SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr dw mwisk...

Click here to load reader

Transcript of SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr dw mwisk...

  • > >< vwihgurU jI kI &qh]

    mwisk p`qr

    SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr dw

    m`Gr nwnkSwhI sMmq549AMk 11 ijld 94nvMbr 2017

    lyK sUcI

    kyNdrI lwiebRyrI kmytI Aqy sMcwlk lok sMprk ivBwg cMfIgVHdI ic`TI nM: l. s. v. (lwieb)-68/10258 imqI 20-6-67rwhIN srkwrI lwiebRyrIAW leI pRvwn hY[

    pRqI kwpI 2/-rupeypRqI kwpI 2/-rupeypRqI kwpI 2/-rupeypRqI kwpI 2/-rupeypRqI kwpI 2/-rupey

    sMpwdk idljIq isMG 'bydI'

    zrUrI bynqIsMgqW dI shUlq ƒ mu`K-rKidAW SRomxI gurduAwrw pRbMDk

    kmytI ny swihb sRI gurU gRMQ swihb jI dy pwvn ibrD srUpW dIsWB-sMBwl 'sRI gurU gRMQ swihb Bvn', gurduAwrw sRI rwmsr swihb(nzdIk gurduAwrw ShId gMj bwbw dIp isMG jI 'ShId') ivKykrn dw &Yslw kIqw hY[ pwvn ibrD srUp lY ky AweIAW sMgqWieQoN hI pwvn srUp vI pRwpq kr skdIAW hn[ so smUh sMgqW dIsyvw ivc ibnY hY ik auh sRI gurU gRMQ swihb jI dy pwvn ibrD srUpgurduAwrw sRI rwmsr swihb ivKy ilAwaux dI ikRpwlqw krn[

    gurU-pMQ dw dws,sk`qr, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[

    golfn AwPsY~t pRY~s, gurduAwrw rwmsr swihb, sRI AMimRqsr qoNSRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI leI idljIq isMG idljIq isMG idljIq isMG idljIq isMG idljIq isMG ipRMtr qypbilSr ny Cpvw ky d&qr SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRIAMimRqsr qoN jwrI kIqw[

    Website : www.sgpc.netE-mail : [email protected]

    [email protected]

    swlwnw 20/- swlwnw 500/-lweI& 200/- (hvweI fwk)

    dySdySdySdySdyS ivdySivdySivdySivdySivdyS

    Phone: 0183-255 3956-60, Ext. 254

    shwieqw

    lyK pMnw

    s`cKMf sRI hirmMdr swihb,

    sRI AMimRqsr dI piv`qr mrXwdw 4

    ieiqhwsk idhwVy 5

    gurbwxI ivcwr 7

    sMpwdkI 8

    ShId bwbw dIp isMG jI

    -pRo. ikrpwl isMG bfUMgr 10

    sRI gurU qyg bhwdr jI dI lwswnI ShIdI

    -igAwnI sohx isMG sIql 14

    qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn

    -s. joigMdr isMG 32

    SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dI sQwpnw

    -s. idljIq isMG bydI 36

    iqMn jMgI jrnYlW dIAW qsvIrW dI sQwpnw

    -s. hrivMdr isMG Kwlsw 38

    kivqw 40

    ^brnwmw 42

    syvw srgrmIAW 68

    ihswb-ikqwb 74

    English Section

    Historical Events 91

    Sri Guru Gobind singh Ji

    - S. Surjit Singh 'Gandhi' 93

  • 44444gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    pwTk/lyKk 'gurduAwrw gzt' leI rcnwvW, shwieqw Aqy suJwA hyT ilKypqy 'qy Byjx dI ikRpwlqw krn :

    sk`qr,k`qr,k`qr,k`qr,k`qr,SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr-143006SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr-143006SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr-143006SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr-143006SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr-143006

    Pon : 0091-183-2553957,58,59Pon : 0091-183-2553957,58,59Pon : 0091-183-2553957,58,59Pon : 0091-183-2553957,58,59Pon : 0091-183-2553957,58,59

    ¡ siqgur pRswid]

    s`cKMf sRI hirmMdr swihb, sRI AMimRqsr dIpiv`qr mrXwdw

    (mhInw m`Gr)* ikvwV K̀ulHx dw smW 3-00 vjy AMimRq vyly* kIrqn AwrMB 3-00 vjy AMimRq vyly* Awsw dI vwr dw kIrqn AwrMB 4-00 vjy svyry* pwlkI swihb sRI Akwl q^q swihb qoN c`lx dw smW 5-00 vjy svyry* pihlw hukmnwmw 5-30 vjy svyry* pihlI Ardws 6-00 vjy svyry* Awsw dI vwr dI smwpqI 7-00 vjy svyry* dUsrI Ardws qy hukmnwmw 7-15 vjy q̀k svyry* Swm ƒ sodru, rhrwis swihb dw pwT sUrj iCpx auprMq SurU huMdw hY[* hukmnwmw rwq ƒ smwpqI smyN 9-30 vjy rwq* s`cKMf sRI hirmMdr swihb qoN pwlkI swihb c`lx dw smW 9-45 vjy rwq* sRI Akwl q^q swihb ivKy phuMcx dw smW 10-00 vjy rwq* s`cKMf sRI hirmMdr swihb jI dy ikvwV K`ulHx qoN lY ky smwpqI qk AKMf kIrqn huMdw

    rihMdw hY[* rwq sRI gurU gMRQ swihb jI dI svwrI jwx auprMq iek GMtw syvw qy sPweI Awid auprMq

    ieSnwn krwaux dI syvw SrDwlU, syvwdwrW dy sihXog nwl krdy hn[* ieSnwn smyN iml ky pRymI ieSnwn krwauNdy hn Aqy nwl bVy hI pRym sihq rs-iBMnI sur ivc

    gurbwxI dy Sbd gwien krdy hn[ ieSnwn Awid dI syvw krwaux auprMq ivCweIAW 'qysRI gurU gMRQ swihb jI dw isMGwsn sjw ky Ardws huMdI hY qy kVwh pRSwid dI dyg vrqdI hY[

    * iPr iqMn-pihry dI cONkI dw kIrqn AwrMB huMdw hY[* s`cKMf sRI hirmMdr swihb jI dI ivckwrlI C`q Aqy guMbd ivc hr vkq AKMf pwT swihb

    c`ldy hn, ijnHW dw vwrI nwl rozwnw iek AKMf pwT swihb dw Bog pYNdw hY[

  • 55555gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    16 nvMbr qoN 15 dsMbr ivcly ieiqhwsk idhwVy

    16 nvMbr dsvyN pwqSwh sRI gurU goibMd isMG jI pwauNtw swihb qoN sRI AnMdpur swihbpùjy[ (16-11-1688)

    17 nvMbr (a) bwbw bu`Fw jI sRI AMimRqsr izlHy dy ksbw rmdws ivKy Akwl clwxw krgey[ (17-11-1631)

    (A) nOvyN pwqSwh sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dy sIs dw sRI AnMdpur swihbivKy sskwr kIqw igAw[ (17-11-1675)

    (e) SR omxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dI pihlI cox mukMml hoeI[(17-11-1920)

    18 nvMbr (a) is`KW ny gurU ky bwg dw morcw ij`q ilAw[ (18-11-1922)(A) SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny dmdmw swihb qlvMfI swbo (biTMfw) ƒ

    is`KW dw pMjvW q^q AYlwinAw[ (18-11-1966)19 nvMbr (a) mhwrwjw rxjIq isMG ny pySwvr 'qy kbzw kIqw[ (19-11-1818)

    (A) gurduAwrw pMjw swihb (hsn Abdwl) ƒ jQydwr krqwr isMG J`br dIAgvweI ivc is`KW ny Awzwd krvwieAw[ (19-11-1920)

    22 nvMbr is`KW qy AMgryzW ivc rwm ngr dI lVweI[ (22-11-1848)24 nvMbr (a) sRI gurU Arjn dyv jI ny ksbw krqwrpur (jlMDr) dw nINh p`Qr r`iKAw[

    (24-11-1594)(A) is`KW ny nihrU v`loN is`KW pRqI kIqIAW Apmwnjnk it`pxIAW dy i^lw&

    id`lI ivc iek ivSwl ros mwrc kIqw[ (24-11-1960)25 nvMbr AkwlI dl dI islvr jublI kwnPrMs izlHw jlMDr dy ksbw jMifAwlw

    ivKy hoeI, ijs ivc pwiksqwn bxwey jwx dI mu^wl&q kIqI[(25-11-1944)

    26 nvMbr is`K lIfrW ny Bwrq dy nvyN bxy sMivDwn ƒ r`d kridAW ies ’qy dsqKqkrn qoN ienkwr kr id`qw [ (26-11-1949)

    28 nvMbr Bwrq srkwr ny ibAwn id`qw ik sRI drbwr swihb dy G`lUGwry dy ivru`D rospRgt krn vwly POjIAW iv`coN 2239 is`K POjI ispwhIAW dw kortmwrSl kIqw[ 98 is`K POjIAW ƒ bZwvq dy doS bdly nOkrIAW qoN ivhlykr id`qw igAw [ (28-11-1985)

    3 dsMbr BweI mhwrwj isMG ny jlMDr qy huiSAwrpur dIAW POjI CwauxIAW ’qy hmlwkrn dI skIm bxweI [ (3-12-1849)

    4 dsMbr is`KW ny pMfq nihrU dI rwjpurw rYlI ivc pMjwbI sUby dy nwAry lgwey, ijs

  • 66666gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    kwrn 15 is`K igRPqwr kr ley gey [ (4-12-1960)7 dsMbr bwbw bMdw isMG bhwdr ƒ aunHW dy 700 swQIAW smyq igRPqwr kr ilAw

    igAw Aqy bMdI bxw ky id`lI iljwieAw igAw [ (7-12-1715)8 dsMbr sYNtrl is`K lIg lwhOr ivKy sQwpq kIqI geI [ (8-12-1919)11 dsMbr AkwlI dl ny bdly hoey hwlwqW ƒ muK-r`KidAW 'dl' dIAW nIqIAW dw

    KrVw iqAwr krn leI iek kmytI dw gTn kIqw[ iesy kmytI ny ieiqhwsk mqy 'AnMdpur swihb dw mqw' dw KrVw iqAwr kIqw[ (11-12-1972)

    12 dsMbr (a) is`KW qoN burI qrHW hwr jwx 'qy Aihmd Swh AbdwlI Awpxy vqn vwpsclw igAw [kwblI m`l pMjwb dw gvrnr bixAw qy is`K pMjwb dy AslImwlk bx gey [ (12-12-1762)

    (A) 53 mhMqW ny AMimRqsr ivKy iek iek`T krky gurduAwrw suDwr lihr dwivroD krn dw PYslw kIqw [ (12-12-1920)

    gurpurb:

    * gurg`dI sRI gurU goibMd isMG jI 6 m`Gr

    * ShIdI sRI gurU qyg bhwdr swihb jI 8 m`Gr

    ieiqhwsk idhwVy:

    * sQwpnw SRomxI gu: pR: kmytI 1 m`Gr

    * Akwl clwxw BweI mrdwnw jI 13 m`Gr

    * jnm swihbzwdw jorwvr isMG jI 15 m`Gr

    * ShIdI bwbw gurbKS isMG jI 19 m`Gr

    * jnm swihbzwdw Piqh isMG jI 29 m`Gr

    * sQwpnw SRomxI AkwlI dl 29 m`Gr

    m`Gr mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVym`Gr mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVym`Gr mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVym`Gr mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVym`Gr mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVy

  • 77777gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    gurbwxI ivcwrgurbwxI ivcwrgurbwxI ivcwrgurbwxI ivcwrgurbwxI ivcwr:::::

    (pMnw 135)(pMnw 135)(pMnw 135)(pMnw 135)(pMnw 135)

    mMiGir mwih sohMdIAw ...mMiGir mwih sohMdIAw hir ipr sMig bYTVIAwh]mMiGir mwih sohMdIAw hir ipr sMig bYTVIAwh]mMiGir mwih sohMdIAw hir ipr sMig bYTVIAwh]mMiGir mwih sohMdIAw hir ipr sMig bYTVIAwh]mMiGir mwih sohMdIAw hir ipr sMig bYTVIAwh]iqn kI soBw ikAw gxI ij swihib mylVIAwh]iqn kI soBw ikAw gxI ij swihib mylVIAwh]iqn kI soBw ikAw gxI ij swihib mylVIAwh]iqn kI soBw ikAw gxI ij swihib mylVIAwh]iqn kI soBw ikAw gxI ij swihib mylVIAwh]qnu mnu mauilAw rwm isau sMig swD shylVIAwh]qnu mnu mauilAw rwm isau sMig swD shylVIAwh]qnu mnu mauilAw rwm isau sMig swD shylVIAwh]qnu mnu mauilAw rwm isau sMig swD shylVIAwh]qnu mnu mauilAw rwm isau sMig swD shylVIAwh]swD jnw qy bwhrI sy rhin iekylVIAwh]swD jnw qy bwhrI sy rhin iekylVIAwh]swD jnw qy bwhrI sy rhin iekylVIAwh]swD jnw qy bwhrI sy rhin iekylVIAwh]swD jnw qy bwhrI sy rhin iekylVIAwh]iqn duKu n kbhU auqrY sy jm kY vis pVIAwh]iqn duKu n kbhU auqrY sy jm kY vis pVIAwh]iqn duKu n kbhU auqrY sy jm kY vis pVIAwh]iqn duKu n kbhU auqrY sy jm kY vis pVIAwh]iqn duKu n kbhU auqrY sy jm kY vis pVIAwh]ijnI rwivAw pRBu Awpxw sy idsin inq KVIAwh]ijnI rwivAw pRBu Awpxw sy idsin inq KVIAwh]ijnI rwivAw pRBu Awpxw sy idsin inq KVIAwh]ijnI rwivAw pRBu Awpxw sy idsin inq KVIAwh]ijnI rwivAw pRBu Awpxw sy idsin inq KVIAwh]rqn jvyhr lwl hir kMiT iqnw jVIAwh]rqn jvyhr lwl hir kMiT iqnw jVIAwh]rqn jvyhr lwl hir kMiT iqnw jVIAwh]rqn jvyhr lwl hir kMiT iqnw jVIAwh]rqn jvyhr lwl hir kMiT iqnw jVIAwh]nwnk bWCY DUiV iqn pRB srxI dir pVIAwh]nwnk bWCY DUiV iqn pRB srxI dir pVIAwh]nwnk bWCY DUiV iqn pRB srxI dir pVIAwh]nwnk bWCY DUiV iqn pRB srxI dir pVIAwh]nwnk bWCY DUiV iqn pRB srxI dir pVIAwh]mMiGir pRBu AwrwDxw bhuiV n jnmVIAwh ]10]mMiGir pRBu AwrwDxw bhuiV n jnmVIAwh ]10]mMiGir pRBu AwrwDxw bhuiV n jnmVIAwh ]10]mMiGir pRBu AwrwDxw bhuiV n jnmVIAwh ]10]mMiGir pRBu AwrwDxw bhuiV n jnmVIAwh ]10]

    m`Gr (dy TMFy-im`Ty) mhIny ivc auh jIv-iesqrIAW sohxIAW l`gdIAW hn, jo hrI-pqIdy nwl bYTIAW huMdIAW hn[ ijnHW ƒ mwlk-pRBU ny Awpxy nwl imlw ilAw, aunHW dI SoBw ibAwnnhIN ho skdI[ sqsMgI shylIAW dI sMgq ivc pRBU dy nwl (ic`q joV ky) aunHW dw qn, mn sdwiKiVAw rihMdw hY[

    pr ijhVIAW jIv-iesqrIAW sqsMgIAW (dI sMgq) qoN vWJIAW rihMdIAW hn, auhiek`lIAW (Cu`tV) hI rihMdIAW hn, ijvyN sVy hoey iqlW dw bUtw pYLI ivc inKsmw rihMdw hY[iek`lI inKsmI izMd ƒ vyK ky kwmwidk keI vYrI Aw ky Gyr lYNdy hn qy aunHW dw (ivkwrW qoNaupijAw) du`K kdy lihMdw nhIN, auh jmW dy v`s peIAW rihMdIAW hn[

    ijnHW jIv-iesqrIAW ny pqI-prmwqmw dw swQ mwixAw hY, auh (ivkwrW dy h`ly v`loN)sdw sucyq id`sdIAW hn (ivkwr aunHW auqy cot nhIN kr skdy, ikauNik) prmwqmw dy gux aunHW dyihrdy ivc pRoqy rihMdy hn, ijvyN hIry, jvwhr qy lwlW dw hwr gl ivc pwieAw huMdw hY[

    gurU jI aunHW sqsMgIAW dy crnW dI DUV mMgdy hn, jo pRBU dy dr 'qy pey rihMdy hn, jo pRBUdI Srn ivc rihMdy hn[ m`Gr ivc prmwqmw dw ismrn kIiqAW muV jnm-mrn dw gyV nhINvwprdw]10]

  • 88888gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    sMpwdkI...s MpwdkI...s MpwdkI...s MpwdkI...s MpwdkI...

