Programa de vixilancia sanitaria de augas de consumo humano · 5.10.2 Actuacións ante non...

Programa de vixilancia sanitaria de augas de consumohumano

2016-2020

Edificio Administrativo San Lázaro. 15703 SANTIAGO DE COMPOSTELA T 881 542 930 F 881 542 970 www.sergas.es

Programa de vixilancia sanitaria

de augas de consumo humano

2016-2020

Programa de vixilancia sanitaria de augas de consumo humano2016-2020.

Este documento foi elaborado pola Dirección Xeral de Saúde Pública da Consellería de Sanidade da

Xunta de Galicia e estará vixente durante o período indicado e, en todo caso, estenderase a validez

deste ata a publicación do seguinte programa. O receptor deste documento comprométese a non

realizar ningunha reprodución total ou parcial e a non distribuílo a terceiros

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 2 de 78




2016-2020

ÍNDICE

1. INTRODUCIÓN 6

2. OBXECTIVOS 7

2.1. Xeral 7

2.2. Específicos 7

3. ESTRATEXIAS 8

4. MARCO LEXISLATIVO 8

5. DESENVOLVEMENTO DO PROGRAMA RELATIVO Á VIXILANCIA SANITARIA (INSPECCIÓN SANITARIA)

11

5.1. Perfil de profesional ao que vai destinado 11

5.1.1 Ámbito de aplicación 11

5.1.2 Ámbito de actuación 11

5.2. Prioridade das actuacións: avaliación de riscos 13

5.3. Inspección sanitaria 13

5.3.1. Frecuencia de inspección 13

5.3.2. Inspección de zonas de abastecemento 13

5.3.2.1 Fontes de información e documentos de traballo 15

5.3.2.2 Inspección estrutural e condicións hixiénico sanitarias 15

5.3.2.3 Recollida de mostras e control in situ nas inspeccións 16

5.2.3.4 Revisión dos produtos químicos 16

5.3.3 Inspección de zonas de autoabastecemento de centros escolares 16

5.3.4 Inspección a z. autoabastecemento de outros establecementos públicos 17

5.4 Calidade da auga de consumo humano 17

5.4.1 Determinación de pH, desinfectante libre e combinado residual 17

5.4.2. Control analítico 18

5.4.2.1 Parámetros que se determinarán 19

5.4.2.2 Envases para recoller as mostras 23

5.5.2.3 Procedemento xeral de xestión de mostras 23

5.4.2.4 Frecuencia das mostraxes 23

5.5 Censo de infraestruturas con risco ou avaliación de cada abastecemento 25

5.6 SINAC 25

5.6.1 Procedemento de alta de infraestruturas e ZA no SINAC 27

5.6.1.1 Procedemento de alta de ZA 27

5.6.1.2 Procedemento de alta de infraestruturas 28

5.6.2 Revisión e avaliación da información contida no SINAC 29

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 3 de 78




2016-2020

5.6.2.1 Frecuencia de revisión da información no SINAC 29

5.6.2.2 Aspectos a revisar no SINAC 29

5.6.3 Información do SINAC na páxina web 30

5.7 Auditorías 31

5.8 HERME 31

5.9 Outras actuacións 31

5.9.1 Proliferación de cianobacterias nos encoros 31

5.9.1.1 Actuacións organismos implicados 31

5.9.2 Estudos analíticos nas zonas de abastecemento 34

5.9.2.1 Índice de Langelier 34

5.9.3 Relación de fitosanitarios 34

5.9.4 Determinación de substancias radioactivas na auga 35

5.9.5 Informe sanitario en proxectos de construción de novos abastecementos 36

5.9.6 Informes sanitarios en concesións e novacións de augas 36

5.9.7 Informes sanitarios en transporte auga por cisternas ou depósitos móbeis 37

5.10 Actuacións ante non conformidades 38

5.10.1. Non conformidades na vixilancia sanitaria da calidade da auga 38

5.10.1.1 Desinfectante residual vixilancia da calidade da auga 38

5.10.1.2 pH vixilancia da calidade da auga 39

5.10.1.3 Control analítico vixilancia da calidade da auga 39

5.10.2 Actuacións ante non conformidades no autocontrol da calidade da auga 41

5.10.3 Actuacións ante non conformidades nas inspeccións 42

5.10.4 Actuacións ante non conformidades no SINAC 42

5.10.4.1 Xestión de non conformidades de pH no SINAC 43

5.11 Aclaracións a diferentes cuestións 43

5.11.1 Denominación das zonas de abastecemento 43

5.11.2 Análise de billa do consumidor 44

5.11.3 Instalacións fabricadas a base de fibras de amianto 45

5.12 Actuacións non programadas 47

5.13 Sistemas de Información 48

5.14. Indicadores do programa 48

5.15 Documentos do programa 50

6. DESENVOLVEMENTO DO PROGRAMA RELATIVO AO AUTOCONTROL

(XESTORES DO ABASTECEMENTO E CONCELLOS)53

6.1 Perfil do profesional ao que vai destinado 53

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 4 de 78




2016-2020

6.2 Información relativa aos análises e frecuencias a determinar 53

6.2.1 Tipos de análises a determinar no autocontrol 53

6.2.1.1 Control de desinfectante residual e pH 53

6.2.1.2 Exame organoléptico 53

6.2.1.3 Análise de control 54

6.2.1.4 Análise completo 55

6.2.1.5 Análise de radioactividade 55

6.2,1.6 Control na billa do consumidor 56

6.2.1.7. Outros controis: cianotoxinas (microcistinas) 57

6.2.2 Frecuencias de mostraxe 57

6.2.2.1 Control de desinfectante residual e pH 57

6.2.2.2 Exame organoléptico (cheiro, color, sabor, turbidez) 57

6.2.2.3 Análise de control, completo e billa do consumidor 58

6.2.2.4 Parámetros do anexo X (radioactividade) 62

6.2.2.5 Outros controis: cianotoxinas (microcistinas) 63

6.3 SINAC 63

6.4 Informes sanitarios 64

6.5 Fontes 65

6.6 Requisitos sanitarios abastecementos individuais e domiciliarios 65

6.7 Requisitos dos laboratorios 66

6.8 Xestión de incumprimentos 67

6.9 Protocolo de autocontrol e xestión 70

6.10 Plans sanitarios 71

6.11 Documentos para a aplicación do programa (xestores e concellos) 73

ANEXO I. Sistema de información do programa 75

ANEXO II. Parámetros a determinar nas concesións de auga ou novacións 76

1. Introdución

A Dirección Xeral de Saúde Pública desenvolve as súas actuacións no marco dun modelo

que inclúe un plan estratéxico de modificación dos determinantes de saúde. Un dos planos

sectoriais englobados nel é o de actuacións sobre factores ambientais específicos, mediante

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 5 de 78




2016-2020

o cal trata de incidir sobre aqueles factores ambientais que poidan supoñer un risco para a

saúde da poboación.

O abastecemento de auga á poboación en cantidade e calidade suficientes é de vital

importancia para a saúde, xa que a modificación das características naturais desta, pode

contribuír en gran medida á propagación de enfermidades.

Dende a captación en orixe ata o punto final de consumo, a auga debe sufrir unha serie de

intervencións que lle afectan á súa calidade e á súa garantía de salubridade. Estas

intervencións dependen de múltiples factores que deben ser controlados e vixiados ao longo

do proceso, de xeito que o consumo de auga non supoña un risco para a saúde dos

usuarios.

O Real decreto 140/2003, de 7 de febreiro, polo que se establecen os criterios sanitarios da

calidade da auga de consumo humano, encomenda aos xestores (xa sexa directamente o

concello ou outro xestor) o autocontrol da calidade da auga do abastecemento. A billa do

consumidor é responsabilidade do concello tanto nas redes públicas como nas privadas.

Pola súa parte é responsabilidade da autoridade sanitaria a elaboración do programa

autonómico de vixilancia e a súa posta en marcha. Este programa debe incluír a súa vez

información sobre os parámetros e as frecuencias a determinar polos xestores dos

abastecementos.

Dende a perspectiva da saúde pública, as actividades de vixilancia dos sistemas de

abastecemento de auga potable son fundamentais para a prevención de enfermidades de

orixe hídrico. Polo tanto, é necesario establecer un sistema de vixilancia orientado a

identificar e avaliar os factores de risco para a saúde na auga de consumo humano.

Este programa é operativo dende o ano 2016.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 6 de 78




2016-2020

2. Obxectivos

2.1. Xeral

• Diminuír o risco de morbilidade asociado ao consumo de auga.

2.2. Específicos

Con respecto á vixilancia sanitaria

Dar cumprimento ao artigo 19 do Real decreto 140/2003 relativo á vixilancia sanitaria

Coñecer a calidade sanitaria da auga e as características dos abastecementos con

respecto á normativa vixente.

Identificación dos posibles riscos asociados á calidade da auga e aos

abastecementos co fin de minimizalos e/ou eliminalos.

Unificar os criterios de xestión dos riscos identificados en relación coa calidade

sanitaria da auga e os abastecementos.

Dar cumprimento ao artigo 30 do Real decreto 140/2003, continuando coa

implantación e xestión do Sistema de información nacional de auga de consumo

(SINAC) en Galicia, en coordinación co Ministerio de Sanidade.

Con respecto ao autocontrol que deben realizar os xestores dos abastecementos

Dar cumprimento ao indicado no artigo 18 bis relativo aos obxectivos do Protocolo de

Autocontrol e xestión dun abastecemento.

Dar cumprimento ao indicado no artigo 19 do Real decreto 140/2003 no relativo a

obriga de incorporar neste programa a información relativa aos parámetros a

determinar no autocontrol da auga, coas frecuencias de mostraxe como estipula o

anexo I, V e X do Real decreto 140/2003, e así unificar os criterios de xestión das

zonas de abastecementos como indica o artigo 19 dese mesmo Real decreto.

Dar cumprimento ao artigo 30 do Real decreto 140/2003 e continuar coa

implantación e xestión do Sistema de información nacional de auga de consumo

(SINAC) en Galicia.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 7 de 78




2016-2020

3. Estratexias

Deseñar e establecer sistemas de vixilancia que nos permitan verificar que as augas

de consumo humano cumpren cos criterios sanitarios da calidade que establece a

normativa vixente.

Deseñar e establecer sistemas de vixilancia que permitan verificar que os sistemas

de abastecemento cumpren as condicións hixiénico-sanitarias que establece a

normativa vixente.

Xestionar as actuacións pertinentes en función dos incumprimentos observados nos

abastecementos públicos da Comunidade Autónoma de Galicia.

Manter e levar ao día o censo de abastecementos de auga de consumo humano.

Asesoramento aos xestores dos abastecementos.

Darlle continuidade á implantación do SINAC na Comunidade Autónoma de Galicia.

4. Marco lexislativo

Directiva 98/83/CE do Consello, do 3 de novembro de 1998, relativa á calidade das

augas destinadas ao consumo humano (DOCE L n.º 330 do 5 de decembro de

1998).

Real decreto 140/2003, do 7 de febreiro, polo que se establecen os criterios

sanitarios da calidade da auga de consumo humano (BOE 45 do 21/02/2003).

Corrección de erros Real decreto 140/2003 (BOE 54 do 4/03/2003).

Orde SCO 1591/2005, do 30 maio sobre o Sistema de información nacional de auga

de consumo (SINAC) (BOE 131 do 2/06/2005).

Orde SSI/304/2013, do 19 de febreiro, sobre substancias para o tratamento da auga

destinada á produción de auga de consumo humano (BOE 50 do 27/02/2013).

Real Decreto 849/1986, de 11 de abril, polo que se aproba o Regulamento do

Dominio Público Hidráulico que desenvolve os títulos preliminar, I, IV, V, VI, VII e

VIII do texto refundido da Lei de Augas, aprobado polo Real Decreto Lexislativo

1/2001, de 20 de xullo.

Lei 9/2010, do 4 de novembro de Augas de Galicia.

Lei 33/2011, do 4 de outubro, Xeral de Saúde Pública.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 8 de 78




2016-2020

Directiva 2013/51/ EURATOM do Consello de 22 de outubro de 2013, pola que se

establecen requisitos para a protección sanitaria da poboación con respecto as

substancias radioactivas nas augas destinadas ao consumo humano.

Directiva (UE) 2015/1787 da Comisión de 6 de outubro de 2015 pola que se

modifican os anexos II e III da Directiva 98/83/CE do Consello, relativa á calidade das

aguas destinadas ao consumo humano.

Real decreto 817/2015, de 11 de setembro, polo que se establecen os criterios de

seguimento e avaliación do estado ds augas superficiais e as normas de calidade

ambiental.

Orde do 29 de xaneiro de 2016 pola que se dispón a publicación da normativa do

Plan hidrolóxico da demarcación hidrográfica de Galicia-Costa, aprobado polo Real

decreto 11/2016, do 8 de xaneiro, polo que se aproban os plans hidrolóxicos das

demarcacións hidrográficas de Galicia-Costa, das bacías mediterráneas andaluzas,

do Guadalete-Barbate e do Tinto, Odiel e Piedras.

Real decreto 314/2016, de 29 de julio, polo que se modifican o Real decreto

140/2003, de 7 de febreiro, polo que se establecen os criterios sanitarios da calidade

da auga de consumo humano, o Real decreto 1798/2010, de 30 de decembro, polo

que se regula a explotación e comercialización das augas minerais naturais e augas

de manancial envasadas para consumo humano, e o Real decreto 1799/2010, de 30

de decembro, polo que se regula o proceso de elaboración e comercialización das

augas preparadas envasadas para o consumo humano.

Real decreto 902/2018, dd 20 de xullo, polo que se modifica o Real decreto

140/2003, do 7 de febreiro, polo que se establecen os criterios sanitarios da calidade

da auga de consumo humano e as especificacións dos métodos de análise e as

especificacións dos métodos de análise do Real decreto 1798/2010, dd 30 de

decembro, polo que se regula a explotación e comercialización das augas minerais

naturais e augas de manancial envasadas para consumo humano, e do Real Decreto

1799/2010, de 30 de decembro, polo que se regula o proceso de elaboración e

comercialización de augas preparadas envasadas para o consumo humano.

Lei 9/2019, do 11 de decembro, de Galicia de medidas de garantía do abastecemento

nos episodios de seca e nas situacións de risco sanitario.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 9 de 78




2016-2020

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 10 de 78




2016-2020

5. Desenvolvemento do programa en aspectosrelativos á vixilancia sanitaria (específico para aautoridade sanitaria)

5.1. Perfil de profesional ao que vai destinado

O perfil de profesional ao que vai dedicado este apartado é o persoal inspector así como

persoal técnico dependente dos servizos de control de riscos ambientais das xefaturas

territoriais, xa que a información deste apartado desenvolve aspectos importantes do Real

decreto 140/2003 necesarios para poder realizar unha adecuada vixilancia sanitaria da auga

de consumo.

5.1.1 Ámbito de aplicación

O ámbito de aplicación deste programa de vixilancia son todas as augas definidas no artigo

2 do Real decreto 140/2003.

5.1.2 Ámbito de actuación

O ámbito de actuación deste programa son as zonas de abastecemento definidas no

apartado 5.11 deste programa.

Consideraranse que están incluídos dentro da vixilancia sanitaria aqueles abastecementos

que abastezan a menos de 50 persoas ou distribúan menos de 10 m3 de auga como media

ao día e que sexan municipais, xa que estes abastecementos subministran auga a través

dunha actividade pública.

Para acadar os obxectivos específicos deste programa, as xefaturas territoriais, a través dos

servizos de control de riscos ambientais levarán a cabo as seguintes actividades:

Inspección das zonas de abastecementos, segundo os protocolos establecidos.

Control da calidade sanitaria das augas de consumo, mediante as análises

correspondentes.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 11 de 78




2016-2020

Auditorías das zonas de abastecemento, comenzando pola área metropolitana de Vigo,

A Coruña e Ferrol. Zonas de abastecemento de Santiago, Lugo, Ourense e Pontevedra.

Notificación aos organismos pertinentes (organismos de bacía e concellos) das

deficiencias estruturais atopadas nas inspeccións.

