PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi...

12
ATLETISMOA CARLOS TOBALINA EZ DA PASATU FINALERA R URREZKO DOLUMINAK Amagoia Iban Laino S ilver Cloud. Sei izarre- ko transatlantiko bat. 296 pertsonaren etxe Rioko Jokoak bukatu bitartean. Ameriketako Estatu Batuetako saskibaloi jokalarien eta bestelako ordezkarien luxuz- ko lainoa. 7,62 milimetroko fusil balak geldiarazteko gauza den polikarbonatozko mintzez ingu- ratuta. Aberastasunaren ikur eta aberatsen beldurren ispilu. Olin- piar egoitzan geratu diren kirola- riekiko errespetu faltatzat har daitekeen harro keinua. Lainoak zeharkatzeko zila- rrezko abioi batean harrapatu ditu Rioko Poliziak Gunnar Bentz eta Jack Conger igerilari estatubatuarrak. Eserlekuetatik jaikitzeko eta Brasilen gelditzeko agindu diete. Beste biri ere, Jimmy Feigeni eta Ryan Lochte- ri, ez alde egiteko esan diete. Az- ken hori AEBetan da dagoeneko, ordea. Beste hirurak, berriz, Rion. Gezurretan harrapatu di- tuztelako. Irten dira larunbatean parrandara, berotu dute mutu- rra, egin dituzte txikizioak gaso- lindegi bateko komunean, saiatu dira eragindako kalteak ez or- daintzen bertako zaindariak pis- tola erakutsi dien arte, eta peliku- la bat asmatu dute beren burua zuritzeko, nonahi zernahi egin dezakeela uste duenaren lasaita- sunez: taxi batean zetozela, poli- ziaz jantzitako hainbat gizonek geldiarazi eta lapurreta egin zie- tela. Gezurrari eutsi ezin, ordea, eta bertsio kontrajarriak eman dituzte azkenean. Ate bat puskatzea ez da hain- besterako, esango didazue. Arra- zoiarekin, gainera. Merke daukat gaur justizia poetiko kiloa, ordea, eta onartu beharra daukat: plazer txikia sortzen dit Hollywoodeko zinema industriak hamaika aldiz besteri jokarazitako gaizkile role- an yanki gezurtero batzuk ikus- teak. Are gehiago, harrokeriaz Rioko Jokoen antolakuntza, az- piegiturak eta segurtasuna eten- gabe auzitan jartzen aritu dire- nen olatua baliatzen saiatu dire- lako. Doluminak. Merke-zurrekoak. Lainotarrei. BERRIAOSTIRALA, 2016KO ABUZTUAREN 19A LUKAS COCH / EFE 2. ORRIALDEA 4. ORRIALDEA PAREAK BAI, URREZKOAK 100 METROKOAN EGIN BEZALA, 200 METROKOAN ERE NAGUSITU DA ELAINE THOMPSON JAMAIKARRA 6. ORRIALDEA PIRAGUISMOA IÑIGO PEÑAK GAUR DAUKA ESTREINAKOA

Transcript of PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi...

Page 1: PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela, baina kazetariari bostekoa eman dionean bazen han indarra.

ATLETISMOACARLOS TOBALINA EZDA PASATU FINALERA

RURREZKODOLUMINAKAmagoia Iban

Laino

Silver Cloud. Sei izarre-ko transatlantiko bat.296 pertsonaren etxeRioko Jokoak bukatu

bitartean. Ameriketako EstatuBatuetako saskibaloi jokalarieneta bestelako ordezkarien luxuz-ko lainoa. 7,62 milimetroko fusilbalak geldiarazteko gauza denpolikarbonatozko mintzez ingu-ratuta. Aberastasunaren ikur etaaberatsen beldurren ispilu. Olin-piar egoitzan geratu diren kirola-riekiko errespetu faltatzat hardaitekeen harro keinua.

Lainoak zeharkatzeko zila-rrezko abioi batean harrapatuditu Rioko Poliziak GunnarBentz eta Jack Conger igerilariestatubatuarrak. Eserlekuetatikjaikitzeko eta Brasilen gelditzekoagindu diete. Beste biri ere,Jimmy Feigeni eta Ryan Lochte-ri, ez alde egiteko esan diete. Az-ken hori AEBetan da dagoeneko,ordea. Beste hirurak, berriz,Rion. Gezurretan harrapatu di-tuztelako. Irten dira larunbateanparrandara, berotu dute mutu-rra, egin dituzte txikizioak gaso-

lindegi bateko komunean, saiatudira eragindako kalteak ez or-daintzen bertako zaindariak pis-tola erakutsi dien arte, eta peliku-la bat asmatu dute beren buruazuritzeko, nonahi zernahi egindezakeela uste duenaren lasaita-sunez: taxi batean zetozela, poli-ziaz jantzitako hainbat gizonekgeldiarazi eta lapurreta egin zie-tela. Gezurrari eutsi ezin, ordea,eta bertsio kontrajarriak emandituzte azkenean.

Ate bat puskatzea ez da hain-besterako, esango didazue. Arra-

zoiarekin, gainera. Merke daukatgaur justizia poetiko kiloa, ordea,eta onartu beharra daukat: plazertxikia sortzen dit Hollywoodekozinema industriak hamaika aldizbesteri jokarazitako gaizkile role-an yanki gezurtero batzuk ikus-teak. Are gehiago, harrokeriazRioko Jokoen antolakuntza, az-piegiturak eta segurtasuna eten-gabe auzitan jartzen aritu dire-nen olatua baliatzen saiatu dire-lako.

Doluminak. Merke-zurrekoak.Lainotarrei.

BERRIA OSTIRALA, 2016KO ABUZTUAREN 19A

LU

KA

S C

OC

H /

EF

E2. ORRIALDEA 4. ORRIALDEA

PAREAK BAI,URREZKOAK100 METROKOAN EGIN BEZALA, 200 METROKOAN ERE NAGUSITU DA ELAINE THOMPSON JAMAIKARRA

6. ORRIALDEA

PIRAGUISMOAIÑIGO PEÑAK GAURDAUKA ESTREINAKOA

Page 2: PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela, baina kazetariari bostekoa eman dionean bazen han indarra.

Enekoitz Telleria Rio de JaneiroBerriemaile berezia

Barruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela,baina kazetariaribostekoa eman

dionean bazen han indarra. Besoadardarka uzterainokoa bai. Izer-ditan dator. Bizarra mototx bate-an du bilduta. Bisera soinean. Ka-zetari bakarra du zain gune mis-toan, BERRIAkoa. Eta ez da errazahorrelakoetan kirolariaren aldar-tea zein izango den jakitea. Pisujaurtiketako finaletik kanporagelditu da Carlos Tobalina. Finalhandian tokia egitea zen bere hel-burua. Hamabik zuten horretara-

ko aukera, eta hamazazpigarrengelditu da bera. Ez du lortu. «Zermoduz zaude?», aurreneko gal-dera, erreparoz bezala. «Ni? Osoondo, benetan, ez daukat senti-pen txarrik e! Galdetu dezakezulasai nahi duzunari buruz», diobizkaitarrak. Ohiko patxadaz etaohiko goxotasunez. Irribarrez.

Hiru aukera zituen jaurtitzailebakoitzak finalerako urratsa egi-teko. Tobalinak 19,98 metrokojaurtiketa egin zuen lehenengoa,19,81 metrokoa bigarrena, eta ezzen balekoa izan hirugarrena.Aurrenekoak eman behar zionaukera ematekotan, baina hasie-ratik ikusi zen ez zela nahikoaizango. Sekulako maila izan zuensailkatzeko probak atzo.

Horixe nabarmendu zuen To-balinak berak, gune mistoan:«Historiako finalik garestieneta-koa» izan dela Rioko Olinpiar Jo-koetakoa. «Aurreneko jaurtiketa19,98koa izan da, eta horrekingelditu naiz. Gustura noa irudi-tzen zaidako ez dudala ezer utzibarruan. Azkenera arte saiatu etaborrokatu naiz. Ez da posibleizan. Egia da historiako finalik ga-restienetakoa izan dela. Nik ez duthorrelako besterik gogoratzen.20,40koan egon da aurrera egite-ko langa! Nik BERRIAri esan nion20,30ekoan egon zitekeela, bainagaur goizean nire entrenatzailea-rekin egon naiz, eta 20,10ekoare-kin ere aurrera egiteko moduaegongo zelakoan geunden».

Ez zuten asmatu, ez. Lehen ha-mabiak 20,40ko langan edo lan-gatik gora, eta aurreneko biak21,00ekoa gaindituta, gainera:Ryan Crouser estatubatuarra(21,59) eta Tomas Walsh zeelan-daberritarra (21,03). Maila han-dia. «Jendea indartsu dagoen sei-nale da, eta hurrengo urteanhaiek bezain indartsu egoteko la-nean jarraitu beharko dugun sei-nale ere bai. Edo, nola ez, horrabegira jo eta su aritu beharko du-dan seinale [kazetariaren elasti-koari begiratu dio, Tokioko etxeorratzen irudia duen bat baitara-ma soinean]».

Sailkatzeko horrek izandakomailaren seinale, finaletik kanpo-ra gelditu direla Stephen Mozianigeriarra, German Lauro argen-tinarra, Michal Haratayk polonia-rra eta Tim Nedow kanadarra,besteak beste. Guztiak 21 metro-tik gorako marka dutenak, bainaJokoetako finalerako sailkatuezinda gelditu direnak. Bada zer-bait. Eta finalari begira Tobalinakere argi dio estatubatuarren etazeelandaberritarren arteko lehiaizango dela. Joe Kovacs eta RyanCrouser estatubatuarren arteaneta Tomas Walsh eta Jacko Gill ze-elandaberritarren artean.

Hortik ere atera du, ordea, on-dorio bat Tobalinak: ez direla ga-raiezinak. «Aurreneko Jokoakizan dira, eta konturatu naizlehiaketari dagokionez nazioar-teko beste lehiaketa bat dela hau.Ez naiz horregatik urduriago ari-tu. Konturatu naiz hemen ari di-renak ere gure pare daudela eta ezdirela garaiezinak. Horregatik erebanoa sentsazio onekin. Haueiaurre egiteko gogoz noa».

Tobalinak esan eta esna aritu daondo sentitu dela lehiaketa guz-tian. Entrenamenduetan ongi, etaolinpiar estadioan sartutakoanere ongi. «Nik sentipen onak izanditut hasieratik. Estadiora sartunaizenetik. Berotzen-eta ongi ari-tu naiz, probako aurreneko jaur-tiketetan ere ongi moldatu naiz,konfiantzaz. 20,10eko bat eginizan banu gusturago bueltatukonintzatekeela? Bada, bai. Bainaaurreneko Jokoak izateko,19,98koarekin ere gustura noa».

«Beldurra sartu ziguten»Lehiaketarekin gustura, eta olin-piar esperientziarekin are gustu-rago. «Olinpiar hiriko esperien-tzia bikaina izan da. Harrigarria.Egunero Paul Gasol, Rafa Nadal...eta horiekin egotea. Agurtzen zai-tuztela eta zurekin hitz egitekoprest daudela ikustea. Hezur-ha-ragizkoak direla ohartzea. Partidapare bat ikusteko aukera ere izandut, Lidia Valentinen brontzezkodomina ere zuzenean ikusinuen... Esan dezaket olinpiar es-perientzia bizi izan dudala».

Ez dutela izan inolako aitzakia-rik nabarmendu nahi izan du,«sekulako beldurra» sartu ziete-la, baina ez dela esandakotik ezergertatu. «Hiria berehala txukun-du zuten, entrenatzeko-eta izanditugun guneak bikain zaindutazeuden, nahi adina material izandugu... Alde horretatik ere osopositiboa izan da hau. Beldurrasartu ziguten galanta. Eta zika?Badaramatzat hogei bat ziztada,baina ez nago batere kezkatuta».

Carlos Tobalina pisu jaurtitzailea, atzo, hiru jaurtiketetako batean; nahikoa urruti gelditu zitzaion sailkapena. YOAN VALAT / EFE

Carlos Tobalina ezin izan da sailkatu pisu jaurtiketako finalerako.Hamazazpigarren bukatu du, 19,98 metroko jaurtiketa eginda.«Ez dut ezertxo ere utzi barruan, eta horregatik noa gustura».

