PROGRAMACIN DIDCTICA

DEPARTAMENTO: Fsica e QumicaCURSO: dende 2014-15

CentroIES de RibadeoCdigo27020902ProvinciaLugoEnderezoO Xardn s/nCdigo Postal27700Telfono e fax982 128098N.I.FS2700020GDireccin de correo electrnicoies.ribadeo@edu.xunta.esPxina webhttp://www.edu.xunta.es/centros/iesribadeo

ndiceESO51ESO Ciencias da Natureza6Fsica e Qumica 3 e 4 ESO19Bacharelato66

Composicin do departamento, estrutura, informacin e autoavaliacin

Composicin do departamento:

Apelidos, NomeCorpo

Daz Estvez, TeresaPES definitivo

Gregorio Montes, AntonioCatedrtico de Ens. Sec.

Torres Moure, MaraPES definitivo

Xefatura de departamento:

Gregorio Montes, AntonioCorpo: Catedrtico con destino definitivo no centroPerodo: curso actual

Da e hora semanal de reunin:

Eliminada a obriga semanal por restruturacin da normativa sobre horarios.

Materias impartidas:

MateriaEtapaCursoHoras/grupo

Fsica e QumicaESO32

Fsica e QumicaESO43

Fsica e QumicaBAC14

FsicaBAC24

QumicaBAC24

Materia de mbito cientficoESA-4

Fsica e QumicaBACEPA11,5

FsicaBACEPA21,5

QumicaBACEPA21,5

CC da N (distribudas co Depto. de CC da N)ESO14

Diversificacin Curricular (distribudas cos Deptos. de CC da N e Mat.)ESO3/48/9

CMC (distribudas co Depto. de CC da N)BAC12

CMC (distribudas co Depto. de CC da N)BACEPA11,5

O nmero de grupos depende da matrcula.

Sistema de informacin sobre a programacin ao alumnado e s familias:

Cada profesor entregar alumnado principio de curso un resumo da programacin correspondente seu curso, e explicar os aspectos mis relevantes da mesma. Quedar asemade a disposicin dos alumnos na pxina web.Se o caso, esta mesma informacin comunicarselle s pais / nais / titores legais na reunin que se convocan co titor dos alumnos / as principio de curso.

Criterios para avaliar a propia programacin:

Peridicamente, xa tradicional na xuntanza de Departamento facer un repaso do realizado en cada grupo, as como do rendemento obtido ata o momento. Ditas xuntanzas tern en conta os criterios correspondentes coas seguintes preguntas, para observar se son necesarias modificacins na programacin e cales:Cada apartado ten unha duracin convinte?Cbrese toda a gama de alumnos coas metodoloxas aplicadas?Houbo variacins no desenvolvemento respecto a cursos anteriores e correccins ou melloras pertinentes?Que porcentaxe de alumnos que superan as diversas probas?Captouse o interese dos alumnos en cada item?Quedou engranado cada apartado co resto da programacin?A fin do curso, a menos que non se considere pertinente, pasarase unha enquisa s alumnos para contrastar as sas opinins coas estimadas polo equipo docente do departamento.

ESO

A.- 1ESO Ciencias da Natureza (e Agrupamento Especfico)

A1.- LexislacinNota: inclese a continuacin a lexislacin pertinente para o conxunto da programacin, que non se repetir -salvo puntos especficos- no resto do documento.Real Decreto 1631/2006, de 29 de decembro, polo que se establecen as ensinanzas mnimas correspondentes educacin secundaria obrigatoria (BOE de 5 de xaneiro de 2007).

Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia, DOG do 13 de xullo de 2007.

Orde do 30/7/2007, polo que se regulan os Programas de Diversificacin Curricular na educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia, DOG do 21 de agosto de 2007.

Decreto 88/1999, do 11 de marzo, polo que se regula a ordenacin xeral das ensinanzas de educacin de persoas adultas e os requisitos mnimos dos centros.

Orde do 24 de xuo de 2008 pola que se regula a educacin bsica para as persoas adultas e se establece o seu currculo na Comunidade Autnoma de Galicia.

Orde do 20 de xullo de 2009 pola que se regulan as ensinanzas de bacharelato para persoas adultas pola modalidade presencial na Comunidade Autnoma de Galicia

A2.-Contribucin da materia ao logro das competencias bsicas. Recllese a continuacin o texto extrado do Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia, DOG do 13 de xullo de 2007 ( pxinas 12 051-12 052).

As ciencias da natureza contriben adquisicin das competencias bsicas desde a organizacin dasmaterias que integran a rea, da sa estrutura conceptual, da metodoloxa utilizada e das actitudes e valores que promove.A comunicacin, nos mbitos da comprensin e expresin, tanto oral como escrita, constite un eixe fundamental no proceso de ensino e aprendizaxe do coecemento cientfico, contribundo ao desenvolvemento da competencia en comunicacin lingstica. Nesta rea trtase de desenvolver a capacidade de comprensin cando se fan lecturas de textos cientficos e o alumnado aprende a diferencialos doutros que non son cientficos, cando se contrastan materiais escritos e audiovisuais de diferentes fontes, tanto descritivos como argumentativos, nun proceso que pasa pola identificacin dos conceptos e ideas principais, a interpretacin do papel que desempean segundo o contexto e as relacins que se establecen entre eles.Na resolucin de problemas dbese estimular a lectura comprensiva a travs da contextualizacin da situacin, da identificacin dos conceptos que aparecen e das relacins que se establecen entre os ditos conceptos e os datos.No ensino da rea a expresin oral e escrita busca a coherencia e precisin no uso da linguaxe, tanto no nivel descritivo como no interpretativo. Trabllase a expresin cando se emiten hipteses, contrstanse ideas, aclranse significados sobre conceptos ou procesos cientficos en contextos diferentes, realzanse snteses, elabranse mapas conceptuais, extrense conclusins, realzanse informes ou organzanse debates onde se fomenten actitudes que favorezan a mellora na expresin oral e escrita, a confianza para expresarse en pblico, o saber escoitar, o contrastar opinins e ter en conta as ideas dos demais.Contribe esta rea ao desenvolvemento da competencia matemtica, dado que o coecemento cientfico se cuantifica grazas linguaxe matemtica. O emprego de nmeros, smbolos, peracins e relacins entre eles forman parte da metodoloxa cientfica e constiten unha base importante para a comprensin de leis e principios. Na realizacin de investigacins sinxelas, traballos prcticos ou resolucins de problemas desenvlvense capacidades para identificar e manexar variables, para organizar e representar datos obtidos de maneira experimental, para a interpretacin grfica das relacins entre eles, para realizar operacins con nmeros e smbolos, para atopar as solucins correctas, para cuantificar as leis e principios cientficos e para utilizar estratexias bsicas na resolucin. Nas ciencias da natureza emprgase o razoamento matemtico como apoio cara a unha mellor comprensin das relacins entre conceptos.A competencia no coecemento e a interaccin co mundo fsico recae de xeito importante sobre esta rea na cal o alumnado aprende os conceptos bsicos que lle permitan a anlise, desde diferentes eidos do coecemento cientfico, da materia, dos seres vivos, dos fenmenos naturais, das sas transformacins, dos seus efectos sobre o ambiente e a sade, dos cambios e dos obxectos tecnolxicos.A rea de ciencias da natureza contribe competencia de tratamento da informacin e competencia dixital, xa que se traballan habilidades para identificar, contextualizar, relacionar e sintetizar a informacin procedente de diferentes fontes e presentada en diversas linguaxes propias das tecnoloxas da informacin e comunicacin, como os buscadores pola internet, documentos dixitais, foros, chats, mensaxara, xornais dixitais, revistas divulgativas na web, presentacins electrnicas e simulacins interactivas. Cando se traballa a crtica reflexiva sobre as informacins de tipo cientfico que achegan as tecnoloxas da informacin e a comunicacin, fomntanse actitudes favorables ao emprego delas evitando o seu emprego indiscriminado. Cando se apoia a aprendizaxe de modelos tericos por medio de simulacins, cando se traballan representacins de datos por medio de programas informticos, cando se realizan experiencias virtuais para contrastalas coas reais, cando se representan estruturas moleculares, atmicas, anatmicas, xeolxicas, situacins problemticas coa axuda dos ordenadores, desde a rea estase a contribur competencia dixital.En relacin coa competencia social e cidad, esta rea trata de dotar o alumnado das habilidades necesarias para comprender a problemtica acthttp://www.edu.xunta.es/web/node/3431ual en relacin coa sa persoa, co resto da sociedade e co planeta.A aproximacin do currculo situacin concreta na cal se vive facilita a participacin activa do alumnado en actividades que impliquen esa cidadana responsable.As ciencias da natureza contriben a coecer e aceptar o funcionamento do corpo, respectar as diferenzas, afianzar os hbitos de coidado e sade corporais e ser crticos cos hbitos sociais pouco saudables e a contribur conservacin e mellora do ambiente.Os debates histricos sobre as diferentes concepcins dos fenmenos que afectan as persoas serven para traballar habilidades sociais relacionadas coa participacin, cooperacin e poerse en lugar dos outros, aceptar diferenzas, respectar os valores, crenzas e incluso a diversidade de culturas.A contribucin da rea competencia cultural e artstica. Na expresin das ideas, conceptos e principios das ciencias da natureza emprganse, de xeito creativo, diferentes cdigos artsticos para representar fenmenos ou situacins dun xeito comprensible. Desde a rea de ciencias contribese a desenvolver esta competencia cando se promove a presentacin das ideas ou traballos en formatos diversos, onde se lles deixa s alumnas e aos alumnos a liberdade de elixir os ditos formatos estticos e artsticos, cando se utilizan os museos de ciencias para espallar os xeitos de pensar ou facer doutras culturas, ou nas exposicins relacionadas co mbito cientfico, como medio de coecer, comprender e desfrutar do coecemento cientfico.O desenvolvemento da competencia de aprender a aprender desde os mbitos cientfico e tecnolxico, nun mundo en continuo e acelerado cambio, implica espertar inquedanzas e motivacins cara aprendizaje permanente. Cando afloran as ideas previas do alumnado sobre os contidos cientficos, favorcese esta competencia xa que se est a promover que as alumnas e os alumnos sexan conscientes do seus propios coecementos e limitacins. Pdese empregar a historia da ciencia para que os estudantes non caian no desnimo de estar case sempre errados nas sas concepcins, cando ata os mis grandes cientficos experimentaron erros e resistencias s novas ideas.

A3.-Metodoloxa didctica e materiais curriculares.