Xestión, revisión e avaliación da información recollida no SINAC.

Outras actuacións como o control dos produtos químicos, estudos complementarios ou

xestión das cianobacterias nos encoros.

Xestionar os riscos identificados e actuacións ante incumprimentos.

Emisión de informes sanitarios sobre proxectos.

O sistema de vixilancia deberá estar orientado a identificar e avaliar os factores que poden

presentar riscos para a saúde nas augas de consumo humano, co fin de poder xestionalos.

A día de hoxe disponse dun censo incompleto e maioritario de zonas de abastecemento

públicas, por iso as xefaturas territoriais deberán ir incorporando á vixilancia sanitaria o resto

dos abastecementos públicos ou privados da maneira que estimen mais conveniente e

sempre que se teña constancia da existencia destes, como por exemplo a través de:

Informes sanitarios para concesión de augas ou proxectos de construción.

Inspección a establecementos públicos, no marco doutros programas de vixilancia

sanitaria, como son os centros de terceira idade, hoteis ou albergues con captación

propia ou conectados a unha traída de veciñanza.

Denuncias e comunicacións de verteduras.

Notificación de casos de "L pneumophila" en casas particulares que estean conectadas a

traídas de veciñanza incluídas no ámbito de aplicación do Rd 140/2003

Censo integrado de xestores e abastecementos de auga de Galicia (Lei 9/2019).

Información dos organismos de bacía (Augas de Galicia e confederacións hidrográficas)

Abastecementos privados que sexan notificados polos concellos.

5.2. Prioridade das actuacións: avaliación dos riscos

Para elaborar unha clasificación que nos permita dar prioridade ás actuacións no marco do

sistema de vixilancia é necesario coñecer as características dos sistemas de abastecemento

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 12 de 78




2016-2020

que, a priori, poidan supoñer un maior risco para a saúde da poboación, e así mesmo

establecer uns criterios de valoración.

Para isto seguiranse as instrucións do protocolo de avaliación de riscos de zonas de

abastecemento (F-13T-02-01-17).

5.3 Inspección sanitaria

5.3.1 Frecuencia de inspección

FRECUENCIA DE INSPECCIÓN

PRIORIDADE

DE

INSPECCIÓN

Z. ABASTECEMENTO

DE MAIS DE 200

HABITANTES

Z. ABASTECEMENTO

DE MENOS DE 200

HABITANTES

ZONAS CON

AUTOABASTECEMENTO

DE CENTROS

ESCOLARES

OUTRAS ZONAS CON

AUTOABASTECEMENTO

DE ESTABLECEMENTOS

PÚBLICOS

BAIXACada tres anos

(1/3 anos)

Cada catro anos

(1/4 anos)

Cada dous anos

(1/2 anos) Sen frecuencia

programada

(visita segundo a

frecuencia doutros

programas)

MEDIACada dous anos

(1/2 anos)

Cada tres anos

(1/3 anos)

Cada 2 anos

(1/2 anos)

ALTACada ano

(1/ano)

Cada ano

(1/ano)

Cada ano

(1/ano)

5.3.2 Inspección de zonas de abastecemento

O obxectivo xeral é obter información das características do sistema de abastecemento e

detectar as non conformidades en relación coa lexislación vixente. Estas inspeccións

realizaranas os farmacéuticos inspectores de Saúde Pública (FISP) seguindo os criterios

estipulados no procedemento xeral de actuación do persoal de inspección (PX-13-03).

Segundo o Real decreto 140/2003, a zona de abastecemento é un área xeograficamente

definida e censada pola autoridade sanitaria a proposta do xestor do abastecemento ou

partes deste, non superior ao ámbito provincial, na que a auga de consumo humano

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 13 de 78




2016-2020

proveña dunha ou varias captacións e cuxa calidade das augas distribuídas poda

considerarse homoxénea na maior parte do ano.

Unha zona de abastecemento pode constar de infraestruturas con diferentes titularidades, e

a súa vez estas sexan xestionadas por diferentes organismos. Non obstante a zona de

abastecemento debe ser única e definida polos catro determinantes que marca a normativa:

a) Denominación única dentro de cada provincia.

b) Código de identificación.

c) Número de habitantes abastecidos.

d) Volume medio diario de agua subministrada considerando el cómputo anual

Por outra banda, a Consellería de Sanidade utiliza como aplicativo de inspección o HERME,

que utiliza a entidade inspeccionable (CEI) como unidade de inspección. Cada CEI está

asignado a un titular, que a súa vez pode constar de varios xestores.

Por tanto unha zona de abastecemento pode constar de varias entidades inspeccionables

(CEI), independentemente da zona de abastecemento á que pertenza.

A inspección consistirá na revisión dos seguintes aspectos:

✔ Inspección documental (protocolo de autocontrol e xestión, rexistros, analíticas de

autocontrol, xestión de incumprimentos e datos do SINAC)

✔ Inspección estrutural e de condicións hixiénico-sanitarias das infraestruturas.

✔ Toma de mostras (saída da ETAP ou depósito de cabeceira e rede de distribución)

✔ Revisión dos produtos químicos.

5.3.2.1 Fontes de información e documentos de traballo

Para realizar a inspección utilizarase como ferramenta de traballo a seguinte información e

documentación:

SINAC: Deberán revisarse na aplicación informática os datos das infraestruturas, analíticas

e incumprimentos da zona de abastecemento ou parte (CEI) (ver o punto 5.6 deste

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 14 de 78




2016-2020

programa de vixilancia). Se o abastecemento non está dado de alta no SINAC actuarase tal

e como se indica no punto 5.10.4 do programa de vixilancia.

Protocolo de inspección: O seu obxectivo é servir de ferramenta de axuda ó inspector co

fin de detectar as posibles non conformidades en relación coa lexislación vixente. Xunto co

protocolo cubrirase a correspondente acta oficial, de xeito que lle quede constancia ao

xestor tanto da propia inspección como dos aspectos relacionados con esta e o resultado da

mesma.

Ficha da zona de abastecemento: Cada zona de abastecemento (1 ou varios CEI) debe

constar da súa ficha e se deberá publicar no Herme.

O protocolo e ficha pódese atopar no documento F-13T-02-01-01.

Protocolo de autocontrol e xestión do abastecemento: deberase revisar o protocolo de

autocontrol e xestión do abastecemento cuxa información mínima está recollida na GC-13T-

02-01-01. De ser o caso, se lles solicitará aos xestores a actualización con novos datos.

Información complementaria da xefatura territorial correspondente, como por exemplo

sobre a xestión dos incumprimentos, denuncias ou incidencias por verteduras.

5.3.2.2.Inspección estrutural e de condicións hixiénico-sanitarias das infraestruturas

Deberanse comprobar as condicións estruturais, mantemento e hixiénico-sanitarias das

infraestruturas do abastecemento.

5.3.2.3. Recollida de mostras e control in situ/verificación

Co fin de completar a vixilancia sanitaria da calidade da auga de consumo, cando se

realicen as inspeccións dos abastecementos, realizarase tamén a determinación de cloro

libre, cloro combinado e pH, e a recollida de mostras para a súa posterior análise no

Laboratorio de Saúde Pública de Galicia (segundo o apartado 5.4).

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 15 de 78




2016-2020

5.3.2.4. Produtos químicos

Nas inspeccións realizadas nos abastecementos de auga de consumo humano e nas zonas

con autoabastecemento dos centros escolares e outros establecementos públicos

comprobarase que as substancias ou produtos químicos utilizados para o tratamento da

auga de consumo humano cumpren coa normativa vixente. Para iso, seguiranse as

actuacións recollidas no punto 5.3. do Programa de control sanitario de produtos químicos

do ano 2016-2020.

5.3.3. Inspección de zonas con auto-abastecemento de centros escolares

Realizarase inspección ás zonas de auto-abastecemento dos centros escolares ou aqueles

que teñan instalacións propias (por exemplo centros escolares conectados a unha traída de

veciñanza ou pública con depósitos propios e sistema de desinfección).

A inspección consiste na revisión dos seguintes aspectos:

1. Inspección estrutural e de condicións hixiénico-sanitarias das infraestruturas (cando

existan).

2. Toma de mostras e control “in situ” (control de cloro libre residual, cloro combinado e

pH) na billa da instalación interior ou fonte.

3. Produtos químicos segundo o apartado 5.3.2.4

Realizarase inspección a estes centros escolares segundo a prioridade de inspección (anual

ou bienal)

O protocolo de inspección está detallado no documento F13T-02-01-02. Na guía deste

programa GC13T-02-01-06 estipúlanse os requisitos que se lles esixirán a este tipo de

establecementos públicos.

5.3.4. Inspección de zonas con auto-abastecemento de centros públicos

Non existe unha frecuencia determinada para inspeccionar este tipo de abastecementos, a

excepción dos colexios. Non obstante, na guía GC13T-02-01-06 deste programa estipúlanse

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 16 de 78




2016-2020

os requisitos que se lles esixirán a este tipo de establecementos públicos (por exemplo un

albergue, hotel, residencia da terceira idade) no caso de que se lle realizase unha

inspección.

Como norma xeral, non se programa a recollida de mostras neste tipo de auto-

abastecementos de centros públicos.

5.4. Calidade da auga de consumo humano

O obxectivo é comprobar a calidade sanitaria das augas de consumo público mediante a

determinación de medidas “in situ” (pH, desinfectante libre e combinado residual) e dos

parámetros establecidos na lexislación vixente.

5.4.1. Determinación de pH, desinfectante libre residual e combinado

O obxectivo é verificar a desinfección nos abastecementos de auga de consumo humano e

comprobar que os niveis de desinfectante residual libre e combinado utilizado son acordes

co establecido na lexislación vixente e non comprometen a eficacia da desinfección nin

supoñen un risco para o consumidor. Outro obxectivo será comprobar a veracidade dos

datos dos rexistros de autocontrol dos xestores logo de cotexar estes resultados coas

medicións da vixilancia sanitaria.

A determinación do desinfectante libre residual e combinado utilizado e do pH, realizarase

en varios puntos representativos da rede de abastecemento. O número de puntos

establecerase en cada caso de forma que se leve a cabo un control representativo de toda a

rede de abastecemento. Cando sexa posible variaranse os puntos de mostraxe para un

maior control da rede. Así mesmo, revisaranse e cotexaranse en cada visita de inspección

os rexistros de desinfectante residual do xestor e os resultados dos controis realizados pola

inspección.

A frecuencia da mostraxe é a indicada no punto 5.4.2.4. Cando se considere necesario, e co

fin de salvagardar a saúde da poboación abastecida, poderase incrementar a frecuencia en

función dos riscos específicos de cada abastecemento.

Tal e como se establece no procedemento de actuación do persoal inspector, sempre que se

realice unha actuación levada a cabo no exercicio das súas funcións, cubrirase unha acta de

inspección. Non obstante, como excepción ao establecido no dito procedemento, nas

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 17 de 78




2016-2020

determinacións “in situ” de cloro libre, combinado e pH, non se cubrirá acta e se introducirán

os resultados directamente no HERME, salvo que se detecte unha non conformidade (cloro

“0” ou maior de 1 mg/L) ou incongruencias claras entre os resultados de vixilancia e

autocontrol, que ademais deberá quedar descritas nunha acta. Cómpre recordar que ao

cumprimentar a acta, en tipo de control haberá que indicar “control in situ/verificación”.

Así mesmo, as non conformidades notificaranse de xeito urxente á xefatura territorial, vía fax

ou teléfono. Indicarase o lugar da mostraxe, rede de abastecemento, data, hora e resultado,

para que se poidan realizar as actuacións descritas no apartado 5.10 deste programa.

5.4.2. Control analítico

O Laboratorio de Saúde Pública de Galicia realizará as análises das mostras recibidas para

o control analítico, segundo os métodos de ensaio establecidos na lexislación vixente. Os

Servizos de Inspección realizarán a toma de mostras para o control analítico en:

• Redes de distribución, coa frecuencia de mostraxe indicada no punto 5.4.2.4

• ETAP ou depósitos de distribución no seu defecto, e redes de distribucións nas

inspeccións aos abastecementos, coa frecuencia indicada no apartado 5.4.2.4

Sempre que se realice unha recollida de mostras cubrirase unha acta en papel ou acta H

(foron creadas na versión 01.32 do Herme para optimizaren o traballo da inspección e poder

ser cubertas con posterioridade á toma de mostras). Como tipo de control haberá indicar

“toma de mostras”.

5.4.2.1. Parámetros que se determinarán por lugar de mostraxe

Captación

Determinaranse o parámetro de turbidez e pH.

Estes parámetros están incluídos no seguinte perfil:

• Perfil control programa (auga prepotable captación)

Consideracións adicionais:

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 18 de 78




2016-2020

I. Cando sexa necesario determinar algún parámetro máis por sospeita, serán

seleccionados como perfís libres ou, no caso de cianotoxinas, seleccionarase o perfil control

cianotoxinas alerta embalses.

Saída ETAP/depósito cabeceira

Determinaranse os parámetros Olor, Color, Turbidez, Condutividade, pH, Bacterias

coliformes, Escherichia coli, Clostridium perfringens (incluídas as esporas), Amonio, Nitritos,

Nitratos, Cloro libre residual, Cloro combinado residual, metais, praguicidas e parámetros

por sospeita.

Estes parámetros están incluídos nos seguintes perfís:

• Perfil control programa (auga consumo)

• Perfil control programa adicional clostridium

• Perfil control programa adicional metais pesados

• Perfil control programa adicional praguicidas (seguir as indicacións que se indican

máis abaixo)


I. Os FISP determinarán cloro libre residual e combinado no momento da toma da

mostra.

II. Cando a determinación de Clostridium sexa positiva e exista una turbidez maior de 5

UNF, a empresa xestora determinará Cryptosporidium.

III. O LSPG non determina metais individualmente. Estes metais determínanse por ICP-

MS, polo que sempre que se queira determinar un metal individual, o laboratorio

determinará todos os metais descritos no “perfil metais pesados”.

IV. Para optimizar as determinacións de praguicidas, unicamente recollerase as mostras

necesarias para caracterizar as captacións das zonas de abastecemento (como

norma xeral á saída das plantas de tratamento ou depósito de cabeceira).

Non obstante a determinación dos praguicidas está condicionada á capacidade do

LSPG, polo que a DXSP comunicará ás xefaturas territoriais a maneira de proceder

para a determinación destes parámetros.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 19 de 78




2016-2020

V. Cando sexa necesario determinar algún parámetro mais polas características

particulares do abastecemento ou por sospeita, serán seleccionados como perfís

libres ou, no caso de cianotoxinas, seleccionarase o perfil control cianotoxinas alerta

embalses.

Depósito regulación-distribución


coliformes, Escherichia coli, Amonio, Nitritos, Nitratos, Cloro libre residual, Cloro combinado

residual e parámetros por sospeita.

Estes parámetros están incluídos no seguinte perfil:




mostra.

II. Cando sexa necesario determinar algún parámetro máis polas características

particulares do abastecemento ou por sospeita, serán seleccionados como perfís adicionais

(control programa adicional metais pesados, perfil control cianotoxinas alerta embalses) ou

cun perfil libre.

Rede de distribución de zonas de abastecemento


coliformes, Escherichia coli, Amonio, Nitritos, Nitratos, Cloro libre residual, Cloro combinado

residual, metais, THM, índice de Langelier e parámetros por sospeita.

Estes parámetros están incluídos nos seguintes perfís



• Perfil control programa adicional THM

• Perfil control programa adicional índice de Langelier

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 20 de 78




2016-2020



mostra.

II. A determinación dos trihalometanos (THM) está condicionada á capacidade do

LSPG, polo que mentres non se den instrucións ao respecto, determinaranse cando haxa

máis do 30% de incumprimentos nos valores de CLR por exceso no ano anterior,

incumprimentos no SINAC ou por sospeita). Determinar só en rede de distribución.

III. Con respecto aos praguicidas como norma xeral non son necesarios realizalos en

rede de distribución.