PISUAREN ZAMA

BERRIA

Ostirala, 2016ko abuztuaren 19a2 b RIO16

Historiako finalikgarestienetakoa izan da.Nik ez dut gogoratzenhorrelakorik. 20,40koanegon da langa!»

«20,10eko bat egin izanbanu gusturago joangonintzatekeela? Bada, bai.Baina lehen Jokoak dira,eta 19,98koa ondo dago»Carlos TobalinaPisu jaurtitzailea

‘‘

d

ATLETISMOA

Page 3: PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela, baina kazetariari bostekoa eman dionean bazen han indarra.

«Nire Jokoaksaskibaloia dira,ez dut besteezertarako tarterik»

Txus Bidorreta b Espainiako selekziokobigarren entrenatzailea

Bideoak ikusi eta ikusi ari da igarotzen Olinpiar Jokoak,aurkariak aztertzen. Gustura ikusiko lituzke beste kirol ekitaldibatzuk, baina ez du astirik. «Hori seinale ona da», gogoratu du.

IMANOL MAGRO EIZMENDI

I. Magro Eizmendi Rio de JaneiroBerriemaile berezia

Tenerife ACB ligako taldea entre-natzen du denboraldi osoan, etaazken bi udak Espainiako selek-zioarekin egin ditu, Sergio Scario-lo entrenatzailearen laguntzailepostuan. Oso pozik dago Txus Bi-dorreta (Bilbo, 1966). Partida bi-kaina irabazi berri dute Frantzia-ren aurka, eta aldartean nabarizaio.

Maila honetako lehiaketa bate-

an, zer egiten du selekzio bate-

ko bigarren entrenatzaileak?

Pistan bi laguntzaile egoten gara,eta beste bi inguruan; bat hemen,Rion, eta bestea Madrilen, estatis-tikak lantzen dituena. Sergio Sca-riolorekin, bost gara guztira. Lanaoso banatuta dago. Erasoko pro-posamen orokorren ardura dutnik, eta unean uneko aukerenaeta txandakatzeak kontrolatzea-rena ere bai, indarrak kudeatze-

ko. Jaume Ponsarnauk, berriz,defentsaren ardura du. Funtziooso definituak ditugu.Urte osoan ugazaba eta orain la-

guntzaile. Erraza al da hori?

Bai, pauso bat da ikasketa proze-suan. Maila honetako jokalariakentrenatzeko aukerarik ez dutizan, eta, niretzat, aurrerapausoada hau. Lehen entrenatzaile gisadudan esperientziagatik deitu di-date niri; beste norbaiti deitukozioten bestela, teknologia berriak

ni baino hobeto ezagutzen dituenbati. Scariolok erabaki azkarrakhartzeko gai den jendea nahi duinguruan, horretara ohituta da-goena. Batez ere bolada zailetan.Deitu ninduenean, aukera gisahartu nuen. Iaz, Europako txapel-dun izan ginen, eta, orain, Jokoakezagutzen ari naiz. Etengabe ikas-ten da Scarioloren alboan.Espainiak oso jokalari onak di-

tu. Horrelako multzo bat ia bere

kasa gobernatzen da.

Ez da egia. Kasuak daude. Bereonena emateko, taldeak tentsioabehar du, eta hori ez da autogestiokontu bat bakarrik. Lan kolektibohandia dago atzean, jokalari guz-tiena eta entrenatzaileena. Oso ezberdina al da selekzio ba-

ten eta talde baten arteko lana?

Ez. Scariolo oso entrenatzaile abe-ratsa da taktikoki, eta jokalariekdenbora asko daramate harekin.Berritasun horiek txertatzeko du-zun denbora da selekzioen eta tal-deen arteko alde handiena, he-men bi egun bakarrik dituzulako,eta, agian, behin bakarrik entrenaditzakezulako. Zuk nola bizi dituzu Jokoak?

Asko lan eginez, bideoak ikustenordu asko igaroz, eta aurkariarendefentsaren ahulguneak aurki-tzen saiatuz. Tarte gutxi dugu bes-te zerbait egiteko. Olinpiar hiriaondo dago, baina urrun dago, etaez da erraza hara iristea. Saskiba-loia baino ez dut ikusi nik. Bikainaizan zen Argentina-Brasil partida,emakumezkoen finalerdiak...Saskibaloia da dena. Nolakoak dira Olinpiar Jokoak?

Ilusio handia egiten zidan Jokoe-tara etortzeak. Kirolean gabiltzanguztiontzat ametsa da hau. Bu-ruan grabatuta daukat dominabanatzean jartzen duten musika-txoa. Oso motibagarria da barru-tik bizitzeko aukera izatea. Egiada eguneroko lanerako deseroso-agoa dela, normalean denak hotelbatean egoten garelako, eta, he-men, taldearen erdia olinpiar hi-rian eta beste erdia kanpoan da-goelako. Pentsa, 27 pertsonakomultzoa da gurea. Ez dut ukatukobeste ekitaldiren bat gustura iku-siko nukeela, atletismoa esatera-ko; baina ondo gabiltzanez, ez du-gu izan aukerarik. Seinale ona dabeste ezer ezin ikusi izana. Zerbaitek harritu al zaitu?

Jantokiak. Fabrika bat bezalakoada. Ikaragarri handia da, 24 orduzlanean, 12.000 pertsona han baz-kaltzen. Jokoak aurrera egin aha-la, hobetuz joan da jana. Eta ta-maina. Jokoak handiak dira, eta,hemen, elkarrekin daude kirolariguztiak. Kirolari profesional han-diek bat egiten dute ia afizionatudiren beste kirolari handiekin.

I. Magro Eizmendi Rio de JaneiroBerriemaile berezia

Ahazteko moduko eguna izanzen atzokoa Carlota Zigandaren-tzat. Datuak argigarriak dira: he-renegun, lehen jardunaldian, 67kolpe behar izan zituen ibilbideaosatzeko, hots, lau kolpe parrarenazpitik. Atzo, ordea, 72 kolpetanamaitu zuen lana, kolpe bat pa-rraren gainetik. Beraz, lehen bijardunaldiak jokatuta, 139 kolpedaramatza Larraintzarko (Nafa-rroa) golflariak, hiru kolpe parra-ren azpitik. Zazpi kolpera daukaorain liderra, Inbee Park hego ko-rearra (132 kolpe).

Eguneko lehen bi zuloak izanziren Zigandaren galbide. Aurre-nekoan, sei kolpe behar izan zi-tuen, bat parraren gainetik. Biga-rrenean, berriz, hondoa jo zuen.Parra baino lau kolpe gehiago be-har izan zituen, zortzi. Zorionez,bidea zuzendu zuen gero.

Carlota Zigandakegun oso txarraizan du, eta zazpikolpera du lehen postua

RIO16 b 3BERRIA

Ostirala, 2016ko abuztuaren 19a

I. Magro Eizmendi Rio de JaneiroBerriemaile berezia

Ez dago trantze samurrean Ain-hoa Murua. Triatleta zarauzta-rrak mina du ezker oineko azpial-dean, eta ez daki bihar Rio de Ja-neiron lehiatu ahal izango denedo ez. Iñigo Mujika haren medi-kuak azaldu duenez, Muruakegunak daramatza tratamen-duan, lesioak hobera egin dezan,baina emaitzak ez dira berehala-koak. Hala, Mujikak aitortu due-nez, Muruak berak hartuko duazken erabakia.

Kolpe handia litzateke zarauz-tarrarentzat azkenean Rion ari-tzeari uko egin behar izatea. Aregehiago, 36 urterekin, hauek lira-tekeelako ia ziur haren azkenOlinpiar Jokoak. Laugarrenak li-rateke jarraian, Atenasen, Peki-nen eta Londresen lehiatu ondo-ren. Duela lau urteko Jokoetakoadu bere emaitzarik onena, zazpi-garren postuan amaitu baitzuen.

Muruak mina duezker oinean, etaazken unera arteez du erabakikolehiatu ala ez

Page 4: PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela, baina kazetariari bostekoa eman dionean bazen han indarra.

4 b RIO16

I. Magro Eizmendi Rio de JaneiroBerriemaile berezia

Zumaiako etxekoleihoa ireki, etaibaia ikusten du.Beraz, derrigorarraunlari edopiraguista izan

behar. «Arrauna, agian, proba-tuko dut noizbait, baina, oraingo,urte asko gelditzen zaizkit pira-guismoan», argitu du. Zuzenbi-de ikasketak zintzilik ditu, bainaberriz ere serio hartzeko asmoadu. 1,94 metroko morroskoa daIñigo Peña (Zumaia, Gipuzkoa,1990) eta udan gozatu egiten duetxean, ibaia piraguaz betetaikusten duenean. Zumaia herriederra da, baina Rion ere gusturaari da, eta, dioenez, eremua osoondo dago.Hasteko, Rio; asko hitz egin da

uren kalitateaz. Zuen eremua

nola dago?

Aintzira oso-oso ondo dago, osogustura jardun gara, eta pistaikusgarria da benetan; haize gu-txi, eguzkia... Ez dugu arazorikizan. Bere garaian oso zikina ze-goela esan ziguten, alga askore-kin, baina guk garbi-garbi aurki-tu dugu.Sasoiz, zer-nola iritsi zarete Rio-

ra?

Oso ona izan da prestakuntzarenazken zatia. Ourensen [Galizia]egon gara azken hilabetean, etaoso ongi sentitu gara laurok ere.Lau urteotako emaitzarik onenakizan ditugu probetan, eta olinpiarzikloko aldirik onenean iritsi ga-ra. Ni ere ondo sentitzen naiz.

Itxaropentsu gatoz, oso motiba-tuta. Anbizioa zilegi da orduan? Zein

da helburu errealista bat?

Mundu mailan sei-zazpi K4 gau-de maila oso paretsuan, eta domi-nen lehia gure artean egongo da.Lehen bosten artean sartzea ondolegoke, baina helburua dominenborrokan sartzea litzateke. Auke-ra badugu; Munduko Kopa batirabazi genuen, domina atera ge-nuen Europako Txapelketan...Gaur eta bihar dena perfektu irte-tea da kontua. Anekdota ezaguna duzue zuek:

Munduko Kopa batean kontso-

lamendu finala jokatu, eta A fi-

nalekoa baino denbora hobea

egin zenuten.

Horrek erakusten du dagoen ore-ka. Munduko Kopa arraroa izanzen, dena gaizki atera zitzaigun:kale txarra, kanporaketa txarra,haize handia gure kalean... Amo-

rrua atera genuen, B finala irabazieta Australiak baino denbora ho-bea eginez. Gauzak ondo irtetenbadira, oso aurrean egongo gara.Finalean ez sartzea porrota litza-teke; gutxieneko eskakizuna horida. Gutxienez, diploma; eta hor-tik gora, edozer gauza.

Londresen gutxigatik gelditu zi-

nen kanpoan. Atera al duzu

arantza?

Oso gogorra izan zen. Apustuhandia egin genuen, ordu pila batsartu, eta hamarreneko gutxi ba-tzuengatik kanpoan gelditu nin-tzen. Bi-hiru hilabete nahiko go-gor izan nituen, baina berehalaeman nion buelta. Ikusi nuengaztea nintzela, 21 urte nituela,eta buru-belarri hasi nintzen la-nean Rio eta Tokiora begira. Piraguismoa gogorra dela jaki-

na da. Azaldu zure lanegun bat.

Astean sei egunez entrenatzengara; igandean, jai. Goiz eta arra-tsalde entrenatzen gara, dena daarrauna. Goizeko zortzietan has-ten gara, 50 minutu korrika.Gero, gosaldu eta 10:30ean ureta-ra. Bi orduko saioa. Bazkaldu,siesta, eta, arratsaldean, ordubeteedo ordu eta erdiko beste saio bat.Eta, eguna bukatzeko, 19:30 alde-

ra, ordubete edo ordu etaerdiko gimnasio saio batpisuekin. Ez duzu beste ezer egite-

ko denborarik.

Egia esan, ez. Baina urtegarrantzitsuetan, olinpiarurteetan esaterako, bada-kigu arreta guztia jarri be-har dugula entrenamen-duetan. Jokoetara oso jen-

de gutxi joaten da, eta, han egonnahi baduzu, maila horretan en-trenatu behar duzu Merezi al du?

