Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

208
ATLAS DE ANATOMÍA TOPOGRÁFICA DE LOS ANÍMALES DOMÉSTICOS Prof. M.V.Dr. PETER POPESKO, Dr.Sc. Tomo I CABEZA Y CUELLO 2.a edición MASSON, S.A. ■ j' Barcelona - Madrid - París - Milano - Asunción - Bogotá - Buenos Aires - Caracas - Lima - Lisboa - México - Montevideo - Panamá - Quito Rio de Janeiro - San José de Costa Rica - San Juan de Puerto Rico - Santiago de Chile

Transcript of Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Page 1: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

ATLAS DE ANATOMÍA TOPOGRÁFICA

DE LOS ANÍMALES DOMÉSTICOS

Prof. M.V.Dr. PETER POPESKO, Dr.Sc.

Tomo I CABEZA Y CUELLO

2.a edición

MASSON, S.A.■ j '

Barcelona - Madrid - París - Milano - Asunción - Bogotá - Buenos Aires - Caracas - Lima - Lisboa - México - Montevideo - Panamá - Quito Rio de Janeiro - San José de Costa Rica - San Juan de Puerto Rico - Santiago de Chile

Page 2: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

dice de figuras TORO

12 Regiones superficiales de la cabeza (fig. 1).13 Cráneo visto desde la izquierda (fig. 2).14 Cráneo visto desde la izquierda. Contornos

óseos señalados en color (fig. 3).15 Sección sagital del cráneo. Contornos óseos se­

ñalados en color (fig. 4).16 Cráneo (sin mandíbula) visto desde dentro (fi­

gura 5).17 Porción del cráneo habiendo extirpado el arco

cigomático, que muestra las regiones orbitaria y temporal vistas desde la izquierda (fig. 6).

18 Cráneo. Vista frontal (superficie oral-rostral) (fig. 7).

19 Cráneo. Vista de la superficie caudal (fig. 8).20 Cráneo. Vista de la superficie dorsal. Se han

modelado los senos frontales y adyacentes (fi­gura 9).

21 Cráneo. Vista de la superficie dorsal. Contor­nos óseos señalados en color (fig. 10).

22 Porción del cráneo. Vista ventral (fig. 11).23 Vista ventral del cráneo. Contornos óseos seña­

lados en color (fig. 12).24 Disección de la cabeza y cuello. Vista desde la

izquierda. Primer plano (fig. 13).26 Disección de la cabeza y cuello. Vista desde la

izquierda. Segundo plano (fig. 14).28 Becerro. Disección de la cabeza y cuello. Vista

desde la izquierda. Tercer plano (fig. 15).29 Becerro. Disección de la cabeza y cuello. Vista

desde la izquierda. Cuarto plano (fig. 16).30 Becerro. Sección sagital de la cabeza en el pla­

no medio (fig. 17).31 Becerro. Disección de la sección sagital de la

cabeza en el plano medio (fig. 18).32 Vaquilla. Topografía esquelética de las arterias

de la cabeza. Vasos superficiales vistos desde la izquierda. Dibujada a partir de una muestra sometida a corrosión (fig. 19).

33 Vaquilla. Topografía esquelética de las arterias de la cabeza. Vasos profundos vistos desde la izquierda, después de haber extirpado el arco cigomático y la mitad izquierda de la mandí­bula. Sólo se ilustran las arterias del lado iz­quierdo. Dibujado a partir de una muestra so­metida a corrosión (fig. 20).

34 Sección transversal de la cabeza a nivel del pri­mer premolar. Vista rostral de la sección (figu­ra 21).

35 Sección transversal de la cabeza a nivel del úl­timo molar. Vista rostral de la sección (fig. 22).

36 Sección transversal de la cabeza a nivel de los límites rostrales de la cavidad orbitaria. Vista rostral de la sección (fig. 23).

37 Sección transversal de la cabeza a nivel de la apófisis coronoides de la mandíbula. Vista ros­tral de la sección (fig. 24).

38 Sección transversal de la cabeza junto al con­ducto auditivo externo. Vista rostral de la sec­ción (fig. 25).

39 Sección transversal de la cabeza a nivel del cuerno. Vista rostral de la sección (fig. 26).

40 Base de la cavidad craneal mostrando la salida de los nervios craneales (fig. 27).

41 Sección horizontal de la cabeza (derecha) y di­sección de la cavidad orbitaria (izquierda). Se ha mantenido la duramadre en la mitad dere­cha de la cavidad craneal. Se ha eliminado con mucho cuidado la carótida extradural (fig. 28).

42 Venas de la cavidad craneal y de la cavidad ocular. Vista dorsal. Se ha mantenido la dura­madre en la mitad derecha de la cavidad cra­neal. (Adaptada de Dennstedt.] (fig. 29).

43 Disección de la cabeza. Vista ventral (fig. 30).

44 Base del encéfalo, que muestra el origen de los nervios craneales y el aporte sanguíneo al en­céfalo (fig. 31).

45 Vista dorsal del encéfalo (fig. 32).45 Sección sagital del encéfalo (fig. 33).46 Paladar (fig. 34).46 Esqueleto cartilaginoso de la laringe y hueso

hioides. Vista desde la izquierda (fig. 35).46 Hueso hioides. Las partes cartilaginosas se

muestran en azul (fig. 36).47 Músculos laríngeos (fig. 37).47 Vista de la base de la cavidad faríngea después

de extirpar la pared dorsal (fig. 38).48 Esqueleto. Vista oblicua craneolateral (fig. 39).49 Músculos cervicales y adyacentes. Vista obli­

cua (craneolateral). Se han extirpado los mús­culos cutáneos. (Según Tschaggeny.) (fig. 40).

50 Esqueleto cervical. Vista desde la izquierda (fig. 41).

51 Disección del cuello. Vista desde la izquierda. Primer plano. Se han extirpado los músculos cutáneos (fig. 42).

52 Disección del cuello. Vista desde la izquierda. Segundo plano (fig. 43).

53 Disección del cuello. Vista desde la izquierda. Tercer plano (fig. 44).

54 Músculos cervicales profundos. Vista desde la izquierda (fig. 45).

55 Porción posterior del cuello (nuca) (fig. 46).56 Ternero (recién nacido). Disección cervical.

Vista desde la izquierda (fig. 47).57 Vaquilla (un año de edad). Sección transversal

del cuello a nivel de la segunda vértebra cervi­cal. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 48).

58 Vaquilla (un año de edad). Sección transversal del cuello a nivel de la extremidad caudal de la tercera vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 49).

59 Vaquilla (un año de edad). Sección transversal del cuello a nivel de la extremidad caudal de la cuarta vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 50).

60 Bovino. Segmento cervical de la columna ver­tebral. Vistas dorsal (izquierda) y ventral (dere­cha) (fig. 51).

61 Primeros dos segmentos de la médula espinal cervical. Vista ventral. Las meninges están pre­sentes en el lado izquierdo y se han extirpado en el derecho (fig. 52).

CARNERO

62 Cráneo (sin cuerno). Vista lateral (fig. 53).63 Vista interna del cráneo (sin mandíbula) (figu­

ra 54).64 Cráneo. Vista de la superficie dorsal, que

muestra el cuerno izquierdo y la apófisis cor­nual derecha (fig. 55).

65 Cordero. Disección de la cabeza. Plano superfi­cial. Vista desde la izquierda después de haber extirpado la fascia y los músculos cutáneos (fig. 56).

66 Disección de la cabeza. Plano profundo. Vista desde la izquierda (fig. 57).

67 Disección de la cabeza. Plano profundo des­pués de haber extirpado la mitad izquierda de la mandíbula (fig. 58).

68 Sección transversal de la cabeza a nivel del ter­cer premolar. Vista rostral de la sección (fig. 59).

69 Sección transversal de la cabeza a nivel del ter­cer molar. Vista rostral de la sección (fig. 60).

70 Topografía esquelética de las arterias de la ca­beza. Vista desde la izquierda (fig. 61).

Page 3: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

71 Topografía esquelética de las venas de la cabe­za. Vista desde la izquierda (fig. 62).

72 Disección del cuello. Plano superficial; se han extirpado los músculos cutáneos y la fascia cu­tánea (fig. 63).

73 Cordero. Disección del cuello. Plano profundo. Vista desde la derecha (fig. 64).

74 Sección transversal del cuello a nivel de la se­gunda vértebra cervical. Vista desde la superfi­cie caudal de la sección (fig. 65).

74 Sección transversal del cuello a nivel de la cuarta vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 66).

75 Sección transversal del cuello a nivel de la sex­ta vértebra cervical. Vista de la superficie cau­dal de la sección (fig. 67).

CABRA

76 Macho cabrío. Cráneo. Vista desde la izquierda (fig. 68).

77 Cráneo (sin cuerno). Vista lateral (fig. 69).78 Cráneo. Vista ventral (fig. 70).79 Topografía esquelética de las arterias de la ca­

beza. Vista desde la izquierda (a partir de una muestra sometida a corrosión) (fig. 71).

80 Disección de la cabeza. Plano superficial des­pués de haber extirpado la fascia cutánea y los músculos cutáneos. Vista desde la izquierda (fig. 72).

81 Disección de la cabeza. Plano profundo. Vista desde la izquierda (fig. 73).

82 Sección transversal de la cabeza a nivel del ter­cer molar. Vista de la superficie rostral (figu­ra 74).

83 Sección transversal de la cabeza, a través de la extremidad caudal de las órbitas. Vista de la superficie rostral (fig. 75).

84 Disección del cuello. Plano superficial. Se han extirpado los músculos cutáneos y la fascia cu­tánea. Vista desde la izquierda (fig. 76).

85 Disección del cuello. Plano profundo. Vista desde la izquierda (fig. 77).

86 Sección transversal del cuello a nivel de la cuarta vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 78).

87 Sección transversal del cuello a nivel de la sép­tima vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 79).

CERDO

88 Cráneo de cerdo (adulto). Vista desde la iz­quierda (fig. 80).

89 Sección sagital del cráneo (sin mandíbula) (fi­gura 81).

90 Cráneo. Vista de la superficie dorsal (fig. 82).91 Cráneo (sin mandíbula). Vista de la superficie

ventral (fig. 83).92 Cráneo. Vista caudal (fig. 84).93 Paladar (fig. 85).94 Disección de la cabeza. Plano superficial; se

han extirpado los músculos cutáneos. Vista desde la izquierda (fig. 86).

95 Disección de la cabeza. Plano profundo. Vista desde la izquierda (fig. 87).

96 Disección de la cabeza. Plano profundo des­pués de haber extirpado la mitad izquierda de la mandíbula (fig. 88).

97 Sección sagital a través de la cabeza (fig. 89).98 Topografía esquelética con las arterias de la ca­

beza. Se ha extirpado la mitad izquierda de la mandíbula (fig. 90).

99 Topografía esquelética con las venas de la ca­beza. Vista desde la izquierda (fig. 91).

100 Sección transversal de la cabeza a nivel del úl­timo molar. Vista de la superficie rostral de la sección (fig. 92).

101 Sección transversal de la cabeza a nivel lem- poromandibular (fig. 93).

102 Vista de la cavidad craneal habiendo extirpado la bóveda craneal (fig. 94).

103 Encéfalo. Vista de la superficie dorsal (fig. 95).103 Origen de los nervios craneales y aporte san­

guíneo al encéfalo (fig. 96).104 Vista dorsal de la cavidad faríngea después de

cortar el paladar blando y la pared dorsal (fi­gura 97).

105 Esqueleto del cuello. Vista desde la izquierda (fig. 98).

106 Disección del cuello. Plano superficial. Se han extirpado los músculos cutáneos en la parte izquierda (fig. 99).

107 Disección del cuello. Plano profundo. Vista desde la izquierda (fig. 100).

108 Sección transversa] del cuello a nivel de la se­gunda vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 101).

109 Sección transversal del cuello a nivel de la ter­cera vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 102).

110 Sección transversal del cuello a nivel de la cuarta vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 103).

CABALLO

111 Regiones superficiales de la cabeza (fig. 104).111 Vista lateral por transparencia del cráneo (fi­

gura 104).112 Cráneo de potro (recién nacido) (fig. 106).113 Cráneo visto desde la izquierda, con modelado

del seno maxilar y los cometes esculpidos (fi­gura 107).

114 Cráneo visto desde la izquierda. Los contornos óseos se han señalado en color (fig. 108).

115 Sección media del cráneo. Los contornos óseos se han señalado en color. Vista de la parte de­recha (fig. 109).

116 Cráneo. Vista craneal (superficie oral-rostral) (fig. 110).

117 Cráneo. Vista de la superficie caudal (fig. 111).118 Cráneo. Vista de la superficie dorsal. Se han

modelado los senos paranasales (fig. 112).119 Cráneo. Vista de la superficie dorsal. Se han se­

ñalado en color los contornos óseos (fig. 113).120 Cráneo. Vista ventral (fig. 114).121 Cráneo. Vista ventral. Se han señalado en co­

lor los contornos óseos (fig. 115).122 Articulación temporomandibular. Vista desde

la izquierda. Arriba, intacta; abajo, abierta (fi­gura 116).

123 Músculos de la cabeza. Plano superficial. Vis­ta desde la izquierda (fig. 117).

124 Músculos de la lengua y de la cavidad farín­gea. Vista desde la izquierda. Se ha extirpado la mitad izquierda de la mandíbula con el ma- setero (fig. 118).

125 Plano profundo de los músculos de la lengua y de la cavidad faríngea. Vista desde la iz­quierda. Se ha extirpado la mitad izquierda de la mandíbula con el músculo masetero, junto con los músculos superficiales de la cavidad faríngea (fig. 119).

126 Disección de la cabeza y parte adyacente del cuello. Vista desde la izquierda. Primer plano (fig- 120).

Page 4: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

127

128

129

130

131

132

133

134

135

136

137

138

139

140

141

142143

143

144

145

146

148

Disección de la cabeza y de la parte adyacente del cuello. Vista desde la izquierda. Segundo plano (fig. 121).Disección de la cabeza y de la parte adyacente del cuello. Vista desde la izquierda. Tercer plano (fig. 122).Sección sagital a través de la cabeza. Sección a varios milímetros a la izquierda del plano me­dio. Vista desde la izquierda (fig. 123).Sección sagital a través de la cabeza, plano me­dio. Se han extirpado el septo nasal, la división entre los senos aéreos, parte de los turbinales y la lengua. Vista desde la izquierda (fig. 124). Disección de la sección sagital a través de la cabeza (fig. 125).Topografía esquelética de las arterias de la ca­beza. Dibujado a partir de una muestra some­tida a corrosión (fig. 126).Topografía esquelética de las arterias de la ca­beza. Vasos profundos. Vista desde la izquier­da. Dibujado a partir de una muestra sometida a corrosión (fig. 127).Sección sagital a través del cráneo. Vista des­de la derecha (fig. 128).Sección mediosagital a través del cráneo des­pués de haber extirpado los cornetes. Vista desde la derecha (fig. 129).Región orbitaria y temporal. Vista desde la iz­quierda (fig. 130).Se ha extirpado el arco cigomático para expo­ner las regiones orbitaria y temporal. Vista de la superficie izquierda (fig. 131).Sección media del cráneo. Vista desde la dere­cha (fig. 132).Venas de la duramadre y de la cavidad orbita­ria. Visión sagital media del encéfalo y sus cu­biertas. Se han extirpado la porción dorsal iz­quierda del cráneo y el arco cigomático. (Se­gún Dennstedt.) (fig. 133).Disección de las estructuras de la cavidad or­bitaria y de la base del cráneo. Vista desde la izquierda. (Adaptado de Ellenberger y Baum.) (fig. 134).Sección a través del ojo y de la cavidad ocular. (Adaptado de Ellenberger y Baum.) (fig. 135). Paladar (fig. 136).Cavidad faríngea y entrada a la laringe (figu­ra 137).Oído medio e interno. Lado derecho. Semies- quemático. (Según Ellenberger y Baum.) (figu­ra 138).Sección transversal de la cabeza a nivel rostral de la cresta facial. Vista de la superficie rostral (fig. 139).Sección transversal de la cabeza a nivel del úl­timo molar. Vista de la superficie rostral (figu­ra 140).Sección transversal de la cabeza a nivel de la cavidad orbitaria. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 141).Sección transversal de la cabeza a nivel de la incisura mandibular. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 142).Sección transversal de la cabeza en la región del meato auditivo externo (región parotídea). Vista de la superficie caudal de la sección (fi­gura 143).Disección de la cabeza. Vista ventral. Se han extirpado la fascia superficial y los músculos cutáneos (fig. 144).Topografía esquelética de las arterias de la ca­beza. Vista de la base del cráneo. Según una muestra sometida a corrosión (fig. 145).Hueso hioides y cartílagos laríngeos desde la izquierda (fig. 146).

154 Músculos laríngeos. Vista desde la izquierda (fig- 147).

155 Disección de una porción del cráneo. Vista dorsal. (Músculos de la oreja según Ellenber­ger y Baum.) (fig. 148).

156 Sección horizontal a través de la cabeza. Vista desde la superficie dorsal (fig. 149).

157 Base de la cavidad craneal con la salida de los nervios craneales (fig. 150).

158 Encéfalo. Vista de la superficie dorsal y del tron­co del encéfalo desde la izquierda (fig. 151).

159 Base del encéfalo con el origen de los nervios y de vasos encefálicos (fig. 152).

160 Esqueleto del cuello. Vista desde la izquierda (fig. 153).

161 Músculos superficiales del cuello. Vista desde la izquierda. Se han extirpado los músculos cutáneos y la fascia superficial (fig. 154).

162 Músculos profundos del cuello. Vista desde la izquierda. Primer plano (fig. 155).

163 Músculos profundos del cuello. Vista desde la izquierda. Segundo plano (fig. 156).

164 Músculos profundos del cuello. Vista desde la izquierda. Tercer plano (fig. 157).

165 Región de la nuca. Vista desde la izquierda (fig. 158).

166 Músculos y nervios cutáneos del cuello. Vista desde la izquierda (fig. 159).

167 Disección del cuello. Vista desde la izquierda. Plano profundo (fig. 160).

168 Topografía esquelética en relación con los va­sos, nervios, tráquea y esófago en el cuello. Vista desde la izquierda, que muestra sólo las arterias y venas principales (fig. 161).

169 Regiones superficial y adyacentes del cuello. Vista oblicua craneolateral (fig. 162).

170 Esqueleto. Vista oblicua, craneolateral (figu­ra 163).

171 Músculos del cuello y partes adyacentes. Vis­ta oblicua, craneolateral. Se han extirpado los músculos y la fascia cutáneos (fig. 164).

172 Sección transversal del cuello a nivel de la se­gunda vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 165).

173 Sección transversal del cuello a nivel de la ex­tremidad craneal de la cuarta vértebra cervi­cal. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 166).

174 Sección transversal del cuello entre la cuarta y quinta vértebras cervicales. Vista de la super­ficie caudal de la sección (fig. 167).

175 Sección transversal del cuello a nivel de la séptima vértebra cervical. Vista de la superfi­cie caudal de la sección (fig. 168).

176 Segmento cervical de la columna vertebral. Vistas dorsal (izquierda) y ventral (derecha) (fig- 169).

177 Cabeza y articulaciones de sostén. Vista dor­sal. Se ha abierto el canal vertebral después de haber extirpado la bóveda craneal y los arcos dorsales de la primera y segunda vértebras cervicales. (Según Kolda.) (fig. 170).

PERRO

178 Regiones superficiales de la cabeza (pastor ale­mán) (fig. 171).

179 Cráneo. Vista desde la izquierda (fig. 172).180 Vista izquierda del cráneo. Contornos óseos

señalados en color. Cráneo dolicocéfalo (gal­go) (fig. 173).

181 Sección media del cráneo (fig. 174).182 Cráneo. Vista de la superficie dorsal (fig. 175).183 Cráneo. Vista ventral (fig. 176).

Page 5: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

184

185

186

187

188

189

190

191

192

193

194

195

196

197

198

199

Disección de la cabeza. Plano superficial con los músculos cutáneos. Vista desde la izquier­da (fig. 177).Disección de la cabeza. Segundo plano. Se han extirpado los músculos cutáneos y la fascia cutánea. Vista desde la izquierda (fig. 178). Disección de la cabeza. Plano profundo. Se ha extirpado la mitad izquierda de la mandíbula. Vista desde la izquierda (fig. 179).Sección sagital a través de la cabeza en el pla­no medio (fig. 180).Sección transversal de la cabeza a nivel de la apófisis coronoides de la mandíbula (fig. 181). Sección transversal de la cabeza a nivel de la articulación temporomandibular (fig. 182). Encéfalo. Vista de la superficie dorsal. (Córtex dividido en áreas funcionales, según Camp­bell.) (fig. 183).Base del encéfalo, que muestra el origen de los nervios craneales (fig. 184).Topografía esquelética de las arterias de la ca­beza. Dibujadas a partir de una muestra some­tida a corrosión (fig. 185).Paladar y pared dorsal de la faringe superior (fig. 186).Vista dorsal de la cavidad faríngea y base de la lengua. Se han cortado y separado la pared dorsal y el paladar blando (fig. 187).Esqueleto del cuello. Vista desde la izquierda (fig- 188).Disección del cuello. Plano superficial des­pués de haber extirpado los músculos cutá­neos. Vista desde la izquierda (fig. 189). Disección del cuello. Plano profundo. Vista desde la izquierda (fig. 190).Plano profundo de los músculos del cuello. Vista desde la izquierda (fig. 191).Sección transversal del cuello a nivel de la se­gunda vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 192).

200 Sección transversal del cuello a nivel de la ter­cera vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 193).

201 Sección transversal del cuello a nivel de la quinta vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección (fig. 194).

202 Anatomía topográfica de ios vasos en las áreas cervical caudal y torácica. Vista desde la iz­quierda (fig. 195).

203 Anatomía topográfica de los vasos en las áreas cervical caudal y torácica. Vista desde la dere­cha (fig. 196).

GATO

204 Cráneo. Vista desde la izquierda (fig. 197).205 Cráneo. Vista de la superficie ventral (figu­

ra 198).206 Disección de la cabeza. Plano superficial des­

pués de haber extirpado los músculos cutá­neos. Vista desde la izquierda (fig. 199).

207 Disección de la cabeza. Plano profundo des­pués de haber extirpado parte de la mandíbu­la (fig. 200).

208 Disección del cuello. Plano profundo. Vista desde la izquierda (fig. 201).

CONEJO

209 Cráneo. Vista desde la izquierda (fig. 202).210 Disección de la cabeza y parte cervical adya­

cente. Plano superficial después de haber ex­tirpado los músculos cutáneos. Vista desde la izquierda (fig. 203).

211 Disección del cuello. Plano superficial des­pués de haber extirpado los músculos cutá­neos. Vista desde la izquierda (fig. 204).

Page 6: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

El conocimiento de la estructura y función del cuerpo de los animales sanos consti­tuye un requisito previo básico para el dominio de las disciplinas clínicas y ciertas pre- clínicas. El primer paso es el estudio del cuerpo según sus varios órganos o sistemas, es decir, una división del cuerpo en sus diversas partes para un estudio sistemático y detallado. Sin embargo, la anatomía sistemática es sólo un aspecto del estudio de la anatomía práctica en veterinaria. Resulta también esencial el estar familiarizado con las interrelaciones mutuas y las posiciones de los órganos y estructuras específicas. Esta síntesis del conocimiento constituye la meta de los estudiantes y profesores, y re­quiere un gran esfuerzo por parte de unos y otros.

En tanto que la anatomía sistemática implica una gran memorización, en el estudio de la anatomía topográfica se requiere la capacidad para visualizar mentalmente las es­tructuras anatómicas en profundidad. El desarrollo de esta «percepción espacial» en el estudiante es responsabilidad del profesor de anatomía, y, por tanto, se hace hincapié en la presentación metódica y lógica del material. Este Atlas está pensado para ayu­dar tanto al profesor como al estudiante.

En determinadas circunstancias, el veterinario puede verse en la necesidad de «re­cordar» la anatomía topográfica y es comprensible que lo haga con un cierto desagra­do, ya sea sólo por falta de tiempo, aunque a la vez desea disponer de bibliografía que le aporte información rápida y global. En estas situaciones, cuando se precisa un resu­men de una información pertinente, el autor espera que el Atlas resulte válido al prác­tico, y sobre todo al cirujano y al internista, en especial debido a que en el presente no existe atlas similar. En su preparación, el autor ha tomado en consideración las de­mandas impuestas por la práctica de la medicina veterinaria. No obstante, en la selec­ción del material ha considerado su deber incluir animales que con frecuencia son pa­sados por alto en otros textos de anatomía, es decir, el carnero, la cabra y el cerdo. Las diferencias anatómicas entre los pequeños y grandes rumiantes son tan grandes que no pueden resumirse bajo el encabezamiento de pequeños rumiantes, tal como sucede en textos más extensos.

No se pretende que el Atlas constituya una fuente completa para el estudio de la anatomía veterinaria. Los profesionales pueden ver en él un libro de alcance dema­siado general; los estudiantes, demasiado detallado. En particular, estos últimos de­ben saber que el Atlas no puede considerarse como un sustitutivo de los libros de texto o manuales (u otros atlas), ni del estudio práctico de las muestras disecadas. Ni el mejor atlas ni el mejor libro de texto sustituirán nunca con ventaja a la experiencia práctica. El color y consistencia exactos, así como otras propiedades de los órganos y tejidos, no pueden expresarse por la palabra escrita, ni quedar perfectamente repro­ducidos en ilustraciones. En este sentido, un atlas posee un uso limitado. Por consi­guiente, se ha prestado menos atención a aquellas cuestiones que pueden estudiarse mejor en libros de texto de anatomía sistemática. Finalmente, ha sido imposible, por razones técnicas, presentar todos los detalles en los dibujos, sobre todo en algunos rasgos que sólo se han podido representar con pérdida de la visión general. En estos casos, el lector puede obtener un cuadro más amplio utilizando dibujos o estudiando libros de texto de anatomía sistemática. Las necesidades de los veterinarios prácticos en anatomía aplicada varían de una disciplina a otra; las exigencias del cirujano di­fieren de las del internista o del higienista (p. ej., un inspector de matadero). Se da por supuesto que una publicación no puede satisfacer las demandas de todos. No obs­tante, el autor espera que el Atla s, a pesar de estas limitaciones, constituya una con­tribución a la literatura y una ayuda tanto al estudiante como al profesional. Por últi­mo, se debe insistir en que un atlas no debe ser dogmático. Si bien éste presenta un material muy amplio, no se puede ofrecer en un único trabajo la amplia escala de va­riaciones individuales en edad y en diferencias de especies; no obstante, este hecho no afecta a su exactitud objetiva.

Todas las figuras, con pocas excepciones, son originales y se han dibujado a partir de preparaciones hechas por el autor utilizando los métodos anatómicos normales. Las que se han tomado de otros autores aparecen identificadas así en el índice de figuras. Para las preparaciones se han utilizado materiales frescos y fijados, y se han llevado a cabo secciones seriadas a partir de muestras congeladas.

La mayoría de las figuras, incluidas las últimas correcciones, han sido preparadas por el propio autor; la Sra. L. Suttová, dibujante científica del Departamento, ayudó en el dibujo de algunas preparaciones de huesos, exteriores y encéfalos.

La primera edición de los tomos I, II y III del Atlas se publicó en los años 1960,1962 y 1968, respectivamente, y ha sido traducida a varios idiomas. A pesar de las defi­ciencias de las que es consciente el autor, el Atlas parece haberse acreditado como una fuente de consulta valiosa, a juzgar por la respuesta a la primera edición y al nú­mero de ejemplares en uso. En el año 1977 fue necesario realizar una reedición revi­sada dado que fue aprobada y adoptada la nueva nomenclatura anatómica veterinaria (NAV), utilizada a su vez para esta reedición (en lengua eslovaca).

Han transcurrido diez años desde la edición de la última revisión del Atlas, ha­biéndose publicado diversas reediciones en otros idiomas (cinco en inglés, cinco en po­laco, tres en español, tres en francés, tres en alemán, dos en ruso, una en serbocroata, una en búlgaro, una en húngaro, una en holandés, una en italiano y una en portugués) hasta un total de 12 idiomas. La terminología de los tres tomos ha sido sucesivam ente revisada de modo que en esta nueva reedición se han efectuado las oportunas m odifi­caciones de acuerdo con la tercera edición de la Nómina Anatóm ica Veterinaria (1983).

9

Page 7: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

En esta nueva edición se han revisado todas las ilustraciones. El hecho de elaborar una nueva edición actualizada del A t l a s , una vez transcurridos 2 5 años, confirma, sobre todo, su éxito en el mercado editorial y el creciente interés para su traducción a otros idiomas (árabe, chino, japonés, griego y turco).

La originalidad de las figuras del Atlas ha generado su sucesiva aparición en libros de texto y manuales de autores extranjeros quienes pidieron autorización para su re­producción. Por ello, es posible encontrar las ilustraciones de este Atlas, en mayor o menor grado, en la literatura de referencia soviética, alemana, inglesa, española, hún­gara e italiana, países que gozan de una amplia bibliografía en el campo de la anato­mía veterinaria.

SlusoviceProf. M.V.Dr. Peter Popesko, Dr.Sc.

Page 8: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Tomo I CABEZA Y CUELLO

Toro, carnero, cabra, cerdo caballo, perro, gato, conejo

Page 9: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Regiones superficiales de la cabezaTORO

Figura 1

1-3. Regio nasalis: Región nasal1. Regio dorsalis nasi: Región dorsal de la nariz2. Regio lateralis nasi: Región lateral de la nariz3. Regio naris: Región de los ollares4. 8. Regio oralis: Región oral4. Planum nasolabiale: Plano nasolabial5. Regio moxillarís: Región maxilar6. Regio huccalis: Región bucal7. Regio nmndibularis: Región mandibular8. Regio labialis superior et Iabialis inferior: Regio­

nes labiales superior e inferior9. Regio mentalis: Región mentoniana

10. Regio frontalis: Región frontal11. Regio orbitalis (regio palpebralis superior et

palpebralis inferior): Región orbitaria (región palpebral superior e inferior)

12. Regio infraorbitalis: Región infraorbitaria13. Regio m asseterica: Región masetérica14. Margo m andibulae: Borde de la mandíbula15. Regio temporalis: Región temporal16. Regio parietalis: Región parietal17. Regio zygomatica: Región cigomática18. Regio articulationis temporomandibularis: Re­

gión de la articulación temporomandibular

19. 20. Regio auriculoris: Región de la oreja20. Aurícula: Oreja21. Regio parotidea: Región parotídea22. 23. Regio colli ventralis: Región ventral del cuellc22. Regio laryngea: Región laríngea23. Palear (plica ventralis colli): Papada (pliegue

ventral del cuello)24. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­

versa del atlas25. Sulcus jugularis: Surco yugular26. Cornu: Cuerno

12

Page 10: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo visto desde la izquierdaTORO

Figura 2

1. Corpus ossis incisivi: Cuerpo del hueso incisivo 17. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis 29. Vagina processus styloidei: Vaina de la apófi­2. Processus nasalis ossis incisivi: Apófisis nasal cigomática del hueso frontal sis estiloides

del hueso incisivo 18. Processus com ualis: Apófisis cornual 30. Dens premolaris superior II: Segundo diente3. Foramina infraorbitalia: Agujeros infraorbitarios 19. Protuberantia intercornualis: Protuberancia in- premolar superior4. Maxilla (facies facialis): Maxilar (cara facial) tercomual 31. Dens molaris superior I: Primer diente molar su­5. Os nasale: Hueso nasal 20. Fossa temporalis: Fosa temporal perior6. Incisura nasoincisiva: Incisura nasoincisiva 21. Linea temporalis: Línea temporal 32. Dens premolaris inferior II: Segundo diente pre­7. Incisura nasalis: Incisura nasal 22. Pars squam osa ossis temporalis: Parte escamo­ molar inferior8. Fissura nasolacrim alis: Fisura nasolagrimal sa del hueso temporal 33. Dens molaris inferior I: Primer diente molar in­9. Os lacrím ale: Hueso lagrimal 23. Processus zygomaticus ossis tem poralis: Apófi­ ferior

10. Fossa sacci lacrim alis: Fosa del saco lagrimal sis cig'omática del hueso temporal 34. Dentes incisivi: Dientes incisivos11. Os zygomaticum: Hueso cigomático 24. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital 35. Margo interalveolaris: Borde interalveolar12. Processus frontalis ossis zygomatici: Apófisis 25. Porus acusticus externus: Poro acústico ex­ 36. Foramen m entale: Agujero mentoniano

frontal del hueso cigomático terno 37. Ramus m andibulae: Rama de la mandíbula13. Processus tem poralis ossis zygomatici: Apófi­ 26. Processus paracondylaris: Apófisis paracon- 38. Angulus m andibulae: Ángulo de la mandíbula

sis temporal del hueso cigomático dilar 39. Processus coronoideus: Apófisis coronoides14. Arcus zygomaticus: Arco cigomático 27. Foramen stylomastoideum: Agujero estilomas- 40. Processus condylaris: Apófisis condilar15. Bulla lacrimalis: Bulla lagrimal toideo 41. Orbita: Órbita16. Os frontale: Hueso frontal 28. Bulla tympanica: Bulla timpánica 42. Tuber fac ía le : Tubérculo facial

13

Page 11: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo visto desde la izquierda. Contornos óseos señalados en colorTORO

Figura 3

1. Os nasale: Hueso nasal 9. Os occipitale: Hueso occipital 19. Sutura sphenoparietalis: Sutura esfenoparietal2. Os ¡ncisivum: Hueso incisivo 10. Sutura frontonasalis: Sutura frontonasal 20. Sutura frontozygomatica: Sutura frontocigomá-3. Os lacrím ale: Hueso lagrimal 11. Sutura nasolacrim alis: Sutura nasolagrimal tica4. Maxilla: Maxilar 12. Sutura frontolacrim alis: Sutura frontolagrimal 21. M andíbula: Mandíbula5. Os zygomaticum: Hueso cigomático 13. Sutura lacrimozygomatica: Sutura lacrimocigo- 22. Sutura temporozygomatica: Sutura temporocigo-6. Os frontale: Hueso frontal mdtica mática7. Os paríetale: Hueso parietal 14. Sutura m axilloincisiva: Sutura maxiloincisiva 23. Sutura coronalis: Sutura coronal8. Pars squam osa ossis temporalis: Parte escamosa 15. Sutura lacrimomaxillaris: Sutura lacrimomaxilar 24. Sutura squam osa: Sutura escamosa

del hueso temporal 16. Sutura zygomaticomaxillaris: Sutura cigomatico- 25. Sutura occipitom astoidea: Sutura occipitomas-8’. Pars tympanica ossis temporalis: Parle timpáni­ maxilar toidea

ca del hueso temporal 17, 18. Sutura sphenofrontalis: Sutura esfenofrontal

14

Page 12: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Sección sagital del cráneo. Contornos óseos señalados en color

Figura 4

1. Os frontale: Hueso frontal 7. Os conchae nasalis ventralis: Hueso de la con­ 19. Sutura sphenosquam osa: Sutura esfenoesca-2. Os paríetale: Hueso parietal cha nasal ventral mosa3. Os temporals (3a, pars petrosa; 3b. pars squamo­ 8. Os nasale; Hueso nasal 20. Sutura lam bdoidea: Sutura lambdoidea

sa; 3c, pars tympanica): Hueso temporal (3a, parte 9. Os incisivum: Hueso incisivo 21. Sutura occipitom astoidea: Sutura occipitomas-petrosa: 3b, parte escamosa; 3c, parte timpánica) 10. Maxilla; Maxilar toidea

4. Os occipitale: Hueso occipital 11. Vrojnei,iVómer 22. Synchondrosis sphenooccipitalis: Sincondrosis5. Os sphenoidale (os basisphenoidale et os pres- 12. Os palatinum: Hueso palatino esfenooccipital

phenoidale): Hueso esfenoides (huesos basiesfe- 13. Os pterigoideum; Hueso pterigoides 23. Sutura pterygopalatina: Sutura pterigopalatinanoides y preesfenoides) 14. M andíbula: Mandíbula 24. Sutura frontonasalis: Sutura frontonasal

6. Os ethm oidale (6a, concha dorsalis; 6b, lamina 15. Foramen m andibulae: Agujero mandibular 25. Sutura palatina transversa: Sutura palatina trans-perpendicularis; 6c, concha m edia; 6d, labyrin- 16. Sutura coronalis: Sutura coronal versathus ethm oidalis); Hueso etmoides (6a, concha 17. Sutura sphenofrontalis: Sutura esfenofrontal 26. Sutura nasoincisiva: Sutura nasoincisivadorsal; 6b, lámina perpendicular; 6c, concha me­ 18. Sutura squam osa: Sutura escamosa 27. Sutura m axilloincisiva: Sutura maxiloincisivadia; 6d, laberinto etmoidal)

15

Page 13: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo (sin mandíbula) visto desde dentroTORO

Figura 5

1. Os frontale: Hueso frontal 16. Processus muscularis: Apófisis muscular 31. Corpus ossis incisivi: Cuerpo del hueso in*2. Processus cornualis: Apófisis cornual 17. Canalis opticus: Canal óptico sivo3. Cavum cranii: Cavidad craneal 18. Foramen orbitorotundum: Agujero orbitorre- 32. Lamina perpendicularis ossis palatini: Lámi4. Os parietale: Hueso parietal dondo perpendicular del hueso palatino5. Foramen magnum: Agujero magno 19. Foramen ovale: Agujero oval 33. Hamulus pterigoideus: Gancho pterigoideo6. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar 20. Os nasale: Hueso nasal 34. Canalis infraorbitalis: Canal infraorbitario7. Canalis ni. hypoglossi: Canal del nervio hipo- 21. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal 35. Sinus maxillaris: Seno maxilar

gloso 22. Concha nasalis m edia: Concha nasal media 36. Foramen sphenopalatinum: Agujero esfenopa.8. Canalis condylaris: Canal condilar 23. Os conchae nasalis ventralis: Hueso de la con­ tino9. Apertura externa aqueductus vestibuli: Abertu­ cha nasal ventral 37. Sinus palatinus: Seno palatino

ra externa del acueducto del vestíbulo 24. Vomer: Vómer 38. Dentes prem olares: Dientes premolares10. Porus acusticus internas: Poro acústico interno 25. Sinus sphenoidalis: Seno esfenoidal 39. Dentes m olares: Dientes molares11. Pars petrosa ossis temporalis: Parte petrosa del 26. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal 40. Os (basi- et pre-) sphenoidale: Huesos basies-

hueso temporal 27. Meatus nasi m edius: Meato nasal medio noides y preesfenoides12. Meatus temporalis: Meato temporal 28. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral 41. Pars basi laris ossis occipitalis: Parte basilar c13. Canalis condylaris: Canal condilar 29. Incisura nasoincisiva: incisura nasoincisiva hueso occipital14. 14'. Foramen iugulare: Agujero yugular 30. Processus nasalis ossis incisivi: Apófisis nasal 42. Sinus frontalis: Seno frontal15. Bulla tympanica: Bulla timpánica del hueso incisivo

16

Page 14: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Porción del cráneo habiendo extirpado el arco cigomático, que muestra las regiones orbitaria y temporal vistas desde la izquierda

Figura 6

1. Os zygomaticum: Hueso cigomático 14. Foram en orbitorotundum : Agujero orbitorre- 25. Processus muscularis: Apófisis muscular2. Fossa sacci lacrim alis el apertura ductus naso- dondo 26, 28. Orificia externa meatus temporalis: Orifi­

lacrimalis: Fosa del saco lagrimal y abertura 15. Unea ternporalis: Línea temporal cios externos del meato temporaldel conducto nasolagrimal 16. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis 26. Foramen retroarticulare: Agujero retroarticular

3. Arcus zygomaticus: Arco cigomático cigomática del hueso frontal 27. Bulla tympanica: Bulla timpánica4. Bulla lacrim alis: Bulla lagrimal 17. Sinus frontalis: Seno frontal 28. Orificium tem porale meatus temporalis: Orifi­5. Maxilla: Maxilar 18. Processus cornualis: Apófisis cornual cio temporal del meato temporal6. Dens m olaris III: Tercer diente molar 19. Fossa teifiporalis: Fosa temporal 29. Crista temporalis: Cresta temporal7. Lamina perpendicularis ossis palatini: Lámina 20. Processus Zygomaticus ossis ternporalis: Apófi­ 30. Meatus acusticus extem us: Meato acústico ex­

perpendicular del hueso palatino sis cigomática del hueso temporal terno8. Hamulus pterigoideus: Gancho pterigoideo 21. Processus retroarticularis: Apófisis retroarti- 31. Sutura occipitom astoidea: Sutura occipitomas-9. Os frontale: Hueso frontal cular toidea

10. Canalis supraorbitalis: Canal supraorbitario 22. Fossa pterigopalatina: Fosa pterigopalatina 32. Fosa condylaris ventralis: Fosa condilar ven­11. Foramen ethm oidale: Agujero etmoidal 23. Foramen ovale: Agujero oval tral12. Canalis opticus: Canal óptico 24. Corpus ossis basisphenoidalis: Cuerpo del hue­ 33. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital13. Crista pterigoidea: Cresta pterigoidea so basiesfenoides 34. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar

17

Page 15: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo. Vista frontal (superficie oral-rostral)TORO

Figura 7

1. Os frontale: Hueso frontal 11. Lamina basilarís: Lámina basilar 21.2. Sulcus supraorbitalis: Surco supraorbitario 12. Pars ventralis ossis conchae nasalis ventralis: 22.3. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis Parte ventral del hueso de la concha nasal ven­

cigomática del hueso frontal tral 23.4. Processus com ualis: Apófisis cornual 13., Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal 24.5. Processus frontalis ossis zygomatici: Apófisis 14. Vomer: Vómer 25.

frontal del hueso cigomático 15. Processus nasalis ossis incisivi: Apófisis nasal 26.6. Os nasale: Hueso nasal del hueso incisivo 27.7. Fissura nasolacrím alis: Fisura nasolagrimal 16. Corpus ossis incisivi: Cuerpo del hueso incisivo8. Os lacrím ale: Hueso lagrimal 17. Foramen infraorbitale: Agujero infraorbitario9. Os zigomaticum: Hueso cigomático 18. Fissura palatina: Fisura palatina

10. Pars dorsalis ossis conchae nasalis ventralis: 19. Maxilla: MaxilarParte dorsal del hueso de la concha nasal ventral 20. Tuber facía le : Tubérculo facial

Rnmus m aniiibulae: Rama mandibular

sis intermandibular

Dens incisivus I: Primer diente incisivo

Dens incisivus III: Tercer diente incisive

te incisivo (diente canino)

18

Page 16: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

BOVINO

Cráneo. Vista de la superficie caudal

Figura 8

1. Os frontale: Hueso frontal 10. Processus m astoideus ossis temporalis: Apófi­ 17. Hamulus pterigoideus: Gancho pterigoideo2. Processus cornualis: Apófisis cornual sis mastoides del hueso temporal 18. Bamus m andibulae: Rama mandibular3. Protuberantia intercomualis: Protuberancia inter­ 11. A re us «ygomaticus: Arco cigomático 19. Angulus mentalis: Ángulo del mentón

cornual 12. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis 20. Dentes m olares: Dientes molares4. Protuberantia occipitalis externa: Protuberancia cigomática del hueso frontal 21. Sutura coronalis: Sutura coronal

occipital externa 13. Processus coronoideus: Apófisis coronoides 22. Sutura lam bdoidea: Sutura lambdoidea5. Linea nuchae: Línea de la nuca 14. Bulla tympanica: Bulla timpánica 23. Sutura occipitom astoidea: Sutura occipitomas-6. Os parietale: Hueso parietal 14’. Processus muscularis: Apófisis muscular toidea7. Squama occipitalis: Escama del occipital 15. Poras acusticus extemus: Poro acústico externo 24. Foramen magnum: Agujero magno8. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital 16. Foramen stylomastoideum: Agujero estilomas- 25. Foramen mandibular: Agujero mandibular9. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar toideo

19

Page 17: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Cráneo. Vista de la superficie dorsal. Se han modelado los senos frontales y adyacentes

12. Os zygomaticum: Hueso cigomático13. Fissura nasolacrimalis: Fisura nasolagrimal14. Os nasale: Hueso nasal15. Facies facia lis m axillae: Cara facial del maxilar16. Processus nasalis ossis incisivi: Apófisis nasal

del hueso incisivo17. Processus palatinus ossis incisivi: Apófisis pa­

latina del hueso incisivo18. Corpus ossis incisivi: Cuerpo del hueso inci­

sivo19. Recessus parietalis si'ñus frontalis: Receso pa­

rietal del seno frontal20. Sinus frontalis caudalis: Seno frontal caudal21. Sinus frontales rostrales: Senos frontales ros­

trales22. Sinus conchan dorsalis: Seno de la concha

dorsal23. Canalis supraorbitalis: Canal supraorbitario24. Septum transversum sinuum frontalium: Septo

transverso del seno frontal25. Recessus com ualis sinus frontalis: Receso cor­

nual del seno frontal

Figura 9

1. Os parietale: Hueso parietal2. Protuberantia intercornualis: Protuberancia in-

tercomual3. Collum processus com ualis: Cuello de la apófisis

cornual4. Corona processus com ualis: Corona de la apófisis

cornual

5. Processus com ualis: Apófisis cornual6. Squama frontalis: Escama del frontal7. Foramen supraorbitale: Agujero supraorbitario8. Sulcus supraorbitalis: Surco supraorbitario9. Crista temporalis: Cresta temporal

10. Margo infraorbitalis: Borde infraorbitario11. Os lacrím ale: Hueso lagrimal

20

Page 18: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Cráneo. Vista de la superficie dorsal. Contornos óseos señalados en color

1. Os frontale: Hueso frontal 8. Os temporale: Hueso temporal 14. Sutura zygomaticomaxillaris: Sutura cigomati-2. Os parietale: Hueso parietal 9. Sutura coronalis: Sutura coronal comaxilar3. Os zygomaticum: Hueso cigomático 10. Sutura interfrontalis: Sutura interfrontal 15. Sutura nasolacrim ahs: Sutura nasolagrimal4. Os lacrím ale: Hueso lagrimal 11. Sutura frontolacrim alis: Sutura frontolagrimal 16. Sutura lacrim om axillaris: Sutura lacrimoma-5. Os nasale: Hueso nasal 12. Sutura frontonasalis: Sutura frontonasal xilar6. Maxilla: Maxilar 13. Sutura lacrimozygomatica: Sutura lacrimocigo- 17. Sutura nasomaxillaris: Sutura nasomaxilar '7. Os incisivum: Hueso incisivo matica 18. Sutura maxilloincisiva: Sutura maxiloincisiva

21

Page 19: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Porción del cráneo. Vista ventralTORO

Figura 11

1. Processus com ualis ossis frontalis: Apófisis cor­ 11. Foramen jugulare: Agujero yugular 23. Arcus zygomaticus: Arco cigomáticonual del hueso frontal 12. Foramen rntroorticulare (orificium externum 24. Foramen ethm oidale: Agujero etmoidal

2. Collum processus cornualis: Cuello de la apó­ meatus temporalis): Agujero retroarticular (ori­ 25. Hamulus pterigoideus: Gancho pterigoideofisis cornual ficio externo del meato temporal) 26. Vomer: Vómer

3. Processus paracondylaris: Apófisis paracon- 13. Tuberculum articulare: Tubérculo articular 27. Foramen palatinum caudale: Agujero pala>dilar 14. Processus retroarticulnris: Apófisis retroarticular caudal

4. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital 15. Foramen ovale: Agujero oval 28. Foramen sphenopalatinum: Agujero esfenopi5. Foramen stylomastoideum. Agujero estilomas- 16. Bullo tympanica: Bulla timpánica tino

toideo 17. Processus muscularis: Apófisis muscular 29. Foramen maxillare: Agujero maxilar6. Fossa condylaris ventralis: Fosa condilar ventral 18. Crista pterigoidea: Cresta pterigoidea 30. Lamina horizontalis ossis palatini: Lán:7. Pars basilaris ossis occipitalis: Parte basilar del 19. Foramen orbitorotundum: Agujero orbitorre- horizontal del palatino

occipital dondo 31. Foramen palatinum minus: Agujero palal8. Tuberculum musculare: Tubérculo muscular 20. Corpus ossis (basi- et pre-) sphenoidalis: Cuer­ menor9. Porus acusticus extem us: Poro acústico ex­ pos de los huesos basiesfenoides y preesfenoides 32. Foramen magnum: Agujero magno

terno 21. Canalis supraorbitalis: Canal supraorbitario 33. Meatus nasopharyngeus (choana): Meato n?10. Processus styloideus: Apófisis estiloides 22. Bulla lacrimalis: Bulla lagrimal faríngeo (coana)

22

Page 20: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Vista ventral del cráneo. Contornos óseos señalados en color

Figura 12

1. Os occipitale: Hueso occipital2. Pars orbitalis ossis frontalis: Parte orbitaria del

frontal2'. Processus com ualis ossis frontalis: Apófisis cor­

nual del frontal3. Pars squam osa ossis temporalis: Parte escamo­

sa del temporal3’. Pars tympanica ossis temporalis: Parte timpá­

nica del temporal4. Corpus ossis (basi- et pre-j sphenoidalis: Cuer­

pos de los huesos basiesfenoides y preesfenoides4'. Ala ossis basisphenoidalis (ala temporalis):

Ala del hueso basiesfenoides (ala temporal)4”. Ala ossis praesphenoidalis (ala orbitalis): Ala

del hueso preesfenoides (ala orbitaria)5. Vomer: Vómer6. Os pterigoideum: Hueso pterigoides7. Os zygomaticum: Hueso cigomático8. Maxilla: Maxilar8'. Processus palatinus m axillae: Apófisis palati­

na del maxilar9. Os palatinum: Hueso palatino

10. Os lacrím ale: Hueso lagrimal11. Os incisivum: Hueso incisivo12. Os parietale: Hueso parietal13. Sutura occipitom astoidea: Sutura occipitomas-

toidea14. Synchondrosis sphenooccipitalis: Sincondrosis

esfenooccipital15. Sutura sphenosquam osa: Sutura esfenoesca-

mosa16. Sutura sphenofrontalis: Sutura esfenofrontal17. Sutura temporozygomatica: Sutura temporocigo-

mática18. Sutura lacrímomaxillaris: Sutura lacrimomaxilar19. Sutura zygomaticomaxillaris: Sutura cigomatico-

m axilar20. Sutura palatina transversa: Sutura palatina

transversa

21. Sutura palatina mediana: Sutura palatina media22. Sutura lam bdoidea: Sutura lambdoidea23. 24. Sutura m axilloincisivae: Suturas maxiloin-

cisivasMr Dens m olaris I: Primer diente molar

M,. Dens m olaris II: Segundo diente molarM.,. Dens m olaris III: Tercer diente molarP; . Dens premolaris B: Segundo diente premolarP3. Dens premolaris III: Tercer diente premolarPj. Dens premolaris IV: Cuarto diente premolar

23

Page 21: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección de la cabeza y cuello. Vista desde la izquierda. Primer planoTORO

Figura 13

1 . 1 ’. Ai. levator nasolab ia lis : Músculo elevadorfnasolabial

2. Ai. levator labii superioris: Músculo elevador del labio superior

3. Ai. caninus: Músculo canino4. Ai. depressor labii superioris: Músculo depresor

del labio superior5. Ai. zygomaticus: Músculo cigomático6. M. malaris: Músculo malar7. Pars buccalis mi. buccinatoris: Parte bucal del

músculo buccinador8. Ai. depressor labii inferioris: Músculo depresor

del labio inferior

9. Ai. mylohyoideus: Músculo milohioideo10. Ai. frontalis: Músculo frontal11. Ai. orbicularis oculi: Músculo orbicular del ojo12. Ai. cervicoscutularis: Músculo cervicoescutular13. M. interscutularis: Músculo interescutular14. Ai. frontoscutularis-pars frontalis: Músculo fron-

toescutular, parte frontal15. M. frontoscutularis-pars temporalis: Músculo

frontoescutular, parte temporal16. M. scutuloauriculis superficialis dorsalis: Mús­

culo escutuloauricular superficial dorsal17. M. scutuloauricularis superficialis accesorius:

Músculo escutuloauricular superficial accesorio

18. M. zygomaticoauricularis: Músculo cigomati- coauricular

19. M. scutuloauricularis superficialis medius: Mús­culo escutuloauricular superficial medio

20. M. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri- cular

21. M. masseter: Músculo masetero22. Ai. trapezius: Músculo trapecio23. Ai. cleidocephalicus, pars occipitalis: Músculo

cleidocefálico, parte occipital24. Ai. cleidocephalicus, pars m astoidea: Músculo

cleidocefálico, parte mastoidea

24

Page 22: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

25. M. sternocephalicus, pars m andibularis: Mús­culo esternocefálico, parte mandibular

26. Cartílago scutiformís: Cartílago escutiforme27. Mandíbula: Mandíbula28. 29. Ramus buccalis dorsalis ni. facialis: Ramo

bucal dorsal del nervio facial30. Ramus buccalis veril ralis ni. facia lis: Ramo bu­

cal ventral del nervio facial31. A. transversa facie i, n. auriculotem poralís:

Arteria facial transversa, nervio auriculotem­poral

32. N. auriculopalpebralis: Nervio auriculopalpe- bral

33. N. aurícularis caudalis: Nervio auricular caudal

34. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­versa del atlas

35. Ductus et n. parotídeus: Conducto y nervio pa- rotídeos

36. A. et v. facia lis: Arteria y vena faciales37. Ranuis ‘comm unicans rami buccalis ventralís

ad r. buccalem dorsalem : Ramo comunicante del ramo bucal ventral con el ramo bucal dorsal

38. V. facia lis (v. angularis oculi), ramus anasto- moticus ad a. m alarem: Vena facial (vena an­gular del ojo), rama anastomótica a la arteria malar

39. A. et v. temporalis superficialis: Arteria y vena temporales superficiales

40. Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del nervio accesorio

41. N. aurícularis magnus: Nervio auricular mayor42. N. transversus colli: Nervio transverso del

cuello43. N. cervícalis III. Tercer nervio cervical44. V. jugularís externa: Vena yugular externa45. Ln. parotídeus: Linfonódulo parotídeo46. Glandula parotidea: Glándula parótida47. Glandula mandibularis: Glándula mandibular48. Ln. m andibularis: Linfonódulo mandibular49. V. maxíllaris: Vena maxilar50. V. linguofacialis: Vena linguofacial

25

Page 23: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección de la cabeza y cuello. Vista desde la izquierda. Segundo planoTORO

Figura 14

i . Ai. levator nasolabialis: Músculo elevador na­ 14. Pars frontalis mi. frontoscutularis: Parte frontal 25. M. rectus capitis lateralis: Músculo recto late­solabial del músculo frontoescutular ral de la cabeza

2. Ai. levator labii superioris, ni. caninus et ni. d e­ 15. Pars temporalis mi. frontoscutularis: Parte tem­ 26. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo depressor labii superioris: Músculo elevador del poral del músculo frontoescutular la cabezalabio superior, músculo canino y músculo de­ 16. Ai. scutuloaurícularis superficialis dorsalis: 27. Ai. longissimus atlantis: Músculo longísimo delpresor del labio superior Músculo escutuloauricular superficial dorsal atlas

3. Ai. malaris: Músculo malar 17. Ai. scutuloaurícularis superficialis acceso- 28. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza4. M. masseter: Músculo masetero rius: Músculo escutuloauricular superficial 29. Ai. om ohyoideus: Músculo omohioideo5. Pars m olaris mi. buccinatoris: Parte molar del accesorio 30. V. linguofacialis, m. sternothyroideus: Vena

músculo buccinador 18. Ai. zygomaticoauricularis: Músculo cigomati- linguofacial, músculo estemotiroideo6. Ai. depressor labii inferioris: Músculo depresor coauricular 31. Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo

del labio inferior 19. Ai. scutuloaurícularis superficialis m edius: 32. V. angularis oculi: Vena angular del ojo7. M. zygomaticus: Músculo cigomático Músculo escutuloauricular superficial medio 33. A. et n. infraorbitalis: Arteria v nervio infraor-8. Pars buccalis mi. buccinatoris: Parte bucal del 20. Ai. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo bitarios

músculo buccinador 21. V. maxillaris, m. digastricus: Vena maxilar, 34. A. et v. facialis, ductus parotideus: Arteria y9. M. mylohyoideus: Músculo milohioideo músculo digàstrico vena faciales, conducto parotídeo

10. Ai. frontalis: Músculo frontal 22. M. rhomboideus. Músculo romboides 35. Plexus v. profundae fac iei: Plexo de la vena11. Ai. orbicularis oculi: Músculo orbicular del ojo 23. Ai. splenius: Músculo esplenio profunda de la cara12. Ai. cervicoscutularis: Músculo cervicoescutular 24. Ai. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuo 36. A. buccalis. v. profunda faciei: Arteria bucal,13. Ai. interscutularis: Músculo interescutular craneal de la cabeza vena profunda de la cara

26

Page 24: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

37. N. buccnlis: Nervio bucal 50. A. auricularis caudalis, n. auriculopalpebralis: 60. Ln. retropharyngeus lateralis: Linfonódulo re-38. V. labialis inferior: Vena labial inferior Arteria auricular caudal, nervio auriculopalpe- trofaríngeo lateral39. N. parotideus: Nervio parotideo bral 61. Ln. mandibularis: Linfonódulo mandibular40. A. carotis externa, n. facia lis: Arteria carótida 51. A. maxillaris: Arteria maxilar 62. Glandula thyroidea: Glándula tiroides

externa, nervio facial 52. V. jugularis interna, ramus ventralis ni. acces- 63. Ln. cervicalis profundus cranialis, mm. inter-41. Ramus buccalis dorsalis: Ramo bucal dorsal sorii: Vena yugular interna, ramo ventral del transversarii ventrales cervicis (pars atlantis)r42. Ramus buccalis ventralis: Ramo bucal ventral nervio accesorio Linfonódulo cervical profundo craneal, múscu­43. A. lateralis nasi: Arteria lateral de la nariz 53. A. carotis communis, truncus vagosympati- los intertransversos ventrales del cuello (parte44. A. labialis superior: Arteria labial superior cus: Arteria carótida común, tronco vagosim- del atlas)45. A. labialis inferior superficialis: Arteria labial pático 64. Trachea: Tráquea

inferior superficial 54. Esophagus: Esófago 65. Mandibula: Mandíbula46. Ramus zygomaticutemporalis ni. zygomatici: 55. Ranrus ni. cervicalis III: Ramo del tercer nervio 66. Cartílago scutitormis: Cartílago escutiforme

Ramo cigomaticotemporal del nervio cigomático cervical 67. Stylohyoideum: Estilohioides47. A. et v. temporalis superficialis: Arteria y vena 56. Glandula parotidea: Glándula parótida 68. Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del

temporales superficiales 57. Glandula m andibulares: Glándula mandi­ nervio accesorio48. N. auriculotempomlis. a. transversa faciei: Ner­ bular 69. N. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­

vio auriculotemporal, arteria transversa de la rara 58. Glandulae buccales dorsales: Glándulas buca­ rrente49. Ramus auricularis rostralis ni. auriculopalpe- les dorsales 70. Ramus ni. cervicalis II: Ramo del segundo ner­

bralis: Ramo auricular rostral del nervio auri- 59. Glandulae buccales ventrales: Glándulas buca­ vio cervicalculopalpebral les ventrales