A3.1.- Decisins metodolxicas.A finalidade do ensino desta rea cntrase no desenvolvemento de habilidades e estratexias para recoller informacins de diferentes fontes, analizalas e valoralas, formar opinins propias fundamentadas, formular hipteses, contrastalas mediante a observacin e experimentacins, e elaborar conclusins e informes; en suma, resolver problemas e formar cidadns e cidads crticos, con capacidade para elaborar opinins propias que lles permitan participar democraticamente nas decisins polticas que toman os representantes sociais sobre o ambiente, a sade e as aplicacins dos adiantos cientficos e tcnicos.Trtase de familiarizar o alumnado coa natureza e as ideas bsicas da ciencia co obxectivo de que poida comprender as problemticas de orixe cientfica que lle afecten como persoa e cidadn, e as poder xerar actitudes responsables que lle permitan participar na toma de decisins cando se procura a sa solucin.A rea de ciencias da natureza comprende varios mbitos especializados do coecemento cientfico: bioloxa, xeoloxa, fsica, qumica, ecoloxa, astronoma, etc. Pero todos eles levan consigo o estudo do medio, dos fenmenos que ocorren nel, das sas interaccins e dos cambios. A maior parte dos obxectos de uso cotin son aplicacins dos avances no coecemento cientfico e tecnolxico da humanidade. En realidade este coecemento integra conceptos e procedementos propios de varias materias desta e doutras reas.Dende a rea de ciencias da natureza, o profesorado deber empregar unha metodoloxa que contriba a desenvolver as capacidades plasmadas nos obxectivos da etapa, promovendo a formacin de persoas tolerantes, cooperativas, solidarias e democrticas; consolidando hbitos de estudo e traballo, individual e en equipo; respectando a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos entre mulleres e homes; incentivando a busca de solucins dialogadas aos problemas, rexeitando a violencia e os comportamentos sexistas; desenvolvendo a capacidade de pensamento abstracto, a curiosidade, a creatividade e a actitude crtica.Para o desenvolvemento do currculo da rea de ciencias naturais, cada profesor debe ter en conta as alumnas e os alumnos s cales se dirixe, a diversidade nos niveis de desenvolvemento das sas capacidades, os seus intereses e expectativas, ofertando uns contidos que faciliten o achegamento natureza e s ideas bsicas da ciencia e que axuden comprensin dos problemas a cuia solucin poida contribur o desenvolvemento cientfico e tecnolxico, favorecendo actitudes responsables dirixidas a sentar as bases dun desenvolvemento sostible.Os contidos estn secuenciados en cursos e organizados en bloques que inclen un conxunto de saberes relacionados, e permiten a sa organizacin arredor de eixes estruturantes de interese que sirven de fo condutor para a sa interrelacin, o que facilita unha aprendizaxe integradora. Os ncleos en que se organiza o currculo son os de materia, enerxa, interaccin, cambio, unidade e diversidade. Este agrupamento dos contidos en bloques non debe ocultar as mltiples interconexins que existen entre eles.Cada profesora ou profesor planificar as sas clases de forma que estas relacins se fagan explcitas diante do alumnado. Debern, polo tanto, as profesoras e profesores propiciar unha metodoloxa na que as ciencias da natureza se acheguen realidade da que o alumnado participa, pero sempre sen perder de vista os obxectivos xerais e as finalidades da etapa.O primeiro bloque de cada curso recolle os contidos, procedementais e actitudinais, relacionados co xeito de construr a ciencia e de transmitir as experiencias e o coecemento cientfico. Estes contidos teen un papel transversal polo que xa que se relacionan con tdolos bloques debern desenvolverse da forma mis integrada posible co conxunto dos contidos de cada curso para facilitarlle alumnado o logro dos obxectivos xerais e a adquisicin das competencias bsicas.Especficamente no primeiro curso aparecen contidos relacionados coa Terra como planeta.Finalmente, o profesor hora de abordar os contidos da rea deber ter en conta a propia realidade galega, a sa situacin xeogrfica e o medio natural e cultural propios, sendo necesaria unha contextualizacin especfica hora do tratamento na aula dos contidos de ciencias naturais. O coecemento do patrimonio ambiental propio e as consecuencias directas e indirectas das sa explotacin deben quedar reflectidos. Polo tanto, temticas de actualidade como os incendios, o trfico martimo, a explotacin dos recursos naturais, a biodiversidade, os espazos protexidos deben formar parte intrnseca da prctica da aula.Para finalizar, rematamos cunhas indicacins xerais do traballo diario na aula. Tratarase de presentar os contidos da forma mis interesante e motivadora posible. Axudarmonos do libro de texto, da pizarra, de materiais diversos cos que contamos no laboratorio e tamn sempre que se poida, de material audiovisual e informtico. Ademais, insistiremos especialmente naqueles aspectos nos que tipicamente o alumnado presenta maiores dificultades de aprendizaxe e poeremos especial atencin s contidos mnimos, as como traballar con actividades de reforzo ou ampliacin cando o profesor o considere oportuno.

A3.2.- Materiais e recursos didcticos.Empregaranse de maneira habitual os libros de texto fixados polo departamento: Ciencias da Natureza 1ESO, Ed. Obradoiro/Santillana, ISBN 9788482249557O propio libro de texto permitir fixar actividades de reforzo ou ampliacin de ser necesarias; ademais o profesor poder proporcionar nestes casos material adicional alumnado de consideralo oportuno.Empregarase tamn calculadora; a sa utilizacin ser progresiva. Ademais, o uso deste instrumento ser sempre baixo as indicacins do profesor ou profesora, de maneira que non substita por completo calculo mental, pero si que se manexe como elemento imprescindible de axuda en clculos e resolucin de problemas mis complexos, nos que o clculo non a parte esencial. En definitiva, pretndese que o seu uso favoreza a dedicacin de mis tempo a tarefas tpicas da resolucin de problemas como a reflexin, o razoamento, a toma de decisins, a comunicacin do proceso seguido e dos resultados obtidos, etc.Utilizaranse outros recursos, como poden ser ordenador/material informtico, vdeo proxector, etc, como elemento de apoio para certos contidos do programa, de consideralo necesario, e para a comunicacin mediante correo electrnico, as como websites para repositorio de materiais diversos, tanto exercicios como traballos para a Feira das ciencias, por poer dous exemplos.A feira das ciencias usarase como recurso didctico para desenvoltar a capacidade investigativa do alumnado, as como a sistemtica e esprito de colaboracin.

A4.- Medidas de atencin diversidade.

A4.1.- Reforzo e ampliacin.No caso daqueles alumnos nos que se detecten dificultades especficas para acadar determinados obxectivos mnimos da materia, estableceranse medidas de reforzo individualizadas. De xeito anlogo, no caso daqueles alumnos que demostren un dominio claro dos obxectivos fixados para a materia estableceranse medidas de ampliacin naquelas partes nas que sexa axeitado facelo, sempre tendo en conta que o traballo prctico facilita o estudo por fra da aula.

A4.2.- AgrupamentosCabe a posibilidade dun agrupamento especfico (en concreto no curso no que se redacta inicialmente esta programacin comeza cun agrupamento de 14 alumnos). Como apunte de programacin para o mesmo, tense os seguintes condicionantes:A4.2.1.-Contidos: contidos mnimosA4.2.2.-Metodoloxa: contemplando as caractersticas particulares do alumnado dicir, a programacin correspondente agrupamento considrase que debe ser a mesma que a do gruo normal co que est relacionado e co que pode intercambiar alumnos longo do curso, pero cunha certa adaptacin basada en reducir os contidos s mnimos permitidos legalmente e adaptando a metodoloxa s caractersticas particulares do alumnado, que nalgn caso son determinantes.O departamento en conxunto consciente de que algns dos alumnos de agrupamento seguirn un ritmo totalmente diverso do resto, dun xeito que far prcticamente imposible un bloque monoltico de grupo, razn pola que noutros apartados da programacin se especifican clusulas concretas para ditos alumnos de agrupamento.

A4.3.- ApoiosA circunstancia de varios alumnos que necesitan un apoio contnuo e son recocllidos determinadas horas polo Departamento de Orientacin fai necesaria unha coordinacin co mesmo para a sa atencin, o que se ir desenvoltando pouco a pouco longo do curso e guiar a adaptacin da materia, en particular no caso de alumnos de agrupamento.

A5.- Actividades complementarias e extraescolares.Os grupos de 1ESO realizarn as actividades complementarias e extraescolares previstas arredor da organizacin da Feira da Ciencia e Tecnoloxa que se celebra cada ano no centro.Ademis, prevese algunha sada (sen especificar data, depender do tempo atmosfrico) para ver as estrelas e visitar os puntos de tratamento de lixo, as como participar no programa Prensa-Escola da Voz de Galicia e a letura dun libro de contido cientfico (alumnos de agrupamento excludos). Asemade, tamn podern acudir s 'recreos de ciencia'. Polo demais non hai ningunha outra actividade individualizada prevista inicialmente para este grupo. O anterior non impide que o profesor poda decidir no transcurso do curso participar nalgunha actividade que considere de interese para o alumnado, estando suxeita a autorizacin necesaria para a sa realizacin.Asemade, sern contempladas dentro deste grupo as medidas de fomento da lectura e fomento das TIC, se ben plenamente integradas ambs no discorrer normal do curso, seren dadas notas e demis avisos ou envo de apuntes, traballos, etc, mediante correo electrnic, blogs, wikis ou ficheiros compartidos, e estare contemplado no desenvolvemento da programacin a lectura de diversos textos.

A6.- Avaliacin.

A6.1.- Criterios xerais.Comezamos establecendo os seguintes criterios xerais:Probas escritas: En toda proba escrita que se realice figurar darase informacin ben de xeito oral ou escrito sobre a puntuacin que se lle vai dar a cada pregunta e as normas e criterios xerais de correccin, que sern os seguintes: obrigatorio escribir con bolgrafo. Non se admitirn exames feitos con lapis.

A ausencia de explicacins na solucin repercutir negativamente na sa valoracin.

Tamn se valorar a orde, ortografa, claridade e limpeza coa que est realizado o exame, podendo restarse 0,5 puntos como mximo por este concepto.

Sistema de cualificacin das probas escritas: A cualificacin de calquera proba escrita darase cun nmero entre 0 e 10.Outras valoracins: Teranse en conta os traballos realizados na clase e mis as tarefas para facer na casa, o caderno de clase, a participacin na aula e en actividades como a Feira da Ciencia e Tecnoloxa, as como o comportamento na clase. Poder baixarse ata un punto na nota final por mal comportamento ou disposicin, inclundo o non traer materiais de traballo e estudo. O non ten realizadas as actividades correspondentes para a feira, poder supor unha nota inferior a 5 na avaliacin, parcial e/ou final.Haber unha nica nota da materia a fin de curso, promediada entre as notas parciais, inclundo unha nota instrumental de 3 av., sempre que todas tean unha cualificacin superior a 4.Como apunte para o agrupamento especfico, influir na nota a observacin por parte da profesora do traballo realizado polos alumnos.

A6.2.- Avaliacin parcial.Realizaranse tres avaliacin parciais. Durante cada trimestre o profesor realizar como mnimo das probas escritas que se basearn nos criterios de avaliacin das unidades avaliadas, tendo como finalidade a consecucin dos obxectivos mnimos relativos a elas.A incomparecencia non xustificada a un exame motivo de suspenso no trimestre. Pola contra, no caso de non poder asistir a un exame por un motivo xustificado, a profesora ou profesor poder establecer outra data para facelo, ou determinar unha cualificacin en funcin dos datos que ten do alumno ata ese momento.

