O Concello de Muras impulsa a primeira Feira do Mel de Montaña · dun xantar e unha cea de...

nº 143 novembro 2015

Exemplar xentileza deste establecemento

A cita para os afeccionados ás motos, quads ouATVs “off road” será o sábado 28 de novembro.Este ano trátase dunha ruta guiada por GPS.Con todo, a organización agarda “cumprir asexpectativas dos participantes” que disporándun xantar e unha cea de confraternidade”. 22

Guitiriz acolle a IV Ruta Os Brocamontes“É fundamental que a sociedade siga amosandoo seu apoio ás vítimas e o seu rexeitameto aos

maltratadores”

deporte

Ante a convocatoria de elec-cións xerais para o Congresoe o Senado para o vindeirodomingo 20 de decembro, oterrachá.xa achega os perfísdos candidatos pola circuns-cripción de Lugo. OlallaRodil explica o obxectivo dasúa formación. 6

Olalla Rodil, cabeza de lista ao Congreso porNós-Candidatura Galega

20 D

É o caso de Lupe e Juan, doXalundes, que non com-parten afección polomesmo equipo. Ela é de-portivista e el, do Celta. 23

O que une o amor,que non o separeo fútbol

sociedade

O Concello de Murasimpulsa a primeiraFeira do Mel de Montaña

Con esta iniciativa pónse en valor un produto de calidadeproducido no municipio ao tempo que se dinamizan a acti-vidade polas parroquias. De feito, a cita celebrarase este do-mingo 22 de novembro na praza do Viveiró. 8

Con motivo da conmemoración do Día Internacional para a erradi-cación da violencia machista -o 25 de novembro-, falamos coa res-ponsable do CIMde Vilalba, Ana Berta Pardo, para coñecer de pretoas axudas que brindan estes centros á sociedade. 25

2 colaboraciónsnovembro 15

Antón de Guizán

Os frescos da igrexa dos Vilares

No ano 1991, ao quitar caleadodas paredes, foron descubertas aspinturas murais da igrexa de SanVicente dos Vilares nas Reixas.Un ano despois, o profesor JuánM. Monterroso Montero, publi-caba no número 8 do caderno deestudios mindonienses o seu estu-dio "San Vicente de Os Vilares.Nuevas pinturas de un antiguomaestro (S.XVI)" que informabado achádego e ilustraba sobre asúa importancia. A igrexa dos Vi-lares, que ten a súa orixe no séculoXII e que sufreu va-rias modificacións,a primeira delas noséculo XIII, foisempre un impor-tante centro deculto, dependenteprimeiro de Mon-fero e posterior-mente e ate hoxe deMondoñedo.Os frescos situansena parede de frenteá entrada os primei-ros (dos evanxelios)e representan tres esceas:1-Lamentación de Cristo Morto.2-Imposición da canulla a San Il-defonso.3-Santiago Matamouros.Parede á dereita da entrada (daEpístola):1-Ornamentos xeométricos.2-Fragmento de escea de paisaxe.Estes elementos pictóricos fo-ronse conservando pola costume

profiláctica desde o século XVI decalear as paredes para evitar a pro-liferación de pestes e enfermida-des.Datan segundo o estudo de Mon-terroso Montero do Século XVI,probablemente de 1530 a 1540 naque coinciden tamén cos da igrexade San Estebo de Parga e proba-blemente o autor, polas coinciden-cias iconográficas das pinturas, daautoría do Mestre de Parga, moicoñecido na época.Hoxe, os frescos dos Vilares, de-

teriorados e en perigo de desapa-rición definitiva pola falta deatención e mantemento, as humi-dades, e o paso do tempo, precisande traballos profesionais de recu-peración como elemento patrimo-nial de grande importancia e paraevitar que pasen a ser lembradosunicamente por publicaciónscomo a mencionada anterior-mente. Os retablos, os cruceiros

do calvario, o sarcófago, a propiaigrexa, son un importante valorpatrimonial que se debe reforzarcoa recuperación deses frescos.É por esto que o proxecto multi-disciplinar Os Vilares, lareira desoños, que dirixe Pastora Veres,solicitará entrevistas cos respon-sabeis das respectivas administra-cións (Deputación, Xunta,Arzobispado) para sensibilizalos,documentar o estado dos frescose promover a súa restauración eposta en valor da maneira máis

acaída.O patrimonio etnográ-fico e arquitectónicoda parroquia esmorecee aos frescos haberíaque sumar outros moi-tos elementos quetamén abordaremoscomo os vellos cober-tizos da feira, a mellorada Casa Habanera daConchada, o sindicato,a casa natal de DíazCastro, muíños, fontes,lavadoiros, etc.

Non hai nada peor paea o noso pa-trimonio que o seu abandono eposterior esquecemento, polo queé de agradecer ao proxecto dos Vi-lares o seu interés en recuperar opatrimonio material e inmaterialda pequena parroquia chairega dopoeta Díaz Castro e achegar o seucoñecemento á opinión pública eaos responsabeis politicos respec-tivos.

As siglas IMELGA correspón-dese ao Instituto de MedicinaLegal de Galicia, un órgano per-tencente á Administración deXustiza, e a súa función é pres-tar asistencia técnica aos tribu-nais, fiscalías e xulgados enmateria de medicina forense.Imos centrarnos no Instituto quese atopa na cidade de Santiagode Compostela, un dos centroscon máis prestixio a nivel inter-nacional, e que a liderado inves-tigacións como a do 11-M, casoBretón, o de tsunami de Indone-sia, entre outros, e o máis re-cente o asasinato de EvaBlanco.O director deste instituto éÁngel Carracedo, experto xene-tista e gañador de múltiples pre-mios tanto nacionais como anivel internacional, sendo ade-mais o presidente da SociedadeInternacional de Xenetistas Fo-renses.A pesar de ser un dos centros dereferencia, fíxose coñecido polotema da identificación dos res-tos óseos atopados na finca fa-miliar de Xosé Bretón, sendoaxudado por outro gran expertoe recoñecido antropólogo fo-rense, Fernando Serrulla.Os seus estudos, e as probas deADN realizadas, deron como re-sultado que os osos que lles en-viaran, eran dos dous menores,realizando un traballo moi com-plicado debido á complexidadede atopar ADN en restos calci-nados.Este laboratorio desenvolveuuns marcadores xenéticos deno-minados SNP´s, “a xoia dacoroa”, que permiten estudarpartes moi pequenas do ADN, adiferenza dos anos anteriores, oque permite a resolución de fei-tos nos que antes non se podíafacer nada.Aí que agora nos centremos nocaso da moza Eva Blanco, unharapaza que foi asasinada fai 18anos, e na que tras a investiga-ción do crime viron que foraviolada, quedando restos que osinvestigadores gardaron.Pasados os anos e sen outramostra coa que comparar, a in-vestigación non avanzaba, e asíseguiu ata que un tenente daGarda Civil, que vira un docu-mento de cómo traballaba oIMELGA e decidiu chamalos.Explicáronlle que a través doADN podíanse obter datos moiconcretos, ata o color dos ollos,polo que enviaron unha das dúasmostras coas que contaban.Nada máis realizar o estudo, res-

ponderon á Garda Civil, dándo-lles un dato moi determinante: oasasino e violador da rapaza eraun varón de orixe magrebí.Este dato foi esencial, pois trascomprobar o padrón de habitan-tes do ano 1997, foron reali-zando unha criba e asíacoutando ao posible atacante,descartando a moitos e redu-cindo deste modo o número desospeitosos.Ningún deles se negou a que llestomaran mostras para obter oADN, e nunha desas probas ato-paron unha coincidencia coamostra base dun 97%, o que in-dicaba que era un familiar di-recto por liña paterna doasasino.Con isto buscaron a irmáns dapersoa que doou a mostra e asíderon co agresor, que neses mo-mentos residía en Francia xuntoá súa familia, sendo detido nesepaís.Como vemos o ADN é, coma apegada dactilar, o que permiteidentificar a persoas, restos hu-manos e resolver crimes, exis-tindo a posibilidade de crearunha árbore xenealóxica quepermite a familiares introduciros seus perfís de ADN, indi-cando o vínculo que existe coavítima ou persoa desaparecida,axilizando así a procura.Existe tamén O Tratado dePrüm, un convenio de coopera-ción entre doce países europeosque comparten información enasuntos relacionados con agre-sións sexuais, homicidios, nar-cotráfico, secuestros, etc.,debido a que o ADN é hoxe díaimprescindible e moi útil para ainvestigación criminal.Xa desde o século XXI se deronconta do fundamental desta mo-lécula, creando na cidade deNova York a chamada Lista deScheck, coa que o seu fundador,Barry Scheck, logrou salvar a160 inocentes que foron conde-nados erroneamente, algúnsdeles no corredor da morte.Como vemos a xenética xoga unpapel importante na resolucióndos crimes, algo que saben moiben no IMELGA, especializán-dose cada día máis e contandocoas últimas tecnoloxías paraasí poder dar respostas certas efiables a quen llo solicite.Temos en Galiza e en Españauns dos mellores centros de in-vestigación do mundo, cuns tra-balladores que conseguen dar oprestixio ao instituto e que fanque se soliciten os seus servizosnos casos máis difíciles.

o recuncho do criminólogo

IMELGAPablo Filgueiras e Aranzazu Rodilla,

expertos en Seguridade e Criminólogos

Case o 25% por cento dos foga-res españois declaran que están“entre pouco ou nada” satisfeitoco seu servizo de electricidade.As queixas máis comúns dé-bense a que o servizo é caro, asfacturas contan con informaciónpouco clara ou ausente nas con-dicións do contrato ou o servizo.Con todo, a falta de calidade deservizo de electricidade é omenos citado. Son os primeirosresultados do Panel de Agrega-dos Familiares da Comisión Na-cional de Mercados e daCompetencia (CNMC) que a tra-vés de investigacións e outras fe-rramentas quere transmitir ospuntos de vista dos consumido-res.En particular, dá os seguintes nú-meros: "Un 92,2% dos domici-lios insatisfeitos co seu provedorde electricidade considera que oservizo é caro. Máis da metadecre que as contas ou as tarifas deelectricidade non son claros; ecase un 43% cren que a informa-ción sobre as condicións do fallocontrato ou servizo. Con todo, a

falta de calidade do servizo deenerxía eléctrica é citada pormenos familias: 22,5% ".As medianas empresas ofrecenun servizo máis personalizadoXa en agosto publicábase un in-forme da CNMC Servizos de Su-pervisión de clientes de gas eelectricidade (INF / OF /045/2015) con informacións re-collidas ata abril de 2014. O do-cumento destaca a dificultadepara os clientes de identificarclaramente os comerciantes tra-dicionais que pertencen a empre-sas verticalmente integradas ediferencialos doutras empresasdo grupo, especialmente a travésdas canles de comunicación deteléfono e cara a cara.Segundo o informe, unha dasvantaxes de pequenos comer-ciantes é que os consumidoresxeralmente son manipuladospola mesma persoa ou directorde todo o proceso. Por iso, ofre-cen un servizo máis personali-zado.Paralelamente a este informe, oCNMC producía un catálogo de

boas prácticas entre as que se re-comendaba que "o comerciantedebe informar o consumidor eresponder de forma clara, trans-parente e adaptada á forma sociale cultural, empregar só os datosdo usuario que necesaria paraxestionar a súa reclamación oupregunta e non para promociónspara os consumidores en comu-nicacións ou ofertas comerciais.Ademais, o persoal que prestaservizo ao cliente debe ter forma-ción adecuada".En calquera caso, se non está sa-tisfeito coa súa electricidade ac-tual de comercialización encurso pode cambiar a súa em-presa. O primeiro a facer é com-probar os termos do seu contratoactual. Se ten calquera esixenciade permanencia, será penalizado.Se non, xa se pode comezar a tra-ballar para atopar outra empresa.O resto son medidas administra-tivas como cubrir e asinar o con-trato, proporcionar adocumentación do seu últimoproxecto de lei ou de identifica-ción.

Enerxía e aforrocoa Asesoría Enerxética Terra Chá

Atención ao cliente

3colaboracións novembro 15

Aínda ía ao instituto e nunhafesta, ligou co rapaz máisguapo. Comezaron a bicarse esaíron de alí, nun momentohoubo un xesto que a desagra-dou, sentiuse incómoda e pediu-lle que parase. Non o fixo,supoñíase que se saíra con el eraporque “quería tema”. Na mentede moitas persoas, as mullerestemos o costume de dicirque non cando queremosdicir que si, ben sexa parafacernos as interesantes,para que nos insistan que,polo visto, é algo que nosgusta moito, ou para nonparecer “lixeiras”. Ao díaseguinte contoullo ás súasamigas. Algunhas pensa-ban que o rapaz se pasarada raia porque non paroucando ela llo dixo; outrasdicían que ao saír con el“xa sabía ao que ía” e ade-mais non a magoara nin llerompera a roupa, así queigual o seu “non” non fora tantallante.Mentres estaba a falar cunamigo sobre algo que nin se-quera recorda, o seu mozo aga-rrouna polo brazo e sacouna dobar mentres lle preguntaba a be-rros si o que quería era deitarsecon aquel rapaz, recorda que osdedos quedáronlle marcados nobrazo. Só estaban falando.Cando a súa amiga saíu a verque pasaba e a atopou chorandodíxolle “iso é que te quere de

verdade, senón daríalle igualcon quen falases”.Camiñando pola rúa alguén lleberrou algo bastante fóra de ton,enfadada virouse, respondeuunha barbaridade aínda maior eseguiu camiñando. “Muller, senon queres que che digan nadanon te poñas esa saia tan curta”lle dixo unha das súas amigas.

Estando pola noite nun bar tocá-ronlle o cu, “vaslle tocar o cu atúa p... nai”, respondeu. Nabarra había dous tipos sorrindo.Non soubo quen dos dous fora.A súa amiga riuse, e lle dixo“aproveita, dentro de 10 anos,cando teñas o cu caído ninguéncho vai tocar”.Indo cara a súa casa, un cocheque subía pola rúa pasou ao seucarón, moi a modiño, “olaguapa” lle dixeron, viu quehabía tres homes no vehículo,non contestou e seguiu cami-ñando. O coche deu a volta e pa-rouse ao final da rúa. Púxosenerviosa e botou a correr ata queentrou nun bar e chamou á súanai para que a viñera a buscar,“¿pero como se che ocorre vircamiñando soa a estas horas?”,lle dixo.Como estes feitos hai moitosmáis e de seguro, hai homes quetamén viviron experiencias pa-recidas ou peores, pero a socie-dade non os condicionafacéndolles desenvolver unhaactitude temerosa nin un com-plexo sentimento de culpa sealgo lles acontece. Vivimos nunentorno que ensina ás mulleresa protexerse dende o medo e aculpa. O 25 de Novembro é o Día In-ternacional contra a Violenciade Xénero. Os grandes cambiosempezan por pequenas cousas,como que a lonxitude da saianon define quen es, non queredicir non e os celos non son ro-mánticos. Eduquemos desde xaaos nosos nenos e nenas conexemplos (que non palabras) deigualdade e respecto para queasí poidamos ter unha sociedademellor o día de mañá.

Educar para cambiarLara Real Lema, psicóloga en Psies Psicoloxía

Marabillosa-mente

A empresa madeireira chairega FINSA fixo estragos no Camiño Norte de Santiago e nas vías de comunicación de Seixón

(Friol) e Santa Leocadia (Guitiriz). X. Varela

“Foron tempos que fixeron his-toria e que xamais volverán”. Éun dicir que a cotío se repite, e se

repetirá; aínda que nunca seráigual debido á traxectoria conti-nuada derivada do desenvolve-mento evolutivo de cambiosdiversos, políticos, culturais, so-ciais...O transcurso do tempo convida arecordar aquela época onde oautor do libro do Xosé. Poderiaseimaxinar que, ao día de hoxe,todo é tan diferente, precisa-mente pola ausencia de sistemase hábitos “transformados”, bási-cos-educativos, que sistematica-mente fallan polo materialismocreado progresivamente, con au-sencia de certa responsabilidadedigna de mención en pro e paraprevir situacións provocativas,socialmente, acreditativas, queinducen a tensións abocadas aenxendramentos violentos quepsicoloxicamente ninguén en-tende ou non quere entender, xa

que, en tódolos tempos prevale-ceu e prevalecerá a “clásica chu-lería”, non fácil de rexeitar

porque se manifesta comparati-vamente representada, en formasdiversas teatrais e de cine en pe-lículas de terror, que promocio-nan o que ao día de hoxe xorden“as atrocidades” incribles, ondeunha gran cantidade do “xénerodébil” sofre as consecuencias detantos “envalentonados” sencontemplación non fácil de ex-plicar. Pero, unha gran cantidade(faltaría máis) de mozos deambos sexos rexeita tal violenciachamada “machista”. O autor dolibro do Xosé naquela épocasería incapaz de asimilar estas si-tuacións inconcibibles con tantoshorrores que ao día de hoxe sepoden considerar “vixentes” de-bido á gran proporción dunha in-tolerancia mutua causante de talinconsciencia, cargada de ira,moi fácil de comprender, o por-qué se “arrimaron” errónea ou

irresponsablemente sen pregun-tarse a si mesmos onde estáDeus. A resposta pode ser moi

sinxela: “.con vós, sevós estades con Él”.E para iso, si de empare-llarse se trata, recordaraquelas advertencias queo Señor lles encomen-dou no Paraíso Terrealaos primeiros pais, Adáne Eva...O autor do Libro doXosé advertía ao seualumnado sobre prepa-rase con xeito para for-marse segundo a idade,con dignidade e respecto

cara aos demais, con relaciónsexemplares entre as súas amiza-des de ambos sexos para mocearsen precipitarse emocionalmentepara evitar situacións que real-mente xorden. Igualmente asmanciñas nos prospectos advir-ten contraindicacións con instru-cións de doses axeitadas segundoprescrición facultativa, que aodía de hoxe tan necesarias sonpara desfrutar con tolerancia xe-neralizada unha miguiña deafecto natural tan beneficiosoque psicoloxicamente será exem-plar para construír unha socie-dade sa de futuro para sucesivasxeracións, que poidan vivir conalegría recordando aquela ac-ción. “Tres cousas hai na vida:saúde, diñeiro e amor. E o queteña estas tres cousas, que lle deagrazas a Deus”. Así, o que teñaun amor, que o coide...

O libro do Xosé. Memorias populares

Ramón Paz Guntín - A Casa dos Marios

Un total de 28 camiñantes realizaron o Camiño de Santiago por eta-pas baixo a organización da Asociación Cultural e Deportiva deÁrbol. Acompañados de familiares e amigos realizaban o domingo15 de novembro a última etapa entre o Monte do Gozo e Santiagoonde recolleron a súa compostelana e participaron na misa do pe-regrino, ademais de facer turismo.

A Asociaciónde MulleresRurais “SantoAnxo” de Be-lesar cele-braba odomingo 15de novembroun magostopopular nolocal socialdo colectivo.

O alumnado de F.P. Básica e Ciclo Medio do IES Lois Peña Novo apro-veitaba a viaxe didáctica organizada polo departamento de Mante-mento de Vehículos para asistir o mércores 4 de novembro naUniversidade de Navarra á demostración da adaptación dun motorde gasolina a hidróxeno nun banco de potencia parametrizado. Defeito, os alumnos tiveron ocasión de probar un Volkswagen Polo fun-cionando con hidróxeno. Xa o xoves 5, visitaban a planta de Volks-wagen no polígono de Landaben, para ver o proceso de fabricacióndo modelo Polo en todas as súas variantes.

4 sociedadenovembro 15

5colaboracións novembro 15

Son un galego que tiven que emi-grar moi novo para Euskal He-rria, ao igual que o fan agoratantos rapaces despois de prepa-rarse co esforzo e os cartos detodos os galegos para ir criar ri-queza noutros países mais desen-rolados porque baixo o seumandato Galiza é unha naciónsen futuro. Din vostedes que haique recortar gastos sociais pararematar co déficit público perodurante o seu mandato a débedapública subiu un 105%, polo queagora cada galego debe 3.738euros na vez dos 1.756 que debíacando colleu o cargo de presi-dente de mans do bipartito, peroaínda segue vostede privatizandoservizos públicos que logo saenmoito mais caros e proporcionanpeores servizos a sociedade,como se pode comprobar nonovo hospital de Vigo.Digo isto xa que este ano, pordesgraza para min, tiven que uti-lizar os seus servizos sanitarios efun vítima do seu fanatismo “afo-rrador”. O día 5 de xullo tivenque ingresar no Lucus Augustionde puiden comprobar a profe-sionalidade e o bo facer de todosos traballadores e traballadorasdo hospital, aos que desde aquíquero dar as grazas, aínda que asúa labor víase condicionadapolas instalacións que se atopa-ban pechadas, tendo que facermalabarismos para adecuar aosenfermos o mais acorde coas súasnecesidades.Cando me deron a alta citáronmepara pasar a primeira revisión odía 9 de outubro, tres meses maistarde debido a falta de persoalmédico, polo que tiven que que-darme en Galiza mais tempo doque tiña pensado; pero aí non re-mata o mal funcionamento doSERGAS, xa que o día anterioras 17,09 horas chámanme doLucus Augusti para anular a cita,porque seica ese día non estaba adoutora Rodríguez, e dándomeunha nova para o día 27 domesmo mes. Non serviu de nadadicirlle á comunicante que eu nontiña predilección por ningunhadoutora ou doutor xa que con-fiaba na profesionalidade de cal-quera deles e que non podíapermanecer mais tempo en Ga-liza, pero o problema era que nonhabía substituta ou substituto e tí-venme que vir ao día seguintepara a patria de Aitor, onde ondexa me atenderon o día 30 de ou-tubro. Vinte días de espera enOsakidetza e tres meses e mediono SERGAS.O grave do tema é que este casonon é puntual, xa que ao pareceré norma habitual na sanidade pú-blica galega como si vostede o fi-xera a propósito para mandalos a

privada dos seus amores, pois seide casos nos que lles daban citapara o traumatólogo para dentrodun ano e ao paciente non llequeda mais remedio que aguantara dor ou solucionar o problemaacudindo a privada, porque candose trata da nosa saúde, señor pre-sidente, aínda que economica-mente andemos mal, hai queelixir entre a bolsa ou a vida e te-remos que empeñarnos por culpada súa irresponsabilidade e nondos cidadáns que se manifestaronen Vigo pola privatización e ostraslados ao Álvaro Cunqueiroonde obrigou aos doentes a con-vivir contra as ratas coma na po-esía de Luís Seoane e ducharsecoas augas fecais que caían dopiso superior como puidemos verna televisión.Pero estes non son casos que sedan en dous ou tres puntos con-cretos da nosa xeografía, xa queo problema é xeral en toda Ga-liza, pois aínda o pasado 21 deoutubro un paciente deixaba es-crito textualmente no libro de re-clamacións do Ambulatorio deGuitiriz a seguinte queixa:

Levo unhas semanas intentando

que me atendan.

1º- O teléfono de citas funciona

incorrectamente.

2º- A páxina web do SERGAS dá

error e non se pode pedir cita.

3º- Guitiriz hoxe 21 de outubro

soamente ten un médico e non se

cubren as baixas, polo que a po-

boación do concello non ten cu-

berto o servizo de médicos

adecuado. Tampouco hai enfer-

meiros, esto pedindo cita ante-

riormente.

E así levamos un mes, non creo

que sexan casualidades. Hai

moitos médicos que seguro que

poden cubrir as prazas.

Para rematar; prégolle, con todosos respectos, que cumpra co seucometido de gobernar para os ci-dadáns sen mirar para as arcas dopartido nin pensar na futura portaxiratoria quer lle poidan ofrecer odía de maña os seus amigos dasempresas privadas da sanidade,da educación e doutras materias,pois é un acto temerario e crimi-nal deixar estes temas nas avaren-tas mans deses empresarios.Despois non intente votarlle aculpa á oposición e moito menosao bipartito, que xa tivo queapandar con moitas culpas do seudesgoberno.

*Publicado o 30 de outubro de

2015 no “Terra e Tempo” dixital.

