueles campionatos deAlevns, os ascensos e participacin nas liga Galega X u v e n s , o ascenso a segunda rexional.doequipo senior, etc., pero sen lugar a dbidas o logro mis importante foi aconsolidacin da escotade ftbol pioneir:a na nosa localidade con sete anosde funcionamento onde o desenvolvemento fsico,deportivo e social acapra un lugar preferentedentro da propia idiosincrasia da escola.Nesta longa vida da sociedade fo ron moitos osadestradores xogadores e directivos que compararon inquedanzas para conquerir o gusto polo ftbol a travs dos contidos deportivos. Anos de moitotrabarlo refrendados por unha masa social volcadaco proxecto deportivo cun fin que segue sendo aeducacin integral do neno a travs do ftbol

POR: IMANUEL REGUEIRO CADRO DIRECTIVO.Presidente.- Remigio GarcaSecretario. - Manuel RegueiroVicepresidente: Alfonso CalvoTesow:,eiro.- Juan Carlos Rivadulla.

CADRO TCNICO. -

/23

DIRECTOR DA ESCOLA DE FUTBOL.- JOS CHEDASAdestrador equipo senior e xuvenil. - Lino Barrros.Adestrador cadetes e Infants. - Manolo GmezAdestrador Alevns.- Xos Antn Carollo e JorgeAdestradores de Benxamns.- Ton Duro e Manuel PallasAdestradores de Pre-Benxamns. - Pepe Chedas e Lusquios.


24/24

24 / 'IDaheirs 'IDerrn, xuo de 1999

Milladoiro, nbo padrio...Xess Prez Va.reta, coselleiro de Cutura, Xess Palmou Lorenzo, conselleiro de Xustiza, Interior e Relacins Laborais,

Guillermo Brea, director da Obra Social de Caixavigo e Ramn Campos, alcalde da Estrada presidan a inauguracin doREDACCIN'O asado xoves 13 demaio inaugurbase oTeatro Principal, logodunha reforma cun orzamentode mis de douscentos millnsde pesetas, aportados polasdistintas administracins galegas.A inauguracin foi dobre.Por un lado o acto oficial, coaparticipacin do alcalde estradense, Ramn Campos, e de

Teatro Principal dous conselleiros, o de Xustiza, Interior e Relacins Laborai s, Xess Palmou, e o deCultura, Xess Prez Varela,o senador do Reino, VctorVzquez Portomee, e tamncoa actuacin do grupo misrepresentativo do momento namsica galega, Milladoiro ,que co patrocinio de Caixavigo, deleitou os centos de persoas que ti veron a sor te deasistir a este acto.

Agora, o traballo debe consistir en converti-lQ TeatroPrincipal no punto de referen-cia da cultura estradens, e foro de recitais, obras de teatro,etc. ..

Tabeiros terra, nº 7, xuño 1999

Documents

Transcript of Tabeiros terra, nº 7, xuño 1999