A obtencin da cualificacin dunha avaliacin parcial realizarase segundo o expresado no apartado anterior (coas excepcins pertinentes nos casos especiais), da maneira seguinte:A cualificacin numrica obtida da media (ponderada de ser o caso) das probas escritas realizadas ponderar o 70% na cualificacin da avaliacin parcial.

Teranse en conta a realizacin daquelas actividades puntualmente establecidas para a casa, a colaboracin no desenvolvemento das clases, a participacin, a voluntariedade e a actitude do alumno na aula e os traballos individuais (como os correspondentes Feria na avaliacin correspondente). Este apartado ponderar o 30% na cualificacin da avaliacin parcial. Ademis, de xeito suplementario poder baixarse ata un punto na nota final por mal comportamento ou disposicin, inclundo o non traer materiais de traballo e estudo. O non ten realizadas as actividades correspondentes para a feira, poder supor unha nota inferior a 5 na avaliacin, parcial e/ou final.

Hai que ter en conta que no centro realzase directamente a avaliacin final de xuo, sen avaliar a terceira avaliacin parcial, polo que a cualificacin desta terceira avaliacin parcial non se recoller nos boletns, anda que ten o mesmo tratamento que as das primeiras avaliacins parciais; a cualificacin final de xuo obterase como se indica no apartado correspondente.

A6.3.- Recuperacins.Realizarase unha proba escrita de recuperacin da primeira avaliacin e outra da segunda avaliacin, para aqueles alumnos ou alumnas que non acadasen unha cualificacin igual ou superior a 5 na avaliacin parcial; esta proba de recuperacin ter lugar con posterioridade a cada sesin de avaliacin; a cualificacin da proba escrita de recuperacin s ser compensable con outras actividades anuais (feira, letura, ...). As pois, no caso dunha recuperacin positiva (nota igual ou superior a 5) esta cualificacin substituir da avaliacin parcial correspondente s efectos do clculo da cualificacin da avaliacin ordinaria.En canto terceira avaliacin, o proceso de recuperacin ir includo no exame final de xuo, como se indica no apartado seguinte.

A6.4.- Avaliacin ordinaria (xuo). final de curso realizarase un exame final por reas que se presentarn aqueles alumnos que non tean acadados os obxectivos mnimos correspondentes a tdalas avaliacins, dicir, con nota inferior a 5 nalgunha das das primeiras avaliacins parciais e na correspondente recuperacin, ou con nota inferior a 5 na terceira avaliacin parcial. Neste exame final o alumnado ter que realizar ntegras as preguntas correspondentes a aquelas partes non superadas previamente, e unha pregunta de cada parte superada. Este exame final puntuar sobre 10 cada un dos bloques de preguntas correspondente a cada avaliacin parcial; en caso de superar unha avaliacin parcial previamente non superada, a nota previa parcial ser substituda pola nova cualificacin.Se despois das tres avaliacins parciais, recuperacins e exame final de xuo, un alumno ou alumno ten superadas tdalas avaliacins parciais (cualificacin igual ou maior que 5 en cada unha delas), a cualificacin final de xuo ser a media das tres cualificacins parciais, tendo en conta a porcentaxe 30%/30%/40% para dito clculo. En caso de que o alumno ou alumna non superase algunha das tres avaliacins parciais, a cualificacin final ser como mximo de 4.Asemade, ha de terse en conta a posible baixada de puntuacin por comportamento ou falta de traballo para a feira.

A6.5.- Avaliacin extraordinaria (setembro).No caso de non acadar unha cualificacin igual ou superior a 5 na sesin de avaliacin ordinaria de xuo, o alumno ou alumna deber facer unha proba extraordinaria en setembro, na que deber examinarse da totalidade da materia cualificada negativamente en xuo, independentemente de que durante o curso tivera algunha avaliacin parcial superada.Para acadar unha avaliacin extraordinaria de Setembro positiva, terase en conta a cualificacin desta proba escrita, facendo media co resto de cualificacins mantidas, segundo o especificado no A6.1.

A6.6.- Plan de recuperacin da materia pendente de cursos anteriores.Non corresponde.

A6.7.- Plan de avaliacin extraordinaria para o alumnado con perda do dereito a avaliacin continua por faltas de asistencia a clase.Cando un alumno/a acumule faltas de asistencia a clase de forma inxustificada e supere o lmite establecido no RRI do Centro para a materia, non ser suficiente a superacin da proba escrita para que sexa avaliado positivamente na materia. O alumno/a deber realizar todo o traballo atrasado a consecuencia da sa ausencia e entregalo profesor no prazo que este estableza. Ademais a proba escrita que se lle propoa poder ser diferente do resto da clase, xa que no seu caso non puido ser cualificado de forma continua na aula. Do mesmo xeito os criterios de correccin non sern os mesmos xa que debe quedar garantido, basendose unicamente nesa proba, que o alumno/a acadou os obxectivos mnimos da materia.As medidas anteriores sern aplicables tan s alumnado que acumulou faltas de forma inxustificada despois de ser advertidos os seus pais ou titores legais.

A7.- Obxectivos. Recllese a continuacin o texto extrado do Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia, DOG do 13 de xullo de2007. A consecucin dos obxectivos ser gradual tal e como se reflexa nos criterios de avaliacin fixados para cada curso (apartado A9). O ensino das ciencias da natureza nesta etapa ter como obxectivo o desenvolvemento das seguintes capacidades:1. Comprender e utilizar as estratexias e os conceptos bsicos das ciencias da natureza para interpretar os fenmenos naturais, as como para analizar e valorar as repercusins do desenvolvemento cientfico e das aplicacins tecnolxicas.2. Aplicar, na resolucin de problemas e en sinxelas investigacins, estratexias coherentes cos procedementos das ciencias, tales como a discusin do interese dos problemas propostos, a formulacin de hipteses, a elaboracin de estratexias de resolucin e de deseos experimentais, a anlise de resultados, a consideracin de aplicacins e repercusins do estudo realizado e a busca de coherencia global.3. Comprender e expresar mensaxes con contido cientfico utilizando diferentes linguaxes como oral, escrita, grfica, icnica, multimedia, etc. con propiedade, as como comunicar a outros argumentacins e explicacins empregando os coecementos cientficos.4. Buscar e seleccionar informacin sobre temas cientficos utilizando diferentes fontes e medios e empregala, valorando o seu contido, para fundamentar e orientar os traballos sobre temas cientficos e o ambiente, as como para contrastar as opinins persoais.5. Desenvolver hbitos favorables promocin da sade persoal e comunitaria en mbitos como alimentacin, hixiene e sexualidade, facilitando estrategias que permitan facer fronte aos riscos da sociedade actual en aspectos relacionados co consumo, coas drogodependencias e coa transmisin de enfermidades.6. Comprender a importancia de utilizar os coecementos provenientes das ciencias da natureza para satisfacer as necesidades humanas e participar na necesaria toma de decisins verbo de problemas locais e globais aos cales nos enfrontamos.7. Adoptar actitudes crticas fundamentadas no coecemento cientfico para analizar, ndividualmente ou en grupo, cuestins relacionadas coa ciencia, a tecnologa e a sociedade. Coecer e valorar os problemas aos cales se enfronta hoxe a humanidade en relacin sobreexplotacin dos recursos, s diferenzas entre pases desenvolvidos e non, e a necesidade de busca e aplicacin de medidas, para avanzar cara ao logro dun futuro sustentable.8. Valorar o carcter tentativo e creativo das ciencias da natureza as como as sas contribucins ao pensamento humano ao longo da historia, apreciando os grandes debates superadores de dogmatismos e as revolucins cientficas que marcaron a evolucin cultural da humanidade e as sas condicins de vida.9. Ser quen de buscar e de utilizar o coecemento cientfico propio, planificando de forma autnoma a accin e posta en prctica das actividades de aprendizaxe, e de utilizar uns criterios de avaliacin para autocorrixirse no caso en que sexa necesario.

A8.- Contidos e secuenciacin.

A8.1.- 1 CursoRecllese a continuacin o texto extrado do Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia, DOG do 13 de xullo de 2007. A notar que o programado para os alumnos de agrupamento redcese s contidos mnimos.

