Programación didáctica BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 4º ESO Curso ...

Programación didáctica

BIOLOXÍA E XEOLOXÍA4º ESO

Curso 2020-2021

IES VALGA

Departamento de Bioloxía e Xeoloxía

Indice

1 INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN....................................................................................2

2 AS COMPETENCIAS CLAVE EN BIOLOXÍA E XEOLOXÍA...............................................................3

3 OBXECTIVOS XERAIS EN 4º ESO.................................................................................................7

4 OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE: TEMPORALIZACIÓN, GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN E

INSTRUMENTOS E PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN...........................................................9

5 METODOLOXIA........................................................................................................................12

12

6 AVALIACIÓN............................................................................................................................14

7 MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS.....................................................................................18

8 PLAN LECTOR...........................................................................................................................18

9 OS TEMAS TRANSVERSAIS.......................................................................................................19

10 ANÁLISE, VALORACIÓN E INCORPORACIÓN DAS APRENDIZAXES IMPRESCINDIBLES............20

11 PLAN DE REFORZO E RECUPERACIÓN....................................................................................21

12 APRENDIZAXES IMPRESCINDIBLES PARA A ADQUISICIÓN DAS COMPETENCIAS CLAVE........22

13 TAREFAS GLOBAIS, ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS E AVALIACIÓN (ensino non presencial e/ou

semipresencial).....................................................................................................................24

ANEXO I......................................................................................................................................26

ANEXO I I....................................................................................................................................27

1 INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

A Educación Secundaria Obligatoria ten por finalidade lograr que os alumnos e as alumnasadquiran os elementos básicos da cultura, nomeadamente nos seus aspectos humanístico,artístico, científico e tecnolóxico; desenvolver e consolidar neles/as hábitos de estudo e detraballo; preparalos/as para a súa incorporación a estudos posteriores e para a súa inserciónlaboral, e formalos/as para o exercicio dos seus dereitos e das súas obrigas na vida como cidadánse cidadás.

En 4º da ESO, un dos obxectivos principais da materia de Bioloxía e Xeoloxía é a de iniciar aoalumnado nas coñecemento das grandes teorías que permitiron o desenvolvemento mais actual

1IES de Valga

Departamento de Bioloxí�a e Xeoloxí�a Programacio� n 2020-21

destas ciencias: a Tectónica de Placas, a Teoría Celular e a Teoría da Evolución. Tamén é unobxectivo a destacar o coñecemento da estrutura e funcionamento dos ecosistemas, facendofincapé no coñecemento e interpretación das relacións tróficas entre os niveis e as diferentesinteraccións dos organismos entre eles e co medio.Estes obxectivos fan que a materia de Bioloxía e Xeoloxía sexa de vital importancia nesta etapaeducativa xa que, ademais de servirnos como vehículo de transmisión de todas as competenciasclave que debe adquirir o alumnado unha ver rematada a Ensinanza Secundaria Obrigatoria, nosamosa o mundo que nos rodea, tanto o referente ao biótopo (a través da Xeoloxía) como oreferente á biocenose (a través da Bioloxía); un mundo no que vivimos e do que temos grandesdescoñecementos.

Tendo en conta todo o anterior non se pode esquecer o papel das ciencias na sociedade e o feitode que deben permitir analizar a información de diferentes fontes, así como formar opiniónspropias mediante a observación, e elaborar conclusións con espírito crítico co obxectivo defundamentar as opinións no respecto aos principios e valores universais.Esta materia de Bioloxía e Xeoloxía permitirá ao alumnado desenvolver as competencias esenciaisque se inclúen no currículo, así como as estratexias do método científico. Entre estascompetencias haberá que considerar a lingüística e a dixital, a través da realización de tarefas engrupo que supoñan compilar e organizar información, exposta de xeito oral e escrito, elaborarpresentacións e defender as opinións propias en debates na aula. Os alumnos e as alumnasdeberán desenvolver tamén nesta etapa a comprensión de lectura, a expresión oral e escrita, aargumentación en público e a comunicación audiovisual; e igualmente deberán potenciaractitudes conducentes á reflexión e á análise sobre os grandes avances científicos da actualidade,as súas vantaxes e as implicacións éticas que en ocasións se suscitan, e coñecer e utilizar asnormas básicas de seguridade e uso do material de laboratorio.

A materia de Bioloxía e Xeoloxía terá, no seu tratamento metodolóxico, un caráctereminentemente práctico, baseado na realización de variadas e adecuadas tarefas experimentais,adaptadas a cada nivel, que permitan ao alumnado acadar as destrezas necesarias no manexo dematerial de laboratorio, microscopios, material de campo, recollida de mostras, resolución deproblemas e todos os que lle permitan afrontar no futuro estudos científicos coa formaciónnecesaria para o seu correcto desenvolvemento. Para alcanzar estes obxectivos ao longo docurrículo preséntanse actividades de laboratorio e manexo de modelos baseados nas novastecnoloxías, que se engaden á formación teórica que se recolle nos contidos.

En relación á realización de prácticas de laboratorio, esta circunstancia virá condicionada estecurso pola evolución da pandemia da Covid-19 e as medidas de prevención e contención que aConsellería de Sanidade e a Consellería de Educación marque á hora de levar a cabo este tipo deactividades co alumnado.

No caso de que non sexa posible levar a cabo prácticas de laboratorio co alumnado, as profesorasdo departamento buscarán alternativas virtuais para achegar esta metodoloxía de traballo á aula.A materia de Bioloxía e Xeoloxía, na ESO, permitirá que os alumnos e as alumnas adquiran unnivel competencial que lles axude a ser cidadáns e cidadás con respecto por si mesmos/as, coasdemais persoas e co medio, co material que utilizan ou que está ao seu dispor a ser responsables,capaces de ter criterios propios e de manter o interese por aprender e descubrir.

O IES de Valga está situado no Concello de Valga (Pontevedra), cunha poboación eminentementerural (aproximadamente 6000 habitantes), distribuída en pequenos núcleos de poboación e coaparticularidade de que a maioría dos alumnos e alumnas do centro viven en contacto directo co

2IES de Valga


medio natural, en vivendas unifamiliares moi integradas no medio, o que lles permite relacionarsefacilmente cos elementos do mesmo que son obxecto de estudo na materia de Bioloxía eXeoloxía, co que é fácil acadar os obxectivos da mesma que están directamente relacionados corecoñecemento, posta en valor e respecto do medio natural que os rodea.

Os contidos da área de Bioloxía e Xeoloxía en 4º de ESO estrutúranse nos seguintes bloques:

Bloque 1. A evolución da vida. Bloque 2. A dinámica da Terra. Bloque 3. Ecoloxía e medio ambiente. Bloque 4. Proxecto de inverstigación.

2 AS COMPETENCIAS CLAVE EN BIOLOXÍA E XEOLOXÍA

As competencias clave son aprendizaxes imprescindibles para que o alumnado acade osobxectivos cara os que camiña todo o proceso de ensino-aprendizaxe. Así, conducirán á súarealización persoal, ao exercicio da cidadanía activa, á incorporación satisfactoria á vida adulta eao desenvolvemento dunha aprendizaxe permanente ao longo da vida.

A materia de Bioloxía e Xeoloxía, consideramos que contribúe a desenvolver todos os ámbitos dassete competencias básicas:

- Comunicación lingüística (CCL)

- Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT)

- Competencia dixital (CD)

- Aprender a aprender (CAA)

- Competencias sociais e cívicas (CSC)

- Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE)

- Conciencia e expresións culturais (CCEC)

Así, aínda que a Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía poderíaparecer a que máis contribúe esta materia, consideramos que contribúe tamén ás outras seis dunxeito claro e, consecuencia desta contribución global resulta o perfil competencial deste curso de4º de ESO, que ven trazado a partir da súa concreción nos seguintes estándares de aprendizaxe:

COMP.

CLAVEESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES / 4º ESO

CCL BXB1.2.1. Distingue os compoñentes do núcleo e a súa función segundo as etapas do ciclo celular.BXB1.19.1. Recoñece e describe as fases da hominización.BXB2.5.1. Interpreta un mapa topográfico e fai perfís topográficos.BXB2.11.1. Relaciona os movementos das placas con procesos tectónicos.BXB3.1.2. Analiza as relacións entre biótopo e biocenose, e avalía a súa importancia para manter o

3IES de Valga


equilibrio do ecosistema.BXB3.5.1. Recoñece os niveis tróficos e as súas relacións nos ecosistemas, e valora a súa importanciapara a vida en xeral e o mentemento destas.BXB3.8.1. Argumenta sobre as actuacións humanas que teñen unha influencia negativa sobre osecosistemas: contaminación, desertización, esgotamento de recursos, etc.BXB3.8.2. Defende e conclúe sobre posibles actuacións para a mellora ambiental e analiza desdedistintos puntos de vista un problema ambiental do contorno próximo, elabora informes epreséntaos, utilizando distintos medios.BXB3.11.1. Destaca a importancia das enerxías renovables para o desenvolvemento sustentable doplaneta.BXB4.2.1. Utiliza argumentos que xustifiquen as hipóteses que propón.BXB4.3.1. Utiliza fontes de información, apoiándose nas TIC, para a eleboración e a presentación dassúas investigacións.BXB4.5.1. Deseña pequenos traballos de investigación sobre animais e/ou plantas, os ecosistemas doseu contorno ou a alimentación e a nutrición humana, para a súa presentación e a súa defensa naaula.BXB4.5.2. Expresa con precisión e coherencia as conclusións das súas investigacións, tantoverbalmente como por escrito.