27

Page 25: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

BECERRO

Disección de la cabeza y cuello.Vista desde la izquierda. Tercer plano

Figura 15

i. Ai. m asseter: Músculo masetero 21. Plexus v. profundae faciei: Plexo de la vena 33. Glandula mandibularis: Glándula mandibular2. Ai. temporalis: Músculo temporal profunda de la cara 34. A. facialis, v. linguofacialis, ln. mandibularis:3. Ai. pterygoideus lateralis: Músculo pterigoideo 22. A. et n. buccalis. v. profunda faciei: Arteria y Arteria facial, vena linguofacial. linfonódulo

lateral nervio bucales, vena profunda de la cara mandibular4. Ai. pterygoideus m edialis: Músculo pterigoideo 23. A., v. et n. alveolaris inferior: Arteria, vena y 35. V. jugularis interna, ramus ni. cervicalis II:

medial nervio alveolares inferiores Vena yugular interna, ramo del segundo nervio5. Venter rostralis mi. digastrici: Vientre rostral 24. N. lingualis: Nervio lingual cervical

del músculo digàstrico 25. N. mylohyoideus: Nervio milohioideo 36. N. auriculopalpebralis: Nervio auriculopalpe-6. M. geniohyoideus: Músculo genihioideo 26. A. maxillaris. v. sphenopalatina: Arteria maxi­ bral7. Ai. m ylohyoideus: Músculo milohioideo lar, vena esfenopalatina 37. Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del8. Ai. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo 27. A. et v. tem poralis superficialis, mandíbula: nervio accesorio9. Venter caudalis mi. digastrici: Vientre caudal Arteria y vena temporales superficiales, man­ 38. Ai. intertransversaríi ventrales cervicis Ipars

del músculo digàstrico díbula atlantis): Músculos intertransversos ventrales10. Ai. rhom boideus: Músculo romboides 28. N. auriculotemporalis, v. temporalis profunda: del cuello (parte del atlas)11. Ai. splenius: Músculo esplenio Nervio auriculotemporal, vena temporal pro­ 39. Glandula thyroidea: Glándula tiroides12. Ai. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuo funda 40. A. carotis communis, truncus vagosympati-

craneal de la cabeza 29. A. carotis externa, v. maxillaris, ramus bucca­ cus: Arteria carótida común, tronco vagosim-13. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo de lis dorsalis ni. facia lis: Arteria carótida exter­ pático

la cabeza na, vena maxilar, ramo bucal dorsal del nervio 41. Lnn. cervicales profundi craniales: Linfonódu-14. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza facial los cervicales profundos craneales15. Ai. longissimus atlantis: Músculo longísimo del 30. Stylohyoideum. n. facialis, a. auricularís cau­ 42. Esophagus: Esófago

atlas dalis: Estilohioides, nervio facial, arteria auri­ 43. Trachea: Tráquea16. Ai. sternothyroideus: Músculo estemotiroideo cular caudal 44. Túnica m ucosa: Túnica mucosa17. Ai. om ohyoideus: Músculo omohioideo 31. Ramus buccalis ventralis ni. facia lis: Ramo bu­ 45. N. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­18. Ai. stem ohyoideus: Músculo estemohioideo cal ventral del nervio facial rrente19. Lingua: Lengua 32. Ln. retropharyngeus lateralis: Linfonódulo re- 46. Ramus ni. cervicalis III: Ramo del tercer nervio20. Glandulae sublinguales: Glándulas sublinguales trofaríngeo latera] cervical

28

Page 26: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

BECERRO

Disección de la cabeza y cuello.Vista desde la izquierda. Cuarto plano

Figura 16

1. Ai. temporalis, processus coronoideus mandi- 15. Ai. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo 30. A. carotis externa: Arteria carótida externabulae, a. m axillaris: Músculo temporal, apófi­ 16. Venter rostralis mi. digastrici: Vientre rostral 31. A. facialis, n. hypoglossus: Arteria facial, ner­sis coronoides de la mandíbula, arteria maxilar del músculo digastrico vio hipogloso

2. Ai. pterygoideus lateralis: Músculo pterigoideo 17. Venter caudalis mi. digastrici: Vientre caudal 32. A. lingualis. ductus mandibularis: Arteria lin­lateral del músculo digàstrico gual, conducto mandibular

3. Ai. pterygoideus m edialis: Músculo pterigoideo 18. Ai. splenius: Músculo esplenio 33. N. lingualis: Nervio lingualmedial 19. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo de 34. Stylohyoideum, a. auricularis caudalis: Estilo-

4. A. et n. buccalis, v. profunda facie i: Arteria y la cabeza hioides, arteria auricular caudalnervio bucales, vena profunda de la cara 20. Ai. rectus capitis lateralis: Músculo recto late­ 35. Discus articularis, rami ni. mandibularis: Dis­

5. Ai. tensor veli palatini: Músculo tensor del velo ral de la cabeza co articular, ramos del nervio mandibulardel paladar 21. Ai. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuo 36. Lnn. retropharyngei m ediales: Linfonódulos re-

6. Ai. levator veli palatini: Músculo elevador del craneal de la cabeza trofaríngeos medialesvelo del paladar 22. Ai. rectus capitis ventralis, ramus dorsalis ni. 37. A. thyroidea cranialis: Arteria tiroidea craneal

7. Ai. stylopharyngeus caudalis: Músculo estilofa- accessorrii: Músculo recto ventral de la cabeza. 38. Glandula thyroidea: Glándula tiroidesríngeo caudal ramo dorsal del nervio accesorio 39. V. thyroidea, glandula parathyroidea: Vena ti­

8. Ai. palatopharyngeus et m. pterygopharyngeus: 23. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza roidea, glándula paratiroidesMúsculo palatofaríngeo y músculo pterigofa- 24. Ai. stylohyoideus: Músculo estilohioideo 40. Esophagus: Esófagoríngeo 25. Ai. sternothyroideus: Músculo estemotiroideo 41. Trachea: Tráquea

9. Ai. masseter: Músculo masetero 26. Ai. cricothyroideus: Músculo cricotiroideo 42. Processus transversus atlantis (ala atlantis):10. Ai. hvoglossus: Músculo hiogloso 27. Ai. thyrohyoideus: Músculo tirohioideo Apófisis transversa del atlas (ala del atlas)11. Ai. styloglossus: Músculo estilogloso 28. Ai. sternohyoideus et m. om ohyoideus: Múscu­ 43. Rami nervorum cervicalium: Ramos de nervios12. Ai. mylohyoideus: Músculo milohioideo los esternohioideo y omohioideo cervicales13. Ai. genioglossus: Músculo geniogloso 29. A. carotis communis, truncus vagosympaticus: 44. Glandula mandibularis: Glándula mandibular14. Ai. geniohyoideus: Músculo geniliioideo Arteria carótida común, tronco vagosimpàtico

29

Page 27: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Sección sagital de la cabeza en el plano medioBECERRO

Figura 17

1. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal 25. Lingua (m. genioglossus): Lengua (músculo ge- 47. M. rectus capitis dorsalis major: Músculo recto2. Concha nasalis m edia: Concha nasal media niogloso) dorsal mayor de la cabeza3. Concha nasalis ventralis: Concha nasal ventral 26. M. geniohyoideus: Músculo genihioideo 48. M. obliquus capitís caudalis: Músculo oblicuo4. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral 27. M. m ilohyoídeus: Músculo milohioideo caudal de la cabeza5. Meatus nasi m edius: Meato nasal medio 28. Ostium pharyngeum tubae audítivae: Orificio 49. M. longus capitís (dexter): Músculo largo de la6. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal faríngeo de la trompa auditiva cabeza (derecho)7. Laberynthus ethm oidalis: Laberinto etmoidal 29. Cavum pharyngis: Cavidad faríngea 50. M. longus capitís (sinister): Músculo largo de la8. Os nasale: Hueso nasal 30. Palatum m olle (glandulae palatinae): Paladar cabeza (izquierdo)9. Sinus frontalis rostralis: Seno frontal rostral blando (glándulas palatinas) 51. Ln. retropharyngeus m edialis: Linfonódulo re-

10. Sinus frontalis caudalis: Seno frontal caudal 31. Epiglottis: Epiglotis trofaríngeo medial11. Os frontale: Hueso frontal 32. M. hyoepíglotticus: Músculo hioepiglótico 52. M. rectus capítis ventralis. cavum articulatio-12. Mandíbula: Mandíbula 33. M. om ohyoideus: Músculo omohioideo nis atlantooccipitalis: Músculo recto ventral de13. Os occipitale: Hueso occipital 34. Glandula mandibularis: Glándula mandibular la cabeza, cavidad de la articulación atlantooc­14. Os (basi- et pre-) sphenoidale: Huesos basiesfe- 35. Cartílago thyroidea: Cartílago tiroides cipital

noides y preesfenoides 36. M. stem ohyoideus: Músculo esternohioideo 53. M. longus colli: Músculo largo del cuello15. Processus palatinus m axillae (palatum du­ 37. Palear (plica ventralis collis): Papada (pliegue 54. Esophagus: Esófago

rum): Apófisis palatina del maxilar (paladar ventral del cuello) 55. Hemispherium cerebrí: Hemisferio cerebralduro) 38. Cavum laryngis: Cavidad laríngea 56. Sinus sagittalis, corpus callosum : Seno sagital,

16. Sinus palatinus: Seno palatino 39. Plica vocalis: Pliegue vocal cuerpo calloso17. 17’. Atlas: Atlas 40. Cartílago crícoidea: Cartílago cricoides 57. Fornix: Fómix18. Axis: Axis 41. Cartílago arytenoidea: Cartílago aritenoides 58. A dhesío interthalam ica: Adhesión intertalá-19. Basihyoideum : Basihioides 42. Trachea: Tráquea mica20. M. dílator naris apicalis: Músculo dilatador api­ 43. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca 59. Chiasma opticum: Quiasma óptico

cal de la nariz 44. Membrana atlantooccipitalis dorsalis: Mem­ 60. Cerebellum: Cerebelo21. Glandulae nasolabíales: Glándulas nasolabiales brana atlantooccipital dorsal 61. Hypophysis: Hipófisis22. Dens incisivus: Dientes incisivos 45. M. rectus capitís dorsalis minor: Músculo rec­ 62. M esencephalon: Mesencèfalo23. Glandulae labiales: Glándulas labiales to dorsal menor de la cabeza 63. Médulla oblongata: Me'dula oblongada24. Recessus sublingualis cavi orís proprií: Receso 46. M. trapezius et m. splenius: Músculo trapecio 64. Medulla spinalis: Medula espinal

sublingual de la cavidad oral y músculo esplenio

30

Page 28: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección de la sección sagital de la cabeza en el plano medioBECERRO

Figu ra 18

i. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal 20. Papillae conicae buccales: Papilas bucales có­ 33. N. glossopharyngeus: Nervio glosofaríngeo2. Concha nasalis m edia: Concha nasal media nicas 34. M. stylohyoideus, truncus linguofacíalis: Mús­3. Concha nasalis ventralis: Concha nasal ventral 21. Dens prem olares 1decidui): Dientes premolares culo estilohioideo, tronco linguofacial4. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral (deciduo) 35. V. língualis. n. hípoglossus: Vena lingual, ner­5. Meatus nasi m edius: Meato nasal medio 22. Dens molaris I: Primer diente molar vio hiplogoso6. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal 23. Os hyoídeum : Hueso hioides 36. ¿V. et a. língualis: Nervio y arteria linguales7. Os nasale: Hueso nasal 24. M. levator veli palatini: Músculo elevador del 37. Glandulae sublinguales, ductus mandibularís:8. Sinus frontalis: Seno frontal velo del paladar Glándulas sublinguales, conducto mandibular9. Cartílago septi nasi: Cartílago del septo de la 25. M. tensor veli palatini: Músculo tensor del velo 38. M. mylohyoideus: Músculo milohioideo

nariz del paladar 39. Glandula mandibularís: Glándula mandibular10. Os frontale: Hueso frontal 26. M. pterygoideus: Músculo pterigoideo 40. V. jugularís externa: Vena yugular externa11. Os occípitale: Hueso occipital 27. Venter caudalis mi. digastrici, n. accessorius: 41. Hemíspherium cerebri: Hemisferio cerebral12. Os (basi- et pre-l sphenoidale: Huesos basiesfe- Vientre caudal del músculo digàstrico, nervio 42. Ventriculus lateralis encephali: Ventrículo la­

noides y preesfenoides accesorio teral del encéfalo13. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital 28. N. hypoglossus, ln. retropharyngeus lateralis: 43. Ventriculus tertius encephali: Tercer ventrícu­14. Processus palatinus m axillae: Apófisis palati­ Nervio hipogloso, linfonódulo retrofaríngeo la­ lo del encéfalo

na del maxilar teral 44. Tectum m esencephali (corpora quadrigem i­15. Lamina horizontalis ossis palatini: Lámina ho­ 29. N. laryngeus craniales: Nervio laríngeo craneal na): Techo del mesencefalo (cuerpos cuadrigé-

rizontal del hueso palatino 30. N. vagus, a. occipitalis: Nervio vago, arteria oc­ minos)16. Túnica mucosa nasi: Túnica mucosa de la cipital 45. Cerebellum: Cerebelo

nariz 31. A. carotis communis, truncus sympathícus: Ar­ 46. Medulla oblongata: Médula oblongada17. Sinus palatinus: Seno palatino teria carótida común, tronco simpático 47. Sinus cavernosus: Seno cavernoso18. Mandíbula: Mandíbula 32. Ganglion cervicale craniale: Ganglio cervical 48. Dura mater: Duramadre19. Bugae palatínae: Rugosidades palatinas craneal

31

Page 29: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

VAQUILLA

Topografía esquelética de las arterias de la cabeza. Vasos superficiales vistos desde la izquierda. Dibujada a partir de una muestra sometida a corrosión

Figura 19

1. A. carotis communis: Arteria carótida común 16.2. A. carotis externa: Arteria carótida externa3. A. occipitalis: Arteria occipital4. A. palatina ascendens: Arteria palatina ascen­ 17.

dente5. Truncus linguofacialis: Tronco linguofacial 18.6. A. tacialis: Arteria facial7. A. lateralis nasi: Arteria lateral de la nariz 19.8. A. submentalis: Arteria submentoniana9. A. labialis inferior superficialis: Arteria labial 20.

inferior superficial 21.10. A. labialis inferior profunda: Arteria labial in­

ferior profunda 22.11. A. labialis superior: Arteria labial superior 23.12. A. infraorbitalis: Arteria infiraorbitaria 24.13. A. malaris: Arteria malar 25.14. A. dorsalis nasi: Arteria dorsal de la nariz15. A. auricularis caudalis: Arteria auricular 26.

caudal

Ratni m asseterici (a. carotidis extem ae et a. fa ­cialis): Ramas masetéricas (de la arteria caróti­da externa y arteria facial)Ramus pterygoideus a. m asillante Rama pteri- goidea de la arteria maxilar A. temporalis superficialis: Arteria temporal superficialRamus parotideus a. carotidis extem ae: Rama parotídea de la arteria carótida externa A. auricularis rostralis: Arteria auricular rostral Ramus auricularis m edialis: Rama auricular medialRami frontalis: Ramas frontales A. cornualis: Arteria cornual Ramus lacrimalis: Rama lagrimal A. palpebralis superior lateralis: Arteria palpe- bral superior lateralA. transversa fac ie i: Arteria transversa de la cara

27. A. buccalis: Arteria bucal28. A. supraorbitalis: Arteria supraorbitaria29. A. m asseterica: Arteria masetérica30. Ramus bulbi (a. ciliaris posterioris): Rama bul-

bar (de la arteria ciliar posterior)31. A. mentalis: Arteria mentoniana32. A. palpebralis inferior m edialis: Arteria palpe-

bral inferior medial33. Ramus occipitalis a. occipitalis: Rama occipital

de la arteria occipital34. Ramus sternocleidom astoideus a. carotis com ­

munis: Rama esternocleidomastoidea de la ar­teria carótida común

35. A. spinalis ventralis: Arteria espinal ventral36. A. thyroidea cranialis: Arteria tiroidea craneal37. Ramus laryngeus caudalis a. thyroideae cra­

nialis: Rama laríngea caudal de la arteria tiroi­dea craneal

38. A. stylomastoidea: Arteria estilomastoidea

32

Page 30: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

VAQUILLA

Topografía esquelética de las arterias de la cabeza. Vasos profundos vistos desde la izquierda, después de haber extirpado el arco cigomático y la mitad izquierda de la mandíbula. Sólo se ilustran las arterias del lado izquierdo. Dibujado a partir de una muestra sometida a corrosión

Figura 20

1. A. carotis communis: Arteria carótida común2. A. carotis externa: Arteria carótida externa3. A. occipitalis: Arteria occipital4. A. palatina ascendens: Arteria palatina ascen­

dente5. Truncus linguofacialis: Tronco linguofacial6. A. facia lis: Arteria facial7. Ramus glandularis: Rama glandular8. A. lingualis: Arteria lingual9. A. sublingualis: Arteria sublingual

10. A. profunda linguae: Arteria profunda de la lengua

11. fíam us communicans ad a. sublingualem dex- tram: Rama comunicante a la arteria sublingual derecha

12. A. infraarbitalis: Arteria infraorbitaria13. A. malarís: Arteria malar14. A. dorsalis nasi: Arteria dorsal de la nariz15. A. auricularís caudalis: Arteria auricular caudal

16. Ramus massetericus: Rama maseterica 28.17. Ramus pterygoideus: Rama pterigoidea 29.18. A. temporalis superficialis: Arteria temporal

superficial 30.19. Ramus parotideus: Rama parotidea20. A. auricularis rostralis: Arteria auricular rostral21. Ramus auricularis m edialis: Rama auricular 31.

medial 32.22. A. transversa facie i: Arteria transversa de la

cara23. Ramus occipitalis a. occipitalis: Rama occipital 33.

de la arteria occipital 34.24. A. alveolaris inferior: Arteria alveolar inferior25. Rami pterygoidei (a. maxillaris et a. buccalis): 35.

Ramas pterigoideas (de la arteria maxilar y dela arteria bucal) 36.

26. Ramus pterygoideus a. facia lis: Rama pterigoi­dea de la arteria facial 37.

27. A. buccalis: Arteria bucal 38.

A. supraorbitalis: Arteria supraorbitaria A. temporalis profunda caudalis: Arteria tem­poral profunda caudalRamus temporalis a. temporalis profundae ros­tralis: Rama temporal de la arteria temporal pro­funda rostralA. maxillaris: Arteria maxilar Ramus rostralis a. maxillaris ad rete m irabile epidurale rostrale: Rama rostral de la arteria maxilar a la rete mirabile epidural rostral A. ophtalmica externa: Arteria oftàlmica extema Aa. ciliares posteriores longae: Arterias ciliares posteriores largasA. ethm oidalis externa: Arteria etmoidal ex­ternaRete m irabile ophtalmicum: Rete mirabile of­tálmicaRami dorsales linguae: Ramas linguales dorsales A. m asseterica: Arteria masetérica

33

Page 31: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Sección transversal de la cabeza a nivel del primer premolar.Vista rostral de la sección

1. Os nasale: Hueso nasal 14. M. levator labii superioris, m. caninus et m. de­ 23. V. sublingualis, m. geniohyoideus: Vena sub2, 3. Sinus conchae nasalis ventralis: Seno de la pressor labii superioris: Músculo elevador del lingual, músculo genihioideo

concha nasal ventral labio superior, músculo canino y músculo de­ 24. A. sublingualis, ductus mandibularis: Arteria2. Sinus partis dorsalis conchae ventralis: Seno presor del labio superior sublingual, conducto mandibular

de la parte dorsal de la concha ventral 15. A. et n. infraorbitalis: Arteria y nervio infraor- 25. N. lingualis m. digastricus: Nervio lingual3. Sinus partis ventralis conchae ventralis: Seno bitarios músculo digástrico

de la parte ventral de la concha ventral 16. A. lateralis nasi, ramus buccalis dorsalis ni. f a ­ 26. A. et n. alveolaris inferior: Arteria y nervio al4. Apertura m axillopalatina sinus maxillaris: cialis: Arteria lateral de la nariz, ramo bucal vedares inferiores

Abertura maxilopalatina del seno maxilar dorsal del nervio facial 27. Plexus venosi nasales: Plexos venosos nasales5. Cartílago septi nasi: Cartílago del septo de la 17. M. zygomaticus: Músculo cigomático 28. Recessus sublingualis lateralis: Receso sublin­

nariz 18. A. et v. labialis superior: Arteria y vena labia­ gual lateral6. Vomer: Vómer les superiores 29. Corpus linguae: Cuerpo de la lengua7. Processus palatínus m axillae: Apófisis palati­ 19. Pars m olaris mi. buccinatoris: Parte molar del 30. A. et v. lingualis: Arteria y vena linguales

na del maxilar músculo buccinador 31. M. hyoglossus: Músculo hiogloso«. Tunica m ucosa palati: Mucosa palatina 20. Pors buccalis mi. buccinatoris et m. depressor 32. M. genioglossus: Músculo geniogloso9. Dens prem olaris 11 superior: Segundo diente lab ii inferioris: Parte bucal del músculo bucci­ 33. Glandulae sublinguales, m. m ylohyoideus

premolar superior nador y músculo depresor del labio inferior Glándulas sublinguales, músculo milohioideo10. Dens premolaris II inferior: Segundo diente 21. A. labialis inferior profunda, v. labialis infe­ 34. Glandulae buccales dorsales: Glándulas buca

premolar inferior rior: Arteria labial inferior profunda, vena la­ les dorsales11. Mandibula: Mandíbula bial inferior 35. Glandulae buccales ventrales: Glándulas bucai12. V. dorsalis nasi, ductus nasolacrim alis: Vena 22. A. labialis inferior superficialis, ramus buc­ les ventrales

dorsal de la nariz, conducto nasolagrimal calis ventralis ni. fa c ia lis : Arteria labial infe­ 36. Vestibulum buccale: Vestíbulo de la boca13. V. angularis oculi. m. levator nasolabialis: Vena rior superficial, ramo bucal ventral del nervio 37. M. cutaneus faciei, n. buccalis: Músculo cutái

angular del ojo, músculo elevador nasolabial facial neo de la cara, nervio bucal

34

Page 32: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Sección transversal de la cabeza a nivel del último molar.Vista rostral de la sección

Figura 22

1. Os nasale: Hueso nasal2. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal3. Meatus nasi m edius: Meato nasal medio4. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral5. Cartílago septi nasi: Cartílago del septo de la

nariz6. Plexus venosi nasales: Plexos venosos nasales7. Sinus conchae dorsalis: Seno de la concha dor­

sal8. Sínus conchae ventralis: Seno de la concha

ventral9. Canalis infraorbitalis: Canal infraorbitario

10. Sinus m axillaris: Seno maxilar11. N. et a. infraorbitalis: Nervio y arteria infraor-

bitarios12. Lamina infraorbitalis: Lámina infraorbitaria13. Sinus palatinus: Seno palatino14. Os palatinum: Hueso palatino15. Maxílla: Maxilar16. Tunica m ucosa palati: Túnica mucosa palatina17. Dens m olaris II superior: Segundo diente molar

superior18. Vestíbulum buccale: Vestíbulo de la boca19. Dens m olaris II inferior: Segundo diente molar

inferior20. Recessus sublingualis lateralis: Receso sublin­

gual lateral21. Mandíbula: Mandíbula22. Medulla ossís flava: Médula ósea amarilla

23. M. malarís: Músculo malar24. M. masseter: Músculo masetero25. Glandulae buccales dorsales: Glándulas buca­

les dorsales26. Ductus parotideus, v. facialis: Conducto parotí-

deo, vena facial27. Ramus buccalis dorsalis ni. facialis, a. facialis:

Ramo bucal dorsal del nervio facial, arteria facial28. Pars m olaris mi. buccinatoris: Parte molar del

músculo buccinador29. V. labialis inferior, a. labialis inferior profun­

da: Vena labial inferior, arteria labial inferior profunda

30. Glandulae buccales ventrales: Glándulas buca­les ventrales

31. Pars buccalis mi. buccinatoris et m. depressor labii inferioris: Parte bucal del músculo bucci­nador y músculo depresor del labio inferior

32. A. labialis inferior superficialis, m mus bucca­lis ventralis ni. facialis: Arteria labial inferior

superficial, ramo bucal ventral del nervio fa­cial

33. M. cufoneus faciei: Músculo cutáneo de la cara34. A. palatina major: Arteria palatina mayor35. Corpus linguae: Cuerpo de la lengua36. M. hyoglossus: Músculo hiogloso37. M. genioglossus, a. lingualis: Músculo genio-

gloso, arteria lingual38. V. lingualis, n. hypoglossus: Vena lingual, ner­

vio hipogloso39. M. digastricus: Músculo digàstrico40. M. geniohyoideus: Músculo genihioideo41. M. mylohyoideus: Músculo milohioideo42. N. lingualis, ductus mandibularis: Nervio lin­

gual, conducto mandibular43. A. et n. alveolaris inferior, m. styloglossus: Ar­

teria y nervio alveolares inferiores, músculo es- tilogloso

44. V. angularis oculi, ductus nasolacrim alis: Vena angular del ojo, conducto nasolagrimal

35

Page 33: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Sección transversal de la cabeza a nivel de los límites rostralesde la cavidad orbitaria. Vista rostral de la sección

Figura 23

1. Sinus frontalis rostralis: Seno frontal rostral2. Ijibyrinthus ethm oidalis: Laberinto etmoidal3. Lamina perpendicularis ossis ethm oidalis: Lá­

mina perpendicular del hueso etmoides4. Plexus venosi: Plexo venoso5. M. frontalis, v. frontalis: Músculo frontal, vena

frontal6. Os zygomaticum: Hueso cigomático7. Sinus maxillaris: Seno maxilar8. Os palatinum: Hueso palatino9. Sinus palatinus: Seno palatino

10. Choana: Coana11. Septum nasi: Septo de la nariz12. M. m asseter: Músculo masetero13. M. pterygoideus: Músculo pterigoideo14. Pars m olaris mi. buccínatoris: Parte molar del

músculo buccinador15. Venter rostralis mi. digastrici: Vientre rostral

del músculo digàstrico16. Mm. geniohyoidei: Músculos genihioideos17. Hadix linguae: Raíz de la lengua

18. Os hyoideum lepihyoideum et stylohyoi- deum): Hueso hioides (epihioides y estilohioi- des)

19. M. styloglossus: Músculo estilogloso20. A. et v. lingualis: Arteria y vena linguales21. N. hypoglossus, ductus mandibularis: Nervio

hipogloso. conducto mandibular22. A. et v. facialis, n. parotideus: Arteria y vena

faciales, nervio parotídeo23. Ductus parotideus, ramus buccalis ventralis ni.

facia lis: Conducto parotídeo, ramo bucal ven­tral del nervio facial

24. .A ., v. et n. alveolaris inferior: Arteria, vena ynervio alveolares inferiores

25. Ramus buccalis dorsalis ni. facia lis: Ramos bu­cales dorsales del nervio facial

26. A. et n. buccalis, v. profunda facie i: Arteria y nervio bucales, vena profunda de la cara

27. N. lingualis: Nervio lingual28. A. sphenopalatina, n. pterygopalatínus: Arte­

ria esfenopalatina, nervio pterigopalatino

29. A., v. et n. infraorbitalis: Arteria, vena y nervio infraorbitarios

30. Glandulae palatinae: Glándulas palatinas31. Isthmus faucium : Istmo de las fauces32. M. stylohyoideus, glandula mandibularis: Mús­

culo estilohioideo, glándula mandibular33. N. palatinus major, glandulae buccales: Nervio

palatino mayor, glándulas bucales34. M. cutaneus faciei: Músculo cutáneo de la cara35. Bulbus oculi: Globo ocular36. M. orbicularis oculi: Músculo orbicular del

ojo37. A. malaris, cartílago et glandula palpebrae ter-

tiae: Arteria malar, cartílago y glándula del ter­cer párpado

38. M. obliquus bulbi ventralis, periorbita: Mús­culo oblicuo ventral del globo ocular, perior­bita

39. Palpebra superior: Párpado superior40. Palpebra inferior: Párpado inferior41. M andíbula: Mandíbula

36

Page 34: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Sección transversal de la cabeza a nivel de la apófisis coronoidesde la mandíbula. Vista rostral de la sección

Figura 24

1. Sinus frontalis rostralis: Seno frontal rostral

2. Canalis supraorbitalis: Canal supraorbitario

3. Crista pterygoídea: Cresta pte- rigoidea

4. Corpus ossis presphenoídalis:Cuerpo del hueso preesfonoides

5. Processus pterygoideus ossis basisphenoidalis, n. maxilla- ris, ostium pharyngeum tubae:Apófisis pterigoides del hueso basiesfenoides, nervio maxilar, orificio faríngeo de la trompa

6. Arcus zygomaticus: Arco cigo- mático

7. Mandíbula: Mandíbula8. Stylohyoideum, m. digastricus: Estilohioides.

músculo digástrico9. 10. M. temporalis: Músculo temporal

11. Pars profunda mi. masseteris: Parte profunda del músculo masetero

12. Pars superficialís mi. masseteris: Parte superfi­cial del músculo masetero

13. M. pterygoideus lateralis: Músculo pterigoideo lateral

14. M pterygoideus m edialis: Músculo pterigoideo medial

15. M. frontalis: Músculo frontal16. M. hyoepiglotticus, cartílago thyroidea: Múscu­

lo hioepiglótico, cartílago tiroides17. M. hyopharyngeus: Músculo hiofaríngeo18. Thyrohyoídeum, n. hypoglossus: Tirohioides,

nervio hipogloso19. M. stylopharyngeus. a. língualís. ramus lingualis

ni. glossopharyngei: Músculo estilofaríngeo, arte­ria lingual, ramo lingual del nervio glosofaríngeo

20. M. stylohyoídeus: Músculo estilohioideo21. M. sternothyroideus: Músculo esternotiroideo22. M. om ohyoídeus et m. stem ohyoídeus: Múscu­

lo omohioideo y músculo esternohioideo23. M. stem ocephalicus, pars mandíbularis; v. fa-

cialis: Músculo esternocefálico, parte mandi­bular; vena facial

24. V. língualís, ductus parotídeus: Vena lingual, conducto parotídeo

25. JV. parotídeus, m. cutaneus fac ie i: Nervio paro­tídeo. músculo cutáneo de la cara

26. Ramus buccalís ventralís ni. facía lis: Ramo bu­cal ventral del nervio facial

27. A. facíalis, ductus mandibularís: Arteria facial, conducto mandibular

28. Glandula mandíbularis: Glándula mandibular29. Ln. mandíbularis: Linfonódulo mandibular

30.31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.39.

40.

Cavum pharyngis: Cavidad faríngea.Paríes lateralis pharyngis: Pared lateral de la faringeEpíglottís, m. thyropharyngeus: Epiglotis. mús­culo tirofaríngeoN. opticus, recessus pharyngeus: Nervio ópti­co. receso faríngeoM. levator veli palatini, v. profunda faciei: Músculo elevador del velo del paladar, vena profunda de la caraM. tensor veli palatini, v. m axillaris: Músculo tensor del velo del paladar, vena maxilar N. lingualis, ramus pterygoideus a. maxillaris: Nervio lingual, rama pterigoidea de la arteria maxilarA., v. et n. alveolaris inferior: Arteria, vena y nervio alveolares inferiores N. m ylohyoideus: Nervio milohioideo A. maxillaris, n. buccalis: Arteria maxilar, ner­vio bucalAi. retractor bulbi, n. ophtalmicus, n. oculomo- torius, n. trochlearis et n. abducens: Músculo retractor del globo ocular, nervio oftálmico.

41.

42.

43.

44.

45.

46.

47.

48.

49.

50.

nervio oculomotor, nervio troclear y nervio ab­ducensRamus zygomaticotemporalis ni. zygomatíci. v. ophtalmica externa: Ramo cigomaticotemporal del nervio cigomático, vena oftálmica externa A. et v. supraorbitalis: Arteria y vena supraor- bitariasLobus frontalis neopallí: Lóbulo frontal del neopalioTractus olfactorius rhinencephali: Tracto olfa­torio del rinencéfaloCorpus adiposum temporale: Cuerpo adiposo temporalV. frontalis (s. supraorbitalis): Vena frontal (su- praorbitaria)JV. massetericus, v. transversa facie i: Nervio masetérico, vena transversa de la cara Ramus buccalis dorsalis ni. facíalis, a. trans­versa faciei: Ramo bucal dorsal del nervio fa­cial. arteria transversa de la cara Corpus adiposum orbitale: Cuerpo adiposo or­bitarioPeriorbita: Periórbita

37

Page 35: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Sección transversal de la cabeza junto al conducto auditivo externo.Vista rostral de la sección

26. V. maxillaris, m. cutaneus faciei: Vena maxi­lar, músculo cutáneo de la cara

27. Clandula mandibularis: Glándula mandibular28. V. Hnguofacialís, m. stem ocephalicus (pars

mandibularis): Vena linguofacial, músculo es- ternocefálico (parte mandibular)

29. M. thyropharyngeus: Músculo tirofaríngeo30. Cavum pharyngis: Cavidad faríngea31. Cartílago arytenoídea: Cartílago aritenoides32. M. vocalis et ventricularís: Músculos vocal y

ventricular33. M. om ohyoideus: Músculo omohioideo34. M. sternothyroídeus: Músculo esternotiroideo35. Cartílago thyroidea, cavum laiyngis: Cartílago

tiroides, cavidad laríngea36. M. sternohyoídeus: Músculo esternohioideo37. Hemíspherium cerebri: Hemisferio cerebral38. Tectum m esencephali: Techo del mesencéfalo39. Crura (s. pedunculí1 cerebri: Pies del pedúncu­

lo cerebral (s. pedúnculo)40. Sinus sagittalis: Seno sagital41. Sinus rectus, glandula pinealís: Seno recto,

glándula pineal42. N. facialis, et n. vestibulocochlearis: Nervio fa­

cial y nervio vestibulococlear43. Sinus basilaris: Seno basilar44. A. et v. cornuaüs, ramus zygomalicotemporalís

ni. zygomaticí: Arteria y venas cornuales, ramo cigomaticotemporal del nervio cigomático

Figura 25

1. Sinus frontalis: Seno frontal2. Recessus temporalis sinus frontalis: Receso

temporal del seno frontal3. Pars petrosa ossís temporalis: Parte petrosa del

hueso temporal4. Processus styloideus ossis temporalis: Apófisis

estiloides del hueso temporal5. Tympanohyoideum: Timpanohioides6. Stylohyoideum: Estilohioides7. Pars basilaris ossis occipitalis: Parte basilar del

hueso occipital8. Bulla tympanica et cellullae tympanicae: Bulla

timpánica y celdillas timpánicas9. M. frontalis: Músculo frontal

10. M. temporalis: Músculo temporal11. A. temporalis profunda caudalis, v. temporalis

profunda: Arteria temporal profunda caudal, vena temporal profunda

12. Ramus meningeus a. auricularis rostralis, si­nus transversus: Rama meníngea de la arteria auricular rostral, seno transverso

13. M. interscutularis et m. frontoscutularis: Mús­culo interescutular y músculo frontoescutular

14. Corpus adiposum auriculae: Cuerpo adiposo auricular

15. M. zygomaticoauricularis: Músculo cigomati- coauricular

16. M. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri- cular

17. N. glossopharyngeus, m. rectus capítis ventra- lis: Nervio glosofaríngeo, músculo recto ventral de la cabeza

18. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza19. M. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo20. N. vagus, flexura hyoidea carotidis (geniculum

laterale): Nervio vago, flexura hioidea de la ca­rótida (genículo lateral)

21. A. carótís communís, ganglion cervicale cra­niale: Arteria carótida común, ganglio cervical craneal

22. M. digastrícus, tendo mí. stylohyoideí, n. hypo- glossus: Músculo digàstrico, tendón del mús­culo estilohioideo, nervio hipogloso

23. N. laryngeus cranialis: Nervio laríngeo craneal24. Glandula parotis: Glándula parótida25. N. facia lís: Nervio facial

38

Page 36: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Sección transversal de la cabeza a nivel del cuerno.Vista rostral de la sección

Figura 26

1, 2, 3. Sinus frontalis caudalis: Seno frontalcaudal.

2. Recessus cornualis sinus frontalis: Receso cor­nual del seno frontal

4. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital5. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar6. Cornu: Cuerno7. Af. temporalis: Músculo temporal8. Cartílago scutíformis: Cartílago escutiforme9. Cartílago auriculae: Cartílago auricular

10. V. auricularis cuudalís et rami a. auricularis caudalis: Vena auricular caudal y ramas de la arteria auricular caudal

11. M. scutuloaurícularís superficialis: Músculo escutuloauricular superficial

12. Ai. scutuloaurícularís profundus: Músculo es­cutuloauricular profundo

13. Cavum conchae, m. zygomaticoauricularis: Cavi­dad de la concha, músculo cigomaticoauricular

14. Corpus adíposum auriculae: Cuerpo adiposo auricular

15. Insertío mí. cleidocephalici (pars mastoidea), mi. longissimí capítís et mi. splenii: Inserción de los músculos cleidocetalico (parte mastoi­dea), longísimo de la cabeza y esplenio

16. Insertio mí. oblíquí capítís cranialis: Inserción del músculo oblicuo craneal de la cabeza

17. M. rectus capitis lateralis: Músculo recto late­ral de la cabeza

18. M. rectus capítís ventralís: Músculo recto ven­ 28. V. jugularís externa, m. om ohyoideus: Venatral de la cabeza yugular externa, músculo omohioideo

19. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza 29. Ai. sternomandíbularís: Músculo estemoman-20. Ai. digastricus: Músculo digástrico dibular21. N. accesorius: Nervio accesorio 30. M. sternohyoídeus: Músculo estemohioideo22. N. vagus. m. cricoarytenoideus dorsalís: Nervio 31. Glandula mandibularis: Glándula mandibular

vago, músculo cricoaritenoideo dorsal 32. Glandula parotis. m. cutaneus faciei: Glándula23. A. thyroidea cranialis, glandula thyroídea: Ar­ parótida, músculo cutáneo de la cara

teria tiroidea craneal, glándula tiroides 33. Esophagus: Esófago24. A. carotís communís, truncus svmpathicus: Ar­ 34. Cavum laryngís: Cavidad laríngea

teria carótida común, tronco simpático 35. Vermis cerebellí: Vermis del cerebelo25. Rami ni. laryngei recurrentis (nn. laryngeí cau­ 36. Medulla oblongata: Médula oblongada

dales): Ramos del nervio laríngeo recurrente 37. Ramus caudalis sinus transversi: Rama caudal(nervios laríngeos caudales) del seno transverso

26. Cartílago thyroídea (cornu caudale), m. cri- 38. Sínus basílaris: Seno basilarcothyroideus: Cartílago tiroides (asta caudal). 39. Cavum articulationis atlantooccípítalís: Cavi­músculo cricotiroideo dad de la articulación atlantooccipital

27. Cartílago cricoidea, m. sternothyroídeus: Cartí­ 40. Membrana fibrosa capsulae articularis: Mem­lago cricoides. músculo esternotiroideo brana fibrosa de la cápsula articular

39

Page 37: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Base de la cavidad craneal mostrando la salida de los nervios cranealesTORO

Figura 27

1. Fossa ethm oidalis: Fosa etraoidal 13. Crista galli: Crista galli 25. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis2. Chiasma opticum: Quiasma óptico 14. Foramen orbitorotundum: Agujero orbitorre- cigomática del hueso frontal3. N. oculomotoríus: Nervio oculomotor dondo 26. Sinus frontalis: Seno frontal4. N. trochlearís: Nervio troclear 15. Foramen ovale: Agujero oval 27. Septum sinuum frontalium : Septo del sen»5. N. trigeminus: Nervio trigemino 16. Fossa hypophysialis: Fosa hipofisaria frontal5a. Nn. ophtalm icus et maxillaris: Nervios oftál­ 17. Dorsum sellae: Dorso de la silla 28. Arcus zygomaticus: Arco cigomático

mico y maxilar 18. Fissura petrooccipitalis (petrobasilaris): Fisura 29. Meatus temporalis: Meato temporal5b. N. mandibularis: Nervio mandibular petrooccipital (petrobasilar) 30. Pars petrosa ossis temporalis: Parte petrosa del5c. Ganglion trigeminale: Ganglio del trigémino 19. Meatus acusticus intem us et canalis facialis: hueso temporal6. N. abducens: Nervio abducens Meato acústico interno y canal facial 31. Recessus temporalis sinus frontalis: Receso7. N. intermediofacialis: Nervio intermediofacial 20. Foramen jugidare: Agujero yugular temporal del seno frontal8. N. vestibulocochlearis: Nervio vestibulococlear 21. Canalis ni. hypoglossi: Canal del nervio hipo- 32. Canalis condylaris: Canal condilar9. N. glossopharyngeus: Nervio glosofaríngeo gloso 33. Processus paracondylaris: Apófisis paracon-

10. N. vagus: Nervio fago 22. Os frontale: Hueso frontal dilar11. N. accessorius: Nervio accesorio 23. Orbita: Órbita 34. Foramen magnum: Agujero magno12. N. hypoglossus: Nervio hipogloso 24. Hulla lacrimalis: Bulla lagrimal 35. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital

40

Page 38: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Sección horizontal de la cabeza (derecha) y disección de la cavidad orbitaria(izquierda). Se ha mantenido la duramadre en la mitad derecha de la cavidadcraneal. Se ha eliminado con mucho cuidado la arteria carótida extradural

Figura 28

1. Fossa ethm oídalis: Fosa etmoidal2. ¡V. opticus: Nervio óptico3. iV. oculomotoríus: Nervio oculomotor4. N. trochlearis: Nervio troclear5. N. trigeminus: Nervio trigémino6. N. abducens: Nervio abducens7. Al interm ediofacialis: Nervio inter-

mediofacial8. N. vestibulocochlearis: Nervio vesti-

bulococlear9. N. glossopharyngeus. rete m irabile

epidurale caudate: Nervio glosofarín- geo, rete mirabile epidural caudal

10. N. vagus: Nervio vago11. N. accessorius: Nervio accesorio12. N. hypoglossus: Nervio hipogloso13. Bulbus oculi: Globo ocular14. Periorbita: Periorbita15. V. frontalis, sinus frontalis: Vena

frontal, seno frontal16. M. rectus m edialis bulbi, n. nasoci-

liaris: Músculo recto medial del glo­bo ocular, nervio nasociliar

17. Trochlea: Tróclea18. M. obliquus dorsalis bulbi: Músculo oblicuo

dorsal del globo ocular19. M. retractor bulbi: Músculo retractor del globo

ocular20. M. rectus dorsalis bulbi: Músculo recto dorsal

del globo ocular21. M. rectus lateralis bulbi, a. supraorbitalis, n.

lacrim alis: Músculo recto lateral del globo ocu­lar, arteria supraorbitaria, nervio lagrimal

22. N. et v. supraorbitalis: Nervio y vena supraorbita- rios

23. Glandula lacrimalis: Glándula lagrimal24. Ramus zygomaticotemporalis ni. zygomatici, v.

ophtalm ica externa, a. temporalis superficialis: Ramo cigomaticotemporal del nervio cigomá- tico, vena oftálmica externa, arteria temporal superficial

25. A. temporalis profunda rostralis, v. temporalis profunda: Arteria temporal profunda rostral, vena temporal profunda

26. Ramus meningeus a. auricularis rostralis, si­nus transversus: Rama meníngea de la arteria auricular rostral, seno transverso

27. R am as caudalis sinus transversi, a. condylaris: Rama caudal del seno transverso, arteria con- dilar

28.

29.

30.31.

32.

33.34.

35.

36.

37.

M. levator palpebrae superíoris: Músculo ele­ 38. Os frontale: Hueso frontalvador del párpado superior 39. Septum sinun frontalium : Septo del senoM. orbicularis oculi, corpus adiposum extrape- frontalriorbitale: Músculo orbicular del ojo, cuerpo 40. Processus zvgomaticus ossís frontalis: Apófisisadiposo extraperiorbitario cigomática del hueso frontalM. temporalis: Músculo temporal 41. Crista gallí: Crista galliA. carotis interna (s. cerebralis): Arteria caróti­ 42. Processus zygomatícus ossís temporalis: Apófi­da interna (cerebral) sis cigomática del hueso temporalRete m irabile epidurale roslrale, hypophysis ce­ 43. Tentorium cerebelli m em branaceum : Tiendarebri: Rete mirabile epidural rostral, hipófisis membranácea del cerebeloA. meníngea m edía: Arteria meníngea media 44. Processus zygomatícus ossis frontalis: ApófisisA. vertebralís, dura mater: Arteria vertebral, du­ cigomática del hueso frontalramadre 45. Fossa piriformis: Fosa piriformeCorpus adiposum íntraperiorbitale: Cuerpo adi­ 46. Pars petrosa ossis temporalis: Parte petrosa delposo intraperiorbitario hueso temporalCorpus adiposum auriculae: Cuerpo adiposo 47. Condylus occipitalis: Cóndilo occipitalauricular 48. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilarCartílago auriculae et mm. auriculares: Cartíla­ 49. Processus coronoídeus m andíbulae: Apófisisgo auricular y músculos auriculares coronoides de la mandíbula

41

Page 39: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Venas de la cavidad craneal y de la cavidad ocular. Vista dorsal. Se ha mantenido la duramadre en la mitad derecha de la cavidad craneal. (Adaptada de Dennstedt.)

Figura 29

1. Bulbus oculi: Globo ocular 11. V. supraorbitalis: Vena supraorbitaria 21. N. opticus: Nervio óptico2. M. rectus bulbi dorsalis: Musculo recto dorsal 12. V. ophtalm ica externa: Vena oftalmica externa 22. N. abducens: Nervio abducens

del globo ocular 13. V. temporalis profunda: Vena temporal profunda 23. N. oculomotorius: Nervio oculomotor3. M. obliquus bulbi dorsalis: Musculo oblicuo 14. Plexus ophtalmicus: Plexo oftalmico 24. N. trigeminus Inn. ophtalm icus et maxillaris):

dorsal del globo ocular 15. Tentorium cerebelli: Tienda del cerebelo Nervio trigémino (nervios oftálmico y maxilar)4. Glandula lacrimalis: Glandula lagrimal 16. Sinus iritercavernosus rostralis: Seno interca- 25. A. carotis cerebralis: Arteria carótida cerebral5. Os frontale: Hueso frontal vemoso rostral 26. 27. Sinus petrosas dorsalis: Seno petroso dorsal6. Sinus frontalis: Seno frontal 17. Sinus intercavernosus caudalis: Seno interca- 27. Orificium sinus petrosi dorsalis: Abertura del7. Fossa ethm oidalis: Fosa etmoidal vemoso caudal seno petroso dorsal8. Crista galli: Crista galli 18. Sinus basilaris: Seno basilar 28. Rani us caudalis sinus transversi: Rama caudal9. V. frontalis: Vena frontal 19. V. occipitalis: Vena occipital del seno transverso

10. Introitus v. frontalis ad canalem supraorbita- 20. Sinus cavernosas et rete m irabile epidurale 29. fíamus rostralis sinus transversi: Rama rostrallem : Entrada de la vena frontal en el canal su- rostrale: Seno cavernoso y rete mirabile epidu­ del seno transversopraorbitario ral rostral 30. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital

42

Page 40: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección de la cabeza. Vista ventralTORO

Figura 30

3.4.5.6 .

7.

8 .

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.17.18.

19.

20. 21. 22 .23.24.

Ai. sternocephalicus, pars mandibularis: Mús­culo esternocefálico, parte mandibular Ai. sternocephalicus, pars m astoidea: Músculo esternocefàlico, parte mastoidea Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo Ai. sternothyroideus: Músculo esternotiroideo Ai. om ohyoideus: Músculo omohioideo M. masseter: Músculo masetero Ai. digastricus (venter rostralis): Músculo di­gàstrico (vientre rostral)Ai. mylohyoideus, pars caudalis: Músculo mi- lohioideo, parte caudalAi. mylohyoideus, pars rostralis: Músculo mi- lohioideo. parte rostralAi. depressor labii inferioris: Músculo depresor del labio inferiorPars buccalis mi. buccinatoris: Parte bucai del músculo buccinadorAi. orbicularis oris: Músculo orbicular de la bocaAi. cervicoauricularis profundus m ajor: Múscu­lo cervicoauricular profundo mayor Ai. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri- cularAi. zygomaticoauricularis: Músculo cigomati- coauricularGianduia parotis: Glándula parótida Gianduia mandibularis: Glándula mandibular V. linguofacialis, ramus buccalis ventralis ni. facia lis: Vena linguofacial, ramo bucal ventral del nervio facialDuctus et n. parotideus: Conducto y nervio pa- rotideosLn. mandibularis: Linfonódulo mandibularA. facia lis: Arteria facialCornu: CuernoAurícula: OrejaM andíbula: Mandíbula

43

Page 41: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Base del encéfalo, que muestra el origen de los nervios craneales y el aporte sanguíneo al encéfalo

Figura 31

1. Bulbus olfactorius: Bulbo olfatorio 11.2. N. opticus: Nervio óptico 11’.3. N. oculomotoríus: Nervio oculomotor4. N. trochlearis: Nervio troclear 12.5. ¿V. trigeminus: Nervio trigémino 13. 5’. Radix motoria ni. trigemini: Raíz motora del ner­

vio trigémino 14.5". Radix sensoria ni. trigemini: Raíz sensitiva del

nervio trigémino 15.6. N. abducens: Nervio abducens 16.7. N. intermediofacialis: Nervio intermediofacial8. N. vestibulocochlearis: Nervio vestibulococlear 17.9. N. glossopharyngeus: Nervio glosofaríngeo 18.

10. N. vagus: Nervio vago 19.

iV. accesorius: Nervio accesorioRadix spinalis ni. accessoríi: Raíz espinal delnervio accesorioN. hypoglossus: Nervio hipoglosoTractus olfactorius m edialis: Tracto olfatoriomedialTractus olfactorius lateralis: Tracto olfatorio lateralTrigonum olfactorium: Trígono olfatorio Substantia perforata rostralis: Sustancia perfo­rada rostralLobus piriformis: Lóbulo piriforme Chiasma opticum: Quiasma óptico Tractus opticus: Tracto óptico

20. Recessus neurohypophysialis: Receso neurohi- pofisario

21. Corpus m am illare: Cuerpo mamilar22. Fossa intercruralis: Fosa interpeduncular23. Crus cerebri: Piel del pedúnculo cerebral24. Pons: Puente25. Corpus trapezoídeum : Cuerpo trapezoide26. Pyramis meduUae oblongatae: Pirámide de la

médula oblongada27. Fissura longitudinalis cerebri: Fisura longitudi­

nal del cerebro28. Sulcus rhinalis lateralis: Surco rinal lateral29. Sulcus lobi piriform is: Surco del lóbulo piri­

forme30. Tela choroidea ventriculi quarti: Tela coroidea

del cuarto ventrículo31. Cerebellum: CerebeloA. A. carotis interna (cerebralis): Arteria carótida

interna (cerebral)B. A. cerebri rostralis: Arteria cerebral rostralC. A. communicans caudalis: Arteria comunican­

te caudalD. A. ethm oidalis interna: Arteria etmoidal in­

ternaE. A. meníngea rostralis: Arteria meníngea rostralF. A. cerebri m edia: Arteria cerebral mediaG. A. choroidea rostralis: Arteria coroidea rostralH. A. cerebri caudalis: Arteria cerebral caudalJ. A. cerebelli rostralis: Arteria cerebelosa rostralK. A. cerebelli caudalis: Arteria cerebelosa caudalL. A. basilaris cerebri: Arteria basilar cerebralM. A. cerebri rostralis: Arteria cerebral rostral

44

Page 42: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Vista dorsal del encéfalo

Figura 32

1. Bulbus olfactorius: Bulbo olfa torio

2. Fissura longitudinalis cerebri:Fisura longitudinal del cerebro

3. Sulcus coronalis: Surco coronal4. Fissura sylvio: Fisura silviana5. Sulcus suprasylvius medius:

Surco suprasilviano medio6. Sulcus endomarginalis: Surco

endomarginal7. Sulcus marginalis: Surco mar­

ginal8. Sulcus ectomarginalis: Surco ec-

tomarginal9. Sulcus suprasylvius rostralis:

Surco suprasilviano rostral10. Polus rostralis: Polo rostral11. Gyrus ectomarginalis medius:

Circunvolución ectomarginal me­dia

TORO

Sección sagital del encéfalo

TORO

12. Gyrus occipitalis (polus caudalis neopalli): Circunvolución occi­

pital (polo caudal del neopaiioj13. Gyrus ectomarginalis medius

(pars lateralis): Circunvolución ectomarginal media (parte late­ral)

14. Gyrus ectosylvius caudalis: Cir­cunvolución ectosilviana caudal

15. Sulcus suprasylvius caudalis: Surco suprasilviano caudal

16. Sulcus obliquus: Surco oblicuo17. Fissura transversa cerebri: Fisu­

ra transversa del cerebro18. Vermis cerebelli: Vermis del ce­

rebelo19. Hemispberium cerebelli: Hemis­

ferio del cerebelo20. M edulla oblongata: Médula

oblongada

13. Crus cerebri: Piel del pedúnculo cerebral14. Pons: Puente15. Ventriculus quartus encephali: .Cuarto ventrí­

culo del encéfalo16. Medulla oblongata: Médula oblongada17. Velum m edullare rostrale: Velo medular ros­

tral18. Velum medullare caudale: Velo medular caudal19. Recess us tegminis ventricui quarti: Receso del

techo del cuarto ventrículo20. Bulbus olfactorius: Bulbo olfatorio21. Chiasma opticum: Quiasma óptico22. N. opticus (dexter): Nervio óptico (derecho)23. Recessus neurohypophysialis (recessus infun-

dibuli): Receso neurohipofisario (receso infun­dibular)

24. Corpus m amillare: Cuerpo mamilar

Figura 33

1. Corpus callosum : Cuerpo calloso2. Septum telencephali: Septo del telencéfalo3. Fornix: Fórnix4. Tela choroidea ventriculi tertii: Tela coroidea

del tercer ventrículo5. Corpus pineale: Cuerpo pineal6. Foramen interventriculare: Agujero interventri­

cular

7. A dhesio interthalam ica: Adhesión intertalá- mica

8. Commissure rostralis: Comisura rostral9. Lamina terminalis grísea: Lámina terminal gris

10. Tectum m esencephali: Techo del mesencèfalo11. Ventriculus tertius: Tercer ventrículo12. Aqueductus m esencephali: Acueducto del me­

sencèfalo

25. Neurohypophysis: Neurohipófìsis26. Adenohypophysis: Adenohipófisis27. Truncus rostralis arboris vitae: Tronco rostral

del árbol de la vida28. Truncus caudalis arboris vitae: Tronco caudal

del árbol de la vida29. Plexus choroideus ventriculi quarti: Plexo co­

roideo del cuarto ventrículo30. Cerebellum: Cerebelo31. Sulcus coronalis: Surco coronal32. Sulcus suprasplenialis: Surco supraesplenial33. Sulcus splenialis: Surco esplenial34. Sulcus endosplenialis: Surco endoesplenial35. Sulcus corporis callosi: Surco del cuerpo calloso

45

Page 43: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Hueso hioides. Las partes cartilaginosas se muestran en azul

9. Cartílago arytenoidea: Cartílago arite-noides

10. Cartílago thyroidea (lamina): Cartíla­go tiroides (lámina)

F ig u ra 35 11. Cornu rostrale cartilaginis thyroideae:Asta rostral del cartílago tiroides

1. Stylohyoideum: Estilohioides 12. Cornu caudale cartilaginis thyroi­2. Epihyoideum: Epihioides deae: Asta caudal del cartílago tiroides3. Ceratohyoideum: Ceratohioides 13. ¡ncisura thyroidea rostralis: Incisura4. Processus lingualis: Apófisis lingual tiroidea rostral5. Thyrohyoideum: Tirohioides 14. Lamina cartilaginis cricoideae: Lámi­6. Pars cartilagínea thyrohyoidei: Parte na del cartílago cricoides

cartilaginosa del tirohioides 15. Arcus cartilaginis cricoideae: Arco7. Cartílago epiglotica: Cartílago epiglótico del cartílago cricoides8. Processus corniculatus: Apófisis corni- 16. Cartilágines tracheales: Cartílagos tra­

cular queales

F ig u ra 36

i. Tympanohyoideum: Tiinpanohioides 6. Pars cartilagínea thyrohyoidei: Parte2. Stylohyoideum: Estilohioides cartilaginosa del tirohioides3. Epihyoideum: Epihioides 7. Basihyoideum: Basihioides4. Ceratohyoideum : Ceratohioides 8. Processus lingualis: Apófisis lingual5. Thyrohyoideum: Tirohioides

PaladarTORO

Figura 34

1. Pars plana palati duri: Parte lisa del M,. Dens m olaris I: Primer diente molarpaladar duro m 2. Dens molaris II: Segundo diente mo­

2. R ophe palati: Rafe del paladar lar3. Rugae palatinas: Rugosidades palatinas m 3. Dens molaris III: Tercer diente molar4. Papilla incisiva: Papila incisiva p2- Dens prem olaris 11: Segundo diente5. Oríficíum ductus incisivi: Orificio del premolar

conducto incisivo p3. Dens prem olaris III: Tercer diente6. Pulvinus dentalis: Rodete dentario premolar7. Labíum superius: Labio superior p,. Dens prem olaris IV: Cuarto diente8. Papillae conicae huccales: Papilas bu­

cales cónicaspremolar

TORO

Esqueleto cartilaginoso de la laringe y hueso hioides. Vista

desde la izquierda

46

Page 44: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Músculos laríngeos

Figura 37

1. Ai. arytenoideus transversus: Músculo aritenoi- deo transverso

2. Ai. ventricularís: Músculo ventricular3. Ai. vocalís: Músculo vocal4. M. cricoarytenoideus lateralis: Músculo crico-

aritenoideo lateral5. Ai. cricoarytenoideus dorsalis: Múscido crico-

aritenoideo dorsal6. Ai. cricothyroideus: Músculo cricotiroideo7. iVi. stemothyroideus: Músculo esternotiroideo8. Ai. ceratohyoideus: Músculo ceratohioideo9. M. thyrohyoideus: Músculo tirohioideo

10. Stylohyoideum: Estilohioides11. Epihyoideum: Epihioides12. Thyrohyoídeum: Tirohioides13. Ceratohyoideum: Ceratohioides14. Processus lingualís: Apófisis lingual15. Cartílago epíglottíca: Cartílago epiglótico16. Processus muscularís cartilagínis arytenoideae:

Apófisis muscular del cartílago aritenoides17. Processus corniculatus: Apófisis comicular18. Cornil caudale cartilagínis thvroideae: Asta cau­

dal del cartílago tiroides19. Cartílago thyroidea: Cartílago tiroides20. Cartílago crícoidea: Cartílago cricoides21. Cartilágines tracheales: Cartílagos traqueales

TORO

TORO

Vista de la base de la cavidad faríngea después de extirpar la pared dorsal

Figura 38

1. Esophagus: Esófago2. Trachea: Tráquea3. Arcus palatopharyngeus (ín sectíone): Arco pa-

latofaríngeo (en sección)4. Processus corniculatus: Apófisis cornicular5. Aditus laryngis: Entrada a la laringe6. Glandulae pharyngeae: Glándulas faríngeas7. Arcus palatopharyngeus: Arco palatofaríngeo8. Fornix pharyngís: Fórnix de la faringe9. Epiglottis: Epiglotis

10. Palatum m olle (in sectíone): Paladar blando (en sección)

11. Ai. palatínus: Músculo palatino12. Glandulae palatinae: Glándulas palatinas13. Sinus tonsillaris: Seno tonsilar14. Radix linguae: Raíz de la lengua15. Papillae vallatae: Papilas circunvaladas16. Dorsum linguae: Dorso de la lengua

47

Page 45: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Esqueleto. Vista oblicua, craneolateralTORO

f i

Í - i - 3 120.