    sIsu dIAw pr isrru n dIAwihMd dI cwdr, Drm r`iKAk, iqlk jM\U dy rwKy, swihb sRI gurU qyg bhwdr jI

    mnu`KI AzwdI dy rihnumw Aqy iqAwg dI byimswl mUrq sn[ sRI guruU qyg bhwdr jI dw jnmmwqw nwnkI jI dI ku`KoN, CyvyN pwqSwh sRI gurU hirgoibMd swihb jI dy gRih 'gurU ky mihl'AMimRqsr ivKy hoieAw[Awp jI dw mu`Flw nwm iqAwg m`l sI, pr muZlW nwl krqwrpur dIjMg ivc Awp ny v`fy sUrbIrW dI qrHW AnoKI bhwdrI ivKweI, ijs krky aunHW dw nwm qyZbhwdr r`K id`qw igAw[ Awp jI dw ivAwh krqwrpur invwsI sRI lwl cMd jI dI spu`qrIgujrI jI nwl hoieAw[ sRI gurU hirikRSn jI v`loN id`lI ivKy joqI-joiq smwaux qoN pihlWAgly gurU dy sMbMD ivc 'bwbw bkwly' dy sMkyqk bcnW dy snmu`K BweI m`Kx Swh lubwxy ny AwpjI nUM pRgt kIqw[ gurU pdvI Dwrx auprMq gurU qyg bhwdr jI ny is`KI dy pRcwr qy pRswr leIij`Qy dyS dy v`K-v`K BwgW ivc pRcwr dOry kIqy, auQy iSvwlk dI rmxIk vwdI ivc dirAwsqluj dy kMFy 'qy AnMdpur ngr dI isrjxw vI kIqI[

    ieiqhws Anuswr kSmIroN Awey pMifqW dy v&d ny AnMdpur swihb ivKy Aw ky sRI gurUqyg bhwdr jI nUM AOrMgzyb dI hkUmq v`loN kIqI jw rhI jbrI Drm qbdIlI dI du`KW BrIdwsqwn suxweI qW siqgurW ny au~qr id`qw ik iksy piv`qr Awqmw dI kurbwnI nwl hI hkUmqdy A`iqAwcwr ruk skxgy[ ies smyN kol Kloqy 9 swlW dy bwlk goibMd rwey (sRI gurU goibMdisMG jI) ny AwiKAw ik Awp nwloN vDyry hor mhwn purS kOx ho skdw hY? pwqSwh ny bwlgoibMd rwey nUM bVy pRqwpI qy pRq`K smJ ky Awpxy gly lgw ilAw Aqy ausy smyN kSmIrI pMifqWnUM kih id`qw ik auh bwdSwh nUM jw ky AwK dyx ik pihlW aunHW dy gurU qyg bhwdr jI nMUieslwm ivc lY Awaux, iPr Awpy hI sB muslmwn bx jwxgy[ AOrMgzyb bwdSwh ny sRI gurUqyg bhwdr jI dI igRPqwrI dw hukm jwrI kr id`qw[

    sRI gurU qyg bhwdr jI pirvwr Aqy is`K sMgqW nUM aupdyS dy ky kuJ coxvyN is`KW nwlid`lI leI rvwnw ho gey[ dunIAW dy ieiqhws AMdr ieh pihlI vwr sI ik koeI kql hoxvwlw Kud cl ky jwvy, auh vI iksy dUsry Drm dI r`iKAw leI[sMswr ivc bhuq purSW nyAwpxy dyS, kOm jW Awpxy Drm nUM bcwaux leI kurbwnIAW id`qIAW hoxgIAW, pr sRI gurU qygbhwdr jI ny hornW dy Drm nUM bcwaux leI Aqy mnu`Kqw dy mu`Fly AiDkwrW leI kurbwnIid`qI[

    sRI gurU qyg bhwdr jI dI Awgry ivKy igRPqwrI hoeI[ gurU jI nUM ieQoN id`lI

  • 99999gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    iljwieAw igAw[ aunHW dy nwl BweI idAwlw jI, BweI mqI dws jI, BweI sqI dws jI vIsn[ hkUmq ny pihlW qW bhuq frwvy qy lwlc id`qy ik auh muslmwn bx jwx, pr jdoN gurUswihb nw mMny qW aunHW dy swQIAW BweI idAwlw jI, BweI mqI dws jI Aqy BweI sqI dwsjI nUM gurU swihb jI dIAW A`KW dy swhmxy bVy qsIhy dy ky ShId kr id`qw igAw[ AKIrnvMbr 1675 eI: nUM sRI gurU qyg bhwdr jI nUM vI ShId kr id`qw igAw[

    sRI gurU qyg bhwdr jI dI Shwdq dw AwdrS ijQy mwnv Drm dI sur`iKAw AqybuinAwdI h`kW-AiDkwrW dI brkrwrI sI au~Qy aus smyN dy sB qoN v`fy muZl swmrwj nUM v`fIcuxOqI Aqy AOrMgzyb v`loN swry ihMdosqwn nUM ieslwm dy JMfy hyT ilAwaux leI jbrI Drmbdlx dI ApxweI geI ihMsk nIqI nUM iek krVI vMgwr vI sI[

    sRI gurU qyg bhwdr jI dI Shwdq sMswr AMdr Adu`qI Aqy byimswl hY[ iesy krkysRI gurU goibMd isMG jI ny bic`qr nwtk ivc PurmwieAw hY:

    TIkir Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]TIkir Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]TIkir Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]TIkir Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]TIkir Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]

    A`j aus mhwn purS dI Shwdq vwly sQwn 'qy hr roz hzwrW lokW dy sIs bVy hIsiqkwr nwl Jukdy hn[ sRI gurU qyg bhwdr jI dI ShIdI BwrqI ieiqhws ivc hI nhIN,sgoN sMswr dy ieiqhws ivc iek AlOikk qy byimswl Gtnw hY[ ies qrHW nOvyN pwqSwh dIShwdq is`K ieiqhws ivc iek nvW moV sI jo Dwrimk, rwjnIiqk Aqy AwriQk AzwdI dIKwiqr hoeI[ gurU swihb dI Shwdq Bwrq leI hI nhIN sgoN smu`cy sMswr leI cwnx munwrydw kwrj kr rhI hY[ swnUM vI gurU swihb dI Shwdq qoN kuJ is`Kx dI loV hY[

    -idljIq isMG "bydI'

    sRI Akwl q^q sihb ivKy hr buD̀vwr qy AYqvwr nUM dupihr

    12 vjy AMimRq-sMcwr huMdw hY[ AMimRq AiBlwKI sRI Akwl q^q swihb

    ivKy hwzr ho ky AMimRqpwn kr ky gurU vwly bxn[

    AMimRq sMcwr

  • 1 01 01 01 01 0gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    *pRDwn, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr swihb[

    ShId bwbw dIp isMG jI-poR. ikrpwl isMG bfUMgr*

    sRI gurU goibMd isMG jI dy swjy Kwlsw pMQ ny ihMdosqwn Aqy h`k-s`c dI rwKI leI josunihrI ieiqhws ricAw hY, ies dI imswl dunIAW dy ieiqhws ivc hor ikqy nhIN imldI[Amn-SWqI dy smyN qW Drm dy rwKy bx bYTxw koeI v`fI g`l nhIN huMdI, suAwd qW aus smyN rwKybxn dw huMdw hY, jdoN h`k-s`c dI Awvwz nMU dbwieAw jw irhw hovy qy Drm dw nW lYxw vI zulmsmiJAw jWdw hovy[ zulm vI Aijhw ijs dI koeI dwd-&irAwd nw hovy qy iksy qoN inAW dI koeIAws nw hovy[ muZl rwj smyN Kws krky bwdSwh AOrMgzyb dy smyN ZYr-muslmwnW 'qy Anyk pRkwrdIAW bMdSW lgw id`qIAW geIAW qy qlvwr dy zor nwl ZYr-muslmwnW nMU jbrI muslmwnbxwieAw jwx l`gw[

    Aijhy Gor sMkt dy smyN jdoN ies zulm A`gy swry ihMdosqwn dI jnqw Qr-Qr kMb rhIsI, aus smyN dsvyN pwqSwh sRI gurU goibMd isMG jI ny Drm nMU bcwaux leI Aqy h`k-s`c dI rwKIleI zwlm hkUmq nMU T`lH pwaux leI Kwlsy dI swjxw kIqI[ Akwl purK ny Kwlsw dlW nMUAijhw hONslw qy bl bKiSAw ik sUrbIr isMGW ny hr zulm dw twkrw Awpxw isr qlI 'qy Dr kydunIAW A`gy Aijhy kwrnwmy pyS kIqy ik lok mUMh ivc auNglW pw ky socx l`g pey[

    is`KW dIAW 12 imslW 'coN ShIdW dI imsl dy bwnI bwbw dIp isMG jI dw jnm 1682eI. ivc AMimRqsr prgxy dy phUivMf ipMf ivKy hoieAw[ juAwn AvsQw ivc Awp KMfy-bwty dIpwhul Ck ky AnMdpur swihb ivKy sRI gurU goibMd isMG jI dI syvw ivc rihx l`g pey[ jQydwr bùFwisMG jI vI Awp jI dy swQI sn[

    dsvyN pwqSwh sRI gurU goibMd isMG jI mhwrwj cmkOr dI jMg qoN bwAd jMglW dy ivc dIhuMdy hoey ipMfW ivc Tihrdy qlvMfI swbo phuMcy Aqy ies jgHw 'qy Aw ky itk gey Aqy is`KW ƒhukmnwmy jwrI kIqy, ijs kwrn ies jgHw dw nW dmdmw swihb pY igAw[ qlvMfI swbo ivKy A`jij`Qy q^q sRI dmdmw swihb dI iemwrq bxI hoeI hY, ies jgHw 'qy gurU jI drbwr sjwieAw krdysn[ iesy jgHw 'qy mwqw jI ny pu`qrW dI ShIdI dw hwl p`uiCAw sI[ qlvMfI swbo ivc gurU swihbdy kw&I smW itky rihx krky ies jgHw dy keI sQwn gurU swihb dIAW XwdW nwl juVy hoey hn AqydUroN-dUroN is`K gurU swihb dy drSnW ƒ ies jgHw 'qy AwauNdy hn[ au~c-kotI dy ivdvwn, nwm-AiBAwsI, kurbwnI dy puMj, DrmI sUrbIr, is`K pMQ dy AxKIly jQydwr bwbw dIp isMG jI vI iesjgHw 'pur gurU jI pws rihMdy rhy[

    sRI gurU goibMd isMG jI jdoN d`Kx dI Xwqrw qoN pihlW dmdmw swihb qlvMfI swbo Tihryhoey sn, aus smyN aunHW ny ieQy sRI gurU gRMQ swihb jI dy srUp ivc ipqw gurU, sRI gurU qyg bhwdr

  • 1 11 11 11 11 1gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    swihb jI dI bwxI drj krvw ky nvW srUp iqAwr krvwieAw[ bwbw dIp isMG jI ny ies srUpdy auqwry kIqy[

    jdoN sRI gurU goibMd isMG jI d`Kx Xwqrw 'qy gey qW bwbw dIp isMG jI Aqy jQydwr bu`FwisMG jI dI ifaUtI dmdmw swihb ivKy syvw-sMBwl leI lgweI[ dmdmw swihb ivKy syvw-sMBwlkridAW bwbw dIp isMG jI ny iek KUh lgvwieAw jo q^q swihb dI prkrmw ivc hY, jo ShIdWdy KUh nwl jwixAw jWdw hY[ jQydwr bu`Fw isMG jI ny byrIAW dy dr`^q lgvwey[

    d`Kx qoN sRI gurU goibMd isMG jI ny bwbw bMdw isMG jI bhwdr nMU AMimRq Ckw ky isMG sjw kypMjwb ByijAw, aus smyN bwbw dIp isMG jI ny Awpxy swQI isMGW smyq bwbw bMdw isMG jI bhwdr dIshwieqw kIqI[ ieh mYdwn-ey-jMg ivc sB qoN A`gy ho ky lVdy ijs nwl ivroDIAW ivc bwbw jIdw ieqnw dbdbw bYT igAw ik bwbw dIp isMG jI dw nW sux ky hI mYdwn iv`coN iq`qr ho jWdy snAqy ienHW dy jQy dw nW ShIdI jQw pRis`D ho igAw sI[

    bwbw bMdw isMG jI bhwdr dI ShIdI qoN bwAd muZl srkwr v`loN is`KW 'qy s^qIAW dwdOr c`ilAw[ zkrIAw Kwn dy smyN ieh s^qI iek iBAwnk sMGrS dw rUp Dwrn kr geI[ aussmyN Kwlsw pMQ iek jQy dy rUp ivc ivcrdw sI Aqy bwbw dIp isMG jI nMU jQy dy muKI isMGW ivcigixAw jWdw sI[ igAwnI igAwn isMG Anuswr aus smyN jQydwr drbwrw isMG dIvwn, jQydwrsMgq isMG ^zwncI, jQydwr hrI isMG lWgrI, jQydwr Bgq isMG modI, jQydwr bu`Fw isMG dysI,jQydwr hrid`q isMG, jQydwr grjw isMG, jQydwr s`jn isMG, jQydwr eISr isMG, jQydwr igAwnisMG, jQydwr swDU isMG, jQydwr dyvw isMG, nvwb kpUr isMG, jQydwr hrI isMG suKeI, bwbw dIpisMG jI, jQydwr gurbKS isMG (ShId), jQydwr Qrwj isMG, jQydwr j`sw isMG, jQydwr krmisMG, jQydwr Bolw isMG, jQydwr Aqr isMG, jQydwr sIhW isMG, jQydwr bcn isMG, jQydwr kyhrisMG, jQydwr bRj isMG, jQydwr GnGor isMG Aqy jQydwr Amr isMG Awid muKI isMG sn[

    1735 eI. ivc zkrIAw Kwn ny sRI AMimRqsr dy ierd-igrd pihry lw ky sRI drbwrswihb v`l jWdy swry rsqy bMd kr id`qy[ BweI mnI isMG jI nMU ShId kr id`qw igAw sI AqyjMifAwly dw quA`lkdwr m`sw rMGV hirmMdr swihb dI byAdbI kr irhw sI[ aus nMU szw dyx leIBweI mihqwb isMG Aqy BweI suKw isMG nMU jQydwr bu`Fw isMG ny bIkwnyr qoN ByijAw[ auh jWdy smyNbwbw dIp isMG jI pws dmdmw swihb Tihry sn Aqy m`sy rMGV nMU aus dy kIqy dI szw dyx qoNbwAd aus dw isr nyijAW 'qy tMg ky iljWdy hoey vwpsI 'qy vI dmdmw swihb ivKy bwbw dIp isMGjI pws Tihry[

    jd AdInw byg dy mrn ip`CoN jlMDr is`KW dy kbzy ivc Aw igAw aus smyN bwbw dIp isMGjI ny isAwlkot dw ielwkw muhMmd AmIn qoN &qih kr ky Awpxy swQI BweI idAwl isMG qy BweIn`Qw isMG ShId ƒ dy id`qw, jo ShId BweI krm isMG dy smyN qk imsl ShIdW ƒ swlwnw kuJ nwkuJ phuMcwauNdy rhy[

    AihmdSwh AbdwlI ny jhwn Kwn nMU isMGW 'qy hmlw krn leI ByijAw[ durwnIAW dw

  • 1 21 21 21 21 2gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    zor dyK ky kuJ isMG mwlvy v`l nMU cly gey[ jhwn Kwn AMimRqsr ivKy fyry lw ky bYT igAw Aqy sRIdrbwr swihb dI byAdbI krn l`g ipAw[ sRI AMimRqsr dw srovr im`tI nwl pUr id`qw igAw[jdoN bwbw dIp isMG jI nMU ies g`l dw pqw l`gw qW Awp ny ausy vyly AMimRqsr phuMc ky bdlw lYxdw &Yslw kr ilAw[ Jtpt AwpxI jgHw BweI n`Qw isMG ƒ C`f ky ShId hox dy ierwdy nwlAMimRqsr v`l ƒ kUc kr id`qw[ aus smyN Awp jI dy nwl isr& 500 isMGW dw jQw sI[ rsqy ivclwgly ipMfW jogw, dorwj, Bùco, goibMdpurw, l`KI jMgl, bihmn, mwhnvwl, kot, pMjo ky, gurU cOqrw,PUl, mihrwj qoN hor isMG jQy ivc rldy gey, ies qrHW qrn qwrn phuMcx qIk aunHW nwl pMjhzwr juJwrU isMGW dw jQw bx igAw sI[ aunHW ny ikhw ik jo gurU dy rwh 'qy isr dyx leI iqAwrhY auhI aunHW nwl Awvy[ aunHW dy s`dy 'qy pMj hzwr gurU ky isMG ShId hox leI iqAwr-br-iqAwrho ky Aw phuMcy[ auDr lwhOr dy sUby ƒ vI ̂ br l`g geI ik is`K dIvwlI dy mOky 'qy AMimRqsr iek`Tyho rhy hn[ hwjI AqweI KW gSqI &Oj lY ky is`KW dw Kurw-Koj imtwaux leI c`kr lgw irhw sI[AMimRqsr phuMc ky is`KW ƒ dbwaux dw hukm hoieAw[ auDroN sUby ny Fol vjvw ky lwhOr ivc jhwddw AYlwn krvw id`qw Aqy swry momnW ƒ in`qrn leI vMgwirAw[ lwhOr dw &Ojdwr jhwn KW dohzwr svwr lY ky AMimRqsr v`l c`l ipAw[ isMGW dy Awaux dI ̂ br durwnI nMU vI iml cu`kI sI auhvI AwpxI &Oj lY ky gohlvV kol Awx phuMcw[ dovW dlW dw mukwblw gohlvV kol ho igAw[gihg`c lVweI hoeI, Cy koh dy ivckwr lwSW hI lwSW iv`C geIAW[ igAwnI igAwn isMG Anuswr,'c`by ipMf dy kol Swh jmwl nwl bwbw jI dI ieqnI iBAwnk lVweI hoeI ik bwbw jI isr qlI 'qyDr ky lVy Aqy sRI AMimRqsr phuMc ky bwbw jI ShIdI pw gey['

    iesy qrHW jQydwr rwm isMG bhuiqAW ƒ mwr ky ShId ho igAw, ijnHW dw ShId gMjrwmgVHIAW dy ktVy ivc hY[ bwbw s`jx isMG, bwbw bhwdr isMG qy keI hor isMG gurU dy bwZ ivclVdy ShId ho gey, aunHW dw sQwn bwZ ivc hY[ bwZ dI jgHw A`jklH dIvwn hwl mMjI swihb bxigAw hY[ ienHW ShIdW dI Xwd ivc mMjI swihb dy nyVy inSwn swihb JulwieAw hoieAw hY, ijs dyQVHy au~pr hyT ilKy isMGW dy nwm ilKy hoey hn:1. bwbw dIp isMG jI ShId hY~f jQydwr2. bwbw blvMq isMG jI ShId jQydwr3. bwbw hIrw isMG jI ShId jQydwr4. bwbw gMfw isMG jI ShId jQydwr5. bwbw lihxw isMG jI ShId jQydwr6. bwbw rx isMG jI ShId jQydwr7. bwbw gupwl isMG jI ShId jQydwr8. bwbw Bwg isMG jI ShId jQydwr9. bwbw s`jx isMG jI ShId jQydwr10. bwbw bhwdr isMG jI ShId jQydwr