CMCCT BXB1.1.1. Compara a célula procariota e a eucariota, a animal e a vexetal, e recoñece a función dosorgánulos celulares e a relación entre morfoloxía e función.BXB1.3.1. Recoñece as partes dun cromosoma utilizándoo para construír un cariotipo.BXB1.4.1. Recoñece as fases da mitose e meiose, diferencia ambos os procesos e distingue o seusignificado biolóxico.BXB1.8.1. Recoñece e explica en que consisten as mutacións e os seus tipos.BXB1.9.1. Recoñece os principios básicos da xenética mendeliana e resolve problemas prácticos decruzamentos con un ou dous caracteres.BXB1.11.1. Identifica as doenzas hereditarias máis frecuentes e o seu alcance social, e resolveproblemas prácticos sobre doenzas hereditarias, utilizando árbores xenealóxicas.BXB1.12.1. Diferencia técnicas de traballo en enxeñaría xenética.BXB1.16.1. Distingue as características diferenciadoras entre lamarckismo, darwinismo eneodarwinismo.BXB1.19.1. Recoñece e describe as fases da hominización.BXB2.3.1. Discrimina os principais acontecementos xeolóxicos, climáticos e biolóxicos que tiveronlugar ao longo da historia da Terra, e recoñece algúns animais e plantas característicos de cada era.BXB2.5.1. Interpreta un mapa topográfico e fai perfís topográficos.BXB2.5.2. Resolve problemas sinxelos de datación relativa, aplicando os principios de superposiciónde estratos, superposición de procesos e correlación.BXB2.9.1. Coñece e explica razoadamente os movementos relativos das placas litosféricas.BXB2.10.1. Identifica as causas dos principais relevos terrestres.BXB3.1.1. Identifica o concepto de ecosistema e distingue os seus compoñentes.BXB3.3.1. Recoñece os factores ambientais que condicionan o desenvolvemento dos seres vivos nunambiente determinado, e valora a súa importancia na conservación deste.BXB3.4.1. Recoñece e describe relacións e a súa influencia na regulación dos ecosistemas,interpretando casos prácticos en contextos reais.BXB3.8.2. Defende e conclúe sobre posibles actuacións para a mellora ambiental e analiza desdedistintos puntos de vista un problema ambiental do contorno próximo, elabora informes epreséntaos, utilizando distintos medios.BXB4.1.1. Integra e aplica as desstrezas propias dos métodos da ciencia.BXB4.2.1. Utiliza argumentos que xustifiquen as hipóteses que propón.BXB4.3.1. Utiliza fontes de información, apoiándose nas TIC, para a eleboración e a presentación dassúas investigacións.BXB4.5.1. Deseña pequenos traballos de investigación sobre animais e/ou plantas, os ecosistemas doseu contorno ou a alimentación e a nutrición humana, para a súa presentación e a súa defensa naaula.

CD BXB1.1.2. Identifica tipos de células utilizando o microcopio óptico, micrografías e esquemas gráficos.BXB4.3.1. Utiliza fontes de información, apoiándose nas TIC, para a eleboración e a presentación dassúas investigacións.BXB4.5.1. Deseña pequenos traballos de investigación sobre animais e/ou plantas, os ecosistemas doseu contorno ou a alimentación e a nutrición humana, para a súa presentación e a súa defensa naaula.

CAA BXB1.1.1. Compara a célula procariota e a eucariota, a animal e a vexetal, e recoñece a función dosorgánulos celulares e a relación entre morfoloxía e función.

4IES de Valga


BXB1.1.2. Identifica tipos de células utilizando o microcopio óptico, micrografías e esquemas gráficos.BXB1.2.1. Distingue os compoñentes do núcleo e a súa función segundo as etapas do ciclo celular.BXB1.4.1. Recoñece as fases da mitose e meiose, diferencia ambos os procesos e distingue o seusignificado biolóxico.BXB1.5.1. Distingue os ácidos nucleicos e enumera os seus compoñentes.BXB1.6.1. Recoñece a función do ADN como portador da información xenética, e relaciónao coconcepto de xene.BXB1.7.1. Ilustra os mecanismos da expresión xenética por medio do código xenético.BXB1.8.1. Recoñece e explica en que consisten as mutacións e os seus tipos.BXB1.9.1. Recoñece os principios básicos da xenética mendeliana e resolve problemas prácticos decruzamentos con un ou dous caracteres.BXB1.10.1. Resolve problemas prácticos sobre a herdanza do sexo e a ligada ao sexo.BXB1.13.1. Describe as técnicas de clonación animal, distinguindo clonación terapéutica ereprodutiva.BXB1.16.1. Distingue as características diferenciadoras entre lamarckismo, darwinismo eneodarwinismo.BXB1.17.1. Establece a relación entre variabilidade xenética, adaptación e selección natural.BXB1.18.1. Interpreta árbores filoxenéticas.BXB2.1.1. Identifica e describe feitos que amosen a Terra como un planeta cambiante, e relaciónaoscos fenómenos que suceden na actualidade.BXB2.2.1. Reconstrúe algúns cambios notables na Terra, mediante a utilización de modelos temporaisa escala e recoñecendo as unidades temporais na historia xeolóxica.BXB2.4.1. Relaciona algún dos fósiles guía máis característicos coa súa era xeolóxica.BXB2.6.1. Analiza e compara os modelos que explican a estrutura e a composición da Terra.BXB2.7.1. Relaciona as características da estrutura interna da Terra e asóciaas cos fenómenossuperficiais.BXB2.8.1. Expresa algunhas evidencias actuais da deriva continental e da expansión do fpndooceánico.BXB2.9.1. Coñece e explica razoadamente os movementos relativos das placas litosféricas.BXB2.9.2. Interpreta as consecuencias dos movementos das placas no relevo.BXB2.11.1. Relaciona os movementos das placas con procesos tectónicos.BXB2.12.1. Interpreta a evolución do relevo baixo a influencia da dinámica externa e interna.BXB3.1.2. Analiza as relacións entre biótopo e biocenose, e avalía a súa importancia para manter oequilibrio do ecosistema.BXB3.2.1. Interpreta as adaptacións dos seres vivos a un ambiente determinado, relacionando aadaptación co factor ou os factores ambientais desencadeantes deste.BXB3.3.1. Recoñece os factores ambientais que condicionan o desenvolvemento dos seres vivos nunambiente determinado, e valora a súa importancia na conservación deste.BXB3.5.1. Recoñece os niveis tróficos e as súas relacións nos ecosistemas, e valora a súa importanciapara a vida en xeral e o mentemento destas.BXB3.7.1. Establece a relación entre as transferencias de enerxía dos niveis tróficos e a súa eficienciaenerxética.BXB3.8.2. Defende e conclúe sobre posibles actuacións para a mellora ambiental e analiza desdedistintos puntos de vista un problema ambiental do contorno próximo, elabora informes epreséntaos, utilizando distintos medios.BXB3.10.1. Argumenta os proles e os contras da reciclaxe e da reutilización de recursos minerais.BXB4.1.1. Integra e aplica as desstrezas propias dos métodos da ciencia.BXB4.2.1. Utiliza argumentos que xustifiquen as hipóteses que propón.BXB4.3.1. Utiliza fontes de información, apoiándose nas TIC, para a eleboración e a presentación dassúas investigacións.BXB4.4.1. Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo.

CSC BXB1.11.1. Identifica as doenzas hereditarias máis frecuentes e o seu alcance social, e resolveproblemas prácticos sobre doenzas hereditarias, utilizando árbores xenealóxicas.BXB1.13.1. Describe as técnicas de clonación animal, distinguindo clonación terapéutica ereprodutiva.BXB1.14.1. Analiza as implicacións éticas, sociais e ambientais da enxeñaría xenética.BXB1.15.1. Interpreta críticamente as consecuencias dos avances actuais no campo da biotecnoloxía.BXB3.2.1. Interpreta as adaptacións dos seres vivos a un ambiente determinado, relacionando aadaptación co factor ou os factores ambientais desencadeantes deste.BXB3.5.1. Recoñece os niveis tróficos e as súas relacións nos ecosistemas, e valora a súa importanciapara a vida en xeral e o mentemento destas.BXB3.6.1. Compara as consecuencias prácticas na xestión sustentable dalgúns recursos por parte doser humano, e valora críticamente a súa importancia.

5IES de Valga


BXB3.8.1. Argumenta sobre as actuacións humanas que teñen unha influencia negativa sobre osecosistemas: contaminación, desertización, esgotamento de recursos, etc.BXB3.9.1. Describe os procesos de tratamento de residuos, e valora críticamente a súa recollidaselectiva.BXB3.10.1. Argumenta os proles e os contras da reciclaxe e da reutilización de recursos minerais.BXB3.11.1. Destaca a importancia das enerxías renovables para o desenvolvemento sustentable doplaneta.BXB4.4.1. Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo.

CSIEE BXB1.5.1. Distingue os ácidos nucleicos e enumera os seus compoñentes.BXB1.7.1. Ilustra os mecanismos da expresión xenética por medio do código xenético.BXB1.10.1. Resolve problemas prácticos sobre a herdanza do sexo e a ligada ao sexo.BXB1.12.1. Diferencia técnicas de traballo en enxeñaría xenética.BXB1.13.1. Describe as técnicas de clonación animal, distinguindo clonación terapéutica ereprodutiva.BXB1.14.1. Analiza as implicacións éticas, sociais e ambientais da enxeñaría xenética.BXB2.2.1. Reconstrúe algúns cambios notables na Terra, mediante a utilización de modelos temporaisa escala e recoñecendo as unidades temporais na historia xeolóxica.BXB2.7.1. Relaciona as características da estrutura interna da Terra e asóciaas cos fenómenossuperficiais.BXB3.1.2. Analiza as relacións entre biótopo e biocenose, e avalía a súa importancia para manter oequilibrio do ecosistema.BXB3.9.1. Describe os procesos de tratamento de residuos, e valora críticamente a súa recollidaselectiva.BXB4.1.1. Integra e aplica as desstrezas propias dos métodos da ciencia.BXB4.4.1. Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo.BXB4.5.1. Deseña pequenos traballos de investigación sobre animais e/ou plantas, os ecosistemas doseu contorno ou a alimentación e a nutrición humana, para a súa presentación e a súa defensa naaula.