Bloque 1. Contidos comns.* Familiarizacin coas caractersticas bsicas do traballo cientfico, mediante a identificacin de situacins problema, discusin do seu interese, recoecemento de hipteses, experimentacin etc., para comprender mellor os fenmenos naturais e resolver os problemas que presenta o seu estudo.* Utilizacin da experimentacin para coecer mellor os fenmenos naturais e formular suposicins sobre a sa evolucin.* Emprego de modelos sinxelos que contriban interpretacin dos fenmenos.* Utilizacin dos medios de comunicacin e das tecnologas da informacin para seleccionar informacin sobre a natureza.* Identificacin de datos e feitos cientficos sobre a natureza e utilizacin desa informacin para coecela.* Recoecemento da importancia do coecemento cientfico e a sa evolucin histrica para comprender mellor os argumentos que facilitan a toma de decisins sobre situacins sociais e individuais.* Utilizacin coidadosa dos materiais e instrumentos bsicos da experimentacin e coecemento das medidas de seguridade.Bloque 2. A Terra no Universo. O Universo e o sistema solar.* Identificacin dos elementos do sistema solar.* Coecemento e explicacin das caractersticas da Terra como planeta. A sa orixe.* Anlise das periodicidades nos calendarios, interpretando os movementos e as posicins no sistema Sol-Terra-La.* Interpretacin, coa axuda de modelos sinxelos, dos fenmenos relacionados cos movementos da Terra: o da e a noite, o ano, as estacins, as fases lunares e as eclipses.* Uso de tcnicas sinxelas de orientacin baseadas na observacin dos astros.* Coecemento da evolucin histrica das concepcins sobre a situacin da Terra no Universo: xeocentrismo, heliocentrismo e como parte da Va Lctea. A materia no Universo.* Realizacin de experiencias sinxelas para identificar e medir directa e indirectamente as propiedades xerais da materia en diferentes estados.* Identificacin da densidade como propiedade caracterstica das substancias. Utilizacin, en situacins habituais para diferenciar materiais.* Diferenciacin das caractersticas observables dos estados nos cales se presenta a materia. Clasificacin de diferentes materiais aplicando criterios.* Identificacin dos cambios de estado. Determinacin experimental das temperaturas de fusin e de ebulicin dunha substancia pura. Representacin grfica da relacin entre a temperatura e o cambio de estado.* Emprego do modelo cintico para interpretar os estados da materia, as dilatacins, os cambios de estado.* Diferenciacin macroscpica entre mesturas heterogneas e homoxneas. Preparacin de disolucins da vida coti e identificacin cualitativa dos seus compoentes.* Procura de informacin e comparacin entre a composicin de materiais de interese e a sa utilizacin na vida coti.* Utilizacin experimental dalgunhas tcnicas sinxelas de separacin de substancias en mesturas. * Emprego do modelo cintico para diferenciar mesturas e substancias puras.Bloque 3. Materiais terrestres: atmosfera, hidrosfera e xeosfera.* Explicacin dos factores que condicionan o tempo atmosfrico establecendo a relacin entre tempo e clima.* Interpretacin de mapas de clima sinxelos. * Uso de instrumentos para medir variables ambientais (temperatura, presin atmosfrica, humidade do aire, direccin do vento).* Recollida sistemtica de datos e representacin grfica deles.* Identificacin dos compoentes da atmosfera e as sas propiedades.* Breve aproximacin descritiva estrutura vertical da atmosfera.* Recoecemento do seu papel protector e a sa relacin cos seres vivos.* Valoracin da influencia da actividade humana sobre a atmosfera e repercusins na sade das persoas.* Recoecemento do importante papel da auga no clima, as como na paisaxe e nos seres vivos.* O ciclo da auga, o seu percorrido na natureza e a sa incidencia no medio. Anlise da intervencin humana nese ciclo.* Realizacin de experiencias sinxelas que axuden a comprender a contaminacin da auga e os procesos de depuracin e potabilizacin da auga.* Anlise da distribucin da auga no planeta e valoracin da importancia da auga doce como recurso.* Caracterizacin das rochas mis importantes en Galicia e dos minerais que as compoen; posterior observacin e identificacin cunha pequena anlise da sa formacin.* Relacin entre as propiedades e a explotacin dos minerais e rochas. O seu impacto ambiental.* Aproximacin descritiva ao modelo en capas e dinmico do interior da Terra.Bloque 4. A vida na Terra: os seres vivos. Os seres vivos e a sa diversidade.* Identificacin dos requisitos necesarios para a vida.* Descricin das caractersticas que definen os seres vivos: as funcins vitais.* Identificacin dos seres unicelulares e pluricelulares e utilizacin da lupa para proceder sa observacin.* Recoecemento da biodiversidade e a clasificacin dos seres vivos nos cinco reinos.* Observacins de organismos caractersticos de cada un dos reinos prestando especial atencin aos principais grupos do reino vexetal e animal.* Utilizacin de claves dicotmicas sinxelas para a sa clasificacin.* Observacin dos fsiles como forma de medir a biodiversidade do pasado e indicadores de evolucin.* Razns da importancia da biodiversidade e a sa valoracin como un patrimonio natural.* Elaboracin de informes sobre algunha especie en perigo de extincin ou dalgn espazo protexido prximo e formulacin de propostas para contribur sa conservacin.

SecuenciacinPara unha visin xeral da secuenciacin, ter en conta que no libro elixido, separado en 3 volumes, corresponderan (de xeito aproximado segundo a distribucin de vacacins no curso) os temas 1-6 co primeiro trimestre, os temas 7-11 no segundo e os 12-14 no terceiro.

ContidoCorr. co tema do librosesinsav.

Tema 1.- O UNIVERSO E O SISTEMA SOLAR : O universo. Ideas antigas e actuais. Compoentes e orixe. Tamaos e distancias. O sistema solar. Os planetas interiores. Os planetas exteriores. Os asteroides e cometas. Coecemento histrico do universo191

Tema 2.- O PLANETA TERRA: O planeta Terra. Os movementos da Terra. As estacins. A Terra e a la. As capas da Terra: A xeosfera, atmosfera, hidrosfera e biosfera. Dous medios para a biosfera291

Tema 3.- A ATMOSFERA TERRESTRE: A atmosfera terrestre. Composicin do aire. Estrutura da atmosfera. A orixe da atmosfera. O estado da atmosfera. A meteoroloxa. A presin atmosfrica e o vento. Humidade e nubes. As precipitacins. As previsins meteorolxicas e o clima. O impacto das actividades humanas. Correccin391

Tema 4.- A HIDROSFERA TERRESTRE: A auga da Terra. A auga dos oceanos. A auga dos continentes. O ciclo da auga. A auga que necesitamos. A auga potable. A calidade da auga.491

Tema 5.-OS MINERAIS:Os materiais da xeosfera. Clasificacin e orixe dos minerais. Propiedades dos minerais. Importancia e utilidade dos minerais591

Tema 6.- AS ROCHAS: As rochas estn formadas por minerais. As rochas sedimentarias. Rochas magmticas. As rochas metamrficas. O ciclo das rochas. Os usos das rochas.692

Tema 7.- OS SERES VIVOS: Caractersticas dos seres vivos. A composicin qumica dos seres vivos. A clula. A clula animal e vexetal. Os organismos unicelulares e pluricelulares. Clasificacin dos seres vivos. Os cinco reinos. As especies. A biodiversidade792

Tema 8.- OS ANIMAIS VERTEBRADOS: O reino animais. Caractersticas dos vertebrados. Os mamferos. As aves. Os reptiles. Os anfibios. Os peixes892

Tema 9.- OS ANIMAIS INVERTEBRADOS: Os porferos e os celentreos. Os vermes. Os moluscos. Os artrpodos. Os equinodermos.992

Tema 10.- AS PLANTAS E OS FUNGOS: O reino plantas. As plantas sen flores. As plantas con flores. As follas. O talo e a raz. A nutricin das plantas. A relacin das plantas. A reproduccin das plantas. O reino fungos.1092

Tema 11.- OS SERES VIVOS MAIS SINXELOS:O reino protistas. O reino moneras. Os virus. Microorganismos. O seu papel na biosfera. As enfermidades producidas por microorganismos. A loita contra as enfermidades11103

Tema 12.- A MATERIA E AS SUAS PROPIEDADES: A materia. A medida. A lonxitude. A superficie. O volume. A masa. A densidade. Outras magnitudes fundamentais.12103

Tema 13.- A MATERIA E A SUA DIVERSIDADE: Os estados da materia. Os cambios de estado. As mesturas. As substancias puras. Compostos e elementos. Materiais do sculo XXI. Os residuos e a reciclaxe.13103

Tema 14.- A COMPOSICIN DA MATERIA: A materia est formada por tomos. Os elementos qumicos. tomos, molculas e cristais. As substancias e as frmulas. Os elementos na natureza14103

A9.- Criterios de avaliacin.

Recllese a continuacin o texto extrado do Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia, DOG do 13 de xullo de 2007.[Aclarar aqu que no correspondente agrupamento, os criterios sern os mesmos pero considerados en menor grao, segundo as circunstancias dos alumnos como xa foi adiantado en puntos anteriores]

1. Identificar a situacin da Terra no universo e justificar algns fenmenos que derivan dos movementos relativos entre a Terra, a La e o Sol, empreando modelos para interpretalos.Trtase de comprobar que o alumnado quen de situar a Terra no universo e explicar fenmenos como a duracin dos anos, o da e a noite, as eclipses, as fases da La, e as estacins, basendose na interpretacin dos movementos relativos da Terra no sistema solar. Valorarase a capacidade de empregar modelos sinxelos para a interpretacin dos fenmenos citados.2. Describir cualitativamente algunhas observacins e procedementos cientficos que permiten avanzar no coecemento do noso planeta e do lugar que ocupa no Universo.Trtase de avaliar se o alumnado identifica os principias argumentos que permiten o desenvolvemento das teoras cientficas, facendo fincap nas relacionadas co coecemento astronmico, a sa evolucin histrica e as sas repercusins sociais. Valorarase a seleccin, a partir de diferentes fontes, e contraste de informacins sobre estes argumentos.3. Identificar algunhas propiedades de diversos materiais cotins, como a masa, o volume, a densidade, os estados en que se presentan, os seus cambios, e planificar e desenvolver procedementos para coecelas.Pretndese comprobar que o alumnado capaz de recoecer e medir algunhas propiedades da materia utilizando experiencias sinxelas que lle permitan investigar as sas caractersticas e identificar os cambios de estado que experimenta, ao mesmo tempo que se valora a planificacin, a posta en prctica, o tratamento dos datos e a elaboracin de conclusins.4. Identificar algunhas propiedades de diversos materiais cotins, relacionndoos co uso que se fai deles, e diferenciar mesturas de substancias puras.Trtase de saber se o alumnado relaciona o uso dos materiais na construcin de obxectos coas sas propiedades, e se capaz de diferenciar as mesturas de substancias puras as como de utilizar tcnicas de separacin sinxelas. Valorarase a planificacin, posta en prctica e comunicacin das tcnicas empregadas,as como a identificacin das propiedades diferenciadoras.5. Interpretar cualitativamente fenmenos atmosfricos e o ciclo da auga na natureza a partir de datos e rexistros climticos e das propiedades da auga como substancia.Trtase de comprobar se os estudantes son capaces de explicar, de xeito sinxelo, os factores que inflen no tempo atmosfrico. Valorarase tamn a sa capacidade para obteren datos de distintas variables meteorolgicas utilizando instrumentos de medicin que lles permitan familiarizarse con estes conceptos as como para interpretaren algns fenmenos meteorolxicos sinxelos e elaborar en esquemas sobre o ciclo da auga.6. Identificar as rochas e os minerais mis frecuentes de Galicia, utilizando claves sinxelas e coecer algunhas aplicacins.Pretndese que o alumnado sexa capaz de recoecer os diferentes tipos de rochas (magmticas, metamrficas e sedimentarias) e minerais mis comns en Galicia e coeza as sas aplicacins. Valorarase, ademais, a capacidade para diferencialos a partir de observacins e comprobacins experimentais dalgunhas das sas propiedades.7. Valorar a importancia do sistema atmosferahidrosfera- xeosfera para o desenvolvemento da vida, identificando as repercusins da actividade humana sobre o medio e realizando propostas e compromisos de mellora.Trtase de avaliar se o alumnado identifica algn dos problemas ambientais, enunciando posibles consecuencias, e se propn medidas concretas de actuacin na realidade prxima que potencien a reducin no consumo, a reutilizacin e a reciclaxe.8. Recoecer que os seres vivos estn constitudos por clulas e que levan a cabo funcins vitais que os diferencian da materia inerte.Trtase de comprobar que o alumnado quen de recoecer e describir as caractersticas referentes organizacin e funcins dos seres vivos, a partir de mostras, fotografas, debuxos ou outros medios. Valorarase tamn que o alumnado sexa quen de clasificar os organismos vivos utilizando claves sinxelas e de identificar os trazos mis relevantes que os identifiquen como membros dun grupo a travs da sa observacin.9. Participar activamente na construcin, comunicacin e utilizacin do coecemento cientfico.Trtase de comprobar que o alumnado se implica persoalmente na propia aprendizaxe, realizando o esforzo necesario, valorndose a reflexin sobre os propios procesos de aprendizaxe das ciencias desde a apropiacin dos obxectivos ata a utilizacin de criterios de realizacin para autocorrixirse, no caso de que sexa necesario.