>11f - J

21.22.

Í = 3 2 23.

Figura 39

1. Atlas: Atlas 13. Manubrium stem i: Manubrio esternal 29.2. Axis: Axis 14. Cartilágines costales costarum verarum: Cartí­ 30.3-7. Vertebra cervicalís III-VII: Tercera-séptima lagos costales de las costillas verdaderas 31.

vértebras cervicales 15. Cartilágines costales costarum spuriarum: Car­ 32.8. Vertebra thoracica I: Primera vértebra torácica tílagos costales de las costillas falsas9. Vertebra tumbal i s I: Primera vértebra lumbar 16. Scapula: Escápula 33.

10. Os sacrum: Hueso sacro 17. Cartílago scapulae: Cartílago de la escápula 34.11. Costa 1: Primera costilla 18. Humerus: Húmero12. Costa VI: Sexta costilla 19. Ulna: Cúbito 35.

Radius: RadioOssa carpi: Huesos de! carpo Os sesarnoideum phalangis proximaìis: Hueso sesamoideo de la falange proximal Ossa m etacarpalía: Huesos metacarpianos

16'-24'. Ossa membri thoracici dextri: Huesos de la extremidad torácica derecha Phalartges digiti manus: Falanges de los dedos de la manoAla ossis ilium: Ala del ilion Os ischii: Hueso isquion Os fem oris: Fémur Patella: Rótula Tibia: TibiaOssa tarsi: Huesos del tarso Ossa metatarsalia: Huesos del metatarso Phalanges digiti ped ís: Falanges de los dedos del pieOs frontale: Hueso frontal Processus paracondylaris: Apófisis paracon- dilarM andíbula: Mandíbula

25.26.27.28.

48

Page 46: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Músculos cervicales y adyacentes. Vista oblicua (craneolateral). Se han extirpado los músculos cutáneos. (Según Tschaggeny.)

Figura 40

t , 2, 3. M. brachiocephalicus:Músculo braquiocefálico

1. M. cleidobrachialis: Músculo cleidobraquial1'. Intersectio clavicularis: Intersección clavicular2. M. cleidocephalícus, pars occipitalis: Músculo

cleidocefálico, parte occipital3. M. cleidocephalícus, pars m astoidea: Músculo

cleidocefálico, parte mastoidea4. 5. M. sternocephalicus: Músculo estemocefálico4. Pars mandibularis: Parte mandibular5. Pars m astoidea: Parte mastoidea6. Glandula parotidea et glandula mandibularis:

Glándulas parótida y mandibular7. M. m asseter: Músculo masetero8. Mandíbula: Mandíbula9. M. om ohyoideus: Músculo omohioideo

10. M. sternothyroideus: Músculo estemotiroideo11. M. stem ohyoideus: Músculo esternohioideo12. M. subclavius: Músculo subclavio13. 1Vi. pecloralís descendens: Músculo pectoral

descendente14. M. pectoralis transversus: Músculo pectoral

transverso15. M. parotídoauricularís: Músculo parotidoauri-

cular16. Pars cervicalis mi. trapezií: Parte cervical del

músculo trapecio16’. 17’. Aponeurosis mi. trapezií: Aponeurosis del

músculo trapecio17. Pars thoracíca mí. trapezíi: Parte torácica del

músculo trapecio18. Tuber spinae scapulae: Tubérculo de la espina

de la escápula19. Pars scapu/aris mi. deitoidei: Parte escapular

del músculo deltoides20. Pars acrom ialis mí. deitoidei: Parte acromial

del músculo deltoides21. Tendo mi. infraspinati: Tendón del músculo

infraespinoso22. M. omotransversarius: Músculo omotransverso23. Caput longum mi. tricipitis brachíí: Cabeza lar­

ga del músculo tríceps braquial24. Caput laterale mí. tricipitis brachii: Cabeza la­

teral del músculo tríceps braquial25. M. brachialis: Músculo braquial26. M. extensor carpi radialis: Músculo extensor

radial del carpo27. M. extensor digítorum communis: Músculo ex­

tensor digital común28. M. extensor dígiti quarti propríus (m. extensor

digitalis lateralis): Músculo extensor propio del cuarto dedo (músculo extensor digital late­ral)

29.

30.

31.

32.

M. abductor dígiti 1 longus: Músculo abductor 33.largo del primer dedo 34.M. flexor carpi ulnaris: Músculo flexor cubital 35.del carpo 36.M. flexor carpi radialis: Músculo flexor radialdel carpo 37.Lacertus fibrosus: Lacertus fibrosus

M m ylohyoideus: Músculo milohioideo V. jugularis externa: Vena yugular externa Trachea: TráqueaA carotis communis, v. cephalica: Arteria caró­tida común, vena cefálica Corpus adiposum : Cuerpo adiposo

49

Page 47: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Esqueleto cervical. Vista desde la izquierda

Figura 41

1. Atlas: Atlas2. Axis: Axis3-7. Vertebrae cervicalis III-VII: Vértebras cervica­

les III-VII8. Processus transversi, tubérculo ventralia: Apófi­

sis transversas, tubérculos ventrales8, 10. Lamina ventralis vertebrae cervicalis VI: Lá­

mina ventral de la sexta vértebra cervical9. Processus transversi, tubérculo dorsalia: Apófi­

sis transversas, tubérculos dorsales

10. Tuberculum ventrale caudale: Tubérculo ven­tral caudal

11. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­versa del atlas

12. Fossa atlantis: Fosa del atlas13. Foramen vertebrale laterale axis: Agujero ver­

tebral lateral del axis14. Processus íransversus axis: Apófisis transversa

del axis15. Processus spinosi: Apófisis espinosas

16. Processus spinosus axis: Apófisis espinosa del axis

17. Processus paracondylaris: Apófisis paracon- dilar

18. Processus spinosus vertebrae thoracicae I: Apófisis espinosa de la primera vértebra torá­cica

19. Costa I: Primera costilla20. Canalis transversarius: Canal transverso

50

Page 48: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Disección del cuello. Vista desde la izquierda. Primer plano. Se han extirpado los músculos cutáneos

Figura 42

1. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del músculo trapecio

2. Aponeurosis mi. trapezii: Aponeurosis del músculo trapecio

3-5. M. brachiocephalicus: Músculo braquiocefálico3. M. cleidobrachialis: Músculo cleidobraquial4. 5. M. cleidocephalicus: Músculo cleidocefálico4. Pars occipitalis: Parte occipital5. Pars m astoidea: Parte mastoidea6. 7. M. sternocephalicus: Músculo esternocefá-

lico6. Pars mandibularis: Parte mandibular7. Pars m astoidea: Parte mastoidea8. M. deltoideus: Músculo deltoides9. Pars acromialis mi. deltoidei: Parte acromial

del músculo deltoides10. Caput laterale mi. tricipitis brachii: Cabeza la­

teral del músculo tríceps braquial11. M. extensor carpi radialis: Músculo extensor

radial del carpo12. M. frontalis: Músculo frontal13. Pars temporalis mi. frontoscutularis: Parte tem­

poral del músculo frontoescutular14. M. zygomaticoauricularis, ramus transversus

fac ie i ni. auriculotemporalis: Músculo cigoma- ticoauricular, ramo transverso de la cara del nervio auriculotemporal

15. M. parotidoauricularis. ramus buccalis dorsa­lis ni. facia lis: Músculo parotidoauricular, ramo bucal dorsal del nervio facial

16. M. m asseter: Músculo masetero17. M. sternohyoideus: Músculo esternohioideo18. Glandula parotidea: Glándula parótida19. Glandula mandibularis: Glándula mandibular20. Rami cutanei dorsales nervorum cervicalium:

Ramos cutáneos dorsales de nervios cervicales

21. Rami cutanei dorsales nervorum thoracicorum: Ramos cutáneos dorsales de nervios torácicos

22. N. auricularis magnus (ni. cervicalis II): Nervio auricular jnayor (del segundo nervio cervical)

23. Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del nervio accesorio

24. N. transversus colli: Nemo transverso del cuello25. N. cervicalis III: Tercer nervio cervical26. N. cervicalis IV: Cuarto nem o cervical27. N. supraclavicularis dorsalis: Nervio supracla­

vicular dorsal28. V. cephalica, n. supraclavicularis ventralis: Vena

cefálica, nervio supraclavicular ventral

29. N. cutaneus antebrachii cranialis (ni. axilla­ris]: Nervio cutáneo craneal del antebrazo (del nervio axilar)

30. Ramus superficialis ni. radialis: Ramo superfi­cial del nervio radial

31. M. subclavius: Músculo subclavio32. Palear (plica ventralis colli): Papada (pliegue

ventral del cuello)33. M. pectoralis superficialis (descendens): Mús­

culo pectoral superficial (descendente)34. Spina scapulae: Espina de la escápula35. V. jugularis externa: Vena yugular externa

51

Page 49: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Disección del cuello. Vista desde la izquierda. Segundo plano

24.

25.26.

27.28.

29.

30.

31.

Figura 43

32.

33.

34.

35.36.

37.38.39.40.41.

42.43.

Hami cutanei dorsales nervorum thoracico- rum: Ramos cutáneos dorsales de nervios torá­cicosProcessus transversus atlanlis: Apófisis trans­versa del atlasGlandula párolis, m. parotidoauriculnris: Glán­dula parótida, músculo parotidoauricular M. m asseter: Músculo masetero Ha mus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del nervio accesorioN. cen'icalis II: Segundo nervio cervical N. cervicalis IV: Cuarto nervio cervical N. cervicalis V: Quinto nervio cervical N. cervicalis VI: Sexto nervio cervical N. axillaris, a. et v. circumflexa hum en cauda- lis: Nervio axilar, arteria y vena circunflejas humerales caudalesCartílago scapulae: Cartílago de la escápula Spina scapulae: Espina de la escápula

1.

2 .

3.4.

5.

6.

7.

8 .

9.10.

11.

12 .13.14.

15.16.

17.

18.19.

20 .

21.22 .

23.

M. rhom boídeus cervicís:Músculo romboides del cuello M. rhom boídeus thoracis: Músculo romboides del tóraxM. splenius: Músculo esplenio Aponeurosis mi. splenii: Aponeurosis del músculo esplenioM. serratus ventralis cervícis: Músculo serrato ventral del cuelloM. longissimus capitis: Músculo longísimo de la cabezaM. longissimus atlantis: Músculo longísimo del atlasM. cleidocephalicus (pars mastoidea), ramus ventralis ni. accessorii. In. retropharyngeus la ­teralis: Músculo cleidocefálico (parte mastoi­dea), ramo ventral del nervio accesorio, linfo- nódulo retrofaríngeo lateral M. longus atlantis: Músculo largo del atlas Ai. sternocephalicus Ipars m astoidea), v. jugu- laris externa: Músculo estemocefálico (parte mastoidea), vena yugular externa M. omohyoideus, n. cervicalis III: Músculo omohioideo, tercer nervio cervical M. scalenus medius: Músculo escaleno medio Ai. scalenus dorsalis: Músculo escaleno dorsal Ai. sternocephalicus (pars mandibularis): Mús­culo estemocefálico (parte mandibular)M. sternohyoideus: Músculo estemohioideo A. carotis communis, truncus vagosympaticus: Arteria carótida común, tronco vagosimpático Esophagus, radix ni. phrenici: Esófago, raíz del nervio frénico Trachea: TráqueaRadix ni. phrenici, v. jugularis interna: Raíz del nervio frénico, vena yugular interna Ai. supraspinatus: Músculo supraspinoso ¿Vf. infraspinatus: Músculo infraspinoso Caput longum mi. trícipitis brachii: Cabeza lar­ga del músculo tríceps braquial Caput laterale mi. trícipitis brachii: Cabeza la­teral del músculo tríceps braquial

Origo mi. sternocephalici Ipars mandibularis et pars mastoidea): Origen del músculo esternoce- fálico (parte mandibular y parte mastoidea)V. jugularis externa: Vena yugular externa V. cephalica. origo mi. brachicephalici (m. clei- dobrachialis): Vena cefálica, origen del múscu­lo braquiocefálico (músculo cleidobraquial)V. bíceps brachii: Músculo bíceps braquial Ai. brachialís. n. cutaneus antebrachü crania- lis: Músculo braquial, nervio cutáneo craneal del antebrazoAi. extensor carpí radialís, n. cutaneus ante- brachii lateralis: Músculo extensor radial del carpo, nervio cutáneo lateral del antebrazo Ln. cervicalis superficialis (ln. prescapularís): Linfonódulo cervical superficial (linfonódulo preescapular)Hami cutanei dorsales nen ’orum cervicalium: Ramos cutáneos dorsales de nervios cervicales

52

Page 50: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Disección del cuello. Vista desde la izquierda. Tercer plano

25.26.27.28.29.30.31.

32.33.

34.

35.36.

37.

Figura 44

1. Ai. semispinalis capitis: Músculo semiespinal de la cabeza

2. Ai. longissimus capitis: Músculo longísirao de la cabeza

3. Ai. ohliquus capitis cranialis: Músculo oblicuo craneal de la cabeza

4. Ai. longissimus atlantis: Músculo longísimo del atlas

5. Ai. longus atlantis: Músculo largo del atlas6. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza7. Ai. serratus dorsalis cranialis: Músculo serrato

dorsal craneal7’. Aponeurosis mi. serrati dorsalis: Aponeurosis

del músculo serrato dorsal9

8. Ai. longissimus cervicis: Músculo longísimo del cuello

9. Ai. iliocostalis: Músculo iliocostal10. Ai. scalenus dorsalis: Músculo escaleno dorsal11. Ai. rectus thoracis: Músculo recto del tórax12 Aim. intercostales externi: Músculos intercosta­

les externos13. Pars dorsalis mi. scalen ii m edii: Parte dorsal

del músculo escaleno medio14. Pars ventralis mi. scalen ii m edii: Parte ventral

del músculo escaleno medio15. Ai. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo16. Ai. masseter: Músculo masetero17. Ai. sternothyroideus: Músculo estemotiroideo18. Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo19. Origo mi. sternocephalici: Origen del músculo

esternocefálico20. Ln. retropharyngeus lateralis: Linfonódulo re-

trofaríngeo lateral21. Glandula thyroidea: Glándula tiroides22. Ln. mandibularis: Linfonódulo mandibular23. Trachea: Tráquea24. N. cervicalis III: Tercer nervio cervical

N. cervicalis II: Segundo nervio cervical N. cervicalis IV: Cuarto nervio cervical N. cervicalis V: Quinto nervio cervical iV. cervicalis VI: Sexto nervio cervical N. cervicalis VII: Séptimo nervio cervical N. cervicalis VIII: Octavo nervio cervical ¡V. suprascapularís et n. subscapularis: Nervios supraescapular y subescapular N. musculocutaneus: Nervio musculocutáneo V. jugularis interna, n. pectoralis cranialis I: Vena yugular interna, primer nervio pectoral cranealV. jugularis externa, n. pectoralis cranialis II: Vena yugular externa, segundo nervio pectoral cranealN. axillaris: Nervio axilarNn. pectorales caudales: Nervios pectoralescaudalesA. et v. axillaris. n. ulnaris: Arteria y vena axi­lares, nervio cubital

38. N. m edia ñus: Nervio mediano39. A. et v. thoracica externa: Arteria y vena torá­

cicas externas40. N. thoracicus longus: Nervio torácico largo41. A. et v. scapularis dorsalis, n. radialis: Arteria

y vena escapulares dorsales, nervio radial42. A. carotis communis, truncus vagosympathi-

cus: Arteria carótida común, tronco vagosim- pático

43. Esophagus: Esófago44. Ftami cutanei dorsales nervorum cervicalium:

Ramos cutáneos dorsales de nervios cervicales45. Kami cutanei dorsales nervorum thoracico-

runi: Ramos cutáneos dorsales de nervios torá­cicos

46. Ftamus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del nervio accesorio

47. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca48. Glandula mandibularis: Glándula mandibular

53

Page 51: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Músculos cervicales profundos. Vista desde la izquierdaTORO

Figura 45

1. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca 11. M. sternocephalicus (pars m astoidea): Múscu­ 20. Pars cervicalis mi. longi colli: Parte cervical del2. Lamina nuchae: Lámina de la nuca lo esternocefálico (parte mastoidea) músculo largo del cuello3. M. rectus capitis dorsalis major: Músculo recto 12. M. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo 21. Pars thoracica mi. longi colli: Parte torácica del

dorsal mayor de la cabeza cleidocefálico (parte mastoidea) músculo largo del cuello4. M. rectus capitis dorsalis intermedius: Múscu­ 13. M. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo 22. M. spinalis et semispinalis thoracis et cervicisi

lo recto dorsal intermedio de la cabeza caudal de la cabeza Músculo espinal y semiespinal del tórax y cuello5. M. rectus capitis dorsalis minor: Músculo rec­ 14. M. longissimus atlantis: Músculo longísimo del 23. iVf. longissimis cervicis: Músculo longísimo deL

to dorsal menor de la cabeza atlas cuello6. M. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuo 15. M. intertransversarius longus (pars atlantis): 24. M. intercostalis externus: Músculo intercostal.

craneal de la cabeza Músculo intertransverso largo (parte del atlas) externo7. M. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo 16. M. multifidus cervicis: Músculo multífido del 25. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­8. M. rectus capitis lateralis: Músculo recto late­ cuello versa del atlas

ral de la cabeza 17. M. longissimus capitis: Músculo longísimo de 26. Processus spinosus vertebrae thoracicae I:9. Insertio mi. sternocephalicus et cleidocephali- la cabeza Apófisis espinosa de la primera vértebra torá­

cus (pars m astoidea) capitis: Inserción de los 18. Mm. intertransversarii dorsales cervicis: Mús­ cicamúsculos esternocefálico y cleidocefálico (par­ culos intertransversos dorsales del cuello 27. Ligamento interspinalia: Ligamentos interespi­tes mastoideas) y largo de la cabeza 19. Mm. intertransversarii ventrales cervicis: Mús­ nosos

10. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza culos intertransversos ventrales del cuello 28. Costo I: Primera costilla

54

Page 52: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Porción posterior del cuello (nuca)TORO

Figura 46

1. Atlas: Atlas2. Axis: Axis3. Vertebra cervicalis Vi: Sexta vértebra cervical4. Processus spinosus vertebrae thoracicae I: Apófi­

sis espinosa de la primera vértebra torácica

5. Costa I: Primera costilla6-8. Lamino nuchae (6. pars cranialis sinistra: 7,

pars cranialis dextra: 8, pars caudalis impar): Lámina de la nuca (6, parte craneal izquierda: 7. parte craneal derecha; 8, parte caudal impar)

9. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca10. Ligamento interspinalia: Ligamentos interespi­

nosos

55

Page 53: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TERNERO (RECIÉN NACIDO)

Disección cervical. Vista desde la izquierda

Figura 47

1. M. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato 10. ventral del cuello

2. M. serratus ventralis thoracis: Músculo serrato ventral del tórax 11.

3. M. rhom boideus cervicis: Músculo romboides 12. del cuello

4. M. splenius: Músculo esplenio 13.5. M. longissimus capitis: Músculo longísimo de la 14.

cabeza6. M. longissimus atlantis: Músculo longísimo del

atlas 15.7. Ai. intertransversarius longus (pars atlantis):

Músculo intertransverso largo (parte del atlas)8. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza 16.9. Ai. longus colli: Músculo largo del cuello 17.

Ai. scalenus dorsalis et m. scaienus m edius: Músculo escaleno dorsal y músculo escaleno medio1Vi. masseter: Músculo masetero Ai. parotidoauricularís, glandula parotis: Mús­culo parotidoauricular, glándula parótida Glandula mandibularis: Glándula mandibular A. carotis communis, truncus vagosympathi- cus: Arteria carótida común, tronco vagosim- páticoRamus dorsalis ni. accessorii, processus transversus atlantis: Ramo dorsal del nervio accesorio, apófisis transversa del atlas Costa 1: Primera costilla Costa quinta: Quinta costilla , ¡

18. A. et v. subclavia sinistra: Arteria y vena sub­clavias izquierdas

19. V. jugularís externa, origo mi. sternocephalici: Vena yugular externa, origen del músculo es- ternocefálico

20. M. stem ohyoideus: Músculo esternohioideo21. JVn. cervicales: Nervios cervicales22. Cartílago costalis II, a. et v. thoracica interna:

Segundo cartílago costal, arteria y vena toráci­cas internas

23. Mm. pectorales: Músculos pectorales24. Lobus cervicalis thymi: Lóbulo cervical del timo25. Lobus thoracicus thymi: Lóbulo torácico del

timo26. Pulmones: Pulmones

56

Page 54: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

VAQUILLA (UN AÑO DE EDAD)

Sección transversal del cuello a nivel de la segunda vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 48

1. Ai. rhom boideus cervicis: Músculo romboides del cuello

2. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del músculo trapecio

3. M. semispinalis capitis: Músculo semiespinal de la cabeza

4. Ai. splenius: Músculo esplenio5. Ai. rectus capitis dorsalis major, minar et in­

termedias: Músculos rectos dorsales mayor, menor e intermedio de la cabeza

6. Ai. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo caudal de la cabeza

7. Ai. intertransversarius longus Ipars atlantis): Músculo intertransverso largo (parte del atlas)

8. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo de la cabeza

9. 10, 11. Mm. intertransversarii: Músculos inter­transversos

12, 13. Ai. brachiocephalicus: Músculo cleidocefá- lico

12. Pars occipitalis: Parte occipital13. Pars m astoidea: Parte mastoidea14. 15. Ai. sternocephalicus: Músculo esternocefá-

lico14. Pars m astoidea: Parte mastoidea15. Pars mandibularis: Parte mandibular16. Ai. omotransversarius: Músculo omotransverso17. Ai. longissimus atlantis: Músculo longísimo del

atlas18. Ai. longus colli: Músculo largo del cuello19. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza20. Ai. om ohyoideus: Músculo omohioideo21. Ai. sternothyroideus: Músculo esternotiroideo22. Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo23. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca24. Ligamentum interspinale et lam ina nuchae: Li­

gamento interespinoso y lámina de la nuca25. Medula spinalis: Médula espinal26. Plexus vertebralis internus, ganglion spinale:

Plexo vertebral interno, ganglio espinal27. N. ceivicalis II: Segundo nervio cervical28. Axis: Axis

29.

30.

31.32.

Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del nervio accesorioA. carotis communis, truncus vagosympathi- cus: Arteria carótida común, tronco vagosim- páticoEsophagus: EsofagoVv. jugulares internae: Venas yugulares internas

33.

34.

35.

V. jugularis externa, ramus ventralis ni. acces­sorii: Vena yugular externa, ramo ventral del nervio accesorioNn. laryngei recurrentes: Nervios laríngeos re­currentes Trachea: Tráquea

57

Page 55: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Sección transversal del cuello a nivel de la extremidad caudal de la tercera vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección

VAQUILLA (UN ANO DE EDAD)

Figura 49

1. M. rhom boideus cervicis: Músculo romboides del cuello

2. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del músculo trapecio

3. M. splenius cervicis: Músculo esplenio del cuello4. M. semispinalis capitis: Músculo semiespinal de

la cabeza5. Ai. multifidus cervicis: Músculo multífido del

cuello

6. M. longissimus capitis: Músculo longísimo de la cabeza

7, 8. M. c le idocephalicu s : Músculo cleidocefá-lico

7. Pars occipitalis: Parte occipital8. Pars m astoidea: Parte mastoidea9. 10. M. sternocephalicus: Músculo esternocefá-

lico9. Pars m astoidea: Parte mastoidea

10. Pars mandibularis: Parte mandibular11. M. longissimus atlantis: Músculo longísimo del

atlas12. M. omotransversarius: Músculo omotransverso13. 14. Mm. intertransversarii: Músculos inter­

transversos15. M. intertransversarius longus (pars atlan­

tis): Músculo intertransverso largo (parte del atlas)

16. M. longus colli: Músculo largo del cuello17. 1Vi. longus capitis: Músculo largo de la cabeza18. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca19. Ijamina nuchae: Lámina de la nuca20. A. et v. cervicalis profunda: Arteria y vena cer­

vicales profundas21. Processus articularis caudalis et arcus verte-

brae cervicalis 111: Apófisis articular caudal y arco de la tercera vértebra cervical

22. Corpus vertebrae cervicalis III: Cuerpo de la tercera vértebra cervical

23. Processus articularis cranialis vertebrae cervi­calis IV: Apófisis articular craneal de la cuarta vértebra cervical

24. Processus transversus: Apófisis transversa25. Dura m ater spinalis: Duramadre espinal26. Medulla spinalis: Medula espinal27. N. cervicalis IV, plexus vertebralis internus:

Cuarto nervio cervical, plexo vertebral interno28. A. et v. vertebralis: Arteria y vena vertebrales29. Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del

nervio accesorio30. Ramus ventralis ni. accessorii: Ramo ventral

del nervio accesorio31. V. jugularis externa: Vena yugular externa32. Esophagus: Esófago33. M. sternohyoideus: Músculo estemohioideo34. M. stemothyroideus: Músculo estemotiroideo35. A. carotis communis, truncus vagosympathi-

cus: Arteria carótida común, tronco vagosim- pático

36. V. jugularis interna, n. laryngeus recurrens: Vena yugular interna, nervio laríngeo recu­rrente

37. Trachea: Tráquea38. Cavum articulare: Cavidad articular

58

Page 56: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

VAQUILLA (UN AÑO DE EDAD)

Sección transversal del cuello a nivel de la extremidad caudal de la cuarta vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 50

1. Ai. rhom boideus cervicis: Músculo romboides del cuello

2. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del músculo trapecio

3. M. splenius: Músculo esplenio4. Ai. semispinalis capitis: Músculo semiespinal

de la cabeza5. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo de

la cabeza6. Ai. longissimus atlantis: Músculo longísimo del

atlas7. Ai. longissimus cervicis: Músculo longísimo

del cuello8. 9. Ai. cleidocephalicus: Músculo cleidocefálico8. Pars occipitalis: Parte occipital9. Pars m astoidea: Parte mastoidea

10, 11. Ai. stemocephalicus: Músculo estemocefálico10. Pars m astoidea: Parte mastoidea11. Pars mandibuJaris: Parte mandibular12. Ai. multifidus cervicis: Músculo multífido del

cuello13. Ai. serratas ventralis cervicis: Músculo serrato

ventral del cuello14. Ai. omotransversarius: Músculo omotransverso15. Mm. intertmnsversarii: Músculos intertranversos16. Ai. scalenus medius (m. scalenus prim ae cos-

tae): Músculo escaleno medio (músculo escale­no de la primera costilla)

17. Ai. intertransversarius longus (pars atlantis): Músculo intertransverso largo (parte del atlas)

18. Ai. longus colli: Músculo largo del cuello19. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza20. M. sternohyoideus: Músculo estemohioideo21. M. sternothyroideus: Músculo esternotiroideo22. Processus articularis caudalis vertebrae cervi­

calis IV: Apófisis articular caudal de la cuarta vértebra cervical

23. Processus articularis cranialis vertebrae cervi­calis V: Apófisis articular craneal de la quinta vértebra cervical

24. Corpus vertebrae cervicalis IV: Cuerpo de la cuarta vértebra cervical

25. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca26. 27. Lamina nuchae (26. pars cranialis sinistra

et dextra: 27. pars caudalis impar): Lámina de la nuca (26, parte craneal izquierda y derecha,27, parte caudal impar)

28. A. et V. cervicalis profunda, ramus dorsalis ni. cervicalis IV: Arteria y vena cervicales profun­das, ramo dorsal del cuarto nervio cervical

29. Processus spinosus vertebrae cervicalis V: Apó­fisis espinosa de la quinta vértebra cervical

30. Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del nervio accesorio

31. Processus transversus vertebrae cervicalis V: Apófisis transversa de la quinta vértebra cervical

32. Plexus vertebralis internus. n. cervicalis V: Ple­ 36. N. laryngeus recurrens sinister: Nervio laríngeo 38. V. jugularis interna: Vena yugular internaxo vertebral interno, quinto nervio cervical recurrente izquierdo 39. N. laryngeus recurrens dexter: Nervio laríngeo

33. A. et v. vertebralis: Arteria y vena vertebrales 37. A. carotis communis, truncus vagosympathi- recurrente derecho34. Medulla spinalis: Medula espinal cus: Arteria carótida común, tronco vagosim- 40. Trachea: Tráquea

35. Esophagus: Esófago pático 41. V. jugularis externa: Vena yugular externa

59

Page 57: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

BOVINO

Segmento cervical de la columna vertebral. Vistas dorsal (izquierda) y ventral (derecha)

I-VII: Primera-séptima

Figura 51

I-VH. Vertebra cervicalis vértebras cervicales

I. Atlas: AtlasII. Axis: Axis

1. Arcus dorsalis atlantis: Arco dorsal del atlas2. Masa lateralis (processus transversus) atlantis:

Masa lateral (apófisis transversa) del atlas

Foramen alare atlantis: Agujero alar del atlas Foramen vertebrale laterale atlantis: Agujero vertebral lateral del atlasFovea articularis cranialis atlantis: Fosita articu­lar craneal del atlas Fossa atlantis: Fosa del atlas Tuberculum ventrale atlantis: Tubérculo ventral del atlas

8 .

10.

11.

12.13.

14.

15.

16.1 7 .

18.

19.

Facies articularis cranialis axis: Cara articular craneal del axisForamen vertebróle laterale axis: Agujero ver­tebral lateral del axisProcessus spinosus axis: Apófisis espinosa del axisProcessus transversus axis: Apófisis transversa del axisCrista ventralis: Cresta ventral Processus transversus, tuberculum dorsale: Apó­fisis transversa, tubérculo dorsal Processus transversus, tuberculum ven trale: Apó­fisis transversa, tubérculo ventral Processus transversus, tuberculum ventrale cau- dale: Apófisis transversa, tubérculo ventral cau­dalProcessus spinosus: Apófisis espinosa Processus articularis caudalis: Apófisis articu­lar caudalProcessus articularis cranialis: Apófisis articu­lar cranealCorpus vertebrae cervicalis Vil: Cuerpo de la séptima vértebra cervical

60

Page 58: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

TORO

Primeros dos segmentos de la médula espinal cervical. Vista ventral. Las meninges están presentes en el lado izquierdo y se han extirpado en el derecho

Figura 52

1. Radix ventralis ni. cervicalis I: Raíz ventral del primer nervio cervical

2. Radix ventralis ni. cervicalis II: Raíz ventral del segundo nervio cervical

3. N. hypoglosstis: Nervio hipogloso4. Radix cranialis ni. accessorii: Raíz craneal del

nervio accesorio5. Radix spinalis ni. accessorii: Raíz espinal del

nervio accesorio6. Radix dorsalis ni. cervicalis I: Raíz dorsal del

primer nervio cervical7. Radix dorsalis ni. cervicalis II: Raíz dorsal del

segundo nervio cervical8. Ganglion spinale ni. cervicalis I: Ganglio espi­

nal del primer nervio cervical9. N. cervicalis I: Primer nervio cervical

10. Ganglion spinale ni. cervicalis II: Ganglio espi­nal del segundo nervio cervical

11. N. cervicalis II: Segundo nervio cervical12. A rachnoidea: Aracnoides13. Dura mater: Duramadre14. A. spinalis ventralis: Arteria espinal ventral15. Ligamentum denticulatum: Ligamento dentado16. Medulla oblongata: Médula oblongada17. Medulla spinalis: Medida espinal

61

Page 59: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo (sin cuerno). Vista lateralCARNERO

Figura 53

1. Os incisivum: Hueso incisivo 16. Tuber facía le : Tubérculo facial 30. Processus paracondylaris: Apófisis paracon-2. Maxilla: Maxilar 17. Margo interalveolaris: Borde interalveolar dilar3. Os nasale: Hueso nasal 18. Fossa lacrim alis: Fosa lagrimal 31. Mandíbula: Mandíbula4. Os lacrím ale: Hueso lagrimal 19. Fossa sacci lacrimalis: Fosa del saco lagrimal 32. Foramen m entale: Agujero mentoniano5. Os zygomaticum: Hueso cigomático 20. Bulla lacrimalis: Bulla lagrimal 33. Processus coronoideus m andíbulae: Apófisis6, 7. Os frontale: Hueso frontal 21. Canalis supraorbitalis: Canal supraorbitario coronoides de la mandíbula8. Os paríclale: Hueso parietal 22. Foramen ethm oidale: Agujero etmoidal 34. Incísura m andíbulae: Incisura mandibular9. Os interparíetale: Hueso interparietal 23. Canalis opticus: Canal óptico 35. Processus condylaris mandíbulae: Apófisis con­

10. Pars squamosa ossis temporalis: Parte escamo­ 24. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis cillar de la mandíbulasa del hueso temporal cigomática del hueso frontal 36. Angulus m andíbulae: Ángulo de la mandíbula

11. Processus m astoideus ossis temporalis: Apófi­ 25. Arcus zygomaticus: Arco cigomático 37. Incisura vasorum facialium : Incisura de los va­sis mastoides del hueso temporal 26. Linea temporalis: Línea temporal sos faciales

12. Dentes incisivi: Dientes incisivos 27. Crista temporalis: Cresta temporal 38. Foramen supramastoídeum: Agujero supramas-13. Dentes prem olares: Dientes premolares 28. Porus acusticus externus: Poro acústico ex­ toideo14. Dentes m olares: Dientes molares terno 39. Canalis ni. hypoglossi: Canal del nervio hipo-15. Foramen ínfraorbitale: Agujero infraorbitario 29. C.ondylus occipitalis: Cóndilo occipital gloso

62

Page 60: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Vista interna del cráneo (sin mandíbula)CARNERO

Figura 54

1. Os nasale: Hueso nasal 15. Foramen sphenopalatinum : Agujero esfenopa- 28. Foramen ovale: Agujero oval2. Os frontale: Hueso frontal latino 29. Meatus temporalis: Meato temporal3. Sinus frontalis: Seno frontal 16. Os parietale: Hueso parietal 30. Canalis condylaris: Canal condíleo4. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal 17. Os interparietale: Hueso interparietal 31. Meatus acusticus internus et canalis facialis:5. Concha nasalis m edia: Concha nasal media 18. Os occipitale: Hueso occipital Meato acústico interno y canal facial6. Os conchae nasalis ventralis: Hueso de la con­ 19. Pars petrosa ossis tem pomlis: Parte petrosa del 32. Canalis condylaris (origo): Canal condilar (ori­

cha nasal ventral hueso temporal gen)7. Processus nasalis ossis incisivi: Apófisis nasal 20. Corpus ossis basisphenoidalis: Cuerpo del hue­ 33. Canalis ni. hypoglossi: Canal del nervio hipo-

del hueso incisivo so basiesfenoides gloso8. Processus palatinus ossis incisivi: Apófisis pa­ 21. Corpus ossis presphenoidalis: Cuerpo del hue­ 34. Foramen jugulare: Agujero yugular

latina del hueso incisivo so preesfenoides 35. Tuberculum musculare: Tubérculo muscular9. Processus palatinus m axillae: Apófisis palati­ 22. Os pterygoideum: Hueso pterigoides 36. Processus paracondylaris: Apófisis paracon-

na del maxilar 23. Lamina perpendicularis ossis palatini: Lámina dilar10. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal perpendicular del hueso palatino 37. Dentes prem olares: Dientes premolares11. Meatus nasi medius: Meato nasal medio 24. Lamino horizontalis ossis palatini: Lámina ho­ 38. Dentes m olares: Dientes molares12. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral rizontal del hueso palatino 39. fíorsum sellae: Dorso de la silla13. Labyrinthus ethm oidalis (ethmoturbinalia): La­ 25. Foramen palatinum majus: Agujero palatino 40. Foramen orbitorotundum: Agujero orbitorre-

berinto etmoidal (etmoturbinador) mayor dondo14. Sinus m axillaris et apertura m axillopalatina: 26. Hamulus pterygoideus: Gancho del pterigoides

Seno maxilar y abertura maxilopalatina 27. Canalis opticus: Canal óptico

63

Page 61: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CARNERO

Cráneo. Vista de la superficie dorsal, que muestra el cuerno izquierdo y la apófisis cornual derecha

Figura 55

1. Os occipitale: Hueso occipital 8. Canalis supraorbitalis: Canal supraorbitario 16. Foramen ¡nfraorbitale: Agujero infraorbitario2. Os paríetale: Hueso parietal 9. Orbita: Órbita 17. Processus nasalis ossis incísivi: Apófisis nasal3. Os interparíetale: Hueso interparietal 10. Os lacrím ale: Hueso lagrimal del hueso incisivo4. Processus com ualís: Apófisis cornual 11. Os zygomatícum: Hueso cigomático 18. Processus palatinus ossis incisivi: Apófisis pa­5. Cornu: Cuerno 12. Os nasale: Hueso nasal latina del hueso incisivo6. Os frontale: Hueso frontal 13. Fissura nassolacrímalis: Fisura nasolagrimal 19. Fissura palatina: Fisura palatina7. Processus zygomatícus ossis frontalis: Apófisis 14. Tuber fac ía le : Tubérculo facial

cigomática del hueso frontal 15. Maxilla: Maxilar

64

Page 62: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CORDERO

Disección de la cabeza. Plano superficial. Vista desde la izquierda después de haber extirpado la fascia y músculos cutáneos

Figura 56

1. Ai. cutaneus nasi, v. dorsalis nasi: Músculo cu­táneo de la nariz, vena dorsal de la nariz

2. Ai. levator nasolabialis: Músculo elevador na­solabial

3. Ai. malaris: Músculo malar4. Ai. depressor palpebrae inferioris: Músculo de­

presor del párpado inferior5. M. levator labii superioris, v. angularis oculi:

Músculo elevador del labio superior, vena an­gular del ojo

6. Ai. caninus, v. labialis superior: Músculo cani­no, vena labial superior

7. Ai. orbicularis oris: Músculo orbicular de la boca

8. Pars buccalis mi. buccinatoris: Parte bucal del músculo buccinador

9. Ai. depressor labii inferioris: Músculo depresor del labio inferior

10. Ai. cutaneus fac iei: Músculo cutáneo de la cara11. Ai. zygomaticus: Músculo cigomático

12. Ai. m ylobyoideus: Músculo milohioideo13. Ai. frontalis: Músculo frontal14. Corpus adiposum tem porale: Cuerpo adiposo

temporal15. Ai. zygomaticoauricularis: Músculo cigomati-

coauricular16. Ai. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri-

cular17. Pars profunda mi. masseteris: Parte profunda

del músculo masetero18. Pars superficialis mi. masseteris: Parte superfi­

cial del músculo masetero19. Ai. brachiocephalicus: Músculo braquiocefálico20. Ai. om ohyoideus: Músculo omohioideo21. Ln. parotideus: Linfonódulo parotídeo22. Glandula parntis: Glándula parótida23. Glandula mandibularis: Glándula mandibular24. Ln. retropharyngeus lateralis. ramus dorsalis

ni. accessorii: Linfonódulo retrofaríngeo late­ral. ramo dorsal del nervio accesorio

25. V. auricularis caudalis: Vena auricular caudal26. V. jugularis: Vena yugular27. V. maxillaris: Vena maxilar28. V. linguofacialis: Vena linguofacial29. V. facialis. In. mandibularis: Vena facial, linfo­

nódulo mandibular30. V. transversa faciei, ramus transversus faciei

ni. auriculotemporalis: Vena transversa de la cara, ramo transverso de la cara del nervio au­riculotemporal

31. A. transversa faciei, ramus buccalis dorsalis ni. facialis: Arteria transversa de la cara, ramo bucal dorsal del nervio facial

32. Ramus buccalis ventralis ni. facialis, ductus parotideus: Ramo bucal ventral del nervio fa­cial, conducto parotídeo

33. Cornu: Cuerno34. Mandíbula: Mandíbula

65

Page 63: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CARNERO

Disección de la cabeza. Plano profundo. Vista desde la izquierda

Figura 57

1. A. dorsalis nasi, v. angularis oculi: Arteria dor­ 16. N. facia lis, a. auricularis caudalis: Nervio fa­ 29. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo desal de la nariz, vena angular del ojo cial, arteria auricular caudal la cabeza

2. A. laferalis nasi, v. dorsalis nasi: Arteria lateral 17. Ai. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo 30. Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal delde la nariz, vena dorsal de la nariz 18. Ramus buccalis ventralis ni. facialis, a. carotis nervio accesorio

3. A. et n. infraorbitalis: Arteria y nervio infraor- externa: Ramo bucal ventral del nervio facial. 31. Ai. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuobitarios arteria carótida externa craneal de la cabeza

4. Ai. m asseter: Músculo masetero 19. A. et v. transversa faciei, ramus transversus fa ­ 32. Ramus ventralis ni. accessorii, a. occipitalis:5. Pars m olaris mi. buccinatoris: Parte molar del ciei ni. auriculotemporalis: Arteria y vena trans­ Ramo ventral del nervio accesorio, arteria occi­

músculo buccinador versas de la cara, ramo transverso de la cara pital6. Mandibula: Mandíbula del nervio auriculotemporal 33. Truncus vagosympathicus, a. carotis communis:7. V. labialis inferior: Vena labial inferior 20. Ramus buccalis dorsalis ni. facialis, v. maxilla- Tronco vagosimpático,.arteria carótida común8. V. profunda faciei, n. buccalis: Vena profunda ris: Ramo bucal dorsal del nervio facial, vena 34. M. cricoarytenoideus dorsalis: Músculo crico-

de la cara, nervio bucal maxilar aritenoideo dorsal9. A. labialis inferior, v. facialis: Arteria labial 21. Stylohyoideum: Estilohioides 35. M. thyrohyoideus: Músculo tirohioideo

inferior, vena facial 22. Venter caudalis mi. digastríci: Vientre caudal 36. M. cricothyroideus: Músculo cricotiroideo10. A. labialis superior: Arteria labial superior del músculo digástrico 37. Esophagus: Esófago11. Glandulae buccales dorsales: Glándulas buca­ 23. N. bypoglossus, m. stylohyoideus: Nervio hipo- 38. Glandula thyroidea: Glándula tiroides

les dorsales gloso. músculo estilohioideo 39. Ai. sternothyroideus: Músculo esternotiroideo12. Glandulae buccales ventrales: Glándulas buca­ 24. V. linguofacialis: Vena linguofacial 40. M. om ohyoideus: Músculo omohioideo

les ventrales 25. Glandula mandibularis: Glándula mandibular 41. M. sternothyroideus: Músculo esternotiroideo13. Ai. temporalis: Músculo temporal 26. Ln. mandibularis: Linfonódulo mandibular 42. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza14. A. et v. temporalis superficialis: Arteria y vena 27. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca 43. Ai. mylohyoideus: Músculo milohioideo

temporales superficiales 28. M. semispinalis capitis: Músculo semiespinal15. Porus acústicas externus: Poro acústico externo de la cabeza

66

Page 64: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CARNERO

Disección de la cabeza. Plano profundo después de haber extirpado la mitad izquierda de la mandíbula

Figura 58

1. M. masseter: Músculo masetero 12.2. Mandíbula: Mandíbula 13.3. Stylohyoideum: Estilokioides 14.4. M. pterygoideus m edíalis: Músculo pterigoideo 15.

medial 16.5. V. maxillarís, a. carotis externa: Vena maxilar, 17.

arteria carótida externa6. A.. v. et n. alveolaris inferior: Arteria, vena y 18.

nervio alveolares inferiores7. N. lingualis: Nervio lingual8. Venter caudalís mi. digastrici: Vientre caudal del 19.

músculo digàstrico 20.9. Tendo mi. digastrici: Tendón del músculo digás- 21.

trico10. Venter rostralis mi. digastrici: Vientre rostral 22.

del músculo digàstrico11. M. stylohyoideus: Músculo estilohioideo

M. styloglossus: Músculo estilogloso Glandula parotis: Glándula parótida M. pamtidoauricularis: Músculo parotidoauricular Gingiva, v. facia lis: Encía, vena facial Lingua: LenguaGlandula sublingualis polystom atica: Glándula sublingual poliestomática Glandula sublingualis monostomatica, ductus mandibularis: Glándula sublingual monostomá- tica, conducto mandibular M. geniohyoideus: Músculo genihioideo M. m ylohyoideus: Músculo milohioideo A. lingualis, n. hipoglossus: Arteria lingual, nervio hipoglosoM. occipitohyoideus. ramus dorsalis ni. acces- sorii: Músculo occipitoliioideo. ramo dorsal del nervio accesorio

23. M. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuo craneal de la cabeza

24. Ramus ventralis ni. accessorii: Ramo ventral del nervio accesorio

25. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza26. A. carotis communis, truncus vagosympathi-

cus: Arteria carótida común, tronco vagosim- pático

27. M. cricoarytenoideus dorsalis: Músculo crico- aritenoideo dorsal

28. M. cricothyroideus: Músculo cricotiroideo29. Glandula thyroidea: Glándula tiroides30. M. thyrohyoideus: Músculo tirohioideo31. M. sternothyroideus: Músculo esternotiroideo32. M. om ohyoideus: Músculo omohioideo33. M. sternohyoideus: Músculo estemohioideo

67

Page 65: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CARNERO

Sección transversal de la cabeza a nivel del tercer premolar. Vista rostral de la sección

1 . Os nasale. a. dorsalis nasi: Hueso nasal, arteria 11. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal 25. A. et v. lingualis: Arteria y vena lingualesdorsal de la nariz 12. Pars dorsalis conchae nasalis ventralis: Parte 26. M. hyoglossus: Músculo hiogloso

2. M. levator nasolabialis et m. cutaneus nasi: dorsal de la concha nasal ventral 27. M. genioglossus: Músculo genioglosoMúsculo elevador nasolabial y músculo cutá­ 13. Pars ventralis conchae nasalis ventralis: Parte 28. Glandula sublingualis, a. et n. alveolaris infe­neo de la nariz ventral de la concha nasal ventral rior: Glándula sublingual, arteria y nervio al­

3. Rami a. malaris (a. lateralis nasi), ductus na- 14. Sinus maxillaris: Seno maxilar veolares inferioressolacrim alis: Ramas de la arteria malar (lateral 15. Clandulae buccales: Glándulas bucales 29. M andibula: Mandíbulade la nariz), conducto nasolagrimal 16. A. et v. labialis inferior, n. buccalis: Arteria y 30. M. geniohyoideus: Músculo genihioideo

4. V. lateralis nasi. m. malaris: Vena lateral de la vena labiales inferiores, nervio bucal 31. M. mylohyoideus: Músculo milohioideonariz, músculo malar 17. Cartílago septi nasi: Cartílago del septo de la 32. Venter rostralis mi. digastrici: Vientre rostral

5. M. levator labii superioris, m. caninas et m. de­ nariz del músculo digàstricopressor labii superioris: Músculo elevador del 18. Vomer: Vómer 33. A. sublingualis, ductus mandibularis, n. lin­labio superior, músculo canino y músculo de­ 19. A. et n. infraorbitalis: Arteria y nervio infraor- gualis: Arteria sublingual, conducto mandibu­presor del labio superior bitarios lar, nervio lingual

6. A. et v. labialis superior, ramus buccalis dor­ 20. A. palatina major. túnica m ucosa palati: Arte­ 34. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsalsalis ni. facia lis: Arteria y vena labiales supe­ ria palatina mayor, túnica mucosa del paladar 35. Meatus nasi m edius: Meato nasal medioriores, rama bucal dorsal del nervio facial 21. Processus palatinus m axillae: Apófisis palati­ 36. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral

7. M. zygomaticus: Músculo cigomático na del maxilar 37. Plexus venosi nasales: Plexo venoso nasal8 . Pars buccalis mi. buccinatoris: Parte bucal del 22. Dens prem olaris IV superior: Cuarto diente 38. Apertura m axillopalatina sinus maxillaris:

músculo buccinador premolar superior Abertura maxilopalatina del seno maxilar9. M. depressor labii inferioris: Músculo depresor 23. Dens prem olaris IV inferior: Cuarto diente pre­

del labio inferior molar inferior10. M. cutaneus faciei: Músculo cutáneo de la cara 24. Corpus linguae: Cuerpo de la lengua

68

Page 66: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CARNERO

Sección transversal de la cabeza a nivel del tercer molar. Vista rostral de la sección

Figura 60

1. A. dorsalis nasi, vr. angularís oculi: Arteria dor­ 16. M. zygomaticus: Músculo cigomático 28. Corpus Unguae: Cuerpo de la lenguasal de la nariz, vena angular del ojo 17. Hamus buccalis dorsalis ni. faciales, a. trans­ 29. Ftecessus sublingualis lateralis: Receso sublin­

2. A. lateralis nasi, ductus nasolacrim alis: Arteria versa facie i: Hamo bucal dorsal del nervio fa­ gual laterallateral de la nariz, conducto nasolagrimal cial, arteria transversa de la cara 30. M. genioglossus: Músculo geuiogloso

3. Os nasale: Hueso nasal 18. M. cutaneus facie i: Músculo cutáneo de la cara 31. A. et n. lingualis: Arteria y nervio linguales4. Cartílago septi nasí: Cartílago del septo de la 19. Ductus parotideus: Conducto parotídeo 32. M. hyoglossus: Músculo hiogloso

nariz 20. V. facialis, ramus buccalis ventralis ni. facialis: 33. M. styloglossus, n. bypoglossus: Músculo esti-5. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal Vena facial, ramo bucal ventral del nervio facial logloso, nervio hipogloso6. Concha nasalis inedia et dorsalis: Conchas na­ 21. Glandulae buccales: Glándulas bucales 34. M. geniohyoideus: Músculo genihioideo

sales media y ventral 22. Pars molaris mi. biiccinatorís: Parte molar del 35. Venter rostralis mi. digastrici, ductus mandi-7. Vomer: Vómer músculo buccinador bularis: Vientre rostral del músculo digàstrico.8. Plexus venosi nasales: Plexos venosos nasales 23. V. profunda faciei, n. buccalis: Vena profunda conducto mandibular9. Canalis ¡nfraorbitalis: Canal infraorbitario de la cara, nervio bucal 36. V. lingualis. m. mylohyoideus: Vena lingual.

10. A. et n. ¡nfraorbitalis: Arteria y nervio infraor- 24. Dens m olaris III superior: Tercer diente molar músculo milohioideobitarios superior 37. Dens molaris ¡11 inferior: Tercer diente molar

11. Sinus palatinus: Seno palatino 25. A. palatina major: Arteria palatina mayor inferior12. Sinus maxillaris: Seno maxilar 26. Processus palatinus maxillae: Apófisis palati­ 38. A. et n. alveolaris inferior: Arteria y nervio al­13. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral na del maxilar veolares inferiores14. M. masseter: Músculo masetero 27. Tunica m ucosa palati duri: Túnica mucosa del 39. M andíbula: Mandíbula15. M. malaris: Músculo malar paladar duro 40. Sinus infraorbitalis: Seno infraorbitario

69

Page 67: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Topografía esquelética de las arterias de la cabeza. Vista desde la izquierdaCARNERO

Figura 61

1. A. carotis communis: Arteria carótida común 10. A. temporalis superficialis: Arteria temporal 19. A. infraorbitalis: Arteria infraorbitaria2. A. occipitalis: Arteria occipital superficial 20. A. malaris: Arteria malar3. Ramus anastomoticus a. vertebralis cum a. occi­ 11. A. auricularís rostralis: Arteria auricular rostral 21. A. palpebralis inferior: Arteria palpebral inferior

pitali: Rama anastomótica de la arteria vertebral 12. A. lacrim alis: Arteria lagrimal 22. A. lateralis nasi: Arteria lateral de la narizcon la arteria occipital 13. A. palpebralis superior: Arteria palpebral su­ 23. A. dorsalis nasi: Arteria dorsal de la nariz

4. A. meningea caudalis: Arteria meníngea caudal perior 24. A. lingualis: Arteria lingual5. A. meningea m edia: Arteria meníngea media 14. A. transversa faciei: Arteria transversa de la cara 25. A. mentalis: Arteria mentoniana6. A. condylaris: Arteria condilar 15. Rami musculares masseterici: Ramas muscula­ 26. A. ophtalm ica externa et rete mirabile ophtal-7. A. auricularís caudalis: Arteria auricular caudal res masetéricas micum: Arteria oftálmica externa y rete mirabi­7’. A. laryngea: Arteria laríngea 16. A. labialis superior: Arteria labial superior le oftálmica8. Ramus parotideus: Rama parotídea 17. A. labialis inferior: Arteria labial inferior 27. A. supraorbitalis: Arteria supraorbitaria9. A. maxillaris: Arteria maxilar 18. A. buccalis: Arteria bucal 28. A. ethm oidalis: Arteria etmoidal

70

Page 68: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Topografía esquelética de las venas de la cabeza. Vista desde la izquierdaCARNERO

Figura 62

1. V. jugularis: Vena yugular 12. V. m axillaris: Vena maxilar 21. V. temporalis profunda: Vena temporal pro­2. V. linguofacialis: Vena linguofacial 13. V. auricularis caudalis: Vena auricular caudal funda3. V. lingualis: Vena lingual 14. V. occipitalis: Vena occipital 22. Truncus communis v. sphenopalatinae et v. in-4. V. submentalis: Vena submentoniana 15. V. m asseterica ventralis: Vena maseterica ven­ fraorbitalis: Tronco común de las venas esfe-5. V. facia lis: Vena facial tral nopalatina e infraorbitaria6. V. labialis inferior: Vena labial inferior 16. V. tem poralis superficialis: Vena temporal su­ 23. V. infraorbitalis: Vena infraorbitaria7. V. labialis superior: Vena labial superior perficial 24. V. mentalis: Vena mentoniana8. V. dorsalis nasi: Vena dorsal de la nariz 17. V. ophtalm ica externa: Vena oftalmica externa 25. V. em issaria foram inis jugularis: Vena emisaria9. V. angularis oculi: Vena angular del ojo 18. V. lacrim alis: Vena lagrimal del agujero yugular

10. V. frontalis: Vena frontal 19. V. alveolaris inferior: Vena alveolar inferior 26. V. auricularis rostralis: Vena auricular rostral11. V. fac ie i profunda: Vena profunda de la cara 20. V. transversa faciei: Vena transversa de la cara

71

Page 69: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CARNERO

Disección del cuello. Plano superficial; se han extirpado los músculos cutáneos y la fascia cutánea

Figura 63

1. M. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri- 14, 15, 16. M. brachiocephalicus: Músculo bra-cular quiocefálico

2. Glandula parotis: Glándula parótida 14. M. cleidocephalicus Ipars occipitalis): Músculo3. Glandula mandibularis: Glándula mandibular cleidocefálico (parte occipital)4. M. m asseter: Músculo masetero 15. M. cleidobrachialis: Músculo cleidobraquial5. Ln. mandibularis: Linfonódulo mandibular 16. M. cleidocephalicus Ipars m astoidea): Músculo6. M. omohyoideus, v. linguofacialis: Músculo cleidocefálico (parte mastoidea)

omohioideo, vena linguofacial 17. M. sternocephalicus: Músculo esternocefálico7. M. sternohyoideus: Músculo esternohioideo 18. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del8. M. sternothyroideus: Músculo estemotiroideo músculo trapecio9. Trachea: Tráquea 19. Pars thoracica mi. trapezii: Parte torácica del

10. Ln. retropharyngeus lateralis: Linfonódulo re- músculo trapeciotrofaríngeo lateral 20. Rami cutanei ni. cervicalis IV: Ramos cutáneos

11. llam i cutanei ni. cervicalis II: Ramos cutáneos del cuarto nervio cervicaldel segundo nervio cervical 21. Nn. supraclaviculares: Nervios supraclaviculares

12. V. occipitalis, ramus dorsalis ni. accessorii: Vena 22. M. omotransversaríus: Músculo omotransversooccipital, ramo dorsal del nervio accesorio 23. Pars scapularis mi. deltoidei: Parte escapular

13. Rami cutanei ni. cervicalis III: Ramos cutáneos del tercer nervio cervical

del músculo deltoides

Pars acromialis mi. deltoidei: Parte acromial dei músculo deltoidesV. jugularis, n. transversus colli: Vena yugular, nervio transverso del cuello V. cephalica, n. cutaneus antebrachii cranialis (ni. axillaris): Vena cefálica, nervio cutáneo craneal del antebrazo (del nervio axilar)Capul longum mi. tricipitis brachii: Cabeza lar­ga del músculo tríceps braquial Capul laterale mi. tricipitis brachii: Cabeza la­teral del músculo tríceps braquial Ramus superficialis ni. radialis: Ramo superfi­cial del nervio radial M. brachialis: Músculo braquial

72

Page 70: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección del cuello. Plano profundo. Vista desde la derechaCORDERO

Figura 64

1. Ai. rhom boideus cervicis: Músculo romboides 12. Ai. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo 22. V. ¡ugularis. thymus: Vena yugular, timodel cuello 13. A. carotis communis, v. maxillaris: Arteria ca­ 23. A. et v. axillaris: Arteria y vena axilares

2. Ai. semispinaliii capitis: Músculo semiespinal rótida común, vena maxilar 24. Ai. rectus thoracis, lnn. cervicales pro/undide la cabeza 14. Ai. masseter, glándula mandibularis: Músculo caudales: Músculo recto del tórax, linfonódu-

3. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo de masetero, glándula mandibular los cervicales profundos caudalesla cabeza 15. V. linguofacialis, ln. mandibularis: Vena lin­ 25. Aim. intercostales interni: Músculos intercosta­

4. Ai. redu s capitis lateralis: Músculo recto late­ guofacial, linfonódulo mandibular les internosral de la cabeza 16. N. accessorius, m. om ohyoideus: Nervio acce­ 26. Cartilágines costales: Cartílagos costales

5. Ai. intertransversarius longus Ipars atlantis): sorio, músculo omohioideo 27. N. cervicalis II: Segundo nervio cervicalMúsculo intertransverso largo (parte del atlas) 17. TruncUs vagosympathicus, m. cricoarytenoi- 28. N. cervicalis III: Tercer nervio cervical

6. Ai. longissimus atlantis: Músculo longísimo del deus dorsalis: Tronco vagosimpático, músculo 29. N. cervicalis IV: Cuarto nervio cervicalatlas cricoaritenoideo dorsal 30. N. cervicalis V: Quinto nervio cervical

7. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza 18. Ai. splenius: Músculo esplenio 31. N. cervicalis VI: Sexto nervio cervical8. Ai. sternotbyroideus: Músculo esternotiroideo 19. Ai. serratas ventralis cervicis: Músculo serrato 32. N. cervicalis VII: Séptimo nervio cervical9. Ai. sternohyoideus: Músculo estemohioideo ventral del cuello 33. N. cervicalis VIII: Octavo nervio cervical

10. Ai. stem ocephalicus: Músculo estemocefálico 20. Ai. serratus ventralis thoracis: Músculo serrato 34. iV. thoracicus longus: Nervio torácico largo11. Glandula parotis, m. parotidoauricularis: Glán­ ventral del tórax 35. Plexus brachialis: Plexo braquial

dula parótida, músculo parotidoauricular 21. Ai. scalenus m edius: Músculo escaleno medio

73

Page 71: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CARNERO CARNERO

Sección transversal del cuello a nivel de la segunda vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección

Sección transversal del cuello a nivel de la cuarta vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 65 Figura 66

1. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca 13. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza 1. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca2. Ai. semispinalis capitis: Músculo semiespinal 14. Ai. sternocephalicus: Músculo esternocefálico 2. Lamina nuchae: Lámina de la nuca

de la cabeza 15. V. jugularis: Vena yugular 3. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical di3. Ai. splenius: Músculo esplenio 16. ¿V. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­ músculo trapecio4. Ai. cleidocephalicus (pars occipitalis): Músculo rrente 4. Ai. rhom boideus cervicis: Músculo romboidE

cleidocefálico (parte occipital) 17. Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo del cuello5. Ai. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo 18. Ai. sternothyroideus: Músculo estemotiroideo 5. Ai. semispinalis capitis: Músculo semiespins

cleidocefálico (parte mastoidea) 19. Trachea: Tráquea de la cabeza6. Ai. longissimus atlantis: Músculo longísimo del 20. Esophagus: Esófago 6. Ai. splenius: Músculo esplenio

atlas 21. A. carotis communis, truncus vagosympathicus: 7. Ai. multifidus cervicis: Músculo multífido d*7. Ai. rectus capitis dorsalis major: Músculo recto Arteria carótida común, tronco vagosimpático cuello

dorsal mayor de la cabeza 22. Axis: Axis 8. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo d8. Ai. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo 23. Ai. omotransversarius: Músculo omotransvorso la cabeza

caudal de la cabeza 24. fíam us dorsalis ni. accessorii: Hamo dorsal del 9. Ai. serratus ventralis cervicis: Músculo serral9. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo de nervio accesorio ventral del cuello

la cabeza 25. Ai. om ohyoideus: Músculo omohioideo 10. Ai. longissimus atlantis: Músculo longísimo di10. Ai. intertransversarius: Músculo intertransverso 26. N. transversus colli: Nervio transverso del cuello atlas11. Ai. longus colli: Músculo largo del cuello 11. Ai. cleidocephalicus (pars occipitalis et pai12. Ai. intertransversarius longus (pars atlantis):

Músculo intertransverso largo (parte del atlas)m astoidea): Músculo cleidocefálico (partes oa cipital y mastoidea)

74

Page 72: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CARNERO

Sección transversal del cuelloa nivel de la sexta vértebra cervical.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 66 (cont.)12.13.14.