CCEC BXB1.9.1. Recoñece os principios básicos da xenética mendeliana e resolve problemas prácticos decruzamentos con un ou dous caracteres.BXB3.6.1. Compara as consecuencias prácticas na xestión sustentable dalgúns recursos por parte doser humano, e valora críticamente a súa importancia.BXB3.8.1. Argumenta sobre as actuacións humanas que teñen unha influencia negativa sobre osecosistemas: contaminación, desertización, esgotamento de recursos, etc.

3 OBXECTIVOS XERAIS EN 4º ESO

Destacamos como obxectivos da ESO seguintes:

1.- Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ásdemais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e osgrupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e deoportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, eprepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

2.- Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, comocondición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio dedesenvolvemento persoal.

6IES de Valga


3.- Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles.Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición oucircunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homese mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.

4.- Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súasrelación coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e oscomportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflictos.

5.- Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novoscoñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías,especialmente as da información e a comunicación.

6.- Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, asícomo coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos docoñecemento e da experiencia.

7.- Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentidocrítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións easumir responsabilidades.

8.- Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na linguacastelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo daliteratura.

9.- Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outraspersoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaronachagas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.

10.- Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar asdiferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e apráctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar adimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitossociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente,contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.

11.- Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizandodiversos medios de expresión e representación.

12.- Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artísticode Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística ecultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respectocara ao exercicio deste dereito.

13.- Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para omantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de

7IES de Valga


riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, enespecial coas pertencentes á comunidade lusófona.

8IES de Valga


4 OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE: TEMPORALIZACIÓN,GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN E INSTRUMENTOS EPROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN.

COMP. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXETEMPOR.

(Trimestres:1, 2 e 3)

GRAO DECONSECUCIÓN

MÍNIMO

PROCEDEMENTOS EINSTRUMENTOS

CAACMCCT

CD

.BXB1.1.1. Compara a célula procariota e aeucariota, a animal e a vexetal, e recoñece afunción dos orgánulos celulares e a relación

entre morfoloxía e función.BXB1.1.2. Identifica tipos de células

utilizando o microscopio óptico, micrografías

e esquemas gráficos.

1

Diferencia as célulasprocariotas e eucariotas e

interpreta as súasrelacións evolutivas.

Probas escritas e orais.

CCLCAA

BXB1.2.1. Distingue os compoñentes donúcleo e a súa función segundo as etapas do

ciclo celular.1

Identifica oscompoñentes do núcleocelular e as súas funcións

durante o ciclo celular.

Probas escritas e orais.

CMCCTBXB1.3.1. Recoñece as partes dun

cromosoma utilizándoo para construír uncariotipo.

1Recoñece a estrutura dos

cromosomas e dacromatina.

Probas escritas e orais.Observación dentro da aula.

CMCCTCAA

BXB1.4.1. Recoñece as fases da mitose emeiose, diferencia ambos os procesos e

distingue o seu significado biolóxico.1

Diferencia as fases dosprocesos mitótico e

meiótico e distingue oseu significado biolóxico.

Probas escritas e orais.Presentación de traballos

propios.

CAACSIEE

BXB1.5.1. Distingue os ácidos nucleicos eenumera os seus compoñentes.

1Diferencia os distintos

tipos de ácidos nucleicose os seus compoñentes.

Probas escritas e orais.Actividades Aula virtual.

CAABXB1.6.1. Recoñece a función do ADN como

portador da información xenética, erelaciónao co concepto de xene.

1Relaciona a función do

ADN co concepto dexene.

Probas escritas e orais.Lecturas na aula e preguntas

sobre a súa comprensión.

CAACSIEE

BXB1.7.1. Ilustra os mecanismos daexpresión xenética por medio do código

xenético.1

Relaciona o códigoxenético cos mecanismos

da expresión xenética.

Probas escritas.Observacuión dentro da aula.

CMCTTCAA

BXB1.8.1. Recoñece e explica en queconsisten as mutacións e os seus tipos.

1Relaciona mutación e

evolución.Probas escritas.

Observación dentro da aula.

CMCTTCAACCEC

BXB1.9.1. Recoñece os principios básicos daxenética mendeliana e resolve problemasprácticos de cruzamentos con un ou dous

caracteres.

1Interpreta e aplica osprincipios básicos daxenética mendeliana.


CAACSIEE

BXB1.10.1. Resolve problemas prácticossobre a herdanza do sexo e a ligada ao sexo.

1

Resolve problemasprácticos sobre a

herdanza do sexo e aligada ao sexo.


CMCCTCSC

BXB1.11.1. Identifica as doenzas hereditariasmáis frecuentes e o seu alcance social, e

resolve problemas prácticos sobre doenzashereditarias, utilizando árbores xenealóxicas.

1

Identifica as doenzashereditarias mais

frecuentes e resolveproblemas prácticos

sobre elas.

Probas escritas.Tarefas de procura de

información no ámbito dabiblioteca.


CMCCTCSIEE

BXB1.12.1. Diferencia técnicas de traballo enenxeñaría xenética.

1Recoñece as técnicas de

traballo en enxeñaríaxenética.

Probas escritas.Presentación de traballos

propios.

CSCCSIEECAA

BXB1.13.1. Describe as técnicas de clonaciónanimal, distinguindo clonación terapéutica e

reprodutiva.1

Describe o proceso declonación.

Probas orais e escritas.Presentación de traballos

propios.Debate na aula.

CSCCSIEE

BXB1.14.1. Analiza as implicacións éticas,sociais e ambientais da enxeñaría xenética.

1

Recoñece e analiza asimplicacións éticas,

sociais e ambientais daenxeñaría xenética.

Tarefas específicas de procurade información a partir de

diferentes fontes.Elaboración e presentación de

traballos propios.Debate na aula.


9IES de Valga




GRAO DECONSECUCIÓN

MÍNIMO


CSCBXB1.15.1. Interpreta criticamente asconsecuencias dos avances actuais no

campo da biotecnoloxía.1

Analiza as consecuenciasdos avances dabiotecnoloxía.


diferentes fontes.Elaboración e presentación de

traballos propios.Debate na aula.


CMCCTCAA

BXB1.16.1. Distingue as característicasdiferenciadoras entre lamarckismo,

darwinismo e neodarwinismo.1

Comprende e comparalamarckismo, darwinismo

e neodarwinismo.

Probas escritas e orais.Observación na aula.

CAABXB1.17.1. Establece a relación entrevariabilidade xenética, adaptación e

selección natural.1

Relaciona variabilidadexenética, adaptación e

selección natural.Probas escritas e orais.

CAA BXB1.18.1. Interpreta árbores filoxenéticas. 1Interpreta árbores

filoxenéticas.

Probas escritas.Manexo e interpretación de

gráficas e imaxes.Observación na aula.

CMCCTBXB1.19.1. Recoñece e describe as fases da

hominización.1

Coñece o proceso dehominización.

Probas orais e escritas.Presentación de traballos

propios.

CAA

BXB2.1.1. Identifica e describe feitos queamosen a Terra como un planeta cambiante,

e relaciónaos cos fenómenos que sucedenna actualidade.

2Recoñece a Terra comoun planeta cambiante.

Probas orais.Observación na aula.

CAACSIEE

BXB2.2.1. Reconstrúe algúns cambiosnotables na Terra, mediante a utilización demodelos temporais a escala e recoñecendoas unidades temporais na historia xeolóxica.

2Describe algúns dos

cambios mais notables dahistoria da Terra.

Tarefas específicas de busca deinformación a partir de

diferentes fontes.Debate na aula.

CMCCT

BXB2.3.1. Discrimina os principaisacontecementos xeolóxicos, climáticos ebiolóxicos que tiveron lugar ao longo da

historia da Terra, e recoñece algúns animaise plantas característicos de cada era.

2

Identifica os principaisacontecementos

xeolóxicos, climáticos ebiolóxicos da historia da

Terra.


imaxes e mapas.Observación na aula.

CAABXB2.4.1. Relaciona algún dos fósiles guíamáis característico coa súa era xeolóxica.

2

Recoñece algún dosfósiles gúia.

Identificación de ejemplares nolaboratorio.

CMCCTCCL

BXB2.5.1. Interpreta un mapa topográfico efai perfís topográficos.

BXB2.5.2. Resolve problemas sinxelos dedatación relativa, aplicando os principios desuperposición de estratos, superposición de

procesos e correlación.

2Interpreta cortes

xeolóxicos e perfistopográficos sinxelos.


imaxes e gráficos.Observación dentro da aula.

CAABXB2.6.1. Analiza e compara os modelos que

explican a estrutura e a composición daTerra.

2

Recoñece e compara osmodelos que explican aestrutura e composición

da Terra.


imaxes e gráficos.Obseración na aula.

CAACSIEE

BXB2.7.1. Relaciona as características daestrutura interna da Terra e asóciaas cos

fenómenos superficiais.2

Relaciona o modelodinámico da estrutura da

Terra coa Tectónica dePlacas.

Probas orais e escritas.Observación na aula.

CAABXB2.8.1. Expresa algunhas evidencias

actuais da deriva continental e da expansióndo fondo oceánico.

2Recoñece as evidencias

actuais da dinámicaterrestre.

Probas orais e escritas.

CAACMCCT

BXB2.9.1. Coñece e explica razoadamente osmovementos relativos das placas litosféricas.

BXB2.9.2. Interpreta as consecuencias dosmovementos das placas no relevo.

2

Detalla as consecuenciasdos movementos dasplacas litosféricas no

relevo.

Probas orais e escritas.Manexo e interpretación de

imaxes e gráficas.

CMCCTBXB2.10.1. Identifica as causas dos principais

relevos terrestres.2

Explica as causas dosprincipias relevos

terrestres.Probas orais e escritas.

CAACCL

BXB2.11.1. Relaciona os movementos dasplacas con procesos tectónicos.