Carta aberta ao presidente

Nuñez Feixóo

Raúl RíoRecentemente celebrouse unhaxornada informativa de portasabertas sobre os drons; o lugarescollido foi o aeródromo deRozas, no concello de Castro deRei. De forma moi didáctica eamena, orientouse ós asistentes,un cento de persoas, sobre as ca-racterísticas destes aparellos, anormativa que os regula e as uti-lidades que teñen e que podenchegar a ter, para rematar a acti-vidade cunha exhibición de voo. A definición de dron é moi sin-xela: Trátase dun vehículo aéreonon tripulado que se manexadesde terra. A partir de aí, comoen case todo, multitude de varie-dades e modelos. E o mesmo po-deríamos sinalar do seu uso. Osdrons pódense utilizar con finali-dade militar, pero tamén teñenoutras moitas aplicacións a ter enconta. Exemplo da agricultura, áhora de controlar o crecementodos cultivos. Tamén na ganderíaextensiva, para coñecer a ubica-ción das reses e os perigos quelles podan afectar. No sector fo-restal, en canto á prevención econtrol de incendios ou a detec-ción e fumigación de pragas quesofre ás árbores. Outro dos cam-pos de actuación é o das infraes-truturas, avaliando o impacto dasúa construción. Incluso na xes-

tión do patrimonio se lle podesacar partido. Estes particularesaparellos, consecuencia doavance tecnolóxico, son capacesde realizar tarefas cargadas de di-ficultades e perigos para as per-soas, co que iso levaconsigo. Os dronsutilízanse no controle manipulación dematerias altamentecontaminantes; quepoda chegar a pe-quena aeronave ataun determinadolugar evitando destexeito que un opera-rio teña que expo-ñerse a un graverisco para a súa saúde dá unhaidea do importante que poden serpara mellorar a calidade de vidada poboación en xeral. Estansecontratando os servizos paraeventos como vodas ou outrasreunións semellantes, coa fin defotografar ou recoller en vídeo oque está a pasar desde uns ángu-los que ata o de agora non era po-sible.A curiosidade por eles incremén-tase, pero en absoluto é un xo-guete. Como moi ben explicaronos expertos na xornada citada, es-tamos ante un robot que taménpode causarnos dano. Precísase

formación no seu manexo –enabsoluto complicado- e cómpresometerse a unha normativa queé bastante estrita actualmente. Aisto, engadámoslle o prezo, quenon é asumible para tódalas eco-

nomías.É un mundoo dos dronsaínda inci-piente. Asposibilidadesan tó l l anseinmensas e ae v o l u c i ó ndas novastecnoloxíasparecen nonter nin tan só

un punto e seguido. Por suposto,xa que ten relación co aeronáu-tica, as instalacións existentes enRozas, no corazón da Terra Chá,son un reclamo para que iniciati-vas como esta e outras podan serrealidade e que se abran posibili-dades de creación de emprego ede riqueza na zona.Investigación, desenvolvementoe innovación (I+D+I), tres termosdistintos pero un concepto final,que está de moda e escoitamos acotío falar del. Quizais sexa oempuxe que a nosa Terra precisapara progresar e dar un salto caraadiante. A ver …

O uso dos dronsPablo Veiga

Desde fai uns días escóitanse polasrúas os preparativos que se aveci-ñan para celebrar acontecementosfesteiros. O porco nunca falta nomes que comeza por Santos e re-mata por San Andrés.Moitos e moitas opinan nas xun-tanzas polas rúas o por qué o re-frán non falla “polo Samartiñomata o porquiño”.A beirarrúa di que, de toda a vida,moitas parroquias de arredor a súafesta lle fan... e agora que moitose moitas o cociñan na compaña deguarnicións especiais, comezandopolas fabas de Lourenzá ou os co-gomelos, nabizas ou noces, sendescartar as clásicas castañas ou aspatacas de sempre. E, se cadra,para os adobos ademais do sal, quenon falten os allos, sen esquecersedunha pinguiña de mel e vinagre,segundo como se desexe o ton desabores a elixir. E xa non se fale desalsas, que tanto se estilan na co-ciña moderna, onde o salpicón faiacto de presenza e, segundo como,ten gran importancia.

Os da valla ao servizo do Poboteñen un gusto especial e din quecomo máis lles gusta o porco é concachelos, garavanzos e nabizas,mentres que os nabos non teñangrelos. Disque ata o Antroido nonos haberá. Así, mentres non che-gan, prefiren que sexa zorza fritidana compaña duns ovos estrelados:o prato estrela de entretempo.A beirarrúa recorda que a sobre-mesa de antes nestes festexos era,preferentemente, queixo de Cas-tela de leite das ovellas moi curadoque cheiraba a “pés”, pero quesabía da “gloria”. Para o rematedas comidas era un privilexio queacompañaba a un bo viño e ani-maba o ambiente de tal maneiraque propiciaba un bo estado deánimo de tódolos convidados, conalegría e satisfacción, sen esque-cerse de algo tan importante pararelaxarse, como din “os da novaola”: “combater a resaca” de tanta“enchente” e aliviar a dixestióncoas clásicas “sopas de allos” fei-tas cun bo caldo limpo, moi subs-tanciosas, enriquecido cunhamiguiña de viño branco do país,preferentemente “albariño” rus-trido cos allos nun bo aceite deoliva ao que se engade un bo pe-mento doce a gusto de todos....E para despedir o ditoso mes, unhaofrenda a San Andrés....

Conclusión:

¡Festexos e comiolas!no ditoso mes.....¡Honras a San Martiño!ofrendas a San Andrés.....

A valla ao servizo do Pobo e abeirarrúa celebran o Samartiño

Ramón Paz Guntín - A Casa dos Marios

6 actualidadenovembro 15

O proceso de conformación das

candidaturas, que levarán como

nome Nós-Candidatura Galega,

culminaba o domingo 9 de novem-

bro coa celebración das primarias

para a elección das persoas que for-

marán parte das listas nas catro cir-

cunscricións. Neste proceso de

primarias tomaron parte preto de

6.000 persoas, das cales máis do

60% emitiron o seu voto nas máis

de 144 mesas instaladas en diferen-

tes vilas e cidades galegas.

No caso da circunscrición electoral

de Lugo a candidatura nacionalista

ao Congreso dos Deputados estará

formada, nesta orde, por: Olalla

Rodil Fernández, Xosé Antón Ledo

Pan, Mª Monteserrat Porteiro Sán-

chez e Xosé Paleo Rodríguez. A

candidatura ao Senado quedará

composta por Rosa Ana Prieto

(Pantón), Orlando González (Mon-

doñedo) e Luís López Melle (Sa-

rria).

O terrachá.xa falou coa cabeza de

lista ao Congreso, Olalla Rodil,

para coñecer máis aspectos sobre a

candidatura e tamén sobre a súa

persoa.

Esta elección foi mediante vota-

cións primarias e voluntarias.

Efectivamente. Foi un proceso moi

ilusionante debido ao alto nivel de

participación con preto de 6.000

persoas en todo o país con mesas

electorais en máis da metade dos

concellos de Galiza. No caso de

Lugo, onde había tres mesas dis-

persas por toda a circunscrición, a

participación foi do 70%. Coa par-

ticipación de 400 persoas, conside-

ramos un luxo poder conformar as

propias candidaturas e as persoas

que fan parte delas dunha maneira

tan democrática, transparente e,

sobre todo, tan popular.

Olalla Rodil xa foi candidata nas

Eleccións Europeas polo BNG;

pero para aqueles e aquelas que

non coñezan á candidata. Quen

é Olalla Rodil?

Nacín na Ribeira de Piquín o 21 de

setembro do 1989. Teño 26 anos e

xa teño escoitado que son “insul-

tantemente nova”; a pesar de que

eu creo que non tanto porque xa

crucei a idade do cuarto de século.

Estudei Publicidade e Relacións

Públicas, posteriormente fixen un

mestrado en Relacións Internacio-

nais na Universidade de Santiago

de Compostela e dende fai tres anos

traballo como xornalista no sema-

nario e no dixital diario Sermos Ga-

liza, un proxecto tamén moi

ilusionante no que me embarquei

alá polo 2011. O obxectivo é cons-

truír medios de comunicación alter-

nativos diferentes, nun plano moi

semellante ao desta candidatura -

tamén cos pés postos na Galiza, co

centro de decisión posto na Galiza

e coa análise da realidade dos pro-

blemas deste país cunha óptica pro-

pia-.

Cal é o motivo ou motivos polos

que decide presentarse como ca-

beza de lista ao Congreso?

Foi unha decisión persoal; pero im-

pulsada ou motivada pola necesi-

dade, como outros me lembraban

nos últimos tempos, de situar na

primeira liña política a persoas

novas: tanto en idade como por non

estar na primeira liña da actividade

política institucional

nos últimos anos.

Considero que preci-

samos perfís distintos

aos que estamos

acostumadas: mulle-

res, persoas que

vimos do rural, etc.

Nese sentido, despois

de que bastantes per-

soas da miña co-

marca e da propia

circunscrición me

animasen a dar ese

paso, decidín ser ese

alguén que poña voz

ou rostro a un proxecto popular e

colectivo amosando que, en Lugo,

tamén hai mulleres novas -e non só

homes maiores de 60 anos- coas

que sentirse ben representados

dende a lista de Nós-Candidatura

Galega.

Esa lista nace tras un proceso no

que se tentou aglutinar máis for-

zas. Como valoras ese proceso

que remata en “fracaso” por non

lograr presentar unha lista uni-

taria coas forzas nacionalistas de

esquerda para presentar unha

Galiza máis forte en Madrid.

Foron meses moi intensos para

aquelas persoas que formabamos

parte da Coordinadora da Iniciativa

pola Unión e entre as que eu tamén

estaba. Intentamos por activa e por

pasiva que esa candidatura unitaria

ás Cortes Españolas se chegase a

producir. Nas últimas xuntanzas fí-

xose cada vez máis evidente que o

interese da outra parte non era o

mesmo. De feito, había dous pro-

xectos políticos enriba da mesa.

Aínda que con moitas ideas parti-

lladas, os medios para lograr deter-

minados obxetivos non son os

mesmos. O máis salientable, que

foi o que impediu a presentación

dunha única candidatura, foi o es-

tablecemento do centro da decisión

política na Galiza. Pero, ademais,

nós tiñamos claro que non iamos

bloquear a posibilidade de ofrecer

unha candidatura participativa e de-

mocrática a todas as persoas que

asinaran a declaración de Conxo.

Hai que ter claro que as persoas que

fan parte da candidatura En Marea

e Nós-Candidatura Galega non ca-

miñamos xuntas; pero imos golpear

contra o inimigo común. A pesar de

que o proxecto non é o mesmo, o

obxectivo si: rachar co bipartidismo

instalado xa de maneira perma-

nente na nosa circunscrición onde

se reparten os deputados por Lugo

entre PP e PSOE.

Finalmente, a lista unitaria non

puido ser. Cres que, de telo sa-

bido, o BNG non tería “sacrifi-

cado” as súas siglas para esta cita

electoral?

Eu creo que a decisión que adopta

o BNG a comezos do verán, de

deixar as súas siglas á marxe de

cara a facilitar esa candidatura de

unidade, é un xesto de xenerosi-

dade absoluta que reflexa a vontade

e a predisposición máxima por

parte da organización frontista para

encarar ese proceso. Finalmente

non puido ser así; pero creo que o

Bloque en ningún caso sae per-

dendo. Neste tempo, o BNG seguiu

acumulando persoas e organiza-

cións ao redor do proxecto político

que el mesmo representa: a auto-or-

ganización do pobo galego ao redor

dun proxecto que teña o seu centro

de decisión en Galiza, xa sexa

baixo as siglas ou paraugas do

BNG coma, neste caso, coa marca

Nós-Candidatura Galega. Non creo

que fose un erro porque, con esta

candidatura, levamos a moitísimas

outras persoas que non son militan-

tes do BNG.

O reto agora pasar por dala a coñe-

cer, presentala ao electorado e a

toda a poboación deste país e que

teña unha boa acollida. Con nós le-

vamos toda a experiencia e traxec-

toria política do BNG nas

institucións españolas dende fai 20

anos que o BNG ten representación

no Congreso das deputadas e depu-

tados. Foi, coa chegada dos depu-

tados do BNG cando se falou por

primeira vez dos problemas deste

pobo.

Cal é, pois, baixo o seu punto de

vista, a importancia do naciona-

lismo no Congreso dos deputa-

dos?

A evidencia da importancia de ter

representación propia ficaba aínda

máis clara na lexislatura que acaba

de rematar. Por exemplo, no caso

do calote das participacións subor-

dinadas e preferentes, a única vez

que se defenderon os intereses dos

afectados e afectadas foi a través de

proposicións non de lei ou de pro-

posicións lexislativas presentadas

por deputadas e deputados do

BNG. Eses outros deputadas e de-

putados electos e electas por cir-

cunscricións coma a de Lugo non

estaban representando os intereses

de Galiza nin dos galegos. Moi

polo contrario estaban represen-

tando os intereses, primeiro,

do seu partido e, despois, das

grandes entidades financei-

ras. Eu creo que, moitas

veces, se quere caricaturizar

ou infravalorar a importancia

que ten contar con represen-

tantes de noso nas institu-

cións, sexan cales sexan,

obviando que é a única ma-

neira que nós temos de dar

traslado aos nosos intereses e

ás nosas particularidades.

Agora temos enriba da mesa

o conflito do sector do leite

ou dos mariñeiros do cerco.

A única maneira de que se dea tras-

lado a eses seus intereses e ás súas

reclamacións é a través de repre-

sentantes públicos que só teñan o

seu centro de decisións aquí na Ga-

liza. Pola contra, outras organiza-

cións con centros de decisións

políticas en Madrid ou nalgunha

outra zona do territorio do Estado

español priorizan intereses alleos a

Galiza e non defenden, como é o

caso de nacionalismo galego, os in-

tereses das clases populares deste

país. Nós aspiramos a ter un grupo

parlamentar con todo o que iso re-

presenta. Ademais, podemos parti-

cipar no cambio que se poida abrir

a partir do 20 de decembro. Vere-

mos cal é e, se finalmente se pro-

duce, poñeremos enriba da mesa os

intereses de Galiza. Non deixare-

mos que falen por nós, en defini-

tiva.

Cada vez máis, as eleccións xe-

rais estanse a converter nunhas

presidenciais. Penaliza isto ás

candidaturas das forzas políticas

que non son dos grandes parti-

dos?

Efectivamente. Xa non favorece en

ningún caso a fórmula D'Hondt coa

que se transforman os votos en es-

canos porque prioriza, privilexia e

permite a sobre-representación das

dúas forzas do bipartidismo histó-

rico, o PP e o PSOE, tal e como

está deseñada a lei electoral. E, ade-

mais, a proxección que se fai dos

propios comicios a través dos me-

dios de comunicación de masas

non favorece en ningún caso ás for-

zas políticas máis pequenas porque

se presentan como a elección do

Primeiro Ministro ou a elección do

Presidente do Goberno cando en

realidade acudimos ás urnas a es-

coller ás nosas representantes e aos

nosos representantes que se senta-

rán nos escanos para, posterior-

mente, elixir eles a Presidencia do

Goberno. Eu creo que é unha imaxe

proxectada cunha intención moi

clara: seguir facendo saltar a bóla,

precisamente, entre dous ou, agora,

quizás tres forzas políticas. Nós non

imos votar ao Sr Mariano Rajoy, ao

Sr Albert Rivera ou ao Sr Pablo

Iglesias; senón que imos votar a

quen defenderá os intereses da nosa

circunscrición, neste caso a de

Lugo, ante as Cortes Españolas. E,

posteriormente, serán esas persoas,

unha vez electas e sentadas nos

seus escanos, as que determinen

quen ostente a Presidencia do Exe-

cutivo. Nós intentaremos que, desta

volta, a xente teña un pouquiño

máis claro que é o que se elixe o

20 de decembro e, dese xeito, que

elixa de maneira máis acaída aos

seus intereses e necesidades.

No caso de que os lugueses e lu-

guesas determinen o 20 de de-

cembro que Olalla Rodil sexa

deputada, cal sería a primeira

iniciativa que levaría ao Con-

greso en beneficio da provincia?

Eu creo que un dos maiores retos

que ten Lugo, e que ademais é ex-

tensíbel a toda Galiza, é a crise de-

mográfica que vivimos hoxe. E a

crise demográfica que vén, pri-

meiro, marcada por un despoboa-

mento e un envellecemento

poboacional brutal; pero tamén por

unha emigración xuvenil que está

desangrando este país. Nós perde-

mos poboación por dúas vías: por

unha banda, esas persoas que aban-

donan o país por unha cuestión eco-

nómica, fundamentalmente; e, por

outra, eses fillos que non terán na

Galiza senón noutros territorios

onde poidan desenvolver o seu pro-

xecto de vida a través do seu pro-

xecto laboral. Eu creo que este é o

maior reto que ten Lugo porque

perdemos máis poboación ca ou-

tros territorios dentro do noso país

coma as provincias do eixo atlán-

tico. Se tivese a posibilidade, cunha

das primeiras iniciativas tentaría

buscar a maneira, a través das ins-

titucións políticas, de reverter esa

situación de despoboamento e crise

demográfica acreditando os recur-

sos cos que contamos, poñendo a

funcionar os nosos recursos produ-

tivos e económicos. No caso do in-

terior da provincia de Lugo, estes

recursos son milleiros, tanto vincu-

lados á produción agropecuaria

coma á produción forestal, entre

tantas outras. Poñer en valor os

nosos recursos permitirá tamén que

a poboación non abandone o seu te-

rritorio e, polo tanto, que poidamos

xerar riqueza dende o local.

“Con Nós-Candidatura Galega, o centro da decisión política está na Galiza”Olalla Rodil, cabeza de lista de Nós-Candidatura Galega ás eleccións xerais do 20 de decembro

20 D

Olalla Rodil participando nas primarias da candidatura.

7actualidade novembro 15

A oposición critica a situación de “desgoberno” ante “o despoboamento”do municipio e “a falta de acceso a servizos básicos”

As principais directrices do pro-grama electoral co que o popularJosé María López Rancaño sepresentaba aos comicios electo-rais de maio eran “o saneamentodas contas e a prestación de ser-vizos aos veciños e veciñas deAbadín”.Despois de conseguir de novo ovisto e prace de boa parte dos ve-ciños e veciñas que lle permiteafrontar o noveno man-dato no Concello deAbadín, a oposición de-fine o os primeiros cincomeses como “total des-goberno”, “na liña desempre”. Esas son as pa-labras coas que o vo-ceiro do PSOE nomunicipio, Pablo López,e o voceiro do BNG,Manolo Regal, respecti-vamente, fan balancedeste tempo.“Dende fai 32 anos, o al-calde segue unha liñapolítica para perpetuarseno poder; mentres seestá a producir un galo-pante despoboamentosen adoptar ningunhamedida para frealo”, segundo de-nuncia o socialista. Nesa mesmaliña, Manolo Regal critica que,“contando cunhas contas sanea-das, dende o Concello non sepensa nin se fai nada por revirara tendencia do concello, comaoutros moitos do rural, a esmo-recer ano a ano”.Facendo referencia ao que, pre-cisamente, propoñía na campañaelectoral: “a súa é unha liña con-tinuista de indeferenza con res-pecto aos servizos básicos dosveciños de Abadínque atentan contraa propia dignidadeda persoa”. Lópezsinala dous casosque saían á luz, re-centemente, a tra-vés dos medios decomunicación: “asdificultades dunvendedor que de-pende do tractordos veciños para poder saír coasúa furgoneta por mor da lamacando chove e as dunha familiaque sufre cortes de auga dendefai catro anos”. Así mesmo, in-dica que “grazas á nosa oposi-

ción, a través das denuncias nosmedios de comunicación, levá-ronse a cabo diversas iniciativascoma o arranxo das beirarrúas deGontán que estaban nun estadode abandono, da praza de Abadíncon grandes desniveis causandoinnumerables desperfectos nosautomóbiles debido á falta de si-nalización ou a limpeza da áreafluvial da Roxica, por exemplo”.

Esta lexislatura supuxo tamén uncambio na organización munici-pal á que se opuxeron dende oPSdeG e o BNG. Regal consi-dera “incrible” esta “desmedida”proposta á que o nacionalista seopuxo coa que “resolveron queproblemas serios no equipo doPP excluíndo a dúas persoas quena lexislatura anterior tiñan dedi-cación exclusiva e dando unhaexclusiva e catro parciais a ou-tros tantos concelleiros/as do PP.Non hai concello en toda Galicia

que soporteunha cousaasí. E porriba unhadesas dedi-cacións ex-c l u s i v a socupa oposto va-cante dunauxiliar ad-min i s t r a -

tivo, cando a súa función teórica,no papel, é a de “Desenvolve-mento Local”. Este labor de in-novación para odesenvolvemento é necesario,pero a ese traballo non dedican

esforzo ningún”. Por outrabanda, “puidemos comprobarque os horarios laborais da xentede oficina do noso Concello sonde 5,3 horas semanais, sen abrirnunca nin polas tardes nin os sá-bados; mentres que para osobreiros de fóra rexen outros ho-rarios. Iso si, os salarios son oscorrespondentes aos horarios le-gais 37,3 horas”.

López tamén incide na situaciónde “desgoberno” que provocanas “desavenencias entre os mem-bros do equipo de goberno quelevaron a asignación desas dedi-cacións exclusivas e parciais. Aoposición non ten datos sobre aslabores que están realizando nasdiferentes delegacións que supo-ñen preto de 3.000 euros men-suais a cada un dos veciñosaparte do soldo do Sr. Alcalde”.Os socialistas obtiñan un edilmáis que na pasada lexislatura enAbadín tralos comicios de maio.Isto “supuxo unha oposiciónmáis firme, máis forte para levara nosa actividade política en proldos veciños e veciñas de Aba-dín”. Nese sentido, o voceirodestaca que “fomos a única forzaque aumentamos en número devotos fronte á perda de 2233 porparte do PP, con respecto á ante-rior lexislatura”.

Residencia de maiores

“A proposta da residencia paramaiores sempre foi unha pro-posta nosa, do BNG; pero que, áúltima hora, fixo súa a alcaldía.Con todo, non hai nin o máis mí-

nimo paso ou xesto, que saiba-mos, nesa dirección”, explica oedil nacionalista que considera“urxente” o impulso dunha resi-dencia para as persoas maioresporque “é un servizo que se faráimprescindible nestes 15, 20 ou25 anos inmediatos. Pero, se nonse fai xa, pasa a oportunidade eacabouse. Quedaremos sen resi-dencia, quedaremos sen uns pos-tos de traballo que permitiríanfixar poboación no concello, se-guiremos aínda máis cara abaixo. Sucederá coma co parqueempresarial que puido estar, enon está, que puido poñer unpunto de esperanza no Concelloe non a puxo”, lamenta Regal.Igualmente, con respecto á resi-dencia, os socialistas “non temosconstancia do tema”.

Propostas da oposición

Dende o BNG tamén consideran“urxente” innovar. É dicir, “pa-rarse a pensar e ver que camiñosse poderían emprender para queo Concello tivese vida. O nosofuturo en boa medida xira aoredor da revitalización do espazorural, da produción agraria, queé o noso. Nós propuxemos xa nalexislatura anterior recuperar epotenciar o gando cabalar a tra-vés da súa cría, doma e da co-mercialización da súa carne através dun plan coordinado cosconcellos limítrofes. Non se nosdixo que non, pero a propostaquedou no cai-xón”. Igual-mente, “osnosos montesc o m u n a i steñen unhaenorme pers-pectiva de fu-turo en cantoao seu aprovei-tamento que non se están con-templando”. Tamén consideraRegal que “hai que ir cara a unhareorganización do espazo agra-rio, con fórmulas de concentra-ción que superen os modelos deconcentración parcelaria de sem-pre, moi caros e moi lentos, paragarantir espazo agrario destinadoá produción agraria e non tantoao eucalipto. En todo isto a alcal-día debería liderar un move-mento, que é dos veciños eveciñas, pero que ten que haber

alguén que o promova”.López apunta que, nesta lexisla-tura, se deberían afrontar “as ne-cesidades básicas.Principalmente, auga potablepara todos os veciños e veciñasde Abadín, o arranxo de pistascon prioridade para as de accesoa vivendas, a promoción da con-centración parcelaria, o impulsoda creación de actividade empre-sarial para crear postos de traba-llo, o impulso da actividadegandeira e agrícola promovendoa carne de vacún e de poldro e osnosos produtos agrícolas”. Nou-tra liña de actuacións, consideraque se debería “potenciar o Ca-miño Norte de Santiago decla-rado pola UNESCO Patrimonioda Humanidade e rutas de sen-deirismo, actividades lúdicas,deportivas, etc”.