IV. O índice de Langelier determinarase segundo as instrucións da DXSP

V. Cando sexa necesario determinar algún parámetro máis polas características

particulares do abastecemento ou por sospeita, serán seleccionados como perfís adicionais

(control programa adicional metais pesados, perfil control cianotoxinas alerta embalses) ou

cun perfil libre.

Rede de distribución de zonas de autoabastecemento (redes de colexios eestablecementos públicos)


coliformes, Escherichia coli, Clostridium perfringens (incluídas as esporas), Amonio, Nitritos,

Nitratos, Cloro libre residual, Cloro combinado residual, metais, praguicidas, THM, índice de

Langelier e parámetros por sospeita.

Estes parámetros están incluídos nos seguintes perfís:


• Perfil control programa adicional clostridium


• Perfil control programa adicional praguicidas (seguir as indicacións que se indican máis abaixo)

• Perfil control programa adicional índice de Langelier

• Perfil control programa adicional THM


PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 21 de 78




2016-2020


mostra.

II. Cando a determinación de Clostridium sexa positiva e exista una turbidez maior de

UNF, a empresa xestora determinará Cryptosporidium.

III. O LSPG non determina metais individualmente. Estes metais determínanse por ICP-

MS, polo que sempre que se queira determinar un metal individual, o laboratorio determinará

todos os metais descritos no “perfil metais pesados”.

IV. Para optimizar as determinacións de praguicidas, unicamente recollerase as mostras

necesarias para caracterizar as captacións das zonas de autoabastecemento (como norma

xeral á saída das plantas de tratamento ou depósito de cabeceira pero no caso de

autoabastecementos pode recollerse en rede).

Non obstante a determinación dos praguicidas está condicionada á capacidade do LSPG,

polo que a DXSP comunicará ás xefaturas territoriais a maneira de proceder para a

determinación destes parámetros.

VI. A determinación dos trihalometanos (THM) está condicionada á capacidade do

LSPG, polo que mentres non se den instrucións ao respecto, determinaranse cando haxa

máis do 30% de incumprimentos nos valores de CLR por exceso no ano anterior,

incumprimentos no SINAC ou por sospeita). Determinar só en rede de distribución.

VII. O índice de Langelier determinarase segundo as instrucións da DXSP

VIII. Cando sexa necesario determinar algún parámetro mais polas características

particulares do abastecemento ou por sospeita, serán seleccionados como perfís libres ou,

no caso de cianotoxinas, seleccionarase o perfil control cianotoxinas alerta embalses.

5.4.2.2 Envases para recoller as mostras

O tamaño e tipo de botes utilizados para a recollida das mostras dependerá dos criterios que

estableza o Laboratorio de Salud Pública de Galicia. Na guía GC-13T-02-01-02 están

indicados estes requisitos.

5.4.2.3 Procedemento xeral de xestión de mostras

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 22 de 78




2016-2020

Para a recollida das mostras seguiranse as indicacións do PX-14-01 (procedemento xeral de

xestión de mostras). Por outra banda, no documento GC13T-02-01-02 realízanse unhas

aclaracións as mostraxes de auga e procedemento de selección de perfiles de auga no

HERME, tipos de envase e parámetros incluídos en cada perfil.

5.4.2.4. Frecuencia das mostraxes e das medidas “in situ”

Abastecementos de máis de 200 habitantes, menos de 200 habitantes e

autoabastecementos dos centros escolares.

Recolleranse mostras anuais en todas as redes de distribución dos abastecementos de máis

de 200 habitantes, menos de 200 habitantes e autoabastecementos dos centros escolares.

Cando nese ano corresponda realizar inspección ao abastecemento, recolleranse ademais

mostras á saída da ETAP/depósito de cabeceira. Nos depósitos de distribución/regulación

como norma xeral non se recollerán mostras salvo que exista algunha sospeita de problema

ou incidencia.

Os controis “in situ” de desinfectante residual realizaranse á vez da recollida de mostras. Así

mesmo cotexaranse os resultados obtidos cos resultados dos rexistros de autocontrol do

xestor

Autoabastecementos de centros públicos (a excepción dos centros escolares)

Nos autoabastecementos do resto de centros públicos (exemplo albergues, restaurantes)

como norma xeral non se programa a recollida de mostras.

Non obstante realizaranse controis “in situ” de desinfectante residual durante a visita de

inspección. Así mesmo cotexaranse os resultados obtidos cos resultados dos rexistros de

autocontrol do xestor.

FRECUENCIA DE MOSTRAXE E MEDIDAS “IN SITU” EN ABASTECEMENTOS

TIPO DE ABASTECEMENTOREDE DE

DISTRIBUCIÓN

SAÍDA DE ETAP/DEPÓSITO DECABECEIRA

DEPÓSITO DEDISTRIBUCIÓN

CONTROL "INSITU"

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 23 de 78




2016-2020

> 200 HABITANTES/

< 200 HABITANTES

AUTO-ABASTECEMENTO DE CENTROS ESCOLARES

AnualCoincidindo coa

inspección

Non se mostrea

(salvo sospeita)Anual

AUTO-ABASTECEMENTO EN CENTROS PÚBLICOS(EXCEPTO DE CENTROS ESCOLARES)

Non se mostrea

(salvo sospeita)

Non se mostrea

(salvo sospeita)

Non se mostrea

(salvo sospeita)

Coincidindo

coa

inspección

5.5. Censo de infraestruturas con risco ou avaliación de cadaabastecemento

Cada xefatura territorial realizará unha listaxe daquelas infraestruturas con deficiencias

estruturais de relevancia detectadas na vixilancia sanitaria. O obxecto desta listaxe é poder

comunicar a Augas de Galicia ou a outros organismos con competencia en infraestruturas

esta avaliación sanitaria de xeito que poida ser tida en conta na priorización das actuacións

dos seus plans de obras. Para isto cada xefatura territorial remitirá a táboa actualizada ao

Servizo de Sanidade Ambiental no mes de xaneiro de cada ano

Isto incluirá por unha banda, a identificación daqueles abastecementos nos que se

detectasen deficiencias derivadas da propia infraestrutura, que sexa deficiente ou anticuada,

ou que non estea dimensionada para dar servizo á poboación que abastece ou ben aqueles

abastecementos nos que por outra causa sexa considerado que deban ser incluídos nun

plan de mellora. No campo solucións se poden anotar as propostas de corrección no caso

de se teñan criterios para isto

ZA INFRAESTRUTURA CONCELLO TITULAR XESTORPROBLEMADETECTADO

NONCONFORMIDADESPARAMÉTRICAS

SOLUCIÓNS

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 24 de 78




2016-2020

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 25 de 78




2016-2020

5.6. Sistema de Información Nacional da Auga de Consumo (SINAC)

O SINAC regúlase no Real decreto 140/2003, do 7 de febreiro, no seu artigo 30, que é

desenvolvido pola Orde SCO/1591/2005, do 30 de maio. O artigo 3 desta Orde establece a

obrigatoriedade do seu uso a través de Internet para a autoridade sanitaria competente que

realice as inspeccións sanitarias, así como para os xestores públicos e/ou privados,

concellos, Ministerio de Sanidade, Consumo e Bienestar Social así como calquera outro

organismo público e privado relacionado coa xestión da auga.

5.6.1 Procedemento para dar de alta de infraestruturas e zonas de abastecemento no

SINAC

No SINAC as zonas de abastecemento son titularidade dos administradores autonómicos e

as infraestruturas dos xestores destas, por tanto:

• Os administradores autonómicos rexistran as zonas de abastecemento no SINAC a

través dun administrador autonómico. Son aceptadas por un administrador

ministerial.

• Os xestores dos abastecementos rexistran as súas infraestruturas a través dun

administrador básico. Son aceptadas por un administrador autonómico.

Para isto deben estar rexistrados na aplicación como usuarios do SINAC os administradores

básicos (persoal dos concellos, comunidades de augas ou empresas xestoras) e os

administradores autonómicos (persoal da Consellería de Sanidade) que deberán estar

asignados aos seus organismos pertinentes (por exemplo a un concello, comunidade de

auga, empresa xestora ou Consellería de Sanidade)

É importante que sempre estea rexistrado na aplicación un administrador básico ou usuario

municipal de cada concello para poder xestionar os boletíns analíticos de billa de

consumidor e acceder a información de todos os sistemas de abastecemento que existan no

seu concello.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 26 de 78




2016-2020

Por outra banda, deberán estar rexistrados na aplicación todos os laboratorios que realicen

análises nas infraestruturas das zonas de abastecemento incluídas na vixilancia sanitaria,

así como os usuarios pertencentes a estes organismos.

Os boletíns analíticos poderán ser subidos á aplicación pola empresa xestora ou polo

laboratorio directamente.

5.6.1.1 Procedemento para dar de alta unha zona de abastecemento

Exclúense de darse de alta no SINAC aquelas zonas de abastecemento que distribúen

menos de 10 metros cúbicos diarios de auga que teñan una actividade comercial ou pública

contemplada nos apartados b) e c) do punto 1 do artigo 2 do Real decreto 140/2003.

A) Altas de zonas de abastecemento de oficio

Xa que o titular das zonas de abastecemento é a Consellería de Sanidade, daranse de alta

de oficio todas as zonas de abastecemento que estean incluídas na vixilancia sanitaria e

non estean incluídas no SINAC.

Para isto as xefaturas territoriais deberán dar de alta as zonas non dadas de alta, no prazo

dun mes dende a publicación deste programa.

Logo de dalas de alta de oficio, a xefatura territorial correspondente notificará aos xestores

das infraestruturas a obrigatoriedade de rexistrar as infraestruturas asociadas a esa zona de

abastecemento no SINAC.

B) Altas de zonas de abastecemento a instancia de parte

Os xestores dos abastecementos poden querer solicitar a alta dunha nova zona de

abastecemento que non estea incluída en vixilancia sanitaria coas súas infraestruturas

asociadas. Para isto debe realizar os seguintes trámites:

1 O xestor do abastecemento debe solicitar a alta desta nova zona de abastecemento por

escrito ([email protected] ou por rexistro) ao administrador autonómico, segundo o

modelo que hai publicados na web (modelo de alta de infraestruturas dunha nova zona de

abastecemento).

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 27 de 78

mailto:[email protected]




2016-2020

2 Tras realizar visita de inspección, e logo de comprobar que a documentación recibida é

adecuada, o administrador autonómico rexistrará a zona de abastecemento no SINAC,

3. O administrador autonómico informará ao xestor da alta ao solicitante.

4. O xestor das infraestruturas do abastecemento debe entrar na aplicación

(http://sinac.msc.es/SinacV2/) e rexistrar as infraestruturas.

Importante: Para realizar o rexistro de infraestruturas, o organismo debe estar previamente

rexistrado no SINAC e debe existir un administrador básico asociado ao dito organismo.

5. O/A administrador/a autonómico/a, logo de comprobar que a documentación recibida se

adecúa ao rexistrado na aplicación, aceptaraa.

6 O administrador básico que rexistrase a infraestrutura recibe un aviso por correo

electrónico da alta ou rechazo da infraestrutura no SINAC.

5.6.1.2 Procedemento para dar de alta unha infraestrutura dunha zona de abastecemento

Os xestores dos abastecementos deben solicitar a alta das infraestruturas, para isto:

1 O xestor do abastecemento debe solicitar por escrito ao administrador autonómico

([email protected] ou por rexistro) segundo os modelos que hai publicados na web

(solicitude de alta de infraestruturas).

2 O xestor da infraestrutura do abastecemento debe entrar na aplicación

(http://sinac.msc.es/SinacV2/) e rexistrala. Para isto o organismo debe estar previamente

rexistrado no SINAC e debe existir un administrador básico asociado ao dito organismo.

3 O/A administrador/a autonómico/a, logo de comprobar que a documentación recibida se

adecúa ao rexistrado na aplicación, aceptará a solicitude.

4 O administrador básico que rexistrase a infraestrutura recibe un aviso por correo

electrónico da alta ou rechazo da infraestrutura no SINAC.

Aspectos importantes:

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 28 de 78

http://sinac.msc.es/SinacV2/

mailto:[email protected]

http://sinac.msc.es/SinacV2/




2016-2020

• O xestor de infraestruturas de nova construción, previo a solicitude de alta no SINAC,

deberá haber solicitado o informe á posta en funcionamento dunha infraestrutura

segundo o artigo 13.

• Nas altas de captacións, comprobarase a existencia da concesión administrativa. De

non ser así, o xestor deberá presentar a solicitude realizada ao organismo de bacía.

A xefatura territorial comprobará a viabilidade da captación dende o punto de vista

sanitario coa información do informe sanitario necesario emitido sobre esa captación.

5.6.2. Revisión e avaliación da información contida no SINAC

Os inspectores deberán revisar os datos do SINAC, por unha banda aqueles referidos ás

infraestruturas e por outra aos boletíns analíticos e xestión de incumprimentos.

5.6.2.1 Frecuencia de revisión da información no SINAC

Como mínimo unha vez ao ano e sempre antes de realizarse unha inspección.

5.6.2.2 Aspectos a revisar no SINAC

Intentarase depurar ao máximo os datos, incidirase nos seguintes aspectos:

1.- A información das fichas das infraestruturas no SINAC deberá estar actualizada e ser

correcta. As procedencias da auga deben ser correctas. Prestar especial atención ás

procedencias da auga entre infraestruturas de diferentes xestores.

2.- Os boletíns analíticos deberán ser cargados nun prazo de sete días naturais tras obter os

resultados analíticos, tal e como ven reflectido no artigo 12 da orde SCO/1591/2005. De non

ser posible, deberan xustificar as razóns desa demora nas xefaturas territoriais así como

establecer un prazo que en ningún caso poderá ser superior a un mes. Nunca se concederá

prazo maior de 7 días nos casos de boletíns con incumprimentos.

3.- Revisións dos incumprimentos paramétricos. Así mesmo deberase comprobar se os

incumprimentos paramétricos confirmados foron notificados á xefatura territorial segundo o

anexo VII do Real decreto 140/2003 tal e como indica o apartado 5.10.2 deste programa.

4.-Incidencias abertas atopadas no SINAC a través do apartado “informes” do SINAC

(pódense descargar estas incidencias directamente dende o apartado “informes).

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 29 de 78




2016-2020

Nos casos das revisións documentais sen inspección, é dicir cando non se cubra acta,

realizarase un informe coas non conformidades detectadas para que sexan tidas en conta

pola xefatura territorial e actúe no ámbito das súas competencias. Estes informes subiranse

ao Herme.

5.6.3. Información do SINAC na páxina WEB

Con respecto ás solicitudes que xestiona o administrador autonómico, están publicadas na

páxina WEB da Dirección Xeral de Saúde Pública, na epígrafe de Sanidade ambiental, os

seguintes modelos:

Alta laboratorio

Alta de nova zona de abastecemento coas súas infraestruturas asociadas

Alta de infraestruturas: captación, tratamento, depósito e rede de distribución

Alta de usuario ou administrador

Baixa zona de abastecemento

Baixa infraestruturas

División de rede de distribución e zona de abastecemento

Notificación de cambio de entidade xestora

Tamén na páxina WEB pódese consultar o manual do SINAC que elaborou o Ministerio, as

instrucións de como dar a alta dunha zona de abastecemento e infraestruturas, alta de

usuarios e baixa de zonas de abastecemento e infraestruturas.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 30 de 78




2016-2020

5.7. Auditorías aos grandes abastecementos

Proximamente comezarase a realizar auditorías nas zonas de abastecemento das grandes

cidades (área metropolitana de Vigo, A Coruña e Ferrol. Zonas de abastecemento de

Santiago, Lugo, Ourense e Pontevedra). As instrucións para realizalas remitiranse ás

xefaturas territoriais ao longo do ano 2020.

5.8 HERME

Deberanse incluír na aplicación todas as instalacións de cada zona de abastecemento.

