SAUDE E ENFERMIDADE• Según a OMS a saude é un estado de benestar físico, mental e social. A

enfermidade, é unha alteración do estado de saúde ou perda do benestar físico, psíquico ou social.

• Calidade de vida é o grao de benestar que permite actuar e sentir a súa vida de forma positiva. Depende de factores como a saúde física e mental, o nivel de autonomia e das suas relacións sociais. Un dos principais indicadores da calidade de vida é a esperanza de vida que é unha estimación da media dos anos que viviría un grupo de persoas nacidas nun ano se non variasen condicións sanitarias e sociais na zona de estudo. Actualmente úsase a esperanza de vida libre de minusvalidez, que estima os anos de vida en bo estado de saúde.

Factores dá saude

• A saúde está sometida a unha serie de factores que poden ter a súa orixe en distintos ámbitos:

• No propio organismo. Factores xenéticos e biolóxicos

• No ambiente que te rodea. Factores ambientais

• Nos hábitos de vida. Factores persoais (factores de risco)

• No ámbito sociocultural. Factores sociais

.

Factores genéticos• Os xenes e o ambiente. A interacción

entre o xenotipo (a información xenética) e o ambiente no que se vive son responsables de procesos patolóxicos como:

• Enfermidades de orixe xenética. Son orixinadas por mutacións, afectan á estrutura do corpo, a fisioloxía xeral do organismo ou ao metabolismo.

• Malformacións conxénitas. Están presentes ao nacer o individuo. Poden ter orixe genética, ou orixe ambiental, por o abuso de drogas e o alcol, as infeccións e a exposición a produtos químicos e a radiacións.

• Predisposición xenética a enfermidades. Algunhas aparecen entre os membros dunha mesma familia, debido a que existe unha predisposición xenética, pero os desencadenantes da enfermidade solen ser factores ambientáis. Ex enfermidades cardiovasculares, algúns cancros e algunhas enfermidades reumáticas e mentáis.

.

• Sexo. As diferenzas entre homes e mulleres reflíctense tamén na saúde, como o cancro de mama e de útero nas mulleres e o de próstata nos homes. Ademáis, a diferenzas entre sexos pode causar problemas sociais que afectan o estado de saúde, como sucede coa discriminación, o acoso e os malos tratos.

• Proceso de avellentamento. Está condicionado xeneticamente e influenciado por factores ambientáis. As causas do avellentamento son múltiples: Aparición de mutacións, perda de células nos órganos, esgotamento do sistema neuroendócrino e do sistema inmunolóxico, efecto de radicáis libres.

• Entre as consecuencias do avellentamento que máis afectan o estado de saúde dos individuo están a atrofia progresiva dos órganos e tecidos, o descenso do rendemento cardíaco e muscular e da capacidade mental, a deficiencia inmunolóxica que favorece a aparición de procesos turmorais e infecciosos e o aumento da vulnerabilidade fronte aos traumatismos. Algúns de efectos do avellentamento teñen a súa orixe nos estilos de vida non saudables e poden ser controlados.

.Factores biolóxicos

Factores persoais

• Dependen de cada ser humano e do seu estilo de vida. Os principáis son:

• Situación e condicionamentos socio- económicos. Están relacionados con: A situación económica, a pobreza e o paro dan lugar á marxinación social e riscos. A cultura pode afectar a saúde, como sucede coa discriminación por razón de sexo ou relixiosas. A vida familiar e social. O estrés provoca cambios físicos e psíquicos que afectan a saúde.

• Actitude e conduta. Poden afectar favorablemente a saúde ou ben ser factores de risco e podense cambiar de forma consciente, posto que os eliximos libremente.

• Os máis importantes: Os hábitos de alimentación, o tabaco, o alcohol, as drogas o exercicio físico, o comportamento sexual e a hixiene e o coidado persoal que ademàis de previr a aparición de enfermidades infecciosas, afectan o estado físico e teñen unha incidencia notable sobre a propia imaxe.

.

Factores ambientáis

• Afectan a saúde actuando como factores de risco. Están relacionados coa área ou pais no que se vive, coas vivendas, e co lugar e tipo de traballo. Os máis importantes son:

• Calidade da auga. A auga non contaminada é un factor determinante da saúde, durante o século XX, a vida media dos seres humanos duplicouse nos países desenvolvidos grazas á dispoñibilidade de auga potable.