2Relaciona a dinámica

litosférica cos procesostectónicos.

Probas escritas.Observación na aula.

CAABXB2.12.1. Interpreta a evolución do relevo

baixo a influencia da dinámica externa einterna.

2Relaciona a dinámica

externa e internaterrestre co relevo.

Probas escritas.Observación na aula.

CMCCT BXB3.1.1. Identifica o concepto de 3 Explica os conceptos de Probas orais e escritas.

10IES de Valga




GRAO DECONSECUCIÓN

MÍNIMO


CAACSIEECCL

ecosistema e distingue os seuscompoñentes.

BXB3.1.2. Analiza as relacións entre biótopoe biocenose, e avalía a súa importancia para

manter o equilibrio do ecosistema.

ecosistema, biótopo,poboación, comunidade,hábitat e nicho ecolóxico

e analiza as relaciónsentre todos eles.

Observación na aula.

CSCCAA

BXB3.2.1. Interpreta as adaptacións dosseres vivos a un ambiente determinado,

relacionando a adaptación co factor ou osfactores ambientais desencadeantes deste.

3

Interpreta as adaptaciónsdos seres vivos a

diferentes medios eutiliza exemplos das

mesmas.

Probas orais e escritas.Tarefas específicas de procura

de información a partir dediferentes fontes.


CMCCTCAA

BXB3.3.1. Recoñece os factores ambientaisque condicionan o desenvolvemento dosseres vivos nun ambiente determinado, evalora a súa importancia na conservación

deste.

3Explica o concepto de

factor limitante e límitede tolerancia.

Probas escritas.

CMCCT

BXB3.4.1. Recoñece e describe relacións e asúa influencia na regulación dos

ecosistemas, interpretando casos prácticosen contextos reais.

3

Explica as relaciónsintraespecíficas e

interespecíficas comofactores de regulación

dos ecosistemas.


CAACSCCCL

BXB3.5.1. Recoñece os niveis tróficos e assúas relacións nos ecosistemas, e valora asúa importancia para a vida en xeral e o

mantemento destas.

3

Explica os conceptos decadea e redes tróficas evalora a súa importancia

nos ecosistemas.

Probas orais e escritas.Observación na aula.

CSCCCEC

BXB3.6.1. Compara as consecuenciasprácticas na xestión sustentable dalgúns

recursos por parte do ser humano, e valoracriticamente a súa importancia.

3

Compara a transferenciade materia e enerxía nosecosistemas e deduce asconsecuencias na xestiónsustentable dos recursos

planetarios.

Probas orais e escritas.Manexo de mapas e

interpretación de gráficas eimaxes.


CAABXB3.7.1. Establece a relación entre as

transferencias de enerxía dos niveis tróficose a súa eficiencia enerxética.

3

Relaciona astransferencias de enerxía

dos niveis tróficos coaeficiencia enerxética.


CSCCCL

CCECCMCCT

CAA

BXB3.8.1. Argumenta sobre as actuaciónshumanas que teñen unha influencia negativa

sobre os ecosistemas: contaminación,desertización, esgotamento de recursos, etc.BXB3.8.2. Defende e conclúe sobre posibles

actuacións para a mellora ambiental eanaliza desde distintos puntos de vista un

problema ambiental do contorno próximo,elabora informes e preséntaos utilizando

distintos medios.

3

Analiza as consecuenciassobre os ecosistemas das

actuacións humanassobre os mesmos.


varias fontes.Elaboración dunha

presentación sobre un tema eexposición na aula.

Debate na aula.

CCLBXB3.9.1. Describe os procesos detratamento de residuos, e valora

criticamente a súa recollida selectiva.3

Identifica os procesos detratamento de residuos eanaliza a súa eficiencia.


CSCCSIEE

BXB3.10.1. Argumenta os proles e os contrasda reciclaxe e da reutilización de recursos

materiais.3

Analiza os procesos dereciclaxe e reutilizaciónsde recursos materiais.




Debate na aula.

CSCCCL

BXB3.11.1. Destaca a importancia dasenerxías renovables para o

desenvolvemento sustentable do planeta.3

Relaciona as enerxíasrenovables co

desenvolvementosustentable do planeta.




Debate na aula.

CAACMCCTCSIEE

BXB4.1.1. Integra e aplica as destrezaspropias dos métodos da ciencia. 1, 2 e 3

Recoñece e aplica asdestrezas propias do

traballo científico.

Observación na aula.Prácticas de laboratorio.

CAACCL

CMCCT

BXB4.2.1. Utiliza argumentos que xustifiquenas hipóteses que propón.

1, 2 e 3Elabora hipóteses e utiliza

argumentos que asxustifiquen.

Observación na aula.Debate e intervencións na aula.

11IES de Valga




GRAO DECONSECUCIÓN

MÍNIMO


CAACCL

CMCCTCD

BXB4.3.1. Utiliza fontes de información,apoiándose nas TIC, para a elaboración e a

presentación das súas investigacións.1, 2 e 3

Utiliza diversas fontes deinformación para a

elaboración dos seustraballos.

Elaboración dunhapresentación sobre un tema e

exposición na aula.

CAACSC

CSIEE

BXB4.4.1. Participa, valora e respecta otraballo individual e en grupo.

1, 2 e 3Recoñece e valora o

traballo individual e engrupo.


CCLCSIEE

CDCMCCT

BXB4.5.1. Deseña pequenos traballos deinvestigación sobre animais e/ou plantas, os

ecosistemas do seu contorno ou aalimentación e a nutrición humana, para asúa presentación e a súa defensa na aula.

BXB4.5.2. Expresa con precisión e coherenciaas conclusións das súas investigacións, tanto

verbalmente como por escrito.

1, 2 e 3

Deseña e presentapequenos traballos de

investigación conprecisión e coherencia,

tanto verbalmente comopor escrito.

Elaboración dunhapresentación sobre un tema e

exposición na aula.Debate na aula

5 METODOLOXIA

Os principios psicopedagóxicos que marcan a liña metodolóxica establecida polo marco legaleducativo vixente e que definen a elaboración desta programación didáctica asumen unhaconcepción constructivista da aprendizaxe, na que o eixe vertebrador é a convicción de que aaprendizaxe é o resultado dun proceso de elaboración e de construción interior.

Seguindo esta liña, será o alumno o que vai construíndo o seu coñecemento, con avances eretrocesos nos que os seus cimentos serán os coñecementos e as experiencias previas, camiño noque é fundamental ter sempre presente a etapa evolutiva na que se atopa o alumno e o papel doprofesorado como clave no proceso e como motivador e guía do mesmo para o alumnado.Neste camiño de construción, a metodoloxía didáctica será especialmente activa e participativa e,moi importante, estará conectada á realidade do alumnado (o medio natural no que vive),proporcionando situacións de aprendizaxe que resulten motivadoras por ser significativas efuncionais. O feito de que a maioría do alumnado viva nun medio rural con vivendas unifamiliaresintegradas no medio natural fai moito mais doado a antedita motivación e permite facerreferencia practicamente en todas as unidades didácticas da materia á súa realidade maiscércana.Especialmente no caso dos obxectivos que esta materia tenta acadar e que están relacionados cascompetencias sociais e cívicas e tamén de conciencia e expresións culturais, a contextualizacióndo instituto permite utilizar un enfoque constructivista. Así, sempre trataremos de indagar noscoñecementos previos e vivenciais do alumnado coa finalidade de fixar o novo contido acadandonon só a competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía senón tamén asrelacionadas co recoñecemento, respecto e posta en valor do medio natural e cultural no que viveo alumnado.O currículo da materia de Bioloxía e Xeoloxía de 4º de ESO integra contidos relacionados co medioambiente e o entorno xeolóxico, polo que o profesorado tentará, mediante metodoloxíasparticipativas, facer visibles as ideas e vivencias previas do alumnado coa finalidade de conducilascara unha concienciación e unha valoración do medio natural, sempre cunhas bases científicassólidas que lles permitan argumentar, defender e respectar o seu medio natural, buscando taménafianzar unha serie de hábitos respectuosos co seu entorno.

12IES de Valga


Fomentaremos, polo tanto, unhas clases dinámicas e participativas, buscando a participaciónactiva do alumnado a partir das súas propias observacións cotiás e experiencias previas, tentandoque se expresen dun xeito correcto tanto oralmente como por escrito e utilicen os termos máisfrecuentes do vocabulario científico nas súas exposicións.

O obxectivo final desta liña metodolóxica é que o alumnado acade os estándares de aprendizaxeavaliables previstos para esta materia, e que desenvolva as competencias clave.

Para executar esta base teórica, o método de traballo de todas as unidades didácticas seguirá oseguinte esquema xeral:

- Introdución e sondaxe de coñecementos previos (o obxectivo será coñecer o punto departida e presentar o tema buscando aspectos motivadores sobre o mesmo).

- Tratamento a fondo do tema (levaranse a cabo en todas as sesións realización einterpretación de gráficos, esquemas, imaxes, animacións e todos aqueles recursos coafinalidade de que os alumnos e as alumnas afonden nos contidos do tema).

- Conclusións (as conclusións finais ás que chegue o alumnado deberán estar conectadascos conceptos tratados no tema e que foron traballados en todas as actividades; estasconclusións poderán producilas os alumnos e as alumnas en forma de pósters, maquetas,vídeos, esquemas, presentacións en power point,...)

En relación á realización de prácticas de laboratorio, esta circunstancia virá condicionada estecurso pola evolución da pandemia da Covid-19 e as medidas de prevención e contención que aConsellería de Sanidade e a Consellería de Educación indiquen á hora de levar a cabo este tipo deactividades co alumnado.No caso de que non sexa posible levar a cabo prácticas de laboratorio co alumnado, as profesorasdo departamento buscarán alternativas virtuais para achegar esta metodoloxía de traballo á aula.