Todas as instrucións relativas ao HERME publicaranse na GC13T-02-01-02

5.9. Outras actuacións

5.9.1 Proliferación de cianobacterias nos encoros

Os organismos implicados na xestión do risco pola presenza de afloramentos de

cianobacterias nos encoros son os organismos de bacía, os concellos, as empresas

xestoras dos abastecementos e a Consellería de Sanidade. As actuacións dependerán da

situación na que se atopen os encoros con respecto á proliferación de cianobacterias:

“estado de normalidade ou de alerta” se nos referimos a encoros de Augas de Galicia ou

“estado de normalidade ou de afloramento” para os encoros da Confederación Hidrográfica

do Miño-Sil.

5.9.1.1 Actuacións dos organismos implicados:

Os organismos de bacía

Augas de Galicia realiza a vixilancia periódica dos encoros e son os responsables de

declarar e notificar o estado dos encoros á Consellería de Sanidade e as empresas

xestoras.

Este organismo intensifica o seguimento dos encoros na primavera-verán, co obxectivo de

detectar a tempo o inicio das proliferacións e as situacións de risco, establecendo dúas

categorías ou estados ao longo do ano: “Estado de normalidade” e “Estado de alerta”.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 31 de 78




2016-2020

Os encoros da demarcación Galicia-Costa dos que se ten constancia que teñen

susceptibilidade de proliferación de cianobacterias son:

As Forcadas Santa Uxía

Ponte Olveira Vilasenín

Beche Covo

Cecebre A Baxe

Con

Así mesmo, Augas de Galicia tamén realiza a vixilancia nos encoros de:

Ribeira Eiras

Rúa Pontillón e Castro

Baiona Zamáns

A Confederación Hidrográfica do Miño-Sil, ao igual que Augas de Galicia, realiza a

vixilancia periódica dos encoros da súa demarcación e son os responsables de declarar e

notificar o estado dos encoros á Consellería de Sanidade e as empresas xestoras.

Este organismo notifica estados de normalidade ou estados de afloramento.

Os encoros dos que se ten constancia que teñen susceptibilidade de proliferación de

cianobacterias e son vixiados polo organismo de bacía son:

Cachamuíña Vilasouto

Castadón Gundín ou Faramontaos

Laboratorio de Saúde Pública de Galicia

Dende o ano 2012, o Laboratorio de Saúde Pública de Galicia determina cianotoxinas

disolta e total das mostras recollidas en encoros e abastecementos.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 32 de 78




2016-2020

Subdirección Xeral de Programas de Control de Riscos Ambientais para a Saúde

Coordina a información da situación dos encoros e remite ás xefaturas territoriais e

organismos de bacía os resultados analíticos.

Xefaturas territoriais

Notificación periódica ás empresas xestoras e aos concellos responsables dos

abastecementos, dos estados declarados polos organismo de bacía

Notificación urxente ás empresas xestoras e aos concellos dos resultados das cianotoxinas

microcistina disoltas e sestónicas nos encoros determinada polo Laboratorio de Saúde

Pública ou polo organismo de bacía.

Toma de mostras para determinación de cianotoxinas antes e despois das plantas de

tratamento dos abastecementos. Recoméndase unha recollida semanal cando se detecten

cianotoxinas no encoro.

Comprobación da idoneidade das infraestruturas destes abastecementos.

Ao final de cada ano, as xefaturas territoriais que tiveran episodios de proliferación de

cianobacterias, deberán enviarlle á Dirección Xeral de Saúde Pública un resumo das

actuacións realizadas dende o Servizo de Control de Riscos Ambientais así como das

actuacións solicitadas aos xestores dos abastecementos implicados xunto cos resultados

analíticos de cianotoxinas determinados polas xestoras.

Concellos ou empresas xestoras implicadas

As empresas xestoras deberán aplicar o protocolo de actuación que está publicado na

páxina web do Servizo de Sanidade Ambiental. Este protocolo poderá variar en función da

avaliación do estado dos encoros polos organismo implicados no control do risco. A GC13T-

02-01-05 recolle o protocolo de actuación que está en vixencia.

As empresas xestoras poderán utilizar calquera método de determinación de cianotoxinas

sempre e cando o límite de cuantificación do método sexa como mínimo de 0.5

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 33 de 78

https://www.sergas.es/Saude-publica/Cianobacterias-Auga




2016-2020

microgramos/L. Así mesmo, cando a empresa xestora utilice como método de determinación

a cromatografía, deberá determinar ademais da Microcistina-LR, todas as microcistinas que

sexan detectadas no encoro onde proceda a auga.

Os xestores deberán incluír dentro das medidas preventivas e correctoras dos

abastecementos, a descrición das infraestruturas axeitadas para poder realizar o tratamento

de eliminación das cianotoxinas na auga de consumo humano, de ser o caso. En todos os

casos estas medidas deben estar incluídas no protocolo de autocontrol e xestión do

abastecemento.

5.9.2.- Estudos analíticos nas zonas de abastecemento

5.9.2.1. Índice de Langelier

Dende o mes de novembro de 2015 estase a realizar un estudio co fin de determinar a

necesidade de actuacións específicas en relación coa problemática existente en Galicia

relativa ó pH ácido das augas. No protocolo F-13T-02-01-18 están indicadas as instrucións

específicas para determinar o índice de Langelier en augas de consumo.

5.9.3. Relación de fitosanitarios

Tal e como se pon de manifesto na nota 6 do anexo I do Real decreto 140/2003, do 7 de

febreiro, as comunidades autónomas velarán para que se adopten as medidas necesarias

para poñer á disposición da autoridade sanitaria e dos xestores dos abastecementos unha

listaxe de praguicidas fitosanitarios utilizados maioritariamente, e que poidan estar presentes

nos recursos hídricos susceptibles de ser utilizados para a produción de auga de consumo

humano. A lista de fitosanitarios en augas de consumo está publicada na páxina web da

Consellería de Sanidade (por zonas e provincias).

Así mesmo, os organismos de bacía (Confederación Hidrográfica Miño-Sil e Demarcación

Hidrográfica Galicia-Costa) determinan fitosanitarios nos controis realizados na rede de

augas prepotables. Tamén está publicada na páxina web da Consellería a lista daqueles

fitosanitarios detectados nalgunha mostraxe ou que estiveran por riba do valor paramétrico.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 34 de 78

https://www.sergas.es/Saude-publica/Fitosanitarios




2016-2020

5.9.4. Determinación de substancias radioactivas na auga

As disposicións da Directiva 2013/51/Euratom do Consello, do 22 de outubro de 2013, pola

que se establecen requisitos para a protección sanitaria da poboación con respecto ás

sustancias radioactivas nas augas destinadas ao consumo humano, viñeron a substituír as

da Directiva 98/83/CE do Consello, do 3 de novembro de 1998, no referente aos requisitos

para a protección sanitaria da poboación con respecto ás sustancias radioactivas nas augas

destinadas ao consumo humano, así como os requisitos de control dos niveis de sustancias

radioactivas nas augas destinadas ao consumo humano.

En consecuencia, no ano 2016 se traspón esta Directiva ao dereito español e se publica o

Real decreto 314/2016, do 29 de xullo, polo que se modifica o Real decreto 140/2003.

Esta modificación procede a incorporar este novo marco regulatorio ao Real decreto

140/2003, do 7 de febreiro, adoptando novos criterios básicos para a protección da saúde da

poboación contra os perigos derivados das radiacións ionizantes, naturais ou non, para as

augas de consumo humano e mantendo, ao mesmo tempo, as liñas xerais de control

establecidas na devandita norma.

Na guía GC-13T-02-01-09 Radioactividade nas augas de consumo humano inclúense

información relativa á xestión destes aspectos.

5.9.5 Informes sanitarios en proxectos de construción de novos abastecementos

De acordo co artigo 13 do real decreto 140/2003, a autoridade sanitaria elaborará un informe

sanitario vinculante en todo proxecto de construción de novas captacións, conducións,

ETAP, rede de abastecemento ou rede de distribución (de lonxitude maior a 500 metros),

depósito da rede de distribución ou remodelación do existente. Á posta en funcionamento da

nova instalación a autoridade sanitaria realizará un informe baseado na inspección e na

valoración e seguimento durante o tempo que crea conveniente, dos resultados analíticos

realizados polo xestor, dos parámetros que esta sinale.

➢ O documento GC13-T02-01-03 recolle a guía para emisión deste informe sanitario.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 35 de 78

https://www.sergas.es/Saude-publica/Documents/3718/GC-13T-02-01-03%20proxectos%20construci%C3%B3n.pdf




2016-2020

➢ Os informes sanitarios que se emiten sobre proxecto de construción e sobre a posta

en funcionamento redactaranse segundo o recollido nos documentos F-13T-02-01-07 e F-

13T-02-01-08.

➢ Os titulares dos abastecementos utilizarán o modelo de solicitude recollido no F-13T-02-

01-09 e F-13T-02-01-19

➢ As taxas están publicadas na páxina web e se actualizarán periodicamente.

5.9.6. Informes sanitarios relativos ás concesións e novacións de auga para

abastecementos

De acordo co Real Decreto 849/1986, de 11 de abril, polo que se aproba o Regulamento do

Dominio Público Hidráulico (RDPH), a autoridade sanitaria emitirá informes sanitarios nas

concesións e novacións de auga para abastecemento en función ao artigo 123.3 ou 125

deste RDPH.

En base á inclusión ou non do abastecemento dentro do ámbito de aplicación do Real

decreto 140/2003, os requisitos que se lle esixirán ao representante legal da captación serán

diferentes.

➢ Redáctase na GC13T-02-01-04 a guía para emisión deste informe sanitario.

➢ No anexo II deste documento establécense os parámetros a analizar que se lle

esixirán ao represente legal da captación para coñecer a calidade da auga.

➢ Os solicitantes dos informes sanitarios utilizarán os modelos recollidos nos

documentos F-13T-02-01-10, F-13T-02-01-11 e F-13T-02-01-12, en función de se están ou

non incluídos no ámbito do Real decreto 140/2003. Así mesmo pode solicitarse a través do

procedemento da Xunta SA434A.

➢ Os informes sanitarios que se emiten para tramitar as concesións de auga se

redactarán segundo o recollido nos documentos F-13T-02-01-13, F-13T-02-01-14, F-13T-02-

01-15 e F-13T-02-01-16.


PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 36 de 78

https://www.sergas.es/Saude-publica/Taxas-informes-sanitarios-augas-de-consumo

https://sede.xunta.gal/detalle-procedemento?langId=es_ES&codtram=SA434A

https://www.sergas.es/Saude-publica/Taxas-informes-sanitarios-augas-de-consumo




2016-2020

5.9.7. Informes sanitarios relativos á subministración de auga en cisternas ou

depósitos móbiles de auga tratada

O uso de cisternas ou depósitos móbiles para o abastecemento de auga de consumo

público regúlase no artigo 11 do Real decreto 140/2003, do 7 de febreiro, polo que se

establecen os criterios sanitarios da calidade da auga de consumo público. O punto 3 do

citado artigo especifica que as cisternas ou depósitos móbiles utilizados para o transporte da

auga serán de uso exclusivo para ese uso e terán claramente sinalizada e suficientemente

visible a indicación “Para transporte de auga de consumo público” acompañada do símbolo

dunha billa branca sobre fondo azul.

Entenderase “uso exclusivo”, aquel uso empregado da cisterna no período de tempo que a

xefatura territorial autorice o uso da cisterna

Este informe refírese unicamente autorización sanitaria para o transporte de auga tratada

dende a infraestrutura de abastecemento de orixe e infraestrutura de abastecemento

receptora (ETAP, depósito ou directamente dende o depósito de transporte). Esta auga, xa

tratada, unha vez que está no abastecemento receptor, pode utilizarse directamente sen un

tratamento posterior ou pode sufrir unha desinfección ou novo tratamento antes de volver a

ser utilizada.

➢ Redáctase na GC13T-02-01-10 a guía para emisión deste informe sanitario relativo á

subministración de auga en cisternas ou depósitos móbiles de auga tratada.

➢ Os solicitantes do informe sanitario utilizarán o modelo recollido no documento F-

13T-02-01-20. Solicitude do informe sanitario para transporte de auga de consumo a través

de cisternas ou depósitos móbiles.


5.10. Actuacións ante “non conformidades” dentro do Programa

Sanitario de Vixilancia

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 37 de 78




2016-2020

5.10.1. Actuacións ante non conformidades na vixilancia sanitaria da calidade da

auga de consumo humano

Ante calquera non conformidade, a xefatura territorial realizará un seguimento para os

efectos de verificar a superación do episodio.

5.10.1.1. Determinación dos niveis de desinfectante residual libre e combinado

➔ Abastecementos

Sempre que na vixilancia sanitaria se detecte unha auga sen cloro libre residual ou con máis

de 1 mg/l, a xefatura territorial comunicarao (modelo no F-13T-02-01-03 para a cualificación

de auga apta con non conformidade ou F-13T-02-01-04 para a cualificación de auga non

apta) ao concello, titular e xestor correspondente para que se adopten as medidas

correctoras. Ante estas non conformidades, a xefatura territorial tomará as medidas que

considere necesarias para salvagardar a saúde dos usuarios.

➔ Colexios

Sempre que na vixilancia sanitaria se detecte unha auga sen cloro libre residual ou con máis

de 1 mg/l a xefatura territorial comunicarao (modelo no F-13T-02-01-03 para a cualificación

de auga apta con non conformidade ou F-13T-02-01-04 para a cualificación de auga non

apta) ao xestor do abastecemento (xestor ou concello habitualmente) con copia á dirección

do centro e ao concello (cando non sexa o xestor), para que se adopten as medidas

correctoras máis axeitadas. Ante non conformidades ou reiteración destas, a xefatura

territorial tomará as medidas que considere necesarias para salvagardar a saúde dos

usuarios.

5.10.1.2. Determinación de pH

Abastecementos e colexios: Non se notificarán aos concellos, xestores, titulares ou

Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria aquelas non conformidades

que sexan debidas ao carácter ácido dos solos galegos.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 38 de 78




2016-2020

5.10.1.3. Control analítico

➔ Abastecementos

Cando como resultado dunha analítica, unha auga se cualifica como apta con non

conformidade de “Y” (dun parámetro do punto C do anexo I do Real decreto 140/2003, de

7 de febreiro) deberáselle comunicar, vía fax, rexel ou notifica, ao concello correspondente,

titular e ao xestor. Na comunicación non se cualificará a auga, senón que se especificará o

parámetro que se atopa por riba do valor paramétrico establecido no anexo I do Real

decreto 140/2003, de 7 de febreiro sen chegar aos niveis acordados entre o Ministerio de

Sanidade, Servizos Sociais e Igualdade e as Comunidades Autónomas. No fax

comunicaráselle que se debe proceder á confirmación da non conformidade nun prazo de

24-48 horas e tomar as medidas correctoras máis axeitadas segundo o establecido no artigo

27 do citado real decreto, e informar á xefatura territorial (ver modelo no F-13T-02-01-03).

Cando como resultado dunha analítica, unha auga cualifícase como non apta, actuarase do

seguinte xeito:

Cando a non conformidade non implique un risco inminente para a saúde, a xefatura

territorial correspondente confirmará a non conformidade mediante inspección e toma de

mostra para análise cos seus inspectores e co Laboratorio de Saúde Pública de Galicia. De

confirmarse o incumprimento, a xefatura territorial correspondente, deberalle comunicar vía

vía fax, rexel ou notifica ao titular, concello correspondente e ao xestor o dito incumprimento.

Especificarase o parámetro que se atopa por riba do valor paramétrico establecido no anexo

I do Real decreto 140/2003, de 7 de febreiro. e que o xestor debe investigar inmediatamente

a causa, adoptar as medidas correctoras inmediatas, de ser el caso, e remitir urxentemente

o anexo VII do Real decreto 140/2003, xunto cun informe que inclúa as posibles causas da

incidencia e as medidas correctivas adoptadas no marco das súas competencias e

responsabilidades establecidas na lexislación vixente.

