O Galegonas ciencias,na tecnoloxía e nos medios de comunicación

Ourense, decembro 2009

Xosé M. Rodríguez González

Datos para o debate:

1. A lingua galega na Internet.2. A lingua galega nos medios de

comunicación.3. A lingua galega no ensino das ciencias.4. A lingua galega na investigación

científica (unha visión persoal)

1. A lingua Galega na Internet

Datos recollidos do estudo:“A lingua galega en internet” Xavier Gómez Guinovart, 2003

http://webs.uvigo.es/sli/arquivos/internet.pdf

Porcentaxe de webs por linguas no mundo

Cal é a posición do galego en internet?

Cantas páxinas hai por falante?

Lingua Páxinas Falantes Páx./Fal. PHL2/PHGalego

Inglés 442.670.131

341.000.000

1’298 51’92

Castelán

16.429.978 340.000.000

0’048 1’92

Galego 98.998 4.000.000 0’025 1

e a cantas páxinas toca por galego (en Galicia) en inglés, castelán e galego?

Lingua Páxinas Páx/habitante

Pax Inglés/Pax Galego

Inglés 442.670.131 162’130 4.503

Castelán 16.429.978 6’017 167

Galego 98.998 0’036 1

Móstrase evidente a necesidade de prestixiar a lingua galega nun contorno de tan difícil competencia!

Non só as lingua minorizadas realizan políticas activas de posicionamento na Internet, tamén o castelán, o francés ou o alemán.

E as empresas galegas, en que linguas tenhen as súas webs?

Lingua Porcentaxe

• Só castelán 57%• Castelán-inglés 23%• Castelán-galego-inglés 7%• Castelán-galego 4%• Castelán-inglés-outras 4%• Castelán-galego-inglés-outras 3%• Só inglés 2%“Da periferia á rede” Ed. Xerais. Romero, Daniel e Isabel Vaquero (2001).

Unha das últimas medidas da Secretaría Xeral de Política Lingüística, Marisol López, do anterior goberno da Xunta, foi chegar a un acordo coas compañías fabricantes de móbiles e as fornecedoras de servizos para que incorporaran o galego tanto nos produtos coma na atención.

E da telefonía?

Naqueles servizos que permiten o tradución por comunidades de usuarios o galego está presente.

2. A lingua galega nos medios de comunicación

http://consellodacultura.org/mediateca/files/2009/06/lingua_novas.pdf

Datos do 2002. Publicado en 2009

Media das páxinas de información e publicidade editadas en galego (2002)

5,5%

3,8%

6,3%

%galego

Que porcentaxe de lingua galego hai na superficie redaccional en cada xornal?

FV: Faro de Vigo

EIG: El Ideal Gallego

LOC: La Opinión A Coruña

AD: Atlántico Diario

EP: El Progreso

LVG: La Voz de Galicia

ECG: El Correo Gallego

DF: Diario de Ferrol

LR: La Región

DP: Diario de Pontevedra

DA: Diario de Arousa

Nestes datos non se reflicte o xornal Galica Hoxe que se edita 100% en galego.

Estes datos foron tomados no 2002, polo que non se ten en conta o Xornal de Galicia, que edita ao redor do 50% en galego.

A publicidade nos medios escritos

• Arredor do 10% da publicidade inserida nos xornais está en galego.

• Sobre o 47 % da publicidade en galego é pagada pola Xunta e os concellos.

• Sobre o 20% empresas privadas.• Probabelmente estes datos melloraran coa

actitude tomada polas caixas de aforro despois da campaña d`A Mesa coa banca.

Algunhas conclusións do informe

“

“

O galego noutros medios de comunicación

• Un 61% da poboación galega utiliza diariamente a TVG e unha de cada tres persoas escoitan

diariamente a radio en galego. – “A LINGUA GALEGA NOS MEDIOS DE COMUNICACIÓN” Henrique

Monteagudo, Xan Bouzada, Anxo Lorenzo e Fernando Ramallo.

• Na TDT hai 2 canles en galego fronte a 23 en castelán.

• Na televisión por cabo de R, hai 2 canles en galego de entre máis 100 canles noutras linguas. Hai a mesma porcentaxe que en francés!

Está a lingua galega en igualdade de

oportunidades?

3. A lingua galega no ensino das ciencias.

Porcentaxe de galego nas carreiras de ciencias

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2003-04 2004-05 2005-06 2006-07 2007-08 2008-09

Po

rcen

taxe e

n g

ale

go

Enfermaría Obstétrico-xinecolóxica

Dipl. Enfermaría

Lic. Medicina (Plano vello)

Lic. Odontoloxía

Lic. Bioloxía

Lic. Medicina

Lic. Ciencia e Tecnoloxía dos alimentos

Lic. Farmacia

Lic. Química

Enx. Téc. Agrícola Mec. e Constr. Agra.

Lic. Física

Lic. Química (L)

Enx. Técnica Indust. Química Industrial

Enxeñaría Química

Enxeñaría Técnica Informática de Sist.

Enx. Téc. Obras Púb.Transp. e Serv. Urb

Lic. Matemáticas

Dipl. Óptica e Optometría

Lic. Veterinaria (L)

Enxeñaría Agrónoma (L)

Enx. Téc. Agrícola,Explotacións Agrop.

Enx. Téc. Forestal, espec. Expl. For.

Enxeñaría de Montes (L)

Enxeñaría Técnica Agrícola [L]

Enxeñaría Técnica Topográfica (L)

Datos do SNL da Universidade de Santiago de Compostela

2003-0

4

2004-0

5

2005-0

6

2006-0

7

2007-0

8

2008-0

9

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Porcentaxe de galego nas carreiras de ciencias

Conclusións respecto á evolución do ensino universitario das ciencias

• O ensino das ciencias na universidade galega non reflícte a realidade lingüística da sociedade á que serve.