  • 1 31 31 31 31 3gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    jdoN ies lVweI dw hwl bwbw gurbKS isMG Aqy BweI drgwh isMG ny suixAw qW auh ausyvyly AnMdpur swihb qoN do hzwr svwr lY ky cVH Awey qy vYrIAW nwl lVdy-iBVdy AMimRqsr phuMcgey[ isMGW ƒ piv`qr gur-AsQwn sRI hirmMdr swihb dI iemwrq ƒ dyK ky bhuq d`uK hoieAw[aunHW ny rwq ƒ Cwpy mwr ky vYrIAW dy Qwxy qihsIlW sB swV id`qy[ isMGW dy mukwbly leI hor muZl&OjW bulw leIAW geIAW Aqy isMGW dw Kurw-Koj imtwaux dw hukm dy id`qw[ Swh nwjm dIn, srbulMd KW, jwbr KW, jwlm KW Awid &Ojdwr 20 hzwr lVwky pTwxW ƒ lY ky mYdwn ivc Aw gey[auDr jQydwr gurbKS isMG Awid duSmx dI cVHweI sux ky Drm XùD leI Ardws kr ky ShId hoxleI iqAwr ho bYTy[ idn cVHdy qk pTwxW dI cMgI &Oj AMimRqsr phuMc geI[ AMimRqsr srovr dyipCly pwsy bVI iBAwnk lVweI hoeI, ijs ivc bwbw gurbKS isMG, bwbw inhwl isMG, bwbw bsMqisMG Awid v`fy jQydwr ShId ho gey[ durwnIAW dI &Oj ip`CoN hor AwauNdI geI qW isMG bsry dyjMglW ivc cly gey Aqy durwnI mYdwn ̂ wlI dyK ky AMimRqsr ivc KVduMm mcw ky vwps cly gey[Akwl q^q swihb dy ipCly pwsy bwbw bsMq isMG dy QVyH dy pws bwbw gurbKS isMG dI XwdgwrbxI hoeI hY[ bwbw inhwl isMG cursqI AtwrI dy pws ShId hoey sn, ausy jgHw 'qy aunHW dIXwdgwr bxI hoeI hY[ ieh sQwn hux AMimRqsr ivc ShId gMj dy nW nwl mShUr hY[

    ies jMg ivc BwvyN bwbw dIp isMG jI ShIdI pw gey pr auh Awpxw pRx inBwaux ivcsPl rhy[ durwnI dIAW &OjW nMU cIrdy hoey aunHW sRI drbwr swihb dI byAdbI dw bdlw lYNidAWAwpxw sIs gurU-crnW ivc Byt kr id`qw:

    qU cau sjx mYifAw fyeI issu auqwir]qU cau sjx mYifAw fyeI issu auqwir]qU cau sjx mYifAw fyeI issu auqwir]qU cau sjx mYifAw fyeI issu auqwir]qU cau sjx mYifAw fyeI issu auqwir]nYx mihMjy qrsdy kid psI dIdwru]nYx mihMjy qrsdy kid psI dIdwru]nYx mihMjy qrsdy kid psI dIdwru]nYx mihMjy qrsdy kid psI dIdwru]nYx mihMjy qrsdy kid psI dIdwru] (pMnw 1094)

    bwbw dIp isMG jI jMgW-Xu`DW dy nwl-nwl nwm-ismrn dy vI p`ky AiBAwsI sn[ Awpxyh`QW nwl gurbwxI ilKx dI syvw krdy hoey dmdmw swihb ivKy sRI gurU gRMQ swihb jI dy cwr auqwrykIqy[ aunHW dw mn pUrI qrHW bwxI dy rMg ivc rMigAw rihMdw sI[ auh Awm sMswrI XoiDAW vWghMkwr ivc jW kRoD v`s ho ky Xu`D nhIN sI krdy[ Xu`D kridAW aunHW dI AvsQw TIk ausy qrHW huMdIijs bwry sRI gurU goibMd isMG jI ny PurmwieAw hY:

    DMin jIE iqh ko jg mY muK qy hir icq mY j`uDu ibcwrY]DMin jIE iqh ko jg mY muK qy hir icq mY j`uDu ibcwrY]DMin jIE iqh ko jg mY muK qy hir icq mY j`uDu ibcwrY]DMin jIE iqh ko jg mY muK qy hir icq mY j`uDu ibcwrY]DMin jIE iqh ko jg mY muK qy hir icq mY j`uDu ibcwrY]dyh Ain`q n in`q rhY jsu nwv cVHY Bvswgr qwrY]dyh Ain`q n in`q rhY jsu nwv cVHY Bvswgr qwrY]dyh Ain`q n in`q rhY jsu nwv cVHY Bvswgr qwrY]dyh Ain`q n in`q rhY jsu nwv cVHY Bvswgr qwrY]dyh Ain`q n in`q rhY jsu nwv cVHY Bvswgr qwrY]

    DIrj Dwm bnwie iehY qn bu`iD su dIpk ijau aujIAwrY]DIrj Dwm bnwie iehY qn bu`iD su dIpk ijau aujIAwrY]DIrj Dwm bnwie iehY qn bu`iD su dIpk ijau aujIAwrY]DIrj Dwm bnwie iehY qn bu`iD su dIpk ijau aujIAwrY]DIrj Dwm bnwie iehY qn bu`iD su dIpk ijau aujIAwrY] igAwnih kI bFnI mnhU hwQ lY kwqrqw kuqvwr buhwrY] igAwnih kI bFnI mnhU hwQ lY kwqrqw kuqvwr buhwrY] igAwnih kI bFnI mnhU hwQ lY kwqrqw kuqvwr buhwrY] igAwnih kI bFnI mnhU hwQ lY kwqrqw kuqvwr buhwrY] igAwnih kI bFnI mnhU hwQ lY kwqrqw kuqvwr buhwrY]

    (ikRSnwvqwr)

  • 1 41 41 41 41 4gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    sRI gurU qyg bhwdr jI dIlwswnI ShIdI

    -igAwnI sohx isMG sIql

    kSmIr dy sUbydwr dw murwslw pVH ky bwdSwh AOrMgzyb ny aus dI mnzUrI dy id`qI[AOrMgzyb ny soicAw, 'iek AwdmI ƒ, BwvyN auh ikqnI vI mhwn S^sIAq dw mwlk hovy, frw-Dmkw qy lwlc dy ky mnw lYxw muSkl nhIN[ gurU qyZ bhwdr ƒ hr kImq au~qy muslmwn bxwilAw jwvygw, BwvyN aus dw ikMnw vI mu`l qwrnw pvy, jW ikMnw vI zulm krnw pvy[ iek qW swryihMdU Awpxy Awp muslmwn bx jwxgy qy dUsry swry dyS ivc ie`ko iek jQybMd lihr sdw vwsqy^qm ho jwvygI['

    bwdSwh ny Syr Ar&wn ƒ hukm ilKvw id`qw, "bwdSwh slwmq qyry murwsly dI mnzUrIdyNdy hn[ ihMdUAW au~qy iPlhwl s^qI bMd kr id`qI jwvy[ aunHW ƒ pRyirAw jwvy ik auh AwpxwAsr pw ky gurU ƒ muslmwn hox vwsqy bynqI krn[ gurU ƒ hr kImq au~qy muslmwn kr ilAwjwvygw["

    dUsry pwsy bwdSwh ny gurU jI ƒ ilAwaux vwsqy 'AihdIey' Byjx dw hukm dy id`qw qy nwlhI hdwieq kIqI ik gurU ƒ bVy Awdr siqkwr nwl ilAWdw jwvy[

    gurU mhwrwj vI srkwrI s`dy dI aufIk ivc iqAwrI kr rhy sn[ sMgqW ivc roz pRcwrhuMdw[ mwqw nwnkI jI bhuq audws rihMdy[ hor prvwr qy sMgqW vI icMqw ivc sn[ gurU mhwrwj nyjo izMmyvwrI cu`kI sI, aus dw sw& ArQ sI kurbwnI, ShIdI[ ies vrqx vwly Bwxy dw sB ƒXkIn sI[ mhwrwj sB ƒ aupdyS idMdy, 'ienswn dw sB qoN au~qm Drm hY Awpxw &rzinBwauxw[ &rz dI pwlxw kridAW sIs jwvy, qW icMqw nhIN krnI cwhIdI[ Bwxy ivc rwzIrihxw hI Drm hY['AihdIey AnMdpur AweyAihdIey AnMdpur AweyAihdIey AnMdpur AweyAihdIey AnMdpur AweyAihdIey AnMdpur Awey: SwhI hukm lY ky 'AihdIey' id`lI qoN qur pey[ 'AihdIey' plMGW au~qybih ky s&r kirAw krdy sn[ ijs ipMf auh jWdy, EQoN dy lMbrdwr jW cODrI dw &rz huMdw ik auhAihdIey dw plMG cukvw ky Agly ipMf pucw dyvy[ ies qrHW vMgwirAW dy moiFAW au~qy cVH kyAihdIey AnMdpur Aw phuMcy[

    AnMdpur dI Swn qy rihq mrXwdw vyK ky AihdIAW dy idlW 'qy cMgw Asr ipAw[ auhbVy siqkwr nwl mhwrwj dy pyS Awey[ bwdSwh v`loN hukm vI AYsw hI sI[

    SwhI hukm sux ky gurU mhwrwj ny &rmwieAw, "purSo! bwdSwh dw hukm qusW suxw id`qwhY[ AsIN A`gy hI aufIk ivc bYTy sW[ kSmIr dy pMfqW dw jo myjrnwvW bwdSwh pws pu`jw hY, AsWaus dI hwmI BrI hY[ swfy v`loN bwdSwh ƒ sunyhw pucw dyxw[ AsIN sMgqW dy drSn krdy Aw rhyhW[ AsIN Awp bwdSwh ƒ iml ky ies msly ƒ sulJwauxw cwhuMdy hW[ i&kr nw krnw, AsIN CyqIqoN CyqI bwdSwh kol pu`jx dw Xqn krWgy["nOvyN pwqSwh AnMdpur qoN qury:nOvyN pwqSwh AnMdpur qoN qury:nOvyN pwqSwh AnMdpur qoN qury:nOvyN pwqSwh AnMdpur qoN qury:nOvyN pwqSwh AnMdpur qoN qury: AihdIey isr Jukw ky gey[ gurU mhwrwj vI iqAwrI krn l`gy,

  • 1 51 51 51 51 5gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    pr sMgqW qy prvwr qoN ividAw huMidAW kwPI smW l`g igAw[ AMq, sRI gurU qyZ bhwdr swihbhwV (1732 ib.) dy mhIny1 AnMdpuroN qur gey[ coKI dUr qk sMgqW nwl geIAW[ ieh swry hIsmJ rhy sn ik ieh drSn Aw^rI hn[ ijs AOrMgzyb ny ipqw qy BrwvW nwl ieh slUk kIqw hY,srmd vrgy &kIr qy AGor nwQ vrgy sMq kql krvw id`qy hn, auh gurU swihb nwl vI cMgwvrqwau nhIN krygw[ gurU swihb ShId hox vwsqy jw rhy hn, ShId ho jwxgy[ ies ivcwr ADInsB SrDwlUAW dy nyqr hMJU vhw rhy sn[ aunHW dw vYrwg T`ilHAw nhIN sI jWdw[

    gurU mhwrwj ny sB ƒ DIrj idMidAW ikhw, "vyKo, siq purSo! Blw icMqw iks g`l dI krrhy ho?

    icMqw qw kI kIjIAY jo AnhonI hoie]icMqw qw kI kIjIAY jo AnhonI hoie]icMqw qw kI kIjIAY jo AnhonI hoie]icMqw qw kI kIjIAY jo AnhonI hoie]icMqw qw kI kIjIAY jo AnhonI hoie] iehu mwrgu sMswr ko nwnk iQru nhI koie] iehu mwrgu sMswr ko nwnk iQru nhI koie] iehu mwrgu sMswr ko nwnk iQru nhI koie] iehu mwrgu sMswr ko nwnk iQru nhI koie] iehu mwrgu sMswr ko nwnk iQru nhI koie] (pMnw 1429)

    "jd iQr rihx vwlI vsqU hI koeI nhIN, bxy hoey srIr ny ibnsxw hI hY, qW iPr icMqwiks g`l dI? Akwl purK dw Bwxw mMnx ivc hI kilAwx hY[ aus dI rzw ivc rwzI rihxwis̀Ko["

    sB ƒ DIrj dy ky mhwrwj ny bVI muSkl nwl vwps moiVAw[ pihlw pVwA gurdyv nykIrqpur kIqw[ sUrj m`l dy prvwr ny mhwrwj dI bVI syvw kIqI[ do idn EQy guzwr ky hzUrA`gy qur pey[ BrqgVH, ropV, mkwrWpur, kbUlpur, nnhyVI Awid QwvW 'qy sMgqW ƒ inhwl krdyhoey mhwrwj sY&wbwd, iek muslmwn SrDwlU sY& AlI ̂ W dy Gr jw itky[ ieQy mhwrwj keI idnrhy[ gurU swihb bwry sux ky ieQy hI sMgqW iek`TIAW hox l`g peIAW[ sY& AlI KW gurdyv dI qysMgqW dI syvw bVI SrDw Bwvnw nwl krdw[

    EQoN ividAw ho ky gurdyv pitAwlw, kwiempur Awid QwvW 'qy iek-iek, do-do idnibsrwm krdy hoey smwxy jw auqry[ EQoN dw nwmvr cODrI muhMmd b^S gurU jI dw SrDwlU sI[Asl ivc Esy dy pRym krky mhwrwj smwxy gey sn[

    isr& is`K jW ihMdU hI nhIN, keI K`ulHy idl vwly muslmwn vI gurU jI dy SrDwlU sn qymuslmwnW ivc gurU jI dw Asr-rsÛ AOrMgzyb ƒ vDyry rVkdw sI[ AOrMgzyb AijhI quA`sb vwlInIqI A^iqAwr nw krdw, qW is`K Drm, muslmwnW qy ihMdUAW ivc imlwp pYdw krn dw sB qoNv`fw vsIlw swbq huMdw!

    gurdyv smwxy qoN qury, qW bhuq swrIAW sMgqW nwl ho qurIAW[ gurU jI ny s^q hukm id`qw,"vyKo, Bly purSo! gurU ƒ mMnx dw ArQ hY, gurU dw hukm mMnxw[ AsIN hukm dyNdy hW ik AnMdpuroNnwl qurn vwly pMjW is`KW qoN ibnW hor koeI SrDwlU swfy nwl A`gy nw Awvy["

    hux hukm A`gy koeI ivhr nhIN sI[ sB sMgqW A`QrU vhwauNdIAW ip`Cy muV geIAW[ dIvwnmqI dws, BweI gurid`qw (bwby b`uFy kw), BweI idAwlw (BweI mnI isMG dw cwcw2) BweI aUdw rTOVqy BweI jYqw (ip`CoN AMimRq Ck ky jIvn isMG) mzhbI, ieh pMj is`K mhwrwj dy nwl gey[ smwxyqoN c`l ky krhwlI, cIky, kIrHy, phyvy, rhyVy, lwKx mwjry, rohqk qy knOV Awid QwvW dy SrDwlUAWƒ drSn dyNdy hoey mhwrwj Awgry jw phuMcy[rsqy ivc pRcwr:rsqy ivc pRcwr:rsqy ivc pRcwr:rsqy ivc pRcwr:rsqy ivc pRcwr: AnMdpur qoN c`l ky is`Dy id`lI phuMcx dI QW eynw lMmw c`kr k`tx dw iek ^ws

  • 1 61 61 61 61 6gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    mMqv sI[ ieh g`l sw& sI ik gurU mhwrwj Drm dI r`iKAw vwsqy ShId hox c`ly hn[ sMgqW vIies mnorQ ƒ smJdIAW sn[ mhwrwj v`D qoN v`D ielwky ivc ies g`l dw pRcwr kr ky lok-rweyAwpxy h`k ivc krnw cwhuMdy sn[ hzUr QW-QW ie`ko isDWq dw pRcwr krdy jWdy, 'bwdSwh dw DrmhY, prjw dI r`iKAw krnw, doSIAW ƒ szw dyxw, mwiVAW nwl iensw& krnw[ r`iKAw dw ArQhY, hr p`K qoN r`iKAw krnw[ ij`Qy prjw dy mwl-Dn, ie`zq, Amn dI r`iKAw zrUrI hY, EQy lokWdy Drm dI r`iKAw krnw vI bwdSwh dw &rz hY[ srkwr ƒ sdw Drm-inrp`K hoxw cwhIdw hY[iksy iek mzhb, iek i&rky, iek jwqI jW ibrwdrI nwl irAwieq jW ivqkrw krn dI nIqIbwdSwh ƒ byiensw& bxw idMdI hY[ byiensw& hukmrwn nw lokW dw ipAwr pRwpq kr skdw hY,nw ^udw dw[

    'SuB krmW duAwrw ̂ udw dI pRwpqI dw nwm hI Drm hY[ ihMdU Drm, muslmwn mzhb, bu`Dm`q, is`K Drm, ieh qW v`K-v`K rsqy hn prmwqmw qk phuMcx dy[ hr koeI Awpxy rsqy jWDrm ƒ sRySt mMndw hY[ swfI rwey Anuswr hr iek ƒ AYsw smJx dw h`k hY[ Drm iek in`jImslw hY[ iksy ƒ dUsry dy Drm ivc d^l dyx dw koeI h`k nhIN[ bwdSwh kol vI AsIN iehinSwnw lY ky jw rhy hW[ auh swry lokW dw sWJw hY[ iksy dy Drm ivc d^l dyx dw nw auhƒ h`khY qy nw hI AYsw krnw aus ƒ SoBw dyNdw hY[

    'swfy vwsqy ihMdU, muslmwn, swry ie`ko ijhy hn[ AsIN cwhuMdy hW, nw ihMdU muslmwnW dymzhb ivc d^l dyx, nw muslmwn ihMdUAW dy Drm ivc[ swry Awpo-Awpxy AkIdy muqwbk aussrb SkqImwn dI aupwsnw krn['

    ienHW ivcwrW dw sw&-idl lokW au~qy Asr vI kw&I pYNdw sI[ ies krky ijQy hI mhwrwjgey, ihMdU muslmwn, sB ny mhwrwj dw siqkwr kIqw[ Awpxy srb-sWJy isDWqW dw pRcwr krnwhI gurdyv dw mnorQ sI[ so, mhwrwj ny rwh ivc v`D qoN v`D smW lwieAw[