Os recursos dixitais serán de utilización preferente, tentando en todo momento que asactividades educativas deseñadas se podan desenvolver en calquera dos escenarios que viva acomunidade educativa ao longo do curso: presencial, semipresencial ou non presencial. Coafinalidade de facilitar a transición entre as tres modalidades de ensino, as profesoras manterán aAula Virtual activa e ao día; é dicir, replicando na Aula Virtual (na medida do posible) asactividades que se leven a cabo nas aulas dos diferentes grupos de 4º de ESO dentro do instituto.Ademais das actividades eminentemente prácticas que se levarán a cabo durante o curso, na AulaVirtual figurarán tamén documentos que axuden ao alumnado a organizar o estudio dos contidose tamén todas aquelas aportacións curriculares e pedagóxicas que as profesoras considerennecesarias para que o alumnado acade os obxectivos xerais da materia de Bioloxía e Xeoloxía en4º de ESO.Por outra banda, tamén figurarán na Aula Virtual os boletíns de actividades e/ou probas escritasque sexa necesario que o alumnado realice para que as profesoras leven a cabo a avaliación nocaso de que o ensino pase a ser non presencial; nestes casos, os boletíns de actividades iránacompañados coas correspondentes rúbricas de corrección.Nos casos nos que o ensino sexa semipresencial, as probas escritas de avaliación realizaranse nasdatas nas que o alumnado acuda ao centro educativo.

Prestarase especial atención ao alumnado con necesidades específicas de apoio educativo e aoalumnado que teña dificultades derivadas da fenda dixital, sen prexuízo do desenvolvementodoutras medidas de atención á diversidade que se poidan establecer. Coa finalidade de ter uncoñecemento polo miúdo das circunstancias do alumnado nestes casos, as profesoras manteránunha periódica comunicación e coordinación co departamento de Orientación e coas titoras/es

13IES de Valga


dos diferentes grupos; así, como norma xeral, cada alumno/a con necesidades específicas deapoio educativo será atendido/a de forma individualizada e, no caso do alumnado que manifestedificultades derivadas da fenda dixital, as profesoras coordinaranse cos membros do equipodirectivo para aminorar esta circunstancia e proporcionar ao alumnado as ferramentas necesariaspara continuar con garantía o seu proceso de ensino e aprendizaxe.

En colaboración e coordinación co profesorado do departamento de Física e Química e codepartamento de Orientación, as profesoras do departamento de Bioloxía e Xeoloxía solicitarán(dentro da convocatoria de Contratos-Programa para o curso 2020/2021) a participación na liña deactuación “Mellora de coñecementos para acadar a excelencia”, destinada a alumnado de 4º deESO e 1º de Bacharelato, que xa foi solicitada e concedida na convocatoria de Contratos-Programado curso 2019/2020 e que non foi posible levar a cabo de forma completa debido á situaciónderivada da pandemia da Covid 19 (as actuacións estaban programadas para levar a cabo entre omes de marzo e xuño de 2020 e eran fundamentalmente de tipo práctico e incluían visitas acentros de investigación científica).

Os obxectivos que se pretenden alcanzar con estas actuacións son os seguintes: Fomentar e consolidar vocacións científicas entre o alumnado do IES de Valga. Constatar as evidencias e os principios científicos traballados a nivel teórico. Aplicar o método científico. Dar visibilidade aos logros alcanzados polo alumnado nas tarefas levadas a cabo no centro

no ámbito científico-tecnolóxico e, ao mesmo tempo, traballar as competencias científico-tecnolóxicas de xeito lúdico e motivador.

Consolidar un bacharelato de excelencia STEM no ámbito rural do concello de Valga.

Para acadar estes obxectivos, as medidas concretas a desenvolver serán as seguintes: Organización e desenvolvemento dunha Semana das Ciencias no IES de Valga. Participación en feiras científicas (por exemplo, Galiciencia) ou calquera outra que sexa

proposta desde a Consellería de Educación, Universidade e Formación Profesional. Elaboración de proxectos nos laboratorios de Ciencias do centro e posterior divulgación

entre a comunidade educativa. Visita a un centro de investigación importante.

6 AVALIACIÓN

O proceso de avaliación será incial, formativo e sumativo. Durante todo o proceso de avaliación valoraranse non só os contidos conceptuais, senón tamén acapacidade de comunicación do alumnado así como os contidos procedimentais e a asunción dasactitudes e valores que se propoñen e que, na materia de Bioloxía e Xeoloxía, son transversais aoscontidos conceptuais e fundamentais para a adquisición do perfil competencial da materia.

AVALIACIÓN INICIAL

14IES de Valga


O obxectivo é coñecer cal é o punto de partida do alumnado, os seus coñecementos previos a iniciar o proceso de ensino aprendizaxe e a súa capacidade de expresarse utilizando a linguaxe científica.

A proba de avaliación inicial constará dunha serie de cuestións de diferente extensión.Esta avaliación inicial contará cunha posta en común de todos os membros do Departamento deBioloxía e Xeoloxía e as conclusións da mesma quedarán recollidas no caderno do profesorado enunha acta de reunión do Departamento na que, de ser necesario, se chegaría a acordos coafinalidade de reaxustar os obxectivos didácticos ou priorizar aqueles que fose necesario reforzarou mesmo, tomar decisións (en coordinación co Departamento de Orientación) co obxectivo deatender á diversidade do alumnado.

Seguindo as Instrucións do 3º de xullo de 2020, da Dirección Xeral de Educación, FormaciónProfesional e Innovación Educativa, en relación ás medidas que se deben adoptar no cursoacadémico 2020-2021, nos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia nos que seimparten as ensinanzas da educación infantil, da educación primaria, da educación secundariaobrigatoria e do bacharelato, a partir dos informes individualizados elaborados á finalización docurso 2019-2020 e da avaliación inicial levada a cabo durante os primeiros días do curso 2020-2021, reforzaranse os elementos curriculares esenciais e as competencias e aprendizaxesimprescindibles do curso anterior, co fin de garantir a continuidade do proceso de ensinanza-aprendizaxe. Tamén, e derivado das necesidades individuais do alumnado detectadas comoconsecuencia dos resultados da avaliación inicial, levaranse a cabo unha serie de actuaciónsincluídas dentro do plan de reforzo que se estenderá, como mínimo, durante o primeiro trimestredo curso 2020-2021.

Debido a esta circunstancia, as probas de avaliación inicial farán fincapé naqueles aprendizaxesimprescindibles que foron impartidas e non impartidas no curso 2019/2020.

AVALIACIÓN FORMATIVA E CONTINUA

O obxectivo é levar a cabo unha exhaustiva observación do alumnado e, de ser necesario, facer osreaxustes necesarios.

Para levar a cabo esta avaliación, o profesorado observará a aprendizaxe de cada alumno/afixándose na súa actividade diaria, a súa asistencia a clase, o grao de participación nas actividades,o respecto polas opinións alleas, a claridade na formulación e argumentación das propias, o seuinterese e esforzo, a súa implicación no respecto polo medio natural e todas aquelascircunstancias que podan axudar ao profesorado a tomar as decisións necesarias para levar a caboos reaxustes e cambios de organización e método de ensino que sexan axeitados á realidade decada alumno/a.

AVALIACIÓN SUMATIVA OU FINAL

O obxectivo é facer unha medida do alcance dos resultados obtidos, medindo sobre todo aevolución do alumnado e non tanto un resultado.

Para evitar que o alumnado considere como único procedemento de avaliación o exame escrito, oprofesorado explicará os primeiros días de curso, cales son os procedementos de avaliación e oscriterios de cualificación, incidindo na importancia de cada un deles e non só da proba escrita.

15IES de Valga


Os procedementos de avaliación que se utilizarán en distintos momentos do proceso deavaliación serán os seguintes:

- Recollida de traballos, proxectos e tarefas de distinta natureza e en distintos formatos.

- Observación do grao de autonomía do alumnado en todas as actividades que se llepropoñan.

- Observación da participación do alumnado nos traballos ou tarefas en grupo..

- Observación da capacidade do alumando para facer exposicións orais ou por escrito,utilizando a linguaxe científica.

INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

- Fichas de avaliación inicial.

- Observación sistemática mediante fichas de seguimento e rexistro de datos.

- Probas orais.

- Probas escritas (As probas escritas incluirán preguntas test de verdadeiro ou falso,definicións, asociar e construír frases, preguntas curtas ou longas ou completar esquemase recoñecer modelos , interpretar táboas e gráficas)

- Tarefas entregadas ao longo do curso en varios soportes (indivudais e/ou en grupo).

- Lecturas obrigatorias e voluntarias.

- As actividades habituais do alumnado na aula e/ou na casa.

- Outros que o profesorado estime oportunos.

Ademais, o profesorado do Departamento intercambiará opinións e informacións cos outrosdocentes da mesma área e/ou do mesmo grupo, coa finalidade de completar e mellorar o procesode avaliación.

16IES de Valga


CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Para a superación da materia, deberá estar avaliada cunha cualificación igual ou superior a 5 encada unha das tres avaliacións.

En cada avaliación teranse en conta os seguintes criterios:

Realización de probas escritas : 80% da nota. Cada avaliación, os alumnos e alumnasfarán dúas probas escritas; o alumnado que supere a primeira das probas cunhacualificación igual ou maior que 4,5 fará a segunda proba, na que non figuraráningunha cuestión relativa aos contidos avaliados na primeira proba (e as dúasprobas farán media); o alumnado que non obteña na primeira proba unhacualificación igual ou superior a 4,5 fará a segunda proba (que non fará media coaprimeira), na que figurarán cuestións relativas aos contidos da primeira e dasegunda proba (a nota será a da segunda proba). Para facer media entre as dúasprobas (nos casos nos que na primeira proba a nota sexa igual ou maior que 4,5) asegunda proba deberá ter unha nota igual ou superior a 4.

