POESIA SOZIALA ETA GABRIEL ARESTIApaizak ziren poesiak idazten zituzten bakarrak ustez 50. hamarkadan. Hamarkada bat pasa eta gero sekularizazioa hasi zen. 60. Hamarkadan, Gabriel Aresti eta Jon Mirande euskal poesa modernoaren gurasoak ziren. Jon Mirande euskalduna zen; kristautasunaren, elizaren eta moralaren aurka jo zuen eta paganotasuna aldarrikatu zuen.Garai haietan prentsan nagusi zen gro isil eta ilunaren aurrean; Giro eta asmo horrekin sortutako poesiari deitzen zaio poesa soziala.Gabriel Aresti bilbotarra zen harri triloga idazti zuen eta Europako poesa sozialaren eragina eta euskal tradizioa uztartzen zuen.Poesia sozialarako hauek ziren oinarrizko gaiak: Aberastasunaren egoera desorekatua silatzea Bizitza eta lanaren egoera gogorren azalpena ematea Marijinazio soziala adieraztea Gudaren oroimena, bakardadea eta etsipena adierazteaGaraiko gizarteari begira, hiru arlo bereizi zitezkeen: ekonomia, politika eta euskara. Gizarte eta ekonomian, 1950tik Aurrera, Hego euskal herrian hazkunde ekonomikoa egon zen, iparraldean aldiz, indarberritu egin zen eta erdialdean idustrializatu egin zen. Politikan, frankismoaren diktaduraren ondorioz, heriotza asko egon ziren. Bera hiltzean, 1975ean, konstituzio berria idatzi zen. Euskararen aldetik frankok debekatuta zuen, ondorioz, gerra zibilak hegoaldean eta bigarren mundo-gerrak iparraldean, euskarazko litaratur produkzioa ia erabat geldiarazi zuten.Gabriel Arestiren amak euskeraz ez zekien; Gabriel Aresti 1933an jaio zen Bilbon. Aita partetik, euskararen aztarna ez da hain urrutikoa. Arestik berak kontatuko digunez,Aita euskalduna izan zen mutilean, gero gizonean, ahaztu egin zuen. "Euskaldun galdua" izan zen. Hala ere niri gauza asko irakatsi zizkidan. Aitona-amonak, amaren aldetik zeharo bilingualak ziren. Aitaren aldetik euskaldun hutsak.Gabriel Maria Aresti Segurola Bilbon jaio zen 1933.eko urriaren 14an. Hortaz, Espainiako gerra zibila hasizenean, hiru urteko haurra zen. Dena den, Gabriel Arestik arlo bereziena poesia izan zuen, eta hrrela salatzen dute bere bizitzan eremu horretan izandako literatur sari ugariek:Loramendi saria (1959), Orixe saria(1963), Lizardi saria (1966) eta J.M.Iparragirre saria (1968). Lehenbiziko lan garrantzitsua, eta kritikarien iritziz literatura aldetik hoberena, Maldan behera izan zen, Euskaltzaindiak Euskera aldizkarian 1960an argitaratua. Hor gizakiaren bilakabide historikoa euskal poesiarenarekin bikainki bilbatzen jakin zuen. Entzute handiagoa, ordea, haren bigarren obrak izan zuen, Harri eta herri-k (1963). Hau, edukiz eta formaz, lehenagoko euskal poesiaren garabide ederra izan zen, eta anitz berrikuntza formal ekarrizituen ederretik derrigorrez kale latzera bizitzera beharturiko pertsonaren ikuspuntutik. Bestetik, protestako gai sozialak ere nabarmen darabiltza eta ordurarteko garbizalekeriarekin behin betiko hausten du. Bide beretik abiatuko ziren, besteak beste, Euskal harria (1967) eta Harrizko herri hau (1970).

Poesia soziala

Poesia hau kontzeptuala da: edukari ematen dio garrantzia.

Mota guztietako zapalduen egoera salatzen du.

Ondorioz, moralista da, hau da, zer egin behar den adierazten du, nola jokatu beharko genukeen.

Egin behar diren gauza horien artean. Giza elkartasuna bultzatzea hartzen du helburu nagusitzat.