    Awgry phuMcx dw iek ^ws kwrn vI sI[ rsqy ivc mhwrwj ƒ ^br imlI ik bwdSwhAwgry hY[ gurdyv id`lI qoN pwsy-pwsy Awgry jw phuMcy[ aus smyN id`lI qy Awgrw dohW SihrW ivcrwjDwnI sI[ kdy bwdSwh id`lI rihMdw sI, kdy Awgry[DIrm`l qy rwm rweyDIrm`l qy rwm rweyDIrm`l qy rwm rweyDIrm`l qy rwm rweyDIrm`l qy rwm rwey: gurdyv dI ShIdI ivc aunHW dy 'AwpixAW' dw vI h`Q sI[ rwm rwey dwAOrMgzyb nwl kw&I nyV sI[ bwdSwh v`loN rwm rwey ƒ fyhrwdUn ivc jwgIr vI imlI hoeI sI[ sRIgurU hir rwie swihb dw v`fw pu`qr hox dy nwqy rwm rwey gurg`dI au~qy Awpxw h`k smJdw sI[ sRIgurU hirikRSn swihb dy ivru`D aus ny bwdSwh pws dwAvw vI kIqw sI[ hux sRI gurU qyZ bhwdrswihb dy ivru`D vI aus ny bwdSwh pws ApIl kIqI[ kSmIrI pMfqW dy myjrnwvyN dI ̂ br sux kyvI auhny gurU mhwrwj dy ivru`D zihr augilAw[

    rwm rwey kihMdw, "ieh sB kuJ gurU qyZ bhwdr ihMdUAW dw lIfr bx ky rwjsI qwkqhwsl krn vwsqy kr irhw hY[ nhIN qW gurU nwnk dy m`q Anuswr swfy vwsqy ihMdU muslmwnbrwbr hn[ swƒ dohW dy AwpsI JgVy nwl koeI vwsqw nhIN["

    AihdIey AnMdpur gey qy ̂ wlI vwps Aw gey[ rwm rwey ƒ iPr mOkw iml igAw bwdSwhƒ BVkwaux dw[ rwm rwey kihMdw, "jo Awpxy Awp ƒ 's`cw pwqSwh' AKvwauNdw hY, auh bwdSwh dy

  • 1 71 71 71 71 7gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    s`dy 'qy kdoN hwzr hox l`gw hY? auhny Awauxw huMdw, qW auh AihdIAW dy nwl Aw jWdw["dubwrw AihdIey Byjy:dubwrw AihdIey Byjy:dubwrw AihdIey Byjy:dubwrw AihdIey Byjy:dubwrw AihdIey Byjy: kuJ smW aufIk ky bwdSwh ny dubwrw AihdIey Byjy, pr kuJ s^q hukm dyky[ AihdIey AnMdpur qy AMimRqsr Bwl ky muV gey[ hux ivroDIAW dI vDyry cVH m`cI[ rwm rwey qysB drbwrI mOlvIAW ny iek Awvwz ikhw, "gurU BgOVw ho igAw hY[ pMjwb dy j`tW qy rwjpUqwny dyrwjpUqW au~qy gurU mhwrwj dw bhuq Asr hY[ ieQy hI bs nhIN, swry au~qrI ihMdusqwn dy ihMdU gurUmhwrwj dy hukm au~qy jwn dyNdy hn[ iPr hux jd auhny ihMdUAW dy Drm dI r`iKAw krn dIizMmyvwrI Awpxy isr lY leI hY, qW ihMdU vDyry aus dy hukm ivc c`lx leI iqAwr ho jwxgy[ gurUies vwsqy luk igAw hY ik auh qwkq iek`TI kr ky bwdSwh dy ivru`D bZwvq krw sky[ AYsw nwhuMdw, qW gurU kIqy hoey vwAdy Anuswr hux qk hwzr ho jWdw["gurU jI dI igR&qwrI dw hukm:gurU jI dI igR&qwrI dw hukm:gurU jI dI igR&qwrI dw hukm:gurU jI dI igR&qwrI dw hukm:gurU jI dI igR&qwrI dw hukm: AOrMgzyb dy mn ivc kuJ hor hI sI[ auh ieslwmI dunIAW ivcv`fw bxn vwsqy, hr ZYr-muslmwn au~qy hr iksm dw zulm krn leI iqAwr sI[ auh s^qiksm dw k`tVpMQI (quA`sbI) sI[ iksy nyk qoN nyk ienswn vwsqy vI auhdy idl ivc siqkwr jWrihm nhIN sI[ drbwrIAW dI slwh auhdy h`k ivc sI[ auhny gurU mhwrwj ƒ SwhI BgOVw krwrdy ky igR&qwrI dw AYlwn kr id`qw[ ieh hukm swry dyS ivc Awhlw A&srW ƒ Byj id`qw igAw[aunHW A`gy Awpxy-Awpxy hlky ivc FMForw kr id`qw[gurU jI Awgry ivc igR&qwr:gurU jI Awgry ivc igR&qwr:gurU jI Awgry ivc igR&qwr:gurU jI Awgry ivc igR&qwr:gurU jI Awgry ivc igR&qwr: gurU mhwrwj pws ieh swrIAW ^brW Awgry phuMcIAW[ gurdyv nyswQI is`KW nwl slwh kr ky Awpxy-Awp ƒ srkwr dy hvwly krn dw PYslw kr ilAw[ hzUr ƒpsMd nhIN sI ik aunHW dy ivroDIAW dy idl ivc vI Aijhw iKAwl pYdw hovy ik gurU mhwrwj iksyBYA kwrn luky iPrdy hn[ gurdyv iek bwZ ivc bYTy sn[ mhwrwj ny iek AXwlI ƒ hIryjVImuMdrI qy pSmIny dw duSwlw dy ky hlvweI dI dukwn qoN miTAweI lYx vwsqy ByijAw[ ieh iekbhwnw sI srkwrI krmcwrIAW qk ^br phuMcwaux dw[

    hzUr dI qjvIz TIk bYTI[ hlvweI ny kyvl do rupey dI miTAweI bdly hIry dI muMdrIdyx vwly au~qy S`k kr ky, aus ƒ pulIs dy hvwly kr id`qw[ AXwlI ny swrI khwxI pulIskrmcwrIAW ƒ kih suxweI[ iklHy dw drogw d`sI QW 'qy ispwhI lY ky jw pùjw[ pMjW is`KW smyq gurUjI ƒ igR&qwr kr ky auhny iklHy ivc jw nzrbMd kIqw[Awgry qoN id`lI:Awgry qoN id`lI:Awgry qoN id`lI:Awgry qoN id`lI:Awgry qoN id`lI: gurU jI dI igRPqwrI dI ^br id`lI pu`jI, qW bwdSwh ny POjdwr sdrdIn ƒbwrW sO Asvwr dy ky ByijAw[ nwl hI aus ƒ hukm id`qw igAw ik auh gurU jI ƒ ilAwaux l`gw zrw^brdwr rhy[ bwdSwh ƒ ^qrw sI ik gurU jI n`s nw jwx3[

    gurU jI dw jwtW qy rwjpUqW ivc bVw Asr-rsU^ sI[ ies g`l dw vI BYA sI ik auh lokhmlw kr ky gurU jI ƒ Cufw nw lYx[

    id`lI ilAw ky gurU jI ƒ iek suM\I hvylI ivc Bu`Ky-iqhwey kYd r`iKAw igAw[ muslmwnWdw vihm sI ik aus hvylI ivc BUq-pRyq rihMdy hn[ AOrMgzyb Awpxy nwl mulwkwq dw smW dyx qoNpihlW cwhuMdw sI ik gurU jI nwl kuJ s^q vrqwau kIqw jwey, qWik gurU jI smJ lYx ik aunHW nwls^qI vI ho skdI hY[AOrMgzyb nwl mulwkwq:AOrMgzyb nwl mulwkwq:AOrMgzyb nwl mulwkwq:AOrMgzyb nwl mulwkwq:AOrMgzyb nwl mulwkwq: do idn ip`CoN AOrMgzyb ny gurU jI ƒ drbwr ivc bulwieAw[4 nIqIvwn

  • 1 81 81 81 81 8gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    bwdSwh gurU jI dy swhmxy bVI nrmI nwl pyS AwieAw[ ieh aus dI clwkI sI[ auhny bVyAwdr-siqkwr nwl gurU jI ƒ Awpxy murSd vwlI cMdn dI cONkI au~qy ibTwieAw[ pihlW qWbwdSwh ny Awpxy krmcwrIAW v`loN Bu`l ivc hoey nwvwjb slUk leI muAw&I mMgI qy iPr AwpxISrDw pRgt krn l`g ipAw, 'hy vlI A`lwh! Awp TIk hI iek mhwn purS ho[ dyS dy swry ihMdUAwp jI ƒ gurU mMndy hn[ Awp bwbw nwnk dy g`dI-nSIn ho[ mYN, bwby nwnk dy syvk bwbr dIAOlwd hW[ ieh myrI hzUr vwsqy AkIdq hY ik mYN Awp jI ƒ Awpxy murSd dI g`dI au~qyibTwieAw hY[ myrI ̂ whS hY ik Awp ihMdUAW dy nwl-nwl muslmwnW dy vI pIr bx jwau[ eys qrHWAwpxw swirAW dw Blw hY[ sgoN swry dyS dw Blw hY[ myrw mqlb Awp smJ gey ho[ myrI ̂ wihShY ik Awp s`cw dIn ieslwm prvwn kr lvo, qW swry ihMdU muslmwn ho jwxgy[ iPr swry dyS dwie`ko mzhb hovygw qy Awp hovogy swry dyS, sgoN swrI ieslwmI dunIAW dy pIr[ mYN Aws krdw hWik Awp myrw hMmW nhIN qoVogy["

    "AY bwdSwh!" gurdyv ny bVy TrMHmy nwl au~qr id`qw, "Awp jo cwhMudy ho, AsW smJ ilAwhY[ hr ienswn AwpxI mrzI dw bhuq kuJ cwhuMdw hY[ pr huMdw Eh hY, jo Akwl purK ƒ mnzUrhovy[ auh swQoN quhwQoN bhuq v`fw hY[ AwpxIAW ̂ wihSW 'qy kwbU pw ky ienswn ƒ rzw ivc c`lx dwXqn krnw cwhIdw hY[ ihMdU, muslmwn, is`K, boDI sB Esy dy kIqy hn[ aus ƒ nw Bwvy, qW koeIiek pl nw rih sky[ jy aus ƒ ieh mnzUr huMdw ik sB lok ie`ko mzhb ƒ mMnx vwly hox, qW SurUqoN hI ie`ko mzhb huMdw! dUsrw koeI Drm vjUd ivc hI nw AwauNdw! Asl ivc mzhb qW iekrsqw hY, p`Q hY, aus srb SkqImwn dy drbwr qk phuMcx dw[ qy hr iek ƒ Awpxw-Awpxwrsqw Bwv pMQ ipAwrw l`gdw hY[ r`b dUsry dy rwh ivc rukwvt pwaux nwl KuS nhIN huMdw, sgoNdUsry dy iKAwlW ƒ brdwSq krn ivc rwzI hY[ swfy ivcwr Anuswr hr iek ƒ Awpxy-AwpxyinScy muqwbk aus dI ArwDnw krn dw h`k hY[ bwdSwh prjw dw ipqw huMdw hY[ aus ƒ Awpxyswry b`icAW ƒ ie`ko ijhw smJxw cwhIdw hY, sB ƒ ie`ko qrHW ipAwr krnw cwhIdw hY[ AsINquhwfy pws vI ieho Aws lY ky Awey hW[ Awp dyS dy bwdSwh ho[ ihMdU, muslmwn, sB quhwfI prjwhn[ Awp ƒ cwhIdw hY, sB ƒ ie`ko ijhw smJo[ iksy nwl vI D`kw jW ivqkrw SoBw nhIN idMdw[ijvyN muslmwn ƒ Awpxy AsUlW muqwbk ̂ udw dI pRsqS krn dw h`k hY, ausy qrHW ihMdU ƒ vI AwpxISrDw Anuswr Bgvwn dI pUjw krn dI AwigAw hoxI cwhIdI hY["

    "mhwrwj!" bwdSwh ny rwhoN g`l tok ky ikhw, "Awp ihMdU nhIN ho[ nw Awp iqlklgwauNdy ho, nw jnyaU pihndy ho[ nw hI Awp aunHW vWg vrx AwSrm, jwq-pwq mMndy ho, nw bu`qpUjdy ho[ Awp qW iek inrMkwr dy pujwrI ho, qOhIdpRsq[ iPr Awp p`Qr-pUj ihMdUAW dIis&wirS ikauN krdy ho?"

    "TIk hY[ nw AsIN bùq pUjdy hW, nw iqlk-jM\U dy DwrnI hW[ pr AsIN kihMdy hW ik ijvyNmomn ƒ sMig-Asvd nwl AkIdq hY, Esy qrHW ihMdU ƒ Awpxy TwkrW ivc SrDw hY[ dUsrw, dUsrydI SrDw ivc ikauN d^l dyvy? swfI rwey Anuswr Drm dy msly ivc hr iek ƒ AwzwdI hoxIcwhIdI hY[ Drm ienswn dI in`jI vsqU hY[ ies dw sMbMD srIr nwloN vDyry Awqmw nwl hY[ D`kynwl iksy dw Drm Kohxw iensw& nhIN[ pRcwr qy ipAwr nwl iksy ƒ Awpxy mzhb ivc lY AwauxwmwVw nhIN, pr qlvwr dy zor iksy dw Drm Kohxw pwp hY[ pwp kdy vI r`b ƒ nhIN BwauNdw["

    (bwkI pMnw 27 'qy)

  • 1 91 91 91 91 9gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

  • 2 02 02 02 02 0gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

  • 2 12 12 12 12 1gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

  • 2 22 22 22 22 2gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

  • 2 32 32 32 32 3gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

  • 2 42 42 42 42 4gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

  • 2 52 52 52 52 5gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

  • 2 62 62 62 62 6gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

  • 2 72 72 72 72 7gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    "mhwrwj!" AOrMgzyb zrw ql^I nwl boilAw[ "Awp ƒ ieh kdy nhIN Bu`lxw cwhIdw ikAwp AOrMgzyb AwlmgIr nwl g`l kr rhy ho[ ^udw dy s`cy mzhb vwsqy mYN sB kuJ krn leIiqAwr hW[ Awp JUTy b`uq-pUjW dI qr&dwrI kr ky Awpxy vwsqy muSklW pYdw kr rhy ho[ Awpvwsqy ihMdU muslmwn brwbr hn[ iPr Awp iek i&rky dI mdd 'qy ikauN KVHy ho?"

    "AsIN ihMdUAW dI mdd ies vwsqy kr rhy hW, ikauNik auh kmzor hn, mzlUm hn[ kdymuslmwn inrbl huMdy qy koeI jrvwxw ihMdU aunHW au~qy D`kw krdw, qW AsIN muslmwnW dI vI iesyqrHW mdd krdy[ AsIN qW isr& ies g`l dI mMg krdy hW ik hr iek ƒ AwpxI mrzI muqwbkr`b dI pUjw krn dw h`k hoxw cwhIdw hY[ srkwr ƒ iksy dy Drm ivc d^l nhIN dyxw cwhIdw["

    "AY ihMd dy pIr!" bwdSwh zrw gùsy nwl boilAw, "SihnSwh slwmq kol by&wiedw bihsivc guAwaux jogw vkq nhIN[ swƒ mqlb dIAW g`lW dw &Yslw krnw cwhIdw hY[ kSmIr dypMfqW dw myjrnwvW swfy swhmxy hY[ kI Awp ny aunHW ƒ koeI Brosw duAwieAw sI?"