Bai, bai. Nire txikitako ametsa daOlinpiar Jokoetarako sailkatzea.Gero, goraka egin ahala, gertuagoikusten duzu, eta behin sailkatu-

ta, ametsa da. Oso jende gutxik duhalako zerbait bizitzeko aukera. Zu piraguismotik bizi zara.

Bai. Zorionez, azken urteetan fi-naletan sartu gara, zortzi onenenartean, eta hor goian zauden bi-tartean diru laguntzak onak dira.18 urte bete nituenetik BATenegon naiz, azken lau urteetanADOan. Dirua ez da arazo izan,eta nahi beste entrenatzeko auke-ra izan dut. Abantaila da hori.Urte osoa etxetik kanpo.

Joan eta etorri ibiltzen naiz. Gureentrenamendu tokia Madrilendago, baina asko mugitzen garabaldintza onen bila. Neguan Sevi-llan egon ginen, Sierra Nevadanere bai apirilean, eta azken zatiaGalizian egin genuen.Ez diozu inoiz nazka hartu pira-

guismoari? 25 urterekin, hain

esklaboa...

Baina niri pila bat gustatzen zaitegiten dudana. Pozik esnatzennaiz, entrenatzera noalako. Zo-riontsu. Azken finean, piraguis-moa txiki-txikitatik gustatu izan

zait, eta orain lan gisa bizi dut,baina gustatzen zaidan hori egi-ten ari naiz. Zoriontsua naiz du-dan bizi erritmoarekin. Gorputzaegurtzea gustuko dut, entrena-tzea...K4an egiten duzu arraun. Nola

moldatzen zarete laukotean?

Egun osoa egiten duzue elkarre-

kin.

[Barrez] Egia esan, ia egun osoaegiten dugu elkarrekin. Bakoi-tzak bere bizitza egiten du, bainaazken lau urteotan ia ez gara ba-nandu, oporrak eta etxera gato-zen egun solte horiek kenduta.Eta zortea dugu. Laurok oso ez-berdinak gara, baina harremanoso ona dugu. Talde polita egitendugu, elkarri laguntzeko prest.Familia bat zarete.

Bai, hala da, familia moduko bat,laurok eta entrenatzailea. Bat ondo ez dagoenean, beste-

ek ere nabarituko dute.

Bolada txarrak izan ditudanetan,besteak laguntzeko prest egonizan dira, eta entrenatzailea ere

Iñigo Peña, irribarretsu,

Zumaian, Olinpiar

Jokoetara abiatu baino

egun gutxi lehenago.

GORKA RUBIO / ARGAZKI PRESS

Iñigo Peña«Pozik esnatzennaiz, entrenatzeranoalako»Espainiako K4 ontzian atzean doana da, eta talde guztiailusioz gainezka iritsi da Riora. Ez da ezkutatu: «Guremailan jarduten badugu, dominen lehian egongo gara».

«Lau urteotako emaitzarikonenak izan ditugu probetan,eta olinpiar ziklokoaldirik onenean iritsi gara»

«Oreka handia dago, bainaporrota litzateke finaleanez sartzea. Gutxienez, diploma;eta, hortik gora, edozer gauza»

K4, 1.OOO METRO

Hamalau ontzik hartuko dute

parte, bi multzotan banatuta.

Sailkatze faseko multzo bakoi-

tzeko lehen sailkatuak finalera

igaroko dira. Beste hamabi

ontziek seina ontziko bina fi-

nalerdi jokatuko dituzte, eta fi-

nalerdi bakoitzeko hiru one-

nak igaroko dira finalera. Bihar

jokatuko dute finala, zortzi on-

tzirekin. Beste sei ontziek B fi-

nala jokatuko dute.

Sailkatze fasea (Gaur).

Lehen multzoa (14:51): Bra-

sil, Alemania, Australia, Eslo-

vakia, Portugal, Kazakhstan

eta Frantzia.

Bigarren multzoa (14:59):

Italia, Errusia, Txekia, Hunga-

ria, Espainia, Argentina

eta Serbia.

Finalerdiak (15:51

eta 15:59). Seina ontzi.

Finalak (Bihar).

B finala (15:04). 9. eta 14. ar-

teko postuak.

A finala (15:12). Dominak

eta diplomak.

Page 5: PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela, baina kazetariari bostekoa eman dionean bazen han indarra.

RIO16 b 5 BERRIA

Ostirala, 2016ko abuztuaren 19a

bai. Oso lan ona egin du alde ho-rretatik, laurok elkar zaindu de-zagun. Haserretzen zaretenean ez da,

bada, gozoa izango.

Haserreak izaten ditugu, ez pen-tsa. Bota beharrekoak bota, gau-zak argitu, eta, azkenean, barretxiki batekin konpontzen ditugu. Rolen bat ba al duzu ontzian?

Besteek esan beharko lukete hori.Ni serioa naizela diote, eta txapel-ketetan lider gisa jokatzen duda-la, aldi gogorretan pauso bat au-rrera ematen dudala.Zu atzean joaten zara ontzian.

Alde handia al dago postu bate-

tik bestera?

Aldea badago, baina ez hainbeste.Edozein postutan joan ahal izan-go genuke egokitze prozesu bate-kin. Entrenatzaileak berehalaikusi zuen nork joan behar zuennon, eta perfekzionatuz joangara. Ni laugarren postuan joatennaiz, K4ko motorra banintz beza-la. Nik indarra sartu behar dut le-hen metrotik azken metrotara.

Asto lanak, alegia?

Bai, asto lanak! Aurrenekoak, adi-bidez, erritmoa markatzen du. Bi-garrenak, lehen zatian asko la-guntzen du; irteeran eta lehen 500metroetan. Hirugarrena, berriz,iraupen handikoa da, ahal aerobi-ko handia du; haren indarra osoondo datorkigu azken zatian.Konpenetrazioa nola lantzen

da? Ba al da ariketa berezirik?

Orduak. Orduak eta orduak sar-tzea. Entrenatzearen poderiozlortzen da hori. Guk zortea izangenuen: elkarrekin entrenatu gi-nen lehen aldian proba bat egin,eta denbora ona lortu genuen.Hasiera puntu oso ona izan zenproba hura.Jokoetan zerbaitek sortzen al

dizu ilusio berezirik?

Olinpiar hiriak sortzen zidan,beste kirolari batzuk ikusteak,jantokiak... Baina han bi egun ba-karrik egin genituen. Ordu etaerdi behar genuen Lagoara joate-ko, eta horrela ezinezkoa zen en-trenatzea.

I. Magro Eizmendi Rio de JaneiroBerriemaile berezia

Iñigo Peñak iazko abuztuaren25az geroztik daki gaur OlinpiarJokoetan arraun egingo zuela,1.000 metroko K4ko proban. Zu-maiarra seigarren izan zen Mun-duko Txapelketan, eta orduansailkatu zen, Javier Hernanz, Ro-drigo Germade eta Oscar Carrera-rekin batera; hirukote hori izangodu gaur alboan. Alboan bainogehiago, aurrean. Ordukoan sei-garren izan ziren, Jokoetan diplo-ma emango liekeen postua; bainaPeñak dioenez, azken lau urteo-tako sasoirik onenean iritsikodira.

Hamalau ontzik hartuko duteparte Jokoetan, eta gaur jokatukodute sailkatze fasea, bi txandatan

(14:51). Txanda bakoitzeko lehensailkatua finalerako sailkatukoda, eta beste hamabiek seina on-tziko bi finalerdi jokatuko dituzte,gaur bertan (15:51). Finalerdi ba-koitzeko lehen hiru sailkatuakigaroko dira biharko finalera(15:12). Guztira, zortzi ontzi lehia-tuko dira finalean. Alemania,

Australia, Eslovakia eta Txekiadira podiumean sartzeko faboritonagusiak, baina ez bakarrak,lehia oso estu baitago. Iñigo Peña-ren txandan Italia, Errusia, Txe-kia, Hungaria, Argentina eta Ser-bia ariko dira Espainiarekin bate-

ra. Proba Rioren bihotzean joka-tuko da, Rodrigo de Freitas la-kuan.

1.000 metroko K4koa piraguis-moko proba garrantzitsueneta-koa da, eta tradizio handiko he-rrialdeek kontu handiz zaintzenduten proba hori. K4ko ontziak 11metro luze ditu eta 30 kilo pisa-

tzen du. Munduko marka2.46,724 minutu da, Txe-kiak iaz Errusian lorturi-koa. 2012an, Australia izanzen olinpiar txapelduna,eta, haren aurretik, Bielo-

rrusiak, eta Hungariak eta Ale-maniak birritan irabazi zutenurrea. Egungo munduko txapel-duna, berriz, Eslovakia da, Hun-garia eta Txekiaren aurretik. Pro-ba klasiko bat da: 1964az geroztikdago olinpiar egitarauan.

Sailkapena eta finalerdiak gaurjokatuko dituzte, eta finala bihar

Tradizio handiko herrialdeekkontu handiz zaintzen dute1.000 metroko K4ko proba,piraguismoan sonatuenetakoa

IzaskunAranbururendiplomak

RHamasei urtek pasatu be-

har izan dute ur lasaieta-

ko euskal piraguista bat Olin-

piar Jokoetan berriro lehia da-

din. Iñigo Peñak Izaskun

Aranbururi (Donostia, 1975) har-

tuko dio lekukoa. Donostiarra

bi Olinpiar Jokotan aritu zen:

1996an, Atlantan (AEB), eta

2000n, Sydneyn (Australia). Lan

txukuna egin zuen bietan, fina-

lerako sailkatu eta olinpiar di-

ploma eskuratuta. Atlantan, K2

eta K4 500 metrokoan parte

hartu zuen, eta bietan seigarren

postuan sailkatu zen. Sydneyn,

berriz, K4 500 metrokoan baka-

rrik aritu zen, eta zortzigarren

izan zen. Olinpiar Jokoetatik

kanpo, Aranburuk emaitza bi-

kainak lortu zituen bere garai-

pen zerrendan: hamahiru domi-

na irabazi zituen Europako eta

Munduko Txapelketetan, tarte-

an urrezko bi, 1997ko Munduko

Txapelketan, K2 200 metroko-

an, eta 1999ko Europako Txa-

pelketan, K2 500 metrokoan.

Page 6: PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela, baina kazetariari bostekoa eman dionean bazen han indarra.

6 b RIO16BERRIA

Ostirala, 20116ko abuztuaren 19a RIO16 b 7

Julen Etxeberria

Zaila da sinestenreggae-a bezala-ko musika errit-mo pausatu batsortu zen he-rrialde bera iza-

tea aldi berean atleta azkarrenenfabrikarik errentagarriena. Baina

horrelakoa da Jamaika atletismo-ari dagokionez, bikain olioztatu-tako makina, katebegirik falta ezduen katea.

Elaine Thompson da fabrikaagorrezin horrek eman duen az-keneko harribitxia. Thompsonekhistoria egin du jada Rio de Janei-roko Olinpiar Jokoetan, abiadu-rako bi proba nagusietan nagusi-

tuta, 100 eta 200 metrokoetan,hain zuzen. Zuzengunearen las-terketa joan zen igande goizalde-an irabazi zuen, eta bihurgunea-ren proba atzo goizaldean. Harenaurretik, sei emakumezko baka-rrik gailendu ziren bi proba horie-tan ekitaldi berean: Fanny Blan-kers-Koen herbeheretarra (Lon-dresen, 1948an), Renate Stecher

alemaniarra (Munichen, 1972an),Marjorie Jackson eta Betty Cuth-bert australiarrak (Helsinkin,1952an, eta Melbournen, 1956an)eta Wilma Rudolph eta FlorenceGriffith estatubatuarrak (Erro-man, 1960an, eta Seulen, 1988an).Aspaldiko lorpenak dira horiekguztiak. Griffithena dago gertuendenboran, eta dagoeneko 28 urtejoan dira.

Thompsonek irabazitako bi do-minen artean bada alderik. 100metrokoan, hura zen faborito na-gusia urrea eskuratzeko. Inork ezzuen hark baino azkarrago korriegin denboraldi honetan (10,70).Marka bikaina da, eta historikoa.Hiru atleta bakarrik ditu aurretikinoizko denbora onenen sailka-penean, estatubatuarrak guztiak:Griffith (10,49), Carmelita Jeter(10,64) eta Marion Jones (10,65).Hala ere, finalaren atarian ez zen

berea bolo-bolo zebilen izena,Shelly-Ann Fraser-Prycerenabaizik. Ez zen gutxiagorako, ha-ren herrikideak handia egin zeza-keen Rion, hirugarren aldiz ja-rraian olinpiar urrea irabazita.