15.16.17.18.19.20.

2 1 .

22.23.

24.25.

26.27.28.

29.

Ai. omotransversarius: Músculo omotransverso \ím. intertransversarii: Músculos intertransversos Ai. intertransversarius bngus (pars atlantis)'. Músculo intertransverso largo (parte del atlas)Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza Ai. longus colli: Músculo largo del cuello Ai. om ohyoideus: Músculo omohioideo Ai. stem ocephalicus: Músculo estemocefálico Esophagus: Esófago Thvmus: TimoAi. stem ohyoideus et stemothyraideus: Múscu­lo estemohioideo y estemotiroideo Vertebra cervicalis IV: Cuarta vértebra cervical Processus articularis caudalis vertebrae cervi­calis 111: Apófisis articular caudal de la tercera vértebra cervical V. jugularis: Vena yugular A. carotis communis, truncus vagosympathi- cus: Arteria carótida común, tronco vagosim- páticoTrachea: TráqueaMedulla spinalis: Médula espinalA., v. et n. vertebralis: Arteria, vena y nerviovertebralesN. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­rrente

Figura 67

1. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca 12. Ai. intertransversarii: Músculos intertransversos 26. Corpus vertebrae cervicalis VI: Cuerpo de la2. Lamina nuchae: Lámina de la nuca 13. Ai. omotransversarius: Músculo omotransverso sexta vértebra cervical3 Ai. rhom boideus cervicis: Músculo romboides 14. Pars dorsalis mi. scaleni m edii: Parte dorsal 27. Lamina ventralis processus transversi verte­

del cuello del músculo escaleno medio brae cervicalis VI: Lámina ventral de la apófi­4. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del 15. Pars ventralis mi. scaleni m edii: Parte ventral sis transversa de la sexta vértebra cervical

músculo trapecio del músculo escaleno medio 28. A., v. et n. vertebralis: Arteria, vena y nervio5. Ai. semispinalis capitis: Músculo semiespinal 16. Ai. longus colli: Músculo largo del cuello vertebrales

de la cabeza 17. Ai. brachiocephalicus: Músculo braquiocefálico 29. Trachea: Tráquea6. Ai. spinalis et semispinalis thoracis et cervicis: 18. Ai. subclavius: Músculo subclavio 30. Esophagus: Esófago

Músculos espinal y semiespinal del tórax y 19. Ai. stem ocephalicus: Músculo estemocefálico 31. A. carotis communis, truncus vagosympathi-cuello 20. Ai. stem ohyoideus et m. sternothyroideus: Mús­ cus: Arteria carótida común, tronco vagosim-

7. Ai. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato culos estemohioideo y estemotiroideo páticoventral del cuello 21. Processus spinosus vertebrae cervicalis VI: Apó­ 32. Thymus: Timo

8. Ai. multifidus cervicis: Músculo multífido del fisis espinosa de la sexta vértebra cervical 33. V. jugularis, n. laryngeus recurrens: Vena yu­cuello 22. Ligamentum flavum : Ligamento amarillo gular, nervio laríngeo recurrente

9. Ai. longissimus capitis et atlantis: Músculos 23. Processus articularis cranialis: Apófisis articu­ 34. Ln. cervicalis superficialis (In. pw scapularisl:longísimo de la cabeza y del atlas lar craneal Linfonódulo cervical superficial (linfonódulo

10. Ai. longissimus cervicis: Músculo longísimo 24. Medulla spinalis: Médula espinal preescapular)del cuello 25. Plexus vertebralis intem us: Plexo vertebral in­

11. Ai. splenius: Músculo esplenio terno

75

Page 73: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

MACHO CABRÍO

Cráneo. Vista desde la izquierda

Figura 68

1. Os nasale: Hueso nasal 12. Linea temporalis: Línea temporal 20. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar2. Os lacrím ale: Hueso lagrimal 13. Pars squam osa ossis temporalis: Parte escamo­ 21. Arcus zygomaticus: Arco cigomático3. Os incisivum: Hueso incisivo sa del hueso temporal 22. Dentes prem olares: Dientes premolares4. Os zygomnticum: Hueso cigomático 14. Crista temporalis: Cresta temporal 23. Dentes m olares: Dientes molares5. Maxilla: Maxilar 15. Squama occipitalis: Escama del occipital 24. Processus coronoideus m andibulae: Apófisis6. Tuber fac ía le : Tubérculo facial 16. Processus m astoideus ossis temporalis: Apófi­ coronoides de la mandíbula7. Foramen infraorbilale: Agujero infraorbilario sis mastoides del hueso temporal 25. Corpus m andibulae: Cuerpo de la mandíbula8. Os frontale: Hueso frontal 17. Porus acusticus externus: Poro acústico ex­ 26. Dentes incisivi: Dientes incisivos9. Canalis supraorbitalis: Canal supraorbitario terno 27. Foramen m entale: Agujero mentoniano

10. Bulla lacrimalis: Bulla lagrimal 18. Bulla tympanica: Bulla timpánica 28. Cornu: Cuerno11. Os parietale: Hueso parietal 19. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital

76

Page 74: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo (sin cuerno). Vista lateralCABRA

Figura 69

1. Os nasale: Hueso nasal 14. Pars squam osa ossis temporalis: Parte escamo­ 26. Foramen ethm oidale: Agujero etmoidal2. Os lacrímale: Hueso lagrimal sa del hueso temporal 27. Canalis opticus: Canal óptico3. Os zygomaticum: Hueso cigomático 15. Processus m astoideus ossis temporalis: Apófi­ 28. Bulla lacrimalis: Bulla lagrimal4. Maxilla: Maxilar sis mastoides del hueso temporal 29. Dentes incisivi: Dientes incisivos5. Os incisivum: Hueso incisivo 16. Squama occipitalis: Escama del occipital 30. Mandibula: Mandíbula6. Foramen infraorbitale: Agujero infraorbilario 17. Os interparietale: Hueso interparietal 31. Processus coronoideus m andibulae: Apófisis7. Tuber fació le: Tubérculo facial 18. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital coronoides de la mandíbula8. Os frontale: Hueso frontal 19. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar 32. Processus condylaris m andibulae: Apófisis9. Canalis supraorbitalis: Canal supraorbitario 20. Bulla tympanica: Bulla timpánica condilar de la mandíbula

10. Os parietale: Hueso parietal 21. Crista temporalis: Cresta temporal 33. Incisura m andibulae: Incisura mandibular11. Linea temporalis: Línea temporal 22. Porus acusticus externus: Poro acústico externo 34. Foramen m entale: Agujero mentoniano12. Fossa temporalis: Fosa temporal 23. Processus styloideus: Apófisis estiloides 35. Angulus m andibulae: Ángulo de la mandíbula13. Protuberantia occipitalis externa: Protuberan­ 24. Denies prem olares: Dientes premolares 36. Fissura nasolacrim alis: Fisura nasolagrimal

cia occipital externa 25. Denles m olares: Dientes molares

77

Page 75: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo. Vista centralCABRA

Figura 70

1. Foramen magnum: Agujero magno 7.2. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital 8.3. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar 9.4. Pars basilaris ossis occipitalis: Parte basilar del 10.

hueso occipital5. Tuberculum musculare: Tubérculo muscular 11.6. Bulla tympanica: Bulla timpánica 12.

Porus acusticus externus: Poro acústico externo Tuberculum articulare: Tubérculo articular Arcus zygomaticus: Arco cigomático Corpus ossis basisphenoidalis: Cuerpo del hue­so basiesfenoides Foramen ovale: Agujero oval Canalis supraorbitalis: Canal supraorbitario

13.14.15.16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.23.24.25.

26.27.28.

29.30.

Hamulus pterygoideus: Gancho pterigoideo Choana: CoanaOs palatinum: Hueso palatinoForamen palatinum majus: Agujero palatinomayorSutura palatina transversa: Sutura palatina transversaSutura palatina m ediana: Sutura palatina me­diaProcessus palatinus m axillae: Apófisis palati­na del maxilarProcessus palatinus ossis incisivi: Apófisis pa­latina del hueso incisivoProcessus nasalis ossis incisivi: Apófisis nasal del hueso incisivoCorpus ossis incisivi: Cuerpo del hueso incisivoFissura palatina: Fisura palatinaCanalis condylaris: Canal condilarCanalis ni. hypoglosi: Canal del nervio hipo-glosoForamen jugulare: Agujero yugularBulla lacrim alis: Bulla lagrimalForamen sphenopalatinum : Agujero esfenopa-latinoProcessus muscularis: Apófisis muscular Os zygomaticum: Hueso cigomático

78

Page 76: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABRA

Topografía esquelética de las arterias de la cabeza. Vista desde la izquierda (a partir de una muestra sometida a corrosión)

Figura 71

1. A. carotis communis: Arteria carótida común 10. A. labialis inferior: Arteria labial inferior 16. A. dorsalis nasi: Arteria dorsal de la nariz2. A. occipitalis: Arteria occipital 11. A. malaris: Arteria malar 17. A. m asseterica: Arteria masetérica3. A. meníngea caudalis: Arteria meníngea caudal 12. A. infraorbitalis: Arteria infraorbitaria 18. A. buccalls: Arteria bucal4. A. condylaris: Arteria condilar 13. A. mentalis: Arteria mentoniana 19. Rami glandulares a. lingualis: Ramas glandula­5. A. lingualis: Arteria lingual 14. A. temporalis superficialis: Arteria temporal res de la arteria lingual6. A. auricularís caudalis: Arteria auricular caudal superficial 20. A. supraorbitalis: Arteria supraorbitaria7. A. transversa fac iei: Arteria transversa de la cara 15. A. palpebralis superior lateralis: Arteria palpe­ 21. A. ethm oidalis: Arteria etmoidal8. Kami muscularís (masseteríci): Ramas muscula­ bral superior lateral 22. A. ophtalmica externa: Arteria oftálmica externa

res (masetóricas) 15'. A. palpebralis inferior lateralis: Arteria palpe­9. A. labialis superior: Arteria labial superior bral inferior lateral

79

Page 77: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABRA

Disección de la cabeza. Plano superficial después de haber extirpado la fascia cutánea y los músculos cutáneos. Vista desde la izquierda

Figura 72

1. Ai. levator nasolabiaüs: Músculo elevador na­ 13. Ai. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri- 27. V. transversa faciei, ramus transversus facisolabial cuiar ni. aurículotemporalis: Vena transversa de

2. Ai. cutaneus nasi: Músculo cutáneo de la nariz 14. Ai. cleidocephalicus (pars occipitalis): Músculo cara, ramo transverso de la cara del nervio ai3. Ai. levator labii superíoris, m. caninus el m. d e­ cleidocefálico (parte occipital) riculotemporal

pressor labii superíoris: Músculo elevador del 15. Ai. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo 28. Ramus buccalis dorsalis ni. facialis, a. tranlabio superior, músculo canino y músculo de­ cleidocefálico (parte mastoidea) versa faciei: Ramo bucal dorsal del nervio fpresor del labio superior 16. Ai. stem ocephalicus (pars mandibularís): Mús­ cial, arteria transversa de la cara

4. Ai. m alaris: Músculo malar culo esternocefálico (parte mandibular) 29. Ramus buccalis ventralis ni. facia lis: Ramo bi5. Ai. depressor palpebrae inferioris: Músculo de­ 17. Ai. zygomatícoauricularis: Músculo cigomati- cal ventral del nervio facial

presor del párpado inferior coauricular 30. Glandula parotis: Glándula parótida6. Ai. zygomaticus: Músculo cigomático 18. Ai. mylohyoideus: Músculo milohioideo 31. V. aurícularís caudalis, n. auricularis m agna7. Pars buccalis mi. buccinatorís: Parte bucal del 19. Ln. mandibularís. m. sternohyoideus: Linfonó- Vena auricular caudal, nervio auricular maye

músculo buccinador dulo mandibular, músculo estemohioideo 32. N. cervicalís II, v. maxillaris: Segundo nerv8. Ai. cutaneus labiorum: Músculo cutáneo de los 20. V. angularis oculi: Vena angular del ojo cervical, vena maxilar

labios 21. V. dorsalis nasi: Vena dorsal de la nariz 33. Ramus dorsalis ni. accessoríi: Ramo dorsal d9. Ai. depressor labii inferioris: Músculo depresor 22. V. lateralis nasi: Vena lateral de la nariz nervio accesorio

del labio inferior 23. V. labialis superior: Vena labial superior 34. N. cervicalís III, v. occipitalis: Tercer nerv10. Pars superficialis mi. masseteris: Parte superfi­ 24. A. et v. labialis inferior: Arteria y vena labiales cervical, vena occipital

cial del músculo masetero inferiores 35. Glandula mandibularís. v. linguofacialis: Glá11. Pars profunda mi. masseteris: Parte profunda 25. V. facialis, ductus parotideus: Vena facial, con­ dula mandibular, vena linguofacial

del músculo masetero ducto parotídeo 36. V. jugularis: Vena yugular12. Ai. frontalis: Músculo frontal 26. A. labialis superior: Arteria labial superior 37. M andíbula: Mandíbula

80

Page 78: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABRA

Disección de la cabeza. Plano profundo. Vista desde la izquierda

Figura 73

1. Pars superficialis mi. m asseterís: Parte superfi­ 15. Glandulae buccales ventrales: Glándulas buca­ 26. M. cleidocephalicus (pars occipitalis): Músculocial del músculo masetero les ventrales cleidocefálico (parte occipital)

2. Pars profunda mi. masseterís: Parte profunda 16. Ai. tem pomlis: Músculo temporal 27. Ai. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuodel músculo masetero 17. A. et v. temporalis superficialis, ramus trans- craneal de la cabeza

3. Pars m olaris mi. buccinatoris: Parte molar del versus fac ie i ni. auriculotemporalis: Arteria y 28. Ai. rectus capitis dorsalis: Músculo recto dorsalmúsculo buccinador vena temporales superficiales, ramo transverso de la cabeza

4. Pars buccalis mi. buccinatoris: Parte bucal del de la cara del nervio auriculotemporal 29. Funiculus nuchae, m. obliquus capitis cauda-músculo buccinador 18. A. et v. transversa faciei, ramus buccalis dor­ lis: Funículo de la nuca, músculo oblicuo cau­

5. Ai. depresor labii inferioris: Músculo depresor salis ni. facia lis: Arteria y vena transversas de dal de la cabezadel labio inferior la cara, ramo bucal dorsal del nervio facial 30. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo de

6. A. dorsalis nasi: Arteria dorsal de la nariz 19. Meatus acusticus externus, n. facia lis: Meato la cabeza7. A. malaris: Arteria malar acústico externo, nervio facial 31. M. rectus capitis lateralis: Músculo recto late­8. V. dorsalis nasi: Vena dorsal de la nariz 20. M. occipitohyoideus, ramus buccalis ventralis ral de la cabeza9. A. et n. infraorbitalis: Arteria y nervio infraor- ni. facia lis: Músculo occipitohioideo. ramo bu­ 32. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza

bitarios cal ventral del nervio facial 33. M. crícoarytenoideus dorsalis: Músculo crico-10. A. et v. labialis superior: Arteria y vena labia­ 21. Stylohyoideum, v. maxillaris: Estilohioides, aritenoideo dorsal

les superiores vena maxilar 34. M. thyrohyoideus: Músculo tirohioideo11. A. et n. buccalis. v. profunda faciei: Arteria y 22. A. lingualis, m. stylohyoideus: Arteria lingual, 35. Esophagus: Esófago

nervio bucales, vena profunda de la cara músculo estilohioideo 36. Glandula thyroidea: Glándula tiroides12. A. et v. labialis inferior: Arteria y vena labiales 23. M. digastricus, n. hipoglossus: Músculo digàs­ 37. Trachea: Tráquea

inferiores trico, nervio hipogloso 38. M. sternothyroideus: Músculo esternotiroideo13. V. facialis, m. m ylohyoideus: Vena facial, mús­ 24. N. accessorius, m. rectus capitis ventralis: Nervio 39. Ai. sternohyoideus: Músculo estemohioideo

culo milohioideo accesorio, músculo recto ventral de la cabeza 40. M andibula: Mandíbula14. Glandulae buccales dorsales: Glándulas buca­ 25. A. carotis communis, truncus vagosyivpathicus:

les dorsales Arteria carótida común, tronco vagosimpàtico

81

Page 79: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABRA

Sección transversal de la cabeza a nivel del tercer molar.Vista de la superficie rostral

Figura 74

10.

il.

Os nasale: Hueso nasal Sinus frontalis: Seno frontal A. dorsalis nasi, v. angularis oculi: Arteria dor­sal de la nariz, vena angular del ojo Ductus nasolacrim alis: Conducto nasolagriinal Ai. m alaris et m. depressor palpebrae inferioris: Músculo malar y músculo depresor del párpa­do inferiorAi. zygomaticus: Músculo cigomáticoAi. masseter: Músculo maseteroA. transversa faciei, ramus buccalis dorsalisni. facia lis: Arteria transversa de la cara, ramobucal dorsal del nervio facialPars molaris mi. buccinatoris: Parte molar delmúsculo buccinadorV'. profunda faciei, n. buccalis: Vena profunda de la cara, nervio bucalAi. cutaneus faciei, ramus buccalis ventralis ni. facia lis: Músculo cutáneo de la cara, ramo bu­cal ventral del nervio facial

12 .

13.

14.

15.16.17.18.19.

20 .

2 1 .

22 .

23.24.

Ductus parotideus. v. facia lis: Conducto parotí- deo. vena facialA. et n. intraorbitalis: Arteria y nervio infraor- bitariosTúnica m ucosa palati duri, a. palatina major: Túnica mucosa del paladar duro, arteria palati­na mayorSeptum nasi: Septo de la narizConcha nasalis m edia: Concha nasal mediaConcha nasalis ventralis: Concha nasal ventralSinus maxillaris: Seno maxilarApertura maxillopalatina sinus maxillaris:Abertura maxilopalatina del seno maxilarMaxilla: MaxilarDens m olaris inferior III: Tercer diente molar inferiorDens molaris superior III: Tercer diente molar superiorVestihulum buccale: Vestíbulo de la boca Corpus linguae: Cuerpo de la lengua

25.26. 27.

28.

29.30.

31.

32.

Ai. styloglossus: Músculo estilogloso Ai. hyoglossus: Músculo hiogloso Venter rostralis mi. digastrici, ductus m ana bularis: Vientre rostral del músculo digástric conducto mandibularOs hyoideum (epihyoideum et stylohyoideur.a. lingualis: Hueso hioides (epihioides y est lohioides), arteria lingual Ai. geniohyoideus: Músculo genihioideo V. sublingualis, m. mylohyoideus: Vena sublii gual, músculo milohioideo N. lingualis, v. submentalis: Nervio lingus vena submentonianaA. et n. alveolaris inferior: Arteria y nervio a vedares inferiores

82

Page 80: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABRA

. 2

Sección transversal de la cabeza a través de la extremidad caudal de las órbitas.Vista de la superficie rostral

28. M andíbula: Mandíbula29. Stylohyoideum, m. thyropharyngeus: Esti-

lohioides, músculo tirofaríngeo30. M. palatopharyngeus et m. pterygopharyngeus:

Músculos palatofaríngeo y pterigofaríngeo31. A. Iingualis, ramus lingualis ni. glossopharyn-

gei: Arteria lingual, ramo lingual del nervio glosofaríngeo

32. M. digastricus et m. stylohyoideus, ductus mandíbularis: Músculo digàstrico y músculo estilohioideo. conducto mandibular

33. N. hypoglossus. v. línguofacialis: Nervio hipo- gloso, vena linguofacial

34. Ramus buccalis ventralis ni. facialis, ductus parotideus: Ramo bucal ventral del nervio fa­cial conducto parotídeo

35. Gianduia parotis: Glándula parótida

36. Glandula mandíbularis: Glándula mandibular37. M. stemocephalícus (pars mandíbularis): Múscu­

lo esternocefálico (parte mandibular)38. Ai. thyrohyoideus: Músculo tirohioideo39. Ai. om ohyoideus: Músculo omohioideo40. M. stem ohyoideus: Músculo estemohioideo41. Cartílago thyroidea, m. vocalis et m. ventricu-

laris: Cartílago tiroides, músculos vocal y ven- tricular

42. Aditus laryngis: Abertura de la laringe43. Palpebra superior: Párpado superior44. Palpebra inferior: Párpado inferior45. M. cutaneus facíei: Músculo cutáneo de la cara46. Corpus adíposum intraperiorbitale: Cuerpo

adiposo ¡ntraperiorbitario47. Corpus adiposum extraperiorbitale: Cuerpo

adiposo extraperiorbitario

Figura 75

1. V. frontalis: Vena frontal2. Sínus frontalis: Seno frontal3. Os frontale: Hueso frontal4. Polus rostralis hem ispherii cerebri: Polo rostral

del hemisferio cerebral5. Tractus olfactorius rhinencephali: Tracto olfa­

torio del rinencéfalo6. Ai. obliquus bulbi dorsalis: Músculo oblicuo

dorsal del globo ocular7. M. rectus bulbi dorsalis: Músculo recto dorsal

del globo ocular8. M. retractor bulbi: Músculo retractor del globo

ocular9. M. rectus bulbi ventralis: Músculo recto ventral

del globo ocular10. Periorbita: Periórbita11. A. maxíllaris, n. m axillaris: Arteria maxilar,

nervio maxilar12. Os presphenoídale: Hueso preesfenoides13. Bulbus oculi: Globo ocular14. N. opticus: Nervio óptico15. M. temporalis: Musculo temporal16. M. pterygoídeus lateralis: Músculo pterigoideo

lateral17. Ai. pterygoídeus m edíalis: Músculo pterigoideo

medial18. M. masseter: Músculo masetero19. Cavum pharyngis: Cavidad faríngea20. Tuba auditiva, m. tensor veli palatini: Trompa

auditiva, músculo tensor del velo del paladar21. M. levator veli palatini: Músculo elevador del

velo del paladar22. N. buccalis, v. profunda facie í: Nervio bucal,

vena profunda de la cara23. N. lingualis: Nervio lingual24. A., v. et n. alveolaris inferior: Arteria, vena y

nervio alveolares inferiores25. V. transversa facie í: Vena transversa de la cara26. Ramus buccalis dorsalis ni. facíalis, a. trans­

versa facie i: Ramo bucal dorsal del nervio fa­cial, arteria transversa de la cara

27. Arcus zygomaticus: Arco cigomático

83

Page 81: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección del cuello. Plano superficial. Se han extirpado los músculos cutáneos y la fascia cutánea. Vista desde la izquierda

CABRA

Figura 76

1, 2, 3. Ai. brachiocephalicus: Músculo braquioce- 12. Aponeurosis mi. trapezii: Aponeurosis del 24. Hamus buccalis dorsalis ni. facialis. a. trans­fálico músculo trapecio versa fac ie i: Ramo bucal dorsal del nervio fa­

1. Ai. cleidocephalicus (pars occipitalis): Músculo 13. Spina scapulae: Espina de la escápula cial, arteria transversa de la caracleidocefálico (parte occipital) 14. M. omotransversarius: Músculo omotransverso 25. Hamus buccalis ventralis ni. facialis, ductus-

2. Ai. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo 15. Pars scapularis mi. deltoidei: Parte escapular parotideus, ln. mandibularis: Ramo bucal ven­cleidocefálico (parte mastoidea) del músculo deltoides tral del nervio facial, conducto parotídeo, lin-

3. Ai. cleidobrachialis: Músculo cleidobraquial 16. Pars acrom ialis mi. deltoidei: Parte acromial fonódulo mandibular4, 5. Ai. sternocephalicus: Músculo esternocefálico del músculo deltoides 26. V. lingualis, m. sternolxyoideus, glandula thy-4. Pars m andibularis (m. sternozygomaticus): 17. Caput longum mi. tricipitis brachii: Cabeza lar­ roidea: Vena lingual, músculo esternohioideo,

Parte mandibular (músculo esternocigomá- ga del músculo tríceps braquial glándula tiroidestico) 18. Caput laterale mi. tricipitis brachii: Cabeza la­ 27. ¿V. cervicalis IV, v. jugularis: Cuarto nervio cer­

5. Pars m astoidea: Parte mastoidea teral del músculo tríceps braquial vical, vena yugular6. M. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri- 19. M. brachialis: Músculo braquial 28. N. cervicalis V: Quinto nervio cervical

cular 20. A', auricularis magnus, v. auricularis caudalis: 29. Nn. supraclaviculares: Nervios supraclavicula-7. Glandula parotis: Glándula parótida Nervio auricular mayor, vena auricular caudal res8. Glandula mandibularis: Glándula mandibular 21. N. cervicalis II, v. m axillaris: Segundo nervio 30. N. cutaneus antebrachii cranialis (ramus ni.9. Ai. masseter: Músculo masetero cervical, vena maxilar axillaris), v. cepbalica : Nervio cutáneo craneal

10. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del 22. Hamus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del del antebrazo (ramo del nervio axilar), vena ce­músculo trapecio nervio accesorio fálica

11. Pars thoracica mi. trapezii: Parte torácica del 23. N. cervicalis III, v. occipitalis: Tercer nerviomúsculo trapecio cervical, vena occipital

84

Page 82: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección del cuello. Plano profundo. Vista desde la izquierdaCABRA

Figura 77

1. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca2. Ai. semispinalis capitis: Músculo semiespinal

de la cabeza3. Ai. ¡ongissimus capitis: Músculo longísimo de

la cabeza4. Af. rectus capitis lateralis: Músculo recto late­

ral de la cabeza5. Ai. longissimus atlantis: Músculo longísimo del

atlas6. Ai. intertransversarius longus (pars atlantis):

Músculo intertransverso largo (parte del atlas)7. Ai. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri-

cular8. Glandula parotis, ramus huccalis dorsalis ni.

facia lis: Glándula parótida, ramo bucal dorsal del nervio facial

9. A. transversa faciei, v. maxillaris: Arteria trans­versa de la cara, vena maxilar

10. Venter caudalis mi. digastrici, ramus buccalis ventralis ni. facialis: Vientre caudal del músculo digàstrico, ramo bucal ventral del nervio facial

11. Af. masseter: Músculo masetero12. Ln. mandibularis, v. linguofacialis, gianduia

mandibularis: Linfonódulo mandibular, vena linguofacial, glándula mandibular

13. Ai. cricoarytenoideus dorsalis, a. carotis com ­munis, truncus vagosympathicus: Músculo cri- coaritenoideo dorsal, arteria carótida común, tronco vagosimpàtico

14. Processus transversus atlantis, ramus dorsalis ni. accessorii: Apófisis transversa del atlas, ramo dorsal del nervio accesorio

15. Gianduia thyroidea: Glándula tiroides16. Af. sternothyroideus, trachea: Músculo esterno­

tiroideo, tráquea17. M. rhom boideus cervicis: Músculo romboides

del cuello18. Af. splenius: Músculo esplenio19. Ai. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato

ventral del cuello20. Ai. serratus ventralis thoracis: Músculo serrato

ventral del tórax

21. Pars dorsalis mi. scaleni m edii: Parte dorsal del músculo escaleno medio

22 Ai. scalenus dorsalis: Músculo escaleno dorsal23. Pars ventralis mi. scalen i m edii: Parte ventral

del músculo escaleno medio24. Esophagus: Esófago25. Origo mi. stem ocephalici (pars mandibularis

et m astoidea): Origen del músculo esternocefá- lico (partes mandibular y mastoidea)

26. Ai. rectus thoracis: Músculo recto del tórax27. N. cervicalis III: Tercer nervio cervical28. N. cervicalis IV: Cuarto nervio cervical29. N. cervicalis V: Quinto nervio cervical30. N. cervicalis VI: Sexto nervio cervical31. N cervicalis VII: Séptimo nervio cervical32. N. cervicalis VIII, v. jugularis: Octavo nervio

cervical, vena yugular33. A. et v. axillaris: Arteria y vena axilares34. N. thoracicus longus: Nervio torácico largo

85

Page 83: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABRA

Sección transversal del cuello a nivel de la cuarta vértebra cervical.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 78

1. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca 11. Ai. longissimus atlantis: Músculo longísimo del 22. N. cervicalis V: Quinto nervio cervical2. Lamina nuchae: Lámina de la nuca atlas 23. Medulla spinalis: Medula espinal3. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del 12. Ai. omotransversarius: Músculo omotransverso 24. A., v. et n. vertebralis: Arteria, vena y nervio

músculo trapecio 13. Ai. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato vertebrales4. Ai. rhom boideus cervicis: Músculo romboides ventral del cuello 25. Plexus vertebralis internus: Plexo vertebral in­

del cuello 14. Aíni. intertransversarii: Múscidos intertransversos terno5. Ai. semispinalis capilis: Músculo semiespinal 15. Ai. intertransveisarius longus (pars atlantis): 26. Esophagus: Esófago

de la cabeza Músculo intertransverso largo (parte del atlas) 27. A. carotis communis: Arteria carótida común6. Ai. splenius: Músculo esplenio 16. Ai. longus colli: Músculo largo del cuello 28. V. jugularis: Vena yugular7. Ai. brachiocephalicus: Músculo braquiocefáli- 17. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza 29. Truncus vagosympathicus: Tronco vagosimpá-

co 18. Ai. om ohyoideus: Músculo omohioideo tico8. Ai. multifidus cervicis: Músculo multífido del 19. Arcus vertebrae cervicalis IV: Arco de la cuar­ 30. Ai. sternocephalicus (pars mandibularis): Mús­

cuello ta vértebra cervical culo esternocefálico (parte mandibular)9. Ai. sternocephalicus (pars mastoidea), n. laryn- 20. Corpus vertebrae cervicalis IV: Cuerpo de la 31. Trachea: Tráquea

geus recurrens: Músculo esternocefálico (parte cuarta vértebra cervical 32. Ai. sternothyroideus: Músculo esternotiroideomastoidea), nervio laríngeo recurrente 21. Processus articularis cranialis vertebrae cervi­ 33. Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo

10. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo de calis V: Apófisis articular craneal de la quintala cabeza vértebra cervical

86

Page 84: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABRA

Sección transversal del cuello a nivel de la séptima vértebra cervical.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 79

1. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca 10. M. longissimus capitis et m. atlantis: Músculos 20. M. sternohyoideus et m. stemothyroideus:2. Lamina nuchae: Lámina de la nuca longísimos de la cabeza y del atlas Músculos esternohioideo y estemotiroideo3. M. rhom boideus cervicis: Músculo romboides 11. M. longissimus thoracis: Músculo longísimo 21. Médulla spinalis: Medula espinal

del cuello del tórax 22. Plexus vertebralis intemus: Plexo vertebral in­4. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del 12. Mm. intertransversarii: Músculos intertrans­ terno

músculo trapecio versos 23. Vertebra cervicalis Vil: Séptima vértebra cervical5. M. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato 13. M. brachiocephalicus: Músculo braquiocefálico 24. A.. v. et n. vertebralis: Arteria, vena y nervio

ventral del cuello 14. Pars dorsalis mi. scaleni m edii: Parte dorsal vertebrales6. M. semispinalis capitis: Músculo semiespinal de del músculo escaleno medio 25. A. carotis communis, truncus vagosympathicus:

la cabeza 15. M. scalenus dorsalis: Músculo escaleno dorsal Arteria carótida común, tronco vagosimpático7. M. spinalis et semispinalis thoracis el cervicis: 16. Pars ventralis mi. scaleni m edii: Parte ventral 26. Esophagus: Esófago

Músculo espinal y semiespinal del tórax y del del músculo escaleno medio 27. V. ¡ugularis: Vena yugularcuello 17. M. sternocephalicus (pars mandibularis): Múscu­ 28. N. cervicalis Vil: Séptimo nervio cervical

8. M. multifidus cervicis: Músculo multífido del lo esternocefálico (parte mandibular) 29. Trachea: Tráqueacuello 18. M. sternocephalicus (pars m astoidea): Mús­ 30. M. omotransversarius: Músculo omotransverso

9. M. longissimus cervicis: Músculo longísimo del culo esternocefálico (parte mastoidea) 31. N. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­cuello 19. M. longus colli: Músculo largo del cuello rrente

87

Page 85: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo del cerdo (adulto). Vista desde la izquierdaCERDO

Figura 80

1. Os incisivum: Hueso incisivo 13. Crista nuchae: Cresta de la nuca 24. Denles incisivi superiores: Dientes incisivos2. Os nasale: Hueso nasal 14. Tuber facía le : Tubérculo facial superiores3. Os lacrím ale: Hueso lagrimal 15. Porus acusticus externus: Poro acústico ex­ 25. Dens canínus superior: Diente canino supe­4. Foramina lacrimalis: Agujeros lagrimales terno rior5. Maxilla: Maxilar 16. Condylus occípitalis: Cóndilo occipital 26. Dentes incisivi inferiores: Dientes incisivos in­6. Foramen infraorbitale: Agujero infraorbitario 17. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar feriores7. Os zygomaticum (processus temporalis): Hueso 18. Corpus m andibulae: Cuerpo de la mandíbula 27. Dens caninus inferior: Diente canino inferior

cigomático (apófisis temporal) 19. Processus coronoideus m andibulae: Apófisis 28. Dentes prem olares superiores: Dientes premo­8. Processus frontalis ossis zygomatici: Apófisis coronoides de la mandíbula lares superiores

frontal del hueso cigomático 20. Processus condylaris m andibulae: Apófisis 29. Dentes molares superiores: Dientes molares su­9. Processus zygomaticus ossis temporalis: Apó­ condilar de la mandíbula periores

fisis cigomática del hueso temporal 21. Ramus m andibulae: Rama mandibular 30. Dentes prem olares inferiores: Dientes premola­10. Os frontale: Hueso frontal 22. Foramina mentalia lateralis: Agujeros mento- res inferiores11. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis nianos laterales 31. Dentes m olares inferiores: Dientes molares in­

cigomática del hueso frontal 23. Incisura vasorum facialium : Incisura de los va­ feriores12. Linea temporalis: Línea temporal sos faciales

88

Page 86: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Sección sagital del cráneo (sin mandíbula)CERDO

Figura 81

1. Os nasale: Hueso nasal 12. Choana: Coana 21. Canalis ni. hypoglossi: Canal del nervio hipo-2. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal 13. Sinus frontalis: Seno frontal gloso3. Os conchae nasalis ventralis: Hueso de la con­ 14. Cavum cranii: Cavidad craneal 22. Foramen magnum: Agujero magno

cha nasal ventral 15. Lamina cribosa: Lámina cribosa 23. Tentorium cerebelli osseum : Tienda ósea del4. Vomer: Vómer 16. Canalis opticus: Canal óptico cerebelo5. Os palalinum : Hueso palatino 17. Foram en orbitorotundum : Agujero orbitorre- 24. Bulla tympanica: Bulla timpánica6. Processus palatinus m axillae: Apófisis palati­ dondo 25. Processus paracondylaris: Apófisis paracon-

na del maxilar 18. Porus acusticus internus et canalis facialis: dilar7. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal Poro acústico interno y canal facial 26. Dentes incisivi: Dientes incisivos8. Meatus nasi m edius: Meato nasal medio 19. Foramen jugulare: Agujero yugular 27. Dens caninus: Diente canino9. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral 20. Foramen lacerum (rostrale): Agujero rasgado 28. Dentes prem olares: Dientes premolares

10. Concha nasalis m edia: Concha nasal media (rostral) 29. Dentes m olares: Dientes molares

11. Ethmoturbinalis: Etmoturbinados

89

Page 87: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo. Vista de la superficie dorsalCERDO

Figura 82

1. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital2. Crista nuchae: Cresta de la nuca3. Fossa temporalis: Fosa temporal4. Linea temporalis: Línea temporal5. Porus acusticus extem us: Poro acústico externo6. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis

cigomática del hueso frontal7. Os parietale: Hueso parietal8. Arcus zygomaticus: Arco cigomático9. Margo infraorbitalis: Borde infraorbitario

10. Foramen supraorbitale: Agujero supraorbitario11. Processus lacrimalis caudalis: Apófisis lagri­

mal caudal12. Foramina lacrim aba: Agujeros lagrimales13. Maxilla: Maxilar14. Os frontale: Hueso frontal15. Foramen infraorbitale: Agujero infraorbitario16. Os nasale: Hueso nasal17. Processus nasalis ossis incisivi: Apófisis nasal

del hueso incisivo18. Dens caninus: Diente canino19. Os lacrím ale: Hueso lagrimal20. Corpus ossis incisivi: Cuerpo del hueso incisivo21. Fissura palatina: Fisura palatina

90

Page 88: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo (sin mandíbula). Vista de la superficie ventralCERDO

Figura 83

1. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital2. Incisura intercondylaris: Incisura intercondilar3. Processus paracondylaris: Apófisis paracondi-

lar4. Canalis ni. hypoglossi: Canal del nervio hipo-

gloso5. Foramen stylomastoideum: Agujero estilomas-

toideo6. Foramen jugulare: Agujero yugular7. Foramen lacerum: Agujero rasgado8. Bulla tympanica: Bulla timpánica9. Fossa mandibularis: Fosa mandibular

10. Tuberculum articulare: Tubérculo articular11. Hamulus pterygoideus: Gancho pterigoideo12. Processus pyramidalis ossis palatini: Apófisis

piramidal del hueso palatino13. Processus pterygoideus ossis basispbenoidalis:

Apófisis pterigoidea del hueso basiesfenoides14. Cboana: Coana15. Os palatinum: Hueso palatino16. Foramen palatinum majus: Agujero palatino

mayor17. Arcus zygomaticus: Arco cigomático18. Sutura palatina transversa: Sutura palatina

transversa19. Sutura palatina m ediana: Sutura palatina me­

dia20. Sulcus palatinus: Surco palatino21. Fissura palatina: Fisura palatina22. Vomer: Vómer23. Dentes m olares: Dientes molares24. Dentes prem olares: Dientes premolares25. Dens caninus: Diente canino26. Dentes incisivi: Dientes incisivos

91

Page 89: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo. Vista caudalCERDO

Figura 84

1. Protuberantia occipitalis externa: Protuberancia 7. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital 16. Processus coronoideus m andibulae: Apófisisoccipital externa 8. Foramen magnum: Agujero magno coronoides de la mandíbula

2. Crista nuchae: Cresta de la nuca 9. Bulla tympanica: Bulla timpánica 17. Foramen maxillare: Agujero maxilar3. Lineae obliquae: Líneas oblicuas 10. Choana sinistra: Coana izquierda 18. Processus temporalis ossis zygomatici: Apófi­4. Linea temporalis: Línea temporal 11. Vomer: Vómer sis temporal del hueso cigomático5. Ponis acusticus externus: Poro acústico externo 12. Os palatinum: Hueso palatino 19. Foramen m andibulae: Agujero mandibular6. Tuberculum m em branae atlantooccipitalis et 13. Hamulus pterygoideus: Gancho pterigoideo 20. Angulus mentalis: Angulo del mentón

mi. recti capitis dorsalis minorís: Tlibérenlo para 14. Processus pyram idalis ossis palatini: Apófisis 21. Angulus m andibulae: Angulo de la mandíbulala membrana atlantooccipital y el músculo recto piramidal del hueso palatinodorsal menor de la cabeza 15. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar

92

Page 90: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PaladarCERDO

Figura 85

1. Palntum m ol le: Paladar blando2. ¡V. alveolaris inferior: Nervio alveolar inferior3. N. lingualis: Nervio lingual4. M andíbula: Mandíbula5. M. pterygoideus m edialís: Músculo pterigoideo

medial6. M. m asseter: Músculo masetero7. V. profunda facie i: Vena profunda de la cara

8. M. cutaneus facie i: Músculo cutáneo de la cara9. V. facia lis: Vena facial

10. Bucca (m. buccinator et tunica m ucosal: Carri­llo (músculo buccinador y túnica mucosa)

11. Denles m olares: Dientes molares12. Denles prem olares: Dientes premolares13. Dens caninus: Diente canino14. Denies incisivi: Dientes incisivos

15. Papilla incisiva: Papila incisiva16. Ductus incisivus: Conducto incisivo17. Raphe palati: Rafe del paladar18. Rugae palatinae: Rugosidades del paladar19. Labium superius: Labio superior20. Rostrum: Hocico

93

Page 91: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CERDO

Disección de la cabeza. Plano superficial; se han extirpado los músculos cutáneos. Vista desde la izquierda

Figura 86

1. iVf. levator labii superiorís: Músculo elevador del 10. M. cutaiieus labiorum: Músculo cutáneo de los 20. Ductus parotideus, ramus communicans (interlabio superior labios 18 et 19): Conducto parotídeo. ramo comuni­

2. Insertio carnea mi. levatoris labii superiorís: In­ 11. Ai. depresor labii inferíorís: Músculo depresor cante (entre 18 y 19)serción carnosa del músculo elevador del labio del labio inferior 21. V. angularis oculi: Vena angular del ojosuperior 12. M. mentalis: Músculo mentoniano 22. V. lateralis nasi: Vena lateral de la nariz

3. Tendo mi. levatoris labii superiorís: Tendón del 13. Ai. masseter: Músculo masetero 23. V. labialis superior: Vena labial superiormúsculo elevador del labio superior 14. Ai. parotidoaurícularís: Músculo parotidoauri- 24. V. labialis inferior: Vena labial inferior

4. M. depressor labii superiorís (m. depressor ros- cular 25. N. mentalis: Nervio mentonianotríj: Músculo depresor del labio superior (mús­ 15. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del 28. Ramus transversus fac ie i ni. auriculotempora-culo depresor del hocico) músculo trapecio lis: Rama transversa de la cara del nervio auri­

5. M. depressor palpebrae inferíorís: Músculo de­ 16. Ai. brach iocephalicu s: Músculo braquiocefá- culotemporalpresor del párpado inferior lico 27. Mandibula: Mandíbula

6. M. caninus: Músculo canino 17. Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo 28. Glandula parotis: Glándula parótida7. Ai. levator nasolabialis: Músculo elevador naso- 18. Ramus buccalis dorsalis ni. facia lis: Ramo bu­ 29. Corpus adiposum : Cuerpo adiposo

labial cal dorsal del nervio facial 30. N. auriculopalpebralis: Nervio auriculopalpe-8. Pars buccalis mi. buccinatoris: Parte bucal del 19. V. facialis, ramus buccalis ventralis ni. fa c ia ­ bral

músculo buccinador lis: Vena facial, ramo bucal ventral del nervio9. Ai. zygomaticus: Músculo cigomático facial

94

Page 92: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CERDO

Disección de la cabeza. Plano profundo. Vista desde la izquierda

Figura 87

1. M. levator labii superioris: Músculo elevador del labio superior

2. Insertio carnea mi. levatoris labii superioris: Inserción carnosa del músculo elevador del la­bio superior

3. Tendo mi. levatoris labii superioris: Tendón del músculo elevador del labio superior

4. M. depressor labii superioris (m. depressor ros- trí): Músculo depresor del labio superior (mús­culo depresor del hocico)

5. A. et n. infraorbitaüs: Arteria y vena infraorbi- tarias

6. Ramus buccalis dorsalis ni. facialis: Ramo bu­cal dorsal del nervio facial

7. Pars molaris mi. buccinatoris: Parte molar del músculo buccinador

8. A. et n. buccalis, v. profunda facie i: Arteria y nervio bucales, vena profunda de la cara

9. Pars buccalis mi. buccinatoris: Parte bucal del músculo buccinador

10. M. depressor labii inferioris: Músculo depresor del labio inferior

11. V. labialis inferior, ramus buccalis ventralis ni. facia lis: Vena labial inferior, ramo bucal ven­tral del nervio facial

12. A. et n. mentalis: Arteria y nervio mentonianos13. Ductus parotideus, ramus communicans: Con­

ducto parotídeo, ramo comunicante14. V. facia lis: Vena facial15. M. parotidoaurícularis, n. auriculopalpebralís:

Músculo parotidoauricular, nervio auriculopal- pebral

16. Arcus zygomaticus: Arco cigomático17. Ramus transversus fac ie i ni. auriculotempora-

lis: Ramo transverso de la cara del nervio auri­culotemporal

18. Ramus buccalis dorsalis ni. facia lis: Ramo bu­cal dorsal del nervio facial

19. M. m asseter: Músculo masetero20. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del

músculo trapecio21. M. cleidocephalicus (pars occipitalis): Músculo

cleidocefálico (parte occipital)

22. M. cleidocephalicus (pars mastoidea), v. aurícu- laris caudalis: Músculo cleidocefálico (parte mastoidea), vena auricular caudal

23. Lnn. parotidei: Linfonódulos parotídeos24. Ln. retropharyngeus lateralis: Linfonódulo re-

trofaríngeo lateral25. Tendo mi. sternocephalicus, ramus colli ni. fa ­

cialis: Tendón del músculo esternocefálico, ramo del cuello del nervio facial

26. Lnn. cervicales superficies ventrales: Linfonó- dulos cervicales superficiales ventrales

27. V. maxillaris: Vena maxilar28. V. jugularis externa: Vena yugular externa29. M. sternocephalicus: Músculo esternocefálico30. Glandula mandibularís: Glándula mandibular31. Ln. mandibularís accessorius: Linfonódulo man­

dibular accesorio32. V. línguofacialís: Vena linguofacial33. Ln. mandibularís: Linfonódulo mandibular34. M. sternohyoideus: Músculo esternohioideo35. Mandíbula: Mandíbula

95

Page 93: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CERDO

Disección de la cabeza. Plano profundo después de haber extirpado la mitad izquierda de la mandíbula

Figura 88

1. M. masseter: Músculo masetero 12. JV. hypoglossus: N enio hipogloso 25. M. cleidocephalicus (pars occipitalis): Músculo2. Ai. pterygoideus m edialis: Músculo pterigoideo 13. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar cleidocefálico (parte occipital)

medial 14. A facialis, m. stylohyoideus: Arteria facial, 26. M. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo3. Tonsilla palatina: Tonsila palatina músculo estilohioideo cleidocefálico (parte mastoidea)4. Stylohyoideum, m. hyoglossus: Estilohioides, 15. Ai. digastricus: Músculo digàstrico 27. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza

músculo hiogloso 16. N. alveolaris inferior: Nervio alveolar inferior 28. Truncus vagosympathicus: Tronco vagosimpá-5. Ai. styloglossus: Músculo estilogloso 17. Glandula sublingualis m onostom atica: Glán­ tico6. Mandibula: Mandíbula dula sublingual monostomàtica 29. A. carotis communis, v. jugularis interna: Arte­7. Glandula parotis, n. auriculopalpebralis: Glán­ 18. Ductus sublingualis, n. hypoglossus: Conducto ria carótida común, vena yugular interna

dula parótida, nervio auriculopalpebral sublingual, nervio hipogloso 30. Glandula mandibularis: Glándula mandibular8. Ai. parotidoauricularis (portio superficialis): 19. A. lingualis: Arteria lingual 31. M. thyrohyoideus: Músculo tirohioideo

Músculo parotidoauricular (porción superfi­ 20. Ai. genioglossus: Músculo geniogloso 32. Ai. steinohyoideus: Músculo esternohioideocial) 21. M. geniohyoideus: Músculo genihioideo 33. V. linguofacialis: Vena linguofacial

9. N. facia lis: Nervio facial 22. M. mylohyoideus: Músculo milohioideo 34. V. lingualis: Vena lingual10. Glandula sublingualis polystom alica: Glándula 23. N. mylohyoideus, a. camtis externa: Nervio mi­ 35. Ai. om ohyoideus: Músculo omohioideo

sublingual poliestomática lohioideo, arteria carótida externa 36. Cavum oris: Cavidad oral11. N. lingualis. ductus mandibularis: Nervio lin­ 24. Ai. rectus capitis lateralis: Músculo recto late­ 37. Lingua: Lengua

gual, conducto mandibular ral de la cabeza

96

Page 94: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CERDO

Sección sagital a través de la cabeza

Figura 89

1. Sinus frontalis: Seno frontal 20. M. semispinalis capitis: Músculo semiespinal 35. M. orbicularis orís, glandulae rostrales: Múscu­2. Os nasale: Hueso nasal de la cabeza lo orbicular de la boca, glándulas del hocico3. Cartílago septi nasi: Cartílago del septo de la 21. M. rectus capitis dorsalis minor: Músculo rec­ 36. Mandíbula: Mandíbula

nariz to dorsal menor de la cabeza 37. Basihyoideum, m. hyoglossus: Basihioides. mús­4. Os rostrale: Hueso rostral 22. M. rectus capitis dorsalis major: Músculo recto culo hiogloso5. Os incisivum: Hueso incisivo dorsal mayor de la cabeza 38. M. hyoepiglotticus, cartílago epíglottica: Mús­6. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral 23. Atlas: Atlas culo hioepiglótico, cartílago epiglótico7. Meatus nasi m edius: Meato nasal medio 24. Axis: Axis 39. Cartílago thyroidea, m. thyrohyoideus: Cartíla­8. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal 25. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza go tiroides, músculo tirohioideo9. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal 26. M. longus colli: Músculo largo del cuello 40. Ostium pharyngeum tubae: Orificio faríngeo

10. Concha nasalis ventralis: Concha nasal ventral 27. Palatum m olle (glandulae et m. palatinus): Pa­ de la trompa auditiva11. Palatum durum: Paladar duro ladar blando (glándulas y músculo palatino) 41. Arcus palatopharyngeus: Arco palatofaríngeo12. Labyrinthus ethm oidalis: Laberinto etmoidal 28. Cavum pharyngis: Cavidad faríngea 42. Cartílago arytenoidea: Cartílago aritenoides13. Os frontale: Hueso frontal 29. Lingua: Lengua 43. Esophagus, cartílago crícoidea: Esófago, cartí­14. Os parietale: Hueso parietal 30. Hecessus sublingualis cavi orís proprii: Receso lago cricoides15. Os occipitale: Hueso occipital sublingual de la cavidad oral 44. Cavum laryngís: Cavidad laríngea16. Hemispherium cerebri: Hemisferio cerebral 31. M. genioglossus: Músculo geniogloso 45. Plica vocalis: Pliegue vocal17. Cerebellum: Cerebelo 32. M. geniohyoideus: Músculo genihioideo 46. M. sternohyoideus: Músculo estemohioideo18. M esencephalon: Mesencèfalo 33. M. m ylohyoideus: Músculo milohioideo 47. Recessus pharyngeus: Receso faríngeo19. Medulla spinalis: Médula espinal 34. 1Vi. cutaneus faciei: Músculo cutáneo de la cara

97

Page 95: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Topografía esquelética con las arterias de la cabeza. Se ha extirpado la mitad izquierda de la mandíbula

CERDO

Figura 90

1. A. carotis communis: Artería carótida común 12. A. ¡ingualis: Arteria lingual 23. A. transversa facie i: Arteria transversa de la2. A. carotis interna: Arteria carótida interna 13. A. sublingualis: Arteria sublingual cara3. A. occipitalis: Arteria occipital 14. A. submentalis: Arteria submentoniana 24. A. auricularis rostralis: Arteria auricular rostral4. Ramus anastomoticus a. vertebralis cum a. oc- 15. A. facia lis: Arteria facial 25. A. meningea m edia: Arteria meníngea media

cipitali: Rama anastomótica de la arteria verte­ 16. A. facia lis (rudim): Arteria facial (rudimenta­ 26. A. alveolaris inferior: Arteria alveolar inferiorbral con la arteria occipital ria) 27. A. temporalis profunda caudalis: Arteria tem­

5. fíamus occipitalis a. occipitalis: Rama occipital 17. Ramus m asseterícus a. carotidis externae: poral profunda caudalde la arteria occipital Rama masetérica de la arteria carótida externa 28. A. ophtalm ica externa: Arteria oftálmica ex­

6. Ramus anastomoticus cum a. basilari: Rama 18. Ramus parotideus a. carotidis externae: Rama ternaanastomótica con la arteria basilar parotídea de la arteria carótida externa 29. A. maxillaris: Arteria maxilar

7. A. carotis interna: Arteria carótida interna 19. A. auricularis caudalis: Arteria auricular cau­ 30. A. buccalis: Arteria bucal8. A. condylaris: Arteria condilar dal 31. A. tem pomlis profunda rostralis: Arteria tem­9. Ramus caudalis a. carotis internae: Rama cau­ 20. Ramus auricularis lateralis: Rama auricular la­ poral profunda rostral

dal de la arteria carótida interna teral 32. A. malaris: Arteria malar10. Ramus rostralis a. carotidis internae framus ad 21. Ramus auricularis m edialis: Rama auricular 33. A palatina major: Arteria palatina mayor

rete): Rama rostral de la arteria carótida inter­ medial 34. A. infraorbitalis: Arteria infraorbitariana (ramas a la rete) 22. A temporalis superficialis: Arteria temporal su­ 35. A sphenopalatina: Arteria esfenopalatina

11. A. carotis externa: Arteria carótida externa perficial 36. A m asseterica: Arteria masetérica

98

Page 96: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Topografía esquelética con las venas de la cabeza. Vista desde la izquierdaCERDO

Figura 91

1. V jugularis externa: Vena yugular externa 10. V. lateralis nasi: Vena lateral de la nariz 19. V. alveolaris inferior: Vena alveolar inferior2 V. linguofacialis: Vena linguofacial 11. V. frontalis: Vena frontal 20. V. sphenopalatina: Vena esfenopalatina3. V. iinguoiis: Vena lingual 12. V. masseterica ventcalis: Vena maseterica ven­ 21. Plexus venosus orbitae: Plexo venoso de la ór­4. V. labialis inferior: Vena labial inferior tral bita5. V. facialis: Vena facial 13. V. maxillpris: Vena maxilar 22. V. ophtalm ica externa: Vena oftálmica externa6. V. fac ie i profunda: Vena profunda de la cara 14. V. auricularis caudalis: Vena auricular caudal 23. V. transversa facie i: Vena transversa de la cara6'. Sinus v. profunda fac iei: Seno de la vena pro­ 15. V. auricularis profunda: Vena auricular pro­ 24. V. cerebralis ventralis: Vena cerebral ventral

funda de la cara funda 25. V. occipitalis: Vena occipital7. Ramus anastomoticus cum v. opbtalm ica exter­ 16. V. auricularis rostralis: Vena auricular rostral 26. V. pharyngea ascendens: Vena faríngea ascen­

na ventrali: Rama anastomötica con vena oftäl- 17. V. temporalis superficialis: Vena temporal su­ dentemica externa ventral perficial 27. V. Iaryngea cranialis: Vena laríngea craneal

8. V. palatina major: Vena palatina mavor 18. V. temporalis profunda: Vena temporal pro­ 28. V. jugularis interna: Vena yugular interna9. V. labialis superior: Vena labial superior funda 29. V. infraorbitalis: Vena infraorbitaria

99

Page 97: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CERDO

Sección transversal de la cabeza a nivel del último molar.Vista de la superficie rostral de la sección

F ig u r a 9 222.

23.1. Sinus frontalis: Seno frontal 13. Dens m olaris superior 111: Tercer diente molar2. V. frontalis: Vena frontal superior 24.3. Labyrinthus ethm oidalis: Laberinto etmoidal 14. Dens molaris inferior III: Tercer molar inferior4. Lamina perpendicularis ossis ethm oidalis: Lá­

mina perpendicular del hueso etmoides15. Pars molaris mi. buccinatoris: Parte molar del

músculo buccinador25.26.

5. Cartílago septi nasi: Cartílago del septo de la nariz

16. M. depressor labii inferioris, ramus communi- cans ramorum buccalium ni. facia lis: Músculo

27.

6.7.

Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral Vomer: Vómer

depresor del labio inferior, ramo comunicante de los ramos bucales del nervio facial

28.

8.9.

Sinus maxillaris: Seno maxilarA., v. et n. ¡nfraorbitalis: Arteria, vena v nervioinfraorbitarios

17.

18.

Ductus parotideus, v. labialis inferior: Conduc­to parotídeo, vena labial inferior fíamus buccalis ventralis ni. facialis, m. cuta-

29.

10.11.

Ductus nasolacrim alis: Conducto nasolagrimal Palatum durum: Paladar duro

neus faciei: Ramo bucal ventral del nervio fa­cial, músculo cutáneo de la cara

30.

12. A. et n. palatinus major: Arteria y nervio pala­tinos mayores

19. M. levator labii superioris: Músculo elevador del labio superior

31,32.