A.10.- Contidos mnimos esixibles.

Os correspondentes Bl. 1 entndense integrados en procedementos e condutas dos bloques seguintes.Bloque 2. A Terra no Universo. O Universo e o sistema solar.* Identificacin dos elementos do sistema solar.* Coecemento e explicacin das caractersticas da Terra como planeta. A sa orixe.* Anlise das periodicidades nos calendarios, interpretando os movementos e as posicins no sistema sol-terra-la.* Interpretacin, coa axuda de modelos sinxelos, dos fenmenos relacionados cos movementos da Terra: o da e a noite, o ano, as estacins, as fases lunares e as eclipses.* Uso de tcnicas sinxelas de orientacin baseadas na observacin dos astros.* Coecemento da evolucin histrica das concepcins sobre a situacin da Terra no Universo: xeocentrismo, heliocentrismo e como parte da Va Lctea. A materia no Universo.* Realizacin de experiencias sinxelas para identificar e medir directa e indirectamente as propiedades xerais da materia en diferentes estados.* Identificacin da densidade como propiedade caracterstica das substancias. Utilizacin, en situacins habituais para diferenciar materiais.* Diferenciacin das caractersticas observables dos estados nos cales se presenta a materia. Clasificacin de diferentes materiais aplicando criterios.* Identificacin dos cambios de estado. Determinacin experimental das temperaturas de fusin e de ebulicin dunha substancia pura. Representacin grfica da relacin entre a temperatura e o cambio de estado.* Emprego do modelo cintico para interpretar os estados da materia, as dilatacins, os cambios de estado.* Diferenciacin macroscpica entre mesturas heterogneas e homoxneas. Preparacin de disolucins da vida coti e identificacin cualitativa dos seus compoentes.* Procura de informacin e comparacin entre a composicin de materiais de interese e a sa utilizacin na vida coti.* Utilizacin experimental dalgunhas tcnicas sinxelas de separacin de substancias en mesturas.* Emprego do modelo cintico para diferenciar mesturas e substancias puras.Bloque 3. Materiais terrestres: atmosfera, hidrosfera e xeosfera.* Explicacin dos factores que condicionan o tempo atmosfrico establecendo a relacin entre tempo e clima.* Interpretacin de mapas de clima sinxelos.* Uso de instrumentos para medir variables ambientais (temperatura, presin atmosfrica, humidade do aire, direccin do vento).* Recolla sistemtica de datos e representacin grfica deles.* Identificacin dos compoentes da atmosfera e as sas propiedades.* Breve aproximacin descritiva estrutura vertical da atmosfera.* Recoecemento do seu papel protector e a sa relacin cos seres vivos.* Valoracin da influencia da actividade humana sobre a atmosfera e repercusins na sade das persoas.* Recoecemento do importante papel da auga no clima, as como na paisaxe e nos seres vivos.* O ciclo da auga, o seu percorrido na natureza e a sa incidencia no medio. Anlise da intervencin humana nese ciclo.* Realizacin de experiencias sinxelas que axuden a comprender a contaminacin da auga e os procesos de depuracin e potabilizacin da auga.* Anlise da distribucin da auga no planeta e valoracin da importancia da auga doce como recurso.* Caracterizacin das rochas mis importantes en Galicia e dos minerais que as compoen; posterior observacin e identificacin cunha pequena anlise da sa formacin.* Relacin entre as propiedades e a explotacin dos minerais e rochas. O seu impacto ambiental.* Aproximacin descritiva ao modelo en capas e dinmico do interior da Terra.Bloque 4. A vida na Terra: os seres vivos. Os seres vivos e a sa diversidade.* Identificacin dos requisitos necesarios para a vida.* Descricin das caractersticas que definen os seres vivos: as funcins vitais.* Identificacin dos seres unicelulares e pluricelulares e utilizacin da lupa para proceder sa observacin.* Recoecemento da biodiversidade e a clasificacin dos seres vivos nos cinco reinos.* Observacins de organismos caractersticos de cada un dos reinos prestando especial atencin aos principais grupos do reino vexetal e animal.* Utilizacin de claves dicotmicas sinxelas para a sa clasificacin.* Observacin dos fsiles como forma de medir a biodiversidade do pasado e indicadores de evolucin.* Razns da importancia da biodiversidade e a sa valoracin como un patrimonio natural.* Elaboracin de informes sobre algunha especie en perigo de extincin ou dalgn espazo protexido prximo e formulacin de propostas para contribur sa conservacin.

B.- Fsica e Qumica 3 e 4 ESO.

B1.- Lexislacin. Real Decreto 1631/2006, de 29 de decembro, polo que se establecen as ensinanzas mnimas correspondentes educacin secundaria obrigatoria (BOE de 5 de xaneiro de 2007).

Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia, DOG do 13 de xullo de 2007.

Orde do 30/7/2007, polo que se regulan os Programas de Diversificacin Curricular na educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia, DOG do 21 deagosto de 2007.

B2.-Contribucin da materia ao logro das competencias bsicas. Recllese a continuacin o texto extrado do Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia, DOG do 13 de xullo de 2007 ( pxinas 12.146 12.147).

O currculo das reas do mbito cientfico tcnico, xunto co das demais reas curriculares da ESO, debe ser o instrumento que concrete, a travs da consecucin dos seus propios obxectivos, da seleccin de contidos e da metodoloxa empregada, como se contribuir adquisicin, por parte do alumnado, dos coecementos, destrezas e actitudes implcitos naquelas competencias.

A F&Q na ESO non son s un fin en si mesmo, senn un medio para que o alumnado logre a consecucin de competencias ligadas comunicacin lingstica, ao tratamento da informacin, ao coecemento e interaccin co mundo fsico, ao mbito social, cidadn, cultural e artstico e autonoma necesaria para actuar con criterio propio e tomar iniciativas, responsablemente, nos diversos aspectos que afecten a sa vida, includo o campo da aprendizaxe.

Ningun dubida de que a linguaxe natural, oral e escrita, un instrumento de aprendizaxe e de comunicacin de saberes sen o que dificilmente se progresa. necesario que todos o alumnado aprenda a verbalizar os conceptos, a facer explcita unha idea, a redactar un escrito ou a expoer un argumento. Adquirir esta competencia supn aprender lingua cando se usa en situacins e contextos de comunicacin diversos. Un de tales contextos o que proporciona a F&Q. Pero, ademais, a comunicacin lingstica na rea de F&Q ten caractersticas propias como son a sa precisin, a sa concisin e a sa falta de ambigidade, e o dispoer de smbolos propios e de diferentes rexistros de linguaxe que estn destinados a conseguir expresar claramente acontecementos presentes na vida coti.

Na sociedade actual impense outras fontes de informacin, os medios audiovisuais e as TIC, polo que necesario que o alumnado adquira as habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar a informacin para transformala en coecemento, mantendo en todo momento unha posicin crtica. O profesorado non se limitar, polo tanto, a ser a nica fonte de informacin, senn que ten que ensinalo a buscar informacin relevante nos procesos de ensinanza e de aprendizaxe

Capacitar as alumnas e os alumnos para que se desenvolvan de forma autnoma nun mundo caracterizado polos avances cientifico-tcnicos, require que adquiran as bases do pensamento cientfico necesarias para poder interpretar o mundo dos obxectos e dos fenmenos cos que convivimos. Esa interpretacin precisa da axuda do coecemento matemtico tanto na linguaxe e conceptos que utiliza como nas formas de argumentacin e razoamento empregadas para a resolucin dos problemas, facendo tiles e prcticos os coecementos adquiridos.

A historia das civilizacins est a para recordarnos que os saberes e descubrimentos non entenden de fronteiras. Sociedades que poden estar atravesando por dificultades na actualidade ou mesmo outras que desapareceron foron no seu momento os faros que deron luz ao resto do mundo. A historia da F&Q est ligada historia da humanidade e, na parte que lle corresponde, til para que poidamos comprender certos acontecementos do pasado e do presente e mesmo predicir os do futuro. A travs do estudo da F&Q, da utilizacin das ferramentas que nos proporciona, poderemos abordar temas candentes na sociedade actual.

A comprensin da realidade social do mundo no que vivimos e o exercicio da cidadana de maneira democrtica son necesarios para a integracin dos estudantes da ESO na sociedade. Determinados aspectos destas realidades poden entenderse mellor na medida en que poidan ser analizados empregando as ferramentas que proporcionan a F&Q.

Un dos aspectos mis salientables da realidade social son os mbitos cultural e artstico. Pero non s forman parte da cultura da nosa sociedade as producins literarias, a msica, a pintura, ou a arquitectura. A ciencia e, en particular, a F&Q son unha parte integrante dela. Moitas das creacins culturais da humanidade xamais se teran realizado sen o seu concurso.

Estas conexins da F&Q coa arquitectura ou a arte non son cousa exclusiva do pasado. Exemplos actuais de vangarda seran magnficos representantes do que queremos dicir; pnsese, por exemplo, nas formas en tensin.

Por outra banda, os avances no proceso de resolucin dun problema, anda sen ter acadada unha solucin, proporcionan unha satisfaccin que recompensa o esforzo realizado e redunda na autoestima. Nese proceso de resolucin sempre se aprende algo, anda que sexa vendo o que xa coeciamos desde outro punto de vista. Pero tamn se poen en xogo estratexias de aprendizaxe como a formulacin de preguntas, o sentimento de curiosidade pola exploracin de obxectos e situacins, a observacin e rexistro sistemtico de feitos e relacins, a integracin e relacin da nova informacin con outros datos e coa propia experiencia e coecementos anteriores, a utilizacin de tcnicas de consulta e a disposicin a aceptar diferentes puntos de vista. Pode, polo tanto, considerarse como un proceso de aprendizaxe autnoma que fai que a competencia de aprender a aprender se fortaleza.

Pero con esa metodoloxa pense tamn en xogo destrezas relativas autonoma e a iniciativa persoal, dado que no proceso de resolucin dun problema, en moitas ocasins, necesario optar con criterio propio entre varias vas, desenvolver a opcin elixida e facerse responsable dela. Tamn esixe o desenvolvemento de valores persoais tales como a liberdade, a demora da satisfaccin, a confianza na propia capacidade para enfrontarse a eles con xito e adquirir un nivel adecuado de autoestima, que permita gozar dos aspectos creativos, manipulativos, estticos e utilitarios da F&Q.

Pondo de relevo, durante a realizacin das actividades de ensinanza e aprendizaxe na aula, as conexins entre a F&Q e as demais reas do currculo e a sa achega consecucin das competencias bsicas, mis doado que a F&Q adquira significado e relevancia para as alumnas e os alumnos, o que, sen dbida, redundar nunha mellor comprensin dos seus saberes, nunha maior naturalidade no seu uso en diversos contextos e nunha mellor actitude cara a elas. En definitiva: nunha mellor competencia.

B3.-Metodoloxa didctica e materiais curriculares.