Lasterketa hasi bezain laster,ordea, agerian geratu zen Fraser-Prycek ez zuela bere asmoa bete-ko. Thompsonek hartu zion leku-koa, marka bikaina lortuta (9,71).Griffithek ez beste, inork ez duhorren azkar korri egin olinpiarfinal batean, eta Riokoa 21. finalaizan da. Tori Bowie estatubatua-rra sailkatu zen haren atzetik(10,83), eta azken bi ekitaldietakotxapeldunak hirugarren postua-rekin konformatu behar izanzuen (10,86).

Hasi eta bukatu, aurreanAtzo, ordea, Thompson ez zen fa-boritoa. Agerikoa zen urretik ger-

tu egon zitekeela, baina agerikoazen, halaber, 100 metrokoan bai-no aurkari arriskutsuagoak izan-go zituela, bat guztien artean,Dafne Schippers herbeheretarra,egungo munduko txapelduna,eta atzo arte urteko marka onenazuena (21,93). 200 metrokoanThompson urrerik gabe utzitakoada Schippers. Iaz egin zuen, Pe-kingo Munduko Txapelketan,lasterketako azken metroetan.Herbeheretarrak, gainera, amo-rru asko zuen pilatuta, 100 me-trokoan espero baino makalagoaritu ondoren —bosgarren izanzen—.

Pekinen gertatutakoa oso go-goan izango zuten atzo biek alabiek, lehen 150 metroak orduko-aren errepikapen hutsa izan bai-tziren: Thompson bikain irtenzen, eta oso aurrean iritsi zen zu-zengunera. Eta Txinan egin beza-

KATEAK EZ DAUKA ETENIK

Elaine Thompson jamaikarra

eta Dafne Schippers herbeheretarra,

ahalegin betean, atzo, 200 metrokoen

finalean. YOAN VALAT / EFE

100 metrokoan egin bezala, 200 metrokoan ere nagusituda Elaine Thompson jamaikarra. Florence Griffithestatubatuarra izan zen azkena hori egiten, Seulen, duela 28 urte. Thompsonen garaipenak agerian utzi du Jamaikaren nagusitasuna abiadura probetan, eta atleta bikainak emateko daukan gaitasun harrigarria.

AEBek zazpi dominairabazi dituzte,tartean urrezko hiru

RAEBentzat egun bikaina

izan zen atzokoa. Izan ere,

jokoan zeuden hamabi domine-

tatik zazpi eskuratu zituzten, er-

dia baino gehiago; tartean,

urrezko hiru. Estatubatuarren

nagusitasunak 100 metroko he-

sidunean jo zuen goia, herrialde

horretako hiru atletak igo bai-

tziren podiumera: Brianna Ro-

llinsentzat izan zen urrezko do-

mina (12,48), Nia Alirentzat zila-

rrezkoa (12,59) eta Kristi

Castlinentzat brontzezkoa

(12,61). Urrezko lehen domina

du Rollinsek Olinpiar Jokoetan.

Luzera jauzian ere AEBetako

atletak nagusitu ziren. Tianna

Bartoletta igo zen podiumeko

koska gorenera (7,17 metro) eta

Brittney Reese bigarrenera (7,15

metro). Bartolettak lehen urrea

du luzera jauzian Olinpiar Joko-

etan, Londresen 4x100 metro

txandakakoan nagusitu bai-

tzen. Ivana Spanovic serbiarra

izan zen atzo hirugarren (7,08

metro). Final horretan lehiatu

zen Rion ari den Errusiako atle-

ta bakarra, Daria Klixina, baina

oso urrun izan zuen garaipena.

Bederatzigarren postuan sail-

katu zen, 6,63 metrorekin.

400 metroko hesidunean, az-

kenik, Kerron Clement estatu-

batuarrak ere aurreneko aldiz

jantzi zuen urrezko domina

Olinpiar Jokoetan, 47,73ko den-

borarekin. Oso gertu izan zuen

Boniface Mucheru Tumuti ken-

yarra (47,78), bigarren postuan.

Yasmani Copello turkiarra izan

zen hirugarren (47,92).

NORTASUN AGIRIA

Izena: Almaz Ayana.

Jaioterria: Benishangul-Gumaz

(Etiopia).

Jaioteguna: 1991ko azaroaren

21a.

Altuera: 1,66 metro.

Pisua: 47 kilo.

Probak: 3.000, 5.000 eta 10.000

metrokoak.

Marka onenak: 3.000 metrokoa

(8.22,22), 5.000 metrokoa

(14.12,59; inoizko bigarren one-

na) eta 10.000 metrokoa

(29.17,45; munduko marka).

Garaipen zerrenda: 5.000 me-

trokoan, brontzeko domina

2013ko Moskuko Munduko Txa-

pelketan, urrezko domina 2014ko

Marrakecheko Afrikako Txapel-

ketan eta urrezko domina

2015eko Pekingo Munduko Txa-

pelketan; eta 10.000 metrokoan,

urrezko domina Rioko Olinpiar

Jokoetan.

d

ATLETISMOAd

ATLETISMOA

J. Etxeberria

Iraupen lasterketa bateaninork aspaldian emanda-ko erakustaldirik han-diena eman zuen AlmazAyanak joan zen ostirale-

an. 24 urteko atleta etiopiarrakurrezko domina irabazi zuen10.000 metrokoan, baina garai-pena lortzea baino ikusgarriagoaizan zen modua. Kronometroatxikitu zuen. 29.17,45ko markaegin zuen helmugan, hots, ha-malau segundo hobetu zuenmunduko marka (29.31,78).

Ez zen nolanahiko mundukomarka ondu zuena. Batetik, as-paldikoa zen, duela 23 urtekoa.Bestetik, indarrean zeuden sus-magarrienetako bat zen. Zerga-tik? Ma Junren Txinako entrena-tzaile polemikoak zuzendutakoatleta batek egin zuelako, WangJunxiak, hain zuzen. Dortokenodola eta entrenamendu sistemamilitarra aipatuz arrazoitu zuenbere kirolarien arrakasta Junre-nek, baina handik denbora bate-ra haren aginduetara zeudenhainbat atletak positibo emanzuten. Ordurako erretiratua ze-goen Wang Junxia, eta, beraz,haren marka bere horretan utzizuten. Ezinezkoa zirudien inorkmarka hori hobetzea, baina Aya-nak ezinezkoa zirudiena lortudu. Eta erne, 10.000 metroko ba-tean parte hartu zuen bigarrenaldian. Ikusgarria.

Sinesten zaila dirudien arren,10.000 metrokoan baino hobetomoldatzen da etiopiarra 5.000metrokoan. Egungo mundukotxapelduna da, eta, aurten, inorkez du hark baino azkarrago korriegin (14.12,59). Ez korri egin, eztagerturatu ere. Viola Jelagat Kibi-wot kenyarra da harengandikgertuen ibili dena, baina hama-zazpi segundora, mundu bat. Ez

da harritzekoa, Ayanak ekaine-an Erroman lortutako marka ho-ri baita inoizko marka onenetanbigarrena, Tirunesh Dibaba he-rrikidearen markatik segundoeta erdira (14.11,15).

Halako aurkezpen txartelare-kin, ez da harritzekoa hura iza-tea bihar goizaldean (02:40)5.000 metrokoan urrea irabaz-teko faborito bakarra. Zalantzabakarra da ea gai izango den kro-nometroari beste astindu batemateko. Sasoiari eusten badio,txikitu egin dezake Dibaba han-diaren marka. Eta Dibaba aipa-tuta, ikasleak maisua berdin de-zake, ekitaldi berean 5.000 eta10.000 metrokoetan nagusituta.Dibabak Pekinen lortu zuen,2008an. Londresen, berriz,10.000 metrokoa irabazi bai, bai-na 5.000 metrokoan brontzea-rekin konformatu behar izanzuen. Baina Dibaba iragana da,eta Ayana, etorkizuna.

AYANAK HANDIAEGIN NAHI DU BERRIZ

la, orduan hasi zitzaion aldea ja-ten Schippers. Bazirudien berrizere egingo zuela, atzetik aurreraeginda irabazi. Oraingoan, ordea,jamaikarrak gorde zuen indar

pixka bat azken metroe-tarako, eta, horri esker,lortu zuen garaipena.21,78 izan zen bere denbo-ra, bere marka onena, sa-soiko onena. Hamar ehu-nen mantsoagoa izan zenherbeheretarra (21,88).Haiengandik oso urrutiiritsi zen Bowie (22,13),100 metrokoan egin beza-la, hirugarren postuan.

«Nire eskolako leloakhauxe dio: utz argiari dis-tira egin dezan. Eta horixeegin dut nik, utzi egin diotnire argiari distira egin de-zan. Hala ere, ezustekoada hemen egiten ari nai-zena, urte hasieran lesiolarria izan nuelako. Bainahalakoei aurre egin beharzaie, eta nik egin diot. Go-gorra izan da Dafne —Daf-ne Schippers— mendeanhartzea, baina borrokalaribat naiz». Horra Thomp-sonen aitormena laster-keta amaitu berritan.

Eta arrazoi du jamaika-rrak, haren argiak distiraegin du, inoiz ez bezala.Argi hori itzalita egon bai-

tzen urte askoan, duela hiru urtePaul Francis entrenatzaileak, Ste-ve Francis entrenatzaile ospe-tsuaren anaiak bere ardurapeanhartu zuenetik. Ordutik sekulakojauzia eman du. Lana eta lana.Horixe izan da hobekuntza ho-rren sekretua. Asko du hobetzekooraindik, baina 24 urterekin, oi-narri bikaina du, eta etorkizunoparoa. Hasteko, izar moduan jo-ango da Riotik, ondo bidean, ira-bazitako bi urrei 4x100 metrokotxandakakoena gehituko dielako—atzo jokatutako lehen kanpora-ketan Jamaikak egin zuen denbo-rarik onena—. Hiru urre lortuzgero, taldetxo are txikiago batekokide izango litzateke, Blankers-Koen Cuthbert, Rudolph eta Grif-fithekin batera. Ia ezer.

NORTASUN AGIRIA

Izena: Elaine Thompson.

Jaioterria: Manchester (Ja-

maika).

Jaioteguna: 1992ko ekaina-

ren 28a.

Altuera: 1,67 metro.

Pisua: 57 kilo.

Probak: 60, 100 eta 200 me-

trokoak.

Marka onenak: 60 metrokoa

(7.04), 100 metrokoa (10,70)

eta 200 metrokoa (21,66).

Garaipen zerrenda: 60 me-

trokoan, brontzezko domina

aurtengo Portlandeko pista

estaliko Munduko Txapelke-

tan; 100 metrokoan, urrezko

domina Rioko Olinpiar Jokoe-

tan; eta 200 metrokoan,

urrezko domina Rioko Olin-

piar Jokoetan eta zilarrezko

domina iazko Pekingo Mun-

duko Txapelketan; 4x100 me-

tro txandakakoan, urrezko

domina iazko Pekingo Mun-

duko Txapelketan.

Almaz Ayana, 10.000 metroko finalean, joan zen ostiralean. SRDJAN SUKI / EFE

Page 7: PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela, baina kazetariari bostekoa eman dionean bazen han indarra.

6 b RIO16BERRIA

Ostirala, 20116ko abuztuaren 19a RIO16 b 7

Julen Etxeberria

Zaila da sinestenreggae-a bezala-ko musika errit-mo pausatu batsortu zen he-rrialde bera iza-

tea aldi berean atleta azkarrenenfabrikarik errentagarriena. Baina

horrelakoa da Jamaika atletismo-ari dagokionez, bikain olioztatu-tako makina, katebegirik falta ezduen katea.