M. depressor labii superioris (m. depressor ros­tri): Músculo depresor del labio superior (mús­culo depresor del hocico)M. zygomaticus. rom as buccalis dorsalis ni. f a ­cialis: Músculo cigomático, ramo bucal dorsal del nervio facialA. et n. buccalis, v. facia lis: Arteria y nervio bucales, vena facialAa. alveolares inferiores et n. alveolaris infe­rior: Arterias y nervio alveolares inferiores Mandibula, venter rostralis mi. digastrici: Man­díbula, vientre rostral del músculo digàstrico Lingua: LenguaM. hyoglossus: Músculo hiogloso A. lingualis, n. bypoglossus: Arteria lingual, nervio hipoglosoM. genioglossus, n. lingualis: Músculo genio- gloso, nervio lingualGlandula sublingualis (polystomatica), ductus mandibularis: Glándula sublingual (poliesto- mática), conducto mandibular Ductus sublingualis, m. mylohyoideus: Con­ducto sublingual, músculo milohioideo M. geniohyoideus: Músculo genihioideo M. orbicularis oculi: Músculo orbicular del ojo

100

Page 98: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Sección transversal de la cabeza a nivel temporomandibularCERDO

Figura 93

1. Cartílago aurículae: Cartílago auricular2. Mm. auriculares: Músculos auriculares3. Os parietale: Hueso parietal4. Arcus zygomaticus: Arco cigomático5. Processus pterygoideus ossis palatiní et ossis

basisphenoidalis: Apófisis pterigoides del hue­so palatino y del hueso basiesfenoides

6. M. temporalis: Músculo temporal7. Pars profunda mi. m asseteris: Parte profunda

del músculo masetero8. Pars superficialis mi. masseteris: Parte superfi­

cial del músculo masetero9. Ai. pterygoideus lateralis: Músculo pterigoideo

lateral10. M. pterygoideus m edialis: Músculo pterigoideo

medial11. Sinus sagittalis: Seno sagital12. Substantia grísea neopalli: Sustancia gris del

neopalio13. Ventriculus lateralis telencephali: Ventrículo

lateral del telencéfalo14. Hypophysis, n. oculomotorius, n. trochlearís,

n. abducens: Hipófisis, nervio oculomotor. ner­vio troclear, nervio abducens

15. Sinus cavernosus. n. ophtalmicus et n. maxí- llarís: Seno cavernoso, nervio oftálmico y ner­vio maxilar

16. Cavum pharyngis. palatum m olle: Cavidad fa­ 26. N. hvpoglossus, m. geniohyoideus: Nervio h¡-ríngea. paladar blando pogloso, músculo genihioideo

17. V. maxiUaris: Vena maxilar 27. Ai. digastrícus: Músculo digàstrico18. N. m ylohyoideus: Nervio milohioideo 28. M. stylohyoideus: Músculo estilohioideo19. N. lingualis: Nervio lingual 29. Mandíbula, glandula parotis: Mandíbula, glán­20. A., v. et n. alveolarís inferior: Arteria, vena y dula parótida

nervio alveolares inferiores 30. Ramus buccalís dorsalis ni. fac ia lis : Ramo bu­21. Isthmus faucium : Istmo de las fauces cal dorsal del nervio facial22. Radix linguae: Raíz de la lengua 31. Ductus parotideus. v. facia lis: Conducto parotí-23. Glandula sublingualis (monostomática), m. sty­ deo, vena facial

loglossus: Glándula sublingual (monostomáti­ 32. Ramus buccalis ventralís ni. facia lis: Ramo bu­ca), músculo estilogloso cal ventral del nervio facial

24. M. hyoglossus, epihyoideum . ductus mandibu- 33. M. cutaneus facie i: Músculo cutáneo de la caralaris: Músculo hiogloso. epihioides, conducto 34. M. sternohyoideus, v. lingualis: Músculo ester-mandibular nohioideo. vena lingual

25. Ceratohyoideum, a. lingualis: Ceratohioides. ar­teria lingual

101

Page 99: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Vista de la cavidad craneal habiendo extirpado la bóveda cranealCERDO

F ig iir a 9 5 -------►

1. Bulbus olfactorius: Bulbo olfatorio2. Fissura longitudinalis cerebri: Fisura longitudi­

nal del cerebro3. Sulcus diagonalis: Surco diagonal4. Sulcus suprasylvius rostralis: Surco suprasil-

F ig u r a 9 4 viano rostral5. Sulcus coronalis: Surco coronal

i . Canalis supraorbitalis: Canal supraorbitario 12. Pars petrosa ossis temporalis: Parte petrosa del 6. Fissura sylvia: Fisura de Silvio2. Sinus frontalis rostralis m edialis: Seno frontal hueso temporal 7. Sulcus suprasylvius caudalis: Surco suprasil-

rostral medial 13. Porus acusticus internos: Poro acústico interno viano caudal3. Sinus frontalis rostralis lateralis: Seno frontal 14. Foramen jugulare: Agujero yugular 8. Sulcus obliquus: Surco oblicuo

rostral lateral 15. Canalis ni. hypoglossi: Canal del nervio hipo- 9. Sulcus suprasylvius m edius: Surco suprasilvia-4. Septum sinuum frontalium : Septo del seno gloso no medio

frontal 16. Sulcus cbiasm aticus et origo canalis optici: 10. Sulcus endomarginalis: Surco endomarginal5. Fossa ethm oidalis: Fosa etmoidal Surco quiasmático y origen del canal óptico 11. Sulcus marginalis: Surco marginal6. Crista galli: Crista galli 17. Incisura ovalis et spinosa foram inis laceri: In- 12. Sulcus ectomarginalis: Surco ectomarginal7. Foramen orbitorotundum: Agujero orbitorre- cisura oval y espinosa del agujero rasgado 13. Sulcus ectosylvius caudalis: Surco ectosilviano

dondo 18. Arcus zygomaticus: Arco cigomático cauda]8. Sulcus ni. ophtalm ici et maxillaris: Surcos de 19. Meatus acusticus externus: Meato acústico ex­ 14. Ramus sulci diagonalis: Rama del surco dia­

los nervios oftalmico y maxilar terno gonal9. Fossa hypopbysialis: Fosa hipofisaria 20. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar 15. Hemispherium cerebelli: Hemisferio cerebeloso

10. Dorsum sellae: Dorso de la silla 21. Crista tentorica: Cresta del tentorio 16. Vermis cerebelli: Vermis del cerebelo11, 17. Foramen lacerum: Agujero rasgado 22. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital 17. Medulla oblongata: Médula oblongada

102

Page 100: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CERDO CERDO

Encéfalo. Vista de la superficie dorsal

Origen de los nervios craneales y aporte sanguíneo al encéfalo

Figura 96

1. Bulhus olfactoríus: Bulbo olfatorio 13. Tractus olfactoríus m edialis: Tracto olfatorio 24. Medulla spinalis: Médula espinal2. N. opticus: Nervio óptico medial A. A. carotis interna (cerebralis): Arteria carótida3. ¿V. oculomotorius: Nervio oculomotor 14. Trigonum olfactoríum: Trígono olfatorio interna (cerebral)4. N. trochlearis: Nervio troclear 15. Tractus olfactoríus lateralis: Tracto olfatorio B. A. communicans caudalis: Arteria comunican­5. N. trigeminus (radix motoria et sensoria): Ner­ lateral te caudal

vio trigémino (raíz motora y sensitiva) 16. Lobus piriformis: Lóbulo piriforme C. A. cerebri caudalis: Arteria cerebral caudal6. N. abducens: Nervio abducens 17. Substantia perforata rostralis: Sustancia perfo­ D. A. cerebelli rostralis: Arteria cerebelosa rostral7. jV. intermediofacialis: Nervio intermediofacial rada rostral E. A. cerebelli caudalis: Arteria cerebelosa caudal8. N. vestibulocochlearis: Nervio vestibulococlear 18. Tractus opticus: Tracto óptico F. A. basilaris (cerebri): Arteria basilar (cerebral)9. N. glossopharyngeus: Nervio glosofaríngeo 19. Tuber cinereum et recessus neurohypophysia- G. A. ethmoidalis interna: Arteria etmoidal interna

10. N. vagus: Nervio vago lis: Tuber cinereum y receso neurohipofisario H. K,, M. A. cerebri rostralis: Arteria cerebral rostral11. N. accessorius (radix cranialis): Nervio acceso­ 20. Corpus m amillare: Cuerpo mamilar H. A. corporis callosi: Arteria del cuerpo calloso

rio (raíz craneal) 21. Crus (pedunculus) cerebri: Pie (pedúnculo) ce­ )• A. communicans rostralis: Arteria comunican­11'. N. accessorius (radix spinalis): Nervio acceso­ rebral te rostral

rio (raíz espinal) 22. Pons: Puente L. A. cerebri m edia: Arteria cerebral media12. N. bypoglossus: Nervio hipogloso 23. Medulla oblongata: Médula oblongada N. A. choroidea rostralis: Arteria coroidea rostral

103

Page 101: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CERDO

Vista dorsal de la cavidad faríngea después de cortar el paladar blando y la pared dorsal

Figura 97

1. Esophagus: Esófago 6. Arcus palatopharyngeus (in sectione): Arco pa­ 11. Papilla vallata: Papila circunvalada2. Trachea: Tráquea latofaríngeo (en sección) 12. Papilla foliata : Papila foliada3. Tunica mucosa el tunica muscularis arcus pa- 7. Arcus palatopharyngeus: Arco palatofaríngeo 13. Plicae cricocorniculatate: Pliegues cricocomi-

latopharyngei (in sectione): Túnica mucosa y 8. Palatum m olle (tonsilla palatina): Paladar blan­ culadostúnica muscular del arco palatofaríngeo (en sec­ do (tonsila palatina) 14. Cartílago corniculata: Cartílago comiculadoción) 9. Palatum m olle (in sectione): Paladar blando 15. Plica aryepiglottica: Pliegue ariepiglótico

4. Vestibulum esophagi: Vestíbulo esofágico (en sección) 16. Epiglottis: Epiglotis5. Fom ix pharyngis: Fórnix faríngeo 10. Radix linguae: Raíz de la lengua 17. Aditus laryngis: Entrada a la laringe

104

Page 102: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Esqueleto del cuello. Vista desde la izquierdaCERDO

Figura 98

I-VU. Vertebra cervicalis I-VII: Primera-séptima vértebras cervicales

1. Tuberculum dorsale atlantis: Tubérculo dorsal del atlas

2. Processus spinosus axis: Apófisis espinosa del axis

3. Processus spinosi vertebrarum cervicalium: Apófisis espinosas de las vértebras cervicales

4. Processus spinosus vertebrae thoracicae 1: Apófisis espinosa de la primera vértebra torá­cica

5. Foramen vertebróle loterale atlantis: Agujero vertebral lateral del atlas

6. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­versa del atlas

7. Arcus ventralis atlantis: Arco ventral del atlas8. Tuberculum ventrale atlantis: Tubérculo ven­

tral del atlas9. Foramen vertebróle laterale axis: Agujero ver­

tebral lateral del axis10. Canalis transversarius: Canal transverso11. Processus articulares caudales: Apófisis articu­

lares caudales12. Processus articulares craniales: Apófisis arti­

culares craneales13. Foramina vertebraba lateralia: Agujeros verte­

brales laterales14. Foramen vertebróle laterale vertebrae thoraci­

ca e I: Agujero vertebral lateral de la primera vértebra torácica

15. Processus transversi Itubérculo dorsalis): Apó­fisis transversas (tubérculos dorsales)

16. Tubérculo ventralia processuum transverso- rum vertebrarum cervicalium Ill-V: Tubérculos ventrales de las apófisis transversas de las vér­tebras cervicales III a V

17. Costa I: Primera costilla18. Processus transversus vertebrae thoracicae I:

Apófisis transversa de la primera vértebra torá­cica

19. Lamina ventralis processus transversi (verte­brae cervicali VI): lam ina ventral de la apófisis transversa (sexta vértebra cervical)

105

Page 103: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CERDO

Disección del cuello. Plano superficial. Se han extirpado los músculos cutáneos en la parte izquierda

Figura 99

1. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del 8. Ai. stem ocephalicus: Músculo estemocefálico 20. ítomus colli ni. facialis. v. muxillaris: Ramo delmúsculo trapecio 9. Ai. subclavius: Músculo subclavio cuello del nervio facial, vena maxilar

2. Pars thoracica mi. trapezii: Parte torácica del 10. Ai. omotransversarius: Músculo omotransverso 21. Glandula mandibularis: Glándula mandibularmúsculo trapecio 11. Ai. supraspinatus: Músculo supraespinoso 22. Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del

3. Aponeurosis mi. trapezii: Aponeurosis del mús­ 12. Ai. deltoideus: Músculo deltoides nervio accesorioculo trapecio 13. 14. Caput longum mi. tricipitis brachii: Cabeza 23. Ato. cervicales: Nervios cervicales

4. Spina scapulae: Espina de la escápula larga del músculo tríceps braquial 24. N. supraclavicularis: Nervio supraclavicular5. 6, 7. Ai. brachiocephalicus: Músculo braquiocefá- 15. Caput laterale mi. tricipitis brachii: Cabeza la­ 25. V. jugularis extem a: Vena yugular externa

lico teral del músculo tríceps braquial 26. V. linguofacialis: Vena linguofacial5. Ai. cleidocephalicus (pars occipitalis1: Músculo 16. Ai. m asseter: Músculo masetero 27. Ai. axillaris: Nervio axilar

cleidocefálico (parte occipital) 17. Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo 28. V7. cephalica, n. cutaneus antebrachii cranialis:6. Ai. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo 18. Ai. brachialis: Músculo braquial Vena cefálica, nervio cutáneo craneal del ante­

cleidocefálico (parte mastoidea) 19. Ramus buccalis dorsalis ni. facia lis: Ramo bu­ brazo7. Ai. cleidobrachialis: Músculo cleidobraquial cal dorsal del nervio facial

106

Page 104: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección del cuello. Plano profundo. Vista desde la izquierdaCERDO

Figura 100

1. Ai. rhom boideus cervicis: Músculo romboides del cuello

1'. Ai. rhom boideus capitis: Músculo romboides de 10. Hamus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del 23. Mm. intercostales externi: Músculos intercosta­la cabeza nervio accesorio les extemos

2. Ai. com plexus: Músculo complejo 11. Ai. intertransversarius cervicis dorsalis: Mús­ 24. M. rectus thoracis: Músculo recto del tórax3. Ai. splenius: Músculo esplenio culo intertransverso dorsal del cuello 25. A. carotis comm unis, truncus vagosympathi-3'. Ai. splenius, insertio atlantica: Músculo esple­ 12. Ai. intertransversarius cervicis ventralis: Mús­ cus, v. jugularis interna: Arteria carótida co­

nio, inserción en el alias culo intertransverso ventral del cuello mún, tronco vagosimpático, vena yugular in­4. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo de la 13. Ai. scalenus dorsalis: Músculo escaleno dorsal terna

cabeza 14. Ai. scalenus m edius: Músculo escaleno medio 26. N. cervicalis 111: Tercer nervio cervical5. Ai. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato 15. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza 27. N. cervicalis IV: Cuarto nervio cervical

ventral del cuello 16. Ai. thyrohyoideus: Músculo tirohioideo 28. N. cervicalis V: Quinto nervio cervical6. Ai. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo 17. Ai. sternothyroideus: Músculo esternotiroi- 29. N. cervicalis VI: Sexto nervio cervical

caudal de la cabeza deo 30. N. cervicalis VII: Séptimo nervio cervical7. Al. oblicuus capitis cranialis: Músculo oblicuo 18. Portio dorsalis mi. sternothyroidei: Porción 31. N. cervicalis VIII: Octavo nervio cervical

craneal de la cabeza dorsal del músculo estemotiroideo 32. V. jugularis extem a: Vena yugular extema8. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­ 19. Portio ventralis mi. sternothyroidei: Porción 33. A. et v. axillaris: Arteria y vena axilares

versa del atlas ventral del músculo estemotiroideo 34. Glandula thyroidea: Glándula tiroides9. Processus paracondylaris, m. rectus capitis late- 20. Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo 35. Trachea: Tráquea

ralis: Apófisis paracondilar, músculo recto late­ 21. Ai. sternocephalicus: Músculo esternocefálico 36. Thymus, v. cephalica: Timo, vena cefálicaral de la cabeza 22. N. m asseter: Músculo masetero 37. Thyrohyoideum: Tirohioides

107

Page 105: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CERDO

Sección transversal del cuello a nivel de la segunda vértebra cervical.Vista de la superficie caudal de la sección

M. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo cleidocefálico (parte mastoidea)V. vertebralis: Vena vertebral

Figura 101

1. M. rhom boideus cervicis: Músculo romboides del cuello

1 ’. M. rhom boideus capitis: Músculo romboides de la cabeza

2. Pars cervicalis mi. trapezii: Corte cervical del músculo trapecio

3. 4. M. semispinalis capitis: Músculo semiespinalde la cabeza

3. Ai. com piexus: Músculo complejo4. M. biventer cervicis: Músculo digàstrico del

cuello5. M. splenius: Músculo esplenio6. M. rectus capitis dorsalis major: Músculo recto

dorsal mayor de la cabeza7. M. cleidocephalicus (pars occipitalis]: Músculo

cleidocefálico (parte occipital)

8. M. longissimus capitis et m. iongissimus atlan- tis: Músculos longísimo de la cabeza y longísi- mo del atlas

9. M. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo caudal de la cabeza

10. M. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato ventral del cuello

11. Dura mater spinalis: Duramadre espinal12. Medulla spinalis: Médula espinal13. Atlas: Atlas14. Plexus vertebralis internus: Plexo vertebral in­

terno15. Dens axis: Diente del axis16. M. intertransversarius cervicis dorsalis et ven­

tralis: Músculos intertransversos dorsal y ven­tral del cuello

20.2 1 .

22 .23.24.25.

26.27.28.29.30.

31.32.33.34.35.

M. longus capitis et m. longus colli: Músculos largo de la cabeza y largo del cuello M. stem ocephalicus: Músculo esternocefálico Lnn. retropharyngei laterales: Linfonódulos re- trofaríngeos lateralesM. cutaneus colli: Músculo cutáneo del cuello Clandula parotis: Glándula parótida Clandula mandibularis: Glándula mandibular Truncus vagosympathicus v. jugularis interna: Tronco vagosimpático, vena yugular interna Vestibulum esophageum : Vestíbulo esofágico V. m axillaris: Vena maxilar A. carotis comm unis: Arteria carótida común V. linguofacialis: Vena linguofacial Cartílago arytenoidea, m. cricoarytenoideus dorsalis et lateralis: Cartílago aritenoides, mús­culo cricoaritenoideo dorsal y lateral Cartílago thyroidea: Cartílago tiroides M. om ohyoídeus: Músculo omohioideo M. sternothyroideus: Músculo esternotiroideo Cavum laryngis: Cavidad laríngea M. sternohyoídeus: Músculo esternohioideo

108

Page 106: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CERDO

Sección transversal del cuello a nivel de la tercera vértebra cervical.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 102

1. Ai. rhom boideus capitis: Músculo romboides de la cabeza

2. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del músculo trapecio

3. Ai. rhom boideus cervicis: Músculo romboides del cuello

4. 5. Ai. splenius: Músculo esplenio6. 7. Ai. sem ispinalis capitis: Músculo semiespi-

nal de la cabeza6. Ai. biventer cervicis: Músculo digástrico del

cuello7. Ai. complexus: Músculo complejo8. Ai. longissimus capitis: Músculo longísimo de

la cabeza9. Ai. longissimus atlantis: Músculo longísimo del

atlas10. Ai. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato

ventral del cuello11. Ai. omotransversarius: Músculo omotransverso12. Ai. rectus capitis dorsalis majar: Músculo recto

dorsal mayor de la cabeza13. Ai. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo

caudal de la cabeza14. 15. Ai. cleidocephalicus: Músculo cleidocefá-

lico14. Ai. cleidocephalicus (pars occipitalisl: Músculo

cleidocefálico (parte occipital)15. Ai. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo

cleidocefálico (parte mastoidea)

16.

17.

18.19.20. 2 1 . 22 .

23.

24.

25.

Ai. intertransversarius cervicis dorsalis: Mús- 26. culo intertransverso dorsal del cuelloAi. intertransversarius cervicis centralis: Mús- 27. culo intertransverso ventral del cuelloAi. longus colli: Músculo largo del cuello 28. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabezaAi. cutaneus colli: Músculo cutáneo del cuello 29.Ai. sternocephalicus: Músculo estemocefálico 30.Truncus vagoslympaticus, m. om ohyoideus: 31. Tronco vagosimpático, músculo omohioideoA. carotis communis. v. jugularis interna: Arte- 32.ria carótida común, vena yugular interna 33.V. jugularis externa, lnn. cervicales superficia- 34.les ventrales: Vena yugular externa, linfonódu- 35.los cervicales superficiales ventrales 36.Glandula parotis: Glándula parótida 37.

Cartílago cricoidea, m. cricothyroideus: Cartí­lago cricoides, músculo cricotiroideo Ai. sternothyroideus (portio dorsalis): Músculo esternotiroideo (porción dorsal)Ai. sternothyroideus (portio ventralis): Músculo esternotiroideo (porción ventral)Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo Glandula mandibularís: Glándula mandibular Processus spinosus axis: Apófisis espinosa del axisVertebra cervicalis 111: Tercera vértebra cervical M edulla spinalis: Médula espinal Ligamentum flavum : Ligamento amarillo A. et v. vertebralis: Arteria y vena vertebrales Esophagus: Esófago Cavum laryngis: Cavidad laríngea

109

Page 107: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CERDO

Sección transversal del cuello a nivel de la cuarta vértebra cervical.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 103

1. Ai. rhom boideus cen'icis: Músculo romboides 9. del cuello

2. M. rhom boideus capitis: Músculo romboides de 10. la cabeza

3. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del músculo trapecio 11.

4. Ai. splenius: Músculo esplenio5. 6. M. semispinalis capitis: Músculo semiespinal 12.

de la cabeza 13.5. M. biventer cervicis: Músculo digàstrico del cuello6. Ai. complexus: Músculo complejo 14.7. A. et v. cervicalis profunda: Arteria y vena cer- 15.

vicales profundas 16.8. iVi. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato

ventral del cuello 17.

Ai. multifidus cervicis: Músculo multífido del cuelloAi. longissimus capitis et m. longissimus atlan- tis: Músculos longísimo de la cabeza y longísi- mo del atlasAf. longissimus cervicis: Músculo longísimo del cuelloMedulla spinalis: Médula espinal l’lexus vertebralis internus: Plexo vertebral in­ternoA. et v. vertebralis: Arteria y vena vertebrales Vertebra cervicalis TV: Cuarta vértebra cervical Ai. om otransversarius: Músculo omotrans- versoAi. supraspinatus: Músculo supraespinoso

23.

24.

25.

26.27.28.

29.30.

31.

32.

Ai. intertransversaríus cervicis dorsalis: Mús­culo intertransverso dorsal del cuello Ai. scalenus m edius: Músculo escaleno medio Ai. intertransversaríus cervicis ventralis: Mús­culo intertransverso ventral del cuello Ai. longus colli: Músculo largo del cuello Ai. subclavius Im. pectoralis cleidoscapularís; pars prescapularis mi. pectoralis profundi): Músculo subclavio (músculo pectoral cleidoes- capular; parte preescapular del músculo pecto­ral profundo)Ai. brachiocephalicus: Músculo braquiocefá- licoEsophagus. n. laryngeus recurrens: Esófago, ner­vio laríngeo recurrenteA. carotis communis, truncus vagosympathi- cus: Arteria carótida común, tronco vagosim- páticoV. jugularis interna: Vena yugular interna Ai. sternocephalicus: Músculo estemocefálico V. jugularis externa, m. sternothyroideus: Vena yugular externa, músculo esternotiroideo Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo Pars superficialis mi. cutanei colli: Parte su­perficial del músculo cutáneo del cuello Pars profunda mi. cutanei colli: Parte profunda del músculo cutáneo del cuello Trachea: Tráquea

110

Page 108: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Regiones superficiales de la cabezaCABALLO

CABALLO

Vista lateral por transparencia del cráneo

Figuras 104 y 105

1-3. Regio nasalis: Región nasal 11. Regio orbitalis (regio paipebralis inferior et A. Naris: Ollar1. Regio dorsalis nasi: Región dorsal de la nariz palpebralis superior): Región orbitaria (región B. Labium superius: Labio superior2. Regio lateralis nasi: Región lateral de la nariz palpebral inferior y superior) C. Labium inferius: Labio inferior3. Regio naris: Región de los ollares 12. Regio frontalis: Región frontal D. Incisura vasorum facialium : Incisura de los va­4. Regio m axillaris: Región maxilar 13. Regio parietalis: Región parietal sos faciales5. Regio buccalis: Región bucal 14. Regio temporalis: Región temporal E. Crista facia lis: Cresta facial6. Regio mandibularís: Región mandibular 15. Fossa supraorbitalis: Fosa supraorbitaria F. Cirrus capitis: Flequillo7. Regio oralis (regio labialis superior et regio la- 16. Regio zygomatica: Región cigomática G. Juba: Crin

biaiis inferior): Región oral (regiones labial su­ 17. Regio articulationis temporomandibularis: Re­ H. Aurícula: Orejaperior y labial inferior) gión de la articulación temporomandibular I- Processus transversus atlantis: Apófisis trans­

8. Regio mentalis: Región mentoniana 18. Regio parotidea: Región parotídea versa del atlas9. Regio infraorbitalis: Región infraorbitaria 19. Regio laryngea: Región laríngea K. Sulcus jugularis: Surco yugular

10. Regio m asseterica: Región masetérica 20. Margo m andibulae: Borde de la mandíbula

111

Page 109: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo de potro (recién nacido)CABALLO

Figura 106

1. Os ¡ncisivum: Hueso incisivo 11. Pars squam osa ossis temporalis: Parte escamo­2. Os nasale: Hueso nasal sa del hueso temporal3. Maxílla: Maxilar 12. Pars tympanica ossis temporalis: Parte timpá­4. Os zygomatícum: Hueso cigomático nica del hueso temporal5. Os lacrím ale: Hueso lagrimal 13. Porus acusticus externus: Poro acústico ex­6. Os frontale: Hueso frontal terno7. Os parietale: Hueso parietal 14. Processus paracondylaris: Apófisis paracon-8. Os interparíetale: Hueso interparietal dilar9. Os occipitale: Hueso occipital 15. Arcus zygomaticus: Arco cigomático

10. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital 16. Foramen infraorbitale: Agujero infraorbitario

17. Foramen supraorbitale: Agujero supraorbitario18. Foramen m entale: Agujero mentoniano19. Dentes incisivi I (decidui): Primeros dientes in­

cisivos (deciduos)20. Dentes incisivi II (decidui): Segundos dientes

incisivos (deciduos)21. 22, 23. Dentes prem olares superiores: Dientes

premolares superiores24. Mandíbula: Mandíbula25. Sutura frontonasalís: Sutura frontonasal

112

Page 110: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo visto desde la izquierda, con modelado del seno maxilar y los cornetes esculpidos

CABALLO

Figura 107

1. Maxilla: Maxilar 15. Foramen supraorhitale: Agujero supraorbitario 29. Processus m astoideus ossis temporalis: Apófi­2. Os nasale: Hueso nasal 16. Os frontale: Hueso frontal sis mastoides del hueso temporal3. Os incisivum: Hueso incisivo 17. Fossa mi. obliqui ventralis bulbi: Fosa del mús­ 30. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital4. Incisura nasoincisiva: Incisura nasoincisiva culo oblicuo ventral del globo ocular 31. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar5. Dentes incisivi: Dientes incisivos 18. Fossa sacci lacrimalis: Fosa del saco lagrimal 32. Dentes prem olares: Dientes premolares6. Sinus conchofrontalis: Seno conchofrontal 19. Canalis infraorbitaüs: Canal infraorbitario 33. Dentes m olares: Dientes molares7. Canalis nasolacrim alis: Canal nasolagrimal 20. Os parietale: Hueso parietal 34. Ramus m andibulae: Rama de la mandíbula8. Sinus conchae ventwlis: Seno de la concha 21. Crista nuchae: Cresta de la nuca 35. Hamulus pterygoideus: Gancho pterigoideo

ventral 22. Crista temporalis: Cresta temporal 36. Corpus m andibulae: Cuerpo de la mandíbula9. Bulla conchae nasalis ventralis: Bulla de la 23. Processus- zygomaticus ossis frontalis: Apófisis 37. Incisura vasorum facialium : Incisura de los va­

concha nasal ventral cigomática del hueso frontal sos faciales10. Septum sinuum maxillarium: Septo del seno 24. Arcus zygomaticus: Arco cigomático 38. Angulus m andibulae: Ángulo mandibular

maxilar 25. Porus acusticus externus: Poro acústico externo 39. Processus coronoideus mandibulae: Apófisis co-11. Sinus m axillaris caudalis: Seno maxilar caudal 26. Canalis opticus: Canal óptico ronoides de la mandíbula12. Sinus maxillaris rostralis: Seno maxilar rostral 27. Fissura orbitalis et foram en alare rostrale: Fi­ 40. Processus condylaris mandibulae: Apófisis con-13. Crista facia lis: Cresta facial sura orbitaria y agujero alar rostral dilar de la mandíbula14. Apertura sinus sphenopalatini: Abertura del 28. Processus retroarticularis: Apófisis retroarti- 41. Foramen m entóle: Agujero mentoniano

seno esfenopalatino cular 42. Dentes canini: Dientes caninos

113

Page 111: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Cráneo visto desde la izquierda. Los contornos óseos se han señalado en color

Figura 108

1. Mandíbula: Mandíbula 13. Os interparietale: Hueso interparietal 23 Sutura temporozygomatica: Sutura temporoci-2. Maxílla: Maxilar 14. Sutura m axilloincisiva: Sutura maxiloincisiva gomática3. Os incísívum: Hueso incisivo 15. Su/ura nasomaxillaris: Sutura nasomaxilar 24. Sutura squamosofrontalis: Sutura escamofrontal4. Os nasale: Hueso nasal 16. Sutura lacrim omaxillaris: Sutura lagrimoma- 25. Sutura temporofrontalis: Sutura temporofrontal5. Os lacrím ale: Hueso lagrimal xilar 26. Sutura coronalis: Sutura coronal6. Os zygomaticum: Hueso cigomático 17. Sutura zygomaticomaxillaris: Sutura cigomati- 27. Sutura squam osa: Sutura escamosa7. Os frontale: Hueso frontal comaxilar 28. Sutura lam bdoidea: Sutura lambdoidea8. Os presphenoídale: Hueso preesfenoides 18. Sutura nasoincisiva: Sutura nasoincisiva 29. Sutura occipitom astoidea: Sutura occipitomas-9. Lamina perpendicularís ossis palatini: Lámina 19. Sutura frontonasalis: Sutura frontonasal toidea

perpendicular del hueso palatino 20. Sutura nasolacrim alis: Sutura nasolagrimal 30. Sutura sphenopalatina: Sutura esfenopalatina10. Os tem porale: Hueso temporal 21. Sutura frontolacrim alis: Sutura frontolagrimal 31. Sutura squam osom astoidea: Sutura escamo-11. Os parietale: Hueso parietal 22. Sutura lacrimozygomatica: Sutura lacrimocigo- mastoidea12. Os occipitale: Hueso occipital matica

114

Page 112: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección media del cráneo. Los contornos óseos se han señalado en color. Vista de la parte derecha

Figura 109

1. Os ¡ncisivum: Hueso incisivo 15. Ala ossis basisphenoidalis: Ala del hueso ba­ 28. Sutura frontonasalis: Sutura frontonasal2. Maxilla: Maxilar siesfenoides 29. Sutura coronalis: Sutura coronal3. Processus palatinus m axillae: Apófisis palati­ 16. Corpus ossis praesphenoidalis: Cuerpo del hue­ 30. Sutura sphenofrontalis: Sutura esfenofrontal

na del maxilar so preesfenoides 31. Sutura sphenosquam osa: Sutura esfenoesca-4. Processus alveolaris m axillae: Apófisis alveo­ 17. Ala ossis praesphenoidalis: Ala del hueso pre­ mosa

lar del maxilar esfenoides 32. Sutura squam osa: Sutura escamosa5. Os nasale: Hueso nasal 18. Pars squam osa ossis temporalis: Porción esca­ 33. Sutura occipitom astoidea: Sutura occipitomas-6. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal mosa del hueso temporal toidea7. Os conchae nasalis ventralis: Hueso de la con­ 19. Pars petrosa ossis temporalis: Porción petrosa 34. Synchondrosis sphenooccipitalis: Sincondrosis

cha nasal ventral del hueso temporal esfenooccipital8. Ethmolurbinalia: Etmoturbinados 20. Os interparietale: Hueso interparietal 35. Processus pterygoideus ossis basisphenoida­9. Vomer: Vómer 21. Os parietale: Hueso parietal lis: Apófisis pterigoides del hueso basiesfe­

10. Lamina horízontalis ossis palatini: Lámina ho­ 22. Pars lateralis ossis occipitalis: Porción lateral noidesrizontal del hueso palatino del hueso occipital 36. Synchondrosis intersphenoidalis: Sincondrosis

11. Lamina perpendicularis ossis palatini: Lámina 23. Squama occipitalis: Escama del occipital interesfenoidaiperpendicular del hueso palatino 24. Pars basilaris ossis occipitalis: Porción basilar 37. Sutura palatom axillaris: Sutura palatomaxilar

12. Os pterygoideum: Hueso pterigoides del hueso occipital 38. M andíbula: Mandíbula13. Os frontale: Hueso frontal 25. Sutura maxilloincisiva: Sutura maxiloincisiva14. Corpus ossis basisphenoidalis: Cuerpo del hue­ 26. Sutura nasoincisiva: Sutura nasoincisiva

so basiesfenoides 27. Sutura nasomaxillaris: Sutura nasomaxilar

115

Page 113: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Cráneo. Vista craneal (superficie oral-rostral)

Figura 110

1. Os frontale: Hueso frontal 10. Processus lacrimalis rostralis: Apófisis lagri­ 17. Orbita: Órbita2. Os nasale: Hueso nasal mal rostral 18. Choana dextra: Coana derecha3. Os lacrím ale: Hueso lagrimal 11. Processus lacrimalis caudalis: Apófisis lagri­ I, Dens incisivus superior I: Primer diente incisi­4. Os zygomaticum: Hueso cigomático mal caudal vo superior5. Muxilla: Maxilar 12. Incisura nasoincisiva: Incisura nasoincisiva \ Dens incisivus superior II: Segundo diente in­6. Os incisivum: Hueso incisivo 13. Canalis interincisivus: Canal interincisivo cisivo superior7. Vomer: Vómer 14. Crista facia lis: Cresta facial I3 Dens incisivus superior III: Tercer diente inci­8. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis 15. Ramus m andibulae: Rama mandibular sivo superior

cigomática del hueso frontal 16. Incisura vasorum facialium : Incisura de los va­9. Foramen infraorbitale: Agujero infraorbitario sos faciales

116

Page 114: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Cráneo. Vista de la superficie caudal1

Figura 111

1. Crista nuchae: Cresta de la nuca 8. Collum m andibulae: Cuello de la mandíbula 16. Choana: Coana2. Protuberantia occipitalis externa: Protuberancia 9. Foramen sphenopalatinum: Agujero esfenopala- 17. Vomer: Vómer

occipital externa tino 18. Foramen palatinum majus: Agujero palatino3. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital 10. Foramen maxillare: Agujero maxilar mayor4. Foramen magnum: Agujero magno 11. Hamulus pterygoideus: Gancho pterigoideo 19. Angulus menta lis: Ángulo mentoniano

5. Processus coronoideus m andibulae: Apófisis co- 12. Foramen palatinum caudale: Agujero palatino 20. Angulus m andibulae: Ángulo mandibularronoides de la mandíbula caudal 21. Fissura palatina: Fisura palatina

6. Arcus zygomaticus: Arco cigomático 13. Cunulis ni. bypoglossi: Canal del nervio hipo- 22. Processus palatinus m axillae: Apófisis palati­7-8 Processus condylaris m andibulae: Apófisis gloso na del maxilar

condilar de la mandíbula 14. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar 23. Processus palatinus ossis incisivi: Apófisis pa­

7. Caput m andibulae: Cabeza de la mandíbula 15. Foramen m andibulae: Agujero mandibular latina del hueso incisivo

117

Page 115: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Cráneo. Vista de la superficie dorsal. Se han modelado los senos paranasales

Figura 112

1. Crista nuchae: Cresta de la nuca2. Crista sagittalis externa: Cresta sagital externa3. Os parietale: Hueso parietal4. Pars squam osa ossis temporalis: Parte escamo­

sa del temporal5. Linea temporalis: Línea temporal6. Os frontale: Hueso frontal7. Foramen supraorbitale: Agujero supraorbitario8. Os lacrím ale: Hueso lagrimal9. Os zygomaticum: Hueso cigomático

10. Os nasale: Hueso nasal11. Maxilla: Maxilar12. Os incisivum: Hueso incisivo13. Processus zygomaticus ossis temporalis: Apófi­

sis cigomática del temporal14. Orbita: Órbita15. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis

cigomática del frontal16. Foramen infraorbitale: Agujero infraorbitario17. Canalis interincisivus: Canal interincisivo18. Sinus frontalis: Seno frontal19. Lamina lectoría ossis ethm oidalis: Lámina tec-

toria del hueso etmoides20. Sinus conchofrontalis: Seno conchofrontal21. Apertura frontomaxillaris: Abertura frontoma-

xilar22. Sinus maxillaris caudalis: Seno maxilar caudal23. Sinus maxillaris rostralis: Seno maxilar rostral24. Fissura palatina: Fisura palatina

118

Page 116: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Cráneo. Vista de la superficie dorsal. Se han señalado en color los contornos óseos

Figura 113

1. Os occipitale: Hueso occipital2. Os ¡nterparietale: Hueso interparietal3. Os parietale: Hueso parietal4. Os tem porale: Hueso temporal5. Os frontale: Hueso frontal6. Os nasale: Hueso nasal7. Os lacrím ale: Hueso lagrimal8. Os zygomaticum: Hueso cigomático9. Maxilla: Maxilar

10. Os incisivum: Hueso incisivo11. Sutura sagittalis: Sutura sagital12. Sutura interfrontalis: Sutura interfrontal13. Sutura internasalis: Sutura internasal14. Sutura lam bdoidea: Sutura lambdoidea15. Sutura squam osa: Sutura escamosa16. Sutura coronalis: Sutura coronal17. Sutura squamosofrontalis: Sutura escamofrontal18. Sutura temporofrontalis: Sutura temporofrontal19. Sutura frontonasalis: Sutura frontonasal20. Sutura nasolacrim alis: Sutura nasolagrimal21. Sutura frontolacrim alis: Sutura frontolagrimal22. Sutura lacrimozygomatica: Sutura lacrimocigo-

mática23. Sutura lacrímomaxillaris: Sutura lacrimomaxilar24. Sutura nasomaxillaris: Sutura nasomaxilar25. Sutura nasoincisiva: Sutura nasoincisiva

119

Page 117: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo. Vista ventralCABALLO

Figura 114

1. Foramen magnum: Agujero magno2. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital3. Pars basilaris ossis occipitales: Parte basilar

del hueso occipital4. Fossa condylaris ventralis: Fosa condilar ven­

tral5. Processus paracondylaris: Apófisis paracondi-

larB. País tympanica ossis temporalis: Parte timpá­

nica del hueso temporal7. Meatus acusticus externus: Meato acústico ex­

terno8. Processus muscularis: Apófisis muscular9. Canalis ni. hypoglossi: Canal del nervio hipo-

gloso10. Foramen lacerum: Agujero rasgado11. Pars petrosa ossis temporalis: Parte petrosa del

hueso temporal12. Processus styloideus: Apófisis estiloides13. Fossa mandibularis: Fosa mandibular14. Processus retroarticularis: Apófisis retroarticu-

lar15. Corpus ossis basisphenoidalis: Cuerpo del hue­

so basiesfenoides16. Tuberc.ulum articulare: Tubérculo articular17. Foramen alare caudale: Agujero alar caudal18. Foramen ethm oidale: Agujero etmoidal19. Os pterygoideum: Hueso pterigoides20. Vomer: Vómer21. Lamina perpendicularis ossis palatini: Lámina

perpendicular del hueso palatino22. Lamina horizontalis ossis palatini: Lámina ho­

rizontal del hueso palatino23. Tuber m axillae: Tubérculo del maxilar24. Os zygomaticum: Hueso cigomático25. Facies facia lis m axillae: Cara facial del maxilar26. Processus palatinus m axillae: Apófisis palati­

na del maxilar27. Processus palatinus ossis incisivi: Apófisis pa­

latina del hueso incisivo28. Fissura palatina: Fisura palatina29. Dens caninus: Diente canino30. Os incisivum: Hueso incisivo31. Canalis interincisivus: Canal interincisivo32. Foramen palatinum majus: Agujero palatino

mayor33. Foramen supraorbitale: Agujero supraorbitario

120

Page 118: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo. Vista ventral. Se han señalado en color los contornos óseosCABALLO

Figura 115

1. Os occipitale: Hueso occipital2. Pars squam osa ossis temporalis: Parte escamo­

sa del hueso temporal2 ’. Pars tympanica et pars petrosa ossis tem pora­

lis: Partes timpánica y petrosa del hueso tem­poral

3. Corpus ossis hasisphenoidalis: Cuerpo del hue­so basiesfenoides

3 ’. Corpus ossis presphenoidalis: Cuerpo del hue­so preesfenoides

4. Os pterygoideum: Hueso pterigoides5. Vomer: Vómer6. Os palatinum : Hueso palatino7. Os zygomaticum: Hueso cigomático8. Maxilla: Maxilar9. Os frontale: Hueso frontal

10. Os incisivum: Hueso incisivo11. Sutura occipitom astoidea: Sutura occipitomas-

toidea12. Synchondrosis sphenooccipitalis: Sincondrosis

esfenooccipital13. Sutura sphenosquam osa: Sutura esfenoesca-

mosa14. Sutura squam osom astoidea: Sutura escamo-

mastoidea15. Fissura petrosquam osa: Fisura petroescamosa16. Sutura squamosofrontalis: Sutura escamofrontal17. Sutura temporofrontalis: Sutura temporofrontal18. Sutura sphenofrontalis: Sutura esfenofrontal19. Sutura temporozygomatica: Sutura temporoci-

gomática20. Sutura pterygopalatina: Sutura pterigopalatina21. Sutura pa latom axil la ris .Sutura palatomaxilar22. Sutura zygomaticomaxillaris: Sutura cigomati-

comaxilar23. 26. Sutura palatina m ediana: Sutura palatina

media23. Sutura palatina m ediana (ossium palatino-

rum): Sutura palatina media (de los huesos pa­latinos)

24. Sutura palatina transversa: Sutura palatina transversa

25. Sutura sphenopalatina: Sutura esfenopalatina26. Sutura palatina m ediana (maxillarum et os­

sium incisivorum): Sutura palatina media (de los huesos maxilares e incisivos)

27. 28. Suturae maxilloincisivae: Suturas maxiloin-cisivas

121

Page 119: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Articulación temporomandibular. Vista desde la izquierda. Arriba, intacta; abajo, abierta

CABALLO

Figura 116

1. Processus coronoideus m andibulae: Apófisis coronoides de la mandíbula

2. Processus zygomaticus oasis temporalis: Apófi­sis cigomática del hueso temporal

3. Porus acusticus exterrtus: Poro acústico externe4. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilan5. Processus styloideus: Apófisis estiloides6. Tympanohyoideum: Timpanohioides7. Stylohyoideum: Estilohioides8. Lig. laterale: Ligamento lateral9. Capsula articularis: Cápsula articular

10, 11. Lig. caudale: Ligamento caudal12. Discus articularis: Disco articular13. Capul m andibulae: Cabeza de la mandíbula

122

Page 120: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Músculos de la cabeza. Plano superficial. Vista desde la izquierdaCABALLO

Figura 117

1. Ai. incisivus inferior: Músculo incisivo inferior 13. Pars dorsalis mi. lateralis nasi: Parte dorsal del 25. Ai. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuo2. M. orbicularis oris: Músculo orbicular de la boca músculo lateral de la nariz craneal de la cabeza3. Ai. levator labii superioris: Músculo elevador 14. Pars ventralis mi. lateralis nasi: Parte ventral 26. Ai. semispinalis capitis: Músculo semiespinal

del labio superior del músculo lateral de la nariz de la cabeza4. Ai. levator nasolabialis: Músculo elevador na­ 15. Ai. dilatador naris apicalis: Músculo dilatador 27. Ai. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo

solabial apical de la nariz caudal de la cabeza5. Ai. caninus: Músculo canino 16. Ai. levator ángulo oculi m edialis: Músculo ele­ 28. Tendo mi. longissimi atlantis: Tendón del6. Ai. zygomaticus: Músculo cigomático vador del ángulo medial del ojo músculo longísimo del atlas7. iVi. zygomaticobuccalis (var.): Músculo cigoma- 17. Ai. orbicularis oculi: Músculo orbicular del 29. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza

ticobucal (variable) ojo 30. Ai. cricoarytenoideus dorsalis: Músculo crico-8. Pars molaris mi. buccinatoris: Parte molar del 18. Ai. depressor palpebrae inferioris: Músculo de­ aritenoideo dorsal

músculo buccinador presor del párpado inferior 31. Ai. cricopharyngeus: Músculo cricofaríngeo9. Pars buccalis mi. buccinatoris: Parte bucal del 19. Pars supérficilis mi. masseteris: Parte superfi­ 32. Ai. sternothyroideus: Músculo estemotiroideo

músculo buccinador cial del músculo masetero 33. Ai. om ohyoideus: Músculo omohioideo10. Ai. depressor labii inferioris: Músculo depresor 20. Pars profunda mi. masseteris: Parte profunda 34. Ai. sternohyoideus: Músculo estemohioideo

del labio inferior del musculo masetero 35. Stylohyoideum: Estilohioides10’. Tendo mi. depressoris labii inferioris: Tendón 21. Ai. temporalis: Músculo temporal 36. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­

del músculo depresor del labio inferior 22. Pars occipitomandibularis mi. digastrici: Parte versa del atlas11. M. cutaneus facie i: Músculo cutáneo de la cara occipitomandibular del músculo digàstrico 37. Esophagus: Esófago12. Pars caudalis mi. lateralis nasi: Parte caudal 23. Ai. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo 38. Glandula thyroidea: Glándula tiroides

del músculo lateral de la nariz 24. Ai. stylohyoideus: Músculo estilohioideo 39. Trachea: Tráquea

123

Page 121: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Músculos de la lengua y de la cavidad faríngea. Vista desde la izquierda. Se ha extirpado la mitad izquierda de la mandíbula con el masetero

CABALLO

Figura 118

1. M. tem poralis: Músculo temporal 11. M. hyoglossus: Músculo hiogloso 25. Ai. sem ispinalis capitis: Músculo semiespirL2. Ai. occipitohyoideus: Músculo occipitohioi- 12. AÍ. styloglossus: Músculo estilogloso de la cabeza

deo 13. Ai. genioglossus: Músculo geniogloso 26. Af. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicL3. Pars occipitomandibularis mi. digastrici: Parte 14. AÍ. geniohyoideus: Músculo genihioideo caudal de la cabeza

occipitomandibular del músculo digàstrico 15. Pars caudalis mi. mylohyoidei: Parte caudal 27. Tendo mi. longissimus atlantis: Tendón d4. Ventar caudalis mi. digastrici: Vientre caudal del músculo milohioideo músculo longísimo del atlas

del músculo digàstrico 16. Pars rostralis mi. m ylohyoidei: Parte rostral del 28. M. longus capitis: Músculo largo de la cabez:5. Tendo mi. digastrici: Tendón del músculo di­ músculo milohioideo 29. Esophagus: Esófago

gàstrico 17. AÍ. stylopharyngeus: Músculo estilofaríngeo 30. Glandula thyroidea: Glándula tiroides6. Venter rostralis mi. digastrici: Vientre rostral 18. AÍ. hyopharyngeus: Músculo hiofaríngeo 31. Trachea: Tráquea

del músculo digàstrico 19. AÍ. thyropharyngeus: Músculo tirofaríngeo 32. Lingua: Lengua7. Ai. stylohyoideus: Músculo estilohioideo 20. M. cricopharyngeus: Músculo cricofaríngeo 33. Mandibula: Mandíbula8. M. tensor veli palatini: Músculo tensor del velo 21. M. thyrohyoideus: Músculo tirohioideo 34. Stylohyoideum: Estilohioides

del paladar 22. Ai. sternothyroideus: Músculo estemotiroideo 35. Thyrohyoideum: Tirohioides9. M. levator veli palatini: Músculo elevador del 23. M. om ohyoideus et m. sternohyoideus: Múscu­ 36. Diverticulum tubae auditivae: Divertículo de

velo del paladar lo omohioideo y músculo esternohioideo trompa auditiva10. M. palatopharyngaus et m. pterygopharyngeus: 24. M. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuo

Músculos palatofaríngeo y pterigofaringeo craneal de la cabeza

124

Page 122: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Plano profundo de los músculos de la lengua y de la cavidad faríngea. Vista desde la izquierda. Se ha extirpado la mitad izquierda de la mandíbula con el músculo masetero, junto con los músculos superficiales de la cavidad faríngea

CABALLO

Figura 119

1. Ai. temporalis: Músculo temporaJ 12. Ai. genioglossus: Músculo geniogloso 22. Ungua: Lengua2. Ai. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo 13. Ai. geniohyoideus (dexter): Músculo genihioi- 23. Papilla foliata: Papila foliada3. Pars occipitomandibularís mi. digastrici: Parte deo (derecho) 24. Tonsilla palatina: Tonsila palatina

occipitomandibular del músculo digástrico 14. Ai. ceratohyoideus: Músculo ceratohioideo 25. Esophagus: Esófago4. M. rectus capitis ventralis: Músculo recto ven­ 15. Ai. thyrohyoideus: Músculo tirohioideo 26. Glandula thyroidea: Glándula tiroides

tral de la cabeza 16. Ai. cricoarytenoideus dorsalis: Músculo crico- 27. Trachea: Tráquea5. Ai. stylohyoideus: Músculo estilohioideo aritenoideo dorsal 28. Stylohyoideum: Estilohioides6. Ai. stylopharyngeus: Músculo estilofaríngeo 17. Ai. cricothyroideus: Músculo cricotiroideo 29. Processus lingualis: Apófisis lingual7. M. tensor veli palatini: Músculo tensor del velo 18. Ai. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuo 30. Ceratohyoideum: Ceratohioides

del paladar craneal de la cabeza 31. Thyrohyoideum: Tirohioides8. M. levator veli palatini: Músculo elevador del 19. Ai. semispinalis capitis: Músculo semiespinal 32. Cartílago thyroidea: Cartílago tiroides

velo del paladar de la cabeza 33. Cartílago tricoidea: Cartílago cricoides9. Ai. pterygopharyngeus: Músculo pterigofaríngeo 20. Ai. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo 34. Diverticulum tubae auditívae: Divertículo de la

10. iVi. palatopbaryngeus: Músculo palatofaríngeo caudal de la cabeza trompa auditiva11. Ai. styloglossus: Músculo estilogloso 21. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza

125

Page 123: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección de la cabeza y parte adyacente del cuello. Vista desde la izquierda. Primer plano

CABALLO

Figura 120

1. M. levator nasolabialis: Músculo elevador naso- 15. Ai. interscutularis: Músculo interescutular 34. V. maxillaris: Vena maxilarlabial 16. Pars frontalis mi. frontoscutularis: Parte frontal 35. V. linguofacialis: Vena linguofacial

2. Ai. canirtus: Músculo canino del músculo frontoescutular 36. V. auricularis caudalis: Vena auricular caudal3. Pars dorsalis mi. lateralis nasi: Parte dorsal del 17. Pars temporalis mi. frontoscutularis: Parte tem­ 37. Ramus m assetericus a. carotidis externae.

músculo lateral de la nariz poral del músculo frontoescutular v. m asseterica ventralis: Rama masetérica de4. Ai. levator labii superíoris: Músculo elevador 18. Ai. splenius: Músculo esplenio la arteria carótida externa, vena masetérica

del labio superior 19, 20, 21. Ai. brachiocephalicus: Músculo bra- ventral5. Ai. dilatator naris apicalis: Músculo dilatador quiocefálico 38. Ramus transversus fac ie i ni. auriculotempora-

apical de la nariz 22. Ai. sternocephalícus: Músculo esternocefàlico lis: Ramo transverso de la cara del nervio auri­6. Ai. zygomaticus: Músculo cigomático 23. Ai. om ohyoideus et m. sternohyoideus: Múscu­ culotemporal7. Pars buccalis mi. buccinatoris: Parte bucal del los omohioideo y estemohioideo 39. Ramus communicans ni. auriculotemporalis

músculo buccinador 24. Pars occipitomandibularis mi. digastrici: Parte ad n. facia lem : Ramo comunicante del nervio8. •Vi. depressor labii inferioris: Músculo depresor occipitomandibular del músculo digàstrico auriculotemporal al nervio facial

del labio inferior 25. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­ 40. N. facia lis: Nervio facial9. Ai. orbicularis oris: Músculo orbicular de la boca versa del atlas 41. Ramus buccalis ventralis ni. facia lis: Ramo bu­

10. Ai. depressor palpebrae inferioris: Músculo de­ 26. A. et v. facia lis: Arteria y vena faciales cal ventral del nervio facialpresor del párpado inferior 27. Ductus parotideus: Conducto parotídeo 42. Ramus buccalis dorsalis ni. facia lis: Ramo bu­

11. Ai. levator anguli oculi m edialis (m. corrugator 28. A. labialis inferior: Arteria labial inferior cal dorsal del nervio facialsuperciliij: Músculo elevador del ángulo me­ 29. A. et v. lateralis nasi: Arteria y vena laterales 43. N. auricularis magnus: Nervio auricular mayordial del ojo (músculo corrugador superciliar) de la nariz 44. N. transversus colli: Nervio transverso del

12. Pars superficialis mi. masseteris: Parte superfi­ 30. A. labialis superior: Arteria labial superior cuellocial del músculo masetero 31. A. et v. angularis oculi: Arteria y vena angula­ 45. Ramus colli ni. facia lis: Ramo del cuello del

13. Pars profunda mi. masseteris: Parte profunda res del ojo nervio facialdel músculo masetero 32. A. et v. transversa faciei: Arteria y vena trans­ 46. Cartílago scutiformís: Cartílago escutiforme

14. Ai. parotidoauricularis: Músculo parotidoau- versas de la cara 47. Glandula parotis: Glándula parótidaricular 33. V. jugularis: Vena yugular

126

Page 124: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Disección de la cabeza y de la parte adyacente del cuello.Vista desde la izquierda. Segundo plano

Figura 121

1. Ai. levator nasolabialis: Músculo elevador na­solabial

2. Ai. caninus: Músculo canino3. Ai. levator labii superioris: Músculo elevador

del labio superior4. Pars dorsalis mi. lateralis nasi: Parte dorsal del

músculo lateral de la nariz5. Ai. dilatator naris apicalis: Músculo dilatador

apical de la nariz6. Ai. zygomaticus: Músculo cigomático7. Pars molaris mi. buccinatoris: Parte molar del

músculo buccinador8. Pars buccalis mi. buccinatoris: Parte bucal del

músculo buccinador9. Ai. depressor labii inferioris: Músculo depresor

del labio inferior10. Af. depressor palpebrae inferioris: Músculo de­

presor del párpado inferior11. Ai. levator anguli oculi m edialis (m. corrugator

supercilii): Músculo elevador del ángulo me­dial del ojo (músculo corrugador superciliar)

12. llam us m andibulae: Rama mandibular13. Pars profunda mi. masseteris: Parte profunda

del músculo masetero14. Pars superficialis mi. masseteris: Parte superfi­

cial del músculo masetero15. Ai. interscutularis: Músculo interescutular

16. Pars frontalis mi. frontoscutularis: Parte frontal del músculo frontoescutular

17. Pars temporalis mi. frontoscutularis: Parte tem­poral del músculo frontoescutular

18. Ai. parotidoauriculoris: Músculo parotidoauri- cular

19. Pars occipitomandibularis mi. digastrici: Parte occipitomandibular del músculo digàstrico

20. Ai. splenius: Músculo esplenio21. Ai. brachioceplialicus: Músculo braquiocefálico22. Ai. sternocephalicus: Músculo estemocefálico23. Ai. om ohyoideus et m. sternohyoideus: Múscu­

los omohioideo y esternohioideo24. V. ¡ugularis: Vena yugular25. N. cervicalis II: Segundo nervio cervical26. N. auricularis magnus: Nervio auricular mayor27. V. maxillaris: Vena maxilar28. V. linguofacialis: Vena linguofacial29. Ramus ventralis ni. accessorii: Ramo ventral

del nervio accesorio30. Ramus ventralis ni. cervicalis I: Ramo ventral

del primer nervio cervical31. V. occipitalis: Vena occipital32. Ramus massetericus a. carotidis extem ae. v.

masseterica ventralis: Rama masetérica de la ar­teria carótida externa, vena masetérica ventral

33. A carotis externa: Arteria carótida externa

34. V. auricularis caudalis: Vena auricular caudal35. N. facia lis: Nervio facial36. A. et v. transversa faciei, ramus transversus fa ­

ciei ni. auriculotemporalis: Arteria y vena trans­versas de la cara, ramo transverso de la cara del nervio auriculotemporal

37. N. aurículopalpebralis: Nervio auriculopalpebral38. N. frontalis: Nervio frontal39. N. lacrimalis: Nervio lagrimal40. A., v. et n. buccalis: Arteria, vena y nervio bu­

cales41. Sinus v. profundae fac ie i: Seno de la vena pro­

funda de la cara42. Rami buccales ventrales ni. facia lis: Ramos bu­

cales ventrales del nervio facial43. Rami buccales dorsales ni. facia lis: Ramos bu­

cales dorsales del nervio facial44. N. infraorbitales: Nervio infraorbitario45. A. et v. facialis, ductus parotideus: Arteria y

vena faciales, conducto parotídeo46. A. labialis inferior, v. labialis communis: Arte­

ria labial inferior, vena labial común47. A. et v. angularis oculi: Arteria y vena angula­

res del ojo48. A. lateralis nasi: Arteria lateral de la nariz49. Glandula parotis: Glándula parótida50. Glandula mandibularis: Glándula mandibular

127

Page 125: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección de la cabeza y de la parte adyacente del cuello. Vista desde la izquierda. Tercer plano

CABALLO

Figura 122

1. M. levator nasolabialis: Músculo elevador na­solabial

2. M. levator labii superioris: Músculo elevador del labio superior

3. N. infraorbitalis: Nervio infraorbitario4. 5. Hnmi nasales extem i: Ramos nasales externos6. Ramus labialis superior: Ramo labial superior7. Glandulae buccales dorsales: Glándulas buca­

les dorsales8. Glandula sublingualis polystom atica: Glándula

sublingual polistomática9. Gingiva: Encía

10. M. m asseter: Músculo masetero11. V. profunda facie i: Vena profunda de la cara12. Pars molaris mi. buccinatoris: Parte molar del

músculo buccinador13. V. buccalis: Vena bucal14. N. lingualis, v. dorsalis linguae: Nervio lingual,

vena dorsal de la lengua15. Ramus superficialis ni. lingualis: Ramo super­

ficial del nervio lingual16. Ramus profundus ni. lingualis, ductus mandi-

bularis: Ramo profundo del nervio lingual, conducto mandibular

17. M. styloglossus: Músculo estilogloso18. N. hypoglossus, a. sublingualis: Nervio hipo-

gloso. arteria sublingual

19. M. geniohyoideus: Músculo genihioideo20. Pars rostralis mi. m ylohyoidei: Parte rostral del

músculo milohioideo21. Pars caudalis mi. m ylohyoidei: Parte caudal

del músculo milohioideo22. A., v. et n. alveolarís inferior: Arteria, vena y

nervio alveolares inferiores23. Ramus pterygoideus: Rama pterigoidea24. M. pterygoideus m edialis: Músculo pterigoideo

medial25. Mandíbula: Mandíbula26. N. m ylohyoideus: Nervio milohioideo27. A. et v. transversa faciei, ramus transversus fa ­

ciei ni. auriculotemporalís: Arteria y vena transversas de la cara, ramo transverso de la cara del nervio auriculotemporal

28. A. et v. temporalis superficialis, n. aurículo- palpebralis: Arteria y vena temporales superfi­ciales, nervio auriculopalpebral

29. N. facialis: Nervio facial30. M. temporalis: Músculo temporal31. A. et v. auricularís caudalis: Arteria y vena au­

riculares caudales32. N. dígastrícus: Nervio digástrico33. Pars occipítomandibularís mi. digastricí: Parte

occipitomandibular del músculo digástrico

34. Truncus vagosympathicus, a. carotis com nur nis, v. occipitalis: Tronco vagosimpático, arte= ria carótida común, vena occipital