Cando a non conformidade implique un risco inminente para a saúde, a xefatura territorial

correspondente, realizará unha comunicación vía fax ao titular, concello correspondente e ao

xestor, na que non se cualificará a auga senón que se especificará o parámetro que se

atopa por riba do valor paramétrico establecido no anexo I do Real decreto 140/2003, de 7

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 39 de 78




2016-2020

de febreiro. Vía fax, rexel ou notifica comunicaráselle que debe proceder á confirmación da

non conformidade nun prazo de 24-48 horas e tomar as medidas correctoras urxentes máis

axeitadas segundo o establecido no artigo 27 do citado Real decreto, e informar á xefatura

territorial (ver modelo no F-13T-02-01-04). A xefatura territorial, se o estima necesario, tamén

poderá optar por confirmar a non conformidade cos seus inspectores e laboratorio.

A partir deste momento, deberase actuar segundo o apartado 5.10.2.

➔ Colexios

Cando nunha analítica, unha auga se cualifica como apta con non conformidade de “Y”

(parámetro do punto C do anexo I do Real decreto 140/2003, de 7 de febreiro) segundo o

establecido no punto 5.4.2.5 deste programa: deberáselle comunicar vía vía fax, rexel ou

notifica ao xestor do abastecemento (xestor ou concello habitualmente) con copia á

dirección do centro, titular e ao concello (cando non sexa o xestor). Na comunicación non se

cualificará a auga, senón que se especificará o parámetro que se atopa por riba do valor

paramétrico establecido no anexo I do Real decreto 140/2003, de 7 de febreiro sen chegar

aos niveis acordados entre o Ministerio de Sanidade, Servizos Sociais e Igualdade e as

Comunidades Autónomas. Vía fax, rexel ou notifica comunicaráselle que se debe proceder á

confirmación da non conformidade nun prazo de 24-48 horas e tomar as medidas

correctoras máis axeitadas segundo o establecido no artigo 27 do citado Real decreto, e

informar á xefatura territorial (ver modelo no F-13T-02-01-03).

Cando nunha analítica, unha auga cualificase como non apta, segundo o establecido no

punto 5.4.2.5 deste programa, deberáselle comunicar vía fax, rexel ou notifica ao xestor do

abastecemento (xestor ou concello habitualmente) con copia á dirección do centro, titular e

ao concello (cando non sexa o xestor). Na dita comunicación non se cualificará a auga

senón que se especificará o parámetro que se atopa por riba do valor paramétrico

establecido no anexo I do Real decreto 140/2003, de 7 de febreiro. Vía fax, rexel ou notifica

comunicaráselle que debe proceder á confirmación da non conformidade nun prazo de 24-

48 horas e tomar as medidas correctoras máis axeitadas segundo o establecido no artigo 27

do citado Real decreto, e informar á xefatura territorial (ver modelo no F-13T-02-01-04). A

xefatura territorial, se o estima necesario, tamén poderá optar por confirmar a non

conformidade cos seus inspectores e co Laboratorio de Saúde Pública de Galicia.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 40 de 78




2016-2020

Se o xestor do abastecemento confirma a non conformidade, este deberá actuar segundo o

apartado 5.10.2.

5.10.2. Actuacións ante non conformidades no autocontrol da calidade da auga de

consumo humano

Toda a información relativa á xestión de incumprimentos dos parámetros do anexo I e a

xestión das superacións dos valores paramétricos das substancias radioactivas atópanse

nos seguintes documentos: GC-13T-02-01-07 Xestión de incumprimentos e GC-13T-02-01-

09 Radioactividade nas augas de consumo humano.

Máis información na páxina WEB de augas de consumo (Xestores-Programa de Vixilancia)

5.10.3. Actuacións no caso de atopar non conformidades na inspección das

zonas de abastecemento

No caso de atopar non conformidades coa lexislación vixente na inspección da zona de

abastecemento, actuarase conforme ó establecido no PX-13-03 “Procedemento xeral de

actuación do persoal de inspección” e o PX-13-05 Procedemento xeral de medidas ante

incumprimentos.

A xefatura territorial, no ámbito das súas competencias, poderá adoptar as medidas que

considere axeitadas que poderán ir ata a proposta de incoación do correspondente

expediente sancionador, baseándose na Lei 14/1986, xeral de sanidade, a Lei 8/2008, do 10

de xullo, de saúde de Galicia e a Lei 33/2011, do 4 de outubro, Xeral de Saúde Pública, co

fin de garantir que as zonas de abastecemento cumpran co indicado na normativa de

aplicación.

No caso de abastecementos privados (centros públicos con autoabastecemento ou traídas

de veciñanza ou privadas), notificarase urxentemente ao concello correspondente a

detección desas non conformidades na inspección ou control analítico e que supoñan un

risco para a saúde.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 41 de 78

https://www.sergas.es/Saude-publica/Augas-consumo-Xestores_Programa-de-vixilancia-sanitaria




2016-2020

5.10.4. Actuacións no caso de atopar non conformidades da información do

SINAC

Nestes casos, a xefatura territorial no ámbito das súas competencias adoptará as medidas

que considere máis oportunas, que poderán ir ata a proposta de incoación do

correspondente expediente sancionador, baseándose na Lei 14/1986, xeral de sanidade, e

na Lei 8/2008, do 10 de xullo, de saúde de Galicia, e a Lei 33/2011, do 4 de outubro, Xeral

de Saúde Pública, co fin de garantir que os xestores dos abastecementos dean de alta as

infraestruturas e introduzan os boletíns de análises no SINAC, ademais de xestionar

adecuadamente os incumprimentos paramétricos.

É importante resaltar que as xefaturas territoriais deberan revisar e xestionar as incidencias

abertas atopadas no SINAC (habilitouse unha función no SINAC para poder descargar estas

incidencias directamente dende o apartado “informes”).

5.10.4.1 Xestión de non conformidades de pH no SINAC

A autoridade sanitaria pode realizar comentarios adicionais aclaratorios na xestión das non

conformidades no SINAC. No caso do parámetro pH, a maioría dos incumprimentos son

debidos a causas naturais, xa que os solos galegos son moi ácidos. Segundo o Real decreto

140/2003, a auga en ningún momento pode ser agresiva nin incrustante, polo que cando

unha infraestrutura teña un incumprimento neste parámetro, o xestor debe calcular o índice

de Langelier.

5.11. Aclaración a diferentes cuestións

5.11.1 Tipos de zona de abastecemento

As seguintes definicións foron extraídas do manual de usuarios do Sistema de Información

Nacional de Augas (SINAC). Aínda que o Ministerio de Sanidade non contempla a

posibilidade de existencia de traídas de veciñanza ou traídas non conectadas a redes

municipais que abastezan a poboación rural, urbanización ou turística; nos obviaremos este

aspecto. Por tanto e a modo de exemplo, unha zona de abastecemento titularidade dunha

comunidade de augas que abasteza a 1000 persoas a consideraremos zona rural.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 42 de 78




2016-2020

• Zona Urbana: zona de abastecemento que abastece a unha poboación superior a

5000 habitantes situada dentro do núcleo poboacional.

• Urbanización: Zonas residenciais situadas as aforas dos núcleos urbanos,

conectadas a redes de distribución municipais, con urbanismo residencial

planificado, caracterizado por vivendas e edificios ben deseñados e construídos,

xeralmente con estruturas similares, con todos os servizos básicos, onde se asenta a

poboación.

• Zona rural: Zona de abastecemento, conectadas a redes de distribución municipais,

que abastecen a unha poboación inferior a 5000 habitantes.

• Zona turística: Zonas de abastecemento urbanas ou rurais conectadas a redes de

distribución, que no período turístico multiplican en máis do triplo, su poboación

censada.

• Zona con autoabastecemento: Zonas non conectadas a redes de distribución

municipais, que contan coa súa propia captación, tratamento e depósito, con

actividade pública ou comercial.

Subtipos de zonas con autoabastecemento: centros comerciais, restauración,

centros penitenciarios, colexios, cuarteis, escolas de verano, Campamentos,

Parques recreativos, Granxas, Hospitais, Hoteis, Albergues ou residencias de

maiores.

• Zona non urbana: Zona de abastecemento, conectadas o no, a redes de distribución

municipais, fora do núcleo poboacional, con actividade industrial ou

aeroportos/portos ou lugares illados.

Subtipos de zonas non urbanas: portos, aeroportos, industria alimentaria

illada, industria non alimentaria illada, polígono industrial, puntos de carreteira

e montaña.

5.11.2 Análise de billa do consumidor

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 43 de 78




2016-2020

Realizouse unha consulta ao Ministerio de Sanidade, Política Social e Igualdade sobre quen

pesa a responsabilidade de realizar os controis de billa de consumidor en zonas de

abastecemento privadas que non sexan titularidade municipal. A resposta foi que as análises

cómpren realizalas os concellos ou en caso de xestión indirecta as empresas xestoras

dependentes destes. Polo tanto a súa realización non lle compete ao xestor ou titular do

abastecemento privado (comunidades de usuarios de augas), senón ao concello pertinente.

Consulta: Nunha rede de distribución privada (traída veciñal que non ten nada que

ver co concello, ademais os veciños só dispoñen desta rede, non teñen traída

municipal), as analíticas de billa do consumidor quen as fai?

1.- O titular da rede, neste caso a comunidade de usuarios e o concello garantir que

se realizan estas analíticas

2.- O concello

Resposta:"A interpretación que damos desde aquí, precisamente baseándonos no

artigo 4 e 20 do RD 140/2003 é que é o municipio ou na súa falta outra entidade de

ámbito local os que tomarán as medidas necesarias para garantir a realización do

control en billa do consumidor, ou toman eles as mostras ou ceden a xestión a outro,

pero a responsabilidade de asegurar que a auga é apta para o consumo é do

municipio."

5.11.3 Instalacións fabricadas a base de fibras de amianto

En España a prohibición de instalar materiais que conteñan amianto fíxose totalmente

efectiva en decembro de 2002 coa Orde Ministerial do 7/12/2001. Pode seguir habendo

placas de fibrocemento ou depósitos pero as fibras que conteñen non poden ser de amianto

(hai un sistema de codificación para indicar que non contén amianto).

Por outra banda segundo o REACH (anexo XVII) está prohibida a comercialización e a

utilización das fibras de amianto e dos artigos que conteñan estas fibras engadidas

intencionadamente. Tamén indica que o uso dos artigos que conteñan estas fibras que xa

estaban instalados o en servizo con anterioridade ao 1 de xaneiro de 2005 se seguirán

admitindo ata a súa eliminación ou vida útil. Así mesmo, os estados membros por razóns de

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 44 de 78




2016-2020

protección da saúde poderán restrinxir, prohibir ou someter a condicións específicas o uso

de tales artigos antes da súa eliminación ou o fin da súa vida útil e tamén se especifica que

deberán levar estes artigos excepcionados unha etiqueta de conformidade co apéndice 7 do

anexo anteriormente citado.

Anexo XVII REACH:

1. Se prohibirá la fabricación, comercialización y uso de estas fibras y de los artículos

y mezclas que contengan estas fibras añadidas intencionadamente. No obstante, los

Estados miembros podrán establecer una exención para la comercialización y

utilización de los diafragmas que contengan crisótilo [letra f)] destinados a

instalaciones de electrolisis ya existentes hasta que alcancen el fin de su vida útil o

hasta que se disponga de sustitutos adecuados sin amianto, en cualquier caso, lo

que ocurra primero. Los Estados miembros que apliquen esta exención deberán

presentar a la Comisión, no más tarde del 1 de junio de 2011, un informe sobre la

disponibilidad de sustitutos sin amianto para las instalaciones de electrolisis y sobre

los esfuerzos realizados para desarrollar este tipo de alternativas, sobre la protección

de la salud de los trabajadores en las instalaciones, sobre la fuente y las cantidades

de crisótilo, sobre la fuente y las cantidades de los diafragmas que contienen crisótilo

y, por último, sobre la fecha prevista para la expiración de la exención. La Comisión

hará pública esta información.

Tras la recepción de dichos informes, la Comisión solicitará a la Agencia que prepare

un expediente conforme al artículo 69 con vistas a la prohibición de la

comercialización y el uso de diafragmas que contengan crisótilo.

2. El uso de artículos que contengan las fibras de amianto mencionadas en el “punto

1” que ya estaban instalados o en servicio antes del 1 de enero de 2005 se seguirá

admitiendo hasta su eliminación o el fin de su vida útil. Sin embargo, los Estados

miembros, por razones de protección de la salud, podrán restringir, prohibir o

someter a condiciones específicas el uso de tales artículos antes de su eliminación o

el fin de su vida útil. Los Estados miembros podrán autorizar la comercialización de

los artículos completos que contienen fibras de amianto mencionados en el punto 1

que ya estaban instalados o en servicio antes del 1 de enero de 2005, en

condiciones específicas que garanticen un nivel elevado de protección de la salud

humana. Los Estados miembros comunicarán estas medidas nacionales a la

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 45 de 78




2016-2020

Comisión, a más tardar el 1 de junio de 2011. La Comisión hará pública esa

información.

3 Sin perjuicio de la aplicación de otras disposiciones comunitarias relativas a la

clasificación, el envasado y el etiquetado de sustancias y mezclas, se autorizará la

comercialización y el uso de artículos que contengan dichas fibras, admitidos de

acuerdo con las excepciones anteriores, siempre que los proveedores garanticen,

antes de la comercialización, que los artículos lleven una etiqueta de conformidad

con el apéndice 7 del presente anexo.

Isto implica que unicamente se poden utilizar estes depósitos de fibrocemento (amianto)

cando se garanta que o artigo non chegou ao fin da súa vida útil. Ademais se isto fose así, o

depósito debería estar sinalado segundo o apéndice 7 do anexo XVII do REACH; polo tanto

cando da visita de inspección se comprobe a existencia de depósitos que conteñan fibras de

amianto, a xefatura territorial deberá solicitarlle ao xestor do abastecemento un certificado

conforme o material non chegou ao fin da súa vida útil, que deberá ser remitido no prazo de

dous meses dende a súa solicitude.

5.12. Actuacións non programadas

O programa de vixilancia sanitaria de augas de consumo require con frecuencia de

actuacións non programadas por mor de denuncias, incidentes ambientais, brotes hídricos,

incumprimentos da calidade da auga, información atopada no SINAC, entre outros motivos.

As actuacións a realizar poden consistir en tomas de mostras, tomas de mostras oficiais,

inspección parcial ou total documental, inspección parcial ou total estrutural, auditorías,

rastrexo da información, requirimentos de información aos responsables ou requirimentos de

actuacións.

É importante que se teña en conta que as actuacións non programadas se realizan para

investigar algo en particular, polo que as ditas intervencións deberanse enfocar ao que se

queira valorar e examinar. Así mesmo, é imprescindible avaliar o risco sanitario derivado de

cada situación en particular.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 46 de 78




2016-2020

Por isto, en función do que se estea a investigar, será necesario valorar cales son as

actuacións a realizar máis eficientes e adecuadas para cada situación en particular.

Cómpre recordar da necesidade de comunicación previa co Laboratorio de Saúde Publica

para remitir mostras non programadas.

5.13. Sistema de información

A DXSP exportará da aplicación informática HERME a información necesaria para a

avaliación do programa (zonas de abastecemento inspeccionadas e non conformidades). As

xefaturas territoriais remitiranlle á Dirección Xeral de Saúde Pública, antes do 31 de xaneiro

de cada ano, a información que non poda ser obtida de HERME, segundo o anexo I,

correspondente ao programa de vixilancia a data de 31 de decembro do ano. Esta

información refírese á inspección dos abastecementos, inspección de colexios, control

analítico realizado na vixilancia sanitaria, determinación do cloro libre residual (ou cloro

combinado, se é o caso) e SINAC. Despois desta data, a Dirección Xeral de Saúde Pública

enviará ás xefaturas territoriais un resumo cos indicadores do programa, así como unha

memoria descritiva da información contida no SINAC.