Vindeiras iniciativas

Dende o BNG traballan xa “enpropostas ben concretas”. Defeito, teñen xestionado, o pasadomes de outubro, información ve-ciñal sobre a recalificación doCatastro que está supoñendo unabuso de recadación tanto polocustes da súa posta ao día comapolo incremento do recibo anuala partir do 2016”.E os socialistas traballan tamén“na presentación de iniciativaspara protección dos veciños e ve-ciñas fronte á suba do catastrocunha redución da presión impo-

sitiva do Im-posto de BensInmobles e democións para aprotección dosnosos veciños eveciñas encanto aos servi-zos básicoscompetenc ia

dos Entes Locais xa que son pre-xudicados nun dereito funda-mental recoñecido na nosa C.E.e totalmente discriminatorio noséculo XXI”.Igualmente, insisten “na creacióndun parque para que xoguen ospoucos cativos de Abadín, o im-pulso da actividade empresarial,a creación da residencia paramaiores tan manifestada poloseñor Alcalde; así coma na postaen marcha actividades lúdicas entodas as parroquias”.

Casa do Concello de Abadín.

abadín

Os socialistas

velarán polo “dereito

fundamental” dos

veciños e veciñas a

contar con “servizos

básicos”O BNG considera

“urxente” o impulso

dunha residencia

para as persoas

maiores porque “é un

servizo que se fará

imprescindible nestes

15, 20 ou 25 anos

inmediatos”

Espectáculos para toda a familiaen Begonte co III Ciclo de Teatrode Castiñeiro Milenario

Casa Varela gaña de novo o IV Concurso de TapasConcello de Begonte

Casa Varela proclamábase gaña-dor, por cuarto ano consecutivo,do Concurso de Tapas Concellode Begonte grazas á súa pro-

posta “Lubina con Parmentier”.Así o determinaron os 333 par-

ticipantes que plasmaron nostrípticos a súa puntuación trasprobar as 12 tapas propostaspara o concurso. Con todo, a

participación superouas 1.000 unidades porlocal demostrando o in-terese suscitado polassúas propostas quecada ano son máis difí-ciles de valoración.En segundo lugar, o pú-blico participante des-tacaba a Cereixo coatapa “Vieira en hojaldrecon Mousse de Alba-riño” e, no terceiro, aoRestaurante Paz y Anapola súa tapa “Torre

Ibérica”.Como novidade, este ano un xu-

rado profesional destacabatamén as tres mellores propos-tas. Así, Marcos Domínguez,Xefe de cociña do RestauranteParador de Turismo de Vilalba;Juan José Mariño, Xefe de co-ciña do Restaurante Benboa deCorrubedo; Eloy Cancela eFrancisco Piñeiro, cociñeiros ecopropietarios do Restaurante AHorta do Obradoiro de Santiagode Compostela; e Mark Wer-nink, Xefe de cociña do Casinode la Toja; tiveron en conta apresentación, o sabor, textura,punto de cocción e elaboraciónpara nomear a Casa Varela enprimeira posición, A Cantina –polos seus “Mofletitos de ou-tono”- en segunda e ao Cereixoen terceira posición.

Castiñeiro Milenario pon enmarcha, coa colaboración daAsociación de Veciños do Castroe a Área de Cultura da Deputa-ción de Lugo, a terceira edicióndo Ciclo de Teatro que neste2015 contará con dúas represen-tacións que se desenvolverán ovenres 20 e o sábado 21 de no-vembro. Un total de sete actores e actricesde Alentía Teatro achegarán aocolexio de Baamonde a repre-sentación de “Cambio de Cor” apartir das tres da tarde do venres.A peza de Alfonso García Penas,dirixida a un público familiar,combina linguaxe corporal e ver-bal nun espectáculo cheo de luz,son e movemento. Ao longo

dunha hora, os espectadores po-derán disfrutar e reflexionarsobre unha temática variada: orespeto ao medio ambiente, oxogo como medio de aprendi-zaxe, etc. Igualmente, In Bocca al Lupoachega a Begonte unha propostadirixida ao público infantil e fa-miliar coa posta en escena “Su-perlía” no local social daAsociación Veciñal do Castro osábado a partir das sete do serán.Neste caso, a peza de Lola Fer-nández conta a historia de Lía,unha nena que herdou superpo-deres da súa avoa e que querecompartir cos nenos e nenas domundo o seu segredo para supe-rar os seus medos.


muras

begonte

O Viveiró acolle a primeira Feira do Mel de Montaña que impulsao Concello de Muras

A cita reunirá a produtores locais o domingo 22 de novembro

O Concello de Muras pon en valorun dos produtos da zona ao tempoque impulsa a dinamización dasparroquias do municipio. Coa IFeira do Mel de Montaña que secelebra este domingo 22 de no-vembro, coincidindo coa data naque se celebraba fai anos a feira doViveiró, porase especial atenciónsobre o mel e a praza do Viveiró.Boa parte dos produtores do muni-cipio –algo máis de media ducia-estarán presentes na feira ofre-cendo un produto de calidade. “Omel de Muras é un mel de montañaque se caracteriza pola presenza,maioritariamente, de breixo”, se-gundo destaca Manuel Ferreira,presidente da Casa do Mel de Go-ente. “Quizás tamén conte con algode silva, pero moi pouco de pra-deira; a diferenza do mel que seproduce noutras zonas da comarcada Terra Chá coma Xermade, Vi-lalba ou Cospeito”. Estas caracte-rísticas confírenlle un aspecto máisescuro polo que tradicionalmentese considera mellor e se manténcomo un dos máis demandados.De feito, conta con moitos mine-rais. Aínda así, o máximo respon-sable da Casa do Mel consideraque “é bo para deportistas ou per-soas con problemas de anemia;pero, no caso de problemas respi-ratorios, eu tomaría mel de euca-lipto”.Precisamente a Casa do Mel deGoente contribuía enormemente aoenvasado e etiquetaxe do mel quese porá á venda baixo as indica-cións recollidas polo Decreto125/2014, do 4 de setembro, poloque se regula en Galicia a venda di-

recta dos produtos primarios desdeas explotacións á persoa consumi-dora final. Deste xeito, tamén se in-

centiva con esta feira a vendadirecta por parte dos produtoresapícolas do municipio. Pero esta non sería o único labor daCasa do Mel; xa que os seus res-ponsables estarán presentes nafeira ofrecendo información sobrediversos temas de interese para osector –cun interese especial naloita contra a vespa velutina-,dando a coñecer outros produtosdas colmeas –coma cosméticos ouo propio pole ou a xalea real- e di-rixindo un obradoiro infantil decera.Manuel Ferreira amósase preocu-pado ante a rápida expansión davelutina “que debora canto atopa”e que “supón un problema me-dioambiental coa destrución donoso ecosistema”. É por iso poloque solicita a colaboración de

todos e todas, “non só apicultorese froiteiros”, na localización dosniños deste insector invasor. O pre-

sidente da Casa do Mel está con-vencido de que “realizando un bovarrido de niños na primavera seaminorarían os seus danos”. Nesesenso recorda que “moitos apicul-tores perderon as súas abellas ou ti-veron que facer transhumanciacoas colmeas para tentar salvar al-gunhas”. Neste contexto, a apicul-tura “mantense como actividadecomplementaria” á que se teñensumado moitos novos e novas api-culturas nos últimos anos axu-dando a “renovar o perfil dosprodutores”.

Actividades variadas

A oferta de produtos na feira com-pletarase con produtores de meldoutras zonas, con postos de vendadoutros produtos alimentarios dazona e coa venda de ferramentas

para a práctica da apicultura. A ar-tesanía tamén estará presente nestacita da man de dous artesáns daasociación Obradoiros Artesáns daTerra Chá. O torneiro Tito Ledo ea oleira Pepa Lombao ofrecerándemostracións en vivo dos seusrespectivos oficios.Pero unha cita coma esta non podíapecharse sen capítulo gastronó-mico. Neste sentido, Álvaro Villa-sante, do Restaurante Paprika deLugo e membro do Grupo Nove,ofrecerá unha demostración de co-ciña sobre o uso do mel en pratossalgados. E, á hora do xantar, po-deranse degustar pratos elaboradoscon mel nunha carpa instalada napropia praza á que acudirán taménpostos de polbo e churrasco.Xa pola tarde, a progra-mación festiva comple-tarase cun magosto equeimada popular ame-nizados pola música dodúo Pedriñas.

Servizo de transporte

O Concello de Muraspon a disposición de tó-dolos veciños e veciñasdo municipio un servizode transporte gratuítopara facilitar a súa parti-cipación nesta primeiraFeira do Mel de Mon-taña.Os tres autobuses sairánás nove da mañá e áscatro da tarde dende oMouriscón (Amboso-res), dende A Rúa (Silán) e dendea igrexa de Irixoa pasando por di-ferentes puntos do municipio ata fi-

nalizar no Viveiró. A volta está prevista para as dúasda tarde e as oito do serán dende apraza do Viveiró pasando por tódo-los lugares percorridos anterior-mente.

Dinamización das parroquias e

posta en valor dos produtos do

municipio

A posta en marcha desta nova ini-ciativa chega na senda doutras pro-postas polo novo equipo degoberno de Muras. Trala aperturados plenos á participación cidadá,chegaron tamén diferentes activi-dades gratuítas para a dinamiza-ción do municipio coma as clasesde ioga, pilates ou manualidades;ademais das charlas informativas

sobre temas de actualidade comoson a vespa velutina ou o rol damuller rural.

A Casa do Mel de Goente ofrece formación sobre apicultura.

“Lubina con Parmentier”, de Casa Varela.

O Concello de Muras recoñece a Antía Cal,Tita do Mesón, co título de filla adoptiva.O acto de homenaxe desenvolverase o sá-bado 28 de novembro a partir das dez emedia da mañá coa descuberta dunha placaco seu nome no colexio de Muras.Xa ás once presentarase no local social aunidade didáctica sobre Antía Cal realizadapor Alba García Pico antes do desenvolve-mento dunha táboa redonda baixo o títulode “Educar iguais” na que participaránAntón Costa e Aurora Marco. Despois da intervención dos veciños e ve-ciñas de Muras, faráselle entrega á home-naxeada do título de filla adoptiva.O acto pecharase coa intervención musicalde Mini e Mero.

Homenaxe a Tita


cospeito

A Asociación Cultural A. Iglesia Alvariño estáa piques de rematar as obras de mellora noentorno da igrexa vella de Muimenta

A XXXII Mostra Exposición de

Muimenta desevolverase entre o

1 e o 3 de abril

Revolta Natural organiza enGarabullos a II Xornada Holísticade Coidado do Corpo e da Mente

Castosa non formará parte das listas do PP de Lugoao Senado para dedicarse "en exclusiva aos veciñosde Cospeito"

A Asociación Cultural A. IglesiaAlvariño de Muimenta está a pi-ques de rematar as obras no en-torno da igrexa vella deMuimenta.Segundo o convenio asinado coaDeputación de Lugo, as obrasconsistían no soterramento detodo o cableado da luz e de telé-fono co obxectivo de evitar o "fe-ísmo" dos cables e postes da luz edo teléfono.Igualmente, incluía a construcióndunha beirarrúa para o paso dospeóns iluminada con tres lámpa-das. Así mesmo, aproveitáronseestas obras para a substitución dopeche do cemiterio a base de pre-fabricados de formigón por unhaparede de pedra natural similar áda igrexa.

Antes da dar por rematadas asobras, levarase a cabo unha reu-nión cos veciños e veciñas a vin-

deira fin de semana para abordara colocación de pedra na beira-rrúa.

As reunións de traballo de caraá organización da XXXII Mos-tra Exposición de Muimentacomezaban xa no mes deagosto. Os primeiros avancespermiten concretar as datas dasúa celebración e máis do XXXConcurso de Gando Frisón,XXX Exposición de Gando deRaza Rubia Gallega e da XXPoxa de Gando Selecto. Serádo venres 1 ao domingo 3 deabril, como vén sendo habitual,no recinto feiral Manuel Vilade Muimenta.José Darriba Hermida preside,por cuarta ocasión, a comisiónorganizadora da MOEXMUque este ano contará tamén conDario Freire, Julio Francos,José Ángel Maseda, José Anto-nio Morán e as novas incorpo-racións de Mari Celi Cruña e

Guillermo Tojo.Igualmente, esta comisión seráa encargada da organización daXXV Festa de Filloa que terálugar, coma sempre, o primeirode maio, este ano domingo.Pola súa banda, o xantar de

agradecemento aos colabora-dores será o 8 de maio.

A Asociación Revolta Naturalorganiza unhas xornadas espe-cíficas de presentación de dis-ciplinas alternativas enovidosas que contribúen amanter o corpo e a mente nunestado saudable.Diferentes ponentes especiali-zados achegaranse ao alberguerural Garabullos entre o sá-bado 21 e o domingo 22. O sá-bado darase a benvida aosasistentes fa-cendo unhap r e s en t a c i óndos animais dagranxa, quetamén seránprotagonistasna sesión de coaching con ca-balos. Nese sentido, faraseunha primeira sesión para co-ñecer a terapia do Par Biomag-

nético. Logo dunha comidasaudable, farase un relatoriopráctico sobre a importanciade coidar o chan pélvico e rea-lizarase unha introdución átécnica da meditación. Logo dacea abordarse o temda da as-troloxía. Pola súa banda, a mañá do do-mingo estará dedicada ao iogae á alimentación saudable,sendo os asistentes os cociñei-

ros de menúselaborados conprodutos ecoló-xicos e de tem-pada. Xa polatarde realiza-rase un paseo

saudable polos carreiros daTerra Chá e clausurarase a xor-nada coa creación dun “man-dala” no bosque.

O alcalde de Cospeito, ArmandoCastosa Alvariño, non repetiránas listas do Partido Popular porLugo para a próxima lexislatura.“Incorporeime ao Senado en2008 e desde ese momento tra-ballei para defender os interesesdos lucenses. Entendo que amiña etapa compaxinando alcal-día e Senado acabouse e agoradesexo dedicarme en exclusivaa solucionar os problemas dosmeus veciños”, explicou Cas-tosa Alvariño.O portavoz do Grupo Popularno Senado e presidente do PP deLugo, José Manuel Barreiro, si-nalou que non formar parte daslistas ao Senado nesta próximalexislatura “é unha decisión per-soal súa que, por suposto, nopartido respectamos”. “Nestesanos -continuou- Armandosoubo representar os interesesda nosa provincia na Cámara

Alta”.Armando Castosa Alvariño foielixido senador por primeira vezno ano 2008 e revalidou o seucargo nas eleccións xerais de2011. Na IX lexislatura foi se-cretario de Política Territorial,vogal da Comisión de EntidadesLocais e vogal da Comisiónpara as Relacións co Tribunal deContas. Nesta última lexislaturafoi secretario da Comisión deEntidades Locais e vogal da Co-misión de Facenda e Adminis-tracións Públicas.“A miña paixón foi e é a políticalocal e agora quero centrarmenela en exclusiva, quero dedicartodos os esforzos a dar respostaaos problemas dos meus veci-ños, que levan tantos anos depo-sitando a súa confianza en min”,afirmou o rexedor de Cospeito.Armando Castosa foi elixido al-calde por primeira vez no ano

1991 e revalidou o seu cargo nasúltimas eleccións municipais ce-lebradas este mes de maio. “Amiña familia tamén tivo moitoque ver nesta decisión, creo quechegou o momento de poder de-dicarlles tamén a eles máistempo”, sinalou Castosa.José Manuel Barreiro agradeceuo esforzo de Castosa Alvariñoestas dúas lexislaturas nas quecompaxinou a súa actividadecomo senador coa alcaldía deCospeito. “A súa longa traxec-toria á fronte do consistorio oavalan, non teño ningunha dú-bida de que Armando vai seguirtraballando por todos os veciñosde Cospeito”, afirmou Barreiro.“Armando foi e é un activo parao partido e sentímonos orgullo-sos de poder seguir contandocon el na política municipal”,concluíu o portavoz do PP noSenado.

As obras rematarán coa colocación de pedra sobre a beirarrúa.

A vila de Muimenta prepara daman da Asociación de Empresa-rios as súas habituais iniciativasde Nadal. Por unha banda, o XIIConcurso de Tapas que se desen-volverá entre o 4 e o 7 de decem-bro en varios establecementos davila e, por outra, o VII Mercadode Nadal de Muimenta que se es-tenderá dende o 10 de decembroao 5 de xaneiro do 2016.

A xornada inclúe

coaching con cabalos,

sesións de ioga, obradoiros

de alimentación saudable

ou introducción á meditación

Tapas e Mercado de Nadal

Deputación e Concello deGuitiriz retoman o proxecto daresidencia e centro de díapúblico na Casa da Botica

Xunta e Concello de Guitiriz acordan colaborar natramitación do PXOM cara á súa aprobación definitiva

O Presidente da Deputación, Darío

Campos Conde, e a alcaldesa de

Guitiriz, Regina Polín, mantiveron

un encontro no Pazo de San Mar-

cos no que abordaron a situación

do proxecto de construción da re-

sidencia e centro de día público na

Casa Botica. O Presidente e a al-

caldesa acordaron axilizar este

proxecto, que o municipio man-

tivo bloqueado durante últimos

catro anos, para iniciar a súa exe-

cución no 2016.

Deste xeito, proximamente convo-

carase a Comisión de Seguimento

do proxecto para a súa avaliación

por parte dos técnicos municipais

e provinciais e a alcaldesa levará

ao Pleno a aprobación inicial do

PXOM, que é imprescindible, se-

gundo a normativa urbanística,

para poder poñer en marcha as

obras. Dende hai anos, a Deputa-

ción ten comprometido unha par-

tida de 1,2 millóns de euros para a

súa construción. Pola súa banda,

Regina Polín recortou os custos do

goberno municipal para con este

aforro financiar a parte que lle co-

rresponde ao Concello, que é de

200.000 euros.

A residencia e centro de día pú-

blico na Casa da Botica é unha do-

tación social moi demandada

polos veciños de Guitiriz, pois ata

se creou unha plataforma cidadá

na súa defensa, que secundan

miles de persoas, tendo en conta

que o anterior alcalde se negou rei-

teradamente a súa construción, que

sempre defendeu Regina Polín,

que, precisamente, é a promotora

deste proxecto.

Na actualidade, ducias de veciños

de Guitiriz están en centros de

Castro de Rei, O Incio, Quiroga ou

Outeiro de Rei porque no seu Con-

cello non contan con esta presta-

ción, que Deputación e Concello

acordaron impulsar. Deste xeito,

xunto á dotación dun servizo so-

cial necesario para os veciños

deste municipio, outro dos benefi-

cios da execución deste proxecto é

a recuperación dun emblemático

inmoble, como é a Casa da Botica.��estión de “necesidades” parao PP

Pola súa banda, o voceiro popular,

Xosé María Teixido, entende clave

o proxecto de construción dunha

residencia para persoas maiores na

localidade pero este debe “cubrir

as necesidades dos cidadáns, ofre-

cendo un número suficiente de

prazas, unha ampla carteira de ser-

vizos e asentándose nun empraza-

mento cómodo e vantaxoso para

os residentes”. Teixido explica

que o seu grupo considera que a

Casa da Botica non é o edificio

idóneo para albergar esta infraes-

trutura “que quedaría pequena, 24

habitacións non son suficientes, e

polo tanto non se respondería inte-

gramente ás necesidades dos cida-

dáns”.

Nese sentido, os populares cren

que “poderían cumprir esa fun-

ción, entre outros, os terreos xa ad-

quiridos de Parga”.

Os populares tamén defenden a

posta en valor da Casa da Botica,

pero consideran que a actuación

que se debería facer neste edificio

non é a dunha residencia, senón

que podería albergar un centro de

día porque o existente se queda pe-

queno”.

A Xunta colaborará co Concello

de Guitiriz no proceso de trami-

tación do Plan Xeral de Ordena-

ción Municipal (PXOM) co

obxectivo de conseguir a súa

aprobación definitiva. A secreta-

ria xeral de Ordenación do Terri-

torio e Urbanismo, Encarnación

Rivas, mantivo unha reunión coa

alcaldesa, Regina Polín, na que

acordaron impulsar a coordina-

ción institu-

cional para

axilizar ao

máximo o

Plan Xeral.

No encontro

analizouse o

estado actual

da tramita-

ción do docu-

mento de

planeamento,

que fora

aprobado ini-

c i a l m e n t e

polo Pleno do 02/07/2009 e que

camiña cara á aprobación provi-

sional. Na xuntanza, aclaráronse

dúbidas e consensuáronse crite-

rios, previa a probación provisio-

nal do documento polo Pleno

municipal.

Vindeiros pasos

Unha vez superado o trámite de

aprobación provisional, o Plan

será remitido á Xunta de Galicia

para a súa aprobación definitiva.

A Secretaría Xeral de Ordenación

do Territorio e Urbanismo disporá

dun prazo de tres meses para emi-

tir a Orde, unha vez comprobada

a integridade do expediente e do

proxecto do documento.

A secretaria xeral e a alcaldesa

coincidiron na necesidade de que

o Concello de Guitiriz conte cun

documento que permita ordenar e

planificar o seu desenvolvemento

cara o futuro, coa precisa garantía

xurídica. O novo documento porá

fin a normativa ur-

banística vixente

dende fai 30 anos, o

que suporá maior

calidade de vida

para todos os seus

veciños.

A secretaria xeral

destacou a colabora-

ción do Goberno ga-

lego co Concello de

Guitiriz tamén no

eido económico, xa

que axuda que reci-

biu a entidade local

para redactar o PXOM ascende a

204.190 euros.

O IES Poeta Díaz Castro, premiado no Festival de CineInternacional de Ourense por 'Os camiños esquecidos'

Unha semana de música en Guitiriz

O IES Poeta Díaz Castro, de Guiti-

riz, fíxose co primeiro premio do

VI Certame de Cine OUFF Escola

convocado pola Concellería de

Cultura da cidade e o Festival de

Cine Internacional de Ourense

(OUFF) en colaboración coa Secre-

taría Xeral de Política Lingüística

pola curta sobre o poeta guitiricense

‘Os camiños esquecidos’.

O CEIP A Lama fíxose tamén coa

primeira praza na categoría de In-

fantil e Primaria por ‘Os superpo-

deres dos alimentos’; mentres que

‘Quen levou a lúa’, do CEIP Torre-

Illa (Pontevedra) obtiña o segundo

premio e o CRA de Meis era dis-

tinguido co Premio Blanco Amor

ao mellor guión da categoría por

‘A vella na botella’.

‘As tres portas’, do IES Manuel

Murguía de Arteixo, facíase co se-

gundo premio da categoría doutros

niveis de ensino non universitario

–agás as escolas oficiais de Imaxe

e Son- onde o guión de ‘Fontes e

lavadoiros do Concello de Sada’,

do IES Isaac Díaz Pardo (Sada), se

facía co Premio Blanco Amor.

Con independencia da categoría, o

primeiro premio está dotado con

600 euros; 400 euros o segundo; e

o Blanco Amor ao mellor guión,

con 300. Ademais, as curtametra-

xes premiadas serán publicadas

nos seguintes enderezos web:

www.ouff.org e www.lingua.gal.

Premio Nacional

Pero este premio non era o único

que recibía o centro guitiricense.

Tamén foi destacado co Premio

Nacional ao desenvolvemento de

competencias de lectoescrituras e

audiovisuais.


guitiriz

Regina Polín e Darío Campos durante a súa xuntanza.

O Concello de Guitiriz organiza do

23 ao 29 de novembro de 2015 a

"Semana da Música" trala festivi-

dade de Santa Icía, patroa dos mú-

sicos, o 22 de novembro.

Ao longo destes días celebraranse

no municipios distintas actividades

relacionadas coa música. O luns 23

actuará o grupo de gaitas da Escola

Municipal de Música no taller de

enfermos mentais de ALUME;

mentres que o martes 24 o mesmo

grupo achegarase ao Centro de

Día. O mércores 25 desenvolve-

rase unha táboa redonda contra a

violencia de xénero a partir das oito

do serán na Escola Habanera que

contará coa intervención dos alum-

nos da Escola Municipal de Mú-

sica. Ademais, a charanga Os

Trileros realizará un percorrido

polas rúas e os bares da localidade

de Guitiriz a partir das sete e media

do serán. O xoves 26 realizaranse

xogos musicais no PAI e o venres

27 mesturarase música e poesía no

recital poético-musical que se des-

envolverá na igrexa de Santa María

a partir das oito do serán coa parti-

cipación das voces femininas do

grupo NPG, o profesor Martín

Rega ao piano e o mestre Manuel

Vizcaíno á zanfona; ademais do

grupo de gaitas da Escola Munici-

pal de Música.