35. Glandula thyroidea. v. linguofacíalis: Glánduls tiroides, vena linguofacial

36. A. carotís interna, n. auricularís magnus: Artes ria carótida interna, nervio auricular mayor

37. A. occipitalis: Arteria occipital38. V. jugularis: Vena yugular39. V. maxillarís: Vena maxilar39'. Sínus v. maxillarís: Seno de la vena maxilar40. M. semispínalis capitís: Músculo semiespinaL

de la cabeza41. M. longissimus capitis: Músculo longísimo di

la cabeza42. Esophagus, n. laryngeus recurrens, trachea

Esófago, nervio laríngeo recurrente, tráquea43. M. cleidocephalicus Ipars mastoídea). Músculc

cleidocefálico (parte mastoidea)44. M. omotransversarius (m. cleidotransversariusf

Músculo omotransverso (músculo cleidotrans verso)

45. M. om ohyoideus: Músculo omohioideo46. M. sternocephalícus: Músculo estemocefálico47. Ramus dorsalis ni. accessorií: Ramo dorsal de

nervio accesorio

128

Page 126: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección sagital a través de la cabeza. Sección a varios milímetros a la izquierda del plano medio. Vista desde la izquierda

Figura 123

1. Septum sinuum frontalium: Septo del seno frontal

2. Squama occipitalis: Escama del occipital3. Pars basilarís ossis occipitalis: Parte basilar del

hueso occipital4. Os basisphenoidale et os praesphenoidale:

Hueso basiesfenoides y hueso preesfenoides5. Os nasale: Hueso nasal6. Os incisivum: Hueso incisivo7. Lamina horizontalis ossis palatini: Lámina ho­

rizontal del hueso palatino8. Mandíbula: Mandíbula9. Arras dorsalis atlantis: Arco dorsal del atlas

10. Arcus ventralis atlantis: Arco ventral del atlas11. Os hyoideum : Hueso hioides12. Labium inferius: Labio inferior13. Labium superius: Labio superior14. M. dilatator naris apicalis: Músculo dilatador

apical de la nariz15. M. incisivus superior: Músculo incisivo superior16. M. orbicularis oris: Músculo orbicular de la

boca17. M. incisivus inferior: Músculo incisivo inferior18. Mentum et m. mentalis: Mentón y músculo

mentoniano19. Dentes incisivi: Dientes incisivos20. A. incisiva: Arteria incisiva21. Septum nasi: Septo de la nariz22. Plexus venosi nasales: Plexo venoso nasal23. Túnica m ucosa et plexus venosi palati: Túnica

mucosa y plexo venoso palatino

24. Rugae palatinae: Rugosidades del paladar25. Lingua: Lengua26. M. genioglossus: Músculo geniogloso27. M. geniohyoideus: Músculo genihioideo28. Fibrae longitudinales superficiales mi. lingua-

lis proprii: Fibras longitudinales superficiales del músculo propio de la lengua

29. M. mylohyoideus: Músculo milohioideo30. Lnn. mandibulares: Linfonódulos mandibulares31. M. hyoepiglotticus: Músculo hioepiglótico32. M. sternohyoideus et m. om ohyoideus: Múscu­

lo esternohioideo y músculo omohioideo33. Cartílago epiglottica: Cartílago epiglótico34. Cartílago thyroidea: Cartílago tiroides35. Palatum m olle: Paladar blando36. Operculum: Opérculo37. Ostium pharyngeum tubae: Orificio de la trom­

pa faríngea38. Cavum pharyngis: Cavidad faríngea39. Choana: Coana40. Fornix pharyngis: Fóm ix faríngeo41. Arcus palatopharyngeus: Arco palatofaríngeo42. Septum diverticulorum: Septo interdiverticular43. M. arytenoídeus transversus: Músculo aritenoi-

deo transverso44. Recessus laryngis m edíanus: Receso laríngeo

medio45. Ventriculus laryngis: Ventrículo laríngeo46. Plica vocalis: Pliegue vocal47. Arcus cartilagínis cricoideae: Arco del cartíla­

go cricoides

47'. Iximina cartilaginís cricoideae: Lámina del car­tílago cricoides

48. Esophagus: Esófago49. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza50. M. cricoarytenoideus dorsalis: Músculo crico-

aritenoideo dorsal51. M. rectus capitis dorsalis: Músculo recto dorsal

de la cabeza52. Membrana atlantooccipitalis dorsalis: Mem­

brana atlantooccipital dorsal53. Medulla spinalis: Medula espinal54. Membrana atlantooccipitalis ventralis: Mem­

brana atlantooccipital ventral55. M. rectus capitis ventralis: Músculo recto ven­

tral de la cabeza56. Sinus sagittalis: Seno sagital57. Sinus rectus: Seno recto58. Facies m edialis hem ispherii: Cara medial del

hemisferio59. A. corporis callosi: Arteria del cuerpo calloso60. Corpus callosum, fornix et septum telencepha-

li (pellucidum): Cuerpo calloso, fóm ix y septo del telencéfalo (pelúcido)

61. M esencephalon: Mesencèfalo62. M edulla oblongata: Médula oblongada63. Sinus cavernosus et a. carotis interna: Seno ca­

vernoso y arteria carótida intema64. A. basilaris cerebri: Arteria basilar del cerebro65. Cerebellum: Cerebelo

129

Page 127: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección sagital a través de la cabeza, plano medio. Se han extirpado el septo nasal, la división entre los senos aéreos, parte de los turbinales y la lengua. Vista desde la izquierda

Figura 124

1. Sinus frontalis: Seno frontal 25. Plica basalis: Pliegue basal 46. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral2. Squama occipitales: Escama del occipital 26. Palatum durum: Paladar duro 47. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal3. Pars basilarís ossis occipitalis: Parte basilar del 27. Palatum m olle: Paladar blando 48. Cavum pharyngís: Cavidad faríngea

hueso occipital 28. Radix linguae: Raíz de la lengua 49. Operculum: Opérculo4. Os basísphenoidale f't praesphenoidale: Hueso 29. Glandula sublingualis. ductus mandibularis. v. 50. Ostium pharyngeum tubae: Orificio de la trom­

basiesfenoides y preesfenoides profunda linguae: Glándula sublingual, con­ pa faríngea5. Os nasale: Hueso nasal ducto mandibular, vena profunda de la lengua 51. M. arytenoideus transversus: Músculo aritenoi-6. Os incisívum: Hueso incisivo 30. N. hypoglossus: Nervio hipogloso deo transverso7. Mandíbula: Mandíbula 31. Vestibulum buccale: Vestíbulo bucal 52. Ventriculus laryngis: Ventrículo laríngeo8. Arcus dorsalis atlantís: Arco dorsal del atlas 32. M. mylohyoideus, n. lingualis: Músculo mi- 53. Plica vocalis: Pliegue vocal9. Arcus ventralis atlantís: Arco ventral del atlas lohioideo, nervio lingual 54. Diverticulum tubae auditívae: Divertículo de la

10. Basíhyoideum: Basihioides 33. Lnn. m andibulares: Linfonódulos mandibu­ trompa auditiva11. Labium superíus: Labio superior lares 55. Stylohyoídeum: Estilohioides12. Labium inferius: Labio inferior 34. M. hyoepiglotticus: Músculo hioepiglótico 56. Esophagus: Esófago13. M. orbícularis orís: Músculo orbicular de la 35. Cartílago epiglottica: Cartílago epiglótico 57. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca

boca 36. Cartílago thyroídea: Cartílago tiroides 58. M. rectus capitis dorsalis: Músculo recto dorsal14. M. dilatator naris apicalís: Músculo dilatador 37. Cartílago cricoidea: Cartílago cricoides de la cabeza

apical de la nariz 38. M. sternohyoideus et m. om ohyoídeus: Múscu­ 59. Membrana atlantooccipitalis dorsalis: Mem­15. M. incisivus superior: Músculo incisivo supe­ los estemohioideo y omohioideo brana atlantooccipital dorsal

rior 39. Sinus conchofrontalís: Seno conchofrontal 60. Membrana atlantooccipitalis ventralis: Mem­16. Derttes incísivi I: Primeros dientes incisivos 40. Septum sinuum conchalíum : Septo del seno brana atlantooccipital ventral17. Mentum et m. mentalis: Mentón y músculo conchofrontal 61. Spatium intermusculare: Espacio intermuscular

mentoniano 41. Bulla conchae nasalis dorsalis: Bulla de la 62. M. longus capítis: Músculo largo de la cabeza18. M. incisivus inferior: Músculo incisivo inferior concha nasal dorsal 63. Facies m edialís hem íspheríi: Cara medial del19. Cartílago alaris: Cartílago alar 42. Sinus conchae nasalis ventralis: Seno de la hemisferio20. A. incisiva: Arteria incisiva concha nasal ventral 64. Adhesio ¡nterthalamica: Adhesión intertalámica21. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal 43. Bulla conchae nasalis ventralis: Bulla de la 65. Ventriculus tertius encephali: Tercer ventrícu­22. Concha nasalis ventralis: Concha nasal ventral concha nasal ventral lo del encéfalo23. Plica recta: Pliegue recto 44. Meatus nasi m edíus: Meato nasal medio 66. Cerebellum: Cerebelo24. Plica alaris: Pliegue alar 45. Labyrínthus ethm oidalis: Laberinto etmoidal 67. Medulla spinalis: Médula espinal

130

Page 128: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección de la sección sagital a través de la cabezaCABALLO

Figura 125

1. Septum nasi: Septo de la nariz 18. A. carotis interna, n. hypoglossus: Arteria ca­ 28. M. stylopharyngeus caudalis: Musculo estilofa-2. Os incisivum: Hueso incisivo rótida interna, nervio hipogloso ringeo caudal3. M andíbula: Mandíbula 19. N. glossopharyngeus, m. stylohyoideus, trun- 29. Stylohyoideum: Estilohioides4. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal cus linguofacialis: Nervio glosofaríngeo, mús­ 30. M. ceratohyoideus: Musculo ceratohioideo5. Concha nasalis ventralis: Concha nasal ventral culo estilohioideo, tronco linguofacial 31. Thyrohyoideum: Tirohioides6. Labyrínthus ethm oidalis: Laberinto etmoidal 20. A. lingualis, ductus mandibularis, v. lingualis: 32. Basihyoideum: Basihioides7. Palatum m olle: Paladar blando Arteria lingual, conducto mandibular, vena 33. Pars occipitomandibularis mi. digastrici: Parte8. Rugae palatínae: Rugosidades del paladar lingual occipitomandibular del musculo digàstrico9. Glandula sublingualis polystom atica: Glándula 21. Venter caudalis mi. digastrici: Vientre caudal 34. V. linguofacialis: Vena linguofacial

sublingual polistomática del músculo digàstrico 35. A. et v. facia lis: Arteria y vena faciales10. M. m ylohyoideus: Músculo milohioideo 21 ’. Venter rostralis mi. digastrici: Vientre rostral 36. F a d es m edialis hem ispherii: Cara medial del11. V. dorsalis linguae: Vena dorsal de la lengua del músculo digàstrico hemisferio12. jV. lingualis: Nervio lingual 22. Insertio mi. geniohyoidei: Inserción del múscu­ 37. Cerebellum: Cerebelo13. Sinus v. maxillaris, a. maxillaris, n. mandibu- lo genihioideo 38. Medulla oblongata: Médula oblongada

laris: Seno de la vena maxilar, arteria maxilar, 23. Origo mi. geniohyoidei: Origen del músculo 39. Labium superius: Labio superiornervio mandibular genihioideo 40. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal

14. V. maxillaris, a. carotis externa: Vena maxilar. 24. Chorda tympani: Cuerda del tímpano 41. Meatus nasi m edius: Meato nasal medioarteria carótida externa 25. M. pterygoideus lateralis: Músculo pterigoideo 42. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral

15. A. carotis communis, v. occipitalis: Arteria lateral 43. Plica recta: Pliegue rectocarótida común, vena occipital 26. M. pterygoideus m edialis: Músculo pterigoideo 44. Plica alaris: Pliegue alar

16. V. jugularis: Vena yugular medial 45. Plica basalis: Pliegue basal17. A. occipitalis: Arteria occipital 27. M. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo

131

Page 129: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Topografía esquelética de las arterias de la cabeza. Dibujado a partir de una muestra sometida a corrosión

CABALLO

Figura 126

1. A. carotis communis: Arteria carótida común 10. A. carotis interna: Arteria carótida interna 20. A. transversa faciei: Arteria transversa de la cara2. A. thyroidea cranialis: Arteria tiroidea craneal 11. Ramus glandularis: Rama glandular 21. A. buccalis: Arteria bucal3. A. pharyngea ascendens: Arteria faríngea ascen­ 12. A. carotis externa: Arteria carótida externa 22. A. suprnorbitalis: Arteria supraorbitaria

dente 13. Ramus massetericus: Rama masetérica 23. A. malaris: Arteria malar4. A. laryngea cranialis: Arteria laríngea craneal 14. A. auricularis caudalis: Arteria auricular caudal 24. A. facia lis: Arteria facial5. A. occipitalis: Arteria occipital 15. Ramus parotideus: Rama parotídea 25. A. labialis inferior: Arteria iabial inferior6. A. meníngea caudalis: Arteria meníngea caudal 16. Ramus auricularis lateralis et intermedius: 26. A. labialis superior: Arteria labial superior7. A. condylaris: Arteria condilar Rama auricular intermedia y lateral 27. A. lateralis nasi: Arteria lateral de la nariz8. Humus occipitalis a. occipitalis: Rama occipital 17. A. auricularis profunda: Arteria auricular pro­ 28. A. dorsalis nasi: Arteria dorsal de la nariz

de la arteria occipital funda 29. A. angularis oculi: Arteria angular del ojo9. Ramus descendens a. vertebralis: Rama descen­ 18, 19. A. temporalis superficialis: Arteria tempo- 30. A. infraorbitalis: Arteria infraorbitaria

dente de la arteria vertebral ral superficial 31. A. incisiva: Arteria incisiva

132

Page 130: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Topografía esquelética de las arterias de la cabeza. Vasos profundos. Vista desde la izquierda. Dibujado a partir de una muestra sometida a corrosión

CABALLO

Figura 127

1. A. carotis communis: Arteria carótida común 15. A. palatina ascendens: Arteria palatina ascen- 29. A. alveolaris inferior: Arteria alveolar inferior2. A. thyroidea cranialis: Arteria tiroidea craneal dente 30. Ramus a. maxillaris ad tubam auditivam et ad3. A. pharyngea ascendens: Arteria faríngea as­ 16. A. lingualis: Arteria lingual m. tensorem et m. levatorem veli palatini: Rama

cendente 17. A. facia lis Idextra): Arteria facial (derecha) de la arteria maxilar a la trompa auditiva y a los4. A. laryngea cranialis: Arteria laríngea craneal 18. Rami dorsalis linguae: Ramas dorsales de la músculos tensor y elevador del velo del paladar5. A. occipitalis: Arteria occipital lengua 31. Ramus pterygoideus: Rama pterigoidea6. A. meníngea caudalis: Arteria meníngea cau­ 19. A. sublingualis: Arteria sublingual 32. A. temporalis profunda caudalis: Arteria tem­

dal 20. A. facia lis (sinistra): Arteria facial (izquierda) poral profunda caudal7. Ramus glandularis: Rama glandular 21. A. labialis superior: Arteria labial superior 33. A. temporalis profunda rostralis: Arteria tem­8. A. carotis interna: Arteria carótida interna 22. A. lateralis nasi: Arteria lateral de la nariz poral profunda rostral9. A. carotis externa: Arteria carótida externa 23. A. dorsalis nasi: Arteria dorsal de la nariz 34. A. supraorbitalis: Arteria supraorbitaria

10. Ramus massetericus: Rama masetérica 24. A. angularis oculi: Arteria angular del ojo 35. A. ophtalmica extema: Arteria oftálmica externa11. Ramus pterygoideus: Rama pterigoidea 25. A. infraorbitalis: Arteria infraorbitaria 36. A. buccalis: Arteria bucal12. A. auricularis caudalis: Arteria auricular cau­ 26. A. mentalis: Arteria mentoniana 37. A. malaris: Arteria malar

dal 27. A. temporalis superficialis: Arteria temporal 38. A. infraorbitalis: Arteria infraorbitaria13. Ramus parotideus: Rama parotídea superficial 39 . Rami orbitales a. ophtalm icae externae: Ramas14. Truncus linguofacialis: Tronco linguofacial 28. A. m axillaris: Arteria maxilar orbitarias de la arteria oftálmica externa

133

Page 131: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Sección sagital a través del cráneo. Vista desde la derechaCABALLO

2

27

Figura 128

1. Os nasale: Hueso nasal 11. Processus palatinus ossis incisivi: Apófisis pa­ 19. Lamina perpendicularis ossis palatini: Lámina2. Os frontale: Hueso frontal latina del hueso incisivo perpendicular del hueso palatino3. Sinus frontalis: Seno frontal 12. Canalis interincisivus: Canal interincisivo 20. Os pterygoideum: Hueso pterigoides4. Cavum cranii: Cavidad craneal 13. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal 21. Hamulus pterygoideus: Gancho del pterigoides5. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal 14. Meatus nasi m edius: Meato nasal medio 22. Sinus sphenopalatinus: Seno esfenopalatino6. Concha nasalis m edia: Concha nasal media 15. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral 23. Foramen sphenopalatinum : Agujero esfenopa­7. Labyrinthus ethm oidalis: Laberinto etmoidal 16. Processus palatinus m axillae: Apófisis palati­ latino8. Os conchae nasalis ventralis: Hueso de la con­ na del maxilar 24. Dentes incisivi: Dientes incisivos

cha nasal ventral 17. Processus alveolarís m axillae: Apófisis alveo­ 25. Dens caninus: Diente canino9. Processus nasalis ossis incisivi: Apófisis nasal lar del maxilar 26. Dentes prem olares: Dientes premolares

del hueso incisivo 18. Lamina horizontalis ossis palatini: Lámina ho­ 27. Dentes m olares: Dientes molares10. Corpus ossis incisivi: Cuerpo del hueso incisivo rizontal del hueso palatino

134

Page 132: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Sección mediosagital a través del cráneo después de haber extirpado los cornetes. Vista desde la derecha

CABALLO

Figura 129

1. Os rtasale: Hueso nasal 14. Sinus maxillaris caudalis 1apertura sinus sphe- 23. Tuber m axillae: Tubérculo del maxilar2. Os frontale: Hueso frontal noidalis): Seno maxilar caudal (abertura del 24. Corpus ossis incisivi: Cuerpo del hueso inci­3. Sinus frontalis: Seno frontal seno esfenoidal) sivo4. Cavum cranii: Cavidad craneal 15. Crista conchalis (maxillae): Cresta de la con­ 25. Canalis interincisivus: Canal interincisivo5. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal cha (del maxilar) 26. Processus nasalis ossis incisivi: Apófisis nasal6. Crista galli: Crista galli 16. Canalis lacrimalis: Canal lagrimal del hueso incisivo7. Concha nasalis m edia: Concha nasal media 17. Sulcus lacrimalis: Surco lagrimal 27. Processus palatinus ossis incisivi: Apófisis pa­8. Endoturbinale VI: Sexto endoturbinado 18. Foramen sphenopalatinum : Agujero esfenopa- latina del hueso incisivo9. Sinus conchofrontalis: Seno conchofrontal latino 28. Processus alveolaris m axillae: Apófisis alveo­

10. Canalis infraorbitalis: Canal infraorbitario 19. Foramen palatinum majus: Agujero palatino lar del maxilar11. Sinus maxillaris caudalis: Seno maxilar caudal mayor 29. Processus palatinus m axillae: Apófisis palati­12. Sinus maxillaris rostralis: Seno maxilar rostral 20. Sinus sphenopalatinus: Seno esfenopalatino na del maxilar13. Sinus conchae nasalis ventralis: Seno de la 21. Hamulus pterygoideus: Gancho del pterigoides 30. Lamina horizontalis ossis palatini: Lámina ho­

concha nasal ventral 22. Vomer: Vómer rizontal del hueso palatino

135

Page 133: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Regiones orbitaria y temporal. Vista desde la izquierda

Figura 130

1. Os frontale: Hueso frontal 10. Processus lacrimalis caudalis: Apófisis lagri­ 24. Foramen alare caudale: Agujero alar caudal2. Os lacrím ale: Hueso lagrimal mal caudal 25. Linea temporalis: Línea temporal3. Os zygomaticum: Hueso cigomático 11. Fossa sacci lacrim alis: Fosa del saco lagrimal 26. Protuberantia occipitalis externa: Protuberan­4. Maxilla: Maxilar 12. Fossa mi. obliqui ventralis bulbi: Fosa del mús­ cia occipital externa5. Lamina perpendicularís ossis palatini: Lámina culo oblicuo ventral del globo ocular 27. Crista nuchae: Cresta de la nuca

perpendicular del hueso palatino 13. Fovea trochlearís: Fosita troclear 28, 29. Orificia externa meatus temporalis: Orifi­6. Os basisphenoidale (6a, corpus ossis basisphe- 14. Foramen supraorbitale: Agujero supraorbitario cios externos del meato temporal

noidalis; 6b, a la ossis basisphenoidalis; 6c, pro­ 15. Processus temporalis ossis zygomatici: Apófi­ 28. Orificia tem poralia: Orificios temporalescessus pterygoideus): Hueso basiesfenoides (6a. sis temporal del hueso cigomático 29. Foramen retroarticulare: Agujero retroarticularcuerpo del hueso basiesfenoides; 6b, ala del hue­ 16. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis 30. Crista temporalis: Cresta temporalso basiesfenoides: 6c, apófisis pterigoides) cigomática del hueso frontal 31. Parus acusticus externus: Poro acústico ex­

7. Os tem porale (7a, pars squamosa; 7b, processus 17. Foramen sphenopalatinum : Agujero esfenopa- ternozygomaticus: 7c, processus m astoideus; 7d, pars latino 32. Processus styloideus: Apófisis estiloidestympanica): Hueso temporal (7a, parte escamo­ 18. Foramen palatinum caudale: Agujero palatino 33. Processus muscularís: Apófisis muscularsa; 7b, apófisis cigomática; 7c. apófisis mastoi- caudal 34. Synchondrosis sphenooccipitalis: Sincondrosisdes; 7d, parte timpánica) 19. Fissura orbitalis: Fisura orbitaria esfenooccipital

8. Os paríetale: Hueso parietal 20. Foramen alare rostrale: Agujero alar rostral 35. Sulcus a. m eningeae caudalis: Surco de la ar­9. Os occipitale (9a, pars basilaris: 9b, squama oc ­ 21. Tuberculum articulare: Tubérculo articular teria meníngea caudal

cipitalis): Hueso occipital (9a, parte basilar; 9b, 22. Processus retroarticularis: Apófisis retroarticular 36. Processus paracondylarís: Apófisis paracondilarescama occipital) 23. Foramen alare pan'um: Agujero alar pequeño 37. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital

136

Page 134: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Se ha extirpado el arco cigomático para exponer las regiones orbitaria y temporal. Vista de la superficie izquierda

CABALLO

Figura 131

1. Os fronlale: Hueso frontal 10. Processus lacrimalis caudalis: Apófisis lagri­ 28. Processus retroarticularis; Apófisis retroarti-2. Os lacrím ale: Hueso lagrimal mal caudal cular3. Os zygomatícum: Hueso cigomático 11. Fossa sacci lacrim alis: Fosa del saco lagrimal 29. Synchondrosis sphenooccipitalis: Sincondrosis4. Maxílla: Maxilar 12. Fossa mi. obliqui ventralis bulbi: Fosa del mús­ esfenooccipital5. Lamina perpendicularis ossis palatini: Lámina culo oblicuo ventral del globo ocular 30. Processus muscularis: Apófisis muscular

perpendicular del hueso palatino 13. Fovea trochlearís: Fosita troclear 31. Processus styloideus: Apófisis estiloides6. Os basisphenoidale et os presphenoidale (6a, 14. Sinus frontalis: Seno frontal 32. Foramen lacerum: Agujero rasgado

corpus ossis basispbenoidalis; 6b, ala ossis 15. Sinus maxillaris caudalis: Seno maxilar caudal 33, 42. Orificia externa meatus temporalis: Orifi­presphenoidalis; 6c, processus pterygoideus: 6d, 16. Crista orbitotem poralis: Cresta orbitotemporal cios externos del meato temporalala ossis basisphenoidalisl: Huesos basiesfenoi- 17. Foramen ethm oidale: Agujero etmoidal 33. Foramen retroarticulare: Agujero retroarticulardes y preesfenoides (6a, cuerpo del hueso ba- 18. Canalis opticus: Canal óptico 34. Porus acusticus externus: Poro acústico externosiesfenoides; 6b, ala del hueso preesfenoides; 6c, 19. Fissura orbitalis: Fisura orbitaria 35. Sulcus a. m eningeae caudalis: Surco para laapófisis pterigoides; 6d, ala del hueso basiesfe- 20. Foramen alare rostrale: Agujero alar rostral arteria meníngea caudalnoides) 21. Foramen maxillare: Agujero maxilar 36. Crista tem poralis: Cresta temporal

7. Os tem porale (7a, pars squam osa; 7b, processus 22. Foramen spbenopalatinum : Agujero esfenopa- 37. Protuberantia occipitalis externa: Protuberan­zygomaticus; 7c, processus m astoideus; 7d, pars latino cia occipital externatympanica): Hueso temporal (7a, parte escamo­ 23. Foramen palatinum caudale: Agujero palatino 38. Crista nuchae: Cresta de la nucasa; 7b, apófisis cigomática; 7c, apófisis mastoi- cauda] 39. Linea tem poralis: Línea temporaldes; 7d, parte timpánica) 24. Foramen alare parvum: Agujero alar pequeño 40. Processus paracondylaris: Apófisis paracon-

8. Os parietale: Hueso parietal 25. Crista infratemporalis: Cresta infratemporal dilar9. Os occipitale (9a, pars basilaris; 9b, squama oc ­ 26. Foramen alare caudale: Agujero alar caudal 41. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital

cipitalis): Hueso occipital (9a. parte basilar; 9h. 27. Sulcus ni. canalis pterygoidei: Surco para el 42. Orificia tem poralis meatus temporalis: Orifi­escama del occipital) nervio del canal pterigoideo cios temporales del meato temporal

137

Page 135: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección media del cráneo. Vista desde la derecha

Figura 132

1. Squama frontalis: Escama del frontal 11. Crista galli: Crista galli 22. Im pressio vermialis: Impresión del vermis2. Facies interna ossis frontalis: Cara interna del 12. Fossa piriformis: Fosa piriforme 23. Canalis ni. bypoglossi: Canal del nervio hipo-

hueso frontal 13. Canalis opticus: Canal óptico gloso3. Septum sinuum frontalium: Septo del seno 14. Incisura spinosa foram inis laceri: Incisura es­ 24. Foramen magnum: Agujero magno

frontal pinosa del agujero rasgado 25. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar4. Os parietale: Hueso parietal 15. Incisura ovalis foram inis laceri: Incisura oval 26. Sinus sphenoidalis: Seno esfenoidal5. Squama occipitalis: Escama del occipital del agujero rasgado 27. Processus muscularis: Apófisis muscular6. Protuberantia occipitalis interna: Protuberan­ 16. Incisura carotica foram inis laceri: Incisura ca­ 28. Synchondrosis sphenooccipitalis: Sincondrosis

cia occipital interna rotidea del agujero rasgado esfenooccipital7. Lamina perpendicularis ossis ethm oidalis: Lá­ 17. Su/cus ni. maxillaris: Surco del nervio maxilar 29. 30. Foramen jugulolacerum: Agujero yugulo-

mina perpendicular del hueso etmoides 18. Sulcus ni. ophtalm ici: Surco del nervio oftál­ rrasgado8. Vomer: Vómer mico 29. Foramen lacerum: Agujero rasgado9. Corpus ossis basisphenoidalis: Cuerpo del hue­ 19. Crista partís petrosae: Cresta de la parte petrosa 30. Foramen jugulare: Agujero yugular

so basiesfenoides 20. Fossa cerebellaris: Fosa cerebelosa 31. Sulcus sinus transversi: Surco del seno trans­10. Pars basilaris ossis occipitalis: Porción basilar 21. Meatus acusticus internus: Meato acústico in­ verso

del hueso occipital terno 32. Sinus palatinus: Seno palatino

138

Page 136: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Venas de ¡a duramadre y de la cavidad orbitaria. Visión sagital media del encéfalo y sus cubiertas. Se han extirpado la porción dorsal izquierda del cráneo y el arco cigomático. (Según Dennstedt.)

Figura 133

1. Sinus frontalis: Seno frontal 15. V. temporalis profunda rostralis: Vena tempo­ 26. Sinus petrosus dorsalis: Seno petroso dorsal2. Processus temporalis ossis zygomatici: Apófi­ ral profunda rostral 27. Sinus sagittalis: Seno sagital

sis temporal del hueso cigomático 16. Ramus periorbitalis v. ophtalm icae externae 28. Sinus rectus: Seno recto3. Processus zygomaticus ossis tem poralis: Apófi­ dorsalis: Rama periorbitaria de la vena oftalmi- 29. V. corporis callosi major: Vena mayor del cuer­

sis cigomática del hueso temporal ca externa dorsal po calloso4. Meatus acusticus externus: Meato acústico ex­ 17. V. emissaria foram inis orbitorotundi: Vena 30. V. corporis callosi minor: Vena menor del

terno emisaria del agujero orbitorredondo cuerpo calloso5. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital 18. V. temporalis profunda caudalis: Vena tempo­ 31. V. cerebri magna: Vena cerebral magna6. Bulbus oculi: Globo ocular ral profunda caudal 32. Vv. cerebri internae: Venas cerebrales internas7. Glandula lacrim alis: Glándula lagrimal 19. Plexus venosus subtemporalis: Plexo venoso 33. V. epiphysis: Vena epifisaria8. M. rectus bulbi lateralis: Músculo recto lateral subtemporal 34, 35. Vv. cerebri dorsales: Venas cerebrales dor-

del globo ocular 20. V. cerebralis dorsalis: Vena cerebral dorsal sales9. V. profunda faciei: Vena profunda de la cara 21. Sinus petrosus ventralis: Seno petroso ventral 36. Cerebellum: Cerebelo

10. V. ophtalm ica externa ventralis: Vena oftálmi­ 22. V. em issaria foram inis laceri (v. cerebralis ven­ 37. Falx cerebri: Hoz del cerebroca externa ventral tralis): Vena emisaria del agujero rasgado (vena 38. Tentorium cerebelli membranosum: Tienda

11. V. ophtalm ica externa dorsalis: Vena oftálmica cerebral ventral) membranosa del cerebeloexterna dorsal 23. Sinus petrosus ventralis: Seno petroso ventral 39. Corpus callosum : Cuerpo calloso

12. IV. lacrim ales: Venas lagrimales 24. Sinus occipitalis ventralis: Seno occipital ventral 40. Adhesio interthalamica: Adhesión intertalámica13. V. ethm oidalis: Vena etmoidal 25. Sinus transversus sinister: Seno transverso iz- 41. A. maxillaris: Arteria maxilar14. V. frontalis: Vena frontal quierdo 42. fíam i pterygoidei: Ramas pterigoideas

139

Page 137: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Disección de las estructuras de la cavidad orbitaria y de la base del cráneo. Vista desde la izquierda. (Adaptado de Ellenberger y Baum.)

F ig u r a 1 3 4

1. C om ea: Córnea 16. Ramus pterygoideus a. maxillaris: Rama pteri- 32. N. zygomaticus: Nervio cigomático2. Bulbus oculi (solera): Globo ocular (esclerótica) goidea de la arteria maxilar 33. N. oculomotoríus: Nervio oculomotor3. Glandula lacrímalis: Glándula lagrimal 17. A. temporalis profunda rostralis: Arteria tem­ 34. N. supraorbitalis (frontalis): Nervio supraorbi-4. M. obliquus bulbi ventralis: Músculo oblicuo poral profunda rostral tario (frontal)

ventral del globo ocular 18. A. ophtalm ica externa: Arteria oftálmica exter­ 35. N. infraorbitalis: Nervio infraorbitario5. M. levalor palpebrae superíoris: Músculo ele­ na 36. N. sphenopalatinus: Nervio esfenopalatino

vador del párpado superior 19. A. supraorbitalis: Arteria supraorbitaria 37. N. palatinus major: Nervio palatino mayor6. M. rectus bulbi dorsalis: Músculo recto dorsal 20. Ramus m uscularís a. oph talm icae externae: 38. N. mandibularís: Nervio mandibular

del globo ocular Rama muscular de la arteria oftálm ica ex­ 39. N. facia lis: Nervio facial7. M. rectus bulbi lateralis: Músculo recto lateral terna 40. N. vagus: Nervio vago

del globo ocular 21. A. lacrímalis: Arteria lagrimal 41. N. glossopbaryngeus: Nervio glosofaríngeo8. M. rectus bulbi ventralis: Músculo recto ventral 22. A. malaris: Arteria malar 42. N. accessorius: Nervio accesorio

del globo ocular 23. A. infraorbitalis: Arteria infraorbitaria 43. N. bypogiossus: Nervio hipogloso9. Periorbita: Periórbita 24. A. sphenopalatina: Arteria esfenopalatina 44. A. carotis interna et n. caroticus internus: Ar­

10. Sinus maxillaris caudalis: Seno maxilar caudal 25. A. palatina major: Arteria palatina mayor teria carótida interna y nervio carotideo in­11. Crista facia lis: Cresta facial 26. A. et n. palatinus minor: Arteria y nervio pala­ terno12. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis tinos menores 45. Ramus communicans (inter n. vagum et n. fa -

cigomática del hueso frontal 27. A. buccalis: Arteria bucal cialem ): Ramo comunicante (entre nervio vago13. A. maxillaris: Arteria maxilar 28. N. maxillaris: Nervio maxilar y nervio facial)14. A. meníngea m edia: Arteria meníngea media 29. N. ophtalmicus: Nervio oftálmico 46. Processus zygomaticus ossis temporalis: Apófi­15. A. tem poralis profunda caudalis: Arteria tem­ 30. N. trochlearís: Nervio troclear sis cigomática del hueso temporal

poral profunda caudal 31. N. lacrímalis: Nervio lagrimal

140

Page 138: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Sección a través del ojo y de la cavidad ocular. (Adaptado de Ellenberger y Baum.)CABALLO

Figura 135

1. Palpebra superior: Párpado superior 12.2. Palpebra inferior: Párpado inferior3. Cornea: Córnea 13.4. Camera anterior bulbi: Cámara anterior del glo- 14.

bo ocular 15.5. Iris: Iris6. Camera posterior bulbi: Cámara posterior del 15’.

globo ocular7. Corpus ciliare et zonula ciliaris: Cuerpo ciliar 16.

y zónula ciliar 17.8. Lens: Cristalino o lente 18.9. Tunicae bulbi ¡externa, m edia et interna):

Túnicas del globo ocular (externa, media e 19. interna)

10. Camera vitrea et Corpus vitreum: Cámara vitrea 20. y cuerpo vitreo

11. N. opticus: Nervio óptico

Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis cigomática del hueso frontal Glandula lacrimalis: Glándula lagrimal Cutis: PielCorpus adiposum extraperiorbitale: Cuerpoadiposo extraperiorbitarioCorpus adiposum fossae temporalis: Cuerpoadiposo de la fosa temporalM. temporalis: Músculo temporalPeriorbita: PeriorbitaFascia orbitalis superficialis: Fascia orbitaria superficialFascia orbitalis profunda: Fascia orbitaria pro­fundaM. levator palpebrae superioris: Músculo ele­vador del párpado superior

21. Ai. rectus bulbi dorsalis: Músculo recto dorsal del globo ocular

22. 22’. M. retractor bulbi: Músculo retractor delglobo ocular

23. Ai. rectus bulbi ventralis: Músculo recto ventral del globo ocular

24. Fascia muscu/aris: Fascia muscular25. Fascia orbitalis superficialis: Fascia orbitaria

superficial26. Cavum cranii: Cavidad craneal27. Ai. obliquus bulbi ventralis: Músculo oblicuo

ventral del globo ocular28. Ai. obliquus bulbi dorsalis: Músculo oblicuo

dorsal del globo ocular29. Corpus adiposum intraperiorbitale: Cuerpo

adiposo intraperiorbitario30. Sinus maxiUaris: Seno maxilar

141

Page 139: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PaladarCABALLO

Figura 136

1. Rugae palatinae: Rugosidades del paladar2. Raphe palati: Rafe del paladar3. Palatum m olle: Paladar blandoC. Dens caninus: Diente canino

Ir Dens incisivus I: Primer diente incisivo

la- Dens incisivus II: Segundo diente incisivo

h- Dens incisivus III: Tercer diente incisivoM , Dens m olaris I: Primer diente molarM,. Dens molaris II: Segundo diente molar Mv Dens molaris III: Tercer diente molar P.. Dens premolaris I (dens lupinus, variabilis):

Primer diente premolar (diente de lobo, varia­ble)

P2. Dens premolaris II: Segundo diente premolar P3. Dens premolaris III: Tercer diente premolar P4. Dens premolaris IV: Cuarto diente premolar

142

Page 140: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cavidad faríngea y entrada a la laringeCABALLO

CABALLO

Oído medio e interno. Lado derecho. Semiesquemático. (Según Ellenberger y Baum.)

Figura 137

1. Trachea: Tráquea 10.2. Esophagus: Esófago 11.3. Ai. cricoarytenoideus dorsalis: Músculo cricoari- 12.

tenoideo dorsal 13.4. M. cricopharyngeus: Músculo cricofaríngeo 14.5. Aim. esophagei longitudinales: Músculos longi- 15.

tudinales del esófago 16.6. Ai. thyropharyngeus: Músculo tirofaríngeo 17.7. Arcus palatopharyngeus: Arco palatofaríngeo 18.8. Ai. hyopharyngeus: Músculo hiofaríngeo 19.9. Fom ix pharyngis (in sectionel: Sección del fór-

nix faríngeo

Palatum m olle: Paladar blando Processus corniculatus: Apófisis corni Plica vocalis: Pliegue vocal Plica aryepiglottica: Pliegue ariepiglót Epiglottis: Epiglotis Tonsilla palatina: Tonsila palatina Radix linguae: Raíz de la lengua Papilla volata: Papila circunvalada Stylohyoideum: Estilohioides Rima glottidis: Hendidura glótica

----Figura 138

1. Cavum tympani: Cavidad timpánica 12. Orificia vestibularia canalium semicircula-2. Caput m allei: Cabeza del martillo rium: Orificios vestibulares de los canales se­2'. Manubrium m allei: Manubrio del martillo micirculares3. Incus: Yunque 13. Vestibulum: Vestíbulo4. Os lenticulare: Hueso lenticular 14. Ductus reuniens: Ductus reuniens o conducto5. Stapes: Estribo concurrente.6. Anulus tympanicus: Anillo timpánico 15. N. vestibulocochlearis: Nervio vestibulococlear7. Membrana tympani: Membrana timpánica 16. Modiolus: Modiolo8. Laminae osseae tympanicae: Láminas óseas 17. Scala timpani: Escalera timpánica

timpánicas 18. Lamina spiralis ossea: Lámina espiral ósea9. Fenestra vestibuli: Ventana vestibular 19. Scala vestibuli: Rampa vestibular

10. Fenestra coch leae : Ventana coclear 20. Ampullae osseae: Ampolla ósea11. Canales semicirculares ossei: Canales semicir­ 21. Tuba auditiva: Trompa auditiva

culares óseos 22. Lig. incudis: Ligamento del yunque

143

Page 141: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección transversal de la cabeza a nivel rostral de la cresta facial.Vista de la superficie rostral

1. Cartílago septi nasí: Cartílago del septo nasal2. Corpus m axillae: Cuerpo del maxilar3. Dens prem olarís IV superior: Cuarto diente pre­

molar superior4. Dens prem olarís IV inferior: Cuarto diente pre­

molar inferior5. Radix dentis premolarís III: Raíz del tercer dien­

te premolar6. Mandíbula: Mandíbula7. Fascia superficíalis capitis: Fascia superficial de

la cabeza8. M. levator labii superíorís: Músculo elevador del

labio superior9. M. levator nasolabialis: Músculo elevador naso-

labial

10.

11 .

12 .

13.14.15.16.17.18.19.

20.

M. zygomaticus: Músculo cigomáticoPars molarís mi. buccinatoris: Parte molar delmúsculo buccinadorPars buccalis mi. buccinatoris et m. depressor labii inferioris: Parte bucal del músculo bucci­nador y músculo depresor del labio inferior M. cutaneus faciei: Músculo cutáneo de la cara M. caninus: Músculo canino Corpus linguae: Cuerpo de la lengua M. hyoglossus: Músculo hiogloso M. genioglossus: Músculo geniogloso Gianduia sublingualis: Glándula sublingual Venter rostralis mi. digastrici: Vientre rostral del músculo digàstrico M. geniohyoideus: Músculo genihioideo

31.32.33.34.35.36.37.

38.39.

40.

41.

M. m ylohyoideus: Músculo milohioideo Ramus alveolarís superíorís rostralis ni. infra- orbitalis: Ramo alveolar superior rostral del nervio infraorbitario N. infraorbitalis: Nervio infraorbitario A. et v. lateralis nasi: Arteria y vena laterales de la narizA. palatina m ajor et w . palatinae: Arteria pa­latina mayor y venas palatinas A. labialis superior: Arteria labial superior A. et v. profunda linguae: Arteria y vena pro­fundas de la lenguaRami linguales (superficíalis et profundus) ni. lingualís: Ramos linguales (superficial y pro­fundo) del nervio lingual Ductus mandibularis: Conducto mandibular A. et v. sublingualis: Arteria y vena sublingua­lesN. alveolarís inferior: Nervio alveolar inferior Glandulae buccales: Glándulas bucales Plexus venosi nasales: Plexos venosos nasales Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral Meatus nasi m edius: Meato nasal medio Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal Bulla conchae nasalis ventralis: Bulla de la concha nasal ventralConcha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal Concha nasalis ventralis, ductus nasolacríma- lis: Concha nasal ventral, conducto nasolagri- malV. labialis superior, n. buccalis: Vena labial su­perior, nervio bucalA. et v. labialis inferior: Arteria y vena labiales inferiores

144

Page 142: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección transversal de la cabeza a nivel del último molar.Vista de la superficie rostral

1. Sinus m axillaris rostralis: Seno maxilar rostral2. Sinus maxillaris caudalis: Seno maxilar caudal3. Sinus conchofrontalis: Seno conchofrontal4. Choana sinistra: Coana izquierda5. Meatus nasi ventralis: Meato nasal ventral6. Meatus nasi medius: Meato nasal medio7. Meatus nasi dorsalis: Meato nasal dorsal8. Cartílago septí nasi: Cartílago del septo de la

nariz9. Dens m olaris III superior: Tercer diente molar

superior10. Dens molaris III inferior: Tercer diente molar

inferior11. Radix dentis m olaris II: Raíz de! segundo dien­

te molar12. Mandíbula: Mandíbula13. Crista facialis: Cresta facial14. Canalis infraorbítalis: Canal infraorbitario15. A., v. et n. infraorbítalis: Arteria, vena y nervio

infraorbitarios16. Vomer: Vómer17. Plexus venosi: Plexo venoso18. Gingiva: Encía19. Ductus nasolacrím alís: Conducto nasolagrimal20. A. et v. angularis oculi: Arteria y vena angula­

res del ojo21. M. levator labií superioris et m. levator nasola-

bialis: Músculos elevador del labio superior y elevador nasolabial

22. A. et n. palatínus major: Arteria y nervio pala­tinos mayores

23. V. profunda facie i: Vena profunda de la cara24. A., v. et n. buccalis: Arteria, vena y nervio bu­

cales25. Ductus mandibularis: Conducto mandibular26. Vasa et n. alveolaris inferior: Vasos y nervio al­

veolares inferiores

Figura 140

27. A. et v. facialis, ductus parotideus: Arteria y vena faciales, conducto parotídeo

28. N. lingualis: Nervio lingual29. N. hypoglossus: Nervio hipogloso30. A. et v. sublingualis: Arteria y vena sublin­

guales31. A. et v. profunda linguae: Arteria y vena pro­

fundas de la lengua32. Corpus linguae: Cuerpo de la lengua33. M. genioglossus: Músculo geniogloso34. M. hyoglossus: Músculo hiogloso35. M. styloglossus: Músculo estilogloso36. M. mylohyoideus: Músculo milohioideo37. Venter rostralis mi. digastrici: Vientre rostral

del músculo digàstrico38. M. geniohyoideus: Músculo genihioideo39. Lnn. mandibulares: Linfonódulos mandibulares

40. Ramus buccalis dorsalis ni. facia lis: Ramos bu­cales dorsales del nervio facial

41. Ramus buccalis ventralis ni. facialis: Ramos bucales ventrales del nervio facial

42. Pars molaris mi. buccinatoris et m. depressor labii inferioris: Parte molar del músculo bucci- nador y músculo depresor del labio inferior

43. M. m asseter: Músculo masetero44. Ai. cutaneus facíei: Músculo cutáneo de la cara45. Fascia pterygoidea: Fascia pterigoidea46. Fascia profunda: Fascia profunda47. Fascia superficialis: Fascia superficial48. Cavum oris proprium: Cavidad oral49. Vestibulum buccale: Vestíbulo bucal

145

Page 143: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección transversal de la cabeza a nivel de la cavidad orbitaria.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 141

1. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis cigomática del hueso frontal

2. Squama frontalis: Escama del frontal3. 3'. Sinus frontalis: Seno frontal4. Orbita: Órbita5. Arcus zygomaticus: Arco cigomático6. Sinus maxillaris caudalis: Seno maxilar caudal7. Labyrinthus ethm oidalis: Laberinto etmoidal8. Mandibula: Mandíbula9. Stylohyoideum: Estilohioides

10. Thyrohyoideum: Tirohioides11. Setpum nasi (vomer): Septo de la nariz (vómer)12. Cboana: Coana13. M. m asseter: Músculo masetero14. M. pterygoideus m edialis: Músculo pterigoideo

medial

15. Pars molaris mi. buccinatoris et m. depressor la- bii inferioris: Parte molar del músculo buccina- dor y músculo depresor del labio inferior

16. M. ceratohyoideus: Músculo ceratohioideo17. M. hyoglossus: Músculo hiogloso18. Mm. om ohyoidei et mm. sternohyoidei: Mús­

culos omohioideos y músculos esternohioideos19. M. thyrohioideus: Músculo tirohioideo20. Palatum m olle: Paladar blando20’. Tunica m ucosa palati mollis: Túnica mucosa

del paladar blando21. Radix linguae: Raíz de la lengua22. Tendo mi. digastrici: Tendón del músculo

digastrico23. M. retractor bulbi: Músculo retractor del globo

ocular

24. M. obliquus bulhi dorsalis: Músculo oblicuo dorsal del globo ocular

25. M. rectus bulbi m edialis: Músculo recto medial del globo ocular

26. M. rectus bulbi dorsalis: Músculo recto dorsal del globo ocular

27. Trochlea: Tróclea28. M. obliquus bulbi ventralis: Músculo oblicuo

ventral del globo ocular29. M. orbicularis oculi: Músculo orbicular del ojo30. M. levator anguli oculi m edialis (m. corrugator

supercilii): Músculo elevador del ángulo me­dial del ojo (músculo corrugador superciliar)

31. Aponeurosis epicranialis: Aponeurosis epicra- neal

32. Fascia superficialis: Fascia superficial

146

Page 144: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

33. M. cutaneus fac iei: Músculo cutáneo de la cara 43. A., v. et n. buccalis: Arteria, vena y nervio bu­ 50. Ductus mandibularis: Conducto mandibular34. Lamina lateralis fasciae profundae: Lámina la­ cales 51. Glandula mandibularis: Glándula mandibular

teral de la fascia profunda 44. N. lingualis, v. dorsalis linguae: Nervio lingual. 52. A. facialis: Arteria facial35. Lamina m edialis fasciae profundae: Lámina vena dorsal de la lengua 53. V. lingualis: Vena lingual

medial de la fascia profunda 45. A., v. et n. alveolaris inferior: Arteria, vena y 54. Lnn. mandibulares: Linfonódulos mandibulares36. Isthmus faucium : Istmo de las fauces nervio alveolares inferiores 55. Ductus parotideus: Conducto parotídeo37. N. infraorbitalis: Nervio infraorbitario 46. Rami pterygoidei (a. et v. maxillaris): Ramas 56. V. facia lis: Vena facial38. A. infraorbitalis, v. sphenopalatina: Arteria in- pterigoidaas (de la arteria y vena maxilares) 57. Ramus buccalis dorsalis ni. facia lis: Ramo bu­

fraorbitaria, vena esfenopalatina 47. Ramus massetericus a. carotidis externae, v. cal dorsal del nervio facial38'. V. profunda faciei: Vena profunda de la cara masseterica ventralis: Rama masetérica de la 58. Ramus buccalis ventralis ni. facia lis: Ramo bu­39. A. malaris: Arteria malar arteria carótida externa, vena masetérica ven­ cal ventral del nervio facial40. A. et n. palatinus major: Arteria y nervio pala­ tral 59. Bulbus oculi: Globo ocular

tinos mayores 48. A. lingualis et ramus lingualis ni. glossopha- 60. Cutis: Piel41. A. et v. transversa facie i: Arteria y vena trans­ ryngei: Arteria lingual y ramo lingual del ner­ 61. Lamina basalis ossis ethm oidalis: Lámina ba­

versas de la cara vio glosofaríngeo sal del hueso etmoides42. V. palatina major: Vena palatina mayor 49. Ai. hypoglossus: Nervio lüpogloso

147

Page 145: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección transversal de la cabeza a nivel de la incisura mandibular.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 142

1. Processus zygomaticus ossis temporalis: Apófi- 14. sis cigomática del hueso temporal

2. Processus coronoideus m andibulae: Apófisis 15. coronoides de la mandíbula

3. Ramus m andibulae: Rama mandibular 16.4. Pars squamosa ossis temporalis: Parte escamo­

sa del hueso temporal 17.5. Ossa parietalia: Huesos parietales 18.6. Os presphenoidale et sinus sphenoidalis: Hue- 19.

so preesfenoides y seno esfenoidal 20.7. Discus articularis et capsula articularis: Disco 21.

articular y cápsula articular8. Cavum articulare: Cavidad articular9. Stylohyoideum: Estilohioides 22.

10. M. temporalis: Músculo temporal 23.11. Pars profunda mi. m asseteris: Parte profunda 24.

del músculo masetero 25.12. Pars superficialis mi. m asseteris: Parte superfi- 26.

cial del músculo masetero13. M. pterygoideus lateralis: Músculo pterigoideo 27.

lateral

M. pterygoideus m edialis: Músculo pterigoideo medialM. tensor veli palatini: Músculo tensor del velo del paladarM. levator veli palatini: Músculo elevador del velo del paladarM. stylopharyngeus: Músculo estilofaríngeo M. byopharyngeus: Músculo hiofaríngeo M. palatopharyngeus: Músculo palatofaríngeo M. thyrohyoideus: Músculo tirohioideo Tendo mi. digastrici, m. stylohyoideus: Ten­dón del músculo digàstrico, músculo estilo- hioideoM. interescutularis: Músculo interescutular M. frontoscutularis: Músculo frontoescutular M. cutaneus faciei: Músculo cutáneo de la cara Falx cerebri: Hoz del cerebro Corpus m edullare hem ispherii: Cuerpo medu­lar del hemisferioSubstantia grísea neopallii: Sustancia gris del neopalio

28. Ventriculus lateralis encephali: Ventrículo I teral del encéfalo

29. Nucleus caudatus: Núcleo caudado30. A. cerebri m edia: Arteria cerebral media31. Chiasma opticum: Quiasma óptico32. A. cerebri rostralis: Arteria cerebral rostral33. Sinus cavernosus: Seno cavernoso34. N. oculomotoríus, n. trochlearis, n. abducer

n. ophtalmicus, n. maxillaris: Nervio oculom tor, nervio troclear, nervio abducens, nervio c tálmico, nervio maxilar

35. A. maxillaris. n. buccalis. plexus venosus su temporalis: Arteria maxilar, nervio bucal, pL xo venoso subtemporal

35’. A. temporalis profunda caudalis: Arteria ter poral profunda caudal

36. A. alveolaris inferior, v. maxillaris: Arteria a veolar inferior, vena maxilar

37. N. alveolaris inferior: Nervio alveolar inferioi38. Ramus m assetericus v. maxillaris: Rama mas

térica de la vena maxilar

148

Page 146: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

39. Sinus sagittalis: Seno sagital 48. N. massetericus, v. temporalis superficialis: 55. Lamina m edialis tubae auditivae: Lámina me­

40. A. lingualis, ramus ¡ingualis ni. glossopharyn- Nervio masetérico, vena temporal superficial dial de la trompa auditivagei: Arteria lingual, rama lingual del nervio glo- 49. A. et v. transversa faciei, ramus transversas fa ­ 56. Diverticulum tubae auditivae: Divertículo de lasofaringeo ciei ni. auriculotemporalis: Arteria y vena trompa auditiva

41. A. facialis: Arteria facial transversas de la cara, ramo transverso de la 57. Septum diverticulorum: Septo del divertículo

42. JV. hypoglossus: Nervio hipogloso cara del p erno auriculotemporal 58. Epiglottis: Epiglotis43. Capsula glandulae mandibularis: Cápsula de 50. N. facia lis: Nervio facial 59. Cartílago thyroidea: Cartílago tiroides

la glándula mandibular 51. Fascia pharyngea: Fascia faríngea 60. Cornu rostrale cartilaginis thyroideae: Asta44. Ductus mandibularis: Conducto mandibular 52. Rami pterygoidei a. et v. facia lis: Ramas pteri- rostral del cartílago tiroides45. Glandula mandibularis: Glándula mandibular goideas de la arteria y vena faciales 61. Ventriculus laryngis m edianus: Ventrículo la­46. Aim. om ohyoidei et mm. sternohyoidei: Múscu­ 53. Rami masseterici a. carotidis externae. v. mas- ríngeo medio

los omohioideos y músculos esternohioideos seterica ventralis: Ramas masetéricas de la ar­ 62. Fascia superficialís: Fascia superficial

47. V. linguofacialis, ductus parotideus: Vena lin­guofacial, conducto parotídeo 54.

teria carótida externa, vena masetérica ventral Tuba auditiva: Trompa auditiva

149

Page 147: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección transversal de la cabeza en la región del meato auditivo externo(región parotídea). Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 143

1. Ai. temporalís: Músculo temporal 13.2. M. obliquus capitis craníalis et insertio mí.

cleidoc.ephalicus (pars m astoidea): Músculo 14.oblicuo craneal de la cabeza e inserción del músculo cleidocefálico (parte mastoidea)

15.

3. Pars occipitomandíbularis mi. digastrici: Parte occipitomandibular del músculo digàstrico

16.

4. M. rectus capitis ventralis: Músculo recto ven­ 17.tral de la cabeza 18.

5. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza 19.6. Ai. cricopharyngeus: Músculo cricofaríngeo7. Ai. cricoarytenoideus dorsalis: Músculo crico-

aritenoideo dorsal20.

8. M. stemothyroideus: Músculo esternotiroideo 21.9. Ai. interscutularis: Músculo interescutular 22.

10. Ai. parietoauricularís: Músculo parietoauricu- 23.lar 24.

11. Ai. scutuloauricularis superficialis: Músculo es-cutuloauricular superficial 25.

12. M. scutuloauricularis profundus: Músculo es-cutuloauricular profundo 26.

M. cervicoauricularis profundus minor: Múscu­lo cervicoauricular profundo menor Cartílago scutiformís: Cartílago escutiforme Ai. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri- cularTendo mi. sternocephalícus: Tendón del múscu­lo esternocefálicoAf. cutaneus faciei: Músculo cutáneo de la cara Os occipítale: Hueso occipital Processus m astoídeus ossis tem poralis: Apófi­sis mastoides del hueso temporal Pars basilaris ossis occipitalis: Parte basilar del hueso occipitalVermis cerebelli: Vermis del cerebelo Hemispberium cerebelli: Hemisferio del cerebelo Medulla oblongata: Medula oblongada Plexus choroideus ventriculi quarti: Plexo co- roideo del cuarto ventrículo Ventriculus quartus enceplxali: Cuarto ventrícu­lo del encéfalo Esophagus: Esófago

27. Cartílago crícoidea: Cartílago cricoides28. Cartílago trachealis I: Primer cartílago traques29. Ai. stem ohyoideus et m. om ohyoideus: M ú s c l

lo estemohioideo y músculo omohioideo30. Cartílago auriculae: Cartílago auricular31. Glandula parotis: Glándula parótida32. Glandula mandíbularis: Glándula mandíbula!33. Ductus mandíbularis: Conducto mandibular34. Ductus parotídeus: Conducto parotídeo35. V. maxillaris: Vena maxilar36. V. linguofacialis: Vena linguofacial37. A. carotis externa: Arteria carótida externa38. A. carotis interna, n. caroticus internus, n. ve

gus: Arteria carótida interna, nervio carotíde interno, nervio vago

39. V. emissaria foram ínis laceri, n. glossopharyr geus, n. accessorius: Vena emisaria del aguje ro rasgado, nervio glosofaríngeo, nervio acce sorio

40. N. accessorius (origo): Nervio accesorio (origen41. A. meníngea caudalis: Arteria meníngea cauda

150

Page 148: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

42. V. cerebralis dorsalis (emissarium meatus tem­ 46. Corpus adiposum auriculae: Cuerpo adiposo 50. Diverticulum tubae auditivae: Divertículo de laporalis): Vena cerebral dorsal (emisaria al mea- auricular trompa auditivato temporal) 47. Fascia temporalis: Fascia temporal 51. Cavum larvngis: Cavidad laríngea

43. N. glossopharyngeus: Nervio glosofaringeo 48. Capsula articulationis atlantooccipitalis: Cáp­ 52. Plica vocalis: Pliegue vocal44. N. hypoglossus: Nervio hipogloso sula de la articulación atlantooccipital45. Lnn. retropharyngei laterales: l.infonodulos re- 49. Stylohyoideum: Estilohioides

trofaríngeos laterales

Page 149: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Disección de la cabeza. Vista ventral. Se han extirpado la fascia superficial y los músculos cutáneos

Figura 144

1. M. brachiocephalicus: Músculo braquiocefálico2. M. sternocephalicus: Músculo esternocefàlico3. M. sternohyoideus el m. om ohyoideus: Músculo

estemohioideo y músculo omohioideo4. Gianduia párolis: Glándula parótida5. V. linguofacialis: Vena linguofacial6. Ductus parotideus: Conducto parotídeo7. Pars occipitomandibularis mi. digastrici: Parte

occipitomandibular del músculo digàstrico8. Rami m asseterici a. et v. facia lis: Ramas mase-

téricas de la arteria y vena faciales9. M. masseter: Músculo masetero

10. A. facia lis: Arteria facial11. Venter rostralis mi. digastrici: Vientre rostral

del músculo digàstrico12. Lnn. m andibulares: Linfonódulos mandibulares13. A. et v. fac ia lis : Arteria y vena faciales14. Mandíbula: Mandíbula15. M. mylohyoídeus: Músculo milohioideo16. M. depressor labíi inferiorís: Músculo depresor

del labio inferior17. Pars buccalís mi. buccinatorís: Parte bucal del

músculo buccinador18. M. pterygoideus: Músculo pterigoideo19. Mentum: Mentón

152

Page 150: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Topografía esquelética de las arterias de Según una muestra sometida a corrosión

CABALLO

Figura 145

1. A. basilaris: Arteria basilar2. A. carotis interna: Arteria carótida interna3. Ramus a. m axillaris a d tubani auditivam:

Rania de la arteria maxilar a la trompa auditiva4. A. meningea m edia: Arteria meníngea media5. A. maxillaris: Arteria maxilar6. A. temporalis profunda caudalis: Arteria tem­

poral profunda caudal7. Ramus pterygoideus a. maxillaris: Rama pteri-

goidea de la arteria maxilar8. A. tem poralis profunda rostralis: Arteria tem­

poral profunda rostral9. A. alveolaris inferior: Arteria alveolar inferior

10. A. supraorbitalis: Arteria supraorbitaria11. A. ophtalm ica externa: Arteria oftálmica exter­

na12. A. maxillaris: Arteria maxilar13. Rami a. ophtalm icae extem ae: Ramas de la ar­

teria oftálmica externa14. A. malarís: Arteria malar15. A. infraorbitalis: Arteria infraorbitaria16. A. palatina major: Arteria palatina mayor17. A. buccalis: Arteria bucal18. A. palatina minor: Arteria palatina menor19. A. palatina major: Arteria palatina mayor20. A. incisiva: Arteria incisiva21. A. facialis: Arteria facial22. A. labialis superior: Arteria labial superior

la cabeza. Vista de la base del cráneo

153

Page 151: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Hueso hioides y cartílagos laríngeos desde la izquierdaCABALLO

Figura 146

1. Stylohyoideum: Estilohioides2. Ceratohyoideum: Ceratohioides3. Thyrohyoideum: Tirohioides4. Basihyoideum: Basihioides5. Processus lingualis: Apófisis lingual6. Lamina cartilaginis thyroideae: Lámina del car­

tílago tiroides7. Cornu rostrale cartilaginis thyroideae: Asta ros­

tral del cartílago tiroides8. Incisura thyroidea caudalis: Incisura tiroidea

caudal9. Cornu caudale cartilaginis thyroideae: Asta

caudal del cartílago tiroides10. Linea obliqua: Línea oblicua11. Fissura thyroidea: Fisura tiroidea12. Cartílago arvtenoídea: Cartílago aritenoides13. Processus corniculatus: Apófisis cornicular14. Cartílago epiglottica: Cartílago epiglótico15. Lamina cartilaginis crícoideae: Lámina del car­

tílago cricoides16. Arcus cartilaginis crícoideae: Arco del cartíla­

go cricoides17. Cartílago trachealis: Cartílago traqueal

CABALLO

Músculos laríngeos. Vista desde la izquierdaFigura 147

t . Stvlohyoideum: Estilohioides2. Ceratohyoideum: Ceratohioides3. Thyrohyoidmim: Tirohioides4. Processus lingualis: Apófisis lingual5. Epiglottis: Epiglotis6. Processus corniculatus: Apófisis cornicular7. Cornu caudale cartilaginis thyroideae: Asta cau­

da] del cartílago tiroides8. Cartílago crícoidea: Cartílago cricoides9. Cartílago trachealis: Cartílago traqueal

10. Textus conjunctivus: Tejido conjuntivo11. Al ceratohyoideus: Músculo ceratohioideo12. Ai. thyrohyoideus: Músculo tirohioideo13. M. ventrícularis: Músculo ventricular14. M. arytenoideus transversus: Músculo aritenoi-

deo transverso15. M. vocalis: Músculo vocal16. Al cricoarytenoideus lateralis: Músculo crico-

aritenoideo lateral17. Af. cricothyroideus: Músculo cricotiroideo18. Insertio mi. stem othyroidei: Inserción del mús­

culo estemotiroideo19. Al cricoarytenoideus dorsalis: Músculo cricoari-

tenoideo dorsal20. Ventriculus laryngís: Ventrículo laríngeo21. Glandula thyroidea: Glándula tiroides22. Cornu rostrale cartilaginis thyroideae: Asta ros­

tral del cartílago tiroides

154

Page 152: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección de una porción del cráneo. Vista dorsal. (Músculos de la oreja según Ellenberger y Baum.)