Elaine Thompson da fabrikaagorrezin horrek eman duen az-keneko harribitxia. Thompsonekhistoria egin du jada Rio de Janei-roko Olinpiar Jokoetan, abiadu-rako bi proba nagusietan nagusi-

tuta, 100 eta 200 metrokoetan,hain zuzen. Zuzengunearen las-terketa joan zen igande goizalde-an irabazi zuen, eta bihurgunea-ren proba atzo goizaldean. Harenaurretik, sei emakumezko baka-rrik gailendu ziren bi proba horie-tan ekitaldi berean: Fanny Blan-kers-Koen herbeheretarra (Lon-dresen, 1948an), Renate Stecher

alemaniarra (Munichen, 1972an),Marjorie Jackson eta Betty Cuth-bert australiarrak (Helsinkin,1952an, eta Melbournen, 1956an)eta Wilma Rudolph eta FlorenceGriffith estatubatuarrak (Erro-man, 1960an, eta Seulen, 1988an).Aspaldiko lorpenak dira horiekguztiak. Griffithena dago gertuendenboran, eta dagoeneko 28 urtejoan dira.

Thompsonek irabazitako bi do-minen artean bada alderik. 100metrokoan, hura zen faborito na-gusia urrea eskuratzeko. Inork ezzuen hark baino azkarrago korriegin denboraldi honetan (10,70).Marka bikaina da, eta historikoa.Hiru atleta bakarrik ditu aurretikinoizko denbora onenen sailka-penean, estatubatuarrak guztiak:Griffith (10,49), Carmelita Jeter(10,64) eta Marion Jones (10,65).Hala ere, finalaren atarian ez zen

berea bolo-bolo zebilen izena,Shelly-Ann Fraser-Prycerenabaizik. Ez zen gutxiagorako, ha-ren herrikideak handia egin zeza-keen Rion, hirugarren aldiz ja-rraian olinpiar urrea irabazita.

Lasterketa hasi bezain laster,ordea, agerian geratu zen Fraser-Prycek ez zuela bere asmoa bete-ko. Thompsonek hartu zion leku-koa, marka bikaina lortuta (9,71).Griffithek ez beste, inork ez duhorren azkar korri egin olinpiarfinal batean, eta Riokoa 21. finalaizan da. Tori Bowie estatubatua-rra sailkatu zen haren atzetik(10,83), eta azken bi ekitaldietakotxapeldunak hirugarren postua-rekin konformatu behar izanzuen (10,86).

Hasi eta bukatu, aurreanAtzo, ordea, Thompson ez zen fa-boritoa. Agerikoa zen urretik ger-

tu egon zitekeela, baina agerikoazen, halaber, 100 metrokoan bai-no aurkari arriskutsuagoak izan-go zituela, bat guztien artean,Dafne Schippers herbeheretarra,egungo munduko txapelduna,eta atzo arte urteko marka onenazuena (21,93). 200 metrokoanThompson urrerik gabe utzitakoada Schippers. Iaz egin zuen, Pe-kingo Munduko Txapelketan,lasterketako azken metroetan.Herbeheretarrak, gainera, amo-rru asko zuen pilatuta, 100 me-trokoan espero baino makalagoaritu ondoren —bosgarren izanzen—.

Pekinen gertatutakoa oso go-goan izango zuten atzo biek alabiek, lehen 150 metroak orduko-aren errepikapen hutsa izan bai-tziren: Thompson bikain irtenzen, eta oso aurrean iritsi zen zu-zengunera. Eta Txinan egin beza-

KATEAK EZ DAUKA ETENIK

Elaine Thompson jamaikarra

eta Dafne Schippers herbeheretarra,

ahalegin betean, atzo, 200 metrokoen

finalean. YOAN VALAT / EFE

100 metrokoan egin bezala, 200 metrokoan ere nagusituda Elaine Thompson jamaikarra. Florence Griffithestatubatuarra izan zen azkena hori egiten, Seulen, duela 28 urte. Thompsonen garaipenak agerian utzi du Jamaikaren nagusitasuna abiadura probetan, eta atleta bikainak emateko daukan gaitasun harrigarria.

AEBek zazpi dominairabazi dituzte,tartean urrezko hiru

RAEBentzat egun bikaina

izan zen atzokoa. Izan ere,

jokoan zeuden hamabi domine-

tatik zazpi eskuratu zituzten, er-

dia baino gehiago; tartean,

urrezko hiru. Estatubatuarren

nagusitasunak 100 metroko he-

sidunean jo zuen goia, herrialde

horretako hiru atletak igo bai-

tziren podiumera: Brianna Ro-

llinsentzat izan zen urrezko do-

mina (12,48), Nia Alirentzat zila-

rrezkoa (12,59) eta Kristi

Castlinentzat brontzezkoa

(12,61). Urrezko lehen domina

du Rollinsek Olinpiar Jokoetan.

Luzera jauzian ere AEBetako

atletak nagusitu ziren. Tianna

Bartoletta igo zen podiumeko

koska gorenera (7,17 metro) eta

Brittney Reese bigarrenera (7,15

metro). Bartolettak lehen urrea

du luzera jauzian Olinpiar Joko-

etan, Londresen 4x100 metro

txandakakoan nagusitu bai-

tzen. Ivana Spanovic serbiarra

izan zen atzo hirugarren (7,08

metro). Final horretan lehiatu

zen Rion ari den Errusiako atle-

ta bakarra, Daria Klixina, baina

oso urrun izan zuen garaipena.

Bederatzigarren postuan sail-

katu zen, 6,63 metrorekin.

400 metroko hesidunean, az-

kenik, Kerron Clement estatu-

batuarrak ere aurreneko aldiz

jantzi zuen urrezko domina

Olinpiar Jokoetan, 47,73ko den-

borarekin. Oso gertu izan zuen

Boniface Mucheru Tumuti ken-

yarra (47,78), bigarren postuan.

Yasmani Copello turkiarra izan

zen hirugarren (47,92).

NORTASUN AGIRIA

Izena: Almaz Ayana.

Jaioterria: Benishangul-Gumaz

(Etiopia).

Jaioteguna: 1991ko azaroaren

21a.

Altuera: 1,66 metro.

Pisua: 47 kilo.

Probak: 3.000, 5.000 eta 10.000

metrokoak.

Marka onenak: 3.000 metrokoa

(8.22,22), 5.000 metrokoa

(14.12,59; inoizko bigarren one-

na) eta 10.000 metrokoa

(29.17,45; munduko marka).

Garaipen zerrenda: 5.000 me-

trokoan, brontzeko domina

2013ko Moskuko Munduko Txa-

pelketan, urrezko domina 2014ko

Marrakecheko Afrikako Txapel-

ketan eta urrezko domina

2015eko Pekingo Munduko Txa-

pelketan; eta 10.000 metrokoan,

urrezko domina Rioko Olinpiar

Jokoetan.

d

ATLETISMOAd

ATLETISMOA

J. Etxeberria

Iraupen lasterketa bateaninork aspaldian emanda-ko erakustaldirik han-diena eman zuen AlmazAyanak joan zen ostirale-

an. 24 urteko atleta etiopiarrakurrezko domina irabazi zuen10.000 metrokoan, baina garai-pena lortzea baino ikusgarriagoaizan zen modua. Kronometroatxikitu zuen. 29.17,45ko markaegin zuen helmugan, hots, ha-malau segundo hobetu zuenmunduko marka (29.31,78).

Ez zen nolanahiko mundukomarka ondu zuena. Batetik, as-paldikoa zen, duela 23 urtekoa.Bestetik, indarrean zeuden sus-magarrienetako bat zen. Zerga-tik? Ma Junren Txinako entrena-tzaile polemikoak zuzendutakoatleta batek egin zuelako, WangJunxiak, hain zuzen. Dortokenodola eta entrenamendu sistemamilitarra aipatuz arrazoitu zuenbere kirolarien arrakasta Junre-nek, baina handik denbora bate-ra haren aginduetara zeudenhainbat atletak positibo emanzuten. Ordurako erretiratua ze-goen Wang Junxia, eta, beraz,haren marka bere horretan utzizuten. Ezinezkoa zirudien inorkmarka hori hobetzea, baina Aya-nak ezinezkoa zirudiena lortudu. Eta erne, 10.000 metroko ba-tean parte hartu zuen bigarrenaldian. Ikusgarria.

Sinesten zaila dirudien arren,10.000 metrokoan baino hobetomoldatzen da etiopiarra 5.000metrokoan. Egungo mundukotxapelduna da, eta, aurten, inorkez du hark baino azkarrago korriegin (14.12,59). Ez korri egin, eztagerturatu ere. Viola Jelagat Kibi-wot kenyarra da harengandikgertuen ibili dena, baina hama-zazpi segundora, mundu bat. Ez

da harritzekoa, Ayanak ekaine-an Erroman lortutako marka ho-ri baita inoizko marka onenetanbigarrena, Tirunesh Dibaba he-rrikidearen markatik segundoeta erdira (14.11,15).

Halako aurkezpen txartelare-kin, ez da harritzekoa hura iza-tea bihar goizaldean (02:40)5.000 metrokoan urrea irabaz-teko faborito bakarra. Zalantzabakarra da ea gai izango den kro-nometroari beste astindu batemateko. Sasoiari eusten badio,txikitu egin dezake Dibaba han-diaren marka. Eta Dibaba aipa-tuta, ikasleak maisua berdin de-zake, ekitaldi berean 5.000 eta10.000 metrokoetan nagusituta.Dibabak Pekinen lortu zuen,2008an. Londresen, berriz,10.000 metrokoa irabazi bai, bai-na 5.000 metrokoan brontzea-rekin konformatu behar izanzuen. Baina Dibaba iragana da,eta Ayana, etorkizuna.

AYANAK HANDIAEGIN NAHI DU BERRIZ

la, orduan hasi zitzaion aldea ja-ten Schippers. Bazirudien berrizere egingo zuela, atzetik aurreraeginda irabazi. Oraingoan, ordea,jamaikarrak gorde zuen indar

pixka bat azken metroe-tarako, eta, horri esker,lortu zuen garaipena.21,78 izan zen bere denbo-ra, bere marka onena, sa-soiko onena. Hamar ehu-nen mantsoagoa izan zenherbeheretarra (21,88).Haiengandik oso urrutiiritsi zen Bowie (22,13),100 metrokoan egin beza-la, hirugarren postuan.

«Nire eskolako leloakhauxe dio: utz argiari dis-tira egin dezan. Eta horixeegin dut nik, utzi egin diotnire argiari distira egin de-zan. Hala ere, ezustekoada hemen egiten ari nai-zena, urte hasieran lesiolarria izan nuelako. Bainahalakoei aurre egin beharzaie, eta nik egin diot. Go-gorra izan da Dafne —Daf-ne Schippers— mendeanhartzea, baina borrokalaribat naiz». Horra Thomp-sonen aitormena laster-keta amaitu berritan.

Eta arrazoi du jamaika-rrak, haren argiak distiraegin du, inoiz ez bezala.Argi hori itzalita egon bai-

tzen urte askoan, duela hiru urtePaul Francis entrenatzaileak, Ste-ve Francis entrenatzaile ospe-tsuaren anaiak bere ardurapeanhartu zuenetik. Ordutik sekulakojauzia eman du. Lana eta lana.Horixe izan da hobekuntza ho-rren sekretua. Asko du hobetzekooraindik, baina 24 urterekin, oi-narri bikaina du, eta etorkizunoparoa. Hasteko, izar moduan jo-ango da Riotik, ondo bidean, ira-bazitako bi urrei 4x100 metrokotxandakakoena gehituko dielako—atzo jokatutako lehen kanpora-ketan Jamaikak egin zuen denbo-rarik onena—. Hiru urre lortuzgero, taldetxo are txikiago batekokide izango litzateke, Blankers-Koen Cuthbert, Rudolph eta Grif-fithekin batera. Ia ezer.

NORTASUN AGIRIA

Izena: Elaine Thompson.

Jaioterria: Manchester (Ja-

maika).

Jaioteguna: 1992ko ekaina-

ren 28a.

Altuera: 1,67 metro.

Pisua: 57 kilo.

Probak: 60, 100 eta 200 me-

trokoak.

Marka onenak: 60 metrokoa

(7.04), 100 metrokoa (10,70)

eta 200 metrokoa (21,66).

Garaipen zerrenda: 60 me-

trokoan, brontzezko domina

aurtengo Portlandeko pista

estaliko Munduko Txapelke-

tan; 100 metrokoan, urrezko

domina Rioko Olinpiar Jokoe-

tan; eta 200 metrokoan,

urrezko domina Rioko Olin-

piar Jokoetan eta zilarrezko

domina iazko Pekingo Mun-

duko Txapelketan; 4x100 me-

tro txandakakoan, urrezko

domina iazko Pekingo Mun-

duko Txapelketan.