O alumnado deberá ter un caderno de aula ou portfolio no que deberán estarrecollidos todos os apuntamentos e todas as actividades feitas nas clases e taménas que deban facen nas súas casas. As actividades deberán estar todas corrixidas nocaderno. A nota do caderno de aula suporá un 10% da nota da avaliación.

O 10% restante corresponderá á nota obtida no proxecto de investigación (en grupoou individual) que deberán facer os alumnos e alumnas en cada avaliación e queserá exposto en clase ao final de cada trimestre.

Así mesmo, débese de utilizar unha linguaxe axeitada tanto en clase como nas probasescritas e terase en conta tanto a presentación, como a caligrafía, a ortografía e moiespecialmente a expresión nas contestacións.

Nos casos nos que sexa necesario pasar a un ensino de tipo semipresencial ou non presencial, oscriterios de cualificación manteranse, coas seguintes particularidades:

Ensino semipresencial: as probas escritas realizaranse nos días nos que o alumnadoacuda ao centro e manterase o criterio do 80% da nota; o 10% do caderno de aula ouportfolio manterase e o 10% restante corresponderá ao traballo de investigaciónproposto polas profesoras para cada trimestre, que deberá estar relacionado cos bloquesde contidos traballados en cada unha das tres avaliacións e que, se o escenario ésemipresencial, farase individualmente e será entregado a través da aula virtual.

Ensino non presencial: as probas escritas serán substituídas por boletíns de actividadesde diversa dificultade e que fagan referencia aos mesmos contidos que incluirían asprobas escritas se fose posible realizalas; estes boletíns de actividades estarán na aulavirtual do centro xunto coa correspondente rúbrica de corrección detallada, na quefigurarán as notas parciais que obterá o alumnado en función do número de actividadesque realice correctamente; a nota máxima que poderán acadar as/os alumnas/os coasactividades destes boletíns será como máximo dun 80% da nota de cada avaliación. O 20%restante corresponderá ao proxecto de investigación proposto polas profesoras para cadatrimestre, que deberá estar relacionado cos bloques de contidos traballados en cada unha

17IES de Valga


das tres avaliacións e que, se o escenario é non presencial, farase individualmente e seráentregado a través da aula virtual.

AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA DE SETEMBRO

O alumnado que non supere a materia na convocatoria ordinaria de Xuño realizará unha probaescrita na convocatoria de Setembro que suporá o 100 % da nota. Os decimais redondearanse aonúmero enteiro inferior para valores que non acaden o 0,5 e ao superior se pasan del.A nota de setembro será unicamente a que consiga o alumnado nesta proba.

No caso de que algún alumno ou alumna coa materia suspensa en xuño teña algunhascaracterísticas específicas de alumnado con NEE, este Departamento acordará en coordinación coDepartamento de Orientación e en función das circunstancias e características do alumnado NEE,os criterios de cualificación que serán aplicados para a convocatoria extraordinaria de setembro.

7 MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

Ademais dos libros de texto de 4º ESO da Editorial McGraw Hill, utilizaranse distintos tipos demateriais didácticos ao longo do curso, alternando o seu uso, en función das posibilidades que nosofrece cada un e dependendo do tipo de contidos e da metodoloxía aplicada polo profesorado:

Materiais dixitais ofrecidos en diferentes plataformas. A aula Abalar, vídeos ou DVD, a utilización de formatos variados tamén en escrito:

prensa, tratados científicos, claves taxonómicas..... Todo o material didáctico que ten o Departamento ( vídeos didácticos, maquetas, guias,

coleccións, modelos). A Aula de Ciencias tamén consideramos que é un recurso moi válido xa que nos permite,

na mesma hora lectiva e sen cambiar de espazo, acceder ao material do laboratorio eintegralo nas clases dunha forma moi eficaz.

Aula Virtual do centro: estará activa paralelamente ao desenvolvemento do proceso deensino e aprendizaxe que teña lugar diariamente nas aulas do centro. O obxectivo é que,de ser necesario pasar a un ensino semipresencial ou non presencial, o alumnado podaseguir o seu proceso de formación de forma continua e sen ningún tipo de interrupción.

8 PLAN LECTOR

O alumnado terá como lecturas recomendadas todas aquelas que, estando á súa disposición nabiblioteca do centro, se relacionen directa ou indirectamente coa materia de Bioloxía e Xeoloxía.

18IES de Valga


O profesorado do Departamento de Bioloxía e Xeoloxía considera de importancia fundamentalpara a formación do alumnado, a adquisición dun hábito de lectura. Así, estaremos á disposicióndo alumnado para adquirir (en coordinación cos responsables da Biblioteca do centro) todosaqueles libros ou materiais polos que os alumnos e as alumnas se interesen e que consideremosaxeitados para a súa formación en xeral e, en particular, a relacionada coa súa formación a nivelcientífico.

Seguirase colaborando co proxecto Lector de Centro, polo que adicaranse varias horas durante ocurso á lectura libre, lecturas que tentaremos que partan do Curruncho STEAM, proxecto queagardemos funcione ao longo deste para poder darlle uso.

Así, coa finalidade de dar un impulso a este proxecto, a xefa do departamento de Bioloxía eXeoloxía formará parte do equipo da biblioteca durante o curso 2020/2021 e solicitará á xefaturade estudos do centro a inclusión, dentro do seu horario semanal, dunha hora de garda adicada ábiblioteca do centro.

9 OS TEMAS TRANSVERSAIS

Os contidos transversais non son específicos de ningunha área curricular concreta. Son moiimportantes para a formación global do alumnado (fundamentalmente desde o punto de vistaético) polo que consideramos imprescindible a súa presencia na nosa área.

Consideramos que desde o noso Departamento e tendo en conta o currículo das materiasasignadas ao mesmo, todos os contidos transversais relacionados co medio natural (a educaciónmedioambiental) e en concreto os que conducen á adquisición dunha actitude de valoración erespecto dos seus elementos, son asumidos e integrados polas nosas materias.

Tamén consideramos que os contidos relacionados coa educación non sexista, a educación paraa paz, o desenvolvemento dos valores de tolerancia, dereitos humanos, a educación para asáude (tamén moi presente nos currículos das materias de Bioloxía e Xeoloxía) e a educación vial.

Por último, en relación aos contidos transversais, salientar a relación que ten unha parte docurrículo de 4º de ESO de Bioloxía e Xeoloxía coa educación para a saúde; en concreto, as unidesdidácticas incluídas no Bloque de Contidos 3 (ECOLOXÍA E MEDIO AMBIENTE) inclúen contidosrelacionados co medio ambiente polo que consideramos que poden ser unha ferramenta moi útilpara acadar os obxectivos de esta etapa educativa que están relacionados directamente coaeducación medioambiental e, mesmo, a educación para a paz; así, acadar uns coñecementoscientíficos obxectivos sobre o medio ambiente pode e debe levar aparellados uns hábitos de vidarespectuosos co medio natural e, polo tanto, con todos e cada un dos pobos do planeta e os seushabitantes, independentemente de cal sexa a súa raza, idioma, relixión, crenzas e/ou país deorixe.

Por último, consideramos que nas circunstancias actuais de pandemia nas que nos atopamos anivel global, a formación científica de rigor, a divulgación científica responsable e a utilización defontes de información con prestixio dentro da comunidade científica son imprescindibles. Non sóneste momento pero sí que especialmente nestas circunstancias, o coñecemento científico esaber diferenciar a ciencia da pseudociencia ou de calquera posicionamento non fundamentado

19IES de Valga


en criterios científicos debe ser un obxectivo primordial na educación a nivel xeral e, en particular,nas materias científicas.

En definitiva, desde o Departamento de Bioloxía e Xeoloxía manifestamos o noso compromiso enrelación a acadar o obxectivo de formar ao noso alumnado no ámbito científico con rigor eresponsabilidade.

10 ANÁLISE, VALORACIÓN E INCORPORACIÓN DAS APRENDIZA-XES IMPRESCINDIBLES

Co obxectivo de coñecer, analizar e valorar as aprendizaxes imprescindibles non adquiridas no curso 2019/2020, fosen impartidas ou non durante ese curso, as profesoras do departamento de Bioloxía e Xeoloxía levaron a cabo as seguintes actuacións durante o mes de setembro de 2020:

Reunións de departamento nas que se analizaron polo miúdo as circunstancias nas quefinalizou o curso 2019/2020 e nas que comeza o curso 2020/2021.

Revisión dos obxectivos e das competencias clave de todas as materias do departamento,antes da elaboración da programación didáctica para o curso 2020/2021.

Elaboración das probas de avaliación inicial para todos os grupos e todas as materias dodepartamento.

Reunión de departamento na que se analizaron os resultados das probas de avaliaciónrealizadas polo alumnado durante a primeira semana do curso 2020/2021, valoración dosmesmos e estudio do proceso e metodoloxía mediante o que se incorporarán asaprendizaxes non adquiridas no curso anterior, así como a metodoloxía prevista para oscasos nos que o ensino pase a semipresencial e/ou non presencial, se fose necesario.

Elaboración dos criterios de cualificación das materias do departamento para os tresescenarios posibles en función da situación sanitaria: actividade lectiva presencial,semipresencial e/ou non presencial (apartado 7 de cada unha das programaciónsdidácticas das diferentes materias).

Reunión da Comisión de Coordinación Pedagóxica na que se acordaron directrices para aelaboración das Programacións Didácticas do centro para o curso 2020/2021.

ANÁLISE DOS RESULTADOS DA AVALIACIÓN INICIAL

Unha vez levada a cabo a avaliación incial do alumnado de 4º de ESO da materia Bioloxía eXeoloxía, as carencias e necesidades do alumnado detectadas céntranse naqueles contidosrelacionados coa función de reprodución e a Xeoloxía.