Xa na fin de semana terá lugar o

concerto da Banda Municipal de

Música e do alumnado da Escola

de Música o sábado 28 a partir das

sete do serán na Casa Habanera. E

o domingo 29, celebrarase unha

misa cantada pola Coral de Xer-

molos cun posterior concerto á

unha do mediodía na igrexa de

Santa María.

Encarnación Rivas cos representantes do Concello de Guitiriz.

Un ano máis a Asociación de

Veciños e Veciñas de Cabreiros,

o Concello de Xermade e a Fa-

cultade de Ciencias da Educa-

ción da Universidade de

Santiago de Compostela, poñen

en marcha a III Invernada de

Cine, na Casa Escola de Cabrei-

ros, coa colaboracion do Cole-

xio de Educadoras e

Educadores Sociais de Galicia.

A invernada dará comenzo este

sábado 7 de novembro, a partir

das cinco e media da tarde, coa

inauguración a cargo do alcalde

de Xermade, Roberto García

Pernas. Seguirá a sesión cunha

presentación sobre “Os Fenó-

menos” a cargo do CEESG e vi-

sionado da película para

rematar co café-faladoiro onde,

mentres se disfruta dun “ten-

tempé” quentiño, se poderá

conversar sobre as distintas im-

presións que xerou a película.

O sábado 21 de novembro,

Laura Cabarcos e María Carba-

llo teñen preparada unha tarde

chea de risas a partir das seis.

Baixo a denominación "Esca-

char coa risa" reuniranse “vi-

deos virais”, eses pequenos vi-

deos que se propagan polas dis-

tintas redes sociais entre

amizades e familiares de ton

humorístico, para elixir aos tres

mellores que obterán cadanseu

premio. Os interesados en cola-

borar co envío destes "videos

virais" poden facelos chegar á

organización a través do ende-

rezo electrónico invernadade-

[email protected] ou dos

teléfonos 665 163 323 ou 628

765 601.

Xa en decembro desenvolve-

rase outras dúas xornadas: unha

o sábado 12 e a última o 19, de-

dicadas ás lendas relacionadas

co concello de Xermade e aos

contos infantís, respectiva-

mente. No primeiro caso, a or-

ganización convida a toda a

veciñanza e persoas interesadas

a participar coas lendas que co-

ñezan sobre o municipio e que

as poidan aportar a partir das

seis da tarde. E, no segundo, o

protagonista será “Pablísimo”

que ofrecerá un espectáculo de

“contos de sobremesa” a partir

das seis e media da tarde.

O Parque Eólico Experimental

Sotavento, un referente na inves-

tigación, demostración, forma-

ción e divulgación das enerxías

renovables e o aforro enerxético,

ten desenvolto nos últimos anos

unha serie de proxectos demostra-

tivos tamén en materia de mobili-

d a d e

sostible.

Entre eles,

destaca o si-

m u l a d o r

para o estudo

do vehículo

e l é c t r i c o ,

“SIMIVE”,

que permite

ao usuario

v i sua l i z a r

datos e reali-

zar compara-

tivas reais

entre dife-

rentes pará-

metros coma o consumo, emisión

de gases, aforros económicos, dos

coches eléctricos, etc.

Neste contexto parece coherente

que os desprazamentos que posi-

bilitan o correcto funcionamento

do propio parque, se realicen con

medios máis respetuosos, sosti-

bles e, á vez, económicos. No

caso de Sotavento, ás vantaxes

intrínsecas do vehículo eléctrico,

engádese o factor exemplarizante,

demostrativo e de estudo práctico

das súas posibilidades.

Deste xeito, a adquisición da Peu-

geot Partner eléctrica débese prin-

cipalmente ao carácter industrial

da mesma, que xunto aos seus

170 km de autonomía, a conver-

ten nun vehículo ideal para reali-

zar o mantemento dos eólicos.

Ademais, comparado co vehículo

convencional utilizado ata ahora,

IM Future deixará de emitir

anualmente máis de 3

Tm de Co2 á atmós-

fera cun aforro econó-

mico de máis de 1.300

euros ao ano. Isto

supón que, en pouco

máis de 3 anos, a em-

presa amortizará o so-

brecusto do vehículo

eléctrico. Pero, ade-

mais, o custo de man-

temento reducirase

nun 70% pola ausencia

de correas, aceites, etc.

E o custo das inspec-

cións técnicas (ITV)

tamén se verá reducido

en aproximadamente un 25%.

Peugeot Partner eléctrica

A furgoneta, de fabricación ga-

lega, presenta un motor síncrono

de imáns permanentes que xera

unha potencia de 49 kW (67CV)

e un par constante de 200 Nm ali-

mentado por un pack de baterías

de ións de litio de 22, 5 kWh.

Pero, sen dúbida, a principal ca-

racterística que a diferenza dou-

tros vehículos eléctricos de

prestacións similares, é a existen-

cia de dous modos de recarga.

Ademais do convencional modo

de recarga lenta situado na parte

frontal do vehículo, a Peugeot

Partner presenta un modo de

carga rápida que permite ao usua-

rio dispoñer do 80% da capaci-

dade do vehículo en tan so 30

minutos. E os propios aeroxene-

radores poden cargalo mentras se

realizan as tarefas de mantemento

alargando así a súa autonomía

diaria.


Cabreiros pon cine, humor econtos ao inverno un ano máis

Sotavento realizará o mantemento eólico doparque cunha furgoneta 100% eléctrica

O Concello de Xermade pon

en marcha un curso de inicia-

ción a Corel Draw e Photo-

Paint de 30 horas de duración

financiado pola Dirección

Xeral de Xuventude e Volun-

tariado da Consellería de Tra-

ballo e Benestar.

Trátase dun curso de capacita-

ción para o manexo deste

software específico de reto-

que fotográfico que permite a

restauración de fotografías,

realizar fotomontaxes ou des-

eñar pósters e carteis. Durante

a acción formativa tamén se

abordará o vectorizado de

imaxes, o escaneado de arqui-

vos e o seu manexo.

O curso desenvolverase na

nave multiusos do parque em-

presarial do Concello de Xer-

made os sábados en horario de

once da mañá a dúas e media

do mediodía dende o 21 de

novembro.

Os interesados en participar

poden contactar co Concello;

xa que as prazas son limita-

das.

O Concello de Xermade organizaun curso de iniciación a Corel Drawe PhotoPaint

Os propios aeroxeneradores permiten cargar o vehículo.

O Proxecto na Comunidade Tera-

péutica de Cernadas no Val do

Dubra está instalando un sistema

de abastecemento enerxético de

electricidade autosuficiente e pre-

tenden facer una aula formativa

dedicada ao Aforro e a Eficiencia

Enerxética. O obxectivo é que os

mozos e mozas internos reciban

formación que lles facilite a súa

reinserción laboral unha vez reci-

bida a alta terapéutica.

Neste contexto, medio centenar de

usuarios, coñeceron polo miúdo

as instalacións de Sotavento, as

actividades que realiza, aspectos

técnicos da instalación e do seu

funcionamento interno co fin de

aproveitar a experiencia Sota-

vento para a creación da súa aula.

Durante as máis de tres horas de

duración, tamén se achegaron aos

distintos medios didácticos de ela-

boración propia cos que conta So-

tavento para achegar as enerxías

renovables e o aforro enerxético á

sociedade.

Esta visita súmase ás máis de

7.000 recibidas durante este ano

en Sotavento, que acumula máis

de 250.000 visitantes de todos os

colectivos e idades dende a súa in-

auguración no ano 2002. De feito

este venres cúmprense 14 anos

dende que o CEIP Monseivane de

Vilalba, inaugurara as actividades

didácticas do Parque Eólico Expe-

rimental Sotavento.

xermade

Colaboración con Proxecto Home no décimo

cuarto aniversario da primeira visita a Sotavento

O FIV 2016 xa ten data: o 29 e30 de abril

Don Crisanto, un San Simón daCosta entre os mellores queixosnos premios Alimentos de España

Agustín Fernández Paz, Premio de CreaciónLiteraria 2015 por A viaxe de Gagarin

O FIV de Vilalba xa ten dataspara a súa celebración en 2016.A novena edición do festival terálugar os días 29 e 30 de abril enVilalba.O vindeiro martes 24 de novem-bro poñeranse á venda ás dez damañá os primeiros 200 abonos aun prezo súper-reducido de 10euros máis gastos de distribu-ción. A oferta manterase durantetan só 24 horas ou ata esgotarexistencias.

Co FIV de Vilalba arrinca a tem-pada de festivais en Galicia. Gra-zas á súa traxectoria desde aprimeira edición, e a que cadaano se velou pola calidade artís-tica do cartel, converteuse nunhacita ineludible no circuíto de fes-tivais, que arrastra cada ano a unmaior número de asistentes fa-cendo que semanas previas aoevento xa sexa imposible reser-var habitación en calquera doshoteis de Vilalba e os arredores.

O queixo Don Crisanto, da quei-xería vilalbesa Don CrisantoS.A.T., fíxose de novo coadistinción de mellor queixomadurado de vaca que ou-torga o Ministerio de Agri-cultura, Alimentación eMedio Ambiente cos pre-mios Alimentos de Españaal mejor queso 2015 queconvocan cada dous anos.Neste sentido, a queixería deLanzós suma a outras distin-cións galegas e internacio-nais polo seu queixo conD.O.P. San Simón da Costao sexto premio de Alimentosde España na categoría demellor queixo madurado de vaca.De feito, recibe este galardóncada edición dos premios dende o2003, exceptuando a do 2009.O premio Alimentos de España almejor queso 2015 -que ten comoobxectivo promocionar e dar acoñecer os queixos autóctonos es-pañois- recae este ano no queixomadurado de ovella Otatza, daQuesería Joseba Insausti, de Or-dizia (Guipúscoa), que, previa-

mente, fora distinguido na súa ca-tegoría.

No resto, resultaron premiados:El Acehucheño, da queixería domesmo nome, de Acehuche (Cá-ceres) -queixo madurado decabra-; La Abadesa, de Queixe-rías Entrepinares S.A.U., de Va-lladolid -entre os queixosmadurados de mezcla-; e LosMazos, da queixería Ángel DíazHerrero, de Tielves-Cabrales (As-turias) -entre os queixos madura-dos con mohos ou queixos azuis-.

Os Premios da Crítica Galicia nasúas modalidades de Creación Li-teraria, Investigación, Música,Iniciativas Culturais, Artes Plásti-cas e Visuais, Artes Escénicas eAudiovisuais e Cultura Gastronó-mica chegaban este ano á trixé-simo oitava edición.A viaxe de Gagarin de AgustínFernández Paz (Xerais), Zapati-llas rotas de Xabier Quiroga (Xe-rais) e Penúltimas tendencias deCarlos Negro (Xerais) eran asobras distinguidas polo xurado damodalidade de Creación Literariaformado por: Xosé María LemaSuárez, escritor, gañador da edi-ción anterior; Eulalia Agrelo, crí-tica, presidenta de ELOS; CarmeVidal, xornalista cultural, SermosGaliza; María Xesús Fernández,crítica; Manuel RodríguezAlonso, crítico; Chus Nogueira,crítica, presidenta da Asociaciónda Crítica Galega e Xavier Senín,que actuou como secretario, enrepresentación da Fundación Pre-

mios da Critica Galicia.Tras as derradeiras deliberaciónsoutorgan por maioría o premio á

obra do escritor e docente vilalbésAgustín Fernández paz A viaxe deGagarin editada por Xerais sa-lientando que “A viaxe de Gaga-rin é unha novela que vénculminar un ciclo narrativo, naque o autor realiza unha emotivaviaxe desde o presente cara aunha parte da nosa historia re-

cente tantas veces silenciada. Estereencontro desenvólvese a travésdunha arquitectura textual ben de-

finida e mediante unhalinguaxe diáfana e sedu-tora tecida desde un ga-lego rico e depurado".Así mesmo quere desta-car "o labor documentale as múltiples referenciassocioculturais á época naque se sitúa a trama”.No resto das modalida-des foron distinguidos:Xosé Ramón Pena por“Historia da LiteraturaGalega II. Rexurdi-mento”, Premio de In-

vestigación; Cineuropa, Premiode Iniciativas Culturais; GuadiGalego, Premio de Música; Xa-quín Marín, Premio de ArtesPlásticas e Visuais; “Pan, pan” deA Panadaría Teatro, Premio deArtes Escénicas e Audiovisuais; eMiguel Vila Pernas, Premio deCultura gastronómica.


vilalba

Sidonie, un dos cabezas de cartel da pasada edición do FIV.

Don Crisanto, queixo da DOP San

Simón da Costa.

Agustín Fernández Paz coa súa última novela,

A neve interminable.

A Biblioteca Municipal de Vi-lalba convoca, como cada ano, oCertame de Poesía Infantil“Nadal 2015” dentro da fase localdo Certame que convoca a Bi-blioteca Nodal de Lugo.O certame divídese en tres cate-gorías: A (ata 8 anos), B (de 9 a11 anos) e C (de 12 a 16 ano). Encada unha delas os participantespoderán presentar cantos traba-llos queiran escritos en galegosobre o tema xenérico “O Nadal”e cunha extensión máxima dunfolio por unha cara.O xurado emitirá o seu fallo aolongo da primeira quincena de xa-neiro seleccionando por cada mo-dalidade e categoría un máximo detres traballos que serán premiadoscon cadanseu diploma e librospara os autores. Ademais, os tra-ballos premiados nesta fase localparticiparán na fase provincial.Así o recollen as bases que sepoden consultar a través da webdo Concello ou na propia Biblio-teca xunto á folla de inscrición.O prazo para a presentación dospoemas remata o 21 de decembrona propia biblioteca vilalbesa.

Versos, a certame

polo Nadal

O Espazo Xove de Vilalbaofrece dous obradoiros de coa-ching “para motivar, asesorar epreparar, na medida do posible,aos mozos e mozas de cara aomercado laboral”.Trátase dos obradoiros presen-ciais de dúas de duración “Coa-ching Mocidade en Acción” e “Amarca es ti: marca persoal paramozos e mozas” que se se desen-volverán o venres 20 de novem-bro a partir das catro e cuarto datarde e das sete menos cuarto doserán, respectivamente.Así, a Dirección Xeral de Xu-ventude, Participación e Volun-tariado, nos Centros daXuventude, aposta pola educa-ción no ámbito da educación nonformal, xa que “é un claro valoren alza e ten unha relación clarana mellora da empregabilidadeda mocidade, constituíndo uncomplemento valioso no eidocurricular, tal e como testemu-ñan os estudos realizados por

institucións como a ComisiónEurope”.Neste caso, os obradoiros estánenfocados a compartir unha seriede ideas e experiencias motiva-doras que invitan á acción, axu-dan na loita polodesenvolvemento persoal e oéxito profesional. Abordarase aforma de presentarse para desta-car, sobresaír e ser elixido nomercado laboral, o xeito deafrontar con seguridade unha en-trevista persoal ou de mellorar aelaboración do curriculum vitaeou a xestión das redes sociais naprocura dun emprego.Todos os asistentes recibirán undiploma ao remate dos obradoi-ros. O prazo de inscrición paraparticipar nestes obradoiros decarácter gratuíto xa está aberto.Os interesados e interesadaspoden achegarse á Casa da Xu-ventude en horario de tarde oucontactar co teléfono 982 510610.

Espazo Xove ofrece en Vilalba

dous cursos de coaching para

a mellora da empregabilidade

dos mozos e mozas


A Deputación aprobaba a finais deoutubro os derradeiros trámites le-gais (plans de seguridade e saúdeno traballo, e de xestión de resi-duos) para a inmediata posta enmarcha de novas obras en dota-cións públicas municipais, “mello-rando, deste xeito, ás prestaciónsaos veciños e aforrando custos aosConcellos”. Deste xeito, “desblo-queamos destas actuacións quedurante os últimos meses mantivoparalizadas, sen motivo algún, oGoberno de Candia”, segundo ex-plicou o voceiro socialista, ÁlvaroSantos Ramos. Os traballos supoñen para o muni-cipio vilalbés o acondicionamentodunha ruta de 15 quilómetros nocontorno da Casa Habaneira, enSantaballa, coa plantación de ár-bores autóctonas e dotación de pa-neis informativos e mobiliarios,entre outros traballos que contancun orzamento de 5.000 euros.

A Deputación

"desbloquea" a

mellora na contorna

da Casa Habanera

de Santaballa

A taxa de criminalidade manténseen Rábade por riba da media daprovincia e en Vilalba por baixo

Os municipios de Rábade e Vi-lalba acolleron este xoves cadan-súa reunión da xunta local deseguridade, que estiveron copre-sididas polo subdelegado do Go-berno, Ramón Carballo, e osalcaldes Francisco FernándezMontes e Gerardo Criado, res-pectivamente.Tamén participaron na análisexeral da situación delincuencialde ámbolos dous concellos re-presentantes da Garda Civil, oSubsector de Tráfico, a PolicíaAutonómica e as Policías Locaisde Rábade e Vilalba.No caso do concello rabadense,e segundo os datos de denunciaspresentadas nos nove primeirosmeses deste ano, os delitos man-téñense nos mesmos niveis doano anterior, cunha media pordebaixo das catro denunciasmensuais. Se ben, a taxa de cri-minalidade neste concello sitú-ase en 35,54 infraccións penaispor cada mil habitantes, polo quese animou aos corpos policiaiscon presenza no municipio a se-guir traballando de xeito con-xunto e coordinado para seguirmellorando os resultados. Subli-ñouse ademais o alto nivel de es-clarecemento acadado no tocanteaos delitos rexistrados na zona,un nivel que subiu notablementeno último ano.En Vilalba, a taxa de criminali-dade é de 16,36 infraccións pe-nais por cada mil habitantes, moipor debaixo do 21,8 da provinciae do 28,5 de Galicia. A tipoloxíadelictiva máis denunciada foronos delitos contra o patrimonio,principalmente furtos e roubos,que supoñen a metade dos deli-tos denunciados no concellochairego dende xaneiro a setem-bro. No que vai de ano, a GardaCivil detivo en Vilalba a 20 per-soas e imputou a outras 19 polasúa implicación en feitos consti-tutivos de delito.Pero, estes encontros tamén ser-viron para informar sobre os

plans postos en marcha polo Go-berno para favorecer a seguri-dade de colectivosespecialmente vulnerables,como é o caso dos maiores e dosescolares.Neste senso, o subdelegado doGoberno referiuse ás acciónsdesenvolvidas ao amparo doPlan director para a convivenciae a mellora da seguridade escolarnos centros educativos e as súascontornas, que pretende infor-mar ao alumnado, o profesoradoe as Anpas sobre distintos aspec-tos vencellados coa seguridade.Ao longo do curso pasado, 2014-2015, os axentes impartironcatro charlas no municipio deRábade, en concreto no CEIPOtero Pedraio, que versaronsobre o acoso escolar, os riscosde internet e as novas tecnolo-xías, as drogas e o alcohol, e aprevención de incendios fores-tais. Nese mesmo período, noscentros de ensino de Vilalba im-partíronse 31 charlas sobre a vio-lencia de xénero, o acosoescolar, os riscos de internet, e osperigos do alcohol e as drogas.Realizouse ademais unha exhibi-ción de medios de ProtecciónCivil, Policía Local e GardaCivil -con unidades de Tráfico,Seguridade Cidadá e Seprona-ao alumnado da EEI deVilalba edo CEIP Mato Vizoso.Ramón Carballo informoutamén sobre o Plan Maior de Se-guridade posto en marcha a nivelnacional para previr e mellorar aseguridade das persoas de máisidade mediante a realización deactividades que proporcionanaos maiores consellos para incre-mentar a súa seguridade e quecontribúen a favorecer a súa re-lación cos efectivos policiais queoperan na súa contorna.Os centros ou asociacións inte-resadas en recibir actividades nomarco de calquera destes planspoden formular as súas solicitu-des.

O Grupo Municipal Socialistaacusa ao alcalde, Gerardo Criado,e ao seu equipo de goberno, dementir na última sesión plenariacelebrada o pasado mes de outubroen relación ás irregularidades aco-metidas na parcela de titularidademunicipal acreditada como zonaverde do polígono industrial SetePontes. Os socialistas presentaronunha moción na que pedían a repo-sición das condicións de uso de ditaparcela, o peche dese espazo comoaparcadoiro de camións e outrosvehículos e o correspondente expe-diente sancionador ao concelleiroIván Fernández pola colocacióndun cartel publicitario do seu nego-cio en terreos de titularidade muni-cipal.Ao fío desta moción, o concelleiropopular Agustín Baamonde limi-touse a asegurar que a corporaciónmunicipal estaba traballando nesteasunto e que estaban “pendentes deconsulta para averiguar a quen co-rresponde a responsabilidade dasreposicións de legalidade”. Os so-cialistas veñen de coñecer a exis-tencia dun documento expedidopola Xunta de Galicia o 11 de de-cembro do 2014, case un ano antesdeste pleno, no que se indica que“se someten a comunicación previaas obras non sometidas a licenza eas obras consideradas como meno-res”, aclarando que “aquelas actua-cións que sexan obxecto deintervención municipal a través decomunicación previa, como ocorreno caso que nos ocupa, non se in-

clúen dentro do ámbito de compe-tencias que se atribúen á Conselle-ría competente en materia deurbanismo, correspondéndolle aoConcello a adopción de medidas dereposición da legalidade urbanís-tica”.O PSOE vilalbés reproba “a acti-tude descaradamente vergoñentado PP ao mentir en sesión plenaria,coñecendo á perfección as súas res-ponsabilidades e tratando de enga-nar á oposición e a toda aveciñanza”, criticou o concelleirosocialista Luís Fernández. Taménrecorda que “levamos desde abrildo ano pasado denunciando as irre-gularidades nas que o concello es-taba incorrendo coas obras deexplanación e afirmado do terreonesta zona verde de titularidademunicipal”, facendo responsableao goberno municipal de “intentarsortear con todo tipo de argucias alegalidade para manter os seus in-tereses particulares, especialmenteos do concelleiro Iván Fernández”.Esta afirmación vén relacionadacoa acusación que este grupo mu-nicipal fixo pola colocación duncartel neste terreo público anun-ciando o seu negocio de hostalería,no que se indicaba a existencia dunespazo para o aparcamento de ca-mións, “empregando o poder polí-tico para o incremento dos seusbeneficios”.

Intereses particulares

Os socialistas denunciaban haimáis dun ano a actuación desver-

gonzada do equipo de goberno aopermitir que a empresa RECAFERse dispuxera a construír un aparca-doiro en terreo público, cualificadocomo zona verde, sen licenza mu-nicipal. En abril do pasado ano2014, o técnico municipal ordenoua paralización inmediata das obraspola carencia de autorización mu-nicipal, debendo incoar o corres-pondente expediente de reposicióná legalidade. “Non só nin se inicia-ron eses trámites, senón que ano emedio despois, o alcalde segue senfacer nada máis que mentir”, sen-tenciou Luís Fernández. Ademais,o técnico encargado desta materiano Concello, respondía ante unhapregunta do Grupo Municipal So-cialista que tan só se permitía nesteespazo “o uso de xardinería, que-dando prohibido todos os demais”.Ata o último momento e ante aspreguntas reiteradas dos socialistas,a resposta ofrecida polo Alcalde econcelleiros foi a derivación desteasunto á Consellería, que definíancomo competente en ordenacióndo territorio. Mostra da intenciónpor manter os seus intereses, fixe-ron caso omiso á Lei 9/2013, se-gundo a cal se modificou o réximede intervención municipal en ma-teria de licenzas. “Gustaríanos quefalaran claramente das intenciónsque tiveron desde o primeiro mo-mento, en lugar de esforzarse enlevar enganando a todos os veciñose veciñas durante tanto tempo parabeneficio dun dos seus concellei-ros”, concluíu Luís Fernández.

O PSOE acusa ao goberno municipal de mentir

en pleno ao respecto da zona verde do polígono

A asamblea de Vilalba Abertaanuncia o seu apoio á candida-tura “En Marea” de cara ás vin-deiras Eleccións Xerais do 20de decembro. A formación ve-ciñal argumenta que a súa deci-sión se debe ao feito de que"tanto Vilalba Aberta como EnMarea son parte dun mesmomovemento artellado para aposta en marcha dun proceso decambio real social e político,pensado por e para a cidada-nía".A coalición unitaria na cal, ade-mais de Podemos, Anova ouEsquerda Unida se atopan ascandidaturas cidadás que o pa-sado 24 irrumpiron na políticagalega, contará deste xeitotamén, co apoio da plataformaveciñal vilalbesa concretadacoa presenza da súa cara máiscoñecida, o concelleiro Mo-

desto Renda, como candidatoao Senado pola circunscripciónde Lugo.Renda, que situou a súa deci-sión no marco do acordado poloconxunto da asamblea de Vi-lalba Aberta, mostrouse agrade-cido pola confianza que dendeEn Marea puxeron na súa per-soa e que na súa opinión, se de-riva do recoñecemento aotraballo que, do 24 de maio endiante, dende asemblea de Vi-lalba Aberta se está a proxectar.Neste sentido asegura que,aínda que súa prioridade é econtinuará a ser da transforma-ción do Concello, "redobrareiesforzos de aquí ao 20 de de-cembro co fin de poñer seu grande area tamén, para a transfor-mación do País en a base aodesexo común de soberanía,igualdade e xustiza".