Almaz Ayana, 10.000 metroko finalean, joan zen ostiralean. SRDJAN SUKI / EFE

Page 8: PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela, baina kazetariari bostekoa eman dionean bazen han indarra.

Enekoitz Telleria Rio de JaneiroBerriemaile berezia

Lasai egoteko esan duEduardo Paes Rio deJaneiroko alkateak.Ez dagoela halakoarriskurik eta Para-

linpiar Jokoak, jokatu, jokatukodirela. Badagoela dirua hainbes-terako. Ez kezkatzeko. «Paralin-piar Jokoak ekitaldi bikaina dira,baina, negozio gisa, ez dira osoerakargarriak babesleentzat; ezdira sarrera asko saltzen. OlinpiarJokoak, aldiz, ongi ordaindutakonegozioa dira. Udalak, beharkobalitz, badauzka 150 milioi erreal(41 milioi euro) Paralinpiar Jokoe-tarako propio».

Lasaitzeko bainoago oraindikgehiago kezkatzeko pentsaera ezote den albo batera utzita, gauzakez daude alkateak esan dituen be-zain argi. Joan den ostiralean,epaile federal batek debekatuegin zien Brasilgo gobernuari etaRio de Janeiroko Udalari antola-kuntza batzordea diruz gehiagolaguntzea, batzorde horrek orainarte egin dituen gastuak argitaraeman eta kontuak garbitu arte.Behin-behinekoa da neurria, bai-na batzordeak dio erakunde pri-batua direla eta ez daukatela zer-tan euren kontuen berri eman.Eta epaileak hartutako erabakia-ren kontra helegitea jarriko dute-la iragarri dute. Baita Rioko Uda-lak ere, argudiatuz, antolaketabatzordearekin sinatutako akor-dioaren arabera, gobernuaren,estatuaren eta udalaren arduradela batzordeak arazo ekonomi-koak baldin baditu Jokoak egingodirela bermatzea.

Kontua da Paralinpiar Jokoakirailaren 7an hasiko direla, eta18an bukatu. Eta kirolariek orain-dik ez dutela jaso bidaia egitekobeharrezkoa duten dirua.

«Dirurik bidali ezean, herrial-de askok ezingo dute ParalinpiarJokoetan parte hartu, eta urteakdaramatzate horretarako presta-tzen», iragarri du NazioartekoParalinpiar Batzordeko buru Phi-lip Cravenek. Paralinpiar Jokoek,izan ere, sekulako arrakasta izanzuten Pekinen eta Londresen.Inoiz baino parte hartze handia-goa espero dute Rion, eta inoizbaino herrialde gehiagotan ikusi-ko dituzte zuzenean —AEBetanere bai, aurreneko aldiz—. «Gurepresidentea hara joana da, anto-latzaileei gogorarazteko OlinpiarJokoen eta Paralinpiar Jokoenegoitza izateko aurkeztu zirela etairabazi egin zutela. Biak dauzka-tela antolatu beharra», esan duNazioarteko Paralinpiar Batzor-deko bozeramaile Craig Spencek.

Dirua, hilabete amaieranParalinpiar kirolariek Riora bi-daiatu ahal izateko sei milioi etaerdi euro zeuden hitzartuta. Ez dahitzartutakorik bete. Baina MariaAndrada antolakuntza batzorde-ko bozeramaileak jakinarazi duhilabete amaierarako bidalikodela diru hori paralinpiar kirola-riak dituzten herrialdeetara. «Lo-tsagarria litzateke Brasilentzat etaezgaitasunen bat duten pertsonaguztientzat Paralinpiar Jokoakantolatzeko gai ez izatea. Udale-txeak badauka dirua. Ez da horigertatuko», iragarri du Paes alka-teak. 176 herrialdetako 4.350 ki-rolarik hartu diote hitza.

HONEK JARRAITU

EGIN BEHAR BAITU

Richard Browne atleta paralinpiar estatubatuarra, entrenatzen, Rio de Janeiroko pistetako batean. MARCELO SAYAO / EFE

Jokoen antolaketa batzordea estu eta larrihelduko da azken txanpara. Zuten diruaerabili dute, eta ez dago argi ParalinpiarJokoetarako iritsiko ote den. Kirolariek ezdute jaso Riora joateko behar duten dirua.

R‘CITIUS, ALTIUS,FORTIUS’Enekoitz Telleria

Hitzekinjolasean

Eguna bom diabatekinhasten dute denek he-men. Eskerrak obriga-dobatekin ematen di-

tuzte hemen, eta, eskertu beha-rrekoa benetan eskertu beharre-koa denean, muito obrigadoba-tekin eskertzen da hemen.Egunak aurrera egin ahala, boatardearratsean eta boa noiteiluntzean. Ahora sartutako denaona baldin badago, todo bom,eta, ikusgarri ona baldin badago,muito bom. Zoriondu nahi badu-zu aspaldi ikusi gabekoa, muitosparabens, eta, adierazi nahi ba-diozu norbaiti ederra dela etagustuko duzula, muito lindoedomuito bonita. Adierazitako ho-rrek arrakasta izan badu bestal-dean, lor dezakezu muito prazer.Eta esan denak irribarre batekin,eta irribarrea jasoko duzu buel-tan. Ahoskatu denak kantari be-zala, eta kantari bezala erantzun-go dizute bueltan. Arrisku baka-rra: abiadura hartuta arrapaladanegingo dizutela hurrena, eta ezduzula tutik ere ulertuko.

Oinarrizkoak dira horiek, etaez dugu hortik aurrera asko egin.Kalean ibilian goazela, ordea,egin dugu ariketa bat: hartzeahitz-jokorako hitzak, zutabe ba-terako jokoa emango ligukete-nak. Baina behar dute izan Brasil-go egoera azaltzeko modukoak.Deskribatzeko egoeraren larria,antolaketaren neurria edo he-mengo biztanleen irria. Kontura-tzeko nor ari den zertan, eta nornorekin zertan eta zergatik. Ze-ren erruz eta zertarako.

Eta konturatu gara dirua reaisdela hemen, gobernuaren minis-terioei misterioesaten zaiela he-men, eta jarduneko presidentea-ren abizena Temer dela hemen.Eta jolastu gara haiekin. Reaisaknola ematen dien erreala denarieta ez denari neurria hemen. Nolaulertzen diren orain ulertzekozailak zitzaizkigun zenbait miste-rio. Eta nola dagoen hemen au-rrera begira, eta, presidentearenabizenaren gaztelerazko adierarierreparatuta, zeri beldurra izan.

Paralinpiarrak ekitaldibikaina dira, baina ez dira erakargarriakbabesleentzat. Ez dirasarrera asko saltzen»Eduardo PaesRio de Janeiroko alkatea

«Dirurik bidali ezean,herrialde asko partehartu ezinda gelditukodira, eta urteakdaramatzate prestatzen»Philip CravenParalinpiar Batzordeko burua

‘‘

BERRIA

Ostirala, 2016ko abuztuaren 19a8 b RIO16

Page 9: PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela, baina kazetariari bostekoa eman dionean bazen han indarra.

I. Magro Eizmendi Rio de JaneiroBerriemaile berezia

«Euskal herritarrak? Zuek zareteindependentzia nahi duzuenak,ezta?». Horrela erantzun dio Os-car Schmidt Bezerra Brasilgo sas-kibaloiko mitoak (Natal, Brasil,1958) kazetarien aurkezpenari.Umoretsua da, eta ez du iritzia ez-kutatzen. 19 urtez izan zen profe-sional, Brasilen eta Europan, eta49.737 puntu sartu zituen guztira,beste inork baino gehiago. Eskusaindua zen haren goitizena. BostOlinpiar Jokotan parte hartu zuen.

Harroxkoa zen. Eta da. Kazeta-riak onartu dio makina bat aldizikusi duela 1989ko Errekopako fi-nala: Caserta-Real Madril. Ma-drilgo taldeak 117-113 irabazizuen, eta Schimdtek Casertan jo-katzen zuen. «Egun hartan, gaiz-ki jokatu nuen, 44 puntu baino eznituen sartu... Eta, gainera, lapur-tu egin ziguten, Gentilek 1+1ekoabota behar zuen amaieran». Itxura ona duzu!

Bai? Eskerrik asko! Gaitz bat pa-satu nuen [tumore bat kendu zio-ten burmuinetik], eta ondo nago.Saskibaloian jarraitzen dut: nirekirola da, gehien gustatzen zaida-na. Eta lan ere egiten dut, hitzal-diak eta ematen ditut enpresa etaelkarteetan. Nire bizipenak kon-tatzen ditut inspirazio moduan.Nola doa saskibaloi txapelketa?

Ondo doa, polita, baina Brasilkanporatua izan da. Espainiakkanporatu zuen. Zuek euskal he-rritarrak Espainiaren alde zaude-te? Brasilek oso gaizki jokatu dutxapelketa honetan. Ez da askiune onak izan dituela esatea; par-tidak azken unean irabazten dira,eta Espainiaren aurka, esaterako,irabazteko aukera izan genuen,

baina azken jaurtiketan kale egingenuen, eta orduan ezin da kaleegin. Prestaketa ona izan zen.

Bai, hori egia da. Baina gauza batpasatu da: Brasilek gaizki jokatudu. Hori da azalpena; bost partidajokatu ditu, eta bakarra irabazidu, eta hura ere txiripaz. Zein traza hartzen diozu lehiari?

Nork irabaziko du finala?

AEBak dira faborito, baina fina-lerdietan Espainia du aurrean,eta, hark orain arteko mailari eus-ten badio, ezustekoa eman deza-ke. Argi dut gauza bat: finalerdihorretatik irtengo da txapelduna.Jokalariren batek harritu al zaitu

bereziki?

Ez, betikoak dira. Espainian, Ga-sol da erreferentzia, eta AEBetan,aldaketak egon diren arren, ber-berek hartzen dute ardura. Brasildar gisa, nola bizi dituzu

Jokoak? Ez al dabil jende gutxi?

Ondo eta gaizki. Gaizki, Brasilkanporatu dutelako. Baina, bes-tela, ekitaldi handia da. Jende gu-txi diozu? Nik saskibaloiko har-mailak beteta ikusten ditut beti.Ez ditut ikusi beste kirolak. Olinpiar bandera eraman ze-

nuen hasiera ekitaldian. Zure

izena esan zutenean, ikusleek

oso ozen egin zuten txalo.

Hunkigarria izan zen benetan,oso une polita. Nik lau urtez Rionjokatu nuen, Flamingon, hura da

Brasilen zale gehien mugitzenduen taldea, eta jendeak asko mi-resten nau hemen.Bost Olinpiar Jokotan egon zi-

nen. Zein oroitzapen duzu?

Onak eta txarrak. Nik bat dut gogoan, bereziki:

1988an Sobietar Batasunaren

aurkako partidan huts egin ze-

nuen azken jaurtiketa.

Aizu, nirekin bakea izan nahi ba-duzu, hori ez gogoratzea onena;egurtuko zaitut bestela. Askotanoroitzen didate jaurtiketa hori,sartu izan banu irabaziko genuke-elako. Azken unean baloia har-tzen baduzu, sartu egin behar du-zu; bestela, ez eskatu baloia [46puntu sartu zituen].

Eta oroitzapenen artean?

Asko daude politak, baina azke-na, 1996an... hunkigarria izanzen. Eta aurrenekoa, 1980an, So-bietar Batasunean. Hura ez zenegungo Errusia irekia. Dena itxitazegoen, ez nuen ume bakar batere ikusi. Giro astuna zegoen. An-tolakuntza harrigarria zen, etajendeak sufritu egiten zuen. As-koz hobeto orain.Esan izan balizute Jokoak noiz-

bait Brasilen izango zirela?

Niretzat ametsa zatekeen torneoahemen jokatu ahal izatea.Nolako ondarea utziko dute?

Ona; batez ere, garraioan. Riok ezzuen garraio sare ona, egun due-naren %20 ere ez. Ondare onautziko dute, eta kirol azpiegiture-tan ere bai. Gero pabiloi asko des-muntatu ahal izango dira. Nor-baitek ondo pentsatu du.