B3.1.- Decisins metodolxicas.Como criterio bsico estar a determinacin dos contidos nucleares ou fundamentais do currculo, aqueles que resultan imprescindibles para aprendizaxes posteriores e que contriben ao desenvolvemento das competencias bsicas.Na sa estrutura, que supera a presentacin disciplinar, procurarase a integracin das distintas temticas arredor de unidades ou bloques, cunha dimensin globalizadora ou interdisciplinar. O referente sern os obxectivos xerais da etapa e as competencias bsicas. Fomentarase a participacin activa do alumnado, tanto de xeito individual como no traballo en grupo. Incidirase na procura de que o alumnado sexa capaz de aprender a aprender e de aumentar o grao de autonoma persoal.

Tratndose dunha ensinanza obrigatoria, o enfoque comprensivo o que debe prevalecer fronte a outros.Sexa como sexa a situacin de ensino-aprendizaxe na que nos atopemos, sempre debe terse en conta que se reforza a compresin dos contidos cientficos cando as actividades que teen que realizar as alumnas e os alumnos estn conectadas a contextos do mundo real ou son significativos para eles. O profesor, en todo caso, debe decidir, para un mesmo escenario de ensino e aprendizaxe de aula, particularizando para cada alumno, que lle preguntar e que lle pedir ao alumnado para axudalo, dependendo das sas caractersticas e a sa situacin respecto do que se pretende ensinar.O agrupamento dos contidos en bloques non debe ocultar as mltiples interconexins que existen entre eles. O profesor planificar as sas clases de forma que estas relacins se fagan explcitas diante do alumnado. Deber, polo tanto, propiciarse unha metodoloxa na que a F&Q se insira na realidade da que o alumnado participa, pero sempre sen perder de vista os obxectivos xerais e as finalidades da etapa.Asemade, deberase ter en conta que o primeiro bloque, titulado Contidos comns, debe tratarse a travs dos demais bloques de contidos, vinculado a eles e aos contextos que o profesorado seleccione para facilitarlle alumnado o logro dos obxectivos xerais e a adquisicin das competencias bsicas.Rematamos cunhas indicacins xerais do traballo diario na aula. Presentacin e motivacin dos contidos, coa axuda do libro de texto, da pizarra e das TIC; aproveitarase para potenciar aqueles aspectos nos que tipicamente o alumnado presenta maiores dificultades de aprendizaxe. A presentacin dos contidos sempre estar baseada en actividades prcticas, anda que non se esquecer a necesidade de traballar contidos tericos que se consideren fundamentais para o avance nos contidos da asignatura. O alumnado traballar entonces en actividades relacionadas cos contidos introducidos, e sempre que sexa posible o alumnado participar na resolucin de actividades tanto na pizarra como por medio de preguntas/respostas co profesor ou profesora. Poerase especial atencin nos contidos mnimos, e de consideralo necesario podern traballarse actividades de reforzo ou ampliacin. Este o esquema xeral; por suposto, podern adicarse sesins completas traballo en actividades ou a resolucin de dbidas.

B3.2.- Materiais e recursos didcticos.Empregaranse de maneira habitual os libros de texto fixados polo departamento. O propio libro de texto permitir fixar actividades de reforzo ou ampliacin de ser necesarias; ademais o profesor poder proporcionar nestes casos material adicional alumnado de consideralo oportuno.Empregarase como fundamental o equipamento TIC, ordenador e proxector, as como a web para repositorio e transmisin de informacin cos alumnos mediante correo electrnico. Empregarase tamn calculadora. O uso destes instrumentos ser sempre baixo as indicacins do profesor ou profesora. En definitiva, pretndese que o seu uso favoreza e facilite a dedicacin de mis tempo a tarefas de reflexin, razoamento, toma de decisins, comunicacin do proceso seguido e dos resultados obtidos, etc.B3.2.1.-Libros de texto:3 ESO. Julio Puente et al., Fsica y Qumica, SM, 2010 ISBN 978-84-675-3996-74 ESO. Ana Caas et al., Fsica y Qumica, SM, 2012 ISBN 978-84-675-5323-9

B3.2.2.-Textos complementarios:Especifcanse para actividades concretas e alumnos determinados, como os libros de letura.

B4.- Medidas de atencin diversidade.

B4.1.- Reforzo e ampliacin.No caso daqueles alumnos nos que se detecten dificultades especficas para acadar determinados obxectivos mnimos da materia, estableceranse medidas de reforzo individualizadas. De xeito anlogo, no caso daqueles alumnos que demostren un dominio claro dos obxectivos fixados para a materia estableceranse medidas de ampliacin naquelas partes nas que sexa axeitado facelo.

B5.- Actividades complementarias e extraescolares.O grupo de realizar as actividades complementarias e extraescolares especificadas a principio de curso, participando activamente na organizacin da Feira da Ciencia e Tecnoloxa que se celebra cada ano no centro. Ademais, durante o curso decidirase se paralelamente colaboracin na organizacin se desenvolve algn traballo concreto para presentar en dita Feira, e ter a oportunidade de participar nos Recreos de Ciencia.Ademis, o profesor pode decidir no transcurso do curso participar nalgunha actividade que considere de interese para o alumnado, estando suxeita a autorizacin necesaria para a sa realizacin.

B6.- Avaliacin.

B6.1.- Criterios xerais.Comezamos establecendo os seguintes criterios xerais:Probas escritas: En toda proba escrita que se realice figurar a puntuacin que se lle vai dar a cada pregunta e as normas e criterios xerais de correccin, que sern os seguintes: obrigatorio escribir con bolgrafo. Non se admitirn exames feitos con lapis.

A ausencia de explicacins na solucin repercutir negativamente na sa valoracin.

Tamn se valorar a orde, ortografa, claridade e limpeza coa que est realizado o exame, podendo restarse 0,5 puntos como mximo por este concepto.

Sistema de cualificacin das probas escritas: A cualificacin de calquera proba escrita darase cun nmero entre 0 e 10.Outras valoracins: Teranse en conta os traballos realizados na clase e mis as tarefas para facer na casa, o caderno de clase, a participacin na aula e en actividades como a Feira da Ciencia e Tecnoloxa. Poder baixarse ata un punto na nota final por mal comportamento.ou disposicin, inclundo o non traer materiais de traballo e estudo. O non ten realizadas as actividades correspondentes para a feira, poder supor unha nota inferior a 5 na avaliacin, parcial e/ou final.

B6.2.- Avaliacin parcial.Realizaranse tres avaliacin parciais. Durante cada trimestre o profesor realizar como mnimo unha proba escrita de cada rea que se basearn nos criterios de avaliacin das unidades avaliadas, tendo como finalidade a consecucin dos obxectivos mnimos relativos a elasA incomparecencia non xustificada a un exame motivo de suspenso no trimestre. Pola contra, no caso de non poder asistir a un exame por un motivo xustificado, o profesor ou profesora poder establecer outra data para facelo, ou determinar unha cualificacin en funcin dos datos que ten do alumno ata ese momento.

A obtencin da cualificacin dunha avaliacin parcial realizarase da maneira seguinte: o valor relativo das compoentes da nota ser 60% exame, 15% preguntas de clase, 25% traballos diversos e actitude correspondente, cunha variacin de ata o 20% en cada apartado, segundo as circunstancias.Hai que ter en conta que no centro realzase directamente a avaliacin final de xuo, sen avaliar a terceira avaliacin parcial, polo que a cualificacin desta terceira avaliacin parcial non se recoller nos boletns, anda que ten o mesmo tratamento que as das primeiras avaliacins parciais; a cualificacin final de xuo obterase como se indica no apartado correspondente. Ademis, de xeito suplementario hai que considerar o xa dito sobre mal comportamento ou non ter realizado o traballo apra a feira

B6.3.- Recuperacins.Por reas, realizarase unha proba escrita de recuperacin da primeira avaliacin e outra da segunda avaliacin, para aqueles alumnos ou alumnas que non acadasen unha cualificacin igual ou superior a 5 na avaliacin parcial; esta proba de recuperacin ter lugar con posterioridade a cada sesin de avaliacin; a cualificacin da proba escrita de recuperacin. No caso dunha recuperacin positiva (nota igual ou superior a 5) esta cualificacin substituir da avaliacin parcial correspondente s efectos do clculo da cualificacin da avaliacin ordinaria.En canto terceira avaliacin, o proceso de recuperacin ir includo no exame final de xuo, como se indica no apartado seguinte.

B6.4.- Avaliacin ordinaria (xuo). final de curso realizarase un exame final por reas que se presentarn aqueles alumnos que non tean acadados os obxectivos mnimos correspondentes a tdalas avaliacins, dicir, con nota inferior a 5 nalgunha das das primeiras avaliacins parciais e na correspondente recuperacin, ou con nota inferior a 5 na terceira avaliacin parcial. Neste exame final o alumnado ter que realizar as preguntas correspondentes a aquelas partes non superadas previamente. Este exame final puntuar sobre 10 cada un dos bloques de preguntas correspondente a cada avaliacin parcial; en caso de superar unha avaliacin parcial previamente non superada, a nota previa parcial ser substituda pola nova cualificacin.Se despois das tres avaliacins parciais, recuperacins e exame final de xuo, un alumno ou alumno ten superadas tdalas avaliacins parciais (cualificacin igual ou maior que 5 en cada unha delas), a cualificacin final de xuo ser a media das tres cualificacins parciais. En caso de que o alumno ou alumna non superase algunha das tres avaliacins parciais, a cualificacin final ser como mximo de 4. Igualmente que no caso das avaliacins parciais, considerarase a posibilidade de baixar puntuacin por comportamento ou falta de traballo para a feira.

B6.5.- Avaliacin extraordinaria (setembro).No caso de non acadar unha cualificacin igual ou superior a 5 na sesin de avaliacin ordinaria de xuo, o alumno ou alumna deber facer unha proba extraordinaria en setembro, na que deber examinarse da rea cualificada negativamente, independentemente de que durante o curso tivera algunha avaliacin parcial superada.Para acadar unha avaliacin extraordinaria de Setembro positiva, terase en conta a cualificacin desta proba escrita, facendo media co resto de cualificacins mantidas, segundo o especificado no A6.1.

B6.6.- Plan de recuperacin da materia pendente de cursos anteriores.Non corresponde

B6.7.- Plan de avaliacin extraordinaria para o alumnado con perda do dereito a avaliacin continua por faltas de asistencia a clase.Cando un alumno/a acumule faltas de asistencia a clase de forma inxustificada e supere o lmite establecido no RRI do Centro para a materia, non ser suficiente a superacin da proba escrita para que sexa avaliado positivamente na materia. O alumno/a deber realizar todo o traballo atrasado a consecuencia da sa ausencia e entregalo profesor no prazo que este estableza. Ademais a proba escrita que se lle propoa poder ser diferente do resto da clase, xa que no seu caso non puido ser cualificado de forma continua na aula. Do mesmo xeito os criterios de correccin non sern os mesmos xa que debe quedar garantido, basendose unicamente nesa proba, que o alumno/a acadou os obxectivos mnimos da materia.As medidas anteriores sern aplicables tan s alumnado que acumulou faltas de forma inxustificada despois de ser advertidos os seus pais ou titores legais, en caso de minora de idade do alumno/a, e o propio alumno/a nos demais casos.