    "hW[ gurU nwnk dy dr 'qy Awey iksy ƒ vI inrws nhIN moiVAw jw skdw[ by-shwry dIshwieqw krnw swfw Drm hY["

    "pr qusW iks mwx au~qy ieh izMmyvwrI cu`kI?""mwx qW sB ƒ aus Akwl purK dw hY[ swfw ivcwr sI ik Awp iek iensw& vwlI mMg

    pRvwn kr lvogy[""pr hux qW quhwƒ XkIn ho igAw hovygw ik quhwfI mMg TukrweI geI hY, ikauNik auh

    iensw& vwlI nhIN[""TukrweI geI hY, pr ies ƒ byiensw&I vwlI nhIN ikhw jw skdw[""mhwrwj! Awp ivdvwn ho, qy Awpxw n&w nukswn soc skdy ho[ hux bwdSwh dw hukm

    sux lvo[ myjrnwvyN ivc iliKAw hY ik ihMd dw pIr muslmwn ho jwvy, qW swry ihMdU muslmwn hojwxgy[ ies dw mqlb ik ieh svwl hux swry dyS dw bx igAw hY[ so, myrIAW iqMn SrqW hn:Awp ieslwm pRvwn kr lvo, qW ik swry ihMdU muslmwn ho jwx[ mYN quhwƒ mUMh-mMgI jwgIr dy kyswry ieslwm dw pIr bxw idAWgw[ dUsrI Srq : Awp krwmwq ivKwE, ijs qoN pqw l`g sky ikAwp ̂ udw dy Byjy hoey pYZMbr ho[ ieh dovyN SrqW mnzUr nhIN, qW AwpxI jwn dyx vwsqy iqAwr hojwE5["

    "bwdSwh! pihlIAW dovyN SrqW pRvwn nhIN[ AsIN iksy dy Drm ƒ burw nhIN kihMdy, prAwpxw Drm C`fx vwsqy iksy kImq 'qy vI iqAwr nhIN[ qy krwmwq ivKwauxI? ieh qW ^udw dyhukm ƒ AdUlx dy brwbr hY[ ̂ udw dy bMdy krwmwqW dy Jmyly ivc nhIN pYNdy[ Aw^rI g`l rhI jwndyx dI[ Blw ies g`l dI kI icMqw? swfw inScw hY:

    - jo aupijE so ibnis hY pro Awju kY kwil]- jo aupijE so ibnis hY pro Awju kY kwil]- jo aupijE so ibnis hY pro Awju kY kwil]- jo aupijE so ibnis hY pro Awju kY kwil]- jo aupijE so ibnis hY pro Awju kY kwil] (pMnw 1429)- icMqw qw kI kIjIAY jo AnhonI hoie]- icMqw qw kI kIjIAY jo AnhonI hoie]- icMqw qw kI kIjIAY jo AnhonI hoie]- icMqw qw kI kIjIAY jo AnhonI hoie]- icMqw qw kI kIjIAY jo AnhonI hoie] iehu mwrgu sMswr ko nwnk iQru nhI koie] iehu mwrgu sMswr ko nwnk iQru nhI koie] iehu mwrgu sMswr ko nwnk iQru nhI koie] iehu mwrgu sMswr ko nwnk iQru nhI koie] iehu mwrgu sMswr ko nwnk iQru nhI koie] (pMnw 1429)

    so, AsIN hr pRIiKAw vwsqy iqAwr hW[""AY ihMd dy pIr! zbwnI AYsw kih lYxw sOKw hY, pr pqw l`gdw hY, iemiqhwn ivc

    (pMnw 18 dw bwkI)

  • 2 82 82 82 82 8gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    ipAW[ jwxdy ho, quhwfy nwl ikMnI-ku s^qI ho skdI hY?" bwdSwh ny DmkI Bry lihzy ivc ikhw["hW, cMgI qrHW jwxdy hW[" gurdyv ny Esy qrHW TrMHmy nwl ikhw[ "AnMdpuroN qurn qoN

    pihlW hI sB kuJ soc ilAw sI[ sgoN hr s^qI sihx vwsqy Awpxy-Awp ƒ iqAwr kr ilAwsI[ AsIN iqAwr hW[ pr iek Srq swfI vI hY["

    "kho[""jy Awp mn-cwihAw zulm kr ky vI swfw Drm nw Koh sko, qW inrbl ihMdUAW au~qy

    zulm C`f idaugy[ AsIN swry mzlUmW v`loN Awpxy Awp ƒ pyS krdy hW[ Awp swrI qwkq lw kyAzmw lvo["

    ieh sRI gurU qyZ bhwdr jI dI sB qoN v`fI bhwdrI sI[ jW smJo, Drm v`loN zulm ƒ iekvMgwr sI[ ies qjrby vwsqy gurU mhwrwj ny KuSI nwl Awpxy Awp ƒ pyS kIqw sI[gurU jI jylH ivc bMd:gurU jI jylH ivc bMd:gurU jI jylH ivc bMd:gurU jI jylH ivc bMd:gurU jI jylH ivc bMd: AOrMgzyb v`loN gurdyv 'qy s^qI SurU ho geI[ hzUr ƒ jylH ivc f`k id`qwigAw[ kuJ s^q suBwau dy kwzIAW ƒ gurU jI dI ingrwnI r`Kx dw hukm dy id`qw igAw[ id`lI dyis`KW dw imlxw bMd kr id`qw igAw[

    gurdyv ies s^qI ƒ bVy DIrj nwl sih rhy sn[ nw aunHW dI zbwn 'qy iksy dy ivru`Diglw sI, nw A&sos[ mhwrwj SWq sn[ hr vyly Awp bwxI pVHdy rihMdy[ ies au~cI AvsQw dwAsr jylH dy drogw KÍwjw Abdu`lw qy aus dy mwqihq mYmUM KW au~qy bhuq ipAw[ idloN auh gurdyv dySrDwlU ho gey[ ijMnw ho skdw, auh gurdyv dI syvw krdy[ pr bwdSwh qy auhdy sUhIAW qoN frdyauh vDyry kuJ nhIN sn kr skdy[BweI mqIdws dI ShIdI:BweI mqIdws dI ShIdI:BweI mqIdws dI ShIdI:BweI mqIdws dI ShIdI:BweI mqIdws dI ShIdI: iek idn BweI mqI dws ny bynqI kIqI, "s`cy pwqSwh! Awp krn-kwrn smr`Q ho[ zwlm bwdSwh krwmwq hI vyKxw cwhuMdw hY, qW Awp AijhI krwmwq ivKwau ikzwlm dw kul nwS kr idE[ hzwrW duKI, suK dw swh lYxgy["

    "mqI dws jI!" mhwrwj EvyN DIrj nwl boly, "quhwfy AMdr bdly dI Bwvnw pYdw ho geIhY[ SWq hovo[ iksy dw kul-nwS krnw jW r`Kxw Akwl purK dy v`s hY[ AwpW auhdy kMmW ivc ikauNd^l dyeIey? swfw Drm hY, 'hukim rjweI clxw[' jo kuJ ho irhw hY, sB aus dy rMg hn["

    sUhIey kwzI ny ieh ^br bwdSwh qk jw phuMcweI[ bwdSwh ƒ idl dw kihr k`Fx dwmOkw iml igAw[ Agly idn auhny BweI mqI dws horW ƒ drbwr ivc bulw ilAw[ BweI mqI dwskhy SbdW qoN mu`kirAw nhIN[ auhny bhwdrW vWg au~qr id`qw, "AY AOrMgzyb! myry gurdyv smr`Qhn[ auh jo cwhux, kr skdy hn[ pr auh DrqI vrgy DIrj dy vI mwlk hn[ auh SWq rihMdy hoeysB kuJ shwrn dI SkqI r`Kdy hn[ auh qyry hr qrHW dy zulm shwr lYxgy, pr zulm krn vwlydw qW nwS hovygw hI[ AsIN Awpxy-Awp dI kurbwnI dyx vwsqy Awey hW[ so hwzr hW["

    sux ky bwdSwh ƒ A`g l`g au~TI[ auhny mOq dw hukm dyNidAW mu&qI dI rwey pu`CI ikAijhy bwZI ƒ iks mOqy mwrnw cwhIdw hY[ mu&qI ny Awry nwl cIrn dI slwh id`qI[ ieh swkwAwm lokW dy swhmxy kIqw igAw[

    mOq dy sbr dy dMgl vwsqy bMdI^wny dy swhmxy cWdnI cONk ivc Ku`lHw QW cuixAw igAw[hzwrW lok vyKx vwsqy iek`Ty ho gey[ sRI gurU qyZ bhwdr jI qy bwkI is`K kYdI vI swhmxy ilAWdy

  • 2 92 92 92 92 9gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    gey[ audwly POj dw s^q pihrw sI[ Aijhy kwry Ku`lHy-Awm ies vwsqy kIqy jWdy sn, qW ik vyKxvwilAW dy idlW 'qy srkwr dw BYA bixAw rhy[ S^sI hkUmqW dy zmwny dunIAW dy hr ih`sy ivcAijhw kihr irhw hY[

    BweI mqI dws ƒ l`kVI dy do P`itAW ivc k`s ky bMnH id`qw igAw[ Aw^rI vwr aus ƒieslwm jW mOq iv`coN cox krn vwsqy ikhw igAw[ BweI mqI dws ny au~qr id`qw, "Drm vwsqyShId hox vwly kdy foly nhIN[ qusIN CyqI Awpxw kwrj kro[ AijhI mOq iksy BwgW vwly ƒ nsIbhuMdI hY[ Blw mYN ies qoN ikauN mMUh moVW? mYN iqAwr hW["

    idl ihlw dyx vwlw swkw hoieAw[ jlwdW ny Awrw iK`cxw SurU kIqw qy is`K ny 'jpujI'swihb dw pwT[ KUn dIAW DwrW vih qurIAW[ gurdyv qy is`K Afol sn, pr audwly vyKx vwly keIAwhIN Br rhy sn[ A`KW dy hMJU iv`cy-iv`c pI rhy sn[ srkwr qoN frdy auh au~cI ro vI nhIN snskdy[ l`kV dI gylI vWg mqI dws ƒ do-PwV cIr id`qw igAw[BweI idAwlw jI dI ShIdI: BweI idAwlw jI dI ShIdI: BweI idAwlw jI dI ShIdI: BweI idAwlw jI dI ShIdI: BweI idAwlw jI dI ShIdI: ieh kihr vyK ky BweI idAwlw jI qoN shwirAw nw igAw[ auhroh ivc bol auTy, "qusW iek isdkI is`K ƒ nhIN cIirAw, muZl rwj dIAW jVHW cIr id`qIAW hn[hux ieh rwj bhuqw icr nhIN itkygw["

    mu&qI v`loN BweI idAwlw jI vwsqy vI &qvw suxw id`qw igAw ijaUNdy-jIA dyg ivc aubwlky ShId krn dw[ Amwnisk inrdYqw[ sMq srUp BweI idAwlw jI ƒ dyg ivc ibTw ky aubwlid`qw igAw[ ir`Jir`J ky h`fIAW nwloN mws Al`g ho igAw[ pr sUrmy is`K ny mUMhoN 'sIA' nhINkIqI[ ieh zulm vyK ky swrw Sihr kMb au~iTAw[gurU jI ƒ DmkI:gurU jI ƒ DmkI:gurU jI ƒ DmkI:gurU jI ƒ DmkI:gurU jI ƒ DmkI: mu&qI ny m`Qy 'qy iqaUVI pw ky gurdyv ƒ bVI DmkI BrI sur ivc ikhw,"mhwrwj! jo quhwfy is`KW dw hwl hoieAw hY, qusW vyK ilAw hY[ bwdSwh slwmq Awp jI ƒ socxvwsqy kuJ hor smW dyxw cwhuMdy hn[ Xwd r`Ko, jW ieslwm, jW iPr ies qoN v`D kSt["

    "hy Bly purS! ieh sB aus mwlk dy h`Q hY[ swfw &rz qW aus dI rzw ivc rwzI rihxwhY[" mhwrwj EvyN SWq sn[gurU jI lohy dy ipMjry ivc: gurU jI lohy dy ipMjry ivc: gurU jI lohy dy ipMjry ivc: gurU jI lohy dy ipMjry ivc: gurU jI lohy dy ipMjry ivc: KÍwjw Abd`ulw7 dI shwieqw nwl bwkI iqMny is`K jylH iv`coN inklgey[ aunHIN idnIN Aijhw Awm hoieAw krdw sI[ AOrMgzyb ƒ ^br phuMcI qW auh bhuq ^PwhoieAw[ sRI gurU qyZ bhwdr swihb ƒ lohy dy ipMjry ivc bMd kr id`qw igAw[ lohy dw ipMjrw, ijsdy AMdr ƒ sUlW vrgy iq`Ky ik`l muVy hoey sn[ nw aus ivc AwdmI Awrwm nwl bYT skdw sI, nwis`Dw KVHw ho skdw sI[ hzUr ƒ aus ivc ku`by ho ky Kloxw ipAw[ ieh szw eynI s^q sI, ijs ƒkoeI swDwrn AwdmI nhIN shwr skdw[ kuJ idn mhwrwj ƒ aus ipMjry ivc ku`by l`k Klo kyBùiKAW-iqhwieAW k`txy pey[bwdSwh nwl dUsrI mulwkwq:bwdSwh nwl dUsrI mulwkwq:bwdSwh nwl dUsrI mulwkwq:bwdSwh nwl dUsrI mulwkwq:bwdSwh nwl dUsrI mulwkwq: kuJ idnW ip`CoN AOrMgzyb ny gurU jI ƒ iPr swhmxy bulwieAw[pihlI pySI vwly svwl-jvwb iPr duhrwey gey[

    "ijs FMg nwl quhwfy is`K ShId kIqy gey hn, Aws hY, auh quhwƒ Bu`ly nhIN hoxgy["AOrMgzyb ny DmkI BrI sur ivc ikhw[

    "swfy ivcwr Anuswr, auh keI sdIAW qk swry dyS ƒ Xwd rihxgy!" gurdyv ny bVy

  • 3 03 03 03 03 0gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    DIrj nwl au~qr id`qw["kI qusIN smJdy ho, quhwfy nwl aus qoN G`t hovygI?""jo vI hovy, AsIN aus vwsqy iqAwr ho ky Awey hW[""kI quhwfy mn ivc BYA nhIN?""gurU nwnk dI ikrpw nwl swƒ kuJ igAwn ho igAw hY qy igAwnvwn purS nw iksy qoN

    frdw hY, nw iksy ƒ frwauNdw hY[" gurU jI ny ikhw:"BY kwhU kau dyq nih nih BY mwnq Awn]"BY kwhU kau dyq nih nih BY mwnq Awn]"BY kwhU kau dyq nih nih BY mwnq Awn]"BY kwhU kau dyq nih nih BY mwnq Awn]"BY kwhU kau dyq nih nih BY mwnq Awn]

    khu nwnk suin ry mnw igAwnI qwih bKwin]"khu nwnk suin ry mnw igAwnI qwih bKwin]"khu nwnk suin ry mnw igAwnI qwih bKwin]"khu nwnk suin ry mnw igAwnI qwih bKwin]"khu nwnk suin ry mnw igAwnI qwih bKwin]"do imMt cu`p rihx ip`CoN AOrMgzyb ny iPr ikhw, "mhwrwj! zrw TMFy idl nwl soc lvo[

    ieslwm pRvwn kr lYx bdly swrI ieslwmI dunIAW dy pIr bxw id`qy jwaugy, qy ienkwr krnbdly AixAweIN mOq["

    "AY bwdSwh! jo AwieAw hI ShId hox vwsqy hY, aus ƒ vwr-vwr ieh svwl pu`Cx dw kI&wiedw? AsIN iqAwr hW["

    "iPr krwmwq ivKw idE[ jwn b^SI jweygI[""ienswnI jIvn dI sB qoN v`fI krwmwq ieh hY ik Awpxy Drm bdly jwn dy id`qI

    jwvy[""iek svwl hor p`uCxw cwhuMdw hW[ Awp jI dw nwm 'qyZ bhwdr' hY[ ies dw ArQ?"

    "ArQ ieh hY ik qyry zulm dI qyZ swhmxy AsIN bhwdrW vWg CwqI qwx ky KVHy hW[""mYN nhIN sW cwhuMdw ik quhwfy vrgI nyk hsqI ƒ imtw id`qw jwvy[ mYN Awp jI ƒ Awpxy

    murSd dI g`dI 'qy ibTwieAw sI[ ieh myrI idlI AkIdq sI[ pr mYN ieh vI brdwSq nhIN krskdw ik Awp jYsw nyk ienswn ieslwm dy dwiery qoN bwhr rhy[ pr Awp ny hT kr ky n&wnukswn nhIN soicAw[ cwr pihr hor muhlq hY socx vwsqy[ k`lH Awp jI dy jIvn dw PYslw krid`qw jwvygw[" bwdSwh ny Aw^rI hukm suxw id`qw[

    Agly idn sRI gurU qyZ bhwdr swihb ƒ cWdnI cONk ivc (ij`Qy A`jklH gurduAwrw sIsgMj swihb hY) ShId hox vwsqy ilAWdw igAw[ aus idn vIrvwr sI, imqI igAwrW m`Gr, m`GrsudI pMj, sMmq 1732 ib. (11 nvMbr, 1675 eI.)[ mhwrwj svyr qoN hI ieSnwn qy pwT kr kyiqAwr sn[ AOrMgzyb Awp aus vyly mOjUd sI[ audwly puils dw s^q pihrw sI[ hzwrW dIigxqI ivc vyKx vwly lok audwly sihmy KVHy sn[ irvwj pUrw krn vwsqy mu&qI ny iek vwr iPrauh SrqW duhrweIAW 'jW ieslwm Dwrn kro, jW krwmwq ivKwE, jW ShId hovo['

    gurdyv Aw^rI vwr boly, "AY AOrMgzyb! qusW AwpxI swrI qwkq lw ky vyK leI hY[ D`ky qyzulm nwl iksy dw Drm nhIN KoihAw jw skdw[ kI hux swfI Srq Anuswr inqwixAW au~qy zulmkrnw C`f idEgy? nhIN C`fogy, qW kudrq Awp AYsy hwlwq pYdw kr dyvygI[ Xwd r`Ko, r`b ƒ zulmnhIN BwauNdw[ AsIN iqAwr hW["gurU jI ShId: gurU jI ShId: gurU jI ShId: gurU jI ShId: gurU jI ShId: AOrMgzyb dw ieSwrw pw ky smwxy dw rihx vwlw s`Xd jlwl dIn A`gy viDAw[aus ny iek BrpUr vwr nwl mhwrwj dw isr DV qoN v`K kr id`qw[ hzwrW lokW dy sihm nwl idlDVky, mn auCly, pr AOrMgzyb qoN frdw koeI au~cI auBwsr nw sikAw[

  • 3 13 13 13 13 1gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    muhMmd lqI& ilKdw hY: "aus dI (gurU qyZ bhwdr jI dI) izMdgI ^qm kr id`qI geI,pr aus dy gurUAW vwly guxW dI Xwd dunIAW ivc sdw izMdw rhygI["8

    AOrMgzyb dy rwj ivc ihMdUAW ƒ mwrnw svwb (puMn) smiJAw jWdw sI[ ies vwsqy jlwddw kMm vDyry s`Xd jW hor au~c-jwqIey kirAw krdy sn[

