PERTZEPZIOA

1. SENTSAZIOAK ETA ESTIMULUAK

Estimulua: zentzumen-organoak kitzikatzen dituen energia da

Fisikoak, kimikoak,mekanikoak,... Sentsazioa = estimulu bati erantzunez

zentzumen-datuak jasotzea Zentzumenen bidez:

Kanpo-zentzumenak (bostak) Barne-zentzumenak (egarria, gosea, nekea...)

Estimulu guztiak ez dira sentsazio bihurtzen

Neurri zehatz batzuen barruan egon behar du.

Psikofisikak estimuluen neurriak aztertzen ditu (AtaleAtale kontzeptua erabiltzen dute) Gutxieneko atalase absolutua:

hartzaileak sentsazioa jaso dezan estimuluak behar duen gutxieneko neurria adierazten du

Gehienezko atalase absolutua: hartzaileak atzeman dezakeen estimuluaren gehienezko neurria adierazten du.

Atalase bereizgarria: antzeko estimuluak bereizteko gai garen unea adierazten duen atalasea

2. PERTZEPZIOAREN DEFINIZIOA

Pertzepzioa informazioa zentzumenetatik jaso eta esanahia emateko prozesatu egiten du

Zerebroak informazioa jaso eta deskodetu egiten du, esanahia eman, landu eta gorde.

Prozesuan hiru alderdi kontutan hartu behar diraa. Informazioa jasotzeko erab. Informazioaren hainbat alderdi elkartzeko era, alderdiok

adierazten dutena zehaztu ahal izatekoc. Aipatutako hori zein eratan elkartzen dugun, aurretik

jasotako ezagutzekin batera ulerggarria izan dadin

a. Pertzepzioa SELEKTIBOA, ERAIKITZAILEA eta INTERPRETATZAILEA da.a. Pertzepzioa ez da soilik aurrean daukaguna zentzumenen

bidez hautemateab. Asmoak, beldurrak, beharrak, oroitzapenak...

Baldintzatzen dute

3. PERTZEPZIO MOTAK

Hautematen ditugun objetuen arabera.

3.1. Pertzepzio erreala edo objetu fisikoen pertzepzioa

(boligrafo bat ikustea, zerbait usaintzea...)

3.2. Pertzepzio pertsonala edo pertsonen pertzepzioa

Ezaugarri fisikoak + ezaugarri psikologikoak (zentzumenen gainezkoak...)

3.3. Pertzepzio soziala edo talde eta errealitate sozialaren pertzepzioa

(kolektiboak hautemateko era: etorkinak, kataluniarrak...)

4. PERTZEPZIOAREN OSAGARRIAK

4.1. Zentzumenen prozesua Informazioa jasotzeko bidea; energia

motaren batek zentzumen-organoren bat (hartzailea) estimulatzen du = sentsazioa

PERTZEPZIOAREN OSAGARRIAK (jarraipena)

4.2. Prozesu sinbolikoa Pertzepzioa = informazioa jaso

(zentzumenen bidez) + interpretatu + antolatu

Hautematekoa kontzeptu jakin batekin lotzen da

4.3. Afektuzko prozesua Izaera kontutan hartu behar da Hautemateak pertsona osoa inplikatzen du

(ez soilik bere zentzumenak)

5. PERTZEPZIOAN ERAGINA DUTEN FAKTOREAK

5.1. Estimuluen eta zentzumenen ezaugarriak Bi jarrera ezberdinak

a. Jatorrizkoa defendatzen dutenak: faktore genetikoek dira pertz. eragina duten bakarrak

b. Enpiristak: hautemate-jardueran, ikastea oinarrizkoa da

Gaur egun bi jarrerak kontutan hartzen dira (oinarrizko gaitasunak + esperientzia / ikasitakoa)

5.2. PERTZEPZIO-EGOERAK ETA HARTZAILEAREN EZAUGARRIAK Hautemandako guztia pertzepzio-

egoeraren eraginpean dago “Pertsona aldez aurreko jarrerak eta esperientziak

baldintzatu egiten dute hautematen dena” (Allport 1995)

Adibidez: zoriontasuna, maitemintzea, porrota,... Pertzepzio-egoeran eragina duten faktoreak

Motibazioa (ad. Gose-egarri izatea...) Aginduak Ingurua Aurreikuspena Faktore kulturalak Emozioa Aurretiko esperientzia Bakoitzaren berezitasunak

6. PERTZEPZIOAREN PRINTZIPIOAK ETA LEGEAK

“Osotasuna parteen batura baino gehiago da” (Gestalt)

6.1. Estimuluen lege bateratzaileak Hurbiltasun legea: elkarrengandik hurbil dauden

antzeko elementuak irudi bakarra osatuko balute bezala hautemateko joera

Antzekotasunaren legea: antzekoak diren objetuak talde berekoak izango balira bezala hautemateko joera

Jarraitasunaren legea: norabide berean doazen elementuak irudi bera osatuko balute bezala hautemateko joera

Itxiduraren legea: osatzeke dagoen irudia osoa balitz bezala hautemateko joera

6.2. Irudi-hondoaren legea Zerbait hautematean eragiketa bat egiten dugu: irudia

eta hondoaren bereizketa (Rubin-en kopa)

6.3. Konstantzia Elementuen osagai gutxi mantentzen dira konstante

hautematerakoan: perspektibak, koloreak... Pertzepzioa Konstantziari esker gure zerebroak

egonkortasun bat ematen die gauzei. Bestela dena “berria” izango litzateke

6.4. Itxurazko mugimenduaBegien arteko gutxi gora beherako 6 zm.tako

distantziagatik, distantziak kontrolatzen ditugu. Mugimendua.

Tamainaren arabera: urrun – Txikia Superposizioa: urrun – Tapatua Testura: urrun – Nahastua Altura: urrun – Altuago Mugimendua: urrun - Geldiago mugitu Lineala: urrun - Paralelak gerturatzen Argitasuna: urrun - Ilunena

7. PERTZEPZIOAREN NAHASTEAK

7.1. Haluzinazioak Objeturik gabeko existitzen ez denaren pertzepzioa da (ahotsak entzun, irudiak ikusi...)

7.2. Haluzinosiak Haluzinazioen antzekoa baina pertsona honetaz

konturatu egiten da

7.3. Ilusioak Hautemandako objetua distortsionatuta hautematen da Ilusio geometrikoak, anbiguoak, paradoxikoak...