• Atención sanitaria. Depende de cada país, dos seus recursos e de se o seu sistema de saúde é público ou privado e da sua accesibilidade a poboación.

• Calidade do medio. Algúns riscos son globais, como a contaminación atmosférica, outros dependen da zona na que se vive: presenza de industrias, ruidos, os residuos, pesticidas, metáis pesados….

.

Factores ambientáis II

• Exposición a axentes infecciosos e parásitos, depende de factores como a calidade do medio, da auga, a alimentación e os hábitos de vida. O control sanitario dos alimentos e dos animáis reduciu a transmisión de enfermidades in­fecciosas e parasitarias, xa que son vectores de axentes patóxenos.

• Exposición a axentes canceríxenos, producen mutacións que inducen o desenvolvemento do cancro, coma a radioactividade, as radiacións ultravioleta, e substancias químicas, como o radon, que se acumula en vivendas ou as dioxinas e o benzopireno, que se orixinan nalgunhas combustións.

• Outros factores: As características do país no que viven, o clima, a dispoñibilidade de alimentos a guerra, o terrorismo, o tráfico ou o ambiente laboral son algúns exemplos.

.

CLASIFICACIÓN DAS ENFERMIDADES

ENFERMIDADES E ALIMENTACIÓN

ENFERMIDADES CARDIOVASCULARES•Ateroesclerose.­ Engrosamento das paredes das arterias por depósito de colesterol que forman trombos (coagulo sanguíneo) ou aneurismo( estreitamento da parede arterial) que provouca unha dilatación arterial que pode estoupar e producir unha hemorraxia.•Accidentes cerebrovaculares.­ Interrupción do fluxo de sangue o cerebro que provouca parálisis severa ou morte•Enfermidades coronarias Infarto de miocardio.­ Morte de células do corazón por falta de osíxeno

Anxina de peito.­ Mais leve. Estreitamento das arterias coronarias que limita o rego sanguíneo e osíxeno as células do corazón.

OS FACTORES DE RISCO PARA AS ENFERMIDADES CARDIOVACULARES

•idade avanzada•sexo masculino•historia familiar de enfermidades cardiovasculares•hipertensión arterial•hipercolestoremia•elevado estrés emocional•falta de exercicio físico•obesidade•tabaco, bebidas alcohólicas

ENFERMIDADES DEXENERATIVAS

ENFERMEIDADES MENTAIS

ENFERMIDADES INFECCIOSAS

ENFERMIDADES BACTERIANAS

O DESENVOLVEMENTO DÁS ENFERMIDADES INFECCIOSAS

Unha enfermidade infecciosa segue varias fases:1. Infección. O microorganismo chega ao corpo, penetra ou seu interior e comeza a reproducirse.2. Período de incubación. É ou tempo que transcorre dende a infección ata que comezan a aparecer síntomas. Algunhas enfermidades, como a gripe, teñen períodos de incubación moi curtos. Outros, como ou sida, teñen períodos longos, de varios anos.3. Período agudo. Nel a enfermidade maniféstase plenamente, con síntomas como febre, dor, calafríos...4. Período de declive. Os síntomas dá enfermidade van cedendo, porque ou noso corpo a vai vencendo ou ben porque tomamos algún medicamento.5. Convalecencia. O paciente vai recobrando ás súas forzas ata que volve estar san.Os síntomas que aparecen na fase aguda dá enfermidade débense aos dános que provocan os microorganismos. Ás bacterias e os virus actúan de distinto xeito.

A PREVENCIÓN DÁS ENFERMIDADES INFECCIOSASO mellor xeito de previr ás enfermidades infecciosas é tratar de evitar a súa transmisión adoptando certos hábitos. Por exemplo:• Non tomar auga de regueiros ou fontes que puidese estar contaminada. Ao viaxar a países nos que a auga poida estar contaminada débese tomar sempre embotellada.• Conservar e manipular os alimentos segundo ás normas que aparezan nos seus envases.• Quentar ben e, se é posible, ferver a comida preparada.• Lavar ben ás verduras, froitas e hortalizas que se vaian tomar cruas. Mesmo pódese agregar unha gota de lixiviar.• Lavarse ás mans despois de ir ao servizo e antes de comer e de manipular alimentos.• Utilizar ou preservativo ao manter relacións sexuais. Así se preveñen embarazos non desexados e enfermidades de transmisión sexual.