No Bloque de Contidos 1 (A EVOLUCIÓN DA VIDA) e no Bloque de Contidos 2 (A DINÁMICA DATERRA) aparecen estándares de aprendizaxe relacionados directa e/ou indirectamente coascarencias e necesidades curriculares detectadas na proba de avaliación inicial; co obxectivo dereforzar e recuperar estes aprendizaxes, incluiranse contidos e actividades de reforzo erecuperación que permitan incorporar as aprendizaxes non adquiridas, sempre analizando a prioricada caso individualmente e axustando as propostas á realidade de cada alumno/a.

En relación ás aprendizaxes imprescindibles non adquiridas polo alumnado no curso anterior, asconclusións ás que chegaron as profesoras do departemento de Bioloxía e Xeoloxía son asseguintes:

20IES de Valga


O alumnado de 4º de ESO deberá reforzar os seus coñecementos en relación á reprodución dosseres vivos; en concreto, nos Bloque de Contidos 1 (A EVOLUCIÓN DA VIDA) e 2 (A DINÁMICATERRESTRE).

Os estándares de aprendizaxe que será necesario reforzar serán os seguintes:BXB1.2.1. Distingue os compoñentes do núcleo e a súa función segundo as etapas do ciclo celular.BXB1.3.1. Recoñece as partes dun cromosoma utilizándoo para construir un cariotipo.BXB1.4.1. Recoñece as fases da mitose e meiose, diferncia ambos os procesos e distingue o seusignificado biolóxico.BXB2.1.1. Identifica e describe feitos que amosen a Terra como un planeta cambiante, erelaciónaos cos fenómenos que suceden na actualidade.BXB2.2.1. Reconstrúe algúns cambios notables na Terra, mediante a utilización de modelostemporais a escala e recoñecendo as unidades temporais na historia xeolóxica.BXB2.7.1. Relaciona as características da estrutura interna da Terra e asóciaas cos fenómenossuperficiais.BXB2.9.1. Coñece e explica razoadamente os movementos relativos das placas litosféricas.BXB2.12.1. Interpreta a evolución do relevo baixo a influencia da dinámica externa e interna.

As profesoras reforzarán estas aprendizaxes a través de actividades con enfoque compentencial eutilizando preferentemente recursos dixitais que estarán na aula virtual incluidos nas unidadesdidácticas correspondentes. Utilizaranse os estándares de aprendizaxe do Bloque de Contidos 4(PROXECTO DE INVESTIGACIÓN) para incorporar estas aprendizaxes non adquiridas ásaprendizaxes do novo curso; así, mediante propostas de traballo que integren e apliquen asdestrezas propias do método científico, o alumnado poderá recuperar estas aprendizaxes. Noscasos nos que, de ser necesario, o alumnado deba seguir o seu ensino en modo semipresencial ounon presencial, a metodoloxía de incorporación destas aprendizaxes non variará; as profesorasestarán en comunicación coas alumnas e alumnos a través da aula virtual do centro e utilizandoos recursos webex da Consellería para, así, seguir e coordinar os traballos de investigación queleve a cabo o alumnado para incorporar estas aprendizaxes.

11 PLAN DE REFORZO E RECUPERACIÓN

Coa finalidade de que o alumnado recupere as aprendizaxes imprescindibles non adquiridas nocurso 2019/2020 e unha vez analizados e valorados os resultados da avaliación inicial e tendo enconta tamén outras achegas de información procedentes do departamento de Orientación e doprofesorado e titores/as do centro, as profesoras do departamento de Bioloxía e Xeoloxíaacordaron, nunha reunión de departamento, que o plan de reforzo e recuperación para oalumnado de 4º de ESO estará centrado no reforzo dos elementos curriculares e as competenciase aprendizaxes do currículo relacionados coa función de reprodución dos seres vivos e, sobre todoe de forma maioritaria, os relacionados cos contidos de Xeoloxía.

A proposta metodolóxica para acadar este obxectivo será competencial e axustada ás necesidadesconcretas de cada alumno/a e de cada grupo, fomentando tamén a súa colaboración eparticipación. Así, o alumnado levará a cabo un proxecto de investigación na terceira avaliación (Xeoloxía) sobrea composición, estrutura e dinámica terrestre (Anexo I deste documento de ProgramaciónDidáctica).

21IES de Valga


As aprendizaxes imprescindibles non acadadas no curso anterior e que están relacionadas coafunción de reprodución integraranse nas actividades propostas dentro do Bloque de Contidos 1.

A ferramenta narrativa que utilizará o alumnado para a elaboración dos seus proxectos deinvestigación será a infografía, coa que utilizará as imaxes para expresar ideas e conceptos. Asinfografías poderán ser fixas pero, na medida do posible e en función da evolución da situación dapandemia e as posibilidades de conectividade do alumnado (se a actividade lectiva pasa a sersemipresencial e/ou non presencial), as infografías deberán elaborarse utilizando programasinformáticos que lle poden dar animación. En todo caso, a colaboración e asesoramento dasprofesoras durante o proceso de elaboración das infografías abarcará todos os seus aspectos: osrelacionados cos contidos, coas imaxes e coas ferramentas informáticas utilizadas.

No proceso de elaboración dos proxectos de investigación, as profesoras acompañarán aoalumnado en todos aqueles aspectos que o precisen; no caso de que o ensino pase a sersemipresencial ou non presencial, as profesoras manterán unha continua comunicación coalumnado a través da aula virtual e da plataforma de videoconferencias webex.

Con esta proposta de reforzo de aprendizaxes a través de proxectos de investigación requíresepor parte do alumnado poñer en práctica todas as súas competencias, usando as TIC comorecurso didáctico (deberá elaborar o seu proxecto de investigación utilizando este tipo derecurso), investigando e seleccionando a información a partir de diferentes fontes e taménfavorecerá o desenvolvemento do seu pensamento crítico e creativo xa que no resultado final doseu proxecto deberá incluir un apartado que deberá ser completamente da súa autoría e quedeberá incorporar a súa reflexión e conclusión despois de todo o proceso de elaboración do seuproxecto.

Finalmente, todos os proxectos de investigación serán compartidos polo alumnado xa que asprofesoras os deixarán na aula virtual para que podan ser consultados por todas/os alumnas/os.

Tendo en conta que os estándares de aprendizaxe avaliables que fan referencia a estasaprendizaxes forman parte do currículo da materia de Bioloxía e Xeoloxía de 4º de ESO, osproxectos de investigación elaborados polo alumnado co obxectivo de reforzalos e garantir así acontinuidade do seu proceso de ensinanza-aprendizaxe, serán avaliados seguindo os criterios decualificación que figuran nesta programación didáctica (apartado 6).

12 APRENDIZAXES IMPRESCINDIBLES PARA A ADQUISICIÓNDAS COMPETENCIAS CLAVE.

4º ESO BIOLOXÍA E XEOLOXÍA

Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe

Bloque 1. A evolución da vida

B1.1. Determinar as analoxías e as diferenzas na estrutura dascélulas procariotas e eucariotas, e interpretar as relaciónsevolutivas entre elas.

BXB1.1.1. Compara a célula procariota e a eucariota, a animal e avexetal, e recoñece a función dos orgánulos celulares e a relaciónentre morfoloxía e función.

22IES de Valga


BXB1.1.2. Identifica tipos de células utilizando o microscopioóptico, micrografías e esquemas gráficos.

B1.2. Identificar o núcleo celular e a súa organización segundo asfases do ciclo celular, a través da observación directa ouindirecta.

BXB1.2.1. Distingue os compoñentes do núcleo e a súa funciónsegundo as etapas do ciclo celular.

B1.4. Formular e identificar os principais procesos que teñenlugar na mitose e na meiose, e revisar o seu significado e a súaimportancia biolóxica.

BXB1.4.1. Recoñece as fases da mitose e meiose, diferenciaambos os procesos e distingue o seu significado biolóxico.

B1.5. Comparar os tipos e a composición dos ácidos nucleicos, erelacionalos coa súa función.

BXB1.5.1. Distingue os ácidos nucleicos e enumera os seuscompoñentes.

B1.7. Comprender e ilustrar como se expresa a informaciónxenética, utilizando o código xenético e resolvendo problemassinxelos.

BXB1.7.1. Ilustra os mecanismos da expresión xenética por mediodo código xenético.

B1.8. Valorar e recoñecer o papel das mutacións na diversidadexenética, e comprender a relación entre mutación e evolución.

BXB1.8.1. Recoñece e explica en que consisten as mutacións e osseus tipos.

B1.9. Formular os principios da xenética mendeliana, aplicando asleis da herdanza na resolución de problemas sinxelos, erecoñecer a base cromosómica das leis de Mendel.

BXB1.9.1. Recoñece os principios básicos da xenética mendelianae resolve problemas prácticos de cruzamentos con un ou douscaracteres.

B1.13. Comprender e describir o proceso da clonación.BXB1.13.1. Describe as técnicas de clonación animal, distinguindoclonación terapéutica e reprodutiva.

B1.16. Coñecer e describir as hipóteses sobre a orixe da vida e asprobas da evolución. Comparar lamarckismo, darwinismo eneodarwinismo.

BXB1.16.1. Distingue as características diferenciadoras entrelamarckismo, darwinismo e neodarwinismo.

B1.17. Comprender e establecer os mecanismos da evolucióndestacando a importancia da mutación e a selección. Analizar odebate entre gradualismo, saltacionismo e neutralismo.

BXB1.17.1. Establece a relación entre variabilidade xenética,adaptación e selección natural.

Bloque 2. A dinámica da Terra

B2.3. Categorizar e integrar os procesos xeolóxicos máisimportantes da historia da Terra.

BXB2.3.1. Discrimina os principais acontecementos xeolóxicos,climáticos e biolóxicos que tiveron lugar ao longo da historia daTerra, e recoñece algúns animais e plantas característicos de cadaera.

B2.6. Comprender e comparar os modelos que explican aestrutura e a composición da Terra.

BXB2.6.1. Analiza e compara os modelos que explican a estruturae a composición da Terra.