B7.- Obxectivos. Recllese a continuacin o texto extrado do Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia, DOG do 13 de xullo de2007. A consecucin dos obxectivos ser gradual tal e como se reflexa nos criterios de avaliacin fixados para cada curso (apartado A9). A ensinanza da F&Q nesta etapa contribuir a que o alumnado desenvolva as capacidades implcitas nos seguintes obxectivos xerais:

Comprender e utilizar as estratexias e os conceptos bsicos das ciencias da natureza para interpretar os fenmenos naturais, as como para analizar e valorar as repercusins do desenvolvemento cientfico e das aplicacins tecnolxicas.

Aplicar, na resolucin de problemas e en sinxelas investigacins, estratexias coherentes cos procedementos das ciencias, tales como a discusin do interese dos problemas propostos, a formulacin de hipteses, a elaboracin de estratexias de resolucin e de deseos experimentais, a anlise de resultados, a consideracin de aplicacins e repercusins do estudo realizado e a busca de coherencia global.

Comprender e expresar mensaxes con contido cientfico utilizando diferentes linguaxes como oral, escrita, grfica, icnica, multimedia, etc. con propiedade, as como comunicar a outros argumentacins e explicacins empregando os coecementos cientficos.

Buscar e seleccionar informacin sobre temas cientficos utilizando diferentes fontes e medios e empregala, valorando o seu contido, para fundamentar e orientar os traballos sobre temas cientficos e o ambiente, as como para contrastar as opinins persoais.

Desenvolver hbitos favorables promocin da sade persoal e comunitaria en mbitos como alimentacin, hixiene e sexualidade, facilitando estratexias que permitan facer fronte aos riscos da sociedade actual en aspectos relacionados co consumo, coas drogodependencias e coa transmisin de enfermidades.

Comprender a importancia de utilizar os coecementos provenientes das ciencias da natureza para satisfacer as necesidades humanas e participar na necesaria toma de decisins verbo de problemas locais e globais aos cales nos enfrontamos.

Adoptar actitudes crticas fundamentadas no coecemento cientfico para analizar, individualmente ou en grupo, cuestins relacionadas coa ciencia, a tecnoloxa e a sociedade. Coecer e valorar os problemas aos cales se enfronta hoxe a humanidade en relacin sobreexplotacin dos recursos, s diferenzas entre pases desenvolvidos e non, e a necesidade de busca e aplicacin de medidas, para avanzar cara ao logro dun futuro sustentable.

Valorar o carcter tentativo e creativo das ciencias da natureza as como as sas contribucins ao pensamento humano ao longo da historia, apreciando os grandes debates superadores de dogmatismos e as revolucins cientficas que marcaron a evolucin cultural da humanidade e as sas condicins de vida.

Ser quen de buscar e de utilizar o coecemento cientfico propio, planificando de forma autnoma a accin e posta en prctica das actividades de aprendizaxe, e de utilizar uns criterios de avaliacin para autocorrixirse no caso en que sexa necesario.

B8.- Contidos e secuenciacin.

B8.1.- 3 CursoRecllese a continuacin o texto extrado do Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia, DOG do 13 de xullo de 2007.

Bloque 1. Contidos comns.* Utilizacin de estratexias propias do traballo cientfico, mediante a proposta de sinxelas investigacins para a resolucin de situacins problema, discusin do seu interese, identificacin de variables que interveen, formulacin dalgunha hiptese de traballo, seguimento dunha planificacin na posta en prctica, recolla organizada dos datos, interpretacin de resultados e comunicacin das conclusins.* Busca, seleccin e valoracin crtica de informacin de carcter cientfico utilizando as tecnoloxas da comunicacin e da informacin e outras fontes.* Interpretacin de informacin de carcter cientfico coa axuda de modelos axeitados, e utilizacin desta informacin para formar unha opinin propia e expresarse axeitadamente, coa axuda das tecnoloxas da comunicacin e da informacin e outras fontes. * Valoracin das achegas das ciencias da natureza ao longo da historia, para lles dar resposta s necesidades dos seres humanos e mellorar as condicins da sa existencia, as como para apreciar e desfrutar da diversidade natural e cultural, participando na sa conservacin, proteccin e mellora.* Asimilar as diferenzas sociais derivadas da desigual reparticin da riqueza no mundo, que provoca unhas condicins de enorme desvantaxe en aspectos de sade e ambiente dos pases pobres respecto dos ricos.* Posta en prctica correcta dos procedementos experimentais e respecto polas normas de seguridade.Bloque 2. Diversidade e unidade da estrutura da materia e os seus cambios.Diversidade da materia.* Caracterizacin de mestura e substancia pura. Identificacin de substancias puras a travs das sas propiedades caractersticas. Planificacin e eleccin experimental das tcnicas de separacin de substancias mis axeitadas. Valoracin do uso das tcnicas de separacin de substancias en mesturas para o desenvolvemento da vida e para a obtencin de recursos.* Identificacin de disolucins, dos seus compoentes, caracterizacin da sa composicin mediante as diferentes formas de expresar a concentracin das substancias. Preparacin de disolucins de concentracin coecida. Importancia das disolucins en produtos de consumo habitual e repercusins sobre a sade das persoas e o ambiente.A unidade na estrutura da materia.* Estudo experimental cualitativo das relacins entre a presin, o volume e a temperatura dos gases.* Interpretacin, coa axuda do modelo cintico de partculas, do volume, da temperatura, da presin e das relacins entre esas magnitudes para os gases. Extrapolacin do modelo cintico de partculas na interpretacin das propiedades dos lquidos e dos slidos.* Interpretacin, coa axuda do modelo cintico da materia, dalgns procesos como os cambios de estado, a difusin e a dilatacin, as como da diferenza entre mestura e substancia pura.* Caracterizacin do cambio fsico e qumico. Diferenciacin experimental entre substancias simples e compostas. Comprobacin experimental da conservacin da masa e da non-conservacin do volume nun sistema, antes e despois dun cambio fsico e qumico. Diferenciacin entre mestura e composto.* Valoracin da importancia histrica do modelo atmico molecular de Dalton para interpretar a diferenza entre substancias simples e compostas.* Utilizacin de diversos formatos como o verbal, o icnico, o grfico e o simblico para expresar, de xeito comprensivo, informacin sobre a estrutura e composicin das substancias de uso cotin.Os cambios qumicos.* Realizacin experimental dalgunhas transformacins qumicas sinxelas. Reaccins de combustin. Identificacin do que se conserva e do que cambia nas reaccins qumicas.* Recoecemento da transferencia de enerxa nas reaccins qumicas. Aplicacin s combustins e fotosntese.* Interpretacin, coa axuda do modelo atmicomolecular, das reaccins qumicas como transformacin dunhas substancias noutras; representacin grfica e simblica; identificacin do elemento qumico; xustificacin da conservacin da masa e do elemento qumico nas reaccins a partir do modelo atmicomolecular.* Estimacins e investigacins sobre a variacin da rapidez dunha reaccin en funcin da temperatura, concentracin, grao de divisin dos reactivos. A emisin dos gases nos vehculos e a influencia na calidade do aire: funcin dos catalizadores.* Procura, seleccin de informacin e anlise crtica sobre os beneficios e riscos da fabricacin e uso dalgn material de uso cotin. Estimacin do impacto ambiental das reaccins de combustin.Bloque 3. A natureza elctrica da materia.Propiedades elctricas e magnticas da materia.* Identificacin experimental das interaccins elctricas e magnticas. Utilizacin da carga elctrica na interpretacin das interaccins.* Anlise de movemento de cargas: circuto elctrico.* Importancia da electricidade nas condicins da nosa vida coti e no desenvolvemento cientfico e tecnolxico. Valoracin das medidas preventivas. A estrutura do tomo.* Seleccin de informacin e anlise crtica da contribucin do estudo da electricidade ao coecemento da estrutura da materia.* Incorporacin da carga elctrica estrutura atmica. Caracterizacin dos elementos qumicos.* Identificacin dos compoentes estruturais da materia: tomos, molculas e ins. Comparacin de substancias con estruturas de tomos libres, moleculares e xigantes. Relacin entre a estrutura e as sas propiedades.Aproximacin cualitativa radioactividade e aos efectos das radiacins ionizantes sobre a sade e o ambiente. Importancia dos istopos na investigacin cientfica e mdica. Valoracin de medidas preventivas e protectoras.