    AOrMgzyb ny sihmy KVHy lokW v`l q`ikAw[ muslmwnW dy nwl bhuq swry ihMdU vI KVHy sn[AOrMgzyb ny gùsy nwl grj ky ikhw, "koeI gur kw is`K hY, qW gurU dw srIr cùkx vwsqy A`gy Awvy["lok ies vMgwr dw ArQ smJdy sn[ bwdSwh dy kihr qoN frdw koeI vI A`gy nw AwieAw[ Swmqk DV qy sIs Esy QW EvyN pey rhy[

    kihMdy hn, ies Gtnw qoN QoVHw icr ip`CoN s^q hnHyrI SurU ho geI[ BYBIq lok cu`p-cwpGrW ƒ cly gey[ hor lok AwauNdy qy vyK ky cly jWdy[ ShId dw srIr cùkx dw iksy cwrw nw kIqw[ieQoN qk ik au~cI swh vI iksy nw ilAw[ pihrydwr ispwhI vI kuJ Avysly ho gey[sIs BweI jYqw lY igAw:sIs BweI jYqw lY igAw:sIs BweI jYqw lY igAw:sIs BweI jYqw lY igAw:sIs BweI jYqw lY igAw: BweI jYqw jylH iv`coN inkl ky dUr nhIN sI igAw[ auh Ajy id`lI ivchI sI[ ipCly pihr smW pw ky auhny gurdyv dw sIs cwdr ivc lukwieAw qy pihrydwrW dI A`Kbcw ky inkl igAw[ idn-rwq mMzlW mwrdw auh AnMdpur jw phuMcw[ auQy dsvyN gurU jI ny Awpxyh`QIN mhwrwj dy sIs dw sskwr kIqw[DV l`KI Swh lY igAw:DV l`KI Swh lY igAw:DV l`KI Swh lY igAw:DV l`KI Swh lY igAw:DV l`KI Swh lY igAw: EDroN idn iCpdy nwl iek vxjwrw l`KI Swh cUny dy ^wlI g`fy Bjw kycWdnI cONk ivc dI lMiGAw[ iek qW pihlW hI hnHyrI nwl G`tw au~f irhw sI, dUsry B`jy jw rhyg`ifAW qoN aufdy cUny ny aus grd gubwr ivc hor vwDw kr id`qw[ aufdI DUV qoN frdy pihrydwriek pwsy ho gey[ l`KI Swh ny gurU jI dw srIr auTw ky iek g`fy 'qy r`K ilAw[ nvIN id`lI, ij`Qyies vyly gurduAwrw rkwb gMj hY Awpxy Gr ivc icKw bxw ky, l`KI Swh ny Gr ƒ A`g lw id`qI[ies qrHW SrDwlU is`KW ny gurU jI dy srIr dw sskwr kIqw[Pu`t not:Pu`t not:Pu`t not:Pu`t not:Pu`t not: P`utZnot :1. igAwnI igAwn isMG 11 hwV qy mYkwil& pihlI hwV ilKdw hY[2. qvwrI^ gurU ^wlsw, pMnw 705[ pRMqU 'ShId iblws' ikRq syvw isMG ivc idAwlw qy mnI isMG sky BweI ilKy sn[ pMnw 105[3. mYkwil&, ijld cOQI, pMnw 378.4. History of the Punjab, by Muhammad Latif, printed in 1964 A.D. Latif, P. 259.5. sUrj pRkwS, rwis 12[6. Evolution of the Khalsa, Vol. II, by Indubhusan Banerjee, Second Edition. P. 64.7. qvwrI^ gurU ^wlsw ivc ig. igAwn isMG ilKdy hn ik gurU jI dI ShIdI ip`CoN drogw Abdu`lw gurUjI dy bsqr lY ky AnMdpur clw igAw sI[ (aus ny soicAw hovygw ik kdy nw kdy iqMn is`KW dy jylH iv`coNinkl jwx ivc shwieqw krn dw doS aus dy isr lwieAw jwvygw, qy aus ƒ bwdSwh dy gu`sy dw iSkwrhoxw pvygw[ eys g`loN frdw auh id`lI C`f ky n`s igAw[)8. muhMmd lqI&, s&w 260[

    (sRoq: mwisk gurmiq pRkwS nvMbr 2009)

  • 3 23 23 23 23 2gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn-s. joigMdr isMG

    jdoN zulm, mzHbI quA`sb qy AMnHHI rwj-SkqI iqMny iek`TIAW ho jWdIAW hn qW auh sMswrdIAW suMdr qy au~nq s`iBAwqwvW qy Drm AsQwnW nUM swV ky suAwh hI nhIN kr idMdIAW sgoN aunHWdI Kwk nUM vI mnu`KI hMJUAW dy Kwry smuMdrW ivc fob idMdIAW hn[ ijvyN Srwb dI vrqoN v̀fy-v̀fyblvwn idmwgW nUM ihlw idMdI hY, iqvyN qwkq dw nSw mnuK̀ nUM pwZl qy jnUMnI bxw idMdw hY[

    A`j qoN cwr sdIAW pihlW, blik ies qoN vI pihlW ihMdusqwn dI smwijk hwlq AiqqrsXog qy iek sogI Gtnw bx cu`kI sI[ Bwrq ivc ieslwmI hkUmq p`ky qOr 'qy kwiem ho cu`kIsI[ ieh aus smyN dI g`l hY jdoN ihMdusqwn 'qy muZl Kwndwn dy qwzdwr AOrMgzyb dw rwj sI, aussmyN ivSv nUr sRI gurU nwnk dyv jI dI g`dI 'qy sRI gurU qyg bhwdr swihb dI S^sIAq dYvI,sUrbIrqw, in`frqw, DIrj, sMqoK, iqAwg qy vYrwg dw iek Adu`qI qy lwswnI muj`smw sI[mnu`Kqw leI ipAwr qy hmdrdI Awp ivc auCwly mwrdI sI[ sRI gurU qyg bhwdr swihb jI, sRIgurU hirgoibMd swihb jI dy sB qoN Coty qy pMjvyN spu`qr sn[ Awp jI dw jnm 1 ApRYl sMn 1621nUM AMimRqsr ivKy hoieAw[ Awp iek Adu`qI XoDy hox dy nwl komlqw qy inrvYrqw dy puMj sn[

    vYsy qW muslmwnW dy ihMdusqwn ivc pRvyS krn dy smyN qoN hI ihMdU sMsikRqI qy s`iBAwcwrnUM Kqm krnw SurU kr id`qw igAw sI[ aunHW dy mMdr Fwh ky aunHW dI QW msIqW auswrIAW geIAWsn, ihMdU bhU-bytIAW dI ie`zq lu`tI jWdI sI[ aunHW 'qy jzIey qy hor tYks Awid lwey jWdy sn qyhr jwiez-nwjwiez FMg nwl aunHW nUM qMg kIqw jWdw sI[ ijQy rwj-SkqI dy nSy ny muslmwnW nUMhMkwr dy isKr 'qy cVHwieAw hoieAw sI, auQy pRwDInqw ny ihMdU smwj nUM nIc Bwv qy kwierqw dIfUMGI K`f ivc su`t id`qw sI[ auh AwpxI qy AwpxIAW bhU-bytIAW dI AxK, svYmwn qy jwn-mwldI rwKI krn qoN Asmr`Q sn[ jwq-pwq, CUq-Cwq qy vihmW-BrmW dy koVH ny ihMdU smwj nUMAMdroN-AMdr KoKlw kr id`qw hoieAw sI[ bRwhmxvwd dI idmwg-c`txI i&lws&I ny ihMdU smwj dypYrW ivc byVIAW pw id`qIAW sn[ Drm kyvl qIrQ Xwqrw, vrq r`Kxy, SrwD krny, bu`q-pUjw,m`TW-gorW dI mwxqw, mon Dwrnw, ipMfy svwh mlxI, sUqk-pwqk qy hvn X`g Awid qk hI sImqsI[ kOmI eykqw dw nwmo-inSwn nhIN sI qy nw hI ies dw ho skxw sMBv sI[ g̀l kI ihMdU smwjvihmW-BrmW qy krmkWfW dy sMglW nwl jkiVAw ipAw sI, ijnHW nUM qoVnw qW iek pwsy irhw, ausivc ihlxw-julxw vI AsMBv sI[ ieho ijhI AigAwnqw dI kwlI-bolI rwq ihMdusqwn dy ggn 'qyCweI hoeI sI[ kUV dI Amwvs ivc s̀c dw cMdrmW ikqy nzr nhIN sI Aw irhw-

    -kUVu Amwvs scu cMdRmw dIsY nwhI kh ciVAw]-kUVu Amwvs scu cMdRmw dIsY nwhI kh ciVAw]-kUVu Amwvs scu cMdRmw dIsY nwhI kh ciVAw]-kUVu Amwvs scu cMdRmw dIsY nwhI kh ciVAw]-kUVu Amwvs scu cMdRmw dIsY nwhI kh ciVAw] (pMnw 145)-srmu Drmu duie Cip Kloey kUVu iPrY prDwnu vy lwlo]-srmu Drmu duie Cip Kloey kUVu iPrY prDwnu vy lwlo]-srmu Drmu duie Cip Kloey kUVu iPrY prDwnu vy lwlo]-srmu Drmu duie Cip Kloey kUVu iPrY prDwnu vy lwlo]-srmu Drmu duie Cip Kloey kUVu iPrY prDwnu vy lwlo] (pMnw 722)

    AYsy AMD-Gor dy smyN ivSv nUr sRI gurU nwnk dyv jI, bRhm igAwn dy mhwn sUrj dwpRkwS hoieAw[ dUjy pwsy hkUmq dy nSy ny muslmwn hukmrwnW dw idmwg Asmwn 'qy cVHwieAwhoieAw sI[ auh AwpxI au~mq dw vwDw qlvwr dy zor nwl krnw cwhuMdy sn[ AOrMgzyb qW AijhwbwdSwh sI ijs ny rwj pRwpq krn vwsqy Awpxy BrwvW nUM mwr ky ipqw Swh jhwn nUM kYd krky

  • 3 33 33 33 33 3gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    Awgry dy iklHy ivc bMdI bxw r`iKAw sI[ ijhVw AOrMgzyb Awpxy ipqw nUM kYd krky qy aus nUM c`pwrotI Kwx nUM, ijs ivc A`DoN v`D lUx huMdw sI qy iek ipAwlw pwxI dw pIx leI roz idMdw sI, AYsyzwlm qy pwpI bwdSwh koloN ihMdU dieAw dI kI Aws r`K skdy sn? ieslwmI SrHw Anuswr kwPrWnUM qlvwr dy zor nwl muslmwn bxwauxw bVy puMn dw kMm smiJAw jWdw sI[ Drm dy nwm 'qy AYsypwp kIqy jWdy sn, ijnHW nUM vyK ky Kud pwp vI SrimMdw ho jWdw hY[ sRI dsm gRMQ ivc Aijhy pwpWv`l ieSwrw kIqw hY:

    pwp krih prmwrQ ky ijh pwpn qy Aq pwp ljwhI]pwp krih prmwrQ ky ijh pwpn qy Aq pwp ljwhI]pwp krih prmwrQ ky ijh pwpn qy Aq pwp ljwhI]pwp krih prmwrQ ky ijh pwpn qy Aq pwp ljwhI]pwp krih prmwrQ ky ijh pwpn qy Aq pwp ljwhI]Drm qW iek sulJI hoeI jIvn-jwc hY, iek Awqimk rOSnI hY jo mnu`K nUM aus dy shI

    inSwny dI syD idMdI hY[ ieh pdwrQ-vwdIAW dy kihx vWg koeI APIm dw nSw nhIN jo mnu`K nUMjnUMnI qy pwZl bxw idMdw hY, sgoN ieh iek Awqimk soJI hY jo ieh d`sdI hY ik swry mnu`K ie`konUr qoN pYdw hoey hn, au~cw koeI nhIN, nIvW koeI nhIN, swry Brw hn:

    Avil Alh nUru aupwieAw kudriq ky sB bMdy]Avil Alh nUru aupwieAw kudriq ky sB bMdy]Avil Alh nUru aupwieAw kudriq ky sB bMdy]Avil Alh nUru aupwieAw kudriq ky sB bMdy]Avil Alh nUru aupwieAw kudriq ky sB bMdy] eyk nUr qy sBu jgu aupijAw kaun Bly ko mMdy] eyk nUr qy sBu jgu aupijAw kaun Bly ko mMdy] eyk nUr qy sBu jgu aupijAw kaun Bly ko mMdy] eyk nUr qy sBu jgu aupijAw kaun Bly ko mMdy] eyk nUr qy sBu jgu aupijAw kaun Bly ko mMdy] (pMnw 1349)

    syvw, kurbwnI qy Awpw-iqAwg dI ijhVI SmHw sRI gurU nwnk swihb ny jgweI sI, aus nUMnOvyN siqgurW ny pUrn qyj nwl j`g-mgweI r`iKAw qy aunHW dy ip`CoN aunHW dy pYrokwr is`KW ny vI AwpxysiqgurU dy d`sy mwrg 'qy c`ldy hoey Asih qy Akih kSt shwry[ is`KI dw swrw ieiqhws hIShIdIAW qy kurbwnIAW dw ieiqhws hY[ sRI gurU Arjn swihb nUM q`qIAW qvIAW qy aubldIAWdygW ivc bYTxw ipAw[ ieh ShIdI aunHW dI is`K Drm dI r`iKAw leI sI[ muZl hkUmq is`K DrmdI cVHdI klw nUM Awpxy vjUd leI hwnIkwrk iKAwl krdI sI[ muZl bwdSwh jhWgIr AwpxIpusqk 'quzik-jhWgIrI' ivc ies g`l v`l ieSwrw krdw hY ik auh bVy icr qoN c`lI AwauNdI ies(is`KI dI) dukwn nUM bMd krnw cwhuMdw sI[ so aus vyly is`KI nUM ^qrw sI qy aus nUM bcwaux leIpMjvyN pwqSwh nUM Shwdq dyxI peI[

    sRI gurU Arjn dyv jI dI mhwn ShIdI ip`CoN is`K Drm ivc Adu`qI qy lwswnI ShIdI sRIgurU qyg bhwdr swihb jI dI hY[ ieh ShIdI iek aùcy-sùcy mhwn AwdrS vwsqy id`qI geI[ iesShIdI nwl dI imswl sMswr dy ieiqhws ivc dUjI koeI nhIN imldI[ AwpixAW leI qW swrykurbwn ho skdy hn pr dUsirAW leI kurbwnI dI imswl kyvl sRI gurU qyg bhwdr swihb jI ny hIpYdw kIqI hY[ sRI gurU goibMd isMG jI ny Awp jI dI ShIdI bwry iliKAw hY:

    iqlk jM\U rwKw pRB qw kw] kIno bfo klU mih swkw]iqlk jM\U rwKw pRB qw kw] kIno bfo klU mih swkw]iqlk jM\U rwKw pRB qw kw] kIno bfo klU mih swkw]iqlk jM\U rwKw pRB qw kw] kIno bfo klU mih swkw]iqlk jM\U rwKw pRB qw kw] kIno bfo klU mih swkw]swDin hyiq ieqI ijin krI] sIsu dIAw pr sI n aucrI]13]swDin hyiq ieqI ijin krI] sIsu dIAw pr sI n aucrI]13]swDin hyiq ieqI ijin krI] sIsu dIAw pr sI n aucrI]13]swDin hyiq ieqI ijin krI] sIsu dIAw pr sI n aucrI]13]swDin hyiq ieqI ijin krI] sIsu dIAw pr sI n aucrI]13]Drm hyq swkw ijin kIAw] sIsu dIAw pr isrru n dIAw]Drm hyq swkw ijin kIAw] sIsu dIAw pr isrru n dIAw]Drm hyq swkw ijin kIAw] sIsu dIAw pr isrru n dIAw]Drm hyq swkw ijin kIAw] sIsu dIAw pr isrru n dIAw]Drm hyq swkw ijin kIAw] sIsu dIAw pr isrru n dIAw]nwtk cytk kIey kukwjw] pRB logn kh Awvq lwjw]14]nwtk cytk kIey kukwjw] pRB logn kh Awvq lwjw]14]nwtk cytk kIey kukwjw] pRB logn kh Awvq lwjw]14]nwtk cytk kIey kukwjw] pRB logn kh Awvq lwjw]14]nwtk cytk kIey kukwjw] pRB logn kh Awvq lwjw]14]doihrw] TIkir Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]doihrw] TIkir Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]doihrw] TIkir Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]doihrw] TIkir Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]doihrw] TIkir Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]

    qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]15]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]15]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]15]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]15]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]15]qyg bhwdr ky clq BXo, jgq ko sok]qyg bhwdr ky clq BXo, jgq ko sok]qyg bhwdr ky clq BXo, jgq ko sok]qyg bhwdr ky clq BXo, jgq ko sok]qyg bhwdr ky clq BXo, jgq ko sok]hY hY hY sB jg BXo jY jY jY sur lok ]16]hY hY hY sB jg BXo jY jY jY sur lok ]16]hY hY hY sB jg BXo jY jY jY sur lok ]16]hY hY hY sB jg BXo jY jY jY sur lok ]16]hY hY hY sB jg BXo jY jY jY sur lok ]16] (bicqR nwtk)

    sB qoN ivSyS vrnxXog g`l ies ShIdI bwry iehI hY ik ieh ShIdI AYsy Drm bwry sIijs ivc nw aunHW dw ivSvws sI qy nw auh aus dy DwrnI sn[ ieh ShIdI d`by-kucly qy lqwVy jw

  • 3 43 43 43 43 4gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    rhy ihMdU Drm vwsqy sI, aus dI r`iKAw leI sI[ sRI gurU qyg bhwdr swihb ny mzlUm ihMdU jnqwdI bWh PVI qy aunHW dI ^wqr Awpxy Awp nUM kurbwn kr id`qw[

    iksy isAwxy dw kQn hY ik kwier mrn qoN pihlW keI vwr mrdy hn pr ShId kyvliek vwr pMj BUqk srIr nUM iqAwgdw hY qy Amr pdvI pRwpq krdw hY[ ShIdI iksy mhwnAwdrS dI pUrqI leI huMdI hY[ AwdrS-rihq kql nUM ShIdI dw nwm nhIN id`qw jw skdw[sMswr dw ieiqhws gvwhI idMdw hY ik hr smyN mhWpurSW nUM AwdrSW vwsqy ShIdIAW dyxIAWpeIAW hn[ sYmUAl jwnsn dw kihxw hY , "The only method by which religious truth can beestablished is by martyrdom." BwvArQ-"kyvl ShIdI dw hI iek FMg hY ijs rwhIN Dwrimks`cweI dI sQwpnw kIqI jw skdI hY["