5.14. Indicadores

Para a avaliación do cumprimento do programa e para a realización da memoria descritiva

usaranse por parte da DXSP os seguintes indicadores:

A En relación á inspección de zonas de abastecementos segundo o risco

Produción

Nº CEI inspeccionados / Nº CEI programados x 100

Desagregar por tipo de abastecemento e provincia e risco (máis de 200, menos de

200, establecementos públicos de centros escolares)

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 47 de 78




2016-2020

Resultados

Nº CEI con non conformidades na inspección/Nº CEI inspeccionados x 100

Nº CEI con expedientes propostos/Nº CEI inspeccionados x 100

Nº CEI con expedientes iniciados/Nº CEI inspeccionados x 100

Nº CEI con expedientes con sanción/Nº CEI inspeccionados x 100

B En relación ao control analítico en abastecementos segundo prioridade

Produción

Nº análises realizados / Nº análises programadas x 100

Resultados

Nº análises “Aptas” / Nº análises realizados x 100

Nº Análises “Apta con non conformidade” / Nº análises realizados x 100

Nº análises “Non aptas” / Nº análises realizados x 100

Desagregar por tipo de abastecemento e provincia e risco (máis de 200,

menos de 200, establecementos públicos de centros escolares)

C En relación á determinación de cloro libre residual en abastecementos segundo

prioridade

Produción

Nº de determinacións realizadas / Nº de determinacións programadas x 100

Resultados

Nº conformes (Cl: 0.10- 1,0 mg/l) / Nº de determinacións realizadas x 100

Nº de non conformidades (Cl: 0.0 mg/l) / Nº de determinacións realizadas x 100

Nº de non conformidades (Cl >1.0 mg/l) / Nº de determinacións realizadas x 100

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 48 de 78




2016-2020

Desagregar por tipo de abastecemento e provincia e risco (máis de 200, menos de

200, establecementos públicos de centros escolares)

E En relación ao SINAC

Resultados

Número de zonas de abastecemento dadas de alta en SINAC / Número de zonas de

abastecemento en vixilancia sanitaria

Desagregar por tipo de abastecemento e provincia (máis de 200, menos de 200,

establecementos públicos de centros escolares)

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 49 de 78




2016-2020

5.15. Documentos do programa

GC-13T-02-01-01. Guía coa información mínima que debe incluír o protocolo de autocontrol

e xestión dun abastecemento

PARTE A: Abastecementos de máis de 200 persoas

PARTE B: abastecementos de máis de 200 persoas

GC-13T-02-01-02. Guía do HERME: perfiles de auga e outros aspectos desta aplicación.

GC-13T-02-01-03. Guía coa información mínima que debe incluír o proxecto de construción

de novos abastecementos ou infraestruturas de auga

GC-13T-02-01-04. Guía para elaborar o informe sanitario solicitado polos organismos de

bacía ou polo representante legal do abastecemento, na tramitación de concesións ou

novacións de augas para abastecementos e urbanizacións

GC-13T-02-01-05. Protocolo de actuación fronte o crecemento de cianobacterias en encoros

GC-13T-02-01-06 Guía cos requisitos que cómpren cumprir os establecementos públicos

que posúan un abastecemento propio ou estean conectados a unha traída de veciñanza

GC-13T-02-01-07 Xestión de incumprimentos

GC-13T-02-01-08 Sinalización das fontes

GC-13T-02-01-09 Radioactividade nas augas de consumo humano

GC-13T-02-01-10 Guía para emitir o informe sanitario relativo á subministración de auga en

cisternas ou depósitos móbiles de auga tratada

F-13T-02-01-01. Protocolo de inspección de abastecementos

F-13T-02-01-02. Protocolo de inspección da zona de autoabastecemento dos

establecementos públicos

F-13T-02-01-03. Modelo de remisión de non conformidades I (auga apta para o consumo

con non conformidade)

F-13T-02-01-04. Modelo de remisión de non conformidades II (auga non apta para

o consumo)

F-13T-02-01-05. Anulado

F-13T-02-01-06. Anulado

F-13T-02-01-07. Informe sanitario sobre proxecto de construción

F-13T-02-01-08. Informe sanitario á posta en funcionamento

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 50 de 78




2016-2020

F-13T-02-01-09. Solicitude do informe sanitario previo á construción dun abastecemento ou

parte deste

F-13T-02-01-10. Solicitude de informe sanitario en captacións (concesións/novacións de

auga)

Que abastezan a máis de 50 habitantes

Conectadas a abastecementos da rede pública de distribución

Conectadas a abastecementos con actividades públicas/comerciais

F-13T-02-01-11. Solicitude de informe sanitario en captacións que abastezan a menos de 50

habitantes, sempre que non existan actividades comerciais ou públicas, e que non estean ou

vaian estar conectados á rede pública de distribución.

F-13T-02-01-12. Solicitude de informe sanitario conxunto en captacións incluídas no Real

decreto 140/2003:

Informe sanitario previo de novas captacións (artigo 13 do Real decreto 140/2003)

Informe sanitario en concesións de captacións (artigo 123.3 del RDPH)

F-13T-02-01-13. Informe sanitario para tramitar unha concesión de auga (artigo 130, menos

de 50 habitantes)

F-13T-02-01-14. Informe sanitario para tramitar unha concesión de auga (artigo 123, máis de

50 habitantes)

F-13T-02-01-15. Informe sanitario para tramitar unha concesión de auga (artigo 125)

F-13T-02-01-16. Informe sanitario para tramitar un uso privativo por disposición legal

F-13T-02-01-17. Protocolo de avaliación de riscos

F-13T-02-01-18. Índice de Langelier

F-13T-02-01-19. Solicitude do informe sanitario á posta en funcionamento dun

abastecemento ou parte deste

F-13T-02-01-20. Solicitude do informe sanitario para transporte de auga de consumo a

través de cisternas ou depósitos móbiles

6. Desenvolvemento do programa en aspectosrelativos ao autocontrol que realizan os xestores

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 51 de 78




2016-2020

dos abastecementos e os controis na billa doconsumidor

6.1. Perfil de profesional ao que vai destinado

O perfil de profesional ao que vai destinado este apartado é o xestor dun abastecemento ou

parte deste e os concellos, xa que a información deste apartado desenvolve aspectos

importantes do Real decreto 140/2003 necesarios para poder realizar unha boa xestión dos

abastecementos, e inclúe aspectos de obrigado cumprimento para os concellos.

6.2 Información relativa aos análises e frecuencias a determinar polos

xestores e concellos

6.2.1 Tipos de análises a determinar no autocontrol

Os parámetros a determinar no autocontrol que cómpre realizar o xestor da zona de

abastecemento ou parte desta son os que se indican a continuación.

6.2.1.1 Control de desinfectante residual e pH

O obxectivo deste control é que o xestor verifique a existencia de desinfectante residual, así

como que comprobe que os niveis son correctos sen comprometer a eficacia da

desinfección, así como que non supoñen un risco para o consumidor.

6.2.1.2 Exame organoléptico

O seu obxectivo é a valoración das características organolépticas da auga de consumo en

base ao cheiro, color, sabor e turbidez.

6.2.1.3 Análise de control

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 52 de 78




2016-2020

Ten por obxecto facilitar ao xestor e á autoridade sanitaria a información sobre a calidade

organoléptica e microbiolóxica da auga de consumo humano, así como información sobre a

eficacia do tratamento de potabilización.

Parámetros que hai que determinar:

1) cheiro, sabor, turbidez, cor, condutividade, pH, amonio, Escherichia coli e Bacterias

coliformes.

2) Tras a avaliación do risco realizada polo xestor, e se así o aconsella a dita avaliación,

engadiranse de forma obrigatoria os seguintes parámetros á análise de control:

• Cloro libre residual se se utiliza cloro ou derivados como desinfectante

• Cloro combinado residual e nitrito, se se utiliza a cloraminación

• Aluminio e/ou ferro, se se utilizan como substancias para o tratamento da auga

• Clostridium perfringens (incluídas as esporas), polo menos, despois dos procesos de

limpeza do depósito, cisterna ou rede, ou mantemento de ETAP. Ademais se controlará

polo menos, á saída da ETAP, o depósito de cabeceira ou no seu defecto no depósito de

distribución ou regulación.

• Reconto de colonias a 22º C, polo menos se controlará á saída de ETAP ou depósito de

cabeceira.

• Biocidas ou os seus metabolitos cando se usen outros biocidas distintos ao cloro e os

seus derivados

3) Controis adicionais nas análises de control de rede de distribución e puntos de entrega a

outros xestores, dos subprodutos de desinfección que poidan estar presentes na auga de

consumo humano (como por exemplo os trihalometanos, cloritos e cloratos).

Máis información no apartado da páxina WEB "control analítico adicional de

subprodutos da desinfección na auga de consumo humano"

4) Os que decida a autoridade sanitaria para cada abastecemento, se o considera necesario

para salvagardar a saúde da poboación.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 53 de 78

https://www.sergas.es/Saude-publica/Control-analitico-adicional-de-subprodutos-da-desinfeccion-na-auga-de-consumo-humano







2016-2020

6.2.1.4 Análise completo

Ten por obxecto facilitar aos xestores e á autoridade sanitaria a información necesaria para

determinar o cumprimento de todos os valores paramétricos establecidos no anexo I. Para

isto se controlarán todos os parámetros dese anexo I, así como os que dispoña a autoridade

sanitaria cando sospeite que poidan estar presentes na auga de consumo humano e que

poidan supoñer un risco para a saúde dos consumidores.

6.2.1.5 Análise de radioactividade

Ten por obxecto facilitar información sobre a presenza de substancias radioactivas naturais

ou artificiais na auga de consumo humano e actuarase segundo o establecido no anexo X

do Real decreto 140/2003.

Parámetros que hai que determinar: Radón, tritio e Dose Indicativa (DI)

• RADON: o punto 4.2 do anexo X do Real decreto 314/2016 indica que o radón se

determinará sempre que a orixe da auga de consumo humano sexa subterránea de

maneira total ou parcial e a caracterización da zona de abastecemento indique que

sexa razoable pensar que o valor correspondente ao radón poida superar 500 Bq/l,

ou ben cando a masa de auga subterránea de procedencia non estea aínda

caracterizada.

Por isto, mentres as masas de auga non estean caracterizadas, haberá que

determinar este parámetro no caso que a orixe da auga sexa subterránea de

maneira total ou parcial.

• TRITIO: no punto 4.3 do anexo X, indícase que se determinará o tritio coa frecuencia

de mostraxe que sinala o apartado 3 deste anexo cando a auga sexa de orixe

superficial e a captación poida estar afectada por unha fonte antropoxénica de tritio

ou doutros radionucleidos artificiais de acordo á información proporcionada polo

Consello de Seguridade Nuclear (CSN).

Por isto, en Galicia, por regra xeral, non é necesaria a determinación de tritio, a non

ser que se teña a sospeita da súa existencia ou o CSN proporcionase información ao

respecto.

• DOSE INDICATIVA TOTAL: o punto 4.4 do anexo X indica que para a determinación

da dose indicativa total (DI) utilizarase a medida do índice de concentración de

actividade alfa total e do índice de concentración da actividade beta total ou resto, de

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 54 de 78




2016-2020

acordo cunha metodoloxía determinada que establece que, no caso que o resultado

destes dous índices sexa menor a 0,1 e 1 Bq/l respectivamente, poderíase

considerar que a DI é inferior ou igual a 0,1 mSv/ano. Por tanto, nestes casos non

sería necesaria unha investigación radiolóxica adicional, é dicir unha análise de

radionucleidos específicos naturais e artificiais.

Máis información no apartado "Radioactividade en augas de consumo"

6.2.1.6 Control na billa do consumidor

Para as augas de consumo humano subministradas a través dunha rede de distribución

pública ou privada, o concello, ou no seu defecto outra entidade de ámbito local, tomará as

medidas necesarias para garantir a realización do control da calidade da auga na billa do

consumidor e a elaboración periódica dun informe sobre os resultados obtidos.

Os parámetros a controlar na billa do consumidor son polo menos:

• Cheiro, Sabor, Cor, Turbidez, Condutividade, pH, Amonio, Bacterias coliformes,

Escherichia coli (E. coli).

• Cobre, cromo, níquel, ferro, chumbo ou outro parámetro: Cando se sospeite que a

instalación interior ten este tipo de material instalado.

• Cloro libre residual e/ou cloro combinado residual: cando se utilice cloro ou os seus

derivados para o tratamento de potabilización da auga.

En caso de incumprimento dos valores paramétricos, tomarase unha mostra na acometida

ou, no seu caso, no punto de entrega ao consumidor.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 55 de 78

https://www.sergas.es/Saude-publica/Radiactividade-en-augas-de-consumo





2016-2020

6.2.1.7. Outros controis: cianotoxinas (microcistinas)

Os xestores de abastecementos que capten a auga para o seu subministro á poboación de

encoros ou recursos dos que se teña constancia da proliferación de cianobacterias, ou de

existencia da súa posibilidade, deberán realizar controis nos abastecementos que xestionan,

determinando cianotoxina disolta ou total en diferentes puntos do abastecemento, en función

dos resultados de microcistina en encoro.

As empresas xestoras poderán utilizar calquera método de determinación de cianotoxinas

sempre e cando o límite de cuantificación do método sexa como mínimo de 0.5

microgramos/L.

Cando no autocontrol ou na vixilancia sanitaria do abastecemento (captación, tratamento,

depósito ou rede) se detecte presenza de toxinas diferentes á microcistina LR, o xestor

deberá determinalas especificamente na súa análise.

Máis información no apartado "cianobacterias"

6.2.2 Frecuencias de mostraxe

As frecuencias de mostraxe dos parámetros a determinar no autocontrol que cómpre realizar

o xestor da zona de abastecemento ou parte desta son os que se indican a continuación.

6.2.2.1 Control de desinfectante residual e pH

Diario. Os puntos de mostraxe serán representativos do abastecemento ou partes deste, e

fixaraos o xestor coa supervisión da autoridade sanitaria.

Cando se utilice cloro ou os seus derivados, determinaranse cloro libre e combinado

residual.

6.2.2.2 Exame organoléptico (cheiro, color, sabor, turbidez)

Dúas veces á semana e sempre e cando non se realice outro tipo de análise neste período.

Os puntos de mostraxe serán representativos do abastecemento ou partes deste e fixaraos

o xestor coa supervisión da autoridade sanitaria.

6.2.2.3 Análise de control, completo e billa do consumidor

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 56 de 78





2016-2020

Parte A. Frecuencia mínima anual do total de mostraxes e análise para o control documprimento

Cadro 1. Frecuencia mínima anual

Volume de auga distribuída ou producida

cada día nunha zona de abastecemento

(m3)

(Nota 1 e 2)

Análise de control

N.º de mostras por ano

Análise completo

N.º de mostras por ano

≤10 1 1 cada 5 anos

> 10 a ≤ 100 3 1 cada 5 anos

> 100 a ≤ 1000 4 1

> 1000 a ≤ 10.000

4 + 3 por cada 1.000 m3/de fracción do volume total

1

1 + 1 por cada 4.500 m3/d e fracción

do volume total 2

> 10.000 a ≤ 100.0003 + 1 por cada 10.000 m3/d e

fracción do volume total 3

>100.00012 + 1 por cada 25.000 m3/d e


Nota 1. Definición de zona de abastecemento segundo o que dispón o artigo 2.21 do Real Decreto 140/2003.

Nota 2. Os volumes calcularanse como medias nun ano natural. Para determinar a frecuencia mínima, pódese

utilizar o número de habitantes dunha zona de abastecemento en lugar do volume de auga, considerando un

consumo de auga de 200 l diarios por persoa.

Parte B. Distribución da frecuencia de mostraxe e análise polas infraestruturas da zona deabastecemento

Cadro 2. Frecuencia mínima da análise de control en infraestruturas (nota 1)

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 57 de 78

Como se calcula:

1: 4 para os primeiros 1.000 m3/d + 3 por cada 1.000 m3/d adicionais e fracción do volume total2: 1 para os primeiros 1.000 m3/d + 1 por cada 4.500 m3/d adicionais e fracción do volume total3: 3 para os primeiros 10.000 m3/d + 1 por cada 10.000 m3/d adicional e fracción do volume total4: 12 para os primeiros 100.000 m3/d + 1 por cada 25.000 m3/d adicional e fracción do volume total




2016-2020

Volume de auga (m3)

(Nota 2)

Saída de ETAP ou Depósito

de cabeceira Volume de

auga tratada ao día (m3)

Depósito de regulación ou

distribución

Capacidade do depósito

(m3)

Rede de

distribución

Volume de auga

distribuída ao día

(m3)

≤10 0 0 1

> 10 a ≤ 100 1 1 1

> 100 a ≤ 1000 1 1 2

> 1000 a ≤ 10.000 1 por cada 1.000 m3/día e

fracción do volume total

12 1 por cada 1.000 m3/

día e fracción do

volume total> 10.000 a ≤ 100.000 18

>100.000 24

Nota 1. O número de análise de control que deberá realizar o xestor será o resultante de aplicar esta frecuencia

salvo que este valor sexa inferior ao establecido no cadro 1, para a análise de control, entón deberán

incrementarse o número de mostra de control en rede de distribución para cumprir o establecido no cadro 1.




PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 58 de 78




2016-2020

Cadro 3. Frecuencia mínima da análise completo en infraestruturas (nota 1)

Volume de auga (m3)

(Nota 2)

Saída de ETAP ou Depósito

de cabeceira Volume de

auga tratada al día (m3)

Depósito de regulación

ou distribución

Capacidade do depósito

(m3)

Rede de distribución

Volume de auga

distribuída ao día (m3)

≤10 0 0 1 cada 5 anos

> 10 a ≤ 100 1 cada 5 años 1 cada 5 años 1 cada 5 años

> 100 a ≤ 1000 1 1 1

> 1000 a ≤ 10.0001 por cada 5.000 m3/día e

fracción do volume total2

1 por cada 5.000 m3/día e

fracción do volume total

> 10.000 a ≤ 100.0002+1 por cada 20.000 m3/día e


2 + 1 por cada 20.000 m3/día

e fracción do volume total 3

>100.0005+1 por cada 50.000 m3/día e


5 + 1 por cada 50.000 m3/día

e fracción do volume total 4

Nota 1. O número de análise completo que deberá realizar o xestor será o resultante de aplicar esta frecuencia

salvo que este valor sexa inferior ao establecido no cadro 1, para a análise completa, entón deberán

incrementarse o número de mostras para análise completo en rede de distribución para cumprir o establecido no

cadro 1.




PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 59 de 78

Como se calcula:

1: 2 para os primeiros 10.000 m3/d + 1 por cada 20.000 m3/d adicionais e fracción do volume total

2: 5 para os primeiros 100.000 m3/d + 1 por cada 50.000 m3/d adicionais e fracción do volume total

3: 2 para os primeiros 10.000 m3/d + 1 por cada 20.000 m3/d adicional e fracción do volume total

4: 5 para os primeiros 100.000 m3/d + 1 por cada 50.000 m3/d adicional e fracción do volume total




2016-2020

Parte C. Control en billa do consumidor (nota A)

Número de habitantes subministrados Número mínimo de mostras ao ano

≤50 1

> 50 a ≤ 500 4

> 500 a ≤ 5000 6

> 5000 6 + 2 por cada 5.000 habitantes e fracción

Nota A: Para as augas de consumo humanos subministradas a través dunha rede de distribución pública ou

privada, o concello, ou no seu defecto outra entidade de ámbito local, tomará as medidas necesarias para

garantir a realización do control da calidade da auga na billa do consumidor e a elaboración periódica dun

informe sobre os resultados obtidos.

COMENTARIOS ADICIONAIS RELATIVOS Á FRECUENCIA ANALÍTICA

Os exemplos de como se calcula a frecuencia de mostraxe pódense atopar no documento “preguntas máis frecuente sobre o

Real decreto 902/2019”

http://www.mscbs.gob.es/profesionales/saludPublica/saludAmbLaboral/aguas/aconsumo/Doc/

Aclaraciones_sobre_el_Real_Decreto_902_19032019.pdf

http://www.mscbs.gob.es/profesionales/saludPublica/saludAmbLaboral/calidadAguas/preguntasFrec.htm

Definición de depósitos de auga bruta, cabeceira, distribución ou regulación. Atópanse no documento de axuda do SINAC

profesional: Manual del módulo de altas (valores de táboas do SINAC)

https://www.sergas.es/Saude-publica/Documents/6033/valores_tablas.pdf

• Auga bruta: Depósito de auga que non sufriu ningún tratamento e que mantén as características do recurso hídrico

de onde foi captado.

• Cabeceira: Depósito de auga final dunha ETAP, ou no seu defecto depósito onde se realiza o tratamento de

desinfección.

• Distribución: Depósito de auga que serve para almacenar auga tratada antes de que esta sexa enviada á rede de

distribución.

• Regulación: Depósito intermedio na rede de distribución que serve para regular algunha das características da

auga, tales como presión, desinfectante residual, etc… É o único depósito que pode ter no SINAC como procedencia

de auga a unha rede.

Modificación de frecuencias de mostraxe: Seguirase o indicado no artigo 21 e na parte B do anexo XI do Real decreto

140/2003

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 60 de 78

https://www.sergas.es/Saude-publica/Documents/6033/valores_tablas.pdf

http://www.mscbs.gob.es/profesionales/saludPublica/saludAmbLaboral/calidadAguas/preguntasFrec.htm

http://www.mscbs.gob.es/profesionales/saludPublica/saludAmbLaboral/aguas/aconsumo/Doc/Aclaraciones_sobre_el_Real_Decreto_902_19032019.pdf

http://www.mscbs.gob.es/profesionales/saludPublica/saludAmbLaboral/aguas/aconsumo/Doc/Aclaraciones_sobre_el_Real_Decreto_902_19032019.pdf




2016-2020

6.2.2.4 Parámetros do anexo X (radioactividade)

Volume de auga distribuída cada día nunha zona de

abastecemento (m3/día)

(Nota 1 e 2)

Número de mostras por ano

(Notas 3 e 4)

≤100 1 cada 5 años (agua orixe superficial)

1 cada 2 anos (agua orixe subterráneo)

> 100 a ≤ 1000 1

> 1000 a ≤ 10 000 1 + 1 por cada 3.300 m3/día e fracción do volume total

> 10 000 a ≤ 100 000 3 + 1 por cada 10.000 m3/día e fracción do volume total

> 100 00010 + 1 por cada 25.000 m3/día e fracción do volume

total

(Nota 1) O volume de auga distribuída calcularase como medias nun ano natural, sumando o volume de auga

distribuída en todas as redes de distribución de dita zona de abastecemento. Para determinar a frecuencia

mínima, pódese utilizar o número de habitantes dunha zona de abastecemento en lugar do volume de auga,

considerando un consumo de auga de 200 l diarios por persoa.

(Nota 2) O punto de mostraxe para substancias radioactivas poderá realizarse en calquera lugar da zona de

abastecemento, sempre e cando non haxa razóns para sospeitar que se poda producir un cambio adverso do

valor da concentración da substancia radioactiva entre aquel e o punto de cumprimento previsto no artigo 6 do

Real decreto 140/2003.

(Nota 3) Na medida do posible, o número de mostras deberá distribuírse de maneira uniforme no tempo y no

espacio.

(Nota 4) No caso de subministracións intermitentes a través de cisternas, entenderase que se cumpre a

frecuencia de mostraxe cando esta se cumpra na zona de abastecemento da auga de procedencia.

Máis información no apartado "Radioactividade en augas de consumo"

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 61 de 78






2016-2020

6.2.2.5 Outros controis: cianotoxinas (microcistinas)

1 Cando o organismo de bacía declarou o encoro en situación de normalidade

Determinación de cianotoxina unha vez ao mes a saída da ETAP.

2. Cando o organismo de bacía declarou o encoro en situación de alerta ou afloramento

Determinación de microcistina en función dos resultados de cianotoxina do encoro:

2.1 Non se detecta cianotoxina no encoro: determinación de cianotoxina disoltasemanal logo da ETAP

2.2 Si se detecta cianotoxina no encoro

➢ Menor de 1 microgramo/litro: determinación de cianotoxina disolta cada 3 díaslogo da ETAP

➢ Igual ou maior de 1 microgramo/litro: determinación de cianotoxina total diarialogo da ETAP

Máis información no apartado de "cianobacterias"

6.3. SINAC

O SINAC regúlase no Real decreto 140/2003, de 7 de febreiro, no seu artigo 30, que é

desenvolvido pola Orde SCO/1591/2005, de 30 de maio.

No SINAC, os xestores dos abastecementos deben dar de alta as infraestruturas das zonas

de abastecemento (captacións, tratamentos, depósitos e redes de distribución e puntos de

mostraxe). A Consellería de Sanidade crea as zonas de abastecemento, por tanto:

• Os administradores autonómicos (Consellería de Sanidade) rexistran as zonas de

abastecemento no SINAC.

• Os xestores dos abastecementos (concellos, empresas xestoras, comunidades de

usuarios de augas,...) rexistran as súas infraestruturas a través dun administrador

básico. Estas solicitudes son aceptadas por un administrador autonómico.

Para isto deben estar rexistrados na aplicación como usuarios do SINAC os administradores

básicos (persoal dos concellos, empresas xestoras, comunidades de usuarios de augas...) e

os administradores autonómicos (persoal da Consellería de Sanidade) que deberán estar

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 62 de 78





2016-2020

asignados aos seus organismos pertinentes (por exemplo a un concello, empresa xestora, a

unha comunidade de usuarios de augas ou Consellería de Sanidade)

Con respecto aos concellos, é importante que sempre estea rexistrado na aplicación un

administrador básico ou usuario municipal de cada concello para poder xestionar os boletíns

analíticos de billa de consumidor e a información de todos os sistemas de abastecemento

que existan no seu concello.

Por outra banda, deberán estar rexistrados na aplicación todos os laboratorios que realicen

análises nas infraestruturas das zonas de abastecemento incluídas na vixilancia sanitaria,

así como os usuarios pertencentes a estes organismos.

Así mesmo, na aplicación se realizan outros trámites como as baixas, os cambios de

entidade xestora, as fusións e divisións de zonas ou redes.

Para rexistrar zonas de abastecemento e as súas infraestruturas asociadas seguirase o

indicado no apartado 5.6 deste programa.

Máis información no apartado da páxina WEB AUGAS CONSUMO : SINAC

6.4 Informes sanitarios

Para solicitar os seguintes informes:

• Informe sanitario en proxectos de construción de novos abastecementos ou partedeste

• Informe sanitario á posta en funcionamento de novos abastecementos ou parte deste.

• Informes sanitarios relativos ás concesións e novacións de auga paraabastecementos

• Informes sanitarios relativos ao transporte con cisterna ou depósito móbil

Seguirase o indicado nos apartados 5.9.5, 5.9.6 e 5.9.7 deste programa

Máis información no apartado da páxina WEB AUGAS CONSUMO : INFORMES SANITARIOS

6.5 Fontes públicas

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 63 de 78

https://www.sergas.es/Saude-publica/Informes-sanitarios-Augas



https://www.sergas.es/Saude-publica/Augas-consumo-Sistema-de-Informaci%C3%B3n-Nacional-de-Augas-de-Consumo-(SINAC)






2016-2020

O Real decreto 140/2003, de 7 de febreiro, polo que se establecen os criterios sanitarios da

calidade da auga de consumo humano establece que a auga deberá ser salubre e limpa

polo que non deberá conter ningún tipo de microorganismo, parasito ou substancia nunha

cantidade ou concentración que poida supoñer un risco para a saúde humana.

Segundo a Lei 7/1985, de 2 de abril, reguladora das Bases de Réxime Local e a Lei 5/97; de

22 de xullo, de Administración Local de Galicia, os concellos asumen as competencias en

protección da salubridade pública e abastecemento de auga a domicilio.

Por outra banda, o Real decreto 140/2003, do 7 de febreiro, polo que se establecen os

requisitos sanitarios das augas de consumo exclúe do ámbito de aplicación desta normativa

a aquelas augas procedentes de fontes naturais que subministren como media menos de 10

m³ diarios de auga, ou que abastezan a menos de 50 persoas excepto cando se perciba un

risco potencial para a saúde, en cuxo caso a autoridade sanitaria requirirá á administración

local que adopte as medidas necesarias para o cumprimento deste Real decreto.

Por todo isto, os concellos para evitar riscos potenciais para a saúde e así asegurar a

protección da saúde da poboación do seu territorio deberán conservar, rexistrar e sinalizar

adecuadamente as fontes públicas.

Con respecto á sinalización e os autocontrois a realizar, seguirase o indicado na GC-13T-02-

01-08

Máis infomación no apartado da Páxina WEB AUGAS DE CONSUMO: FONTES

6.6 Requisitos sanitarios dos abastecementos non incluídos noámbito de aplicación do Real Decreto 140/2003

Todas aquelas augas de consumo humano procedentes dun abastecemento individual e

domiciliario ou fonte natural que abasteza como media menos de 10 m3 diarios de auga, ou

que abasteza a menos de cincuenta persoas, están excluídas do ámbito de aplicación do

Real decreto 140/2003, excepto cando se perciba un risco potencial para a saúde das

persoas derivado da calidade da auga. Neste caso a autoridade sanitaria requirirá á

administración local que adopte, para estes abastecementos, as medidas necesarias para o

cumprimento do disposto neste Real decreto.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 64 de 78

https://www.sergas.es/Saude-publica/Augas-consumo-Fontes




2016-2020

Polo anteriormente exposto, unha zona de abastecemento non incluída no ámbito de

aplicación do Real decreto 140/2003, debe distribuír igualmente, auga apta para o consumo

humano. Para isto, aínda que non estea obrigada a cumprir todos os requirimentos que

inclúe o Real decreto 140/2003, deben manter unhas condicións sanitarias mínimas

axeitadas das súas infraestruturas e realizar uns controis mínimos para poder garantir unha

auga de calidade.

Por outra banda, o concello é responsable de asegurar que a auga subministrada a través

de calquera rede de distribución, cisterna ou deposito móbil no seu ámbito territorial sexa

apta para o consumo no punto de entrega ao consumidor.

A Consellería de Sanidade para garantir que estes abastecementos distribúan un auga apta

para o consumo humano, recomenda que este tipo de abastecementos cumpran cos

seguintes requisitos sanitarios.

Máis infomación no apartado da Páxina WEB AUGAS DE CONSUMO: ABASTECEMENTOS INDIVIDUAIS E DOMICILIARIOS

6.7 Requisitos dos laboratorios

Segundo o Real decreto 140/2003, todo laboratorio público ou privado que realice

determinacións para as análises de control e análise completo e as análises de

radioactividade do autocontrol, vixilancia sanitaria ou control en billa do consumidor deberá

implantar un sistema que asegure a calidade e validalo ante unha unidade externa de

control de calidade, que realizará periodicamente unha auditoría. Toda entidade pública ou

privada que realice a dita auditoría deberá estar acreditada polo organismo competente.

Os laboratorios que realicen análises de auga de consumo para as análises de control e

análises completo, vixilancia sanitaria ou control na billa do consumidor e superen a

determinación anual de 5000 mostras de auga de consumo, terán todos os métodos de

análise acreditados pola norma UNE EN ISO/IEC-17025 (excepto para as análises de

radioactividade do autocontrol).

Aqueles que non superen as 5000 mostras, e que non teñan todos os métodos de análise

acreditados por esta norma, deberán ter implantado, como mínimo, un sistema de calidade

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 65 de 78

https://www.sergas.es/Saude-publica/recomendacions-usuarios-auga-consumo-non-incluidos-real-decreto-140






2016-2020

que estará validado ante unha unidade externa de control de calidade que realizará

periodicamente unha auditoría (por exemplo unha certificación ISO 9001). Así mesmo, os

métodos empregados estarán validados e documentados de conformidade coa UNE EN

ISO/IEC-17025.

Os métodos de análise utilizados polos laboratorios deberanse axustar ao anexo IV do Real

decreto 140/2003. Con respecto ás substancias radioactivas, os métodos de ensaio son os

previstos no anexo X dese mesmo Real decreto.

Cómpre recordar que os laboratorios que realicen análises de auga para os autocontrois de

abastecementos sometidos a vixilancia sanitaria deben estar dados de alta no SINAC.