B8.2.- 4 CursoBloque 1. Contidos comns.* Utilizacin de estratexias propias do traballo cientfico, mediante a proposta de problemas e sinxelas investigacins, discusin do seu interese, anlise de variables que interveen, formulacin de hipteses, planificacin de experiencias, organizacin dos datos, interpretacin de resultados e comunicacin de conclusins.* Busca, seleccin e anlise crtica de informacin de carcter cientfico utilizando as tecnoloxas da comunicacin e da informacin e outras fontes.* Interpretacin de informacins de carcter cientfico e contraste destas informacins para formar unha opinin propia e expresarse axeitadamente.* Elaboracin de argumentacins e explicacins sobre feitos, observacins ou resultados experimentais, empregando modelos cientficos axeitados.* Valoracin das achegas das ciencias da natureza para lles dar resposta s necesidades dos seres humanos e mellorar as condicins da sa existencia, as como para apreciar e desfrutar da diversidade natural e cultural, participando na sa conservacin, proteccin e mellora.* Valoracin da evolucin do pensamento cientfico ao longo da historia, salientando a importancia que supn para o desenvolvemento cientfico e tecnolxico de cada poca.* Utilizacin comprensiva de protocolos experimentais e respecto polas normas de seguridade.* Xustificacin de decisins persoais verbo de problemas reais do seu contorno que aseguren un desenvolvemento sustentable e da modificacin de hbitos de conduta que promovan a sade persoal e comunitaria.* Contribucin do desenvolvemento cientfico e tecnolxico resolucin dos problemas. Importancia da aplicacin do principio de precaucin e da participacin cidad na toma de decisins.* Valoracin da educacin cientfica da cidadana como requisito de sociedades democrticas sustentables.* Consideracin da cultura cientfica como fonte de satisfaccin persoal.Bloque 2. Os movementos.* Recoecemento do carcter relativo do movemento. Sistemas de referencia. Valoracin do uso do GPS para determinar a posicin dos obxectos na Terra.* Anlise cualitativa dos movementos rectilneos e curvilneos. Anlise cuantitativa do movemento rectilneo e uniforme. Relacin entre o tipo de movemento e a representacin grfica correspondente.* Valoracin das achegas de Galileo ao estudo experimental da cada libre. Identificacin da aceleracin como o cambio no estado de movemento dos corpos.Bloque 3. As forzas como interaccin.As forzas e os cambios de movemento.* Identificacin de forzas que interveen na vida coti. A mecnica de Newton.* Caracterizacin do concepto de forza como interaccin: accin-reaccin. Carcter vectorial das forzas e a sa representacin.* Interpretacin de situacins de equilibrio de forzas: inercia. Composicin grfica de forzas.* Comprobacin, experimental ou simulada, da relacin entre a forza resultante sobre un sistema, a sa masa e a aceleracin. Anlise dalgns cambios no movemento dos corpos e a sa relacin coa forza. Aplicacin a situacins relacionadas con accidentes de trfico de vehculos e discusin de medidas preventivas.As forzas e as deformacins e presins.* Identificacin cualitativa da relacin entre forza e deformacin en corpos elsticos. Obxectos e aparellos relacionados.* Recoecemento da relacin entre forza e presin nos slidos. Obxectos de uso cotin que utilizan esta relacin.* Relacin entre a presin e a forza aplicada sobre lquidos: aplicacins prcticas.* Realizacin dalgunha experiencia sinxela con slidos mergullados en lquidos. Identificacin das variables que determinan a presin nun slido no seo dun fludo. Achega de Arqumedes interpretacin cientfica da flotacin. Utilizacin da ecuacin fundamental da esttica de fludos para a comprensin de situacins cotis.* Deseo, realizacin de experiencias para poer de manifesto a presin atmosfrica e comunicacin dos resultados. Utilizacin de aparellos para medir a presin como manmetros ou barmetros. Descricin do funcionamento dos altmetros.A mecnica do Universo.* Realizacin de observacins celestes directas ou simuladas e identificacin das primeiras ideas sobre o Universo.* Comparacin entre a concepcin xeocntrica e a heliocntrica e a sa capacidade para interpretar as observacins.* Relacin entre as melloras das observacins co telescopio e o reforzo do modelo heliocntrico. Recoecemento das achegas de Kepler e Galileo. Valoracin e implicacins do enfrontamento entre dogmatismo e liberdade de investigacin: o xuzo de Galileo.* Unificacin da dinmica terrestre e celeste: a gravitacin universal de Newton. Aplicacins en resolucin de situacins problemticas sinxelas onde intervea a atraccin gravitatoria.* Aproximacin cualitativa s ideas actuais sobre o Universo.* Valoracin crtica dos avances cientficos e tecnolxicos para a exploracin do universo. Procura e seleccin de informacin sobre as axencias espaciais (ESA, NASA) e os proxectos conxuntos (ISS). Valoracin do uso dos satlites artificiais en mbitos cientficos, tecnolxicos e sociais.Bloque 4. Afondamento no estudo dos cambios.Transferencias e transformacins de enerxa.* Identificacin das formas de enerxa mecnica: cintica e potencial gravitatoria cos cambios na velocidade e posicin dos obxectos.* Realizacin de experiencias onde se poan de manifesto cambios na enerxa interna dos sistemas.* Recoecemento das transformacins e transferencias de enerxa por traballo e calor en fenmenos prximos ao alumnado.* Interpretacin cualitativa do traballo como mecanismo de transferencia de enerxa. Estudo da medida da eficacia na realizacin de traballo: concepto de potencia. Valoracin do emprego de mquinas simples para o desenvolvemento econmico e social.* Interpretacin cualitativa da calor como mecanismo de transferencia de enerxa. Mquinas trmicas e as sas repercusins.* Utilizacin do principio de conservacin da enerxa para resolver situacins fsicas sinxelas e prximas aos estudantes, onde se poan de manifesto transformacins e transferencias.* Identificacin do problema da degradacin da enerxa. Valoracin do papel da enerxa na sociedade actual e do uso das diferentes fontes para a sa obtencin.Recoecemento dalgn desenvolvemento tecnolxico que contriba eficiencia e ao aforro enerxtico.Bloque 5. Estrutura e propiedades das substancias.Estrutura do tomo e do enlace qumico.* Comparacin dalgunhas propiedades caractersticas de substancias. Elaboracin e aplicacin de criterios para clasificar as substancias basendose nas sas propiedades. Identificacin da relacin entre as propiedades e a estrutura das substancias.* Interpretacin da estrutura atmica a partir de evidencias da distribucin dos electrns en niveis de enerxa.* Seleccin e anlise crtica de informacin sobre diferentes criterios para a clasificacin dos elementos. Valoracin da informacin que proporciona a tboa peridica en canto capacidade de combinacin dos elementos.* Interpretacin da estrutura das substancias a travs do enlace covalente, inico ou metlico. Valoracin de procesos industriais en Galicia relacionados co transporte inico como galvanizado e obtencin de metais.* Introducin cualitativa sistemtica da formulacin e nomenclatura qumica da IUPAC: exemplo dos compostos binarios de uso habitual. Os compostos de carbono e os seres vivos.* Recoecemento dos combustibles fsiles: carbn e petrleo, e a sa importancia como recursos enerxticos. Identificacin experimental dos produtos das reaccins de combustin dos hidrocarburos. Seleccin e anlise crtica de informacin sobre o incremento do efecto invernadoiro e a sa relacin co cambio climtico. Procura de medidas para a sa prevencin.* Interpretacin das posibilidades de combinacin do tomo de carbono consigo mesmo, co hidrxeno e con outros tomos. As cadeas carbonadas.* Papel dalgunhas biomolculas que constiten os seres vivos. Valoracin do papel da qumica na comprensin da orixe e desenvolvemento da vida.* Seleccin e anlise crtica de informacin sobre materiais de envase e embalaxe formados por cadeas carbonadas e a sa influencia sobre o ambiente. Valoracin de actitudes favorables sa reducin, reciclaxe e reutilizacin.SecuenciacinBloque 1. Contidos comns Fsica e Qumica. 3 sesins, 1 av.Bloque 2. Diversidade e unidade da estrutura da materia e os seus cambios. 45 sesins, 1 e 2 av.Bloque 3. A natureza elctrica da materia. 33 sesins, 3 av.

B8.3.- 4 Curso (contido, secuenciacin e temporizacin)Bloque 1. Contidos comns. 6h. 1T.Bloque 2. Os movementos. 9h. 1T.Bloque 3. As forzas como interaccin. 18h. 1T.Bloque 3. Afondamento no estudo dos cambios. 33h. 2T.Bloque 4. Estrutura e propiedades das substancias. 33h. 3T.

B9.- Criterios de avaliacin.

B9.1.- 3 CursoRecllese a continuacin o texto extrado do Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia, DOG do 13 de xullo de 2007.

1. Utilizar procedementos que permitan diferenciar mesturas, substancias simples e compostos en materiais de uso cotin, identificar a composicin das mesturas en produtos de consumo habitual e preparar algunha disolucin sinxela.Este criterio trata de constatar se o alumnado recoece cando un material unha substancia pura ou unha mestura e, neste ltimo caso, coece tcnicas de separacin, sabe desear e realizar algunhas delas, utiliza criterios para clasificar as substancias en simples e compostas e diferencia mesturas de compostos.Tamn se debe comprobar que utiliza a informacin das etiquetas dos produtos de consumo cotin para identificar a composicin das mesturas, especialmente a concentracin en masa e as porcentaxes tanto en masa coma en volume. Valoraranse as habilidades prcticas hora de preparar disolucins cunha determinada concentracin en masa e a capacidade para salientar a importancia dalgns materiais para a sociedade.2. Identificar e cuantificar algunhas propiedades dos materiais nos seus distintos estados de agregacin, diferenciando a descricin macroscpica da interpretacin con modelos.Trtase de verificar que o alumnado determina algunhas propiedades caractersticas das substancias, levando a cabo experiencias sinxelas que as poan de manifesto. Interpreta coa axuda do modelo cintico os conceptos de presin, temperatura e cambios de estado.Tamn se valorar a interpretacin cualitativa das representacins grficas que reflictan relacins entre propiedades.3. Clasificar distintos tipos de substancias e os procesos de cambio utilizando criterios macroscpicos e as premisas do modelo de Dalton.Pretndese comprobar se o alumnado emprega algn criterio macroscpico que lle permita clasificar os cambios nas substancias, diferenciar mesturas de compostos e estes de substancias simples, utilizando procedementos experimentais sinxelos; valorando a contribucin de Dalton ao modelo de materia para xustificar os ditos cambios e interpretar a existencia de substancias simples e de compostos.4. Interpretar e representar reaccins qumicas utilizando o modelo atmico-molecular, as como para xustificar a conservacin da masa en sistemas pechados.Este criterio pretende comprobar que o alumnado identifica experimentalmente a reaccin qumica como proceso en que unhas substancias se transforman noutras novas, onde se conserva a masa e o elemento qumico; que saben xustificala co modelo elemental de reaccin e que son quen de representalas de xeito verbal, grfico e simblico. Valorarase tamn se coecen a sa importancia na mellora da calidade de vida das persoas e as posibles repercusins negativas sobre o contorno, sendo conscientes da relevancia e responsabilidade de todos para a proteccin do ambiente e a sade das persoas.5. Identificar fenmenos elctricos e magnticos cotins valorando as repercusins da electricidade no desenvolvemento cientfico e tecnolxico e nas condicins de vida das persoas.Pretndese constatar se o alumnado capaz de realizar experiencias elctricas e magnticas, explicalas cualitativamente co concepto de carga, mostrando o seu coecemento da estrutura elctrica da materia.Valorarase tamn se capaz de utilizar instrumentos sinxelos e consciente das repercusins dos coecementos sobre a electricidade e a necesidade da eficiencia e do aforro enerxtico.6. Analizar a evolucin do modelo atmico ao introducir a natureza elctrica da materia e identificar as aplicacins de substancias radioactivas.Trtase de comprobar que o alumnado comprende que os cambios nos modelos da materia teen como obxectivo a procura de explicacins das sas propiedades e dos fenmenos cotins. Tamn se trata de comprobar se valora as aplicacins da radioactividade, principalmente en medicina, mediante a participacin en traballos, debates, etc. sobre elas e se xustifica as medidas de proteccin nos traballos que impliquen perigos.7. Participar activamente na construcin, comunicacin e utilizacin do coecemento cientfico.Trtase de comprobar que o alumnado se implica persoalmente na propia aprendizaxe, realizando o esforzo necesario, valorando a reflexin sobre os pro pios procesos de aprendizaxe das ciencias desde a apropiacin dos obxectivos ata a utilizacin de criterios de realizacin para autocorrixirse, no caso de que sexa necesario.

B9.2.- 4 Curso1. Recoecer o carcter relativo do movemento, describir movementos comns da vida coti e valorar a importancia do seu estudo no xurdimento da ciencia moderna.Trtase de constatar se o alumnado quen de determinar e diferenciar as magnitudes necesarias para describir os movementos e se sabe formular e resolver cualitativamente problemas relacionados coa educacin viaria. Valorarase, as mesmo, se realiza e utiliza as representacins grficas para identificar os diferentes movementos, se sabe inter