OS MECANISMOS DE DEFENSA CONTRA ÁS INFECCIÓNS

• Ou noso organismo evita a infección mediante,dos tipos de mecanismos de defensa:

• • Mecanismos inespecíficos de defensa. Deféndennos fronte a calquera infección.

• • Mecanismos específicos de defensa. Van dirixidos contra cada microorganismo concreto que entre en contacto connosco. Identifícano, recoñéceno como estraño e elaboran unha estratexia de defensa específica. Estes mecanismos constitúen ou sistema inmunitario.

BARREIRAS DEFENSIVAS

• Defensas inespecíficas– Barreiras externas.- 1ª barreira defensiva

» Pel» Mucosas» Secrecións

– Resposta celular inespecífica.-2º barreira defensiva» Secreción de sustancias» Reacción inflamatoria» Macrófagos e microfagos

• Defensas especificas– Resposta inmune celular e humoral

OS MECANISMOS INESPECÍFICOS

• Ou noso corpo dispón de diversas barreiras para evitar ser invadido:

• • A pel. É unha barreira infranqueable para a maioría dous microorganismos, salvo que exista algunha ferida.

• • Ás mucosas. Son os epitelios que recobren ás cavidades corporais en contacto co exterior, como ou aparato dixestivo e ou respiratorio, ás vías urinarias e os órganos xenitais femininos. Están recubertos de moco e de secrecións que destrúen os microorganismos.

• • A inflamación. É unha resposta do organismo ante os microorganismos ou ante calquera partícula allea que chegue ao interior. A zona por onde penetran os microorganismos arrubiarse, ínchase, aumenta a súa temperatura e doe. Na inflamación interveñen algúns glóbulos brancos do sangue, que se dirixen á zona e fagocitan aos microorganismos e os destrúen.

BARREIRAS EXTERNAS

A INFLAMACIÓN

O SISTEMA INMUNITARIO

• O compoñente máis importante do sistema inmunitario son uns glóbulos brancos do sangue chamados linfocitos. Estas células son capaces de recoñecer os microorganismos ou calquera elemento alleo ao noso corpo. Existen dous tipos de linfocitos: os linfocitos B e os linfocitos T. Cada tipo actúa dunha forma diferente.

• Calquera microorganismo presenta na súa superficie proteínas ou outras moléculas, distintas ás que existen non noso corpo, que son recoñecidos por ás células do sistema inmunitario. Estas moléculas chámanse antíxenos e poden desencadear a resposta inmunitaria.

ANTICORPO

UNIÓN ANTÍXENO-ANTICORPO

INMUNIDAD CELULAR E HUMORAL

RESPOSTA INMUNE CELULAR E HUMORAL

O SISTEMA INMUNITARIO

REACCIÓN ALÉRXICA

MANIFESTACIÓNS ALERXICAS

ACCION DA HISTAMINA

MANIFESTACIÓNS ALERXICAS

CHOQUE ANAFILÁCTICO

QUE É UN TUMOR

• Nos tecidos normais hai células que se dividen para producir células que substitúan as que están xa vellas ou deterioradas. Estas deben morrer para deixar espazo ás novas. Existe un equilibrio entre a produción de células novas e a morte das vellas, de maneira que non se produzan máis células das necesarias. En ocasións este equilibrio altérase, ben porque se producen máis células das necesarias ou porque as células vellas non morren cando lles corresponde. Neses casos aparece un tumor, que se define como unha masa de tecido desorganizado.

• A maior parte dos tumores son tumores benignos. Son aqueles que crecen localmente, é dicir, quedan no lugar no que se formaron, pois as as súas células non se desprazan. Aínda que poden chegar a ter un gran tamaño, en xeral os tumores benignos se poden extirpar por medio de cirurxía e non adoitan poñer en perigo a vida do enfermo.