CABALLO

Figura 148

1. Af. cervicoauricularis profundus major: Músculo 10. Ai. scutuloauricularis superficialis ventralis: 20. Corpus adiposum extraperiorbitale: Cuerpocervicoauricular profundo mayor Músculo escutuloauricular superficial ventral adiposo extraperiorbitario

2. Ai. cervicoauricularis superficialis: Músculo cer­ 11. M. zygomaticoauricularis: Músculo cigomati- 21. Ftami auriculares ni. cervicalis II: Ramosvicoauricular superficial coauricular auriculares del segundo nervio cervical

3. M. cervicoscutularis: Músculo cervicoescutular 12. Ai. parietoauricularis: Músculo parietoauricu- 22. Ramus v. auricularis caudalis: Rama de la4. Ai. scululoauricularis superficialis dorsalis: Mús­ lar vena auricular caudal

culo escutuloauricular superficial dorsal 13. M. cervicoauricularis profundus minor: Múscu­ 23. Ramus v. temporalis superficialis: Rama de la5. Ai. scululoauricularis superficialis medius: Mús­ lo cervicoauricular profundo menor vena temporal superficial

culo escutuloauricular superficial medio 14. Aurícula: Oreja 24. Ramus muscularis a. temporalis superficialis:6. Ai. interscutularis: Músculo interescutular 15. Ai. scutuloauricularis profundus minor: Múscu­ Rama muscular de la arteria temporal superficial7. Pars frontalis mi. frontoscutularis: Parte frontal lo escutuloauricular profundo menor 25. N. frontalis: Nervio frontal

del músculo frontoescutular 16. Ai. scutuloauricularis profundus major: Múscu­ 26. N. infratrochlearis: Nervio infratroclear8. Pars temporalis mi. frontoscutularis: Parte tem­ lo escutuloauricular profundo mayor 27. V. angularis oculi: Vena angular del ojo

poral del músculo frontoescutular 17. Ai. temporalis: Músculo temporal 28. A. supraorbitalis: Arteria supraorbitaria9. Ai. scutuloauricularis superficialis accessorius: 18. Cartílago scutiformis: Cartílago escutiforme 29. Ai. levator anguli oculi m edialis (m. corrugator

Músculo escutuloauricular superficial acceso­ 19. Corpus adiposum auriculae: Cuerpo adiposo supercilii): Músculo elevador del ángulo me­rio de la oreja dial del ojo (músculo corrugador superciliar)

155

Page 153: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección horizontal a través de la cabeza. Vista desde la superficie dorsal

ÍÍ5yVz-A/»r-̂v S 1 i1 ’ ■ / /

W '

39.

31.

Figura 149

1. Corpus m edullare hem ispherii: Cuerpo medu- 12. lar del hemisferio

2. Substantia grísea neopallii: Sustancia gris del 13. neopalio

3. Fissura longitudinalis cerebri: Fisura longitudi- 14. nal del cerebro 15.

4. Corpus callosum : Cuerpo calloso5. Nucleus caudatus: Núcleo caudado 16.6. Fornix: Fórnix7. Thalamus opticus: Tálamo óptico 17.8. Corpus p ineale: Cuerpo pineal9. Colliculus rostralis tecti m esencephali: Colícu- 18.

lo rostral del techo del mesencèfalo 19.10. Colliculus caudalis tecti m esencephali: Colícu- 20.

lo caudal del techo del mesencèfalo11. Pedunculus cerebellaris m edius: Pedúnculo ce- 21.

rebeloso medio 22.

32.33.34.

Pedunculus cerebellaris rostralis: Pedúnculocerebeloso rostral 35.Velum m edullare rostrale: Velo medular ros- 36. tralFossa rhom boidea: Fosa romboidea 37.Vellum m edullare caudale: Velo medular cau- 38. dalPedunculus cerebellaris caudalis: Pedúnculo 39.cerebeloso caudal 40.Plexus choroideus ventriculi quarti: Plexo co- 41. roideo del cuarto ventrículoMedulla spinalis: Médula espinal 42.Fossa supraorbitalis: Fosa supraorbitaria 43.Septum sinuum frontalium : Septo del seno 44 frontalOs frontale: Hueso frontal 45, Sinus frontalis: Seno frontal

Pars frontalis mi. frontoscutularis: Parte frontal del músculo frontoescutular Pars tem poralis mi. frontoscutularis: Parte tem­poral del músculo frontoescutular Corpus adiposum extraperiorbitale: Cuerpo adiposo extraperiorbitario M. temporalis: Músculo temporal Processus coronoideus mandibulae: Apófisis co- ronoides de la mandíbula Processus zygomaticus ossis temporalis: Apófi­sis cigomática del hueso temporal A. et v. temporalis profunda rostralis: Arteria y vena temporales profundas rostrales V. cerebralis dorsalis et plexus subtemporalis: Vena cerebral dorsal y plexo subtemporal Meatus acusticus externus: Meato acústico ex­ternoA. meníngea caudalis: Arteria meníngea caudal Cartilágines auriculae: Cartílagos de la oreja Pars petrosa ossis temporalis: Parte petrosa del hueso temporalGlandula párolis: Glándula parótidaM. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri-cularV. auricularis caudalis: Vena auricular caudal ¡Vi. cleidocephalicus (pars mastoidea): Músculo cleidocefálico (parte mastoidea)Os occipitale: Hueso occipital Sinus occipitalis ventmlis: Seno occipital ventral M. longissimus capitis: Músculo longísimo de la cabezaDura mater: Duramadre Cavum epidurale: Cavidad epidural Diverticulum tubae auditivae: Divertículo de la trompa auditivaVentriculus lateralis encephali: Ventrículo la­teral del encéfalo

156

Page 154: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Base de la cavidad craneal con la salida de los nervios cranealesCABALLO

Figura 150

1. Fossa ethm oidalis: Fosa etmoidal 13. Fissura orbitalis et foram en rotundum: Fisura 25. Canalis ni. hypoglossi: Canal del nervio hipo-2. Chiasma opticum: Quiasma óptico orbitaria y agujero redondo gloso3. N. oculomotorius: Nervio oculomotor 14. Sinus frontalis: Seno frontal 26. Foramen magnum: Agujero magno4. N. trochlearis: Nervio troclear 15. Septum sinuum frontalium : Septo del seno 27. Foramen supraorbitale: Agujero supraorbitario

5. N. maxillaris et n. ophtalmicus: Nervio maxilar frontal 28. Sulcus a. m eningeae m ediae: Surco de la arte­superior v nervio oftálmico 16. Crista galli: Crista galli ria meníngea media

5'. N. mandibularis: Nervio mandibular 17. Fassa hypophysialis: Fosa hipofisaria 29. Meatus temporalis: Meato temporal6. N. abducens: Nervio abducens 18. Fossa piriformis: Fosa piriforme 30. Pars petrosa ossis temporalis: Parte petrosa del7. N. ¡nterm ediofacialis fn. facialis): Nervio inter- 19. Sulcus ni. m axillaris: Surco del nervio maxi­ hueso temporal

mediofacial (nervio facial) lar 31. Os occipitale: Hueso occipital8. N. vestibulocochlearís: Nervio vestibuloco- 20. Sulcus ni. ophtalm ici: Surco del nervio oftál­ 32. Foramen ethm oidale: Agujero etmoidal

clear mico 33. Processus zygomaticus ossis temporalis: Apófi­9. N. glossopbaryngeus: Nervio glosofaríngeo 21. Incisura carotica foram inis laceri: Incisura ca­ sis cigomática del hueso temporal

10. N. vagus: Nervio vago rotidea del agujero rasgado 34. Porus acusticus externus: Poro acústico ex­11. Radix spinalis ni. accessorii: Raíz espinal del 22. Foramen lacerum: Agujero rasgado terno

nervio accesorio 23. Porus acusticus intemus: Poro acústico interno 35. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis12. N. hypoglossus: Nervio hipogloso 24. Impressio pontina: Impresión pontina cigomática del hueso frontal

157

Page 155: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Encéfalo. Vista de la superficie dorsal y del tronco del encéfalo desde la izquierda

Figura 151

1. Bulbus olfaclorius: Bulbo olfatorio2. Fissura longitudinalis cerebri: Fisura longitudi­

nal del cerebro3. Hemispherium cerebri: Hemisferio cerebral4. Hemispherium cerebelli: Hemisferio cerebeloso5. M edulla spinalis: Medula espinal6. Sulcus suprasylvius: Surco suprasilviano7. Sulcus ectomurginalis: Surco ectomargina!8. Sulcus marginalis: Surco marginal9. Sulcus endomargínalis: Surco endomarginal

10. Fissura transversa cerebri: Fisura transversa del cerebro

11. Vermis cerebelli: Vermis cerebeloso12. 13. Tractus opticus: Tracto óptico13. Radix laterale tractus optici: Raíz lateral del

tracto óptico14. Corpus geniculatum laterale: Cuerpo genicula­

do lateral15. Corpus geniculatum m edíale: Cuerpo genicula­

do medial16. Corpus mamillare: Cuerpo mamilar17. Hypophysis cerebri: Hipófisis cerebral18. Recessus suprapínealis: Receso suprapineal19. Corpus p íneale (s. epiphysis cerebri): Cuerpo

pineal (o epífisis cerebral)20. Colliculus rostralis: Colículo rostral21. Colliculus caudalis: Colículo caudal22. Crus cerebri: Pie del pedúnculo cerebral23. Tractus cruralis transversus: Tracto transverso

del pie del pedúnculo24. Pons: Puente25. Pedunculí cerebellares in sectione: Pedúnculos

cerebelosos en sección26. Pedunculus cerebellaris rostralis: Pedúnculo

cerebeloso rostral27. Pedunculus cerebellaris m edius: Pedúnculo ce­

rebeloso medio28. Pedunculus cerebellaris caudalis: Pedúnculo

cerebeloso caudal29. Pyramis m edullae oblongatae: Pirámide de la

medula oblongada30. Corpus trapezoideum : Cuerpo trapezoides31. Tuberculum fac ía le ventrale: Tubérculo facial

ventralII1-X1I. Nn. cmníales lll-XII: Tercero-duodécimo ner­

vios craneales

158

Page 156: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Base del encéfalo con el origen de los nervios y de vasos encefálicosCABALLO

F ig u ra 1 5 2

1. Bulbus olfactoríus: Bulbo olfatorio2. N. opticus: Nervio óptico3. jV. oculomotorius: Nervio oculomotor4. N. trochlearís: Nervio troclear5. Radix motoria ni. trigemini: Raíz motora del

nervio trigémino5'. Radix sensoria ni. trigemini, ganglion trigemi­

nale: Raíz sensitiva del nervio trigémino, gan­glio trigeminal

5a. N. ophtalmicus: Nervio oftálmico5b. JV. maxillaris: Nervio maxilar5c. N. mandibularís: Nervio mandibular6. N. abducens: Nervio abducens7. N. intermediofacialis: Nervio intermediofacial8. N. vestibulocochlearís: Nervio vestibulococlear9. N. glossopharyngeus: Nervio glosofaríngeo

10. N. vagus: Nervio vago11. Radix cranialis ni. accessorii: Raíz craneal del

nervio accesorio11'. Radix spinalis ni. accessorii: Raíz espinal del

nervio accesorio12. N. hypoglossus: Nervio hipogloso13. Pedunculus olfactoríus: Pedúnculo olfatorio14. Tractus olfactoríus m edialis: Tracto olfatorio

medial15. Tractus olfactoríus lateralis: Tracto olfatorio la­

teral16. Tractus olfactoríus intermedius: Tracto olfato­

rio intermedio17. Trigonum olfactoríum: Trígono olfatorio18. Substantia perforata rostralis: Sustancia perfo­

rada rostral19. Lobus piriformis: Lóbulo piriforme20. Chiasma opticum: Quiasma óptico21. Tractus opticus: Tracto óptico22. Recessus neurohypophysialis et tuber cinereum:

Receso neurohipofisario y tuber cinereum23. Corpus m am illare: Cuerpo mamilar24. Crus cerebri: Pie del pedúnculo cerebral25. Pons: Puente26. Medulla oblongata: Médula oblongada27. Tuberculum fac ia le : Tubérculo facial28. Pyramis m edullae oblongatae: Pirámide de la

medula oblongada29. Corpus trapezoideum: Cuerpo trapezoides30. Medulla spinalis: Médula espinal31. Fissura ¡ongitudinalis cerebri: Fisura longitudi­

nal del cerebro32. Sulcus rhinalis: Surco rinal33. Fissura lateralis cerebri (sylvii): Cisura lateral

del cerebro (silviana)

A. A. carotis interna: Arteria carótida internaB. A. cerebri rostralis: Arteria cerebral rostralC. A. communicans caudalis: Arteria comunicante

caudalD. A. meningea rostralis: Arteria meníngea rostralE. A. cerebri rostralis: Arteria cerebral rostral

F. A. cerebri m edia: Arteria cerebral mediaG. A. cerebri profunda: Arteria cerebral profundaH. A. basilaris cerebri: Arteria basilar cerebralJ. A. cerebelli caudalis: Arteria cerebelosa caudalK. A. spinalis ventralis: Arteria espinal ventralL. A. cerebelli rostralis: Arteria cerebelosa rostral

159

Page 157: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Esqueleto del cuello. Vista desde la izquierda

Figura 153

1. Atlas: Atlas 13. Foramen vertebrale laterale: Agujero vertebral 20. Processus transversus, tuberculum dorsale: Apó­2. Axis: Axis lateral fisis transversa, tubérculo dorsal3-7. Vertebra cervicalis III-VIl: Tercera-séptima 14. Foramen transversarium: Agujero transverso 21. Corpus vertebrae: Cuerpo vertebral

vértebras cervicales 15. Processus transversus axis: Agujero transverso 22. Costa 1: Primera costilla8. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital del axis 23. Processus transversi vertebrarum thoracico-9. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­ 16. Corpus axis: Cuerpo del axis rum: Apófisis transversa de las vértebras torá­

versa del atlas 17. Processus articularis caudalis: Apófisis articu­ cicas10. Foramen alare atlantis: Agujero alar del atlas lar caudal 24. Processus spinosus vertebrae thoracicae Ir11. Foramen transversarium atlantis: Agujero 18. Processus articularis cranialis: Apófisis articu­ Apófisis espinosa de la primera vértebra torá­

transverso del atlas lar craneal cica12. Processus spinosus axis: Apófisis espinosa del 19. Processus transversus, tuberculum ventrale: 25. Canalis transversarius: Canal transverso

axis Apófisis transversa, tubérculo ventral

160

Page 158: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Músculos superficiales del cuello. Vista desde la izquierda. Se han extirpado los músculos cutáneos y la fascia superficial

CABALLO

Figura 154

1. Ai. interscutularís: Músculo interescutular 10.2. Pars frontalis mi. frontoscutularis: Parte frontal

del músculo frontoescutular ' 11.3. Pars tem poralis mi. frontoscutularis: Parte tem­

poral del músculo frontoescutular 12.4. Ai. temporalis: Músculo temporal5. Ai. parotidoauricularis: Músculo parotidoauricu- 13.

lar6. Ai. masseter: Músculo masetero7. Ai. rhom boideus cervicis: Músculo romboides 14.

del cuello8. M. splenius: Músculo esplenio 15.9. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del 16.

músculo trapecio

Pars thoracica mi. trapezii: Parte torácica del músculo trapecioM. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato ventral del cuelloAi. serratus ventralis thoracis: Músculo serrato ventral del tóraxAi. omotransversarius (m. cleidotransversa- rius): Músculo omotransverso (músculo cleido- transverso)Ai. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo cleidocefálico (parte mastoidea)Ai. sternocephalicus: Músculo esternocefálico Ai. om ohyoideus et m. stem ohyoideus: Múscu­lo omohioideo y músculo esternohioideo

17. Ai. cutaneus colli: Músculo cutáneo del cuello18. Ai. suhclavius (m. pectoralis cleidoscapularis;

pars prescapularis mi. pectoralis profundi): Músculo subclavio (músculo pectoral cleidoes- capular; parte preescapular del músculo pecto­ral profundo)

19. Ai. supraspinatus: Músculo supraespinoso20. Ai. deltoideus: Músculo deltoides21. Ai. latissimus dorsi: Músculo dorsal ancho22. Ai. tríceps brachii: Músculo tríceps braquial23. Glandula parotis: Glándula parótida24. V. jugularís: Vena yugular

161

Page 159: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Músculos profundos del cuello. Vista desde la izquierda. Primer plano

Figura 155

1. Ai. temporalis: Músculo temporal 8. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza 18. Ai. supraspinatus: Músculo supraespinoso2. Ai. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo 9. M. rhom boideus: Músculo romboides 19. Ai. infraspinatus: Músculo infraespinoso3. Ai. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuo 10. Ai. sternohyoideus et m. om obyoideus: Múscu­ 20. Ai. subclavius (m. pectoralis cleidoscapularis;

craneal de la cabeza lo esternohioideo y músculo omohioideo pars prescapularis mi. pectoralis profundi):4. Pars occipitomandibularís mi. digastrici: Parte 11. Ai. sternocephalicus: Músculo estemocefálico Músculo subclavio (músculo pectoral cleidos-

occipitomandibular del músculo digàstrico 12. Pars ventralis mi. scaleni m edii: Parte ventral capular; parte preescapular del músculo pecto­5. Ai. masseter: Músculo masetero del músculo escaleno medio ral profundo)6. Ai. splenius: Músculo esplenio 13. Pars dorsalis mi. scalen i m edii: Parte dorsal 21. Ai. tríceps brachii: Músculo tríceps braquial6a. Ai. splenius capitis: Músculo esplenio de la ca- del músculo escaleno medio 22. Ai. teres minor: Músculo redondo menor

beza 14. Ai. intertransversarius: Músculo intertransverso 23. Cartílago scapulae: Cartílago de la escápula6b. Aponeurosis mi. splenii: Aponeurosis del músculo 15. Ai. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato 24. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca

esplenio ventral del cuello 25. Fascia thoracolumbalis: Fascia toracolumbar6c. Ai. splenius cervicis: Músculo esplenio del cue- 16. Ai. serratus ventralis thoracis: Músculo serrato 26. V. jugularis: Vena yugular

lio ventral del tórax7. Insertio mi. longissimus capitis: Inserción del 17. Ai. serratus dorsalis cranialis: Músculo serrato

músculo longísimo de la cabeza dorsal craneal

162

Page 160: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Músculos profundos del cuello. Vista desde la izquierda. Segundo plano

Figura 156

1. M. semispinalis capitis: Músculo semiespinal de 10. la cabeza

2. M. Iongissimus capitis: Músculo longísimo de la 11. cabeza

3. M. Iongissimus atlantis: Músculo longísimo del 12. atlas

4. M. Iongissimus cervicis: Músculo longísimo del 13. cuello

5. Mm. intertransversarii: Músculos intertransversos 14.6. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza 15.7. M. spinalis: Músculo espinal8. M. Iongissimus thoracis: Músculo longísimo del 16.

tórax9. M. iliocostalis thoracis: Músculo iliocostal del

tórax 17.

Pars dorsalis mi. scalen i m edii: Parte dorsal 18. del músculo escaleno medio Pars ventralis mi. scaleni m edii: Parte ventral del músculo escaleno medio 19.Mm. intercostales externi: Músculos intercosta- 20. les externos 21,M. obliquits capitis cranialis: Músculo oblicuo craneal de la cabezaM. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo 22, M. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo caudal de la cabezaM. sternohyoideus et m. sternothyroideus: Mús- 23, culo esternohioideo y músculo esternotiroi- 24 deo 25,Funiculus nuchae: Funículo de la nuca

Pars occipitom andibu laris mi. digastrici: Parte occipitom andibular del músculo digàs­tricoTrachea: Tráquea Esophagus: EsófagoProcessus transversus vertebrae cervicalis IV: Apófisis transversa de la cuarta vértebra cer­vicalProcessus transversus vertebrae cervicalis VI: Apófisis transversa de la sexta vértebra cer­vicalCosta I: Primera costilla Manubrium sterni: Manubrio esternal Processus transversus atlantis: Apófisis trans­versa del atlas

163

Page 161: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Músculos profundos del cuello. Vista desde la izquierda. Tercer plano

Figura 157

1. Insertio mi. semispinalis capitis: Inserción del 12. Insertio mi. cleidocephalici (pars mastoidei): Inser­ 22. Pars dorsalis mi. scaleni m edii: Parte dors.músculo semíespinal de la cabeza ción del músculo cleidocefalico (parte mastoidea) del músculo escaleno medio

2. Origo mi. semispinalis capitis: Origen del mús­ 13. M. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo 23. Insertio partís ventralis mí. scalen i m edii: Iiculo semíespinal de la cabeza caudal de la cabeza serción de la parte ventral del músculo escal-

3. M. rectus capitis dorsalis major: Músculo recto 14. M. multifidus cervicis: Músculo multífido del no mediodorsal mayor de la cabeza cuello 24. M. longissimus cervicis: Músculo longísin:

4. M. rectus capitis dorsalis minor: Músculo rec­ 15. Mm. intertransversarii dorsales cervicis: Mús­ del cuelloto dorsal menor de la cabeza culos intertransversos dorsales del cuello 25. Mm. levatores costarum: Músculos elevadora

5. M. rectus capitis dorsalis intermedius: Múscu­ 16. Mm. intertransversarii m edii cervicis: Múscu­ de las costillaslo recto dorsal intermedio de la cabeza los intertransversos medios del cuello 26. M. spinalís cervicis: Músculo espinal del cu

6. M. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuo 17. Mm. intertransversarii ventrales cervicis: Mús­ liocraneal de la cabeza culos intertransversos ventrales del cuello 27. M. spinalís thoracis: Músculo espinal del tórs

7. M. rectus capitis lateralis: Músculo recto late­ 18. Pars cervicalis mi. longi colli: Parte cervical del 28. Origo mi. splenii: Origen del músculo espíen:ral de la cabeza músculo largo del cuello 29. M. multifidus dorsi: Músculo multífido d-

8. M. rectus capitis ventralis: Músculo recto ven­ 19. Processus articularís cranialis vertebrae cervi­ dorsotral de la cabeza cales VII: Apófisis articular craneal de la sépti­ 30. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca

9. Insertio mi. longissimi atlantis: Inserción del ma vértebra cervical 31. Lamina nuchae: Lámina de la nucamúsculo longisimo del atlas 20. Processus transversus vertebrae cervicalis VI: 32. Lig. supraspinale: Ligamento supraespinoso

10. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza Apófisis transversa de la sexta vértebra cervical 33. Ligg. interspinalia: Ligamentos interespinoso:11. Insertio mi. longissimi capitis: Inserción del 21. Pars thoracica mi. longi colli: Parte torácica del 34. Fascia thoracolum balis: Fascia toracolumbar

músculo longisimo de la cabeza músculo largo del cuello

164

Page 162: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Región de la nuca. Vista desde la izquierda

Figura 158

1. Atlas: Alias 6.2. Axis: Axis3. Vertebra cervicaüs VII: Séptima vértebra cervical4. Processus spinosus vertebrae thoracicae I: Apó- 7.

fisis espinosa de la primera vértebra torácica 8.5. Costa I: Primera costilla

Processus spinosus vertebrae thoracicae VO: Apófisis espinosa de la séptima vértebra toráci­caFuniculus nuchae: Funículo de la nucaPars cucullaris ligamenti nuchae: Expansión dela cruz del ligamento de la nuca

9. Lig. supraspinale: Ligamento supraespinoso10. Lamina nuchae: Lámina de la nuca11. Bursa subligamentosa nuchalis: Bolsa subliga-

mentosa nucal12. Bursa subligamentosa supraspinalis: Bolsa sub­

ligamentosa supraespinal

165

Page 163: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Músculos y nervios cutáneos del cuello. Vista desde la izquierda

Figura 159

1. Af. cutaneus faciei: Músculo cutáneo de la cara 8. Ramus ventralis ni. cervicalis IV: Ramo ventral 12. fía mi cutanei dorsales nervorum thoracico-2. Ai. parotidoauricularis: Músculo parotidoauricular del cuarto nervio cervical rum: Ramos cutáneos dorsales de nervios torá­3. M. cutaneus colli: Músculo cutáneo del cuello 9. Ramus ventralis ni. cervicalis V: Ramo ventral cicos4. M. cutaneus om obrachialis: Músculo cutáneo del quinto nervio cervical 13. Rami cutanei ni. thoracici lateralis: Ramos cu­

omobraquia! 10. Ramus ventralis ni. cervicalis VI: Ramo ventral táneos del nervio torácico lateral5. Ai. cutaneus trunci: Músculo cutáneo del tronco del sexto nervio cervical 14. Ramus colli ni. facia lis: Ramo del cuello del6. Ramus ventralis ni. cervicalis II: Ramo ventral 10’. N. supraclavicularis: Nervio supraclavicular nervio facial

del segundo nervio cervical 11. Ram i cutanei dorsales nervorum cervicalium : 15. Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del7. Ramus ventralis ni. cervicalis III: Ramo ventral Ramos cutáneos dorsales de nervios cervi­ nervio accesorio

del tercer nervio cervical cales

166

Page 164: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Disección del cuello. Vista desde la izquierda. Plano profundo

Rami ventrales nervorum cervicalium: Ramos ventrales de nervios cervicales Rami dorsales nervorum cervicalium: Ramos dorsales de nervios cervicales Truncus lymphaticus trachealis: Tronco linfá­tico traquealLnn. cervicales profundi craniales: Linfonódu- los cervicales profundos craneales Lnn. cervicales profundi m edii: Linfonódulos cervicales profundos medios Lnn. cervicales profundi caudales: Linfonódu­los cervicales profundos caudales Glandula thyroidea: Glándula tiroides

Figura 160

35.

36.

37.

38.

39.

40.

41.

10.

11.12.13.

14.

15.16.17.18. 19.

20 .

21.

22 .23.24.25.

35Ai. semispinalis capitis: Músculo semiespinal de la cabezaAi. longissimus capitis: Músculo longísimo de la cabezaAi. longissimus atlantis: Músculo longísimo del atlasAi. longissimus cervicis: Músculo longísimo del cuelloAi. longus capitis: Músculo largo de la cabezaPars ventralis mi. scalen i m edii: Parte ventraldel músculo escaleno medioPars dorsalis mi. scaleni m edii: Parte dorsaldel músculo escaleno medioAi. longissimus thoracis: Músculo longísimodel tóraxM. iliocostalis thoracis: Músculo iliocostal del tóraxAi. sternohyoideus et m. sternothyroideus: Músculos esternohioideo y esternotiroideo Ai. obliquus capitis cranialis: Músculo oblicuo craneal de la cabezaAi. occipitohyoideus: Músculo occipitohioideo Pars occipitomandibularis mi. digastrici: Parte occipitomandibular del músculo digástrico Ai. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo caudal de la cabeza Lig. nuchae: Ligamento de la nuca Trachea: Tráquea Esophagus: Esófago A. axillaris: Arteria axilar Ramus prescapularis a. cervicalis superficialis: Rama preescapular de la arteria cervical super­ficialRamus deltoideus a. cervicalis superficialis: Rama deltoidea de la arteria cervical superficial A. carotis communis: Arteria carótida común A. occipitalis: Arteria occipital A. carotis interna: Arteria carótida interna A. carotis externa: Arteria carótida externa A. et v. scapularis dorsalis: Arteria y vena es- capu lares dorsales

26. A. et v. cervicalis profunda: Arteria y vena cer­vicales profundas

27. V. jugularis: Vena yugular28. V. cephalica : Vena cefálica29. V. axilláris: Vena axilar30. Plexus brachialis: Plexo braquial31. N. phrenicus: Nervio frénico32. Truncus vagosympathicus: Tronco vagosimpá-

tico33. N. laryngeus recurrens: N enio laríngeo recu­

rrente34. Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del

nervio accesorio

167

Page 165: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Topografía esquelética en relación con los vasos, nervios, tráquea y esófago en el cuello. Vista desde la izquierda, que muestra sólo las arterias y venas principales

Figura 161

1. Atlas: Atlas2. Vertebra cervicalis V: Quinta vértebra cervical3. Vertebra thoracica II: Segunda vértebra torácica4. Vertebra thoracica IV: Cuarta vértebra torácica5. Costa II: Segunda costilla6. Sternum: Esternón7. Trachea: Tráquea8. Esophagus: Esófago9. Cor: Corazón

10. Aorta: Aorta11. Truncus pulm onalís: Tronco pulmonar12. Truncus brachiocephalicus: Tronco braquioce-

fálico13. A. axillaris: Arteria axilar14. A. carotis communis: Arteria carótida común15. A. et v. thoracica interna: Arteria y vena torá­

cicas internas16. A. thoracica externa: Arteria torácica externa17. A. et v. scapularís dorsalis: Arteria y vena es-

capulares dorsales18. A. et v. vertebra lis: Arteria y vena vertebrales19. A. et v. cervicalis profunda: Arteria y vena cer­

vicales profundas20. A. carotis interna: Arteria carótida interna21. A. occipitalis: Arteria occipital22. Ramus occipitalis: Rama occipital23. A. meníngea caudalis: Arteria meníngea caudal24. A. carotis externa: Arteria carótida externa25. V. cava caudalis: Vena cava caudal26. V. cava cranialis: Vena cava craneal27. V jugularis: Vena yugular28. Ramus prescapularis: Rama preescapular29. Ramus deltoideus: Rama deltoidea30. V. axillaris: Vena axilar31. A. cervicalis superficíalis: Arteria cervical su­

perficial

32. V. cephalíca: Vena cefálica 40. N. vertebralis: Nervio vertebral33. Truncus sympathicus (pars thoracica): Tronco 41. N. phrenícus: Nervio frénico

simpático (parte torácica) 42. Ramus colli ni. facia lis: Ramo del cuello del34. Truncus vagosympathicus: Tronco vagosimpá- nervio facial

tico 43. N. cervicalis II: Segundo nervio cervical35. N. vagus: Nervio vago 44. Ramus dorsalis ni. accessorií: Ramo dorsal del36. N. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­ nervio accesorio

rrente 45. Rami dorsales nervorum cervicalium: Ramos37. Truncus sympathicus: Tronco simpático dorsales de nervios cervicales38. Gln. cervicothoracícum: Ganglio cervicotorácico 46. Rami ventrales nervorum cervicalium: Ramos39. Ramus cammunicans ad n. vagum (ansa sub­ ventrales de nervios cervicales

clavia): Ramo comunicante al nervio vago (asa 47. Plexus brachialis: Plexo braquialsubclavia) 48. Nn. thoracíci: Nervios torácicos

168

Page 166: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Regiones superficial y adyacentes del cuello. Vista oblicua craneolateralCABALLO

Figura 162

1. Regio colli dorsalis: Región dorsal del cuello2. Regio colli lateralis: Región lateral del cuello3. Regio prescapularis: Región preescapular4. Regio colli ventralis: Región ventral del cuello5. Sulcus jugularis: Surco yugular6. Regio inlerscapularís: Región interescapular7. Regio scapularis: Región escapular8. Regio tricipitalis: Región tricipital9. Regio brachii: Región braquial

10. Regio cubiti: Región del codo11. Regio presternalis: Región preesternal12. Regio antebrachii: Región antebraquial13. Sulcus pectorolis m edianus: Surco pectoral

medio14. Regio articulationis hum en: Región de la arti­

culación del húmero15. Sulcus pectoralis lateralis: Surco pectoral lateral

169

Page 167: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Esqueleto. Vista oblicua, craneolateralCABALLO

Figura 163

1. Atlas: Atlas2. Axis: Axis3-7. Vertebra cervicalis III- VII: Tercera-séptima

vértebras cervicalesProcessus paracondylaris: Apófisis paracondilar Os frontale: Hueso frontal Orbita: Órbita Mandíbula: MandíbulaProcessus spinosus vertebrae thoracícae II: Apófisis espinosa de la segunda vértebra torá­cicaCosta I sinistra: Primera costilla izquierda Costa I dextra: Primera costilla derecha Stemum: Esternón Scapula dextra: Escápula derecha Scapula sinistra: Escápula izquierda Humerus dexter: Húmero derecho Humerus sinister: Húmero izquierdo Ulna: Cúbito Radius: RadioOssa carpí: Huesos del carpo Os m etacarpale II (sinistrum): Segundo hueso metacarpiano (izquierdo)Os m etacarpale IV (dextrum): Cuarto hueso metacarpiano (derecho)Os m etacarpale III: Tercer hueso metacarpiano Phalanx proximalis: Falange proximal Phalanx m edia: Falange media Phalanx distalis: Falange distal Tuber coxae: Tuberosidad coxal Os fem oris: Fémur Patella: Rótula Fíbula: Peroné Tibia: TibiaOssa tarsi: Huesos del tarso Os metatarsale III: Tercer hueso metatarsiano Phalanges membrí pelvini: Falanges del miem­bro pelviano

13.14.15.16. 16'.1 7 . 17’.18.19.20. 2 1 .

22 .

23.24.25.26.27.28.29.30.31.32.33.34.

170

Page 168: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Músculos del cuello y partes adyacentes. Vista oblicua, craneolateral. Se han extirpado los músculos y la fascia cutáneos

CABALLO

F ig u ra 1 6 4

1. Ai. brachiocephalicus: Músculo braquiocefálico2. Ai. sternocephalicus: Músculo esternocefálico3. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del

músculo trapecio4. Pars thoracica mi. trapezii: Parte torácica del

músculo trapecio5. M. splenius: Músculo esplenio6. Ai. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato

ventral del cuello7. Ai. subclavius Im. pectoralis cleidoscapularis;

pars prescapularis mi. pectoralis profundi): Músculo subclavio (músculo pectoral cleidoes- capular; parte preescapular del músculo pecto­ral profundo)

8. Ai. supraspinatus: Músculo supraespinoso9. Ai. deltoideus: Músculo deltoides

10. Ai. sternohyoideus et m. stemothyroideus: Músculo esternohioideo y músculo estemoti- roideo

11. Ai. latissimus dorsi: Músculo dorsal ancho12. Capul longum mi. tricipitis brachii: Cabeza lar­

ga del músculo tríceps braquial13. Caput laterale mi. tricipitis brachii: Cabeza la­

teral del músculo tríceps braquial14. Af. pectoralis descendens: Músculo pectoral

descendente15. Ai. brachialis: Músculo braquial16. Ai. pectoralis transversus: Músculo pectoral

transverso17. Ai. extensor carpi radialis: Músculo extensor

radial del carpo18. Ai. extensor digitalis communis: Músculo ex­

tensor digital común19. Ai. extensor digitis lateralis: Músculo extensor

digital lateral20. Ai. rhom boideus cervicis: Músculo romboides

del cuello21. V. jugularis: Vena yugular22. Ai. masseter: Músculo masetero

171

Page 169: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección transversal del cuello a nivel de la segunda vértebra cervical.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 165

1. Axis: Axis 10. AÍ. longus capitis: Músculo largo de la cabeza 22. V. maxillaris: Vena maxilar2. AÍ. rectus capitis dorsalis major: Músculo recto 11. AÍ. brach iocephalicu s: Músculo braquiocefá- 23. Glandula párolis: Glándula parótida

dorsal mayor de la cabeza lico 24. V. linguofacialis: Vena linguofacial3. M. splenius: Músculo esplenio 12. Af. om ohyoideus: Músculo omohioideo 25. Ha mus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del4. M. semispinalis capitis: Músculo semiespinal de 13. AÍ. sternocephalicus: Músculo esternocefálico nervio accesorio

la cabeza 14. AÍ. stemothyroideus: Músculo esternotiroideo 26. Hamus ventralis ni. accessorii: Ramo ventral5. AÍ. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo 15. Aím. sternohyoidei: Músculos esternohioideos del nervio accesorio

caudal de la cabeza 16. Esophagus: Esófago 27. Plexus vertebralis internus: Plexo vertebral in­6. Ai. multifidus cervicis: Músculo multífido del 17. Trachea: Tráquea terno

cuello 18. Glandula thyroidea: Glándula tiroides 28. A. et v. vertebralis: Arteria y vena vertebrales7. M. longissimus capitis: Músculo longísimo de la 19. Truncus vagosympathicus: Tronco vagosimpá- 29. Medulla spinalis: Médula espinal

cabeza tico 30. Lig. nuchae: Ligamento de la nuca8. AÍ. longissimus atlantis: Músculo longísimo del 20. A. carotis communis: Arteria carótida común 31. Corpus adiposum nuchae: Cuerpo adiposo de

atlas 21. N. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­ la nuca9. AÍ. longus colli: Músculo largo del cuello rrente

172

Page 170: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección transversal del cuello a nivel de la extremidad cranealde la cuarta vértebra cervical. Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 166

1. Vertebra cervicalis IV: Cuarta vértebra cervical 10. M. longus colli: Músculo largo del cuello 22. Ramus dorsalis ni. accessoríi: Ramo dorsal del2. M. rhom boideus: Músculo romboides 11. M. longus capitis: Músculo largo de la cabeza nervio accesorio3. M. splenius: Músculo esplenio 12. M. om ohyoideus: Músculo omohioideo 23. A., v. et n. vertebralis: Arteria, vena y nervio ver­4. M. semispinalis capitis: Músculo semiespinal de 13. M. sternocephalicus: Músculo estemocefálico tebrales

la cabeza 14. Mm. sternohyoidei et mm. sternothyroidei: Mús­ 24. A. carotis communis: Arteria carótida común5. M. longissimus capitis: Músculo longísimo de la culos estemohioideos y esternotiroideos 25. V. jugularis: Vena yugular

cabeza 15. M. cutaneus colli: Músculo cutáneo del cuello 26. N. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­6. M. longissimus atlantis: Músculo longísimo del 16. Lig. nuchae: Ligamento de la nuca rrente

atlas 17. Esophagus: Esófago 27. Truncus vagosympathicus: Tronco vagosimpá-7. M. multifidus cervicis: Músculo multífido del 18. Trachea: Tráquea tico

cuello 19. Medulla spinalis: Médula espinal 28. Corpus adiposum : Cuerpo adiposo8. Mm. intertransversarii: Músculos intertransver­ 20. A. et v. cervicalis profunda: Arteria y vena cer­ 29. Fascia superficialis: Fascia superficial

sos vicales profundas 30. Fascia profunda: Fascia profunda9. M. brach iocephalicu s: M úsculo braquiocefá- 21. Ramus dorsalis ni. cervicalis IV: Ramo dorsal

lico de la cuarta vértebra cervical

173

Page 171: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección transversal del cuello entre la cuarta y quinta vértebras cervicales.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 167

14.

15.

16.

17.18.19.20. 21.22 .

23.24.

25.

26.

27.

28. 29.

1. Processus articulons caudalis vertebrae cervica­ 6. Funiculus nuchae: Funículo de la nuca 30.lis IV: Apófisis articular caudal de la cuarta vér­ 7. Lamina nuchae: Lámina de la nuca 31.tebra cervical 8. M. rhom boideus: Músculo romboides

2. Processus articularis cranialis vertebrae cervica­ 9. M. splenius: Músculo esplenio 32.lis V: Apófisis articular craneal de la quinta vér­ 10. M. semispinalis capitis: Músculo semiespinal 33.tebra cervical de la cabeza 34.

3. Extremitas cranialis vertebrae cervicalis V: 11. M. multifidus cervicis: Músculo multífido del 35.Extremidad craneal de la quinta vértebra cer­ cuello 36.vical 12. M. longissimus capitis: Músculo longísimo de

4. Corpus vertebrae cervicalis IV: Cuerpo de la la cabeza 37.cuarta vértebra cervical 13. M. longissimus atlantis: Músculo longísimo del 38.

5. Discus intervertebralis: Disco intervertebral atlas

M. serratas ventralis cervicis: Músculo serrato ventral del cuelloMm. intertransversarii: Músculos intertrans­versosM. brachiocephalicus: Músculo braquiocefálico Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza M. longus colli: Músculo largo del cuello M. om ohyoideus: Músculo omohioideo M. sternocephalicus: Músculo esternocefálico Mm. sternohyoidei et mm. sternothyroidei: Músculos estemohioideos y estemotiroideos Corpus adiposum nuchae: Cuerpo adiposo de la nucaM. cutaneus colli: Músculo cutáneo del cuello M. trapezius, pars cervicalis: Músculo trapecio, parte cervicalFascia superficialis et fascia profunda: Fascia superficial y fascia profunda A. et v. cervicalis profunda: Arteria y vena cer­vicales profundasRamus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del nervio accesorioCavum articulare: Cavidad articular Medulla spinalis: Médula espinal Dura mater spinalis: Duramadre espinal Plexus vertebralis internus: Plexo vertebral in­ternoA. et v. vertebralis: Arteria y vena vertebralesEsophagus: EsófagoTrachea: TráqueaV. jugularis: Vena yugularTruncus vagosympathicus: Tronco vagosimpá-ticoA. carotis communis: Arteria carótida común N. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­rrente

174

Page 172: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Sección transversal del cuello a nivel de la séptima vértebra cervical.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 168

10.

il.

12 .

13.

14.

15.16.17.18.

19.20.

21 .

22 .23.24.25.

26. 27.

Vertebra cervicalis VII: Séptima vértebra cer­vicalM. rhom boideus cervicis: Músculo romboides del cuelloAf. trapezius, pars cervicalis: Músculo trapecio, parte cervicalAi. splenius: Músculo esplenioAf. semispinalis capitis: Músculo semiespinalde la cabezaAi. serratas ventralis cervicis: Músculo serratoventral del cuelloM. spinalis: Músculo espinalAi. longissimus capitis: Músculo longísimo dela cabezaM. longissimus atlantis: Músculo longísimo del atlasAi. longissimus cervicis: Músculo longísimo del cuelloAi. multifidus cen'icis: Músculo multífido del cuelloMm. intertransversarii: Músculos intertrans­versosAi. omotransversarius (m. cleidotransversa- rius): Músculo omotransverso (músculo cleido- transverso)Ai. iliocostalis cervicis: Músculo iliocostal del cuelloAf. longus colli: Músculo largo del cuello Ai. scalenus medius: Músculo escaleno medio Af. om ohyoideus: Músculo omohioideo M. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo cleidocefálico (parte mastoidea)Af. cutaneus colli: Músculo cutáneo del cuello Af. stem ocephalicus: Músculo estemocefálico Ai. sternobyoideus et m. stemothyroideus: Músculos estemohioideo y estemotiroideo Esophagus: Esófago Trachea: TráqueaA. et v. vertebralis: Arteria y vena vertebrales A. et v. cervicalis profunda: Arteria y vena cer­vicales profundas Medulla spinalis: Médula espinal Plexus vertebralis internus: Plexo vertebral in­terno

28. Truncus vagosympathicus: Tronco vagosimpá- tico

29. A. carotis communis: Arteria carótida común Ai. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­rrenteV. jugularis: Vena yugular

32

3330

31

Corpus adiposum nuchae: Cuerpo adiposo de la nucaFuniculus nuchae: Funículo de la nuca

34. Lamina nuchae: lam ina de la nuca35. Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del

nervio accesorio

175

Page 173: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Segmento cervical de la columna vertebral. Vistas dorsal (izquierda) y ventral (derecha)

Figura 169

l-VII. Vertebrae cenncales I-V1I: Primera-séptima vértebras cervicales

I. Atlas: AtlasII. Axis: Axis1. Arcus dorsalis atlantis: Arco dorsal del atlas

1 1 .

12.

2. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­versa del atlas

3. Foramen alare: Agujero alar4. Foramen vertebrale laterale atlantis: Agujero

vertebral lateral del atlas

5. Foramen transversarium: Agujero transverso6. Tuberculum ventrale atlantis: Tubérculo ven­

tral del atlas7. Fossa atlantis: Fosa del atlas8. Arcus ventralis atlantis: Arco ventral del atlas9. Fovea articularis cranialis: Fosita articular cra­

neal10. Foramen nutricium: Agujero nutricio

Dens axis: Diente del axis Facies articularis cranialis axis: Cara articular craneal del axis

13. Processus spinosus: Apófisis espinosa14. Foramen vertebróle laterale axis: Agujero ver­

tebral lateral del axis15. Foramen transversarium (ori/icium caudale):

Agujero transverso (orificio caudal)16. Processus transversus axis: Apófisis transversa

del axisProcessus articulares caudales: Apófisis articu­lares caudalesProcessus articulares craniales: Apófisis arti­culares craneales

19. Processus transversi, tubérculo dorsalia: Apófi­sis transversa, tubérculo dorsal

20. Processus transversi, tubérculo ventralia: Apó­fisis transversa, tubérculo ventral

21. Lamina ventralis vertebrae cervicalis VI: Lámi­na ventral de la sexta vértebra cervical

22. Extremitas caudalis vertebrae cervicalis VII: Extremidad caudal de la séptima vértebra cer­vical

23. Fovea costalis caudalis: Fosita costal caudal24. Foramen transversarium (orificium craniale):

Agujero transverso (orificio craneal)25. Processus spinosi: Apófisis espinosa26. Crista ventralis: Cresta ventral

17

18.

176

Page 174: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

CABALLO

Cabeza y articulaciones de sostén. Vista dorsal. Se ha abierto el canal vertebral después de haber extirpado la bóveda craneal y los arcos dorsales de la primera y segunda vértebras cervicales. (Según Kolda.)

Figura 170

1. Pars basilaris ossis occipitalis: Parte basilar del 9. Fovea articularis caudalis: Fosita articular caudal 16. Lig. laterale: Ligamento lateralhueso occipital 10. Facies articularis cranialis axis: Cara articular 17, 18. Capsula articulationis atlantoaxialis: Cáp­

2. Canalis ni. hypoglossi: Canal del nervio hipoglo- craneal del axis sula de la articulación atlantoaxialso 11. Foramen vertebróle laterale axis: Agujero ver­ 19. Lig. alare laterale: Ligamento alar lateral

3. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital tebral lateral del axis 20. Lig. alare m edíale: Ligamento alar medial4. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar 12. Foramen transversarium axis: Agujero trans­ 21. Lig. apicis dentís: Ligamento del vértice del5. Foramen alare: Agujero alar verso del axis diente6. Foramen vertebrale laterale atlantis: Agujero 13. Processus transversus axis: Apófisis transversa 22. Lig. longitudinale dorsal: Ligamento longitudi­

vertebral lateral del atlas del axis nal dorsal7. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­ 14. Extremitas caudalis axis: Extremidad caudal 23. Capsula articulationis atlantooccipitalis: Cáp­

versa del atlas del axis sula de la articulación atlantooccipital8. Foramen transversarium atlantis: Agujero trans­ 15. Capsula articulationis atlantooccipitalis: Cáp­

verso del atlas sula de la articulación atlantooccipital

177

Page 175: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Regiones superficiales de la cabeza (pastor alemán)PERRO

Figura 171

1. Regio parietalis (vertex): Región parietal (vértice)2. Regio temporalis: Región temporal3. Regio frontalis (frons): Región frontal (frente)4. 5. Regio nasalis (nasus): Región nasal (nariz)4. Dorsum nasi: Dorso de la nariz5. Regio naris: Región de los orificios nasales6. Regio infraorbitalis: Región infraorbitaria7. Regio zygomatica: Región cigomática

8. Regio orbitalis: Región orbitaria9, 10. Regio oralis: Región oral9. Labium superius: Labio superior

10. Labium inferius: Labio inferior11. Mentum: Mentón12. 13, 14. Regio buccalis. bucea: Región bucal, ca­

rrillo12. Regio maxillarís: Región maxilar

13. Regio molaris: Región molar14. Regio mandibularis: Región mandibular15. Regio m asseterica: Región masetérica16. Regio parotidea: Región parotídea17. Aurícula: Oreja

178

Page 176: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo. Vista desde la izquierdaPERRO

Figura 172

1. Dentes incisivi superiores: Dientes incisivos su­ 10. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis 21. Foramen supramastoideum : Agujero supra-periores cigomática del hueso frontal mastoideo

2. Dens caninus superior: Diente canino superior 11. 12. Arcus zygomaticus: Arco cigomático 22. Foramen stylomastoideum: Agujero estilomas-3. Dens premolaris superior 1: Primer diente pre­ 11. Processus temporalis ossis zygomatici: Apófi­ toideo

molar superior sis temporal del hueso cigomático 23. Porus acusticus extem us: Poro acústico extemo4. Dens premolaris superior IV: Cuarto diente pre­ 12. Processus zygomaticus ossis temporalis: Apófi­ 24. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital

molar superior sis cigomática del hueso temporal 25. Processus retroarticularis: Apófisis retroarticular5. Dens molaris superior I: Primer diente molar su­ 13. Fossa sacci lacrimalis: Fosa del saco lagrimal 26. Bulla tympanica: Bulla timpánica

perior 14. Orbita: Órbita 27. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar6. Dentes incisivi inferiores: Dientes incisivos infe­ 15. Fossa canina: Fosa canina 28. Foramina mentalia: Agujeros mentonianos

riores 16. Foramen infraorbitale: Agujero infraorbitario 29. Processus coronoideus m andibulae: Apófisis7. Dens caninus inferior: Diente canino inferior 17. Linea temporalis: Línea temporal coronoides de la mandíbula8. Dens premolaris inferior IV: Cuarto diente pre­ 18. Crista orbitotem poralis: Cresta orbitotem­ 30. Fossa m asseterica: Fosa maseterina

molar inferior poral 31. Crista muscularis: Cresta muscular9. Dens molaris inferior III: Tercer diente molar in­ 19. Crista nuchae: Cresta de la nuca 32. Processus condylaris: Apófisis condilar

ferior 20. Crista temporalis: Cresta temporal 33. Processus angularis: Apófisis angular

179

Page 177: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Vista izquierda del cráneo. Contornos óseos señalados en color. Cráneo dolicocèfalo (galgo)

PERRO

Figura 173

1. Maxilla: Maxilar2. Os frontale: Hueso frontal3. Os lacrím ale: Hueso lagrimal4. Lamina perpendicularis ossis palatini: Lámina

perpendicular del hueso palatino5. Os zygomaticum: Hueso cigomático6. Os nasale: Hueso nasal

7. Os incisivum: Hueso incisivo8. Os paríetale: Hueso parietal9. Os interparietale: Hueso interparietal

10. Os tem porale: Hueso temporal10a. Pars squam osa ossis tem poralis: Parte esca­

mosa del hueso temporal

10b. Processus m astoideus ossis tem poralis: Apófi­sis mastoides del hueso temporal

10c. Pars tympanica ossis temporalis: Parte timpá­nica del hueso temporal

11. Os occipitale: Hueso occipital12. Mandíbula: Mandíbula

180

Page 178: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Sección media del cráneoPERRO

5

Figura 174

1. Os frontale: Hueso frontal 15. Processus palatinus m axillae: Apófisis palati­ 26. Foramen supramastoideum: Agujero supra-2. Os paríetale: Hueso parietal na del maxilar mastoideo3. Os interparietale: Hueso interparietal 16. Lamina horizontalis ossis palatini: Lámina 27. Crista partís petrosae: Cresta de la parte petrosa4. Os nasale: Hueso nasal horizontal del hueso palatino 28. Canalis ni. trigemini: Canal del nervio trigémino5. Sinus frontalis: Seno frontal 17. Foramina ethm oidalia: Agujeros etmoidales 29. Orificium superius canalis condylaris: Orificio6. Concha nasalis dorsalis: Concha nasal dorsal 18. Lamina cribosa ossis ethm oidalis: Lámina cri- superior del canal condilar7. Os endoturbinale II (concha m edia): Segundo bosa del hueso etmoidal 30. Porus acusticus internus: Poro acústico interno

hueso endoturbinado (concha media) 19. Canalis opticus: Canal óptico 31. Foramen jugulare: Agujero yugular8. Os endoturbinale III: Tercer hueso endoturbi­ 20. Corpus ossis presphenoidalis: Cuerpo del hue­ 32. Orificium inferius canalis condylaris: Orificio

nado so preesfenoides inferior del canal condilar9. Os endoturbinale TV: Cuarto hueso endoturbi­ 20 ’. Corpus ossis basisphenoidalis: Cuerpo del hue­ 33. Canal ni. hypoglossi: Canal del nervio hipogloso

nado so basiesfenoides 34. Sutura petrobasilaris: Sutura petrobasilar10. Apertura nasomaxillaris: Abertura nasomaxilar 21. Fissura orbitalis: Fisura orbitaria 35. Foramen caroticum intemum: Agujero carotí-10’. Os conchae nasalis ventralis: Hueso de la con­ 22. Foramen rotundum et foram en alare rostrale: deo interno

cha nasal ventral Agujero redondo y agujero alar rostral 36. Bulla tympanica: Bulla timpánica11. Ftecessus m axillaris: Receso maxilar 23. Foramen ovale: Agujero oval 37. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar12. Foramen sphenopalatinum : Agujero esfenopa- 24. Canalis sinus transversi: Canal del seno trans­ 38. Dentes incisivi: Dientes incisivos

latino verso 39. Dens caninus: Diente canino13. Meatus nasopharyngeus: Meato nasofaríngeo 25. Meatus temporalis, tentorium cerebelli osseum: 40. Dentes m olares: Dientes molares14. Os incisivum: Hueso incisivo Meato temporal, tienda ósea del cerebelo 41. Dentes prem olares: Dientes premolares

181

Page 179: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo. Vista de la superficie dorsalPERRO

Figura 175

1. Os occipitale: Hueso occipital 10. Os incisivum: Hueso incisivo 18. Processus frontalis ossis zygomatici: Apófisis2. Os interparietale: Hueso interparietal 11. Sutura lam bdoidea: Sutura lambdoidea frontal del hueso cigomático3. Os parietale: Hueso parietal 12. Crista sagitalis externa: Cresta sagital externa 19. Margo orbitalis: Borde orbitario4. Pars squainosa ossis temporalis: Parte escamosa 13. Sutura coronalis: Sutura coronal 20. Sutura internasalis: Sutura internasal

del hueso temporal 14. Linea temporalis: Línea temporal 21. Foramen infraorbitale: Agujero infraorbitario5. Os frontale: Hueso frontal 15. Sutura interfrontalis: Sutura interfrontal 22. Fissura palatina: Fisura palatina6. Os zygomaticum: Hueso cigomático 16. Arcus zygomaticus: Arco cigomático 23. Canalis interincisivus: Canal interincisivo7. Os lacrím ale: Hueso lagrimal 17. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis 24. Dens caninus: Diente canino8. Maxilla: Maxilar cigomática del hueso frontal 25. Dentes incisivi: Dientes incisivos9. Os nasale: Hueso nasal

182

Page 180: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo. Vista ventralPERRO

Figura 176

1. Cortdylus occipitalis: Cóndilo occipital2. Foramen magnum: Agujero magno3. Fossa condylaris ventralis: Fosa condilar

ventral4. Protuberantia occipitalis externa: Protuberan­

cia occipital externa5. Canalis ni. hypoglossi: Canal del nervio hipo-

gloso6. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar7. Foramen jugulare: Agujero yugular8. Pars basilaris ossis occipitalis: Parte basilar del

hueso occipital9. Foramen stylomastoideum: Agujero estilomas-

toideo10. Porus acusticus extemus: Poro acústico externo11. Bulla tympanica: Bulla timpánica12. Fissura petrotympanica: Fisura petrotimpánica13. Meatus temporalis: Meato temporal14. Foramen caroticum extem o: Agujero carotídeo

externo15. Processus muscularís: Apófisis muscular16. Foramen ovale: Agujero oval17. Foramen alare caudale: Agujero alar caudal18. Foramen alare rostrale: Agujero alar rostral19. Fissura orbitalis: Fisura orbitaria20. Canalis opticus: Canal óptico21. Processus retroarticularis: Apófisis retroarticular22. Fossa mandibularis: Fosa mandibular23. Corpus ossis basisphenoidalis: Cuerpo del hue­

so basiesfenoides24. Corpus ossis presphenoidalis: Cuerpo del hue­

so preesfenoides25. Os pterygoideum: Hueso pterigoides26. lam ina perpendicularis ossis palatini: Lámina

perpendicular del hueso palatino27. Lamina horizontalis ossis palatini: Lámina ho­

rizontal del hueso palatino28. 29. Arcus zygomaticus: Arco cigomático28. Processus zygomaticus ossis temporalis: Apófi­

sis cigomática del hueso temporal29. Processus temporalis ossis zygomatici: Apófi­

sis temporal del hueso cigomático30. Foramen palatinum majus: Agujero palatino

mayor31. Sulcus palatinus: Surco palatino

32. Fissura palatina: Fisura palatina33. Corpus ossis incisivi: Cuerpo del hueso incisivo34. Canalis interincisivus: Canal interincisivo35. Tuberculum musculare: Tubérculo muscular36. Foramen ethm oidale: Agujero etmoidal37. Choanae: CoanasC. Dens caninus: Diente canino

1,. Dens incisivus I: Primer diente incisivo12. Dens incisivus II: Segundo diente incisivo13. Dens incisivus III: Tercer diente incisivoM,, M2. Dens molaris I et II: Primero y segundo

dientes molares P,-P4. Dens premolaris l-IV: Primero-cuarto dien­

tes premolares

183

Page 181: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección de la cabeza. Plano superficial con los músculos cutáneos. Vista desde la izquierda

PERRO

Figura 177

1. M. frontoscutularís (m. frontalis): Músculo fron- toescutular (músculo frontal)

2. M. interscutularis: Músculo interescutular3. Cartílago scutiformis: Cartílago escutiforme4. M. levator anguli oculi m edialis fm. corrugator

supercilii): Músculo elevador del ángulo medial del ojo (músculo corrugador superficial)

5. M. orbicularis oculi: Músculo orbicular del ojo6. M. retractor anguli oculi lateralis: Músculo re­

tractor del ángulo lateral del ojo7. 8. M. zygomaticus (8) et eius partes aberrantes

(7): Músculo cigomático (8) y sus partes aberran­tes (7)

9. M. orbicularis oris: Músculo orbicular de la boca

10. M. malaris: Músculo malar11. M. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri-

cular12. Glándula parotis: Glándula parótida13. M. zygomaticoauricularis: Músculo cigomatico-

auricular14. Ramus zygomaticus ni. auriculopalpebralis:

Ramo cigomático del nervio auriculopalpe- bral

15. Ai. levator nasolabialis: Músculo elevador na­solabial

16. Folliculi pilorum sinuosorum: Folículos de los pelos sensoriales

17. M. cutaneus colli: Músculo cutáneo del cuello18. Ramus cutaneus (n. cervicalis II): Ramo cutá­

neo (del segundo nervio cervical)19. 20. M. sphincter colli superficialis: Músculo es­

fínter superficial del cuello20. M. sphincter colli primitivus: Músculo esfínter

primitivo del cuello21. Ramus cutaneus ni. cervicalis 111: Ramo cutá­

neo del tercer nervio cervical22. V. jugularis externa: Vena yugular externa23. M andíbula: Mandíbula

184

Page 182: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección de la cabeza. Segundo plano. Se han extirpado los músculos cutáneos y la fascia cutánea. Vista desde la izquierda

PERRO

Figura 178

1. V. angularis oculi, m. levator nasolabialis: 14. Vena angular del ojo, músculo elevador naso- labial 15.

2. V. dorsalis nasi: Vena dorsal de la nariz3. V. lateralis nasi: Vena lateral de la nariz4. M. levator labii superioris: Músculo elevador 16.

del labio superior 17.5. Ramus buccalis dorsalis ni. facia lis: Ramo bu­

cal dorsal del nervio facial 18.6. M. caninus: Músculo canino7. V. labialis superior: Vena labial superior 19.8. V. facia lis: Vena facial 20.9. M. orbicularis oris: Músculo orbicular de la

boca10. Pars buccalis mi. buccinatoris: Parte bucal del 21.

músculo buccinador 22.11. Pars molaris mi. buccinatoris: Parte molar del 23.

músculo buccinador 24.12. Ramus buccalis ventralis ni. facia lis: Ramo bu- 25.

cal ventral del nervio facial13. Ramus communicans inter ram os buccales: 26.