«Jokoek

ondare

ona utziko

diote Riori»

Oscar Schmidt Bezerra b

Saskibaloi jokalari ohi brasildarra

Brasilgo historiako jokalaririk onenaizan zen, eta, haren matematiken arabera,inoiz puntu gehien sartu duen jokalaria.Inaugurazio ekitaldian parte hartu zuen,eta telebistan ari da lanean Jokoetan.

RIO16 b 9 BERRIA

Ostirala, 2016ko abuztuaren 19a

«1996ko Jokoak politakizan ziren, eta 1980koak,bereziak. Moskun ez nuenume bakar bat ere ikusi»

RIPANEMAKOMUTILAImanol MagroEizmendi

Jaungoikoaemakumeadela diote

Erlijioak presentzia han-dia izaten du Jokoetan.Ni Londreskoetan egonnintzen, eta harritu

egin ninduten tankera guztietakoerlijio eta sektek —ez al dira gauzabera?— olinpiar guneen atarianegiten zuten propagandarekin.Rio de Janeiron ere badaude, bai-na dibertsitatea txikiagoa da. Isla-miar bat edo beste badago, bainabeste guztiak katolikoak dira. Ko-meni da gogoratzea Brasil delakatoliko gehien duen herrialdea.

Olinpiar guneen aurrean ikusditzakezu predikuan, liburuakbanatzen... Arimen ehizan, ale-gia. Eguzkipean gotor, hori ereonartu beharra dago. Hori bai,esklusiba dute, alboan ez baitagoez kale saltzailerik, ez artista edoeskalerik. Aurrekoan poliziakkale antzerkia egiten ari zen bi-kote bat nola bidaltzen zuen ikusinuen. Erlijioetako ordezkariak,aldiz, ez, haiek badute han egote-ko baimena. Ez dakit baimenaduten, baina, bota, ez dituztebota orain arte.

Nik, kalekazetaritza erakustal-di batean, eman dizkidaten pa-pertxo eta liburuxka guztiak pila-tu ditut. Biblia eman zidaten le-hen egunean. Badago dirua hor.Brasilgo gizartea oso fededuna da,saindujalea esango du norbaitek,kirolarien eskaintzak entzun bes-terik ez dago horretaz jabetzeko.Hiri honen ikurra Jesu Kristoreneskultura handi bat da. Horrega-tik egingo die agian jendeak kasupredikatzaileei. Kasu egin bainoa-go, ez diete izkin egiten. Bada, pa-pertxoen artean bat dut gustuko-en: «Bal al zenekien Jaungoikoaemakumezkoa dela?» dioena.Alanis Morissettek film bateanegin zuen jaungoikoarena, bainahortik aurrera... Izan ere, nik ezdakit jaungoikoa existitzen den,ezta zein genero duen ere, bainaziur nago emakumea balitz mun-dua hobea litzatekeela; batez ere,emakumeentzat, eta, batez ere,Rio bezalako lekuetan.

IMANOL MAGRO EIZMENDI

Page 10: PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela, baina kazetariari bostekoa eman dionean bazen han indarra.

10 b RIO16BERRIA

Ostirala, 2016ko abuztuaren 19a

«Inor ohartu gabe joan nahi nuen aldageletara, baina oso une hunkigarriak izan dituttaldekideei esker» Manu Ginobili, Argentinako saskibaloi selekzioko jokalaria

ENTZUNDAKOA

Enekoitz Telleria

Biak esku berean edo biak eskubanatan, baina bi banderakhartuta: Australiakoa eta herriaborigenena. Horrela ospatu

zuen Cathy Freemanek 400 metrokoanlortutako urrezko domina. Eta horrelabihurtu zen, lehenaz gainera, herri oso ba-ten ikur eta aldarri. Urteetan hankapeanhartu eta txikitutako herriaren eskubide-en ikur, eta haren jarduna goratu eta erres-peta dadila boz gora eskatzeko aldarri.Olinpiar sua pizteko ardura hari emateaizan zen urteetako gorroto eta ezinikusiakleuntzen hasteko lehen keinua, eta urreairabazita estadioak ospatu zuen modu hu-ra bigarrena. Izan irudi edo keinu, sekulaaurretik egin gabeko urratsa egin zen han.

Belaunaldi galdua deitu izanzaio Australian amaren besoeta-tik erauzi eta lurralde osoanarraza zuriko jendearen arteanbanatu ziren haur aborigenhaienari. Alice amona zuen ho-rietako bat Cathy Freemanek.

Aitona, berriz, kartzelan egondakoa zen,aborigenen lan baldintza eskasengatikprotestan greba egiteagatik —bi dolar ema-ten zizkieten astean—. Izugarrikeriak eginziren Australian aborigenekin; Cathy Fre-eman txikitatik izan zen horien jakitun,eta aktibista gisa jardun zuen bere kirolibilbidean horregatik. Ez zuen sekula au-kerarik galdu izan adierazpenen bidez ga-raipenen ostean aborigenen banderan bil-duta bere herriak jasandako diskrimina-zioaren kontra egiteko.

«Aborigena izatea daukadan dena daniretzat. Nire herria da. Nire lagun askokbadituzte dohainak kirolean arrakasta iza-teko, baina ez zaie lortzeko aukerarikematen», zioen Commonwealth-eko Jo-koetan 400 metrokoa irabazi zuenean.Australiako bandera eta aborigenena ba-tera hartuta ospatu zuen hura ere. Parla-menturaino iritsi zen eskandalua. Zigorraeskatu zuten batzuek. Freemanen eran-tzuna: 1997ko Munduko Txapelketakourrea berdin-berdin ospatzea. Horregatikizan zen horren garrantzitsua Sydneynhari eman izana olinpiar sua pizteko ardu-ra eta horren harrera beroa egin izana ha-ren dominari. Itxi zirelako zauri batzuk.«Librea naizelako», esaten zuen beti Fre-emanek. Libreak garelako, zioen olinpiarestadioan jarritako pankarta erraldoi hark.

ERAZTUN MOREA

Cathy FreemanSydney 2000Australiako aborigenen ikur eta aldarri.Sydneyko Jokoetan, olinpiar sua piztuzuen, eta 400 metrokoan urrea irabazitaezinikusi eta gorroto urte batzuk itzali.

BE

RR

IA

Egia esan, oso zaila egi-ten zait Olinpiar Jokobatzuk aukeratzea.Jarraitzeko aukera izan

ditudan guztiak eta bakoitzakbere xarma berezia izan dutelakoeta, Jokoak ospatzen diren tokianospatzen direlarik, badutelakokirolak bere nortasunean dara-matzan ezaugarri eta balore han-diak, areagotu eta nabarmentze-ko zerbait, behin eta berrirotelebista aurrean egonik ere hun-kitzen nauena. Kirolarien etaherrien arteko lehiaren gainetik.Uda sasoiarekin batera izan ohidiren Olinpiar Jokoak noiz hel-duko zain egoten diren horieta-koa naiz, bertan egoten den kirolikuskizuna lehen mailakoa dela-ko.

1984ko eta 1988ko OlinpiarJokoen artean zalantzan egonondoren, 1984koekin geratukonaiz. Nahiz eta Joko horietankirolean nagusi zen SobietarBatasunak uko egin zion partehartzeari, beste herrialde batzue-kin batera, eta arrazoi desberdi-nengatik... Baina 12 urte nituen,eta garai haietan oso urruti gera-tzen zitzaizkidan arrazoi horiek;nahikoa nuen begietatik sartzenzitzaizkidan kirol emanaldi ikus-garri horiekin. Zer esanik ez, ipar

amerikarrek kirola eta ikuskizu-na lotzeko duten abilezia eta gai-tasuna tarteko egonik.

Olinpiar Jokoak jarraitzekoorduan, nik ere baditut nire kirolkuttunak: atletismoa, igeriketaeta gimnastika, bai gizonezkoenaeta bai emakumezkoena. Urteanzehar jarraitzen ditudan kirolakalbo batera uzten ditut OlinpiarJokoetan, kasurako futbola. Etahori oso futbolzalea naizela etakirol horretako lehiaketa guztiakjarraitzen ditudala. Baina Olin-piar Jokoetan niretzat futbola ezda kirol erregea.

Los Angelesko Jokoetan Jaun-goiko edo Jainkosa bat bainogehiago izan ziren. Zalantzarikgabe, Carl Lewis alde batetik, etabestetik Ecaterina Szabo etaMary Lou Rettonen arteko lehia-rekin geratu nintzen. Baina eznituzke ahaztu nahi MichaelGross igerilari alemaniarra etaDaley Thompson atleta ere.

Carl Lewisek lorturiko garai-penak ikusgarriak izan ziren,bere hanka eta pauso luzearekin.Matxinsaltoaren irudia etortzenzitzaidan burura, haren lasterke-tak ikustean. Jesse Owensenparean jarri zen garaikurretan.Baina egia da interesgarriagoaizan zela handik denbora bateraBen Johnsonekin izandako lehia.Eta nola ahaztu dekatloi modali-tatean Daley Thompsonek lortu-tako garaipena!

Gimnastika ikusten orduak etaorduak eman ditzaket. Ikusgarriairuditzen zaidan kirola da.1984an lehia polita ikustekoaukera izan genuen, besteakbeste, urteetan nagusi izan zirenerrumaniarren eta orduan kirolhorretan oraindik ere berriakziren, baina etxean jokatzen

zuten, estatubatuarren artean.Gimnasta horiek duten gorpu-tzaren kontrola, jauziak egitekoerraztasun eta bat-batekoa... Betimiretsi izan dut.

Eta nola ez, uda sasoian urputzu bat baino freskagarriago-rik ez denez, jauzi eta lasterketenondoren, ur putzu urdin distira-tsu eta ikusgarri horietan egitenzituzten jauzi eta lasterketakikusteko parada. Aukera polita,uda sasoiak eskaintzen diguna,lau urtetik behin kirol honi arre-ta berezia eskaintzen diogunon-tzat. Ea Rioko Olinpiar Jokoekzein sorpresa eskaintzen diguteneta zein kirolarik lortzen duengure bihotzetara heltzea.

Olinpiar oroitzapena b Rebeka Ubera

Kirolzale amorratua izaki, «oso zaila» egin zaio EH Bilduko legebiltzarkideari Joko bakar batzukekartzea akordura. Los Angelesekoen alde egindu: Carl Lewis, Ecaterina Szabo eta Mary LouRetton, Michael Gross, Daley Thompson...

BE

RR

IA

ARGAZKIA

Eguna. 1984ko abuztua.

Ekitaldia. Los Angelesko Olinpiar

Jokoak. Gimnastika artistikoko bu-

ruz buruko finala (emakumeak).

Emaitza. Mary Lou Retton estatu-

batuarra lehenengo (79.175), Eca-

terina Szabo errumaniarra biga-

rren (79.125) eta Simona Pauca

errumaniarra hirugarren (78.675).

Oso lehiaketa berezia izan zen

gimnastikakoa. SESBeko kirola-

riek ez zuten parte hartu Joko ho-

rietan, eta hangoak ziren gimnas-

tarik puntakoenak (Natalia Iurtxen-

ko, Oksana Omeliantxik, Ielena

Xuxunova...). Haien faltan, estatu-

batuarren eta errumaniarren arte-

koa izan zen lehia, eta, buruz buru-

ko finalean, lehen aldiz, estatuba-

tuar bat gailendu zen: Mary Lou

Retton —argazkian—. Ecaterina

Szaborekin izan zuen lehia ikusga-

rria, eta 0,50 punturengatik irabazi

zion. Szabok, dena dela, lau urre

irabazi zituen Joko haietan —tal-

dekakoa barne, Errumaniarekin—.

Los Angeles1984Jainkoak eta jainkosak

1984an, hamabi urtenituen, eta garai hartanoso urruti gelditzenzitzaizkidanarrazoi politikoak

Gimnastika ikustenorduak eta orduakeman ditzaket. Benetanikusgarria iruditzenzaidan kirol bat da

Page 11: PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela, baina kazetariari bostekoa eman dionean bazen han indarra.

4Kaori Icho borrokalari japoniarrak jarraian lortu duen urre kopurua. Kaori Icho japoniarrak ez dauka parekorikborrokan, emakumezkoen 58 kiloz azpiko mailan: urrea kolkoratu du Atenasen, Pekinen, Londresen eta Rio de Janeiron.