Vilalba Aberta apoiará a En

Marea nas vindeiras Eleccións

XeraisO concelleiro Modesto Renda formará parte da

candidatura pola circunscripción de Lugo

rábadevilalba

Celebración da xunta local de seguridade de Rábade.


Click! Sistemas Informáticos po-ñíase en marcha a comezos dosegundo milenio dedicada, prin-cipalmente, á informá-tica e venda deperiféricos e acceso-rios. Posteriormente, apequena empresa deMoisés Martínez pa-saba a ofrecer servizotécnico informático aempresas e particula-res tanto online comopresencialmente dendeas súas instalacións vi-lalbesas. Despois dun tempocomo xefe de secciónnunha das grandesmultinacionais infor-máticas, o seu respon-sable volvía á capitalchairega a mediadosdo 2012 para dedicarsede novo ao pequenocomercio “con ener-xías renovadas”.E, agora, algo máis detres anos despois iniciaunha nova etapa de ex-pansión coa incorpora-ción de novosservizos.

Cales son eses novos servizos?

Estamos ampliando as nosasmiras en dous campos que, enprincipio, pouco teñen que verentre si. Por unha banda temos oámbito das telecomunicacións eo entretemento, facéndonos dis-tribuidores autorizados da em-presa R, e, por outra, o novouniverso da impresión 3D.

Que servizos pode ofrecer

como distribuidor de R?

Telefonía móbil e fixa, internet etelevisión principalmente.

E que aplicacións prácticas

presenta a impresión 3D? Cal

cre que é o seu atractivo?

Hai moitos campos nos que sepode aplicar a impresión 3D e,precisamente, ese é o seu maior

aliciente. Pódese aplicar tanto amedicina, replicando partes docorpo –coma os ósos- e/ou fa-cendo próteses. Tamén pode em-pregarse de xeito lúdico parasacar réplicas a escala de seresqueridos e/ou mascotas; perotamén se pode empregar nocampo da automoción a travésdo replicado de recambios epezas... A súa versatilidade e aposibilidade de aplicar a impre-sión 3D a moitísimos eidos dife-rentes é o que a fai atractiva.

Estes novos servizos responden

a unha inquietude persoal

polas novas tecnoloxías que, na

actualidade, forman parte da

vida diaria persoal e laboral de

moitos e moitas e que, polo

tanto, lle confiren ao sector

múltiples posi-

bilidades de ne-

gocio. Que

outros aspectos

motivaron a in-

c o rpora c i ón

destes novos

servizos a Click

Sistemas?

Sendo as novastecnoloxías unsector tan cam-biante, nonqueda outro re-medio máis queadaptarse rapi-damente aoscambios do mer-cado para irsempre da mandos novos avan-ces. Renovarseou morrer.

Cre, entón, que

a adaptabili-

dade á de-

manda é unha

das claves dos

negocios do

sector a pesar

de levar a cabo a súa activi-

dade nun contexto de dificulta-

des económicas?

Sen dúbida algunha. No sector eno contexto actual, adaptarse ádemanda e ás novidades tecnoló-xicas é a clave para o éxito.

Ata o momento como se está a

dar a acollida das novas incor-

poracións á carteira de servi-

zos de Click!?

Incrible... Os primeiros días no-touse unha gran afluencia dexente con momentos nos quenon eramos capaces de atender atodos cando aínda os procede-mentos eran novos para nós e aatención era, quizás, un pouco

máis lenta. A resposta foi moiboa. Estamos encantados.

Ademais destes servizos, Click

Sistemas manterá os servizos

habituais divididos en tres

liñas de actuación: o servizo

técnico informático-tecnoló-

xico eficaz e eficiente, compra-

venda de material informático

e de telefonía móbil novo e de

ocasión e servizo de reparación

de smartphones e telerrecargas

para móbiles. Cales son os ser-

vizos máis demandados?

Ultimamente no que máis traba-llamos é no servizo técnico in-formático e de reparación desmartphones (rotura de pantallas,cambios debatería...) Es-tamos moi es-pecializadosneses servi-zos.Cara a ondecres, en xeral,que se dirixirá o sector da tecno-loxía informática e que deman-das pode presentar a comarcachairega?Neste campo e neste momento émoi difícil saber que camiño vaiseguir. Oxalá puidera ter unhabola máxica para adiviñalo. Oque si intentaremos é que Click!non perda a súa esencia de ofre-cer un servicio personalizado ese manteña como empresa pun-

teira adaptándonos aos cambiosque se vaian dando.

RE-INAUGURACIÓNO acto de inauguración dos

novos servizos de Click Siste-

mas desenvolvíase o pasado

venres 6 de novembro...

A verdade é que foi unha sor-presa vernos rodeados de tantosamigos, clientes e veciños... Aofinal foron máis de cen as per-soas que nos quixeron acompa-ñar. E iso é un luxo. Comezamosco servizo de cátering servidopor Manolo, da Cervexería Lem-branzas de Vilalba, que se man-tivo ata o final. Posteriormentedesenvolvíase a demostración da

i m p r e -sión 3Dc o sn o s o samigos e“socios”nesta an-daina: a

empresa 3D Limitless de A Co-ruña. E, finalmente, como colo-fón desenvolvíase outrademostración das posibilidadesdas novas tecnoloxías: a proxec-ción e 3D Mapping Arquitecturalsobre a nosa fachada da man daempresa Artech de Vitoria, pio-neira e referente neste campo.

OUTRAS INICIATIVAS EM-PRESARIAISAdemais de Click Sistemas,

tamén é o responsable doutras

iniciativas empresariais rela-

cionadas co audiovisual...

Sí. Precisamente da man da em-presa Artech de Vitoria estamosa desenvolver un proxecto novodirixido fundamentalmente apubs e discotecas baseado nunhatecnoloxía recente, o 3D Map-ping, que esperamos que xuntoás novas iniciativas e servizosque estamos a desenvolver teñaunha boa acollida.

Moisés Martínez.

“A súa versatilidade e a posibilidade de aplicar a impresión 3D amoitísimos eidos diferentes é o que a fai atractiva”

Apertura en Muimentade Disco Pub Zero

Moisés Martínez, xerente de Click Sistemas

Muimenta inaugura novo localde copas este sábado 21 de no-vembro.Disco Pub Zero, na Travesía deCospeito 11, contará con 3DMapping en todo o local e ofre-cerá "a mellor música cos mello-res dj's e as mellores copas".Apertura de portas ás once danoite.

“Estamos a desenvolver

tamén un proxecto novo

dirixido a pubs e discotecas

baseado nunha tecnoloxía

recente, o 3D Mapping”

Durante o mes de outubro desen-volveuse no IES Lois Peña Novounha edición dos Campus deemprendemento sostible, organi-zados pola Deputación Provin-cial de Lugo, no que participoualumnado dos ciclos de Admi-nistración e Finanzas e de Xes-tión Administrativa, ademais deoutros participantes externos aoIES.Do 13 de outubro ao 16 de outu-bro celebrouse oCampus de Mo-tivación empre-sarial parapersoas con in-quietude poremprender unnegocio ou end e s e n v o l v e runha idea em-presarial. Aparte teórica,con 12 horas di-vididas en tresdías, comple-mentouse cunhavisita durante un cuarto día a va-rios artesáns da Terra Chá: o tor-neiro Vicente Ledo e súa casarural de Aldea da Fraga, o luthierde instrumentos tradicionais Xa-

neco, a oleira Pepa de Bonxe e acesteira Idoia Cuesta.E, do 26 de outubro ao 29 de ou-tubro, tamén se celebrou no ins-tituto o Campus de Maduraciónempresarial, orientado a persoascon idea de negocio de cara aavaliala ou mellorala. Igual queno anterior, a parte teórica foron12 horas repartidas en tres días eun cuarto día completo con visi-tas a empresas da Ulloa (Granxa

Maruxa, Arqueixal, Milhulloa eParada das Bestas).O campus, gratuíto para osalumnado, contou coa colabora-ción da Deputación de Lugo que

entregada aos participantes undiploma acreditativo da forma-ción recibida.

‘Lugo Emprende’

Co obxectivo de estimular o es-pírito emprendedor entre os máisnovos, achegándolles o mundoempresarial para que o coñezande preto e, deste xeito, se poidanir preparando de cara ao futuromercado laboral; a Consellería

de Cultura, Educa-ción e OrdenaciónUniversitaria, aFundación Alcoa eo xornal El Pro-greso impulsaneste curso unhanova edición doproxecto ‘Lugoemprende’.E, ao igual que ocurso pasado, re-pite experiencia oIES Lois PeñaNovo de Vilalba aoque se suma este

ano o CEIP Antonio Ínsua Ber-múdez; xa que aos 13 centros desecundaria, Bacharelato e FP queparticipaban xa o pasado curso –un por comarca-, engádense tres

centros con viveiro de empresase catro de concellos con maiorpoboación.Dentro das actuacións, organiza-ranse actividades de sensibiliza-ción para o alumnado, comoreunións con empresarios e visi-tas a empresas, e tamén diversasactividades de formación tantopara os estudantes como para osprofesores e profesoras partici-pantes. Dentro deste últimogrupo inclúense xornadas demotivación ou charlas e obradoi-ros sobre o proceso creativo, omarketing “on line”, a transla-ción da idea ao mercado ou aaplicación das TIC neste eido.Toda esta información serviralleaos participantes para levar acabo o seu proxecto final, quevariará segundo o nivel do alum-nado. Deste xeito, os mozos emozas de sexto de Primaria e deprimeiro e segundo de ESO rea-lizarán unha redacción dunhaidea de negocio. Os que cursenterceiro e cuarto de ESO elabo-rarán un pequeno proxecto deempresa e, por último, os estu-dantes de Bacharelato e Forma-ción Profesional levarán a caboun proxecto empresarial.

A Consulta Preliminar do Mer-cado segue avanzando na pro-cura de solucións innovadorascontra a néboa densa que se pro-duce na contorna do Alto doFiouco. Trala celebración da se-gunda xornada informativa, o pa-sado 24 de setembro, estáprevisto que durante este martese mércores se desenvolva unhaprimeira rolda de entrevistas coasempresas que presentaron a do-cumentación complementaria re-quirida.Ata a data, dun total de dezaoitopropostas preliminares rexistra-das, doce delas desenvolveron asúa documentación seguindo asdirectrices publicadas polo Mi-nisterio, analizando conceptoscomo a eficacia, a implantaciónen campo, o cumprimento denormativa, a seguridade viaria, afuncionalidade e explotación davía, os custos de investimento ede mantemento e as repercusiónsmedioambientais de cada unhadas solucións. Deste xeito, con-séguese aumentar o grado de de-finición das propostas, sendo

previsible que máis empresasdesenvolvan proximamente assúas solucións con leste mesmoesquema.Na actualidade, un grupo de téc-nicos do Ministerio está anali-zando a documentaciónpresentada con cada proposta conobxecto de identificar aspectosde mellora e cuestións que requi-ran maior desenvolvemento,temas que foron tratados deforma individual coas empresasnas reunións do 10 e 11 de no-vembro. Todo iso baixo o cum-primento do principio detransparencia e garantindo a con-fidencialidad do “know-how” decada empresa.Cos resultados obtidos na Con-sulta Preliminar do Mercado, quese manterá aberta polo menos atafinais de 2015, definiranse asprescripcións técnicas e adminis-trativas para o lanzamento dacontratación de prototipos encampo de diferentes solucións,no marco da eventual CompraPública Innovadora, que se des-envolvería durante o ano 2016.

A candidatura do Partido Po-pular da provincia de Lugo aoCongreso e ao Senado estáformada por "representantesde todas as áreas da provincia,de distintos perfís profesio-nais e sociais e que nela con-flúen experiencia erenovación", segundo desta-caba o presidente do PP deLugo e portavoz do Grupo Po-pular no Senado, José ManuelBarreiro, trala primeira reu-nión de traballo cos membrosdas candidaturas pola provin-cia ao Congreso e ao Senadopara as próximas eleccións do20 de decembro. Entre osmembros de ambas listas ató-

panse tres chairegos: a guitiri-cense María Manuela Carba-lleira -como cuarta suplentedos candidatos populares polaprovincia ao Congreso dosDeputados- e os vilalbesesSandra Vázquez Domínguez eGerardo Criado Guizán -comoterceira na lista ao Senado eprimeiro suplemente damesma, respectivamente-.“É unha candidatura moi

completa; hai persoas cunhaampla traxectoria política etamén novas incorporacións,novos activos para o partido epara a provincia dos que eudestacaría a súa ilusión e a súacapacidade de traballo”.

O alumnado do IES Lois Peña Novo de Vilalba recibe formación endesenvolvemento sostible

Fomento inicia as reuniónsindividuais coas empresas naprocura dunha solución contra anéboa densa do tramo da A-8entre Mondoñedo e A Xesta

Tres chairegos nas candidaturasdo PP ao Congreso e ao Senado

O instituto vilalbés participa tamén nunha nova edición de ‘Lugo Emprende’ ao que se sumaeste curso o CEIP Antonio Ínsua Bermúdez

Obradoiros de coachingen Vilalba

Charla sobre produtosfitosanitarios enCabreiros

O Espazo Xove de Vilalba ofrecedous obradoiros de coaching “paramotivar, asesorar e preparar, namedida do posible, aos mozos emozas de cara ao mercado labo-ral”.Trátase dos obradoiros presenciaisde dúas de duración “CoachingMocidade en Acción” e “A marcaes ti: marca persoal para mozos emozas” que se se desenvolverán ovenres 20 de novembro a partirdas catro e cuarto da tarde e dassete menos cuarto do serán, res-pectivamente.Todos os asistentes recibirán undiploma ao remate dos obradoiros.

O Concello de Xermade organizaunha charla sobre produtos fito-sanitarios -a normativa vixente, aimportancia de estar en posesióndo carné de manipulador destetipo de produtos e o procede-mento para obtelo- que se desen-volverá o sábado 21 de novembroa partir das once da mañá na CasaEscola de Cabreiros.

FIV 2016: 29 e 30 deabril

O FIV de Vilalba xa ten datas paraa súa celebración en 2016. A no-vena edición do festival terá lugaros días 29 e 30 de abril en Vilalba.O vindeiro martes 24 de novembropoñeranse á venda ás dez da mañáos primeiros 200 abonos a unprezo súper-reducido de 10 eurosmáis gastos de distribución. Aoferta manterase durante tan só 24horas ou ata esgotar existencias.

O Concello de Xermade pon enmarcha un curso de iniciación aCorel Draw e PhotoPaint de 30horas de duración financiadopola Dirección Xeral de Xuven-tude e Voluntariado da Conselle-ría de Traballo e Benestar.Trátase dun curso de capacita-ción para o manexo deste soft-ware específico de retoquefotográfico que permite a restau-ración de fotografías, realizar fo-tomontaxes ou deseñar pósters ecarteis. Durante a acción forma-tiva tamén se abordará o vectori-zado de imaxes, o escaneado dearquivos e o seu manexo.O curso desenvolverase na navemultiusos do parque empresarialdo Concello de Xermade os sába-dos en horario de once da mañá adúas e media do mediodía dendeo 21 de novembro.Os interesados en participarpoden contactar co Concello; xaque as prazas son limitadas.

Curso de iniciación aCorel Draw e Photo-Paint en Xermade

Idoia Cuesta recibía aos alumnos no seu taller de cestería.

María Manuela Carballeira, Sandra Vázquez e Gerardo Criado, os nomesdos populares chairegos nas candidaturas ao Congreso e ao Senado.

terra chá15actualidade novembro 15

A Deputación Provincial apro-baba a principios do mes de no-vembro no Pleno deorganización aspectos coma asretribucións dosdeputados, gru-pos provinciais eos seus asesores.A pesar de que ogoberno de coali-ción entre socia-listas enacionalistas pre-sentaba unacordo na liña doaprobado no2011, inclúensedesta volta algunhas modifica-cións propostas polo grupo pro-vincial popular que saíronadiante cos votos a favor dosseus 12 deputados e do socialistaManuel Martínez, que xa adian-tara a súa vontade de "votar encontra de todas as iniciativaspresentadas polos nacionalistasna Deputación".As modificacións aprobadas su-poñen a supresión do asesorNivel I asociado á área de Presi-dencia e, polo tanto, reduce ogasto de persoal en 50.000 eurosque percibiría o presidente daxestora socialista.Pero as emendas tamén afectaná asignación orzamentaria do

grupo provincial do BNG quedeixará de percibir 185.000euros anuais; xa que foron apro-badas a supresión de catro admi-

nistrativos de apoio asociados áárea de Vicepresidencia, tres ad-ministrativos de apoio asociadosao grupo provincial do BNG e amodificación do réxime de retri-bucións do grupo que pasa de terunha dedicación exclusiva acontar cunha dedicación parcial.

Principios de “proporcionali-

dade” e “eficiencia dos recur-

sos”

Os populares definiron como“coherente, na que predomina aeficiencia no uso dos recursospúblicos” e que, a maiores, “levaimplícita a proporcionalidade naasignación de fondos aos grupospolíticos”.

Asemade, o número de asesorese de asignacións nas propostasdos populares é proporcional aonúmero de deputados de cada

forza política, mati-zan. “Este mesmo ar-gumento estivopresente no ano2007, no 2011 e enxuño de 2015, e aíestán as actas”, enga-diron.

O BNG continuará

no goberno da De-

putación “por que

non nos anulan

cunha presada de cartos”

O voceiro do BNG na Deputa-ción de Lugo, Xosé Ferreiro,cualificou de acto de transfu-guismo político “á altura de Ta-mallo ou Sabela Caldas”.Ferreiro acusou ao Partido Po-pular de utilizar sempre este tipode estratexias para conseguir opoder cando non o acada nasfurnas “como fixo recentementeen Boimorto”.“Non imos permitir que ninCandia, nin Martínez nos digancando temos que estar no go-berno e cando non” afirmou Fe-rreiro para precisar queasumiría, “sen dedicación exclu-siva, as tarefas de goberno”.

A Xunta de Goberno do venres13 de novembro aprobaba a con-tratación de 166 lucenses en paroen empresas e colectivos da pro-vincia a través do Ben Empre-gado, así como axudas por valorde 200.000 euros para profesio-nais dos sectores da horticulturae viticultura.O voceiro provincial socialista eDeputado de Promoción Econó-mica e Social, Álvaro SantosRamos, explicaba que a través doBen Empregado II acordouse acontratación de 147 desemprega-dos lucenses, que se engaden aos80 cuxa contratación foi apro-bada na sesión do pasado venres,sendo, polo de agora, un total de227 as persoas beneficiadas dasegunda edición desta programa-ción. Está aberto ata o 19 de no-vembro o prazo de solicitudepara os derradeiros 70 postos detraballo da segunda edición destaprogramación, que ofrece en total297 empregos de calidade, poisos contratos inclúen cláusulas so-ciais que blindan os dereitos sa-lariais e laborais. A sesión tamén aprobaba a con-tratación doutros 19 desemprega-dos lucenses, neste caso a travésdo Ben Empregado I e sendo osderradeiros beneficiados da pri-meira edición desta programa-ción, pois xa están a traballar os248 restantes. Queda resolto,

polo tanto, o Ben Empregado Icon 267 novos traballadores.

Axudas de 200.000 euros

Pola súa banda, o o Vicepresi-dente e responsable da área deCooperación e Asistencia aosConcellos, Antonio Veiga Ou-teiro, explicaba que se resolveronaxudas de 111.030 euros para osector da horticultora. Son untotal de 23 os profesionais bene-ficiados, que reciben un máximode 6.000 euros para a instalaciónde novos invernadoiros, repara-ción e mellora dos existentes edotación de sistema de rego,entre outros equipamentos.Tamén se revolveron as axudasde 88.969 euros para o sector vi-tivinícola. Son un total de 17 osprofesionais beneficiados, que re-ciben axudas dun máximo de6.000 euros para a reconstrucióne traballos de conservación demuros de pedra, substitución demuros de sostemento de terra poroutros de pedra, e peches perime-trais fixos. O Vicepresidente salientou que“estas axudas son do Plan de Im-pulso ao Rural, que inclúe 7 liñasde actuación, dotado de 2,2 mi-llóns de euros, que o Goberno deCandia mantivo totalmente blo-queado, ao igual que as axudasde Cultura e Deportes de 1,1 mi-llóns de euros”.


A Deputación aproba a organización da novacorporación provincial que inclúe a reduccióndas atribucións aos grupos socialista e nacionalista

Aprobada a contratación de166 lucenses en paro e asaxudas de 200.000 euros parahorticultores e viticultoresCos votos a favor dos 12 deputados do grupo provincial popular e

o socialista Manuel Martínez, foron aprobadas as emendas aoacordo similar ao do 2011 presentado pola coalición de goberno

A área de Cultura da Deputaciónde Lugo, a través do seu depu-tado delegado, asinaba un conve-nio coaAsociación Cul-tural Xermolospara apoiar a ce-lebración do Fes-tival de Pardiñas.O responsable daárea de Cultura eTurismo da insti-tución provincial,o nacionalistaXosé Ferreiro, si-nala que “estasson as cousas quenos teñen queocupar e preocupar, dar apoio aotecido asociativo que traballa pormanter viva a cultura nos conce-llos”.Ferreiro destaca que “o Festivalde Pardiñas é unha das citas in-discutibles do verán galego” e si-nalou que “o noso compromisoco tecido asociativo segueadiante”. O Festival de Pardiñasé un dos eventos que organiza,

ao longo do ano, a AsociaciónCultural Xermolos e neste ano2015 chegou á súa 36 edición “o

que da conta da seriedade e com-promiso de Xermolos á hora demanter a celebración deste en-contro que eles mesmos nomea-ron, acertadamente, como Feirae Festa da Música e da Arte”.O deputado de Cultura avanzaque “nos vindeiros días afronta-remos o deseño dos orzamentosdo ano vindeiro para dar, comosempre fixemos, o apoio necesa-

rio á cultura, o deporte, e a acti-vidade de colectivos e Concellosque van ter as portas abertas nas

áreas que os nacionalistas gober-namos na Deputación de Lugo”.

Asociación Músico Crisanto

Igualmente, a área de Culturaasinaba un convenio coa Asocia-ción Músico Crisanto para apoiara a actividade anual que desen-volve este colectivo que xestionaa Escola de Música de Rábade-Begonte-Outeiro de Rei e que

acolle alumnado de diversosconcellos limítrofes. Segundo si-nala Xosé Ferreiro “é exemplo

na promoción de actividades queabarcan unha comarca, optimi-zando os recursos que lles facili-tan os diferentes concellos, eneste caso a Deputación deLugo”.Así mesmo, Ferreiro cre que“este é un exemplo de que estegoberno apoia a actividade cul-tural independentemente da corpolítica dos gobernos munici-

pais”. O responsable da área deCultura da institución provincial,considera que “os recursos da

Deputación deben ir dirixi-dos a descargar parcial-mente aos concellos deinvestimentos de apoio aotecido asociativo cultural,deportivo e social, e nesesentido debemos aplicar aspartidas orzamentarias destainstitución mentres exista”.A axuda concedida polaÁrea de Cultura da Deputa-ción de Lugo á AsociaciónMúsico Crisanto ten por ob-xectivo contribuír ao finan-zamento da actividade anual

deste colectivo. Entre as activi-dades programadas pola Asocia-ción Músico Crisanto, ademaisda xestión da Escola de Músicade Rábade-Begonte-Outeiro deRei, está a organización de semi-narios, concertos das diferentesagrupacións dependentes da aso-ciación e a difusión do ensinomusical nos diferentes concellosda comarca.

A Área de Cultura da Deputación apoia ao Festival de Pardiñas e as actividades decarácter supramunicipal promovidas pola Asociación Músico Crisanto

O deputado delegado de Cultura asinaba convenios coa Asociación Cultural Xermolos (á esquerda) e Músico Crisanto (á dereita).