Ramo comunicante entre los ramos bucales

N. buccalis, v. labialis inferior: Nervio bucal, vena labial inferiorRamus transversus fac ie i ni. auriculotempora- lis: Ramo transverso de la cara del nervio auri­culotemporalM. temporalis: Músculo temporalA. et v. temporalis superficialis: Arteria y venatemporales superficialesN. auriculopalpebralis: Nervio auriculopalpe-bralArcus zygomaticus: Arco cigomático Ramus palpebralis ventralis ni. auriculopalpe­bralis: Ramo palpebral ventral del nervio auri- culopalpebralM. masseter: Músculo masetero Ductus parotideus: Conducto parotídeo Cartílago auriculae: Cartílago de la oreja Glandula parotis: Glándula parótida M. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri- cularRamus colli ni. facialis, v. maxillaris: Ramo del cuello del nervio facial, vena maxilar

27. Gianduia mandibularis: Glándula mandibular28. Lnn. m andibulares: Linfonódulos mandibu­

lares29. Venter rostralis mi. digastrici: Vientre rostral

del músculo digàstrico30. M. m ylohyoideus: Músculo milohioideo31. V. submentalis: Vena submentoniana32. V. lingualis: Vena lingual33. M. sternobyoideus: Músculo esternohioideo34. Arcus byoideus: Arco hioideo35. V. linguofacialis: Vena linguofacial36. M. cleidocephalicus (pars cervicalis): Músculo

cleidocefálico (parte cervical)37. M. sternocephalicus (pars occipitalis): Múscu­

lo esternocefàlico (parte occipital)38. M. sternocephalicus Ipars m astoidea): Múscu­

lo esternocefàlico (parte mastoidea)39. N. cervicalis II: Segundo nervio cervical40. N. cervicalis III: Tercer nervio cervical41. V. jugularis externa: Vena yugular externa42. M andíbula: Mandíbula43. Os frontale: Hueso frontal

185

Page 183: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PERRO

Disección de la cabeza. Plano profundo. Se ha extirpado la mitad izquierdade la mandíbula. Vista desde la izquierda

Figura 179

1. Ai. tem poralis: Músculo temporal 15. AÍ. pterygoideus: Músculo pterigoideo 30. A. occipitalis, a. carotis interna, n. accessorius:2. A. et v. tem poralis superficialis: Arteria y vena 16. N. auriculotem poralis: Nervio auriculotem ­ Arteria occipital, arteria carótida interna, ner­

temporales superficiales poral vio accesorio3. Processus zygomatícus ossis temporalis: Apófi­ 17. Ramus ventralis ni. cervicalis I: Ramo ventral 31. Truncus vagosympathicus, a. carotis com m u­

sis cigomática del hueso temporal del primer nervio cervical nis. v. jugularis interna: Tronco vagosimpáti-4. N. lingualis: Nervio lingual 18. Cartílago auriculae: Cartílago de la oreja co, arteria carótida común, vena yugular in­5. V. et n. alveolaris inferior: Vena y nervio al­ 19. AÍ. styloglossus, v. sublingualis: Músculo esti- terna

veolares inferiores logloso. vena sublingual 32. Ai. longissimus atlantis: Músculo longísimo del6. N. facialis, v. maxíllaris: Nervio facial, vena 20. V. profunda linguae: Vena profunda de la atlas

maxilar lengua 33. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza7. Venter caudalis mi. digastrici: Vientre caudal 21. Ai. geniohyoideus: Músculo genihioideo 34. Af. rectus capitis lateralis: Músculo recto late­

del músculo digàstrico 22. M. genioglossus: Músculo geniogloso ral de la cabeza8. Gianduia zygomatica: Glándula cigomática 23. Af. mylohyoideus: Músculo milohioideo 35. Af. hyopharyngeus: Músculo hiofaríngeo9. V. et n. buccalis: Vena y nervio bucales 24. A. et n. infraorbitalis: Arteria y nervio infraor- 36. Ai. thyropharyngeus: Músculo tirofaríngeo

10. Ductus glandulae zygomaticae majoris: Con­ bitarios 37. Ai. thyrohyoideus: Músculo tirohioideoducto de la glándula cigomática mayor 25. Lingua: Lengua 38. Af. sternohyoideus. cartílago thyroidea: Múscu­

11. Fosa mandíbularis: Fosa mandibular 26. Tunica m ucosa buccalis: Túnica mucosa del lo esternohioideo, cartílago tiroides12. Gianduia sublingualis m onostomatica, ductus carrillo 39. Arcus hyoídeus: Arco hioideo

sublingualis: Glándula sublingual monostomà­ 27. AÍ. cleidocephalicus (pars cervicalis): Músculo 40. Ai. cricothyroideus: Músculo cricotiroideotica, conducto sublingual cleidocefálico (parte cervical) 41. Glandula thyroidea: Glándula tiroides

13. A. maxillaris, ductus mandibularis: Arteria 28. AÍ. sternocepbalicus (pars occipitalis): Múscu­ 42. Ai. stemothyroideus: Músculo estemotiroideomaxilar, conducto mandibular lo esternocefálico (parte occipital) 43. Trachea: Tráquea

14. A. lingualis, n. hypoglossus: Arteria lingual. 29. AÍ. sternocephalicus (pars m astoidea): Múscu­ 44. V. thyroidea caudalis: Vena tiroidea caudalnervio hipogloso lo esternocefálico (parte mastoidea)

186

Page 184: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Sección sagital a través de la cabeza en el plano medioPERRO

Figura 180

1. Ai. frontalis et m. interscutularis: Músculo fron- 17. tal y músculo interescutular 18.

2. Calvaría (os paríetale): Bóveda del cráneo 19. (hueso parietal) 20.

3. Sinus frontalis: Seno frontal 21.4. Os nasale: Hueso nasal 22.5. Concha nasalis dorsalis: Cornete nasal dorsal 23.6. Concha nasalis ventralis: Cornete nasal ventral7. Os endoturbinale III: Tercer hueso endoturbi-

nado 24.8. Cartílago septi nasi: Cartílago del septo de la 25.

nariz 26.9. Labium superius: Labio superior 27.

10. Dentes incisivi: Dientes incisivos 28.11. Labium inferius: Labio inferior 29.12. Palatum durum: Paladar duro 30.13. Palatum m olle: Paladar blando 31.14. Apex linguae: Vértice de la lengua 32.15. Corpus linguae: Cuerpo de la lengua16. Fibrae longitudinales superficiales mi. lingua- 33.

lis proprii: Fibras longitudinales superficiales 34. del músculo propio de la lengua

Ai. genioglossus: Músculo geniogloso Ai. geniohyoideus: Músculo genihioideo Ai. mylohyoideus: Músculo milohioideo M andíbula: Mandíbula Sinus sagíttalis: Seno sagital Hemíspherium cerebri: Hemisferio cerebral Corpus callosum, fornix et septum telencepha- li: Cuerpo calloso, fómix y septo del telencé- faloAdhesio interthalamica: Adhesión intertalámica Cerebellum: Cerebelo Pons: PuenteMedulla oblongata: Médula oblongada Atlas: AtlasMedulla spinalis: Médula espinal Dura m ater spinalis: Duramadre espinal Axis: AxisAi. rectus capitis ventralis: Músculo recto ven­tral de la cabezaAi. longus colli: Músculo largo del cuello Ai. rectus capitis dorsalis: Múscido recto dorsal de la cabeza

35. Ligamentum nuchae: Ligamento de la nuca36. Chíasma opticum: Quiasma óptico37. Hypophysis: Hipófisis38. Epiglottis: Epiglotis39. Ventriculus laryngis lateralis: Ventrículo larín­

geo lateral40. Plica vocalís: Pliegue vocal41. Cartílago cricoidea: Cartílago cricoides42. Esophagus: Esófago43. Trachea: Tráquea44. Ai. sternohyoideus, cartílago thyroidea: Múscu­

lo estemohioideo, cartílago tiroides45. Basíhyoideum. arcus hyoídeus: Basihioides,

arco hioideo46. Cavum pharyngis: Cavidad faríngea47. Ostium pharyngeum tubae: Orificio de la trom­

pa faríngea48. Choana: Coana

187

Page 185: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PERRO

Sección transversal de la cabeza a nivel de la apófisis coronoides de la mandíbula

32 30

Figura 181

1. M. frontoscutularis (m. frontalis): Músculo 13. N. opticus: Nervio óptico 21. Sinus sphenoidalis: Seno esfenoidalfrontoescutular (músculo frontal) 14. N. maxillaris. glandula zygomatica: Nervio 22. Choana: Coana

2. Fascia mi. temporalis: Fascia del músculo tem­ maxilar, glándula cigomática 23. Palatum m olle: Paladar blandoporal 15. A. maxillaris, n. buccalis: Arteria maxilar, ner­ 24. Isthmus faucium : Istmo de las fauces

3. Sinus frontalis: Seno frontal vio bucal 25. Radix linguae: Raíz de la lengua4. A. et v. tem poralis superficialis: Arteria y vena 16. N. alveolaris inferior, n. mylohyoideus, v. buc­ 26. A. et v. profunda linguae: Arteria y vena pro­

temporales superficiales calis: Nervio alveolar inferior, nervio milohioi- fundas de la lengua5. M. temporalis: Músculo temporal deo, vena bucal 27. M. geniohyoideus: Músculo genihioideo6. Arcus zygomaticus: Arco cigomático 17. Glandula sublingualis monostomatica, ductus 28. M. digastricus: Músculo digàstrico7. Ramus buccalis dorsalis ni. facia lis: Ramo bu­ mandibularis: Glándula sublingual monosto- 29. V. sublingualis, m. styloglossus: Vena sublin­

cal dorsal del nervio facial mática, conducto mandibular gual, músculo estilogloso8. M. m asseter: Músculo masetero 18. N. lingualis, ductus sublingualis: Nervio lin­ 30. M. hyoglossus, n. hypoglossus: Músculo hio-9. Mandíbula: Mandíbula gual, conducto sublingual gloso, nervio hipogloso

10. Polus rostralís encephali: Polo rostral del encé­ 19. Platysma (m. cutaneus fac ie i et cutaneus colli), 31. A. et v. facialis, ramus buccalis ventralis ni. f a ­falo ductus parotideus: Platisma (músculo cutáneo cialis: Arteria y vena faciales, ramo bucal ven­

11. Falx cerebri: Hoz del cerebro de la cara y músculo cutáneo del cuello), con­ tral del nervio facial12. Mm. bulbi et ni. retractor bulbí: Músculos del ducto parotídeo 32. M. mylohyoideus: Músculo milohioideo

globo ocular y músculo retractor del globo 20. M. pterygoideus (lateralis et medialis): Múscu­ocular lo pterigoideo (lateral y medial)

188

Page 186: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PERRO

Sección transversal de la cabeza a nivel de la articulación temporomandibular

Figura 182

1. Calvaría los paríetale): Bóveda craneal (hueso parietal)

2. Sinus sagittalis: Seno sagital3. Pedunculus olfactoríus: Pedúnculo olfatorio4. Falx cerebri: Hoz del cerebro5. Corpus m edullare hem ispheríi: Cuerpo medu­

lar del hemisferio6. N. opticus: Nervio óptico7. N. ophtalmicus, n. oculomotoríus. n. trochlea-

ris et n. abducens: Nervio oftálmico, nervio oculomotor, nervio troclear y nervio abducens

8. Sinus cavernosus, ramus anastomoticus a. ca- rotis internae et a. ophtalm icae: Seno caverno­so, rama anastomótica de la arteria carótida in­terna y arteria oftálmica

9. A. maxillaris, n. maxillaris: Arteria maxilar, nervio maxilar

10. M. frontoscutularis lm. frontalis) et m. inters- cutularís: Músculo frontoescutular (músculo frontal) y músculo interescutular

11. M. temporalis: Músculo temporal12. A. et v. temporalis superficialis: Arteria y vena

temporales superficiales13. Processus zygomaticus ossis temporalis: Apófi­

sis cigomática del hueso temporal14. Mandibula: Mandíbula15. M. pterygoideus lateralis: Músculo pterigoideo

lateral16. M. pterygoideus m edialis: Músculo pterigoideo

medial17. M. masseter: Músculo masetero18. M. digastricvs: Músculo digàstrico19. Glandula sublingualis m onostomatica, m. sty­

loglossus: Glándula sublingual monostomàtica, músculo estilogloso

20. A. lingualis, m. ceratohyoideus: Arteria lin­gual, músculo ceratohioideo

21. Ramus buccalis dorsalis ni. facialis, ductus pa- rotideus: Ramo bucal dorsal del nervio facial, conducto parotídeo

22. Mm. cutanei fac ie i et colli, ramus buccalis ven- tralis ni. facia lis: Músculos cutáneo de la cara y cutáneo del cuello, ramo bucal ventral del nervio facial

23. A. et v. facialis: Arteria y vena faciales24. V. lingualis. m. mylohyoideus: Vena lingual,

músculo milohioideo25. M. geniohyoideus, ceratohyoideum : Músculo

genihioideo, ceratohioides26. Choana: Coana27. N. mandibularís, v. m axillaris: Nervio mandi­

bular, vena maxilar28. Palatum m olle: Paladar blando29. Epihyoideum, m. stylopharyngeus: Epihioides,

músculo estilofaríngeo30. Cavum pharyngis: Cavidad faríngea31. Ductus mandibularís, n. hypoglossus: Conduc­

to mandibular, nervio hipogloso32. Discus articularis: Disco articular

189

Page 187: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Encéfalo. Vista de la superficie dorsal. (Córtex dividido en áreas funcionales, según Campbell.)

PERRO

8

9

Figura 183

1. Bulbus olfactorius: Bulbo olfatorio 8. Sulcus ectosylvius: Surco ectosilviano E. Area optica: Área óptica2. Ramus rostralis fissurae pseudosylviae: Rama 9. Sulcus suprasylvius m edius: Surco suprasilvia- I. Cyrus intersylvius: Circunvolución intersil-

rostral de la fisura seudosilviana no medio viana3. Fissura longitudinalis cerebri: Fisura longitudi­ 10. Hemispherium cerebelli: Hemisferio cerebeloso 11. Gyrus ectosylvius m edius: Circunvolución ecto-

nal del cerebro 11. Vermis cerebelli: Vermis del cerebelo silviana media4. Sulcus cruciatus: Surco cruciforme 12. Sulcus ansatus: Surco ansiforme III. Gyrus ectomarginalis: Circunvolución ectomar-5. Sulcus coronalis: Surco coronal A. A n a motoria: Área motora ginal6. Sulcus suprasylvius rostralis: Surco suprasilvia- B. Area sensorica: Area sensorial IV. Gyrus marginalis: Circunvolución marginal

no rostral C. Area auditivosensorica: Area auditivosensorial7. Sulcus marginalis: Surco marginal D. Area parietalis: Área parietal

190

Page 188: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Base del encéfalo, que muestra el origen de los nervios cranealesPERRO

Figura 184

1. Bulbus olfactorius: Bulbo olfatorio 11. N. accessorius: Nervio accesorio 20. Lobus piriformis: Lóbulo piriforme2. N. opticus: Nervio óptico 11’. Radix spinalis ni. accessorii: Raíz espinal del 21. Crus cerebri: Cruz del cerebro3. N. oculomotorius: Nervio oculomotor nervio accesorio 22. Pons: Puente4. N. trochlearis: Nervio troclear 12. N. hypoglossus: Nervio hipogloso 23. Corpus trapezoideum: Cuerpo trapezoides5. A?, trigeminus: Nervio trigémino 13. Pedunculus olfactorius: Pedúnculo olfatorio 24. Pyramis m edullae oblongatae: Pirámide de la6. N. abducens: Nervio abducens 14. Sulcus rhinalis lateralis: Surco rinal lateral médula oblongada7. ¿V. intermediofacialis (n. facialis): Nervio inter- 15. Fossa lateralis: Fosa lateral 25. Cerebellum: Cerebelo

mediofacial (nervio facial) 16. Chiasma opticum: Quiasma óptico 26. Fissura longitudinalis cerebri: Fisura longitudi­8. N. vestibulococM earis: Nervio vestibulococlear 17. Tractus opticus: Tracto óptico nal del cerebro9. N. glossopharyngeus: Nervio glosofaríngeo 18. Hypophysis: Hipófisis

10. N. vagus: Nervio vago 19. Corpus mam illare: Cuerpo mamilar

191

Page 189: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PERRO

Topografía esquelética de las arterias de la cabeza. Dibujadas a partir de unamuestra sometida a corrosión

Figura 185

1. A. carotis communis: Arteria carótida común2. Ramus dorsalis a. infraorbitalis: Rama dorsal de

la arteria infraorbitaria3. Ramus ventralis a. infraorbitalis: Rama ventral

de la arteria infraorbitaria4. Aa. m entales: Arterias mentonianas5. A. carotis externa: Arteria carótida externa6. A. carotis interna: Arteria carótida interna 6 ’. Sinus caroticus: Seno carotídeo7. A. occipitalis: Arteria occipital

7'. Ramus anastomoticus a. vertebralis cum a. oc- cipitali: Rama anastomótica de la arteria verte­bral con la arteria occipital

8. A. auricularis caudalis: Arteria auricular cau­dal

9. Rami glandulares: Ramas glandulares10, 12. A. facia lis: Arteria facial11. A. lingualis: Arteria lingual13. A. temporalis superficialis: Arteria temporal su­

perficial

14. A. temporalis profunda rostralis: Arteria ten poral profunda rostral

15. A. ophtalmica interna: Arteria oftdlmica intern16. A. ophtalmica externa: Arteria oftalmica extern17. A. m asseterica: Arteria maseterica18. A. transversa faciei: Arteria transversa de

cara19. A. sublingualis: Arteria sublingual20. A. maxillaris: Arteria maxilar21. A. malaris: Arteria malar

192

Page 190: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Paladar y pared dorsal de la faringe superiorPERRO

Figura 186

1. Ln. retropbaryngeus lateralis: Linfonódulos re- 8. trofaríngeos laterales 9.

2. V. maxillaris: Vena maxilar 10.3. A. carotis externa: Arteria carótida externa 11.4. Gianduia mandibularis: Glándula mandibular 12.5. Gianduia parotis: Glándula parótida 13. fi. M. digastricus: Músculo digàstrico7. Ductus parotideus. ramus buccalis ventralis ni. 14.

faccialis: Conducto parotídeo. ramo bucal ven- 15.trai del nervio facial 16.

M. masseter: Müsculo masetero 17.M andibula: Mandibula 18.A. et v. facialis: Arteria v vena faciales 19.Bucca: Carrillo 20.Fornix pharvngis: Förnix faringeo 21.Meatus nasopharyngeus (cboan ael: Meato na- 22. sofaringeo (coanas)Fossa tonsillaris: Fosa tonsilar Palatum m olle: Paladar blando Rugae palatinae: Kugosidades del paladar

Raplie palati: Rafe palatino Papilla incisiva: Papila incisiva Dentes m olares: Dientes molares Dentes prem olares: Dientes premolares Dens caninus: Diente canino Dentes incisivi: Dientes incisivos

193

Page 191: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Vista dorsal de la cavidad faríngea y base de la lengua. Se han cortado y separado la pared dorsal y el paladar blando

PERRO

Figura 187

1. Trachea: Tráquea 8. Arcus palatopluiryngeus: Arco palatofaríngeo 13. Radix Hngnae: Raíz de la lengua2. Esophagus: Esófago 9. Palatina m ol le Un sectione): Paladar blando 14. Papilla vallata: Papila circunvalada3. Vestibulum esophagí: Vestíbulo esofágico (en sección) 15. Sulcus m edianas linguae: Surco medio4. Cartílago arvtenoidea: Cartílago aritenoides 10. Facíes nasalis palati mollis: Cara nasal del pa­ lengua5. Aditus lan'ngis: Entrada de la laringe ladar blando 16. Epiglottís: Epiglotis6. Fornix pharyngís: Fórnix faríngeo 11. Tonsílla palatina: Tonsila palatina7. Processus corniculatus: Apófisis cornicular 12. Plica fossae tonsillaris: Pliegue de la fosa tonsilar

194

Page 192: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PERRO

Esqueleto del cuello. Vista desde la izquierda

Figura 188

1-7. Vertebme cervicales l-VII: Primera-séptima vértebras cervicales

1. Atlas: Atlas2. Axis: Axis8. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­

versa del atlas9. Processus transversus axis: Apófisis transversa

del axis10. Processus transversi, tubérculo dorsalia: Apófi­

sis transversas, tubérculos dorsales11. Processus transversi, tubérculo ventralia: Apó­

fisis transversas, tubérculos ventrales12. ¡.amina ventralis processus transversi verte-

brae cervicalis VI: Lámina ventral de la apófi­sis transversa tle la sexta vértebra cervical

13. Processus articulares em itíales: Apófisis arti­culares craneales

14. Processus articulares caudales: Apófisis articu­lares caudales

15. Processus transversus vertebme cervicalis VII: Apófisis transversa de la séptima vértebra cer­vical

16. Processus spinosi: Apófisis espinosas17. Foramen vertebróle laterale axis: Agujero ver­

tebral lateral del atlas18. Arcus ventralis atlantis: Arco ventral del atlas19. Processus spinosus axis: Apófisis espinosa del

axis20. Processus spinosus vertebrar thoracicae I: Apó­

fisis espinosa de la primera vértebra torácica

21. Processus transversus vertebrae thoracicae I: Apófisis transversa de la primera vértebra torá­cica

22. Fovea costalis transversalis: Fosita costal trans­versa

23. Fovea costalis caudalis: Fosita costal caudal24. Fovea costalis cranialis: Fosita costal craneal25. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital26. Processus paracondvlaris: Apófisis paracondilar27. Arcus zygomaticus: Arco cigomático28. Mandíbula: Mandíbula29. Canalís transvasarías: Canal transverso

195

Page 193: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección del cuello. Plano superficial después de haber extirpado los músculos cutáneos. Vista desde la izquierda

PERRO

Figura 189

1. M. tem poralis: Músculo temporal2. iVi. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri-

cular3. Gianduia parotis: Glándula parótida4. Hamus buccális dorsalis ni. facia lis: Ramo bu­

cal dorsal del nervio facial5. Al. mnsseter: Músculo maseterofi. Ramus buccális ventralis ni. facia lis: Kamo bu­

cal ventral del nervio facial7. V. facialis, m. digastrícus: Vena facial, múscu­

lo digastrico8. Al. m ylohyoideus: Músculo milohioideoíl. Ijin. mandibulares: Linfonódulos mandibulares

10. Rami cutanei dorsales nervorum cervicalium et thoracicorum: Ramos cutáneos dorsales de nervios cervicales y torácicos

11. Gianduia mandibidaris. minus colli ni. fa c ia ­lis: Glándula mandibular, ramo del cuello del nervio facial

12. V. linguofacialis. ill. sternohyoideus: Vena lin­guofacial. músculo esternohioideo

13. V’. inaxillaris: Vena maxilar 19. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del14. V. jugularis externa, in. sternocephalicus: Vena músculo trapecio

yugular externa, músculo esternocefálico 20. Ramus dorsalis ni. accessorii: Ramo dorsal del15. 18. Al. brachiocephalicus: Músculo braquioce- nervio accesorio

fálico 21. Ai. supmspinatus: Músculo supraespinoso15. Ai. cleidocephalicus Ipars cervicalis): Músculo 22. Al. omotransversarius: Músculo omotransverso

cleidocefálico (parte cervical) 23. Pars scapularis mi. deltoidei: Parte escapular16. Af. sternocephalicus ¡pars occipitalis!: Múscu­ del músculo deltoides

lo esternocefálico (parte occipital) 24. Pars acrom ialis mi. deltoidei: Parte acromial17. Al. sternocephalicus Ipars m astoidea): Múscu­ del músculo deltoides

lo esternocefálico (parte mastoidea) 25. N. cen icalis II: Segundo nervio cervical18. Ai. cleidobrach ialis , n. supraclavicularis ven­ 26. N. cervicalis III: Tercer nervio cervical

tralis et interm edias: Músculo cleidobra- 27. ¿V. cer\'icalis IV In. supraclavicularis dorsalis):quial, nervio supraclavicular ventral e inter­ Cuarto nen io cervical (nervio supraclavicularmedio dorsal)

196

Page 194: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PERRO

Disección del cuello. Plano profundo. Vista desde la izquierda

F igu r a 1 9 0

i. Af. rhom boideus cervicis: Músculo romboides 13. Af. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo 25. V. ¡ugularís externa: Vena yugular externadel cuello cleidocefálico (parte mastoidea) 26. V. cephalica, a. cervicalis superficialis: Vena

2. Af. rhom boideus capitis: Músculo romboides 14. Af. sternocephalicus (pars occipitalis): Múscu­ cefálica, arteria cervical superficialde la cabeza lo esternocefàlico (parte occipital) 27. A. et v. axillaris: Arteria y vena axilares

3. M. splenius (capitis): Músculo esplenio (de la 15. Ai. temporalis: Músculo temporal 28. Ai. rectus thoracis: Músculo recto del tóraxcabeza) 16. Ai, m asseter: Músculo masetero 29. Ai. pectoralis superficialis: Músculo pectoral

4. Af. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato 17. Ai. longissimus capitis: Músculo longfsimo de superficialventral del cuello la cabeza 30. Ai. pectoralis profundus (m. pectoralis ascen-

5. Af. serratus ventralis thoracis: Músculo serrato 18. Ai. digastricus, v. m axillaris: Músculo digàstri­ dens): Músculo pectoral profundo (músculoventral del tórax co, vena maxilar pectoral ascendente)

6. Ai. intertransversarius medius cervicis: Múscu­ 19. Gianduia thyroidea: Glándula tiroidea 31. Plexus brachialis: Plexo braquiallo intertransverso medio del cuello 20. Trachea: Tráquea 32. N. cervicalis I: Primer nervio cervical

7. Ai. intertransversarius ventralis cervicis: Mús­ 21. Af. sternothyroideus: Músculo esternotiroideo 33. N. cervicalis II: Segundo nervio cervicalculo intertransverso ventral del cuello 22. Af. sternohyoideus: Músculo esternohioideo 34. N. cervicalis TV: Cuarto nervio cervical

8, 9. Ai. scalenus dorsalis: Músculo escaleno dorsal 23. Esophagus, v. ¡ugularís interna: Esófago, vena 35. Costa I: Primera costilla

10. Af. scalenus m edius: Músculo escaleno medio yugular interna11. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza 24. A. carotis communis, truncus vagosympathi-12. Af. sternocephalicus (pars m astoidea): Múscu- cus: Arteria carótida común, tronco vagosim-

lo estemocefálico (parte mastoidea) pático

197

Page 195: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PERRO

Plano profundo de los músculos del cuello. Vista desde la izquierda

Figura 191

1. M. rectus capitis dorsalis major: Músculo recto 9. dorsal mayor de la cabeza 10.

2. 2 ’. M. obliquus capitis cranialis: Músculo obli­cuo craneal de la cabeza 11.

3. Af. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo caudal de la cabeza

4. M. rectus capitis lateralis: Músculo recto lateral 12. de la cabeza

5. Af. digastricus: Músculo digàstrico 13.6. 6', 6". Mm. intertransversarii dorsales cervicis:

Músculos intertransversos dorsales del cuello 14.7. Mm. intertransversarii m edii cervicis: Músculos

intertransversos medios del cuello 15.8. Mm. intertransversarii ventrales cervicis: Mús­

culos intertransversos ventrales del cuello 16.

M. spinalis cervicis: Músculo espinal del cuello M. spinalis et semispinalis thoracis: Músculos espinal y semiespinal del tórax Origo mi. longissimi capitis et mi. com plexi: Origen del músculo longísimo de la cabeza y del músculo complejoM. longissimus cervicis: Músculo longísimo del cuelloProcessus spinosus axis: Apófisis espinosa del axisM. serratus ventralis cervicis (insertiones): Mús­culo serrato ventral del cuello (inserciones)M. multifidus cervicis: Músculo multífido del cuelloAi. longus capitis: Músculo largo de la cabeza

17. 18. Af. scalenus dorsalis: Músculo escaleno dorsal19. Ai. scalenus medius: Músculo escaleno medio20. M. intercostalis externus: Músculo intercostal

extemo21. Ligamentum nuchae: Ligamento de la nuca22. Costa I: Primera costilla23. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­

versa del atlas24. Esophagus: Esófago25. Trachea: Tráquea26. Glandula thyroidea: Glándula tiroides

198

Page 196: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PERRO

Sección transversal del cuello a nivel de la segunda vértebra cervical.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 192

1. M. rhom boideus capitis: Músculo romboides de la cabeza

2. M. splenius (capitis): Músculo esplenio (de la cabeza)

3. 3’. M. semispinalis capitis: Músculo semiespinalde la cabeza

3. Af. biventer cervicis: Músculo digàstrico del cuello3’. Af. complexus: Músculo complejo4. M. rectus capitis dorsalis major: Músculo recto

dorsal mayor de la cabeza5. M. cleidocephalicus (pars cervical is): Músculo

cleidocefálico (parte cervical)6. M. stemocephalicus (pars occipitalis): Músculo es-

temocefálico (parte occipital)7. Ai. cleidocephalicus (pars mastoidea): Músculo

cleidocefálico (parte mastoidea)8. Ai. stemocephalicus (pars mastoidea): Músculo es-

temocefálico (parte mastoidea)

9. Ai. obliquus capitis caudalis: Músculo oblicuo caudal de la cabeza

10. Ai. longissimus capitis (et atlantis): Músculo longísimo de la cabeza (y del atlas)

11. Mm. intertransversarii cervicis: Músculos in­tertransversos del cuello

12. Ai. om otransversarius: M úsculo omotrans- verso

13. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabeza14. M. longus colli: Músculo largo del cuello15. Esophagus: Esófago16. A. carotis communis, truncus vagosympathi-

cus: Arteria carótida común, tronco vagosim- pático

17. Glandula thyroidea: Glándula tiroides18. Ai. sternothyroideus: Músculo esternotiroideo19. Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo20. V. jugularis externa: Vena yugular externa

21. Mm. cutanei (platysma et m. sphincter colli su­perficialis): Músculos cutáneos (platisma y músculo esfínter superficial del cuello)

22. Plexus vertebralis internus, a. vertebralis: Ple­xo vertebral interno, arteria vertebral

23. Vertebra cervicalis II (axis): Segunda vértebra cervical (axis)

24. Trachea: Tráquea25. V. vertebralis: Vena vertebral26. N. laryngeus recurrens, v. jugularis interna:

Nervio laríngeo recurrente, vena yugular inter­na

27. Ramas thyroideus v. brachiocephalicae: Rama tiroidea de la vena braquiocefálica

28. V. thyroidea caudalis: Vena tiroidea caudal

199

Page 197: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PERRO

Sección transversal del cuello a nivel de la tercera vértebra cervical.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 193

1. Ai. rhom boideus cervicis et m. rhom boideus c a ­ 10. Ai. multifidus cervicis: Músculo multífido del 21. Ai. longus capitis: Músculo largo de la cabezapitis: Músculo romboides del cuello y romboi­ cuello 22. Ai. scalenus m edius: Músculo escaleno mediodes de la cabeza 11. Ai. spinalis cervicis: Músculo espinal del cue­ 23. A. carotis communis, truncus vagosympathi-

2. Aim. cutanei colli: Músculos cutáneos del cuello llo cus: Arteria carótida común, tronco vagosim-3. Ai. brachiocephalicus et m. cleidocephalicus (pars 12. Medulla spinalis: Médula espinal pático

cervicalis): Músculos braquiocefálico y cleidocefá- 13. Ai. longissimus capitis et atlantis: Músculo 24. V. jugularis interna: Vena yugular internalico (parte cervical) longísimo de la cabeza y del atlas 25. Trachea: Tráquea

4. Ai. sternocephalicus (pars occipitalis) et m. clei­ 14. Ai. longissimus cervicis: Músculo longísimo 26. V. jugularis externa: Vena yugular externadocephalicus (pars m astoidea): Músculo ester­ del cuello 27. Vertebra cervicalis III: Tercera vértebra cervicalnocefàlico (parte occipital) y músculo cleidoce- 15. M. intertransversarius dorsalis: Músculo inter­ 28. Ai. sternohyoideus et m. stemothyroideus:fálico (parte mastoidea) transverso dorsal Músculo esternohioideo y músculo esternoti-

5. Ai. sternocephalicus (pars m astoidea): Músculo 16. Ai. intertransversarius medius: Músculo inter­ roideoestemocefálico (parte mastoidea) transverso medio 29. Plexus vertebralis internus: Plexo vertebral in­

6. Ai. omotransversarius: Músculo omotransverso 17. Ai. intertransversarius ventralis: Músculo inter­ terno7. Ligamentum nuchae: Ligamento de la nuca transverso ventral 30. A. et v. vertebralis: Arteria y vena vertebrales8, 9. Ai. semispinalis capitis: Músculo semiespinal 18. Ai. splenius (capitis): Músculo esplenio (de la 31. N. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­

de la cabeza cabeza) rrente8. Ai. biventer cervicis: Músculo digàstrico del cue­ 19. Ai. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato 32. V. thyroidea caudalis: Vena tiroidea caudal

llo ventral del cuello 32’. Esophagus: Esófago9. Ai. complexus: Músculo complejo 20. Ai. longus colli: Músculo largo del cuello

200

Page 198: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PERRO

Sección transversal del cuello a nivel de la quinta vértebra cervical.Vista de la superficie caudal de la sección

Figura 194

1. M. rhom boideus cervicis et m. rhom boideus ca­ 10. M. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato 19.pitis: Músculo romboides del cuello y músculo ventral del cuelloromboides de la cabeza 11. M. ¡ongissimus cervicis: Músculo longísimo 20.

2. Mm. cutanei colli (platysma et m. sphincter co l­ del cuello 21.li superficialis): Músculos cutáneos del cuello 12. M. longissimus capitis et m. ¡ongissimus atlan- 22.(platisma y músculo esfínter superficial del cue­ tis: Músculos longísimos de la cabeza y del 23.llo) atlas

3. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del 13. Trachea: Tráquea 24.musculo trapecio 14. M. omotransversarius: Músculo omotransverso 25.

4. M. splenius (capitis): Músculo esplenio (de la 15. M. sternohyoideus et m. sternothyroideus: 26.cabeza) Músculos estemohioideo y estemotiroideo 27.

5. M. biventer cervicis: Músculo digástrico del cue­ 16. M. stem ocephalicus: Músculo estemocefálicollo 17, 18. M. brachiocephalicus: Músculo braquioce-

6. M. complexus: Músculo complejo fálico 28.7. Ligamentum nuchae: Ligamento de la nuca 17. M. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo8. M. multifidus cervicis: Músculo multífido del cleidocefálico (parte mastoidea)

cuello 18. M. cleidocephalicus (pars cervicalis): Músculo 29.9. M. spinalis cervicis: Músculo espinal cervical cleidocefálico (parte cervical) 30.

Mm. intertransversarii: Músculos intertransver-

M. scalenus m edius: Músculo escaleno medio Arcus vertebrae cervicalis IV: Arco de la cuar­ta vértebra cervical Medulla spinalis: Médula espinal Vertebra cervicalis V: Quinta vértebra cervical A. et v. vertebralis: Arteria y vena vertebrales V. jugularís interna, esophagus, n. laryngeus recurrens: Vena yugular interna, esófago, ner­vio laríngeo recurrenteA. carotis communis, truncus vagosympathi- cus: Arteria carótida común, tronco vagosim- páticoV. jugularís externa: Vena yugular externa V. thyroidea caudalis: Vena tiroidea caudal

201

Page 199: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

PERRO

Anatomía topográfica de los vasos en las áreas cervical caudal y torácica.Vista desde la izquierda

Figura 195

1. Vertebra cen'icalis V: Quinta vertebra cervical 12. A. scapularis dorsalis, n. cervicalis VIII: Arte­ 22. Truncus brachiocephalicus: Tronco braquioce-2. Vertebra cervicalis VI: Sexta vertebra cervical ria escapular dorsal, octavo nervio cervical fálico3. Vertebra cervicalis VII: Séptima vértebra cervi­ 13. A. carotis communis sinistra: Arteria carótida 23. Aorta: Aorta

cal común izquierda 24. A. thoracica interna, truncus communis w .4. Vertebra thoracica I: Primera vértebra toràcica 13’. A. carotis communis dextra: Arteria carótida thoracicarum internarum: Arteria torácica in­5. Vertebra thoracica II: Segunda vértebra toracica común derecha terna. tronco común de las venas torácicas in­6. A. et v. cervicalis profunda: Arteria y vena 14. Truncus vagosympathicus: Tronco vagosimpá- ternas

cervicales profundas tico 25. V. cava cranialis, ni. phrenicus: Vena cava cra­7. A., v. et n. vertebralis: Arteria, vena y nervio 14’. N. vagus: Nervio vago neal, nervio frénico

vertebrales 15. N. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­ 25'. Radices mi. phrenici: Raíces del nervio frénico8. V. costocervicalis, truncus costocervicalis, gan­ rrente 26. Esophagus: Esófago

glion cervicale m edium : Vena costocervical. 16. V. jugularis interna: Vena yugular interna 27. Trachea: Tráqueatronco costocervical, ganglio cervical medio 17. V. jugularis externa: Vena yugular externa 28. N. cervicalis V: Quinto nervio cervical

9. Truncus sympathicus (pars thoracica): Tronco 18. A. cervicalis superficialis: Arteria cervical su­ 29. N. cervicalis VI: Sexto nervio cervicalsimpâtico (parte torâcica) perficial 30. N. cervicalis VII: Séptimo nervio cervical

9’. Truncus sympathicus (pars cervicalis): Tronco 19. A. et v. axillaris: Arteria y vena axilares 31. Costa I: Primera costillasimpâtico (parte cervical) 20. V. brachiocephalica sinistra: Vena braquiocefá- 32. Costa II: Segunda costilla

10. Gin. cervicothoracicum: Ganglio cervicotoracico lica izquierda 33. Sternum: Esternón11. Ansa subclavia: Asa subclavia 21. A. subclavia sinistra: Arteria subclavia izquierda

202

Page 200: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Anatomía topográfica de los vasos en las áreas cervical caudal y torácica. Vista desde la derecha

PERRO

Figura 196

1. Vertebra cervicalis V: Quinta vértebra cervical 13. N. cervicalis VI: Sexto nervio cervical 26. A. carotis communis. v. jugularís interna: Arte­2. Vertebra cervicalis VI: Sexta vértebra cervical 14. N. cervicalis VII: Séptimo nervio cervical ria carótida común, vena yugular interna3. Vertebra cervicalis Vil: Séptima vértebra cervical 15. N. cervicalis VIII: Octavo nervio cervical 27. V. brachiocephalica dextra: Vena braquiocefá-4. Vertebra thoracica I: Primera vértebra torácica 16. N. thoracicus I: Primer nervio torácico lica derecha5. Vertebra thoracica II: Segunda vértebra torácica 17. N. phrenicus (et radices. 17'): Nervio frénico (y 28. V. jugularís externa: Vena yugular externa6. A. et v. cervicalis profunda: Arteria y vena cer­ raíces, 17') 29. V. cephalica: Vena cefálica

vicales profundas 18. Esophagus: Esófago 30. A. cervicalis superficialis: Arteria cervical su­7. A., v. et n. vertebralis: Arteria, vena y nervio 19. A. subclavia sinistra: Arteria subclavia izquierda perficial

vertebrales 20. Trachea: Tráquea 31. A. et v. axillarís: Arteria y vena axilares8. A. intercostalis suprema, truncus sympathicus: 21. Truncus brachiocephalicus: Tronco braquioce- 32. Sternum: Esternón

Arteria intercostal suprema, tronco simpático fálico 33. Costa I: Primera costilla9. Ganglion cervicothoracicum: Ganglio cervico- 22. V. cava cranialis: Vena cava craneal 34. Costa II: Segunda costilla

torácico 23. N. vagus: Nervio vago 35. A. thoracica interna, truncus communis w . tho-10. V', costocervicalis, a. scapularis dorsalis: Vena 24. Truncus vagosympathicus: Tronco vagosimpá- racicarum internarum: Arteria torácica interna.

costocervical, arteria escapular dorsal tico tronco común de las venas torácicas internas11. Ansa subclavia: Asa subclavia 25. N. laryngeus recurrens: Nervio laríngeo recu­ 36. A. subclavia dextra: Arteria subclavia derecha12. N. cervicalis V: Quinto nervio cervical rrente 37. Gln. cervicale m édium : Ganglio cervical medio

203

Page 201: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo. Vista desde la izquierdaGATO

Figura 197

1. Facies externa squam ae frontalis: Cara externa 11. Os nasale: Hueso nasal 23. Bulla tympanica: Bulla timpánicade la escama del frontal 12. Foramen infraorbitale: Agujero infraorbitario 24. Fossa sacci lacrimalis: Fosa del saco lagrimal

2. Facies temporalis ossis frontalis: Cara temporal 13. Os parietale (calvaría): Hueso parietal (bóveda 25. Processus coronoideus m andibulae: Apófisisdel hueso frontal craneal) coronoides de la mandíbula

3. Pars orbitalis ossis frontalis: Parte orbitaria del 14. Os interparíetale: Hueso interparietal 26. Processus condylaris: Apófisis condilarhueso frontal 15. Squama occipitalis: Escama occipital 27. Fossa m asseteríca: Fosa masetérica

4. Margo orbitae: Borde de la órbita 16. Crista nuchae: Cresta de la nuca 28. Processus angularís: Apófisis angular5. Processus zygomaticus ossis frontalis: Apófisis 17. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital 29. Foramina mentalia: Agujeros mentonianos

cigomática del hueso frontal 18. Pars squam osa ossis temporalis: Parte escamo­ 30. Dentes incisivi: Dientes incisivos6. Linea temporalis: Línea temporal sa del hueso temporal 31. Oentes canini: Dientes caninos7. Processus frontalis ossis zygomatici: Apófisis 19. Arcus zygomaticus: Arco cigomático 32. Dentes prem olares: Dientes premolares

frontal del hueso cigomático 20. Crista temporalis: Cresta temporal 33. Dentes m olares: Dientes molares8. Os zygomaticum: Hueso cigomático 21. Porus acusticus extemus: Poro acústico externo9. Maxilla: Maxilar 22. Foramen stylomastoideum: Agujero estilomas-

10. Os incisivum: Hueso incisivo toideo

204

Page 202: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo. Vista de la superficie ventralGATO

Figura 198

1. Foramen magnum: Agujero magno 11. Canalis musculotubarius: Canal musculotubá- 20. Os palatinum : Hueso palatino2. Squama occipitalis: Escama del occipital rico 21. Foramen palatinum majus: Agujero palatino3. Condylus occipitalis: Cóndilo occipital 12. Processus retroarticularis: Apófisis retroarticu- mayor4. Processus paracondylaris: Apófisis paracondi- lar 22. Processus palatinus m axillae: Apófisis palati­

lar 13. Fossa mandibularis: Fosa mandibular na del maxilar5. Processus m astoideus ossis temporalis: Apófi­ 14. Foramen ovale: Agujero oval 23. Fissura palatina: Fisura palatina

sis mastoides del hueso temporal 15. Hamulus pterygoideus: Gancho pterigoideo 24. Dentes incisivi: Dientes incisivos6. Pars basilaris ossis occipitalis: Parte basilar del 16. Os presphenaidale: Hueso preesfenoides 25. Dens caninus: Diente canino

hueso occipital 17. Processus ¿ygomaticus ossis frontalis: Apófisis 26. Dens premolaris II: Segundo diente premolar7. Foramen jugulare: Agujero yugular cigomática del hueso frontal 27. Dens premolaris III: Tercer diente premolar8. Bulla tympanica: Bulla timpánica 18. Processus frontalis ossis zygomatici: Apófisis 28. Dens premolaris IV: Cuarto diente premolar9. Porus acusticus externus: Poro acústico ex­ frontal del hueso cigomático 29. Dens molaris: Diente molar

terno 19. Choana (meatus nasopharyngeus): Coana (mea­10. Os basisphenoidale: Hueso basiesfenoides to nasofaríngeo)

205

Page 203: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección de la cabeza. Plano superficial después de haber extirpado los músculos cutáneos. Vista desde la izquierda

GATO

Figura 199

1. M. temporalis: Músculo temporal 10. M. cleidocephalicus Ipars cervicalisl: Músculo 19. Glandula mandihularis: Glándula mandibular2. A. et v. temporalis superficialis: Arteria y vena cleidocefálico (parte cervical) 20. fíamus colli ni. facialis, v. m axillarís: Ramo del

temporales superficiales 11. N. auricularis magnus: Nervio auricular mayor cuello del nervio facial, vena maxilar3, 4. N. auriculopalpebralis: Nervio auriculopalpe- 12. N. cervicalis 11: Segundo nervio cervical 21. Lnn. m andibulares: Linfonódulos mandibula­

bral 13. M. sternocephalicus /pars occipitalis): Múscu­ res5. Arcus zygomaticus: Arco cigomático lo esternocefálico (parte occipital) 22. V. facia lis: Vena facial6. fíamus buccalis dorsalis ni. facia lis: Ramo bucal 14. M. sternocephalicus (pars m astoidea): Múscu­ 23. Glandula buccales: Glándulas bucales

dorsal del nervio facial lo esternocefálico (parte mastoidea) 24. M. digastricus: Músculo digàstrico7. Ductus parotideus: Conducto parotídeo 15. V. ¡ugularis externa: Vena yugular externa 25. V. labialis inferior: Vena labial inferior8. M. masseter: Músculo masetero 16. V. linguofacialis: Vena linguofacial 26. Arcus hyoideus: Arco bioideo9. fíamus buccalis ventralis ni. facialis: Ramo bu­ 17. Glandula parotis: Glándula parótida 27. Ai. stem ohyoideus: Músculo esternohioideo

cal ventral del nervio facial 18. V. auricularis caudalis: Vena auricular caudal

206

Page 204: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

GATO

Disección de la cabeza. Plano profundo después de haber extirpado parte de la mandíbula

Figura 200

1. M. temporalis: Musculo temporal 12. Ductus mandibularis. a. carotis externa: Con­ 20. Lingual: Lengua2. A. et v. temporalis superficialis: Arteria y vena ducto mandibular, arteria carótida externa 21. Glandula sublingualis polystom atica: Glándula

temporales superficiales 13. M. digastricus: Músculo digàstrico sublingual polistomática3. Arcus zygomaticus: Arco cigomático 14, 14’. A. lingualis. n. bypoglossus: Arteria lin­ 22. Arcus hyoideus, a. fac ia lis : Arco hioideo, arte­4. M. m asseter: Músculo masetero gual, nervio hipogloso ria facial5. M andibula: Mandíbula 15. M. geniohyoideus: Músculo genihioideo 23. M. sternohyoideus: Músculo esternohioideo6. M. pterygoideus: Músculo pterigoideo 16. M. mylohyoideus: Músculo milohioideo 24. M. cleidocephalicus (pars cervicalis): Músculo7. Glandula parotis: Glándula parótida 17. M. hyoglossus. v. lingualis: Músculo hiogloso, cleidocefálico (parte cervical)8. Glandula mandibularis: Glándula mandibular vena lingual 25. M. stem ocephalicus Ipars occipitalis): Múscu­9. V. maxillaris, n. facia lis: Vena maxilar, nervio 18. M. genioglossus: Músculo geniogloso lo esternocefálico (parte occipital)

facial 19. Ductus sublingualis major. n. lingualis: Con­ 26. M. stem ocephalicus (pars m astoidea): Múscu­10. M. styloglossus: Músculo estilogloso ducto sublingual mayor, nervio lingual lo esternocefálico (parte mastoidea)11. Glandula sublingualis m onostomatica: Glán­

dula sublingual monostomàtica

207

Page 205: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

GATO

Disección del cuello. Plano profundo. Vista desde la izquierda

Figura 201

1. Ai. splenius cervicis: Miísculo esplenio del cuello 10. Ai. scalenus medius: Músculo escaleno medio 20. Al. sternohyoideus: Músculo estemohioideo2. Ai. rhom boideus cervicis: Músculo romboides 11. Plexus brachialis: Plexo braquial 21. Ai. stemothyroideus, trachea: Músculo esterno­

del cuello 12. Gianduia parotis: Glándula parótida tiroideo, tráquea3. Ai. rhom boideus capitis: Músculo romboides de 13. Bulla tympanica: Bulla timpánica 22. Truncus sympathicus, v. ¡ugiüaris interna:

la cabeza 14. Gin. cervicale craniale: Ganglio cervical cra­ Tronco simpático, vena yugular interna4. Ai. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato neal 23. Esophagus: Esófago

ventral del cuello 15. Truncus a. carotidis intem ae et a. occipitalis: 24. N. phrenicus, v. ¡ugularis externa: Nervio fré­5. Ai. serratus ventralis thoracis: Músculo serrato Tronco de la arteria carótida interna y arteria nico, vena yugular externa

ventral del tórax occipital 25. A. et v. axillaris: Arteria y vena axilares6. Ai/n. intertransversarii m edii cervicis: Músculos 16. A. facialis, n. hypoglossus: Arteria facial, ner­ 26. Ai. rectus thoracis: Músculo recto del tórax

intertransversos medios del cuello vio hipogloso 27. Thymus, costa I: Timo, primera costilla7. Nn. cervicales, mm. intertransversarii ventrales 17. Ai. digastricus, a. lingualis: Músculo digàstrico. 28. Ai. pectoralis profundus: Músculo pectoral pro­

cervicis: Nervios cervicales, músculos intertrans­ arteria lingual fundoversos ventrales del cuello 18. A. carotis communis, n. vagus: Arteria carótida 29. Ai. pectoralis superficialis: Músculo pectoral

7’. N. thoracicus longus: Nervio torácico largo común, nervio vago superficial8. 9. Ai. scalenus dorsalis: Músculo escaleno dorsal 19. Gianduia thyroidea: Glándula tiroides

208

Page 206: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Cráneo. Vista desde la izquierdaCONEJO

Figura 202

1. Os nasale: Hueso nasal 8. Processus supraorbitalis caudalis: Apófisis su- 15. Bulla tympanica: Bulla timpánica2. Os incisivum: Hueso incisivo praorbitarta caudal 16. Processus paracondylaris: Apófisis paracondilar3. Maxilla: Maxilar 9. Foramen ethm oidale: Agujero etmoidal 17. Arcus zygomaticus: Arco cigomático4. Hamulus ossis lacrimalis: Gancho del hueso la­ 10. Os paríetale: Hueso parietal 18. Crista facia lis: Cresta facial

grimal 11. Processus zygomaticus ossis temporalis: Apófi­ 19. Mandibula: Mandíbula5. Os lacrím ale: Hueso lagrimal sis cigomática del hueso temporal 20. Dentes incisivi: Dientes incisivos6. Bulla alveolaris m axillae: Bulla alveolar del ma­ 12. Squama occipitalis: Escama del occipital 21. Foramina m entalia: Agujeros mentonianos

xilar 13. Porus acusticus extemus: Poro acústico externo 22. Processus angularis m andibulae: Apófisis an­7. Processus supraorbital is rostralis: Apófisis su-

praorbitaria rostral14. Processus m astoideus ossis temporalis: Apófi­

sis mastoides del hueso temporalgular de la mandíbula

209

Page 207: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

Disección de la cabeza y parte cervical adyacente. Plano superficial después de haber extirpado los músculos cutáneos. Vista desde la izquierda

CONEJO

Figura 203

1. M. parotidoaurícularis: Músculo parotidoauri- 10. M. levator labii superioris: Músculo elevador 18. M. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculocular del labio superior cleidocefálico (parte mastoidea)

2. Pars dorsalis glnndulne parotidis: Parte dorsal 11. N. infraorbitalis: Nervio infraorbitario 19. M. sternocephalicus (pars m astoidea): Múscu­de la glándula parótida 12. Glandula buccales dorsalis: Glándula bucal lo esternocefálico (parte mastoidea)

3. Pars ventralis glandulae parotidis: Parte ventral dorsal 20. Pars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical delde la glándula parótida 13. Glandula m asseterica: Glándula masetérica músculo trapecio

4. Isthmus glandulae parotidis: Istmo de la glándu­ 14. Glandula buccalis ventralis: Glándula bucal 21. M. omotransversarius: Músculo omotransversola parótida ventral 22. V. linguofacialis: Vena linguofacial

5. Glandula mandibularis: Glándula mandibular 15. V. auricularis caudalis, n. auricularis magnus: 23. V. maxillaris: Vena maxilar6. Pars profunda mi. masseteris: Parte profunda Vena auricular caudal, nervio auricular mayor 24. V. jugularis: Vena yugular

del músculo masetero 16. Processus transversus atlantis: Apófisis trans­ 25. fíam i cutanei neivorum cervicalium: Ramos7. Pars superficialis mi. masseteris: Parte superfi­ versa del atlas cutáneos de nervios cervicales

cial del músculo masetero 17. fíamus colli ni. facialis: Ramo del cuello del 26. V. facia lis: Vena facial8. N. facia lis: Nervio facial nervio facial9. Ductus parotideus: Conducto parotídeo

210

Page 208: Popesko Peter - Atlas de Anatomia Topografica de Los Animales Domesticos Tomo I (SPG)

isección del cuello. Plano superficial después de haber extirpado s músculos cutáneos. Vista desde la izquierda

ONEJO

jura 204

Ai. parotidoauricularis: Músculo parotidoauri- 14. cularV. auricularis caudalis. n. auricularis magnus: 15. Vena auricular caudal, nervio auricular mayorGlandula parotis: Glándula parótida 15’. N. facialis: Nervio facialAi. masseter: Músculo masetero 16. V. maxillaris: Vena maxilarV. linguofacialis: Vena linguofacial 17.V. jugularís: Vena yugular 18.Ai. cleidocephalicus (pars m astoidea): Músculo 19.cleidocefálico (parte mastoidea) 20.Ai. sternocepbalicus (pars m astoidea): Múscu- 21. lo esternocefálico (parte mastoidea)Ai. sternohyoideus: Músculo esternohioideo 22.Processus transversus atlantis: Apófisis trans- 23. versa del atlasAi. splenius: Músculo esplenio 24.

Ai. serratus ventralis cervicis: Músculo serrato ventral del cuelloPars cervicalis mi. trapezii: Parte cervical del músculo trapecioAponeurosis mi. trapezii: Aponeurosis del mús­culo trapecioPars thoracica mi. trapezii: Parte torácica del músculo trapecioAi. supraspinatus: Músculo supraespinoso Ai. infraspinatus: Músculo infraespinoso Ai. cleidobasilaris: Músculo cleidobasilar Ai. supraclavicularis: Músculo supraclavicular Ai. rhom boideus cervicis: Músculo romboides del cuelloN. accessorius: Nervio accesorioNn. cervicalis II et III: Segundo y tercer nervioscervicalesSpina scapulae: Espina de la escápula

25.26.

27.28.

29.

30.31.

Origo mi. trapezii: Origen del músculo trapecio Pars scapularis mi. deltoidei: Parte escapular del músculo deltoidesProcessus suprahamatus: Apófisis suprahamata Pars clavicularis mi. deltoidei: Parte clavicular del músculo deltoidesAi. omotransversarius (m. levator scapulae ma- jor): Músculo omotransverso (músculo eleva­dor mayor de la escápula)Articulatio humeri: Articulación del hombro Clavicula: Clavícula

211