• Non se aprecian tendencias que nos indiquen que esta situación está a ser correxida.

• A situación curso a curso parece máis resultado de posicións persoais que dunha política de normalización sostida no tempo.

O ensino das ciencias no ensino non universitario

O galego no ensino das ciencias no Decreto 124/2007

Obxectivo do decreto:

“[...]a obtención dunha competencia

axeitada do galego no ensino obrigatorio, co fin de propiciar a igualdade plena e efectiva entre as dúas lingas oficiais por parte de toda a poboación escolar”

O decreto na Educación infantil

“Na etapa de educación infantil, o profesorado usará na clase a lingua materna predominante entre o alumnado, terá en conta a lingua do contorno e coidará de que o alumnado adquira, de forma oral e escrita, o coñecemento da outra lingua oficial de Galicia, dentro dos límites propios da correspondente etapa ou ciclo. No caso de contornos castelán falantes, a utilización nesta etapa da lingua galega como lingua de comunicación e ensinanza será, como mínimo, igual á da lingua castelá.”

O decreto na Educación primaria

“En toda a etapa da educación primaria garantirase o cumprimento do establecido para esta etapa no Plan xeral de normalización da lingua galega aprobado polo Parlamento de Galicia o 21 de setembro de 2004. Impartiranse obrigatoriamente en galego as áreas de matemáticas, coñecemento do medio natural, social e cultural e educación para a cidadanía.”

Areas de coñecemento:Coñecemento do medio natural, social e cultural Educación artística.Educación física.Lingua galega e literatura.Lingua castelá e literatura.Lingua estranxeira.Matemáticas.

Téntase correxir o feito de que en Galicia non hai un só neno que non sexa

capaz de expresarse en castelán, pero hai miles que non son capaces de manter unha conversa en galego.

O decreto na Educación secundaria“Na educación secundaria obrigatoria impartiranse en galego as seguintes materias: ciencias da natureza, ciencias sociais, xeografía e historia, matemáticas e educación para a cidadanía. Cando a materia de ciencias da natureza se desdobre en bioloxía e xeoloxía, por un lado, e física e química, por outro, ambas as dúas materias impartiranse en galego.”

Exemplo, alumno de 3º ESO: •Bioloxía e Xeoloxía• Ciencias sociais, xeografía e historia• Educación Física• Educación Plástica• Física e Química• Lingua Castelá • Lingua Galega• Lingua Estranxeira

• Matemáticas• Música• Tecnoloxías• Relixión• Optativa do centro. Coñecemento do medio ambiente galego (no IES Pintor Colmeiro de Silleda)

4. A lingua galega na investigación científicaO meu caso persoal

“Utilicemos el sentido común. Químicas o Físicas, con tantas nomenclaturas internacionales, no se pueden dar en gallego. No podemos retroceder”

José Ramón Hermida, voceiro da “Confederación das Asociacións de Pais de Alumnos de Colexios Concertados” (Congapa). En declaracións ao “Faro de Vigo”,

“[...] E dicimos isto con coñecemento de causa, pois no noso ámbito de traballo estamos acostumados a ter conversas de alto nivel científico de temas moi diversos en galego. Nun entorno no que temos a sorte de traballar con algúns dos mellores físicos e enxeñeiros do mundo, o galego está,  modestamente a través de nós, presente como vehículo de comunicación científica. E para isto é un idioma exactamente igual de válido que o francés, o alemán ou, desde logo, o castelán.  Ben é certo que o galego non é empregado para as comunicacións nin publicacións científicas a grande escala, pero é necesario que se saiba que tampouco o é o castelán [...]”

Xabier Cid Vidal, Licenciado en Física e estudante de Doutoramento - USC, experimento LHCb.

Patricia Conde Muíño, Doutora en Física de Partículas, Investigadora do LIP (Laboratório de Física e Instrumentação de Física de Partículas) - Lisboa (Portugal), experimento Atlas.

Daniel Esperante Pereira, Enxeñeiro de Telecomunicacións e estudante de Doutoramento na USC, experimento LHCb.

Teresa Fonseca Martín, Doutora en Física de Partículas, investigadora asociada da Royal Holloway University - Londres (Reino Unido), experimento Atlas.

Abraham Gallas Torreira, Doutor en Física de Partículas, investigador Ramón y Cajal na USC, experimento LHCb.

Manuel Gallas Torreira, Doutor en Física de Partículas, antigo staff do CERN no departamento de Física Experimental.

Marcos Mariño Beiras, Doutor en Física de Partículas, Catedratico de Física Matemática na Universidade de Xenebra (Suíza).

Diego Martínez Santos, Licenciado en Física e estudante de Doutoramento - USC, experimento LHCb.

Cibrán Santamarina Ríos, Doutor en Física de Partículas, investigador asociado na McGill University - Montreal (Canadá), experimento Atlas.

Científicos galegos do CERN que responden:

Por que nós?, temos os galegos unha maldición?

Anita Jane BryantHarvey Milk

Rosa Parks

A modo de conclusión, tiro do informe “A lingua galega en Internet” Xavier Gómez Guinovart, 2003 a seguinte cita:

[...] “o importante é transformarse de espectadores en actores, e participar no destino do noso futuro cultural e lingüístico cos medios que a tecnoloxía pon ó noso alcance. Se non entramos nós no xogo, outros decidirán o noso futuro”(Pimienta 2000).

“”Grazas!