#SanMarcos

Antonio Veiga e Xosé Ferreiro, deputados do GP do BNG.

Esta quinta feira (19 de novembro)

persoal do Consorcio galego de

Servizos de Igualdade e

Benestar Social concentrá-

ronse perante o organismo

público para facer entrega

de 1.066 sinaturas en de-

fensa dos seus postos de

traballo.

Da man da Confederación

Sindical Galega (CIG) o

cadro de persoal reivindica

a aplicación do convenio

"incluídas as retribucións"

para pór fin á "discrimina-

ción" que atinxe estas tra-

balladoras e traballadores

en relación ao persoal da

mesma categoría no resto

da administración galega.

"Para a CIG é imprescindíbel a súa

homologación total co resto das

traballadoras e traballadores da

Xunta de Galiza", sinalan. Neste

senso, sintetizan as súas reivindi-

cacións nunha "táboa" na que exi-

xen o mantemento de todos os

postos, a aplicación "inmediata" do

V Convenio laboral e tamén das

"melloras laborais recollidas na Lei

do Emprego, nomeadamente o sá-

bado como día inhábil, a amplia-

ción do permiso por parto ou adop-

ción, a licenza por risco durante o

embarazo ou a lactación e a licenza

por asuntos propios".

Así mesmo, reclaman a "continui-

dade" das equipas

de Inclusión So-

cial, a "cobertura

de maneira inme-

diata todas as bai-

xas, permisos" e a

"abertura de

novas listas de

substitucións para evitar a non

existencia de persoal para substitu-

cións".

Após entregaren as sinaturas con-

seguiron seren recibid@s polo

novo xerente do Consorcio, Per-

fecto Rodríguez, a quen lle arrin-

caron o compromiso

de se reunir coa cen-

tral sindical o 15 de

decembro. De non

pór solución ao con-

flito "nun prazo razo-

ábel", advirten, darán

continuidade a novas

mobilizacións valorando mesmo a

folga.

Unha candidatura desde Galiza e

para Galiza, sen dependencias de

forzas estatais, e como alicerce de

políticas de cambio a favor da

maioríoa social. Iso representa

'Nós-candidatura galega' para as e

os seus impulsores. En Compos-

tela compareceron esta quinta feira

representantes de BNG, Partido

Galeguista, Coalición Galega,

Frente Obreira Galega, Partido

Comunista do Pobo Galego e Ini-

ciativa pola Unión para apoiar a

candidatura de 'Nós' como “a suma

das vontades” a favor do país.

“Disputamos o espazo da repre-

sentación de Galiza, da xente que

quere unha alternativa de país feita

desde aquí frente ás demais alter-

nativas construídas arredor dos

proxectos das forzas estatais”, ex-

plicou o portavoz nacional, Xavier

Vence.

“Non queremos deputad@s apre-

tabotóns ao servizo das consignas

do grupo parlamentario da forza

estatal de turno, senón represen-

tantes que batallen desde o pri-

meiro día e con mans libres para

defender os intereses de Galiza,

capaces de negociar coas outras

forzas en nome da maioría social

deste país con total liberdade”, re-

calcou.

A cadea de Teixeiro (Curtis) é,

xunto coa da Lama (Pontevedra)

das consideradas como máis duras

do sistema penitenciario do Es-

tado español. As denuncias por

"maos tratos" aos internos acumú-

lanse sen que cheguen a concluír

as investigacións, nen sequera

cando se centran na morte de re-

clusos.

Desta volta, o Observatorio para a

defensa dos dereitos e liberdades,

Esculca, presentou unha queixa

formal perante a Defensora del

Pueblo na que instan a abertura

dun expediente e un proceso de

inves t i gac ión

arredor da situa-

ción que atinxe o

módulo 15 no

que, segundo os

testemuños reco-

llidos polo propio

Observatorio, se

están a "producir vulneracións

constantes dos dereitos fundamen-

tais", entre elas, feitos constatados

polo propio colectivo como "a

falta de seguimento da saúde fí-

sica e mental dos penados alí re-

cluídos e a práctica de agresións

de funcionarios a internos".

No concreto, Esculca céntrase no

relato de dous presos, J.A.S.B. e

S.S.M.que denuncian represalias

por parte do funcionariado peni-

tenciario após un protesto colec-

tivo decorrido o 4 de novembro

motivado polas "duras condi-

cións" que viven nesta cadea.

J.A.S.B. denunciou ter sido agre-

dido polo xefe de servizos e 5 fun-

cionarios o 6 de novembro.

Segundo explica o Observatorio,

de acordo co relato do preso o per-

soal bateu nel con "defensas de

goma" mentres se atopaba alxe-

mado. Aconteceu no módulo de

ingresos onde "fora trasladado

após unha visita

ao dentista".

Doutra banda,

S.S.M. asegura

que leva "máis

dun ano sen ser

examinado por

un especialista"

embora estar diagnosticado dunha

patoloxía psiquiátrica. Asemade,

aínda que tería tentado autolesio-

narse en diversas ocasións, conti-

núa sen lle ser aplicado o

programa de prevención de suici-

dios, explican desde Esculca. Así

mesmo, malia levar 1 ano interno

no módulo 15, durante este perí-

odo de tempo "a traballadora so-

cial só se entrevistou con el en 3

ocasións, a psicóloga do centro en

5 e o educador en 7".

Na actualidade, ambos os dous re-

clusos foron trasladados á galería

denominada Alta Corta, un espazo

dirixido a presos aos que lles apli-

can como medio coercitivo o iso-

lamento preventivo após algún

incidente. Porén, aseguran desde

Esculca, "a ningún deles foi entre-

gada notificación algunha nin lles

foron devoltas as súas pertenzas".

A protesta do 4 de novembro

Neste caso, o "incidente" polo que

terían sido afastados sitúase nun

protesto colectivo decorrido o 4 de

novembro. Nesa data os presos

procederon á queima de colchóns,

sinala o Observatorio para os de-

reitos e liberdades, coa que os re-

clusos do módulo 15 quixeron

denunciar a "ausencia de activida-

des programadas" polo cal as per-

soas internas chegan a pasar

mesmo "21 horas ao día na cela".

Unha realidade que vulnera, apun-

tan desde Esculca, "o principio de

humanidade" que rexe o cumpri-

mento das penas de prisión.

Aliás, os reclusos denuncian o uso

das contaxes nocturnas por parte

do cadro de persoal da cadea

como mecanismo de interrupción

do sono, nalgunhas ocasións "até

3 veces por noite". "Humilla-

cións", sinala o Observatorio de

dereitos e liberdades ás que se

suman "as escasas entrevistas coa

traballadora social, a psicóloga e

o educador".

Desde Esculca lembran que estas

prácticas supoñen a vulneración

da normativa penitenciaria, entre

outras, dos artigos 10, contra o de-

reito a dignidade das persoas;

atigo 15, referido á vida e integri-

dade física e o artigo 25, relativo

ao carácter rehabilitador da pena.

Razón pola cal o Observatorio se

dirixiu á Defensora del Pueblo

para que inicie unha investigación.

Asemade, trasladou aos grupos

parlamentares con representación

no Pazo do Horreo o acontecido o

que motivou a presentación por

parte do Bloque Nacionalista Ga-

lego de senllas preguntas para res-

posta oral en Comisión e Pleno.

Exixen respostas do goberno

Através da deputada, Tereixa Paz,

ínstase o goberno galego a diri-

xirse á administración estatal --de

quen dependen as competencias

en materia penitenciaria-- a "in-

vestigar os feitos denunciados en

relación cos malos tratos ocorri-

dos o 6 de novembro e no seu caso

se depuren as responsabilidade

que se deriven deses feitos". Aliás,

que se abra unha investigación a

respeito do "tratamento cotián"

que recibe a poboación reclusa na

cadea de Teixeiro, para alén de es-

tudar a prestación dos servizos de

asistencia sanitaria, social e ocu-

pacional dos internos do módulo

15 á fin de garantir que se adecúen

ao estabelecido na normativa vi-

xente.

Cumpre lembrar que o Estado es-

pañol foi reprendido en varias

ocasións por non investigar as tor-

turas denunciadas nas prisións.

Aliás, hai uns meses, unha delega-

ción do grupo parlamentar socia-

lista conformada polas deputadas

Carmen Acuña e Patricia Vilán,

foron vetadas polo Ministerio do

Interior cando quixeron acceder

aos penais de Teixeiro e a Lama

para coñecer a situación que

atinxe os reclusos. Segundo Insti-

tucións Penitenciarias ese traballo

é "competencia estatal" non de

parlamentares territoriais.


Máis de mil sinaturas contra a precariedadeno Consorcio de Igualdade e Benestar

“Non queremos candidatospreme-botóns de consignasde partidos estatais”

Esculca denuncia novas agresións no módulo 15 de Teixeiro

Delegad@s da CIG e persoal concentráronse ás portas do organismo

para defender a aplicación do convenio e o mantemento dos postos de

traballo. Bloque, PG, CG, Foga, PCPG e IxP expresan o

seu apoio a Nós-candidatura galega, por ser,

din, “a suma das vontades” a favor do país.

O módulo de isolamento da prisión foi obxecto de novas queixas polos maos tratos aos presos. O BNG levará a cuestión

ao Parlamento.

galiza

Denuncian a súa

"discriminación" en

relación co persoal

da mesma categoría

que traballa noutras

áreas da administración

Denuncian agresións e

mesmo levar "máis dun

ano sen ser examinado

por un especialista"

embora ter unha patoloxía

psiquiátrica diagnosticada

Un cartaz con dez puntos ou unvídeo de non máis de dous minutose medio de duración son dúas pla-taformas a través das que difundirun sinxelo decálogo para pular erevitalizar o galego. É a iniciativada Mesa pola Normalización Lin-güística que xa 'rula' polas redessociais. Toma como base un textode Tilbert D. Stegmann con modi-ficacións e adaptacións ao caso ga-lego. Stegmann é un lingüistaalemán e catedrático de Filoloxíarománica que, entre outras cues-tións, está moi implicado en pro-xectos e iniciativas a prol doidioma catalán.No decálogo exponse, de forma di-recta, doada e simple, dez pasos adar para revitalizar o galego, dez

chanzos ao alcance de todos e cadaun. Desde o respecto a quen falaoutros idiomas mais pedindo querespecten o teu até manterse fiel aoidioma galego. “Continúa a utili-zalo, aínda que che respondan nou-tra lingua. Se de verdade a persoacoa que estás a falar non te com-prende e tes que mudar a outroidioma, faracho saber”.Galeguizar nome e apelidos,apoiar os produtos e servizos queusan o galego na publicidade, eti-quetaxe, atención ao público, etc;Escolle a opción de galego no teucaixeiro automático, no telemóbel,nas redes sociais de internet,...; sontamén outras das propostas. Peque-nos pasos para unha persoa, maisun grande paso para o galego!


Os recursos do mar galego sonquer de 'Augas Portuguesas'quer de 'Baía de Biscaia' para anormativa da UE

Elvira Ribeiro acada o Leiras Pulpeiro de poesía

Fronte común dos partidos en Pontevedra, agáso PP, contra a permanencia de Ence na ría

Volve o Culturgal antes da ponte de decembro

Elvira Ri-beiro (Cer-p o n z ó n s ,Pontevedra,1971) aca-dou o pri-m e i r opremio, do-tado con1.500 euros;o segundofoi paraÓscar Gar-cía Ramos,da Coruña; e o terceiro para Mar-tiño Maseda.A poeta gañadora ten publicado enverso até o momento Andar aoleu, Arxilosa, Cania Haikai e Cor-pos transitivos; e en prosa un parde libros infantís: PaLaBrAsBrAnCas e As redes de Inés, ade-mais do ensaio Descubrir Ponte-

vedra. Ademais do Leiras Pulpeiro, con-seguiu os premios poéticos Victo-riano Taibo, o Certame de PoesíaErótica Illas Sisargas e o AvelinaValladares. En canto á prosa infan-til e xuvenil, foi finalista do Pre-mio Merlín e acadou o Neira Vilaspor por PaLaBrAs BrAnCaS.

Na súa páxina de Facebook ElviraRibeiro compartía alegría e un dospoemas que compoñen a obra pre-miada, escrita “con banda sonoraao vivo e versos de Martine Brodaao fondo”:

"un tropel de medos á procura da invasiónasediánnos órganos vitais

un voitre atravesa o ceoo escalpelo secunda a escena

no entanto resistealgo da brancuraflashes das nosas coxasestomballadas sobre o trevo un peito fóra da camisadesatento á predación

medos á procura do asaltoá espreitaesfameados".

O programa xa está listo paraque cada quen faga a súa propiaaxenda. Os axentes da culturaterán un 'speed dating' no quepoderán coñecer de xeito rápidooutras empresas ou iniciativasnas que estean interesados, ade-

mais de múltiples presentaciónsde todo tipo de proxectos.Os amantes da literatura poderánacudir a un recital poéticco deManuel Rivas, ou escoitar a FranP. Lorenzo, Teresa Moure, Su-sana Aríns ou Antón Riveiro Co-

ello falar doseu novolibro.Pola bandamusical ha-berá unhascantas no-vidades ee s t r e a s ,como onovo discode CristianSilva, Sa-muel Levi,Batemento,J a v i e rPrado ou onovo pro-

xecto de Sanjurjo&Dopico. Alén disto, xornadas profesio-nais, moitas actividades paranenos e nenas e unha presenzaimportante do sector audiovi-sual. Como todos os anos, unhacita imprescindíbel.

Todos os grupos políticos con re-presentación no Concello de Pon-tevedra agás o Partido Popularveñen de emprender unha cam-paña multimedia baixo o lema“Ence fóra para sempre” co fin deacabar co complexo que a em-presa ten na ría. Nos próximosdías, tal e como informa o Go-berno municipal, estrearase a webdesta iniciativa da que tamén par-ticipan asociacións ecoloxistas,

veciñais e profesionais . Ademaispublicarase o Libro Branco sobreEnce, con preguntas e respostassobre a realidade da empresa.Coa campaña preténdese mobili-zar a cidadanía de maneira “explí-cita e contundente” para tratar depórlle freo á inminente decisión doGoberno do Estado e da Xunta deprorrogar a concesión de Ence enLourizán por 50 anos, un prazoque podería estenderse aos 60

anos coa actual Lei de Costas. “Sóa presión social sobre Ence e o PPde Pontevedra e de toda a comarcaserá quen de impedir a prórroga”,salientaron os portavoces das aso-ciacións ecoloxistas Defensa daRía e Vaipolorío na presentacióndesta campaña. O alcalde de Pon-tevedra, Miguel Fernández Lores,advertiu de que evitar a prórroga aEnce “é unha responsabilidade detodos e todas”.

O Parlamento insta o goberno galego a promover unha

modificación normativa na UE que recoñeza a orixe

galega na etiquetaxe dos produtos mariños.

O Goberno local e os grupos municipais do BNG, PSOE e da Marea, da mande colectivos sociais, veñen de poñer en marcha unha campaña contra apermanencia do complexo de ENCE en Lourizán e pola recuperación da ríade Pontevedra.

O Concello de Mondoñedo vén de dar a acoñecer o IV Premio de PoesíaManuel Leiras Pulpeiro, cuxa gañadora é Elvira Ribeiro pola obra "Playlistpara unha retirada".

Unha nova edición dun Culturgal que terá lugar do 4 ao 6 de decembro en Pontevedra.

A comisión de pesca do Parla-mento aprobou por unanimidadeunha proposición non de Lei paraincluír a orixe galega na etique-taxe dos produtos do mar. O por-tavoz socialista de pesca, JoséRamón Val, advertiu que a norma-tiva comunitaria actual divide osprodutos galegos entre “AugasPortuguesas” –de Fisterra ao Sur-e “Baía de Biscaia” –ao leste deFisterra-. O que implica a marxi-nación dunha riqueza, os recursosmariños, que fan de Galiza unhapotencia no sector mais que nonten tradución a nivel de identifica-ción.Así, a Cámara galega vai instar ogoberno galego a que promovaunha modificación normativadiante da UE “para que os consu-midores poidan ter acceso a toda ainformación sobre o que consu-

men e onde se especifique clara-mente Galiza como lugar deorixe”. Explicou que a situaciónactual “está a xerar xa graves pro-blemas aos produtores galegosque tratan de diferenciar o seu pro-duto para poder comercializalocun mellor prezo”.�Fraude”O BNG solicitou á Xunta queactúe contra a “fraude” na etique-taxe de produtos do mar. O parla-mentario naciuonalista DanielRodas defendeu unha Proposiciónnon de lei instando á Xunta a levara cabo as inspeccións oportunaspara que nos supermercados se re-tiren as conservas que figuren coadenominación “Rías Gallegas”,“fabricado en Galicia” co fin deimpedir a fraude a persoas consu-midoras.

Presentación do Culturgal 2015.

galiza

Dez sinxelos pasos pararevitalizarmos o galegoUn texto do lingüista e catedrático alemán Tilbert D.

Stegmann, con modificacións e adaptacións ao

noso caso, serve á Mesa para animar a pular a todos

e cada un polo idioma propio de Galiza.

A conselleira do Medio Rural e a ministra García Tejerina reafírmanseno apoio da Xunta e o Goberno central ao lácteo

O SLG denuncia a política “suicida e contraditoria”para o sector lácteo da Comisión Europea

A conselleira do Medio Rural, Án-geles Vázquez, reuníase en Ma-drid coa ministra de Agricultura,Alimentación e Medio Ambiente,Isabel García Tejerina, para facerseguimento da situación do sectorlácteo e as medidas postas en mar-cha polos gobernos da Xunta e doEstado a prol deste eido produtivo.A conselleira trasladáballe á minis-tra a súa confianza en que o acordolácteo –promovido polo Ministerioe que entrou en vigor en outubropasado– teña unha incidencia po-sitiva nos prezos e insistiu en queé preciso darlle tempo para ver osseus froitos. Neste senso, ÁngelesVázquez agradeceulle as xestiónslevadas a cabo polo Ministeriopara impulsar dito acordo, postoque ofrece por primeira vez a po-

sibilidade de dar estabilidade, sus-tentabilidade e transparencia a estesector tan estraté-xico para Galicia. Nesta xuntanza detraballo, taménanalizaron a pró-xima inxección defondos para estesector, que se ma-terializa nunhaachega total de45,5 millóns deeuros para o vacúnde leite español,con fondos proce-dentes da UniónEuropea e do pro-pio Estado, queterán como des-tino mellorar a li-

quidez das explotacións, de formaadicional ás axudas directas da

PAC. Este orzamento correspondeá suma de 25,5 millóns de euros

achegados pola UE e os 20 millónsdispostos polo Magrama para estafinalidade.Ángeles Vázquez e Isabel GarcíaTejerina abordaron tamén outrostemas de interese, como o calen-dario da aplicación do Programade Desenvolvemento Rural (PDR)de Galicia para o período 2014-2020. Este programa, que seagarda que sexa aprobado en brevepola UE, suporá unha inxecciónno rural galego de 1.186 millónsde euros, achegados polos fondoscomunitarios, a Xunta e o Ma-grama. A conselleira e a ministrafalaron ademais da colaboraciónen materia de mellora de infraes-truturas no rural, especialmente norelativo aos camiños e accesos ásexplotacións.

O Grupo de Diálogo Civil do Sec-tor Lácteo (Civil Dialogue Groupon Milk) reuníase o 10 de novem-bro en Bruxelas a instancias daComisión Europea. Neste encontro participaron catrorepresentantes da CoordinadoraEuropea da Vía Campesina(ECVC) entre os que se atopaba asecretaria xeral do Sindicato La-brego Galego, Isabel Vilalba Sei-vane; xunto á cántabra CharoArredondo, Nico Filippini (Italia)e Philippe Collin (Francia).A principal conclusión que tiraronos e as representantes da ECVCtras acceder aos datos achegadospola Comisión Europea é que acrise do sector lácteo se está aagravar a escala global, ao tempoque o executivo comunitario seguede brazos cruzados agardando queo trebón escampe. E é que, actual-mente, hai 17 países na Unión Eu-ropea nos que o prezo medio doleite está por baixo dos 30 cénti-mos. “Onde máis caeron os pre-zos”, explica Isabel Vilalba, “foinos Países Bálticos, Hungría e Ir-landa. Pero iso é enganoso, porqueeses prezos medios á baixa exer-cen unha enorme presión en deter-minadas zonas produtoras, comoGaliza, onde a industria paga pre-zos moi baixos amparada nas co-tizacións internacionais”. En cantoaos representantes da industria noCivil Dialogue Group on Milk,non expresaron en ningún mo-mento a súa vontade nin compro-miso algún de mellorar o nivel deprezos actual.Outro factor desestabilizador nosector lácteo está a ser o aumentoda produción xeneralizado. Conrespecto á campaña pasada, Aus-

tralia incrementou a súa produciónleiteira un 6'9%, Nova Zelandia un1'6%, e os Estados Unidos cun1'4%. Na Unión Europea taménsegue a incrementarse a produciónao tempo que xa non se sabe quefacer cos excedentes, pois tanto omercado interno como as exporta-cións seguen estancados.Outro factor do mercado interna-cional que pode agravar a crise deexcedentes é o tratado bilateralentre a Unión Europea e Ucraína,xa que pode supor a entrada dequeixo e produtos lácteos destepaís como compensación polaguerra comercial e diplomáticaque se mantén con Rusia e na que,polo que se ve, o sector lácteo vaiser utilizado como moeda de cam-bio.“O peor de todo é que a ComisiónEuropea non achega solución al-gunha. Estes días puidemos escoi-tar ao comisario de Agricultura,Paul Hogan, ou ao presidente daComisión, Jean-Claude Juncker,recoñecer a anomalía de que oleite valla menos que a auga e omal funcionamento do mercado.Sen embargo, a pesares de recoñe-cer o problema, a Comisión Euro-pea agarda que os prezos se vaianestabilizando e que as inclemen-cias provocadas polo fenómeno de“O Neno” no Pacífico, vaticinadaspor varios servizos de meteorolo-xía, contribúan a diminuír a pro-dución en Nova Zelanda. Oproblema é que hai unha cantidadegrande de granxas que non vanpoder resistir este tempo de esperanas actuais condicións”, denunciaa secretaria xeral do SLG, “espe-cialmente aquelas que teñen débe-das financeiras por ter feito

investimentos nos últimos anos,como moitas que incorporaronxente nova. E iso nun sector moienvellecido no que podemos hipo-tecar o relevo xeracional, pois nasactuais condicións ninguén semete a producir leite”.Así as cousas, dende a ComisiónEuropea están a traballar con pers-pectivas a dez anos e, “nun exer-cicio de adiviñación, dada avolatilidade dos mercados”, a fór-mula máxica da Comisión Euro-pea para solucionar os problemasdo sector lácteo consiste en au-mentar a produtividade por vaca através da mellora xenética ou a ro-botización do muxido. “É dicir”,matizou Isabel Vilalba, “seguen aapostar por un modelo con altísi-mos custes de produción e granendebedamento das granxas nuncontexto de prezos á baixa. Esta-mos en mans de responsables po-líticos que están a deseñar unhapolítica suicida e contraditoria.Como se entende que nos diganque debemos reducir os custes deprodución, que nos recomendenalimentar ás vacas en praderíaspara diminuír enfermidades e au-mentar a súa lonxevidade e, aomesmo tempo, as súas políticastendan a concentrar e intensificarcada vez máis a produción aíndaque as granxas non teñan superfi-cie territorial suficiente para fa-celo? A Comisión Europealévanos camiño dun modelo inten-sivo semellante ao dos EstadosUnidos. O problema é que no paísnorteamericano, máis do 80% dasgranxas están a ter serios proble-mas de rendibilidade, hoxe en día,pois tampouco dan feito fronte aosbaixos prezos”.