Irudia b Rio de Janeiro

Brownlee anaien festa handiaGauza handia da olinpiar domina bat irabaztea. Are gehiago, anaia edo arreba batekin batera lortu eta ospatzea.Bada, hala egin zuten atzo Alistair eta Jonathan Brownlee Britainia Handiko anaiek triatloian. Alisterrek, zaha-rrenak, urrea irabazi zuen, eta Jonathanek, zilarra. Goitik behera menderatu zuten proba. Alistair lehen triatle-ta da bi Jokotan urrezko domina irabazten. Lurrean botata eta elkar besarkatuz ospatu zuten. HOW HWEE YOUNG / EFE

Emaitzak

FINALAK

ATLETISMOA

Luzerako jauzia (E)

1. Tianna Bartoletta (AEB) 7,17

2. Brittney Reese (AEB) 7,15

3. Ivana Spanovic (Serb.) 7,08

200 metrokoa (E)

1. Elaine Thompson (Jam.) 21,78

2. Dafne Schippers (Herbe.) 21,88

3. Tori Bowie (AEB) 22,15

100 metroko hesiduna (E)

1. Briana Rollins (AEB) 12,48

2. Nia Ali (AEB) 12,59

3. Kristi Castlin (AEB) 12,61

400 metroko hesiduna (G)

1. Kerron Clement (AEB) 47,73

2. Boniface M. Tumuti (Kenya)47,78

3. Yasmani Copello (Turkia) 47,92

BADMINTONA

Binakakoa (E)

1.Matsumoto-Takahashi (Japonia)

2. Pedersen-Rytter Jhul (Danimar.)

3. Jung-Shin (Hego Korea)

BOXEOA

81 kilo (G)

1. Julio Cesar La Cruz (Kuba)

2. Adilbek Nizazimbetov (Kaz.)

3. Mathieu Bauderlique (Frantzia)

3. Joshua Buatsi (Britainia Handia)

PIRAGUISMOA

K2, 10.000 metro (G)

1. Rendschmidt-Gross (Al.) 3.10,781

2. Tomicevic-Zoric (Ser.) 3.10,969

3. Wallace-Tame (Austr.) 3.12,593

C1, 200 metro (G)

1. Iurii Cheban (Ukraina) 39,279

2. V. Demianenko (Azer.) 39,493

3. I. Queiroz d. Santos (Br.) 39,628

K2, 200 metro (G)

1. Craviotto-Toro (Esp.) 32,075

2. Heath-Schofield (B. H.) 32,368

3. Lanka-Ramanauskas (Li.)32,382

K1, 500 metro (E)

Dominak*HERRIALDEA U. Z. B. G.

1. AEB 31 32 31 94

2. Britainia Handia 21 21 13 55

3. Txina 20 16 21 57

4. Alemania 13 8 11 32

5. Errusia 12 14 16 42

6. Japonia 11 5 18 34

7. Frantzia 8 11 13 32

8. Italia 8 9 6 23

9. Herbehereak 8 4 3 15

10. Australia 7 10 10 27

11. Hego Korea 7 3 7 17

12. Hungaria 7 3 4 14

13. Espainia 5 1 2 8

14. Z. Berria 4 8 2 14

15. Brasil 4 5 5 14

16. Kenya 4 4 0 8

*Gaueko hamaikak arte

RIO16 b 11 BERRIA

Ostirala, 2016ko abuztuaren 19a

eta finala, sailkatuko balitz

(14:00-15:45).

BERRIA TELEBISTA

16:00. Imanol Magro Eizmendi eta

Enekoitz Telleria BERRIAko Rio de

Janeiroko berriemaile berezien bi-

deo kronikak; Orkatz Beitia atleta-

rekin —abiadura probetako espe-

zialista—, Usain Bolt Jamaikako

atletaren 100 eta 200 metroko

probetako jardunari buruzko az-

terketa; Danel Agirreren egunero-

ko atal berezia; erreportajeak eta

albisteak.

TELEBISTA

La1. 16:00-21:00

eta 22:05-05:00.

Teledeporte. Egun osoan.

France2. 13:55-20:00.

France3. 09:00-11:50,

12:55-14:00 eta 19:55-05:15.

1. Danuta Kozak (Hung.) 1.52,494

2. Emma Jorgensen (Da.) 1.54,326

3. Lisa Carrington (Ze. B.) 1.54,372

TRANPOLIN JAUZIAK

10 metroko plataforma (E)

1. Qian Ren (Txina)

2. Yajie Si (Txina)

3. Meaghan Benfeito (Kanada)

TRIATLOIA (G)

1. Alistair Brownlee (B. H.) 1.45,01

2. J. Brownlee (B. H.) 1.45,07

3. H. Schoeman (He. Af.) 1.45,43

BELA

470 maila (E)

1. Mills-Clark (Britania Handia)

2. Aleh-Powrie (Zeelanda Berria)

3. Lecointre-Defrance (Frantzia)

470 maila (G)

1. Fantela-Marenic (Kroazia)-

2. Belcher-Ryan (Australia)

3. Mantis-Kagialis (Grezia)

49er maila (G)

1. Burling-Tuke (Zeelanda Berria)

2. Outtergide-Jense (Australia)

3. Heil-Ploessel (Alemania)

49er maila (E)

1. Grael-Kanze (Brasil)

2. Maloney-Meech (Z. Berria)

3. Hansen-Salskov-Iversen (Dan.)

Egitaraua

FINALAK

13:00. Atletismoa. 50 kilometro

ibilketan (G).

17:00. Igeriketa sinkronizatua.

Taldeka, estilo librean (E).

18:30. Zaldi jauziak. Banakako

jarduna.

19:30. Atletismoa. 20 kilometro

ibilketan (E).

20:00. Txirrindularitza: BMX (E).

20:10. Txirrindularitza: BMX (G).

20:10. Badmintona. Banakakoa

(E) eta binakakoa (G).

20:30. Waterpoloa (E).

21:00. Boxeoa. Pisu arina (E).

21:00. Borroka librea. 57 eta 74

kilo (G).

22:00. Belar hockeya (E).

22:30. Futbola (E).

23:00. Pentatloi modernoa (E).

01:30. Atletismoa. Pertika jauzia

(E).

02:00. Taekwondoa. -67 kilo (E)

eta -80 kilo (G).

02:05. Atletismoa. Mailu jaurtike-

ta (G).

02:40. Atletismoa. 5.000 metro-

koa (E).

03:15. Atletismoa. 4X100 txanda-

kakoa (E).

03:35. Atletismoa. 4X100 txanda-

kakoa (G).

EUSKAL HERRITARRAK

Carlota Ziganda. Golfa. Hiruga-

rren jardunaldia jokatuko du.

12:30-21:00.

Iñigo Peña. Piraguismoa (K4

1.000 metrokoa). Sailkatzekoa

Page 12: PAREAK BAI, URREZKOAKEnekoitz Telleria Rio de Janeiro Berriemaile berezia B arruan ez duelaezer utzi dio, inda-rrez hustu dela, baina kazetariari bostekoa eman dionean bazen han indarra.

Irudia b Rio de Janeiro

Urrezko domina ezkutuan ospatzenPiraguari heltzen agertzen den eskua Iurii Cheban piraguista ukrainarrarena da. Uretara botata ospatu zuen Chebanek 200 metroko pro-ban lortutako urrezko domina. Piraguaz ahaztu, eta, halako batean, buelta eman zion ontziak. Hala, azpian geratu zen olinpiar txapeldu-na. Ospakizuneko irudi bitxia izan zen. Une bat izan zuen Chebanek garaipena ezkutuan ospatzeko. Gero iritsi zen ospakizun publikoa-goa, podiumera igotzean. Chebanen atzetik, Valentin Demjanenko (Azerbaijan) eta Isaquias Querioz (Brasil) sailkatu ziren. O. BARRIA / EFE

1’6LOTAILUA ETA MENISKOA

APURTUTA D’AGOSTINOK KO-

RRITUTAKO KILOMETROAK

Abbey D'Agostino AEBetako las-

terkariak lotailu gurutzatua eta me-

niskoa puskatuak zituela korritu zi-

tuen 5.000 metroko sailkatze pro-

bako azken 1,6 kilometroak.

Jokoetako irudietako bat da

D’Agostinorena, estropezu egin

zuen korrikalariak bultzatuta eta la-

gunduta sartu baitzen helmugara.

Izzat Artikov pisujasotzailea, kanpora,dopinagatik

DOPINAb Estriknina hartzeaegotzita, Nazioarteko OlinpiarBatzordeak kanporatu egin du 69kiloz azpiko halterofilia probanbrontzezko domina irabazi zuenIzzat Artikov Kirgizistango pisujasotzailea. Dopinagatik RiokoOlinpiar Jokoetatik kanporatzenduten lehen kirolaria da. Hala,Luis Javier Mosquera Kolonbiakopisu jasotzaileak kolkoratuko dubrontzezko domina.

AEB-Espainia etaAustralia-Serbiafinalerdiak, gaur

SASKIBALOIA bPekingo eta Lon-dresko Jokoetako finalak gogoanjokatuko dute gizonezkoen sas-kibaloiko lehen finalerdia AEBeketa Espainiak gaur (20:30). Dream team-a da faborito, baina,hasiera kaxkar baten ostean, Es-painia gora egiten ari da jokoan.Lehia estuagoa espero da ondo-ren jokatuko den finalerdian(00:00); bertan, Australia eta Ser-bia ariko dira aurrez-aurre. Abbey D’Agostino, esertzen. S. SUKI / EFE

Alemaniak Suediarennekea baliatu nahi duemakumeen finalean

FUTBOLA b Brasil eta Kanada fa-boritoak kanpoan utzi ostean,gaur jokatuko dute emakumez-koen futbol finala Alemaniak etaSuediak (22:30). Alemaniak erra-zago irabazi zuen Kanadarenaurkako finalerdia (2-0), eta ba-liatu egin nahi du Suediak Brasi-len kontra pilatutako nekea. Izanere, penaltietan irabazi zuen Sue-diak. Gizonena bihar jokatu duteBrasilek eta Alemaniak (22:30).

12 b RIO16BERRIA

Ostirala, 2016ko abuztuaren 19a

RHARTU ETA PASA

Unai Zubeldia

Irabazleari(soilik) txalo

Ehunka eta ehunka la-gun Donostiako Atleti-koren egoitzan. Korri-dorea, piraguak, palak,

txaloak eta bibak. Aurresku-san-ba. Hitzak. Hitz hunkigarriak. Etanegar malkoren bat edo beste.Urrezko dominaren ondorioakdira horiek guztiak. Ondo mere-zitakoak. Askoren barrua mugitudu Maialen Chourrautek, eta ezi-nezkoa da lasartearraren balen-tria hitzez neurtzea.

der Elosegi. Finalera bidean ikus-kizuna emanda, baina finaleanegin zezakeen hari begira pena-tan. Juan Peralta txirrindularia-ren irudirik ez da agertuko bate-an eta bestean —gaur da iriste-koa—. Sugoi Uriarte ere isileanitzuli da etxera. Lehen borrokagaltzeak ez du merezi, nonbait,aurreskurik, txalorik eta bibarik.Atzean lau urteko prestaketa go-gorra edukita ere ez. Tokiora be-gira jarri, eta lanera berriz ere.

Hemeretzi lagun Bilboko aire-portuan. Ikurrinak eta pankartabat: «Zorionak, Ander». Diplo-marekin itzuli da irundarra. An-

Pablo Carrera, Angela del Pan,Amaia Erbina, Barbara Pla, Phi-lippe Bergeroo... Horiek ere, izan,izan dira Rio de Janeiron, bainahara iritsi aurreko argazkietansoilik aterako dira gehienak.Amaitu dira txaloak eta bibakhurrengo lau urteetan. Irabazlea-ri, ohore, eta galtzaileari, bizka-rra eskaini. Lehen ere halakoazen kirola, orain ere halakoa da,eta gerora ere ez dauka aldatzekotraza handirik.

Kirol taldeak Lehen Mailaraigotzen direnean betetzen diraudaletxe aurreak, eta Kontxakobandera irabazitakoan herrikoplazak. Baina hotz egiten du itza-lean. Zoragarria izan da Chou-rrauten urreak sortutako senti-mendua —bide batez, La Seud’Urgellera joan behar izan zuennor izango bazen—, baina AneSantestebanen aurpegi hautsiarieta Trihas Gebreren etsipenaritxaloka hasi naiz bat-batean.