TUMORES MALIGNOS: O CANCROO cancro é unha das principais causas de morte. Aínda que hai que recoñecer que se avanzou moito e hoxe moitos tipos de cancro se curan se se detectan precozmente. Cáncer é sinónimo de tumor maligno.Un tumor maligno é aquel as células do cal se poden desprazar dende o lugar inicial do tumor para dar novos tumores noutras partes do corpo.Así, as células dun tumor maligno teñen dúas características:• Invasividad. Capacidade de penetrar e estenderse polos tecidos contiguos.• Metástase. Capacidade de penetrar dentro dos vasos sanguíneos e linfáticos, moverse polo sangue e a linfa e depositarse en calquera parte do corpo para formar un segundo tumor (tumor metastásico).

CANCRO

Fases no desenvolvemento dun cancro. 1. As células dun tecido proliferan e dan orixe aínda tumor. 2. As células invaden os tecidos contiguos 3. Algunhas células tumorais chegan ao torrente sanguíneo. 4. As células tumorais saen dos vasos sanguíneos en zonas afastadas. 5. Prodúcese metástase.

O TRATAMENTO DO CANCROHoxe en día, aínda que o cancro segue sendo unha enfermidade grave, existen numerosos tratamentos que aumentan moito a esperanza de vida dos pacientes ou, mesmo, os chegan a curar totalmente.1. Cirurxía. Consiste na extirpación da masa tumoral. Para que sexa efectiva débese extirpar totalmente o tumor, cun bordo de tecido san, para asegurarse de que non queden células tumorais.2. Radioterapia. Consiste na utilización de radiacións para destruír as células cancerosas. A radiación tamén dana os tecidos veciños normais, aínda que existen diversas técnicas para minimizar este dano.3. Quimioterapia. Consiste na administración de fármacos que causan a morte das células cancerosas. Estes fármacos tamén afectan, aínda que en menor medida, ás células normais.4. Tratamentos hormonais. Son efectivos nalgúns cancros que requiren a presenza de hormonas para desenvolverse. Consisten na utilización de fármacos que contrarrestan os efectos das devanditas hormonas. Empréganse nalgúns cancros de mama, de ovario e de próstata.5. Inmunoterapia. Consiste no emprego de axentes que reforcen o sistema inmunitario, que se encargaría de eliminar o tumor. Recentemente desenvolveuse unha vacina que prevén o cancro de colo do útero causado polo virus do papiloma.

COMO PREVIR O CANCROO risco de padecer cancro pódese reducir evitando a exposición aos axentes que facilitan a súa aparición, que se denominan carcinóxeno. Conséguese seguindo algunhas recomendacións:• Evitar o alcohol e o tabaco.As substancias químicas contidas no tabaco son responsables dunha de cada tres mortes por cancro, sobre todo de pulmón. O alcohol provoca un aumento do risco de desenvolver outros tipos de cancro (boca, larinxe, esófago, fígado, ...).• Non tomar o sol en exceso e utilizar protección solar. A radiación ultravioleta procedente do Sol é unha das causas principais do melanoma, un cancro de pel con elevada mortalidade.• Seguir unha dieta saudable. O consumo excesivo de graxas e calorías favorece a aparición de cancro de colon. Pola contra, tomar moita froita e verdura ten un efecto protector.• Manter relacións sexuais sas. Manter relacións sexuais sen usar preservativo aumenta a probabilidade de infección polo virus do papiloma humano, relacionado co cancro de colo uterino.

O diagnóstico é o procedemento polo que se identifica a enfermidade que afecta a un paciente.

O diagnóstico é un proceso con varios pasos:• A historia clínica• Exploracións complementarias máis utilizadas:

– Análisis de sangue– Radiografias– Tomografía axial computerizada (TAC ou escáner). – Resonancia magnética. – Ecografía. – Cateterismo cardiaco– Electrocardiograma– Electroencefalograma– Electromiograma– Test de esforzo– Biopsia– Técnicas endoscópicas

O DIAGNÓSTICO DAS ENFERMIDADES

OS MEDICAMENTOS

Entre as substancias químicas empregadas para previr e combater as enfermidades e os seus síntomas están as seguintes:

• Desinfectantes.: • Antisépticos. • Antibióticos.• Antivirais.• Antiinflamatorios non esteroideos e antirreumáticos. • Analxésicos. • Corticoides. • Quimioterapia anticanceríxena. • Outros medicamentos. anticoagulantes, antihistamínicos,

antidiabéticos, antiulcerosos, vasodilatadores, etc

RESISTENCIA OS ANTIBIÓTICOS