Iníciase o pago das axudasdestinadas a compensar asdificultades económicas dosector lácteoO FEGA procederá ao abono inmediato dasaxudas, unha vez que os beneficiarios cumprimentenun último trámite a través da página web do Ministeriode Agricultura

O Ministerio de Agricultura, Ali-mentación e Medio Ambientepuxo en marcha a xestión dasaxudas destinadas a compensaras dificultades económicas dosector lácteo, previstas no RealDecreto sobre concesión directade axudas “de mínimis”. Paraiso habilitouse na súa páxinaweb unha dirección na que podeconsultarse a relación de benefi-ciarios e as axudas correspon-dentes, información que,ademais, o Fondo Español deGarantía Agraria (FEGA), xa tencomunicado por correo a cadagandeiro.O FEGA vai proceder ao pagoinmediato destas axudas, unhavez que os beneficiarios faganunha declaración responsable denon estar incursos en ningúnprocedemento de reintegro desubvencións, nin en ningunhadas restantes prohibicións pre-vistas na Lei 38/2003 Xeneral deSubvencións.Para iso os interesados poden ac-ceder ao enlace do Formulariopara a declaración responsableque o Ministerio puxo a disposi-ción dos beneficiarios:(https://www11.fega.es/Lac-Vac/ayudasPrecios/pantallaIn-corporarDatosProductor.action)onde deberán autenticarse co seuNIF, o crotal dunha vaca pre-sente na súa explotación a 1 de

outubro e o crotal da nai desavaca e, posteriormente, marcar acasilla correspondente a devan-dita declaración responsable.Unha vez se dispoña da declara-ción, procederase de forma in-mediata ao abono da axuda, queserá ingresada na conta correntexa facilitada por estes beneficia-rios.Estas axudas forman parte dasmedidas que o Ministerio com-prometeuse a impulsar, o pasadomes de agosto, para reforzar oapoio ao sector lácteo. Teñencomo finalidade contribuír a pa-liar as dificultades económicasque atravesan esa parte de pro-ductores, que percibiron uns pre-zos polo seu leite por baixo dosseus custos de produción, co ob-xecto de evitar que abandonen aactividade.Estas axudas deben entendersecomo unha medida excepcional,para proporcionar liquidez entanto se estabiliza a situación demercado e se recuperan os pre-zos no sector. Todo iso sen pre-xuízo de que a curto/medioprazo o resto de medidas adop-tadas polo goberno, de caráctermáis estrutural, xeren un novoescenario máis favorable, talcomo xa se está constatando,que indubidablemente contri-buirá tamén ao aumento dos pre-zos pagos ao productor.

19agro novembro 15

Tejerina e Vázquez mantiveron en Madrid unha xuntanza de traballo.

Os gandeiros galegos están a

percibir o adianto das axudas da

Política Agraria Común (PAC),

por un importe de 65,3 millóns

de euros. Estas axudas corres-

póndense ao Pagamento Básico

aos Agricultores, Pago Verde ou

“Greening” e a Axuda acoplada

ao sector lácteo.

Este importe beneficiará a un

total de 26.007 gandeiros e agri-

cultores da nosa Comunidade, tal

e como informaba a directora

xeral de Gandaría, Agricultura e

Industrias Agroalimentarias,

Belén do Campo, na Comisión 7ª

do Parlmento.

Trátase do maior anticipo da

PAC pagado nunca por Galicia,

convertendo á nosa Comunidade

na primeira en abonar este paga-

mento que supera nun 11% a

media das comunidades autóno-

mas que o teñen tramitado neste

exercicio.

Galicia foi das primeiras comu-

nidades autónomas en publicar a

Orde de convocatoria, plena-

mente adaptada ao novo réxime

xurídico comunitario, e será a

primeira en realizar o pagamento

íntegro do anticipo, que a dife-

renza doutras comunidades opta-

ron por realizar pagos parciais

dun terzo dos importes máximos

autorizados.

Desta forma os beneficia-

rios galegos recibirán nun

único pagamento a contri-

bución financeira do anti-

cipo da PAC en Galicia

para contribuír a paliar na

medida do posible as difi-

cultades financeiras e os

problemas de tesouraría

dos beneficiarios, en tanto

non se alcance a estabili-

zación dos mercados.

Desta forma téntase ache-

gar certidume ao sector e

seguridade en relación co

importe do anticipo a que

terán dereito das axudas

da PAC.

A Comisión Europea aprobou

hoxe o Programa de Desenvolve-

mento Rural (PDR) de Galicia

2014-2020. Neste novo período

de financiamento comunitario, a

nosa Comunidade percibirá un

total de 889,8 millóns de euros do

Fondo Europeo Agrícola de Des-

envolvemento Rural (Feader) no

marco da política agraria comuni-

taria. Isto suporá un desembolso

público de 1.186,4 millóns de

euros no rural galego a través

deste programa. Deles, a Xunta

aportará un importe superior a

217 millóns de euros e o Ministe-

rio de Agricultura, Alimentación

e Medio Ambiente achegará ou-

tros 79 millóns de euros.

Este novo PDR dá continuidade á

política en materia de desenvol-

vemento rural que ven realizando

a Xunta co apoio das achegas co-

munitarias do Feader, máis con-

cretamente a través do Programa

de Desenvolvemento Rural 2007-

2013, que rematará a súa vixencia

a finais de 2015.

O documento que obtivo luz

verde de Bruxelas establece 3

liñas básicas de actuación, en

concordancia cos obxectivos de-

finidos pola Política Agraria

Común. En primeiro lugar, fo-

mentar a competitividade da agri-

cultura galega mediante a

modernización das explotacións

agrícolas e forestais, incorpo-

rando agricultores mozos en ex-

plotacións orientadas ao mercado

e con capacidade de diversifica-

ción económica, ordenando o te-

rritorio e mellorando a

produtividade da industria agroa-

limentaria e forestal. En segundo

termo, conservar e revalorizar o

patrimonio natural de Galicia,

promovendo a xestión sostible

dos recursos naturais e a loita

contra o cambio climático. E, en

terceiro lugar, mellorar a calidade

de vida da poboación rural fo-

mentando a prestación de servi-

zos básicos que axuden á fixación

da poboación no medio rural, a

creación de emprego e a redución

do risco de pobreza.

O PDR céntrase de maneira espe-

cial no fomento da remuda xera-

cional no agro galego. Deste

xeito, destinará 66,8 millóns de

euros para apoiar aos mozos e

mozas que queiran instalarase

para desenvolver actividades

agrícolas. Por outra banda, a me-

llora das explotacións contará cun

apoio de máis de 166 millóns de

euros. Estas liñas están acompa-

ñadas do apoio ás pequenas ex-

plotacións con 14,4 millóns de

euros e de axudas á creación de

agrupacións de produtores que

permitan mellorar a posición ne-

gociadora fronte ao mercado con

outros 5,3 millóns.

Ademais, para a mellora dos ac-

cesos ás explotacións e da súa

base territorial investiranse 57,4

millóns de euros, destinados a in-

fraestruturas relacionadas con

desenvolvemento, adaptación e

modernización da agricultura e a

silvicultura (concentración parce-

laria e camiños).

Outro apartado do PDR é o rela-

tivo ao apoio á industria agroali-

mentaria para permitir a

vertebración do sector primario

incrementando o valor engadido

das producións agrícolas e gan-

deiras, para o que se contará con

máis de 94,7 millóns de euros.

Nesta liña, as indicacións xeográ-

ficas protexidas e as denomina-

cións de orixe disporán dun apoio

de 15,84 millóns de euros.

O impulso do sector forestal é

outro eixo prioritario deste pro-

grama. Así, para investimentos en

tecnoloxías forestais haberá un

total de 53,4 millóns. Para o esta-

blecemento e mantemento de su-

perficies forestais (forestación) o

orzamento é de 49,3 millóns de

euros e para investimentos desti-

nados a aumentar a resiliencia e o

valor medioambiental dos ecosis-

temas forestais (investimentos fo-

restais de carácter ambiental) a

achega elévase a 18,7 millóns de

euros.

Poboación rural

O PDR de Galicia considera que

un medio rural dinámico non de-

pende só do sector agroforestal,

polo que a Xunta aposta tamén

pola dinamización da poboación

rural a través do investimento,

creación e desenvolvemento de

actividades non agrícolas con

preto de 26,3 millóns de euros. O

mantemento da poboación agraria

nas zonas de montaña ou con ou-

tras limitacións naturais recibirá

un apoio de máis de 116 millóns

de euros.

O desenvolvemento dunha agri-

cultura e gandería sostibles e res-

pectuosas co medio ambiente e os

recursos naturais é tamén unha

prioridade do Goberno galego.

Con esta medida apóianse actua-

cións encamiñadas a prácticas ex-

tensivas de gandería de vacún de

carne e leite, apicultura e razas

autóctonas en perigo de extinción

de pastos. A achega será de 65,3

millóns de euros, aos que hai que

engadir que, por primeira vez, se

poña en marcha unha liña especi-

ficamente dirixida á produción de

agricultura ecolóxica cun apoio

de 12,7 millóns de euros para o

conxunto do período.

O programa apostará tamén pola

participación grazas ao enfoque

Leader, mediante o que a poboa-

ción rural será a protagonista de-

finindo ela mesma a súas

estratexias de desenvolvemento

local. Porase ao servizo do desen-

volvemento local un orzamento

de 84 millóns de euros.

A Comisión Europea aproba o PDR de Galicia 2014-2020 que suporá uninvestimento público no rural galego de máis de 1.180 millóns

Os gandeiros e agricultores galegos percibirán o adianto das axudas da PAC porun importe de 65,3 millóns de euros

agro

Reses dunha explotación de vacún de carne en extensivo.

20 agronovembro 15

Nova redistribución dos GDR“A nova redistribución dos grupos

de desenvolvemento rural permitirá

unha ordenación do territorio máis

eficaz e unha maior concentración

de esforzos”, segundo destaca o di-

rector xeral de Desenvolvemento

Rural, Antonio Crespo.

O director xeral insiste en que esta

redución de grupos -pásase de 31 a

21 GDR en Galicia debido ao con-

texto socieconómico do novo Lea-

der no período de programación

2014-2020- non afecta aos investi-

mentos previstos no territorio.

Neste senso, explicou que serán

unha serie de criterios poboacio-

nais, xunto coa calidade das estra-

texias presentadas polos grupos, o

que definirá os fondos achegados a

cada territorio, e non o número de

GDR por provincia.

Antonio Crespo sinala que esta

nova organización territorial aposta

por unha concentración de esforzos

e optimización dos recursos huma-

nos, pero insistiu en que os axentes

socieoconómicos do territorio se-

guirán sendo vitais na conforma-

ción dos grupos e na elaboración

das súas estratexias.

Para rematar, o director xeral de

Desenvolvemento Rural asegurou

que lle foi trasladado aos grupos

existentes a nova reorganización,

coa intención de que puideran

achegar as súas alegacións e seren

estudadas para conformar o mapa

definitivo.

Medio Rural ten retirado ouinactivado máis de 3.200niños de vespa velutina noque vai de anoA Consellería do Medio Rural,en coordinación cos servizos deemerxencias, retirou ou inacti-vou no que vai de ano (ata o pa-sado 8 de novembro) un total de3.256 niños de vespa velutina.Así o destacaba a directora xeralde Gandaría, Agricultura e In-dustrias Agroalimentarias, Beléndo Campo, na inauguración do“Biofim Expoforum Noroeste”,un lugar de encontro para com-partir experiencia e coñecementopara os sectores de control depragas, fitosanitarios e madeiraque se celebraba en Santiago.O labor desenvolvido pola Xuntapara conter esta especie invasora,coa posta en marcha dun pro-grama específico de vixilancia econtrol. Advertiu a directoraxeral de que “este insecto non sóafecta á produción apícola polasúa forte capacidade predadorasobre as abellas; senón tamén aomedio ambiente, pola predaciónsobre outros insectos, o que oca-siona unha menor polinizaciónda flora silvestre. E tamén causadanos á produción de froita –máis polo que estraga que poloque come– e representa un riscopara a seguridade cidadá, nonpor ser máis agresiva que outras,senón pola gran cantidade de in-dividuos que se aloxan nos seusniños incrementando a posibili-dade de picadura”.Para avaliar a importancia destapraga, Belén do Campo lembraque en Galicia existen un total de3.504 explotacións apícolas, dasque pouco máis de 100 son pro-fesionais, o que fai que a nosasexa a terceira comunidade autó-noma en número de produtores.O sector explota case 114.000colmeas, que producen 1.255 to-neladas de mel (o 4,3% do total

nacional) e 69 toneladas de cera(o 4% do España).

Prevención de pragas

En relación coa problemáticaxeral das pragas, a directoraxeral destaca que o correcto des-eño, o mantemento preventivorazoable e dilixente, así como osentido común, evitan moitas dasdificultades xeradas por este mo-tivo. Falou en particular da im-portancia dun mantementopreventivo eficiente das instala-cións, que facilite a prevencióne, no seu caso, a detección pre-coz e a solución rápida e eficazdos problemas.Belén do Campo explica o con-texto no que xorden as dificulta-des relacionadas cosanimais-praga. Así, vincula a súaaparición ao feito de compartirenco ser humano os seus hábitatsurbanos e industriais, onde estese agrupou nunha estratexia desupervivencia como especie. Si-nala que, dende o punto de vistabiolóxico, é inevitable que estesasentamentos –que xeran recur-sos como alimentos, auga e po-sibilidades de refuxio– resultenatractivos para determinadas es-pecies animais. Esta circunstan-cia de colonización eproliferación posterior nonadoita ser compatible co home eos seus intereses, de aí que ao fe-nómeno se lle denomine“praga”.Estes animais –engadiu– resultandañinos porque producen cam-bios importantes na composi-ción, a estrutura e os procesosdos ecosistemas nos que se intro-ducen, poñendo en perigo a di-versidade biolóxica nativa, tantode especies como dentro das po-boacións ou nos ecosistemas.

21agro novembro 15

agro

A alcaldesa de Guitiriz comprométese co SLG aconvocar aos concellos chairegos para abordar asrevisións catastraisA coordinadora do Sindicato La-brego Galego na Terra Chá, Mar-garida Prieto Ledo, mantivo estemartes 17 de novembro un en-contro de traballo coa alcaldesade Guitiriz, Regina Polín, no quea sindicalista lle expuxo á pri-meira edil a súa fonda preocupa-ción polo impacto que ocatastrazo está a ter no mediorural chairego, incluído o guitiri-cense.O encontro inscríbese na rolda decontactos impulsada polo Sindi-cato Labrego Galego en tódolosconcellos da Terra Chá afectadospolas revisións catastrais -Vilalba,Abadín, Xermade, Muras, Cos-peito e Guitiriz- e nos que se so-licitaron entrevistas cosresponsábeis municipais para tra-tar esta problemática. Polo de

agora, só contestaron o Concellode Muras e, tras reiterar de novoa petición o pasado 10 de novem-bro, o de Guitiriz.Segundo explicou MargaridaPrieto, o Concello de Guitiriz e oSLG “coincidimos na preocupa-ción por este problema e na granrepercusión que van ter o cobrodas taxas e a suba do Imposto deBens Inmobles (IBI)”. Nestesenso, relata a responsábel sindi-cal, “dende o SLG, fixemos aproposta de contactar con outrosconcellos afectados para, entretodos, estudar as medidas que sepoden adoptar dende as entidadesmunicipais para exercer unha pre-sión conxunta e coordinadadiante da Xerencia Territorial doCatastro de cara a facer fronte aoimpacto que no noso medio rural

está a ter esta regularización ca-tastral”.Finalmente, a coordinadora doSLG na Terra Chá adiantou que“a alcaldesa de Guitiriz, ReginaPolín, ofreceuse a convocar parao vindeiro martes, 24 de novem-bro, a alcaldes, alcaldesas e repre-sentantes da oposición dosconcellos de Xermade, Begonte,Rábade, Vilalba, Abadín, Meira,A Pastoriza, Cospeito, Castro deRei, Outeiro de Rei e Muras aunha xuntanza".Á espera desta reunión tan nece-saria, dende o Sindicato LabregoGalego agradecen publicamente adisposición dos concellos deMuras e Guitiriz para enfrontaresta problemática que nos afectaa todos e todas con independenciadas cores políticas ou sindicais.

ACRUGA adxudica en Adai 16 exemplares por

un prezo medio de 2.100 eurosAs 40 tarxetas de gandeiros ins-critos na poxa organizada porACRUGA en Adai o pasado 30

de outubro facían presaxiar unhaapertada subasta que, finalmente,pechaba coa adxudicación de 16

dos 17 animais presentados -13xovencas e tres machos- por unprezo medio de 2.100 euros. No

caso das xovencas, o seu prezomedio alcanzaba os 2.075 euros;mentres que o dos machos che-

gaba ata os 2.250 euros.A maior cotización foi para unhaxovenca procedente dunha explo-tación de Antas de Ulla que al-canzaba o prezo de 2.500euros, aínda que o seu prezo desaída se fixara nos 2.100. Catro das sete xovencas proce-dentes da granxa Gayoso Cas-tro eran adxudicadas a JuanCarlos Rios Novo, un gandeirode Outeiro de Rei que leva unano incorporando á súa explo-tación de frisonas, vacas deraza Rubia Gallega; porque“eu traballo so na miña explo-tación e é máis fácil levar ásrubias”. A pesar de que o prezo de saídase situaba nos 1.800 euros nondubidaba á hora de adquirir

estes animais debido ás súas boascalidades morfolóxicas, produto-ras, reprodutoras e xenealóxicas.

Un dos machos de raza Rubia Gallega presentados á poxa.

Os Brocamontes son un grupo deamigos que comparte unha afec-ción común: as motos, quads eATVS. Pero, a pesar de contar condomicilio en Guitiriz, os seus 22membros proceden de diferenteslugares da zona –tanto da provin-cia de Lugo coma da Coruña-. Di-versas son tamén as idades dossocios deste club que presideCésar Alejandro Blanco Lorenzo,xa que oscilan entre os 24 anos domáis novo e os 55 do máis vete-rano.Igualmente, as súas ocupaciónsson variadas e co paso do tempoas súas obrigas familiares taménreducen o seu tempo de ocio. Esesson algúns dos motivos polos queo grupo se reúne con menos fre-cuencia ca nos seus inicios candoboa parte das fins de semana rea-lizan excursións polos montes domunicipio. Na actualidade, limí-tanse “a organizar cada ano a RutaOs Brocamontes e asistir en grupoa outras rutas organizadas por ou-tros clubs; ademais de organizarcada ano unha comida-cea paratodos os membros e as súas fami-lias”, como indica Blanco Lo-renzo. Aínda que tamén teñenmoito que ver “as trabas á circu-lación dos nosos vehículos off-road”, precisa. De feito, oproblema esténdese a outros de-portes de montaña coma o BTTque tamén conta cun grupo de

afeccionados no municipio –osBtteiros Cova da Serpe- ou os ve-hículos todo-terreo que tamén seagrupan no municipio guitiricensebaixo o nome de Venados 4x4. A pesar de que non colaboran ofi-cialmente na actualidade en nin-gunha actividade, non desbotanesa posibilidade. De feito, de xeitoindividual membros destes clubsxa nos ofreceron a súa colabora-ción. E a mesma colaboración es-téndena dende o club atódolos afeccionados aosoff-road interesados en in-tegrarse nas súas filas.Mentres, centran os seusesforzos na vindeira rutaBrocamontes 2015 que sedesenvolve o sábado 28 denovembro polos montes deGuitiriz como “única alter-nativa para disfrutar danosa afección de forma or-denada, controlada e dexeito legal”. De feito, a rutanacía debido “ao aumentoda presión dos últimosanos pola nosa afección.Cada vez son máis as tra-bas para a circulación de motos decross, quads e ATVs fóra das es-tradas coma unha Lei de Montesmáis restritiva e comunidades demontes e veciños reticentes á cir-culación destes vehículos debido,moitas veces, condutas pouco cí-vicas duns poucos”. Así, “un

evento deste tipo conta coa auto-rización de paso das comunidadesde montes, autorización do Con-cello, da Garda Civil de Tráfico edas Consellerías pertinentes, ade-mais de contar cun seguro de res-ponsabilidade civil. Ademais, oclub comprométese a arranxar osdanos significativos que se poidanproducir polo paso dos vehícu-los”.Precisamente para “minimizar o

impacto que poida provocar opaso destes vehículos sobre os ca-miños, non admitiremos máis de120 participantes”. Cabe destacarque na pasada edición, a terceira,a convocatoria chegou aos 160vehículos aumentando dende os55 da primeira e pasando polos

130 da segunda. Ademais, “somospoucos membros do club na orga-nización e queremos garantir oseu correcto desenvolvemento”,afirma o presidente dos Broca-montes.En total, a organización ten pre-visto un percorrido de 115 quiló-metros ao longo do día. “Comocada ano o guión é o mesmo: ins-cricións a partir das oito da mañá,saída ás nove para percorrer arre-

dor de 60 km antes do xantar e ou-tros 55 km pola tarde”. Con todo,este ano presenta unha novidade:“a ruta non vai estar marcada fisi-camente coma en edicións ante-riores. Os participantes deberanseguiar a través dun GPS. A organi-zación facilitaralles aos partici-

pantes o percorrido nun arquivoque deberán cargar nos seus dis-positivos GPS. É unha nova fór-mula que xa experimentaronoutros clubs. Deste xeito evítase oenorme traballo que supón marcaro percorrido e, ao remate, retiraresas marcas”. Nese sentido, o pre-sidente precisa que “un eventodeste tipo implica moito traballo emoito tempo. Somos un club pe-queno e con esta medida tentamosreducilo na medida do posible”.A inscrición, que se pecha estevenres 20 de novembro, ten unprezo de 55 euros que inclúe uncafé ao comezar a ruta, outro caféou bebida a media mañá que sepoderá acompañar con algo parapicar, un xantar á mesa a mediodíana Parrillada O Merendero (OsVilares) e unha cea á noite noHotel Balneario de Guitiriz; ade-mais do servizo de remolque paratodo aquel que avaríe, servizo delavado ao remate da ruta para osvehículos e servizo de duchas.Ademais, haberá un agasallo paracada un dos participantes e sorte-aranse tamén outros entre aquelesque compartan cea.Agardando pola data, dende a or-ganización desexan “que non seproduza ningún contratempo” e ,por outra banda, “agardamoscumprir as expectativas dos asis-tentes en canto ao percorrido e áorganización do evento”.

Maestros pioneiros do TaeKwon-Do galego e nacional tantocoreanos coma españois daransecita en Vilalba o vindeiro do-mingo 22 de novembro para “re-tomar as orixes” desta artemarcial.Trátase dunha iniciativa da aso-ciación World Moo Duk Kwanque trata de potenciar o encontrode distintas xeracións do TaeKwon-Do, principalmente, ga-lego con inquietudes nas súas ori-xes no Tae Kwon – Do.Os participantes daranse cita arre-dor das once menos cuarto no au-ditorio municipal CarmenEstévez para iniciar o encontro

cunha foto de familia e un saúdocolectivo. Nese sentido, a organi-zación chama a “acudir condobok”.Cara ás once da mañá desenvol-verase unha charla da man dosmaestros pioneiros que exporánas características do contexto noque comezaron a difundir estearte marcial, pero “coa intenciónde que a conferencia se convertanun coloquio onde calquera poidaplantexar dúbidas sobre o tema”.Ademais, durante o acto, proxec-taranse fotografías e vídeos daorixe no Tae Kwon-Do galego.O acto rematará cun xantar deconfraternidade.

Un cento de deportistas lucensesparticiparán este sábado 21 de no-vembro no IX Torneo Concello deVilalba de técnica de taekwondoorganizado polo Centro DeportivoJansu coa colaboración do Conce-llo que se desenvolverá a partir dasdez da mañá no pavillón municipal.Os tres primeiros clasificados dasdiferentes categorías –benxamín,alevín, infantil, cadete e cintos ne-gros- tanto masculinas coma femi-ninas, recibirán cadansúa presea. E,a maiores, haberá trofeos para ostres mellores clubs entre a EscolaLucense, Tae Guk de Sarria, o xim-nasio Neka de Monforte e o anfi-trión. O Torreón de Andrade será otrofeo para o mellor club da xeral.

Vilalba acollía o sábado 7 de no-vembro a final da Copa Xunta deGalicia de técnica de taekwondona que participaban 800 deportis-tas de toda Galicia. De entretodos eles, os clubs chairegosaportaron 57 participantes dosque 25 lograron unha destacadaposición na súa categoría.É o caso dos membros do CentroDeportivo Jansu Andrea Espi-ñeiro, Tania Gómez e Anyeli Pe-guero –primeira, segunda eterceira na categoría A1-, RaúlGonzález e David Fernández -primeiro e terceiro en A4-, Vale-ria Fuenteseca –cuarta tamén enA4-, Jessica Romero – primeira

en C4- e na E1 Wu Wen Hao –se-gundo na categoría masculina- eAida Cobas e Tania Francos –se-gunda e terceira na feminina, res-pectivamente-. Os resultados destacados da es-cola Moo Duk Kwan chegaronda man de Borja Castro –segundoen A1-, Yaume Rivas - terceiro enB1-, Ángel Pena –segundo enC2-, José Ángel Castrelo –ter-ceiro en C3-, Jesús Domínguez –segundo en D4-, Jesús Roca –primeiro en D5-, Cristina Sierra– primeira en D3-, Carmen Fe-rreiro –primeira en E1-, BeatrizFelpeto –segunda en E5- e Ga-briel Tembrás –primeiro en E6-.