Máis infomación no apartado da Páxina WEB AUGAS DE CONSUMO: LABORATORIOS DE AUGA DE

CONSUMO

6.8 Xestión dos incumprimentos

Considerando que os valores paramétricos que estipula o Real Decreto 140/2003, elixíronse

baseándose nos coñecementos científicos dispoñibles e que se tivo en conta o principio de

precaución, estes valores paramétricos seleccionáronse para que as augas destinadas ao

consumo humano poidan consumirse con seguridade durante toda a vida e representen, por

tanto, un alto nivel de protección da saúde.

A contaminación química das augas de consumo, a diferenza da contaminación

microbiolóxica, non adoita orixinar cadros agudos ou manifestacións clínicas a curto prazo,

con todo, pode ter carácter acumulativo e implicar, en función do tipo de substancia ou

composto químico de que se trate, un risco ou perigo para a saúde, polo seu potencial

efecto tóxico, carcinóxeno, teratóxeno, mutaxénico, alerxénico, de disruptor endocrino,

entre outros.

A normativa de augas de consumo contempla unha serie de parámetros indicadores a

controlar, cuxa superación do valor límite establecido, advirte da existencia dalgunha

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 66 de 78

https://www.sergas.es/Saude-publica/LABORATORIO_AGUA_CONSUMO






2016-2020

anomalía ou contaminación e, en consecuencia, é necesario investigar a causa e aplicar con

carácter inmediato a medida ou medidas correctoras que correspondan.

Enténdese por incumprimento, toda superación nunha mostra de auga dos valores

paramétricos establecidos no Anexo I do Real Decreto 140/2003, para parámetros

microbiolóxicos, químicos ou indicadores, ou no seu caso, dos valores paramétricos

excepcionados pola Consellería de Sanidade, así como a presenza nesta de parasitos ou

substancias que afecten a súa condición de salubridade.

A cualificación da auga prevista no artigo 17.4 do Real decreto 140/2003 referirase

exclusivamente aos resultados analíticos dunha mostra de auga e expresará o cumprimento

ou conformidade desa mostra coas condicións de salubridade e/ou os valores paramétricos

establecidos na norma

✔ "Non apta para o consumo" ou "Non apta para o consumo con risco para a saúde",

cando o incumprimento estea orixinado por parámetros microbiolóxicos, químicos ou

ante a presenza dalgún tipo de parasito ou substancia que ocasione a perdida de

salubridade da auga distribuída

✔ “Apta para o consumo con incumprimento en ... ” ou "Non apta para o consumo",

cando o incumprimento estea orixinado por parámetros indicadores e supérese o

valor paramétrico establecido no Real decreto 140/2003 ou o valor consensuado,

respectivamente.

A cualificación dunha mostra non reflicte en ningún caso a situación sanitaria xeral da auga

distribuída por un abastecemento. Esta deberá ser determinada, en cada caso, despois

dunha valoración sanitaria e/ou avaliación de risco por parte da Xefatura Territorial de

Sanidade, de acordo cos criterios recollidos na GC-13T-02-01-07, que establecerán o

alcance do incumprimento.

Por outra banda, con respecto a cualificación da calidade da auga de consumo humano

respecto ás substancias radioactivas non será de aplicación o artigo 17.4 do Real decreto

140/2003 e se estará ao disposto no anexo X que indica que os valores paramétricos das

substancias radioactivas das augas de consumo humano non deben ser considerados como

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 67 de 78




2016-2020

límites. En caso de superación, débese estudar se o devandito valor supón un risco tal para

a saúde humana que esixa a adopción de medidas orientadas a situalo a nivel que cumpra

os requisitos de protección da saúde desde o punto de vista da protección radiolóxica.

Toda a información relativa á xestión de incumprimentos dos parámetros do anexo I e a

xestión das superacións dos valores paramétricos das substancias radioactivas atópanse

nos seguintes documentos: GC-13T-02-01-07 Xestión de incumprimentos e GC-13T-02-01-

09 Radioactividade nas augas de consumo humano.

Máis infomación no apartado da Páxina WEB AUGAS DE CONSUMO: XESTIÓN DE INCUMPRIMENTOS

Máis infomación no apartado da Páxina WEB AUGAS DE CONSUMO: RADIOACTIVIDADE

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 68 de 78







2016-2020

6.9 Protocolos de autocontrol e xestión

O artigo 18 do Real decreto 140/2003 desenvolve os aspectos relativos aos protocolos de

autocontrol e xestión.

Os obxectivos dos protocolos de autocontrol e xestión do abastecemento son:

a) Comprobar que as medidas aplicadas para controlar os riscos para a saúde humana en

todo o abastecemento a partir da captación, incluídos o tratamento, o almacenamento e a

distribución, son eficaces e que a auga, no punto de cumprimento, é salubre e limpa.

b) Facilitar información sobre a calidade da auga de consumo humano abastecida a fin de

demostrar o cumprimento das obrigacións establecidas no artigo 5 do Real decreto

140/2003 e dos valores paramétricos previstos no anexo I.

c) Determinar os medios máis adecuados para reducir o risco sobre a saúde humana

O protocolo de autocontrol e xestión do abastecemento elaborado polo xestor do

abastecemento debe estar a disposición da autoridade sanitaria e deberá ser revisado e

actualizado de forma continua ou ratificado novamente ao menos cada cinco anos por cada

xestor.

Este protocolo deberá estar en concordancia co programa autonómico de vixilancia sanitaria

da auga de consumo humano.

Na GC-13T-02-01-01. (Guía coa información mínima que debe incluír o protocolo de

autocontrol e xestión dun abastecemento) atopará a información mínima que debe constar

nos protocolos de autocontrol e xestión dun abastecemento.

Máis información na páxina WEB de augas de consumo (Xestores-Programa de Vixilancia)

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 69 de 78





2016-2020

6.10 Plans sanitarios

Por outra banda, no artigo 21 bis do Real decreto 140/2003 desenvólvense aspectos

relativos aos plans sanitarios da auga, a súa elaboración e aprobación.

Indícase que o plan sanitario da auga, en diante PSA, entenderase como aquel protocolo de

autocontrol e xestión do abastecemento que estea baseado, para a súa elaboración, na

avaliación do risco tal como sinala o anexo XI deste mesmo Real decreto 140/2003..

A elaboración e implantación dun PSA será obrigatoria, ao menos, para aquelas zonas de

abastecemento con máis de cincuenta mil habitantes. Para as menores de cincuenta mil

habitantes, poderá ser optativo para os xestores, sen prexuízo do que dispoña a autoridade

sanitaria no ámbito das súas competencias.

O PSA deberá avaliar toda a zona de abastecemento desde a captación, tratamento de

potabilización, almacenamento en depósito ou cisterna e rede de distribución.

No caso de zonas de abastecemento con diferentes xestores en cada infraestrutura,

garantirase que os resultados obtidos en cada unha das infraestruturas estean dispoñibles

para os xestores das outras infraestruturas afectadas.

O PSA, unha vez elaborado, deberá ser aprobado pola autoridade sanitaria competente. Ata

que o PSA sexa obxecto de aprobación, o xestor da infraestrutura seguirá aplicando o

protocolo de autocontrol e xestión do abastecemento.

Os xestores das infraestruturas das zonas de abastecemento terán ao dispor da autoridade

sanitaria, para cando esta o solicite, a documentación e rexistros relativos á elaboración e

aplicación do PSA, así como un resumo dos seus resultados. Na documentación do PSA,

incluirase a información correspondente á avaliación do risco, xunto cun resumo dos seus

resultados.

O PSA revisarase e actualizarase de forma continua ou ratificarase novamente ao menos

cada cinco anos.

O Ministerio de Sanidade desenvolveu unha ferramenta web de xestión dos plans Sanitarios

da auga. Esta ferramenta ponse a disposición dos operadores do subministro da auga de

consumo á poboación e das administracións competentes para axudar na elaboración dos

Plans Sanitarios del Agua o PSA.

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 70 de 78




2016-2020

Estes PSA están baseados en la avaliación e xestión do risco, proposto pola Organización

Mundial de la Salud e a Unión Europea.

Por este motivo o Ministerio de Sanidade estudou no seno dun grupo de traballo, a mellor

maneira de desenvolver unha ferramenta para a elaboración do PSA dunha zona de

abastecemento ou partes desta.

Este grupo de traballo foi coordinado por el MSCBS e participaron expertos da Asociación

Española de Abastecemento e Saneamento (AEAS) e do Ministerio de Transición Ecolóxica.

Máis información desta ferramenta GEPSA

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 71 de 78

https://gepsa.mscbs.es/gepsa/login.do




2016-2020

6.11 Documentos do programa de aplicación para os xestores

GC-13T-02-01-01. Guía coa información mínima que debe incluír o protocolo de autocontrol

e xestión dun abastecemento

PARTE A: Abastecementos de máis de 200 persoas

PARTE B: abastecementos de máis de 200 persoas

GC-13T-02-01-03. Guía coa información mínima que debe incluír o proxecto de construción

de novos abastecementos ou infraestruturas de auga

GC-13T-02-01-05. Protocolo de actuación fronte o crecemento de cianobacterias en encoros

GC-13T-02-01-06 Guía cos requisitos que cómpren cumprir os establecementos públicos

que posúan un abastecemento propio ou estean conectados a unha traída de veciñanza

GC-13T-02-01-07 Xestión de incumprimentos

GC-13T-02-01-08 Sinalización das fontes

GC-13T-02-01-09 Radioactividade nas augas de consumo humano

GC-13T-02-01-10 Guía para emisión deste informe sanitario relativo á subministración de

auga en cisternas ou depósitos móbiles de auga tratada

F-13T-02-01-09. Solicitude do informe sanitario previo á construción dun abastecemento ou

parte deste

F-13T-02-01-10. Solicitude de informe sanitario en captacións (concesións/novacións de

auga)

✔ Que abastezan a máis de 50 habitantes

✔ Conectadas a abastecementos da rede pública de distribución

✔ Conectadas a abastecementos con actividades públicas/comerciais

F-13T-02-01-11. Solicitude de informe sanitario en captacións que abastezan a menos de 50

habitantes, sempre que non existan actividades comerciais ou públicas, e que non estean ou

vaian estar conectados á rede pública de distribución.

F-13T-02-01-12. Solicitude de informe sanitario conxunto en captacións incluídas no Real

decreto 140/2003:

F-13T-02-01-19. Solicitude do informe sanitario á posta en funcionamento dun

abastecemento ou parte deste

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 72 de 78




2016-2020

F-13T-02-01-20. Solicitude do informe sanitario para transporte de auga de consumo a

través de cisternas ou depósitos móbiles

PR-13T-02-01 Edición 4 (18/02/2020) 73 de 78


Programa de vixilancia sanitaria de augas de consumo humano

2016-2020

ANEXO ISISTEMA DE INFORMACIÓN DO PROGRAMA DE VIXILANCIA SANITARIA DE AUGAS DE CONSUMO HUMANO

PrioridadeN.º de expedientes

Propostos Iniciados Finalizados con sanción

Alta

Media

Baixa

* Zonas de abastecemento (ZA) con deficiencias ao final do ano despois de aplicado o programa. Cada zona computará nunha única categoría indicándose soamente a de maior gravidade.

PR-13T-02-01 Edición 3 (18/02/2020) 74 de 78




2016-2020

ANEXO II

PARÁMETROS A DETERMINAR NAS CONCESIÓNS DE AUGA OU NOVACIÓNS

Todo laboratorio público ou privado que realice determinacións de auga deberá ter

implantado un sistema de seguridade da calidade e validalo ante unha unidade externa de

control de calidade que realizará periodicamente unha auditoría.

Os métodos analíticos empregados polo laboratorio deberán estar acreditados pola norma

UNE-EN ISO/IEC 17025, ou pola contra o laboratorio garantirá que eses métodos estean

validados e documentados conforme con esa norma.

A mostra deberá ser recollida polo laboratorio e no boletín analítico figurará o punto de

mostraxe. No caso de que a recolla o interesado presentará unha declaración responsable

conforme a mostra foi recollida segundo os criterios do laboratorio e que a auga se

corresponde co punto de mostraxe indicado.

Os parámetros a determinar están estipulados neste anexo que consta de dúas partes: A e

B. As concesións de auga para abastecementos que estean incluídas no ámbito de

aplicación do Real decreto 140/2003 realizarán a “parte A” e 3 medidas de turbidez. As non

incluídas dentro do ámbito de aplicación do Real decreto 140/2003 (abastezan auga a un

máximo de 50 habitantes ou subministren como media menos de 10 m3 diarios, sempre que

non sexan abastecementos conectados a redes públicas municipais ou que subministren

auga a actividades públicas ou comerciais), poderán presentar unha análise máis reducida

(parte B).

Moitas veces unha agrupación de mananciais ou pozos que se unen nunha arqueta ou pozo

de concentración están incluídos na mesma solicitude de concesión administrativa de

augas. Aínda que non é o recomendable, permitirase presentar unha única análise da auga

desa arqueta sempre que o interesado presente unha declaración responsable indicando

que:

- A auga deses mananciais ou pozos de pequena entidade están próximos entre si e

se unen nunha arqueta.

- Non se estima que sufran variacións significativas que poidan modificar a calidade

de agua entre eles.

- Estes mananciais ou pozos non se utilizarán por separado.

PR-13T-02-01 Edición 3 (18/02/2020) 75 de 78




2016-2020

Non obstante si nesa analítica se detectara algún composto que puidera ser susceptible de

caracterizar un agua como apta con non conformidade ou non apta (por exemplo arsénico 4

microgramos/Litro ou aluminio 250 microgramos/Litro), deberanse facer análises

complementarios de todos os mananciais ou pozos para saber de onde provén esa

contaminación.

PARTE A

Escherichia coli

Enterococo

Clostridium perfringens (incluídas las esporas)

Antimonio

Arsénico

Benceno

Benzo(a)pireno

Cadmio

Cianuro

Cromo

Fluoruro

Hidrocarburos Policíclicos Aromáticos (HPA):

benzo(b)fluoranteno+Benzo(ghi)perileno+Benzo(k)fluoranteno+Indeno(1,2,3cd)pireno

Mercurio

Microcistina (só augas encoradas)

Níquel

Nitratos

Nitritos

Total de praguicidas

Chumbo

Selenio

Bacterias coliformes

Reconto de colonias a 22 °C

PR-13T-02-01 Edición 3 (18/02/2020) 76 de 78




2016-2020

Aluminio

Amonio

Carbono orgánico total

Cloruro

Color

Condutividade

Ferro

Manganeso

Oxidabilidade

pH

Sodio

Sulfato

Turbidez

Radioactividade_ Actividade alfa*

Radioactividade_ Actividade beta*

Radioactividade_ Radon*

*Parámetros de radioactividade que se deben determinar en todas as augas

susceptibles de abastecemento de auga conforme ao Real decreto 314/2016, de

radioactividade.

http://www.sergas.es/Saude-publica/Radiactividade-en-augas-de-consumo

PARTE B

(captacións que abastezan auga a un máximo de 50 habitantes ou subministren

como media menos de 10 m3 diarios sempre que non haxa actividades

públicas/comerciais e que non estean conectados a redes públicas municipais)

Escherichia coli

Clostridium perfringens (incluídas as esporas)

PR-13T-02-01 Edición 3 (18/02/2020) 77 de 78




2016-2020

Aluminio

Arsénico

Ferro

Nitratos

Nitritos

Bacterias coliformes

Amonio

Color

Condutividade

Manganeso

Oxidabilidade

pH

Turbidez

Radioactividade_ Actividade alfa*

Radioactividade_ Actividade beta*

Radioactividade_ Radon*

*Parámetros de radioactividade que se deben determinar en todas as augas

susceptibles de abastecemento de auga conforme ao Real decreto 314/2016, de

radioactividade.


PR-13T-02-01 Edición 3 (18/02/2020) 78 de 78


Programa de vixilancia sanitaria de augas de consumo humano · 5.10.2 Actuacións ante non...

Documents

Transcript of Programa de vixilancia sanitaria de augas de consumo humano · 5.10.2 Actuacións ante non...