B2.9. Interpretar algúns fenómenos xeolóxicos asociados aomovemento da litosfera e relacionalos coa súa situación enmapas terrestres. Comprender os fenómenos naturaisproducidos nos contactos das placas.

BXB2.9.1. Coñece e explica razoadamente os movementosrelativos das placas litosféricas.

BXB2.9.2. Interpreta as consecuencias dos movementos dasplacas no relevo.

B2.12. Analizar que o relevo, na súa orixe e na súa evolución, éresultado da interacción entre os procesos xeolóxicos internos eexternos.

BXB2.12.1. Interpreta a evolución do relevo baixo a influencia dadinámica externa e interna.

Bloque 3. Ecoloxía e medio ambiente

23IES de Valga


B3.1. Explicar os conceptos de ecosistema, biótopo, poboación,comunidade, ecotón, hábitat e nicho ecolóxico.

BXB3.1.1. Identifica o concepto de ecosistema e distingue os seuscompoñentes.

BXB3.1.2. Analiza as relacións entre biótopo e biocenose, e avalíaa súa importancia para manter o equilibrio do ecosistema.

B3.4. Identificar as relacións intraespecíficas e interespecíficascomo factores de regulación dos ecosistemas.

BXB3.4.1. Recoñece e describe relacións e a súa influencia naregulación dos ecosistemas, interpretando casos prácticos encontextos reais.

B3.6. Expresar como se produce a transferencia de materia eenerxía ao longo dunha cadea ou rede trófica, e deducir asconsecuencias prácticas na xestión sustentable dalgúns recursospor parte do ser humano.

BXB3.6.1. Compara as consecuencias prácticas na xestiónsustentable dalgúns recursos por parte do ser humano, e valoracriticamente a súa importancia.

B3.8. Contrastar algunhas actuacións humanas sobre diferentesecosistemas, valorar a súa influencia e argumentar as razóns decertas actuacións individuais e colectivas para evitar a súadeterioración.

BXB3.8.1. Argumenta sobre as actuacións humanas que teñenunha influencia negativa sobre os ecosistemas: contaminación,desertización, esgotamento de recursos, etc.

B3.11. Asociar a importancia da utilización de enerxías renovablesno desenvolvemento sustentable.

BXB3.11.1. Destaca a importancia das enerxías renovables para odesenvolvemento sustentable do planeta.

Bloque 4. Proxecto de investigación

B4.1. Planear, aplicar, e integrar as destrezas e as habilidadespropias do traballo científico.

BXB4.1.1. Integra e aplica as destrezas propias dos métodos daciencia.

B4.3. Discriminar e decidir sobre as fontes de información e osmétodos empregados para a súa obtención.

BXB4.3.1. Utiliza fontes de información, apoiándose nas TIC, paraa elaboración e a presentación das súas investigacións.

13 TAREFAS GLOBAIS, ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS E AVA-LIACIÓN (ensino non presencial e/ou semipresencial)

AULA VIRTUAL para actividades de recuperación, reforzo, repaso e ampliación: boletíns deactividades, test de autoavaliación, traballos de investigación, recursos dixitais de reforzo decontidos, simulacións virtuais de prácticas de laboratorio, pdf con textos científicos, enlaces apáxinas web con recursos (exemplo, enlace á páxina do Ministerio de Educación “ProyectoBiosfera”), enlaces a páxinas web de revistas científicas, vídeos ou presentacións explicativas,vídeos explicativos de realización de maquetas sinxelas de diferentes procesos biolóxicos exeolóxicos, proxectos de busca e selección de información con rigor científico, etc.

ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓNPara recuperar as avaliacións pendentes, o alumnado deberá realizar as tarefas propostas no plande recuperación que estará na Aula Virtual e que constará de 1 boletín de actividades, conpreguntas curtas dos temas traballados durante as avaliacións, unha serie de test deautoavaliación e un traballo ou proxecto de investigación. A cualificación obtida polo alumnadocoas actividades de recuperación estará comprendida entre 1 e 10 segundo unha rúbrica

24IES de Valga


(adxúntase modelo de rúbrica de avaliación de boletíns de actividades como Anexo II a esteProgramación Didáctica).

AVALIACIÓNOs criterios de cualificación para os tres posibles escenarios contemplados en función da situaciónsanitaria (actividade lectiva presencial, semipresencial e/ou non presencial) figuran no apartado 6deste documento de Programación Didáctica.

MATERIAIS E RECURSOS

Aula Virtual e os seus recursos propios, libro de texto (Bioloxía e Xeoloxía, Mc Graw Hill),cadernos, vídeos explicativos de distintos recursos da rede ou de realización propia.

Actividades en boletíns ou cuestionarios en pdf para facilitar a descarga e a visualización dendetodos os dispositivos.

Actividades en liña de distintos recursos web e aplicacións de test online que se poidan ver dendeo móbil para asegurar que o alumnado sen ordenador poida acceder dende ó móbil persoalou familiar.

ALUMNADO CON CONECTIVIDADE: Uso da Aula Virtual para levar a cabo todas astarefas e actividades necesarias para acadar os obxectivos da materia , clases porvideoconferencia a través da plataforma Cisco-Webex para dúbidas e/ou explicacións de cara ágarantir a continuidade do proceso de ensinanza-aprendizaxe, uso das mensaxes da Aula Virtual edo email para comunicacións e entregas de tarefas.

ALUMNADO SEN CONECTIVIDADE: As profesoras, en coordinación e colaboración coequipo directivo, o profesorado titor e o departamento de Orientación analizarán cada caso polomiúdo e buscarán a mellor solución para garantir a continuidade do proceso de formación doalumnado con todas as garantías e en igualdade de condicións en relación ao alumnado conconectividade.Se os/as alumnos/as sen conectividade no seu domicilio, pola contra sí dispoñen dun teléfonomóbil con datos, traballarán mediante fotos do caderno e tamén a través de correos electrónicospara entregar as tarefas e comunicarse coas profesoras (ademais das chamadas telefónicas quefosen necesarias). Outro medio de comunicación será a través do correo electrónico do centro,enviando fotografías do caderno e as tarefas do alumnado ao enderezo electrónico do centro coobxectivo de que os membros do equipo directivo fagan chegar o contido dos mails ás profesoras.

En todo caso, tanto no escenario de semipresencialidade como no escenario de nonpresencialidade, as profesoras utilizarán a plataforma de videoconferencias webex Cisco paramanter a comunicación co alumnado, para facerlles chegar todas as explicacións, aclaracións einformacións que precisen e resolver todas as cuestións e inquedanzas que xurdan ao longo detodo o proceso de ensinanza e aprendizaxe.

25IES de Valga


ANEXO I

Exemplo de Proxecto de Investigación (actividade de reforzo, recuperación e/ou ampliación):

Cada alumno/a elaborará unha INFOGRAFÍA que inclúa información sobre a composición, aestrutura e a dinámica da Terra.A elaboración deberá realizarse utilizando un dos varios programas informáticos gratuitos que oalumnado poderá atopar na rede (se non é posible debido a que a situación sanitaria leve a unhaactividade lectiva semipresencial e/ou non presencial, as/os alumnas/os que non dispoñan deconectividade poderán facelo sobre unha cartulina sen utilizar ferramentas informáticas).

Para a elaboración da infografía, deberán seguir os seguintes pasos:

1º) INVESTIGAR sobre os contidos que incluirá a infografía.2º) ELIXIR aqueles contidos fundamentais que incluirá o proxecto.3º) Elaborar un BOCETO (é a fase máis relevante e pode facerse en papel).4º) Aplicar un DESEÑO mediante un programa informático que permitirá transformar o bocetonunha infografía.5º) COMPARTIR a infografía co resto do alumnado (a través da Aula Virtual do centro).

Exemplo de infografía sobre a Terra:

A finalidade do Proxecto de Investigación é dobre: por unha banda reforzar e recuperar asaprendizaxes indismpensables non adquiridas no curso anterior e por outra banda facer uso deferramentas dixitais para a súa elaboración, o que permitirá adaptar esta actividade a un posibleensino semipresencial e/ou non presencial.O proxecto de Investigación deberá entregarse á profesora a través da aula virtual do centro.Nos casos nos que algunha alumna ou alumno teña problemas de conectividade no escenario doensino non presencial, poderá facer o proxecto en papel, facerlle unha fotografía e achegalo áprofesora a través do teléfono móbil ou dun correo electrónico.

26IES de Valga


27IES de Valga


ANEXO I I

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN TAREFAS (NON PRESENCIAL)

Entrega todas as actividades ben resoltas

Entrega todas as actividades, pero non están ben resoltas

Entrega a metade das actividades, ben resoltas

Entrega menos da metade das actividades, ben resoltas

Non entregaas actividades

0,5 PUNTOS

0,4 PUNTOS

0,3 PUNTOS

0,2 PUNTOS

0 PUNTOS

Entrega a tarefa ben resolta (e completa)

Entrega a tarefa pero non está completamente ben resolta (a tarefa está completa)

Entrega a tarefa pero non está completa (mais da metade sí está feita e ben resolta)

Entrega a tarfa pero non está completa (menos da metade do traballo solicitado)

Non entregaa tarefa

0,5 PUNTOS

0,4 PUNTOS

0,3 PUNTOS

0,2 PUNTOS

0 PUNTOS





Non entregaa tarefa

0,5 PUNTOS

0,4 PUNTOS

0,3 PUNTOS

0,2 PUNTOS

0 PUNTOS





Non entregaa tarefa

0,5 PUNTOS

0,4 PUNTOS

0,3 PUNTOS

0,2 PUNTOS

0 PUNTOS

(Xefa do Departamento)

En Valga, a 15 de outubro de 2020

Asdo.: Ana M.ª Bueno Lema Asdo: Lara García Ozores Asdo.: M.ª Dolores Rego Balsa

(Xefa do Departamento)

28IES de Valga


Programación didáctica BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 4º ESO Curso ...

Documents

Transcript of Programación didáctica BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 4º ESO Curso ...