    ShIdI au~cy Awcrn dI SkqI dw mwp huMdI hY[ ShId dy mn ivc Afolqw qy idRVHqwAwpxy isKrW 'qy huMdIAW hn, mOq dw fr qy vihm ShId dy nyVy nhIN Fuk skdy[ BweI gurdws jIny AwpxIAW vwrW ivc ShId dI pirBwSw ies qrHW id`qI hY-

    swbru isdik shIdu Brm Bau Kovxw[swbru isdik shIdu Brm Bau Kovxw[swbru isdik shIdu Brm Bau Kovxw[swbru isdik shIdu Brm Bau Kovxw[swbru isdik shIdu Brm Bau Kovxw[ (vwr 3 :18)ArQwq- ShId auh hY jo ivSvws qy sMqoK dw puqlw hY qy mOq dw fr qy vihm ijs dy lwgy

    nhIN AwieAw[ sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI S^sIAq in`frqw, inrBYqw qy idRVHqw dI mUrqsI[ Awp ny Awpxy nwnky ipMf bwby bkwly 26 brs guzwry qy ies smyN ivc aunHW Awpxy Awp nUMies mhwn aupkwrI kwrj vwsqy iqAwr kIqw[ Awp dI Awqmw ieqnI blvwn sI ik sMswrIdu`KW-suKW nUM pRBU dy Bwxy ivc iek smwn mMndy sn, im`tI qy sonw aunHW vwsqy iek brwbr sI[ gurUswihb jI dw kQn hY:

    swDo mn kw mwnu iqAwgau]swDo mn kw mwnu iqAwgau]swDo mn kw mwnu iqAwgau]swDo mn kw mwnu iqAwgau]swDo mn kw mwnu iqAwgau]kwmu k®oDu sMgiq durjn kI qw qy Aihinis Bwgau]1] rhwau ]kwmu k®oDu sMgiq durjn kI qw qy Aihinis Bwgau]1] rhwau ]kwmu k®oDu sMgiq durjn kI qw qy Aihinis Bwgau]1] rhwau ]kwmu k®oDu sMgiq durjn kI qw qy Aihinis Bwgau]1] rhwau ]kwmu k®oDu sMgiq durjn kI qw qy Aihinis Bwgau]1] rhwau ]

    suKu duKu dono sm kir jwnY Aauru mwnu Apmwnw]suKu duKu dono sm kir jwnY Aauru mwnu Apmwnw]suKu duKu dono sm kir jwnY Aauru mwnu Apmwnw]suKu duKu dono sm kir jwnY Aauru mwnu Apmwnw]suKu duKu dono sm kir jwnY Aauru mwnu Apmwnw] hrK sog qy rhY AqIqw iqin jig qqu pCwnw]1] hrK sog qy rhY AqIqw iqin jig qqu pCwnw]1] hrK sog qy rhY AqIqw iqin jig qqu pCwnw]1] hrK sog qy rhY AqIqw iqin jig qqu pCwnw]1] hrK sog qy rhY AqIqw iqin jig qqu pCwnw]1]

    ausqiq inMdw doaU iqAwgY KojY pdu inrbwnw]ausqiq inMdw doaU iqAwgY KojY pdu inrbwnw]ausqiq inMdw doaU iqAwgY KojY pdu inrbwnw]ausqiq inMdw doaU iqAwgY KojY pdu inrbwnw]ausqiq inMdw doaU iqAwgY KojY pdu inrbwnw] jn nwnk iehu Kylu kTnu hY iknhUM gurmuiK jwnw] jn nwnk iehu Kylu kTnu hY iknhUM gurmuiK jwnw] jn nwnk iehu Kylu kTnu hY iknhUM gurmuiK jwnw] jn nwnk iehu Kylu kTnu hY iknhUM gurmuiK jwnw] jn nwnk iehu Kylu kTnu hY iknhUM gurmuiK jwnw] (pMnw 219)

    sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI bwxI iqAwg qy vYrwg pRDwn hY[ prMqU ieh vYrwg auhvYrwg nhIN jo sMswrI du`KW qoN fry hoey, sihmy hoey, BgOVy qy auprwm jIvn iv`coN aupjdw hY[ iehinrwSwvwdI vYrwg nhIN[ ieh auh vYrwg hY jo ivsmwdI AvsQw iv`coN, kudrq dy hulws iv`coN qykwdr dy bMidAW nwl ipAwr iv`coN Awqmw dIAW fUMGweIAW qy aucweIAW iv`coN pYdw huMdw:

    jau qau pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI glI myrI Awau]jau qau pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI glI myrI Awau]jau qau pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI glI myrI Awau]jau qau pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI glI myrI Awau]jau qau pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI glI myrI Awau]iequ mwrig pYru DrIjY] isru dIjY kwix n kIjY]iequ mwrig pYru DrIjY] isru dIjY kwix n kIjY]iequ mwrig pYru DrIjY] isru dIjY kwix n kIjY]iequ mwrig pYru DrIjY] isru dIjY kwix n kIjY]iequ mwrig pYru DrIjY] isru dIjY kwix n kIjY] (pMnw 1412)

    ijvyN kMvl Pu`l ic`kV ivc rihMdw hoieAw Awpxy Awp nUM aus qoN au~cw r`Kdw hY, ijvyNmurgwbI pwxI ivc qYrdI hoeI Awpxy prW nUM pwxI ivc iB`jx nhIN idMdI, iqvyN mhwn AwqmwvWAwpxy Awp nUM sMswr ivc rihMidAW hoieAW vI sMswr qoN aupr r`KdIAW hn[ sRI gurU qyg bhwdrswihb jI qyg dy DnI sn[ bIrqw, inrBYqw qy in`frqw dy nwl-nwl koml ihrdy dy vI mwlksn[ gurU swihb ny jo sMdyS sMswr nUM id`qw hY, A`j dy X`ug ivc aus dI bVI loV hY qy ies qoN suMdrisDWq gurU swihb qoN pihlW iksy mhWpurS ny sMswr nUM nhIN id`qw[ auh sMdyS hY:-

  • 3 53 53 53 53 5gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    BY kwhU kau dyq nih nih BY mwnq Awn]BY kwhU kau dyq nih nih BY mwnq Awn]BY kwhU kau dyq nih nih BY mwnq Awn]BY kwhU kau dyq nih nih BY mwnq Awn]BY kwhU kau dyq nih nih BY mwnq Awn] (pMnw 1427)AOrMgzyb dw ihMdUAW nUM qlvwr dy zor nwl muslmwn bxwaux dw Asr vDyry pMjwb qy

    kSmIr 'qy sI[ A`D qoN vDIk ihMdU jnqw muslmwn bxweI jw cu`kI sI[ duKI qy mzlUm ihMdU jnqwkurlw rhI sI[ aus smyN kSmIr dy pMfq iek`Ty ho ky sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dy pws Awey qyihMdU Drm dI r`iKAw vwsqy bynqIAW kIqIAW[ gurU grIb-invwz dw koml ihrdw dRv igAw qyAwp ny kSmIrI pMfqW nUM ikhw ik jwE AOrMgzyb nUM kih idE ik jy sRI gurU qyg bhwdr swihbieslwm dy dwiery ivc Aw jwx qW AsIN swry ihMdU Awpy muslmwn bx jwvWgy[ pMfqW ny ieMj hIkIqw qy AOrMgzyb jo pihlW hI is`KI dI cVHdI klw qoN GbrwauNdw sI qy Awpxy dwdw jhWgIr vWgis`KI nUM S`k dI nzr nwl vyKdw sI, ieh sux ky socx l`gw ik iek`ly gurU swihb nUM ieslwmI Gyryivc ijvyN vI ho sky ilAWdw jwvy, ieh bhuqw muSikl kMm nhIN hovygw, ies leI aus ny sRI gurU qygbhwdr swihb dI igRPqwrI dw hukm dy id`qw[

    sRI gurU qyg bhwdr swihb jI vI dyS rtn krdy sYPwbwd, smwxw, kYQl, l`Kx mwjrw qyrohqk huMdy hoey Awgry phuMcy[ rsqy ivc lokW nUM DIrj hONslw idMdy qy du`K dUr krky nwm bwxI nwljoVdy[ keI QwvW 'qy ijQy pwxI dI AOkV sI, Awp ny bwaulIAW qy KUh lgvwey[ ies qrHW gurU jIis`K sMgqW smyq pRcwr krdy hoey Awgry phuMc gey[ Awgry ivc gurU jI nUM igRPqwr krky id`lIphuMcw id`qw igAw[

    id`lI ivc gurU swihb nUM bhuq v`fy-v`fy lwlc id`qy gey ik auh muslmwn ho jwx pr gurUswihb ny sB nUM Tukrw id`qw[ AKIr AOrMgzyb ny gurU swihb nUM kql krn dw hukm dy id`qw[ gurUswihb nUM ShId krn qoN pihlW aunHW dy nwl Awey is`KW BweI dXwlw jI nUM aubldI dyg ivc ibTwky ShId kIqw igAw qy BweI mqI dws nUM Awry nwl cIr id`qw igAw[ BweI sqI dws nUM rUM ivclpyt ky swV id`qw igAw[ gurU dy lwlW ny h`s ky ShIdIAW pweIAW[ aunHW nUM pihlW ies leIShId kIqw igAw ik aunHW dI iBAwnk qy frwauxI mOq qoN gurU jI fr jwx[ prMqU gurU swihb qWbIrqw, inrBYqw, idRVHqw qy Afolqw dw nUrwnI muj`smw sn, ijnHW Awpxy is`KW nUM vI iehisKwieAw sI[ AwKr Drm dI cwdr sRI gurU qyg bhwdr swihb jI nUM AOrMgzyb dy hukm nwlcWdnI cONk ivKy, ijQy hux gurduAwrw sIs gMj swihb hY, ShId kr id`qw igAw[ ieh ShIdI sMswrdy ieiqhws ivc iek AdùqI qy lwswnI Gtnw hY[ sRI gurU goibMd isMG jI ny Awp jI dI ShIdI bwryies qrHW ibAwn kIqw hY:

    TIkr Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]TIkr Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]TIkr Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]TIkr Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]TIkr Poir idlIis isir pRB pur kIXw pXwn]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]qyg bhwdr sI ikRAw krI n iknhUM Awn]

    sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dy ShIdI purb 'qy swfw ieh &rz bxdw hY ik AsIN sMswrdy kony-kony qk gurU swihb dw sMdyS phuMcweIey ijnHW dUijAW dy Drm leI ShIdI dy ky Drm dyieiqhws ivc iek nvW moV, iek nvW ienklwb ilAWdw hY, ies Shwdq ny sMswr dy svYmwn nUMau~icAW cu`ikAw hY[ (gurduAwrw gzt nvMbr 2012 ivcoN)

  • 3 63 63 63 63 6gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dI sQwpnw15 nvMbr 1920 nUM hoNd ivc AweI SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI is`K pMQ dI mwxm`qI

    sMsQw hY[ lgBg iek sdI dy Awpxy ieiqhws ivc keI auqrw-cVHwA dyKidAW ies ny AwpxykwrjW duAwrw AwpxI SRomxI siQqI nUM brkrwr r`iKAw hY[

    SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI sRI AMimRqsr swihb dI sQwpqI nwl gurduAwirAW dwpRbMD ivAkqI pRbMD 'coN sMsQw dy h`QW 'c AwieAw, ijs nwl is`K isDWq dI sQwpqI hoeI ikivAkqI ivSyS nwloN smUh dI izMmyvwrI izAwdw swrQk hY[ ies nwl ivAkqIgq doSW qoNgurduAwrw pRbMD suqMqr hoieAw[ SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI sRI AMimRqsr swihb dI sQwpnwsmyN ies dw mUl mnorQ gurduAwrw pRbMD nUM sucwrU FMg nwl clwauxw sI Aqy kwnUMnI qOr 'qy vIgurduAwirAW dw pRbMD-syvw-sMBwl iesdw pRmuK kwrj hY[ gurduAwrw Awpxy Awp ivc iek sMsQwhY ijs dy nwl Dwrimk, smwijk, ividAk, rwjnIiqk, siBAwcwrk, AwriQk srokwr juVy hoxkwrn ies pRbMDk sMsQw dw kwrj Kyqr bhuq ivSwl ho igAw hY[

    gurduAwrw pRbMD suDwr lihr SurU hox dw mUl kwrx gurduAwrw pRbMD ivAkqIgq h`QW ivchoxw qy ies ivc ivAkqIgq doS Awauxw sI[ gurduAwrw pRbMD nUM gurmiq jugiq nwl clwaux leI19vIN sdI dy ArMB ivc is`KW 'c cyqnqw AwauxI SurU hoeI[ gurduAwirAW dy pRbMD 'c Awey inGwrpRqI is`K icMqw qy icMqn krn l`gy[ ivAkqIgq icMqw qy cyqnw iek lihr vjoN auBrI jo gurduAwrwpRbMD suDwr lihr dy rUp ivc pRgt hoeI[ gurduAwirAW dy pRbMD 'c Aw rhI igrwvt leI is`KdIvwnW 'c crcw krn l`gy[ cyqn guris`KW ny is`KW dI ies mUl sm`isAw bwry lok lihr pYdwkrn leI bolxw qy ilKxw SurU kIqw[ ies kwrz vwsqy rozwnw AkwlI A^bwr SurU kIqI geI[gurduAwrw cumwlw swihb lwhOr dw mwmlw ies dw pihlw kwrn bixAw[ gurduAwrw bwby dI byrisAwlkot dw pRbMD guris`KW dy h`QW 'c Awauxw ies dI pihlI sPlqw sI[ gurduAwrw bwby dI byrdw pRbMD sMBwlx qoN kuJ idnW bwAd hI sRI drbwr swihb qy sRI Akwl q^q swihb dw pRbMDmhMqW-pujwrIAW qoN Awzwd krvw ilAw[ iek mhIny dy AMdr hI SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytIsRI AMimRqsr swihb sQwpq ho geI BwvyN ik kwnUMnI mwnqw is`K gurduAwrw AYkt 1925 hoNd 'cAwaux nwl imlI pr ies smyN pRmuK ieiqhwsk gurduAwirAW dw pRbMD SRomxI gurduAwrw pRbMDkkmytI hI krdI rhI[ gurduAwrw pRbMD pMQk h`QW 'c ilAwaux leI gurduAwrw pRbMD suDwr lihrqihq lMmw sMGrS krnw ipAw, ijs dOrwn cwbIAW dw morcw, gurU ky bwg dw morcw, gu: gMgsrjYqo dw morcw, BweI ByrU dw morcw, nnkwxw swihb dw morcw Awid l`gy[ ies dOrwn iBAwnk swkyvwpry, bhuq is`KW nUM ShIdI jwm pIxw ipAw, jylHW k`tIAW qy qsIhy J`lxy pey[SRomxI gurduAwrwpRbMDk kmytI dy hoNd 'c Awaux smyN kuJ iek igxqI dy gurduAwry hI pRbMD 'c Awey ijnHW dw pRbMDsmu`cy rUp 'c SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI krdI[ pihly dOr 'c sRI drbwr swihb sRI AMimRqsrswihb qy gurduAwrw jnm AsQwn nnkwxw swihb dy pRbMD vl ivSyS iDAwn id`qw igAw[ iessmyN dOrwn kyvl pRbMDkI mwmilAW qIk hI SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI sImq rhI[ smyN-smyNieiqhwisk gurduAwry SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRbMD 'c Swml huMdy gey[ ies smyN pMjwb,hirAwxw, cMfIgVH qy ihmwcl pRdyS, cwr rwjW 'c SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI pRmùK ieiqhwiskgurduAwirAW dw pRbMD dyKdI hY[ dyS-vMf qoN pihlW kyvl 7 v`fy ieiqhwsk gurduAwirAW dw pRbMD

    -idljIq isMG 'bydI'*

    *AYfI. sk`qr, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr swihb[

  • 3 73 73 73 73 7gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    dyKdI sI ijnHW 'c sRI AMimRqsr, qrnqwrn, kysgVH swihb, mukqsr swihb, nnkwxw swihb,pMjw swihb, fyrw swihb lwhOr sn[ dyS vMf hox kwrn nnkwxw swihb, pMjw swihb qy fyrwswihb lwhOr dy gurduAwirAW dw pRbMD SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI pwsoN jWdw irhw[ iPrpMjwb 'c pYpsU Kyqr Swml hox krky pitAwlw, sulqwnpur loDI, jINd, Dmqwn, qlvMfI swbo dyieiqhwisk gurduAwry SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRbMD ADIn Aw gey[ ienHW gurduAwirAWdw pRbMD pihlW lokl kmytI pws sI pr 1944 'c is`K gurduAwrw kwnUMn 'c hoeI qrmIm nwlgurduAwrw kwnUMn dI Dwrw 85 ADIn Aw gey[ bwkI dy gurduAwirAW dw pRbMD lokl kmytI rwhINdyiKAw jWdw hY jo gurduAwrw kwnUMn dI Dwrw 87 ADIn AwauNdy hn[ ies smyN gurduAwrw kwnUMndI Dwrw 85 ADIn SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI sRI AMimRqsr swihb dy is`Dy pRbMD 'c 70gurduAwry pMjwb rwj 'c Aqy 8 gurduAwry hirAwxw rwj 'c siQq hn, ies qoN ielwvw sYkSn87 dy 7 gurduAwry isDy pRbMD ADIn hn[ ienHW gurduAwirAW dI kuL Awmdn dw dsvMD SRomxIgurduAwrw pRbMDk kmytI pws jmHW huMdw hY[ ienHW gurduAwirAW 'c Dwrimk PMf, ividAw PMf,kudrqI AwPqW Awid dy PMf ley jWdy hn ijnHW dI vrqoN SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v`K-v`KkwrjW vwsqy krdI hY[ bwkI gurduAwrw Awmdn kVwih pRSwid, lMgr, irhwieS, mulwzmW qygurduAwirAW dI BlweI gurduAwirAW vloN kIqI jWdI hY[

    SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dw mUl mksd qW gurduAwrw pRbMD nUM sucwrU FMg nwlclwauxw hY pr ieh sMsQw bhu-mMqvI sMsQw hY ijs dw ADwr gurduAwrw hY Aqy gurduAwrw sMsQwdw kwrj Kyqr vI bhu-mMqvI qy bhu-idSwvI hoxw hY[ SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI sRI AMimRqsrswihb dw muK audyS gurduAwirAW dw sucwrU pRbMD krnw, is`K mrXwdw nUM lwgU krnw, gurduAwirAWdI Awmdn nUM gurduAwirAW dI syvw-sMBwl, lMgr, ividAw dy pRswr, loVvMdW dI shwieqw leIvrqx Awid nUM inSicq krnw hY[ gurduAwirAW dy pRbMD dy nwl-nwl ieh sMsQw Dwrimk,iv`idAk, smwijk, rwjnIiqk Aqy AwriQk Kyqr ivc sm`ucy pMQ dI inrMqr AgvweI krdI AwrhI hY[ A`j lgBg 100 qoN v`D iv`idAk Adwry ies sMsQw dy pRbMD ADIn clwey jw rhy hn[ijnHW ivcoN sRI gurU gRMQ swihb ivSv XUnIvristI &qihgVH swihb, sRI gurU rwmdws mYfIklXunIvristI AMimRqsr, gurU nwnk Kwlsw kwlj muMbeI, mwqw gujrI kwlj &qihgVH swihb, sRIgurU qyg bhwdr kwlj sRI AnMdpur swihb, gurU nwnk kwlj mogw, bI.ey.AY~s. Kwlsw kwljgVHSMkr, Kwlsw kwlj pitAwlw, gurU nwnk kwlj buFlwfw, Kwlsw kwlj gVHdIvwl, gurUnwnk ieMjInIAirMg kwlj &qihgVH swihb, mIrI-pIrI mYfIkl kwlj, Swhbwd mwrkMfw(hirAwxw) Aqy sRI gurU rwmdws fYNtl kwlj AMimRqsr Awid hn[

    gurmiq isDWqW aupr pihrw dyx vwlI ieh sMsQw mnu`Kqw au~qy koeI muSikl bxdI hY qWdu`K dI GVI smyN ibnW iksy ivqkry 'qy mnu`Kqw dI syvw iv`c KVHnw Awpxw Prz smJdI hY[Awpxy iesy Prz qihq SRomxI kmytI ny sdw hI kudrqI Aw&qW smyN Drm-krm Anuswr lokW dIsyvw kIqI hY[ gujrwq dy BUcwl, AMfymwn-in`kobwr dI sunwmI, lyh-ldwK Aqy au~qrwKMf ivcb`dl P`tx qy hVH Awaux smyN ies SRomxI is`K sMsQw v`loN inBweI Swndwr BUimkw Xwd r`KxXoghY[ jMmU-kSmIr ivc iBAwnk hVHW smyN ies SRomxI sMsQw ny hVH pRBwivq lokW dI bWh PVI hY[jMmU-kSmIr dy hVH pRBwivq ielwikAW iv`c SRomxI kmytI v`loN inBweIAW syvwvW dI SlwGw sMswrBr ivc hr pwisauN hoeI hY, ijs nwl is`KW dy syvw-Bwvnw vwly Aks ny dunIAw dw iDAwn Awpxyv`l iK`icAw hY[ iesy qrHW nypwl ivKy SRomxI kmytI dIAW syvwvW vI SlwGwXog rhIAW hn[

  • 3 83 83 83 83 8gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    iqMn jMgI jrnYlW dIAW qsvIrW dI sQwpnws. hrivMdr isMG ̂ wlsw

    SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI vloN kyNdrI is`K AjwiebGr, sRI drbwr swihb, AMimRqsrivKy iqMn jMgI jrnYlW dIAW qsvIrW dI sQwpnw kIqI geI hY[ SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytIvloN kyNdrI is`K AjwiebGr dI sQwpnw 1957 eI: ivc kIqI geI sI[ ies is`K AjwiebGrivc purwqn h`Q-ilKqW, gurU swihbwn Aqy isMG srdwrW dy Ssqr, bsqr, is`K rwj dy is`ky Aqypurwqn swz Awid pRdrSq kIqy gey hn[ ies qoN ielwvw pRis`D klwkwrW vloN gurU swihbwn, is`KjrnYlW, is`K ShIdW dy iqAwr kIqy ic`qr vI pRdriSq hn[ SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI vloN31 AkqUbr, 2017 nUM dyS dI eykqw Aqy AKMfqw nUM kwiem r`Kx leI jUJx vwly, is`K kOm dIAwn Aqy Swn vDwaux vwly is`K XoDy jnrl hrbKS isMG, hvweI POj dy muKI rhy mwrSl ArjnisMG, bMglwdyS nUM Awzwd krwaux vwly lYPtInYNt jnrl jgjIq isMG dIAW qsvIrW kyNdrI is`KAjwiebGr ivKy lgweIAW geIAW hn[ ies qoN pihlW jrnYl ibkrm isMG dw ic`qr vI kyNdrIis`K AjwiebGr ivKy l`igAw hoieAw hY[ jrnYl ibkrm isMG nUM kSmIr dw r`iKAk krky hux q`klok Xwd krdy hn[ aunHW vloN idKweI dlyrI dw sdkw sI ik 1947 ivc kbwielI hmly nUMpCwiVAw igAw[mhwn XoDw lYPtInYNt jnrl hrbKS isMGmhwn XoDw lYPtInYNt jnrl hrbKS isMGmhwn XoDw lYPtInYNt jnrl hrbKS isMGmhwn XoDw lYPtInYNt jnrl hrbKS isMGmhwn XoDw lYPtInYNt jnrl hrbKS isMG

    Bwrq dy ieiqhws ivc duSmxW nwl lohw lYx vwly Aqy duSmxW dy dMd K`ty krn vwly is`KjrnYlW ivcoN lYPtInYNt jnrl hrbKS isMG nUM vI hmySw Xwd kIqw jWdw rhygw[ jnrl hrbKSisMG dw jnm 1 AkqUbr, 1913 eI: nUM fw. hrnwm isMG dy gRih mwqw cMd kOr dI ku`KoN ipMfbfru`KW, izlHw sMgrUr ivKy hoieAw[ jnrl hrbKS isMG ny muFlI iv`idAw msqUAwxw swihb qysrkwrI hweI skUl sMgrUr qoN leI Aqy au~c iv`idAw AY~P.sI. kwlj lwhOr qoN pRwpq kIqI[

    s. hrbKS isMG 1935 ivc ieMfIAn imltrI AkYfmI dyhrwdUn qoN sYikMf lYPtInYNt bxgey Aqy is`K rYjmYNt ivc inXukq hoey[ s. hrbKS isMG qIKx bu`DI, Xog Xu`D nIqI dy kwrn hImeI, 1948 ivc aunHW nUM hukm hoieAw ik auh A`gy vDx Aqy iqQvwl 'qy kbzw krn qW jo duSmxdy itkwxy nUM kwbU kIqw jw sky, ijQoN ik auh hMdvwrw vwdI v`l kwrvweIAW krdy sn[ iehkwrvweI muz`Prwbwd qoN gurwies q`k dI sMcwr AvsQw nUM nSt krn leI vI zrUrI sI[ aus smyNkbwielI gurIlw FMg Apxw ky Xu`D kr rhy sn[ auh cwhuMdy sn ik iksy qrIky corI-Cupy vwdI ivcGuspYT kIqI jwvy[

    lYPtInYNt jnrl hrbKS isMG ny 1965 eI: ivc Bwrq-pwik jMg smyN swrI XojnwiqAwr kIqI ik duSmx dy hmly dw mukwblw ikvyN krnw hY Aqy duSmx 'qy kwbU ikvyN pwauxw hY?aus smyN pwiksqwn sRI AMimRqsr swihb 'qy kbzw kr ky id`lI lwl iklHy 'qy pwiksqwnI JMfwJulwauxw cwhuMdw sI[ lYPtInYNt jnrl hrbKS isMG vloN POjW nUM id`qI h`lwSyrI ny pwiksqwn dIAWXojnwvW nUM im`tI ivc imlw id`qw[ jy aus vyly lYPtInYNt jnrl hrbKS isMG audoN dy jnrl jy. ky.cODrI dI QW AwpxI soc muqwibk nw cldy qW BwrqI pMjwb dw nkSw kuJ hor huMdw Aqy smu`cy Bwrqdw FWcw vI ih`l jwxw sI[ is`K jvwnW dI dlyrI ny pwiksqwn dy ivdySW qoN pRwpq kIqy nvyN iksmdy hiQAwr, tYNk, qopW nUM nkwrw kr id`qw[ lYPtInYNt jnrl hrbKS isMG dI bIrqw kwrn Bwrq

  • 3 93 93 93 93 9gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    srkwr vloN aunHW nUM vIr c`kr, pdm BUSx dy ky snmwinq kIqw igAw[ jnrl hrbKS isMG dwidhWq 14 nvMbr, 1999 eI: nUM hoieAw[ SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI vloN 31 AkqUbr2017 eI: nUM aunHW dI qsvIr kyNdrI is`K AjwiebGr ivc lgweI geI hY[hvweI &Oj dw jrnYl mwrSl Arjn isMGhvweI &Oj dw jrnYl mwrSl Arjn isMGhvweI &Oj dw jrnYl mwrSl Arjn isMGhvweI &Oj dw jrnYl mwrSl Arjn isMGhvweI &Oj dw jrnYl mwrSl Arjn isMG

    Bwrq dy hvweI POj dy jrnYlW 'coN sB qoN v`D, inpuMn, infr, isAwxp BrpUr jrnYl s.Arjn isMG dw jnm 15 ApRYl, 1919 eI: nUM lwielpur ivKy hoieAw[ s. Arjn isMG nysrkwrI kwlj lwhOr qoN iv`idAw pRwpq kIqI[ s. Arjn isMG kwlj dy smyN iek au~Gy iKfwrIsn[ s. Arjn isMG nUM pVHweI auprMq dsMbr, 1939 eI: nUM hvweI sYnw ivc kimSn imilAw[s. Arjn isMG nUM ivdySW ivc jw ky jwxkwrI hwsl krn dw mOkw vI imilAw[ sMn 1965 dIBwrq-pwik jMg smyN s: Arjn isMG ny jo kwrnwmy kr idKwey, aus nUM dyK ky sB hYrwn rih gey[s. Arjn isMG iek au~c drjy dy Aqy kmwl dy hvwbwz sn[ auh iek Aijhy kmWfr sn, ijnHWny sB dw ivSvws qy ipAwr ij`iqAw hoieAw sI[ Bwrq-pwiksqwn dI 1965 dI jMg smyN idKweIXogqw nUM dyKdy hoey Bwrq srkwr ny 1965 eI: ivc aunHW nUM pdm ivBUSx pRdwn kIqw[ sMn1971 ivc jdoN iPr Bwrq-pwiksqwn jMg hoeI qW auh BwrqI hvweI sYnw dy cIP mwrSl snAqy eyAr mwrSl dw rYNk sI[ ies jMg qoN bwAd aunHW nUM Bwrq dw pihlw cIP mwrSl bxwieAwigAw[ Bwrq srkwr ny 26 PrvrI, 2002 eI: nUM 83 swl dI aumr ivc aunHW nUM mwrSl dwiKqwb dy ky snmwinq kIqw[ aunHW ny 60 v`K-v`K qrHW dy jhwzW dIAW aufwnW BrIAW[ aunHW dwidhWq 98 swl dI aumr ivc 16 sqMbr, 2017 nUM hoieAw[ SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI vloN31 AkqUbr, 2017 nUM aunHW dI qsvIr kyNdrI is`K AjwiebGr ivc lgweI geI hY[bMglwdyS nUM Awzwd krwaux vwlw lYP: jnrl jgjIq isMG AroVwbMglwdyS nUM Awzwd krwaux vwlw lYP: jnrl jgjIq isMG AroVwbMglwdyS nUM Awzwd krwaux vwlw lYP: jnrl jgjIq isMG AroVwbMglwdyS nUM Awzwd krwaux vwlw lYP: jnrl jgjIq isMG AroVwbMglwdyS nUM Awzwd krwaux vwlw lYP: jnrl jgjIq isMG AroVw

    s. jgjIq isMG AroVw dw jnm 13 PrvrI, 1917 eI: nUM AMimRqsr ivKy hoieAw[ auhv`K-v`K iviSAW, imltrI Xu`D klw Aqy Drm ivc idlcspI r`Kdy sn[ aunHW ny XwhIAw KW AqypwiksqwnI jnrl Abdul hmId dy nwl iek`iTAW isKlweI pRwpq kIqI[ aunHW nUM 1938 ivcpMjwb rYjmYNt ivc kimSn imilAw Aqy aunHW ny keI AhuidAW au~qy kMm kIqw[ s. jgjIq isMGAroVw ny 1969 ivc sYnw dy muKI jnrl mwxkSwh qoN pUrbI kmWf dw cwrj ilAw[ bMglwdySivc kIqy gey sPl qU&wnI hmly dw ishrw jnrl jgjIq isMG dy isr b`Jdw sI[ ies qrHW s.jgjIq isMG nUM bMglwdyS Awzwd krwaux vwlw nwiek AwiKAw jw skdw hY[ BwvyN bMglwdyS dIAwzwdI dI lVweI mukqI vwihnI qy auQoN dy rwjsI nyqw lV rhy sn pr BwrqI POjW nUM ijvyN iesAwzwdI dI lVweI ivc Swiml hoxw ipAw qy pwiksqwnI POj nwl t`kr lYxI peI, aus dI swrIXojnw Aqy ij`q dw ishrw s. jgjIq isMG AroVw dy isr hI b`Jdw hY[ s. AroVw dI AgvweI ivcBwrqI POjW ny pwiksqwnI POj dy Aijhy dMd K`ty kIqy Aqy pwiksqwnI POjW nUM ieauN Gyr ilAw ikpwiksqwnI POjW kol hiQAwr su`t ky Awqm-smrpx krn qoN ibnW hor koeI rwh nhIN sI[ so,pwiksqwn dy lYPtInYNt jnrl inAwzI ny Awpxy 93,000 POjIAW smyq 16 dsMbr, 1971 nUMSwm dy 4 v`j ky 51 imMt 'qy jnrl jgjIq isMG AroVw A`gy Awpxy hiQAwr su`t id`qy[ jnrljgjIq isMG AroVw dI bhwdrI dy crcy sB pwsy hox l`gy[ SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI vloN 31AkqUbr, 2017 nUM jnrl jgjIq isMG AroVw dI qsvIr kyNdrI is`K AjwiebGr ivKy lgweIgeI hY[

    (7 nvMbr 2017 dy rojwnw AjIq AKbwr ivcoN)

  • 4 04 04 04 04 0gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    gurU qyg bhwdr dI Shwdq-s. dwn isMNG koml*

    A~j Pyr id`lI Sihr ivc,fONfI hY ip`tI jw rhI [suixAw ey cWdnI coNk ivc,kihrI hnyrI Aw rhI [

    Aw jwE ! ijs ny vyKxw,A~j koqvwlI swhmxy [lE kql huMdw vyK lo,is`KW dw vwlI swhmxy [

    id`lI dw idl hY ro irhw.is`KW dy idl ipAW hOl hY [ikauNik igrwieAw jw irhw,is`K Drm dw A`j DOl hY [

    kuJ sux ky kuVHdy jw rhy,kuJ GrIN muVdy jw rhy [kuJ sux ky n`Ty Aw rhy,k`Ty ho juVdy Aw rhy [

    sI BIV eynI v`D geI,iek mylw ijhw sI l`igAw [pihlW vI eysy jgHw qy,sI hVH lhU dw v`igAw [

    Esy hI QW iek sMq nMU,ipMjry coN AWdw igAw ey [ichry dy auqy sv`rn-c`kr,jg-mgWdw ipAw ey [

    ieSnwn kIqw sUrmyN,qy bohV Q~ly bih gey [qObw hI qObw krn lokIN,idlW ivc ny fih gey [

    AOh h`tw k`tw Aw igAw,"jlwl dIn" j`lwd hY [ijs h`Q iq`KI Dwr dw,iek cmkdw POlwd hY [

    AOh kwzI "vhwb au~lw",Aw KV igAw ivckwr hY [

  • 4 14 14 14 14 1gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    qy Pqvw pVHn dy vwsqy,auh ho igAw qeIAwr hY [

    Eh pu`Cdw ey gurW nMU,"ikauN du`KVy ho sih rhy !hUrW qy jnq C`f ky,ikauN mOq mu`l ho lY rhy !

    mMn lo jy dIn-muhMmdI,j`nq pucwey jwEgy [nhIN qW hY mOq swhmxy,huxyN hI mukwey jwEgy ["

    kihMdy gurU jI "g`l qMU,mgroN jo AwKI TIk hY [swnMU auho mnzUr hY,p`Qr dy au`qy lIk hY ["

    c`l j`lwdw! iqAwr ho,kr Awpxy qMU kMm nMU [jo gRwhk swfy cMm dw,kih dy auh sWBy cMm nMU,

    Eh SihnSwh AOrMgzyb,jo AwdmI KUMKwr hY [lKW ibdoSy jIAW dw,isr ijsdy lhU svwr hY [

    ieh isr Juky jd r`b nMU,qMU lwh imrw ieh isr lvIN [mYN kwr AwpxI krWgw,qMU kwr AwpxI kr lvIN ["

    hYN SurU kIqw 'jpujI',qy Bog pwieAw siqgurW [iPr AwK ky DMn vwihgurU,isr nMU invwieAw siqgurW [

    'qyg' qy AOh qyg c`lI,vyKdw ipAw j`g hY [AOr isr ipAw hY v`Krw,AOh DV ipAw Al`g hY [

    eyDr ies KwkI PrS qy,swry hI hY hY ho geI [auDr aus nIly ArS qy,'koml' jI jY jY ho geI [

    'ivrsw Kwlsy dw' pusqk ivcoN

  • 4 24 24 24 24 2gurduAwrw gzt m`Gr (nvMbr 2017)

    12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678

    ^brnwmwsRI nnkwxw swihb ivKy is̀K Ajwieb Gr bxwieAw

    jwvygw -pRo: ikrpwl isMG bfUMgrsRI nnkwxw swihb ivKy hI BweI mrdwnw jI dy nwm 'qy gurbwxI

    sMgIq AkYfmI sQwpq krn nUM pRvwngI

    SRomxI kmytI dI AMiqRMg kmytI ny ley Aihm PYslyPqihgVH swihb, - gurduAwrw sRI PqihgVH swihb ivKy pRo: ikrpwl isMG bfUMgr dI AgvweI ivchoeI SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI sRI AMimRqsr dI AMiqRMg kmytI dI iek`qrqw ny A`j AihmPYsly kridAW ijQy sRI gurU nwnk dyv jI dy pRkwS AsQwn sRI nnkwxw swihb ivKy is`K AjwiebGr bxwaux dw PYslw kIqw auQy hI sRI nnkwxw swihb ivKy b`icAW nUM gurmiq sMgIq dI isKlweIdyx leI BweI mrdwnw jI dy nwm 'qy gurbwxI sMgIq AkYfmI sQwpq krn nUM vI pRvwngI id`qI[ies qoN ielwvw jUn 1984 nUM s`cKMf