IV Ruta Os Brocamontes: “unha alternativa para disfrutar da afección ásmotos, quads e ATVs de forma ordenada, controlada e de xeito legal”

Vilalba retoma as orixes do TaeKwon-Do galego nun encontroorganizado pola asociaciónWorld Moo Duk Kwan

Dúas ducias de medallas paraos clubs chairegos na final daCopa Xunta de técnica detaekwondo disputada en Vilalba

O IX Torneo Concello de Vilalbade taekwondo citaa 100 deportistas

22 deportenovembro 15

deporte

�s paraxes de Guitiriz xa acolleron tres edicións desta ruta.

Lupe Cabana Rouco é a deporti-vista do Xalundes e Juan Rodrí-guez Lozano, o celtista. Son rivaisen canto ao fútbol, pero son pare-lla. Lupe asegura que o leva“fatal” e Juan, coincidindo, ase-gura que “regular”. A solución:non ver xuntos os Depor-Celta“para evitar problemas”. De feito,o primeiro derbi da temporadaque se disputará este sábado 21 denovembro en Riazor contará coapresenza de Lupe no estadio,mentres que Juan quedará en Vi-lalba atendendo o local dendeonde poderá seguir o encontro portelevisión.De feito, “a maioría da xente quevén polo Xalundes é do Celta”;polo que Juan estará entre iguais.“Teño a gran fortuna de que todosos da miña pandilla son do Celta”,afirma Lupe. Así, quen o leva malson eu”. Pero, como di Juan, “haibo rollo. “O ano que descendeu oDeportivo a Segunda e que que-dou o Celta en Primeira, acabaronos máis radicais do Celta abrazán-donos aos do Deportivo”. Polacontra, Juan matiza que “hai borollo coas demais persoas, pero

entre nós é distinto”. Ningún dosdous o sinte cando perde o equipodo outro.Con todo, “Lupe é máis contun-dente”. Pero, as tendencias futbo-lísticas da parella non supuxeronimpedimento para que a relaciónseguira adiantea partir do mo-mento no quecoñeceron a pre-dilección dooutro poloequipo “in-imigo”. Nesesentido, Lupeprecisa que “éporque o Depor-tivo é mellor esempre gaña entódalas discu-sións”. E, polasúa banda, Juanasegura que noné antideporti-vista.A pesar de queintentaron que non se coñeceranas súas preferencias no plano pro-fesional, o feito de traballar nunhacafetería complica este propósito.

“A xente vainos coñecendo e xa osabe; pero, detrás da barra, hai unbo rollo xeneralizado”, comoafirma Juan. Pola contra, na casacadaquén encárgase do seu equi-pamento, bufandas, camisetas,etc. “El lava as cousas do Celta e

eu as do Depor”, segundo confesaLupe.Nesa mesma liña, á hora de desta-car algo positivo do contrario,

Lupe asegura que “non teño nadabo que dicir do Celta. O único boson os meus amigos e o meu ma-rido; pero, do equipo, nada”. Polacontra, Juan considera que “esteano o Deportivo formou un bobloque e está facendo un bo fútbol

por primeira vez desde fai bas-tante tempo. É bastante competi-tivo en todas as liñas. Se teño quedestacar un nome, probablemente,

diría Lucas Pérez, pola súa en-trega”. “E eu a Nolito. Parécemeun xogador incrible. Moi bo parao Barça”, precisa Lupe. Pero nonsaen máis nomes de grandes equi-pos entre as súas preferencias.Juan non ten ningunha outra pre-

ferencia que non sexa o Celta,mentres que Lupe tamén apoia“ao club de fútbol de Sancovade”.

A tenda de produtos galegos e decalidade Manxares da Chaira ce-lebra o seu décimo aniversariosorteando semanalmente dúasbandexas de queixos entre o 27 denovembro e o 25 de decembro.Pero, este non é o único punto devenda directo de Queixería Pres-tes que xa conta cunha tenda narúa Calderería en Santiago deCompostela á que se suma agoraunha tenda propia no supermer-cado de El Corte Inglés de Vigo.Este é outro dos pasos destaqueixería vilalbesa que está a pi-ques de poñer en marcha a se-

gunda nave para a produción dequeixos e produtos lácteos nopolígono industrial Sete Pontes.A iniciativa responde á boa aco-llida no mercado de boa partedos seus queixos. A maiores doemblema, o San Simón da Costa,triunfan nos certames internacio-nais co seu queixo azul,Lara&Sara. E, recentemente, in-corporaban tamén á súa carteirade produtos o ‘Capricho daChaira’, de tipo Parmesano, perode menor curación; e outroqueixo elaborado con leite devaca e cabra.

Despois de ter destacado á Ro-maría Labrega da Chaira como"Trapeiro de Honra 2015" no 25cabodano da súa andadura,dende ‘Os Vilares, lareira desoños’ nomean outros 19 perso-eiros, colectivos, lugares ou ini-ciativas destacadas da parroquianeste 2015 que está para rematar.Entre os nomes destacados ató-pase o xornalista ferrolán ManCastro, de orixe vilarega, como“mellor valedor dos Vilares anivel social”. Pero a listaxe depersoeiros destacados este ano anivel social increméntase conManuel de Lea, veciño nativodos Vilares fai 93 anos e resi-dente en Momán, polas súas va-liosas aportacións ao libro eproxecto multidisciplinar sobreOs Vilares.Igualmente no eido cultural con-sideran que a “mellor organiza-ción dun evento” foi desenvoltapor Pastora Veres coa xuntanzada “Memoria Viva” na que par-ticiparon 40 maiores vilaregosintercambiando historias e me-moria da parroquia na escola daConchada. No apartado do coñecemento,destacan a José Luís TeijidoComba, Luís de Fabete, grandecoñecedor do territorio dos Vila-res; mentres que no apartado depersonaxe destacadoa da historiavilarega este ano recoñecen a Ni-colás Castro, coñecido como Ni-colás dos Manchás, unha persoade moita influencia na parroquiaentre finais do s.XIX e comezosdo s.XX.

Entre as iniciativas emprendedo-ras non poden deixar de destacaro I Premio de Poesía Díaz Castroconvocado polo Concello deGuitiriz. Mentres que o recoñe-cemento á “mellor iniciativa cul-tural” recae na creación do grupopoético Nova Poesía Guitiria(NPG) composto maioritaria-mente por poetas vilaregos e vi-laregas. Unha delas, LuzCampello –de Labrada, pero conorixes vilaregas- é destacadacomo autora do poemario Inven-tario do prohibido editado esteano por Espiral Maior. Judiña deLea tamén poeta, estudosa danosa historia e membro do grupoNPG será destacada como“moza vilarega do ano” polo seucompromiso coa parroquia etodo o que representa.E tamén en relación á poesía, no"manifesto da Nova Poesía Gui-tirica", de Armando Requeixo,publicado no blog Criticalia elido na igrexa dos Vilares recaea distinción de “mellor dis-curso”. Tamén relacionado coaescrita, o xornalista Xulio Xiz,pola súa banda, será destacadocomo autor do “mellor artigoxornalístico” pola súa crónica doXXV Cabodano do pasamentode Díaz Castro no Galicia Dixi-tal e no Xornal de Lugo. E, polosseus numerosos videos da activi-dade da parroquia, recoñeceraseno apartado audiovisual a RaúlRío.No eido do deporte destacan no-vamente a Joserra Quintela polosdestacados triatlóns e probas de

resistencia realizadas con éxitoao longo deste ano. Entre elasdestacan, especialmente, a delonga distancia –o NorthWestTriman- das Pontes onde aca-daba un destacado décimo no-veno posto entre especialistas detodo o Estado.Como mellor empresa, o pro-xecto multidisciplinar ‘Os Vila-res, lareira de soños’ consideraque merece distinción a coope-rativa CODEGUI dos Vilares -con instalacións no Merendeiroe Guitiriz- “por ser un verda-deiro hipermercado para a parro-quia”. E falando de lugares, o“lugar do ano” será a Pena deRoldán, lugar mitolóxico vila-rego recollido nos mitos da Ga-licia Encantada de Reigosa. E,entre os monumentos ou ele-mentos patrimoniais destacados,este ano resaltan os cobertizos dafeira do Sete, nas Reixas, “comoreclamo para a súa restauracióndado o seu deterioro e aban-dono”.Pola súa banda, como mellorasociación ou entidade destacaná Comunidade de Montes enMan Común dos Vilares pola súaactividade e a súa importancia nadirectiva galega de comunidadesde montes.Finalmente, dende o proxecto‘Os Vilares, lareira de soños’ nonqueren esquecerse de recoñeceraos finados este ano da parro-quia, entre eles, aos colaborado-res coma Pilar Losada, AntónMaría Villar Cancelo ou Isaurada Cotena.

Juan e Lupe do Xalundes, exemplo de convivencia entre celtistas e deportivistas

Queixerías Prestes inaugura

unha tenda en El Corte Inglés

de Vigo

Os Vilares recoñece aos vilaregos de honra 2015

23sociedade novembro 15

sociedade

Lupe e Juan coas camisetas dos seus respectivos equipos (á esquerda) e detalle das súas bonecas “fofuchas” (á dereita).

Adela Fernández, na nova tenda de Prestes de El Corte Inglés, en Vigo.

24 culturanovembro 15

Nace o Premio Xosé María Díaz Castro de Poesía que convoca o Concello deGuitiriz e edita Espiral MaiorO Concello de Guitiriz, para

honrar a memoria do seu ilus-

tre poeta e contribuír á promo-

ción da poesía galega, convoca

o I Premio Xosé María Díaz

Castro de Poesía dotado con

2.000 euros.

Ao certame poderán concorrer

as poetas e os poetas que o des-

exen cos seus poemas escritos

en lingua galega, segundo a

normativa vixente da Real

Academia Galega. De calquera

xeito, deberán contar cunha ex-

tensión mínima de 500 versos;

aínda que os poemarios serán

de tema e forma libres. Iso si, de-

berán ser orixinais e estar inéditos

na súa totalidade.

O prazo de presentación das obras

remata o 31 de decembro a través

do Rexistro do Concello coa en-

trega de catro copias xunto a un

sobre coa información persoal do

autor.

O xurado –designado polo Conce-

llo de Guitiriz e formado por tres

persoas vinculadas á poesía e/ou

crítica literaria galegas- dará a co-

ñecer o seu veredicto na primeira

quincena de febreiro do 2016; xa

que a súa entrega está prevista

para o 19 de febreiro coincidindo

co natalicio do poeta vilarego.

A dotación do premio, único e in-

divisible, será de 2.000 euros su-

xeitos ao tratamento fiscal en

vigor no momento da concesión.

Se o xurado o considera oportuno,

o premio poderá ser declarado de-

serto. Así mesmo, o xurado po-

derá designar un ou máis accésits

ao Premio que en ningún caso

comportarán dotación económica,

pero que serán recomendados á

editora para a súa posible publica-

ción.

Un referente cultural

A convocatoria do certame por

parte do Concello responde a dúas

metas, segundo indica a alcaldesa,

Regina Polín. Por unha banda,

“facer que o espírito en torno á fi-

gura de Díaz Castro perdure no

tempo despois do 2014, Ano Díaz

Castro”; xunto ao “impulso da in-

quedanza cultural que se está a dar

no municipio coa aparición, por

exemplo, do grupo Nova Poesía

Guitirica (NPG”). E, por outra,

“favorecer o impulso turístico do

municipio tamén como referente

cultural”.

“Encantaríame que esta iniciativa servise para que a xente comezara ainteresarse pola poesía”

Judiña de Lea, membro do grupo NPG

Judit Gómez, ou Judiña de Lea, é

unha moza de Momán (Xermade)

con raíces vilaregas que traballa

como arquiveira e guía do museo

do CEIP Monte Caxado (As Pon-

tes). O sendeirismo é unha das

súas afeccións xunto á historia, a

etnografía e a literatura oral.

Estamos a falar dunha dos seis

membros –xunto a Mar Beres,

Luz Campello, Xosé Antonio

Cascudo, Fátima Fernández e

Jaki Quintela- do grupo Nova Po-

esía Guitirica (NPG) que nace

baixo o amparo do proxecto mul-

tidisciplinar ‘Os Vilares. Lareira

de soños’ e a herdanza do poeta

de Nimbos. Todos vencellados á

parroquia dos Vilares ou ao mu-

nicipio de Guitiriz, comparten

tamén o seu interese común por

difundir e promocionar a cultura

en calquera das súas vertentes.

Xosé María Díaz Castro é unha

referencia para a poesía guiti-

ricense igual que para toda a

comunidade galega, máis se

cabe, despois do ano Díaz Cas-

tro. Que destacarías da súa fi-

gura e obra?

Xosé María Díaz Castro era unha

persoa sinxela, discreta, pero coa

cabeza moi ben amoblada. Facía

o que tiña que facer sen fanfarria,

mainamente e ben feito. Moitos,

non tiñan consciencia das capaci-

dades que, como profesional e

como poeta chegou a ter, ata que

o descubriron. E como el era, así

é a súa poesía.

E dos compañeiros e compañei-

ras do grupo NPG?

Jaki Quintela transmíteme segu-

ridade nun mesmo; Luz Campe-

llo, a forza, o brillo do sol trala

tormenta; Fátima Fernández é a

enerxía, a ilusión e a esperanza;

mentres que Mar é a calma, o

momento en paz. E de Xosé An-

tonio Cascudo destacaría

que é unha persoa pro-

funda.

E ti, como te definirías

persoalmente?

Gústame pensar que son

coma o Ave Fénix, que

renace das súas cinzas.

Ademais son moi emo-

cional, disfruto das cou-

sas sinxelas da vida e

sempre tiven moita curio-

sidade e interese por

aprender.

En conxunto, cal é o

voso obxectivo como

grupo?

Difundir a obra de Díaz

Castro, dar a coñecer a

forza que pode ter a poesía e fa-

cerllo ver a todo o mundo. Trans-

mitir que no mundo rural existe a

cultura, que pode ser interesante.

Pódese atoparse baixo as pedras

ou no rumor das augas e, polo

tanto, perténcelles.

E o teu en particular dentro do

grupo?

Cheguei ao grupo de casualidade

despois de que Mar lles comen-

tara aos demais que eu tamén es-

cribía. Así que o meu obxetivo

particular pasa por divertirme e,

se pode ser, ver se ten interese o

que escribo.

Nese sentido, que agardas desta

iniciativa?

Encantaríame que esta iniciativa

dese froito: que a xente comezara

a interesarse pola poesía ou, polo

menos, que lle chamara a aten-

ción, que motivara a súa curiosi-

dade e que creara vínculos novos.

Para coñecer un pouco sobre os

teus versos, podes adiantarnos

algo sobre os temas que abor-

das?

Os meus poemas falan das emo-

cións: do amor, da pena, do

medo, da vida, de cousas moi sin-

xelas e complicadas á vez. En

xeral, tratan da vida cotiá. Non

pretenden resolver o mundo.

Ata o momento, que é o que tes

publicado?

Grazas a Txaro Cárdenas, teño

publicado na Revista de Moon-

magazine un conto e algún

poema. Non moito porque ata fai

pouco pensaba que a miña poesía

era de “andar pola casa”.

Pero, como comeza o teu inte-

rese pola escrita?

O meu interese pola escrita co-

meza antes de aprender a es-

cribir. Cando era moi

pequecha, con tres ou catro

anos, xogaba a debuxar pala-

bras. A lectura e a escritura

foron un regalo para min. E os

meus primeiros poemas che-

garon en Primaria.

Algunha anécdota en rela-

ción á túa afección pola lite-

ratura?

Unha das cousas máis bonitas

que me sucederon foi que me

pediron un poema para co-

mentar nunha clase dun insti-

tuto na Arxentina.

E cales son os teus vindeiros

proxectos?

O máis inmediato será o reci-

tal-concerto da Nova Poesía Gui-

tirica con piano e zanfoña que se

celebrará o 27 de novembro na

igrexa vella de Guitiriz a partir

das oito do serán. Co profesor

Martín Rega ao piano e o mestre

Manuel Vizcaíno á zanfona; reci-

taremos versos Fátima Fernán-

dez, Mar Beres, Luz Campello,

Pastora Veres e eu.

Tamén colaboro na publicación

colectivo en homenaxe a Manuel

María cun poema.

E, noutra orde de asuntos, tamén

colaboro na sesión “De lenda en

lenda” da III Invernada de Cine

de Cabreiros que se desenvolverá

o sábado 12 de decembro.

O Premio foi presentado no Concello coa participación de Miguel Anxo

Fernán Vello -responsable de Espiral Maior- e Armando Requeixo -experto

na obra de Díaz Castro-.

Judiña de Lea durante o acto de presentación do grupo coincidindo co XXV

cabodano do pasamento de Díaz Castro.

cultura

O grupo poético Nova Poesía

Guitirica (NPG) intervirá nun

concerto poético musical o ven-

res 27 de novembro a partir das

oito do serán na igrexa de Santa

María.

Co profesor Martín Rega ao

piano e o mestre Manuel Vizca-

íno á zanfona; a parte feminina

da NPG: Judiña de Lea, Fátima

Fernández, Mar Beres, Luz Cam-

pello e Pastora Veres, recitarán

versos. E, como peche do acto, as

cinco poetas e os músicos inter-

pretarán o poema “A Cerna”, de

Xosé María Díaz Castro.

O grupo NPG, na Semana da Música de Guitiriz

O Concello de Guitiriz impulsa

unha exposición itinerante sobre

Díaz Castro co obxectivo de que

“os veciños e veciñas do rural

tamén poidan acceder á cultura no

seu propio entorno”.

Despois de permanecer un ano no

casco urbano do municipio, o ente

local decide achegar a motra ás pa-

rroquias. Tras a súa estadía na pa-

rroquia natal do autor de Nimbos,

permanece na Escola da Ventisca

(O Buriz). O vindeiro mes trasla-

darase ata a igrexa de San Alberte

á beira do Camiño Norte, na parro-

quia de Sambreixo de Parga.

Exposición itinerantesobre Díaz Castro


“É fundamental que a sociedade siga amosando o seu apoio ás vítimase o seu rexeitameto aos maltratadores”

Ana Berta Pardo, responsable do CIM de Vilalba

O Portal Estadístico da Delega-

ción do Goberno para a Violen-

cia de Xénero recolle un total de

48 vítimas mortais no que vai

deste 2015 en toda España e das

que seis eran galegas. Pola con-

tra, o pasado 2014 a cifra ascen-

día a 54 mulleres que perdían a

vida nas mans das súas parellas.

Con todo, estas cifras son só nú-

meros; pero, detrás de cada un

deles, remata a vida dunha mu-

ller. Contra este tipo de casos

conmemorase cada 25 de no-

vembro o Día Internacional para

a erradicación da violencia ma-

chista.

Coincidindo con estas datas, fa-

lamos coa responsable do Cen-

tro de Información á Muller

(CIM) de Vilalba, Ana Berta

Pardo, para achegarnos un

pouco máis ás axudas que brin-

dan estes centros á sociedade.

Que accións están a levar a

cabo as institucións e a través

de que entidades para evitar

este tipo de violencia?

Actualmente son moitas as ins-

titucións implicadas na loita

contra a violencia de xénero,

tanto públicas como privadas.

Por parte das administracións

públicas, concretamente en Ga-

licia, a Secretaría Xeral da

Igualdade e os CIM levan a

cabo distintas actuacións e pro-

gramas, orientados á prevención

e concienciación da sociedade,

así como, no caso dos CIM a in-

tervención directa con mulleres

vítimas de violencia de xénero.

Cal é o papel concreto dos

CIM?

Os CIM son departamentos de

carácter permanente destinados

a proporcionar asesoramento

xurídico, atención psicolóxica,

orientación profesional, infor-

mación en materia de recursos e

calquera outra información en-

camiñada á consecución da

igualdade das mulleres que de

forma individualizada o solici-

ten. Neste sentido, o seu papel

no eido da violencia de xénero

é fundamental porque presta-

mos asesoramento xurídico e

apoio psicolóxico as mulleres

que están nesta situación. Ade-

mais, organizamos actividades

de sensibilización e conciencia-

ción contra a violencia ma-

chista, unhas dirixidas á

sociedade en xeral, ou-

tras a colectivos específi-

cos como a xuventude, a

infancia ou especifica-

mente a mulleres vítimas

de violencia e os seus fi-

llos e fillas.

Ante casos de violencia

de xénero, cal é o proce-

demento para a protec-

ción das vítimas?

Nestes casos a denuncia

é fundamental, no mo-

mento que a muller de-

nuncie e si se decreta

unha orde de protección

ó seu favor, actívanse os

mecanismos de protec-

ción, tanto a nivel poli-

cial coma asistencial para

a súa protección integral,

que abarcan dende seguimento

por parte dos Corpos e Forzas

de Seguridade, aloxamento para

ela e os seus fillos e fillas, se

fora necesario, dispositivos mó-

biles de seguridade, ata presta-

cións económicas.

Tamén nomeas aos fillos me-

nores que tamén son vítimas

destas situación de violencia.

Cal é a protección que se lles

brinda?

No que se refire aos fillos e fi-

llas, temos que dicir que aínda

que se están a facer avances na

súa protección, aínda nos atopa-

mos en situacións moi duras

para as mulleres. Por exemplo,

mulleres ás que se lles decretou

unha orde de protección ao seu

favor, teñen que ver como nas

medidas civís se lle decreta ré-

xime de visitas ao pai dos e das

menores.

Recentemente, a lexislación

recollía a retirada da custodia

aos proxenitores maltratado-

res…

Neste momento, estase a perci-

bir a urxente necesidade de ga-

rantir a protección dos e das

menores de familias inmersas

en situación de violencia de xé-

nero, sobre todo nos casos de

pais, cunha condena firme por

violencia de xénero. Pero aínda

non existe ningún cambio lexis-

lativo neste sentido.

Que outros apoios ofrece a le-

xislación á muller?

A lei integral contra a violencia

de xénero recolle dereitos como

o dereito a ser informadas e ase-

soradas, o dereito á asistencia

social integral, a asistencia xu-

rídica para as vítimas –e gratuíta

no caso de insuficiencia de re-

cursos-, dereitos laborais e pres-

tacións da seguridade social e

dereitos económicos cando se

cumpran determinados requisi-

tos.

Existe algún aspecto na cadea

de protección das vítimas que

considere que se poida mello-

rar?

Todo é mellorable e, á vista da

gravidade da situación das mu-

lleres no noso país e en todo o

mundo, está claro que todos os

organismos implicados na de-

fensa e promoción das mulleres

temos que seguir traballando

duro para que a situación cam-

bie.

E que papel cre que xoga o

conxunto da sociedade na pre-

vención deste tipo de casos?

E polo que se refire á sociedade

é fundamental que siga amo-

sando o seu apoio ás vítimas e o

seu rexeitameto aos maltratado-

res.

sociedade25-N

Ana Berta Pardo, responsable do CIM de Vilalba.

A Asamblea Feminista de Vilalba

convoca unha manifestación en

repulsa aos asasinatos machistas

para este venres 20 de novembro,

ás seis da tarde, na Praza da Cons-

titución. O colectivo pide a má-

xima colaboración das vilalbesas

e vilalbeses logo dunha semana na

que “practicamente nos levanta-

mos cada día cun novo feminici-

dio”.

Nesta mesma liña, inciden na im-

portancia de visibilizar esta lacra,

posto que “xa son 90 casos neste

último ano, e 700 mulleres as ase-

sinadas na última década en Es-

paña”, afirman desde a Asamblea,

incidindo en que “Galicia ocupa a

cuarta posición en número de fe-

minicidios ante a pasividade das

institucións e o silencio cómplice

dunha parte da sociedade”. Por

iso, piden a implicación de todas

as persoas por igual, mulleres e

homes, nunha loita que conside-

ran de vital importancia para co-

mezar a mudar un sistema que

perpetúa a violencia baseada na

masculinidade, dentro dunha cul-

tura construída sobre a desigual-

dade.

“As mulleres están a pagar un

prezo moi caro pola súa liberdade

e autonomía persoal nesta socie-

dade adormilada ante os casos de

violencia machista que nos sacu-

den cada día”, aseveran desde a

Asamblea Feminista, polo que es-

peran contar coa participación ac-

tiva de todas as veciñas e veciños,

así como dos colectivos e asocia-

cións da vila e arredores.

Concentración en Vilalba

contacontos23, 26 e 27 de novembro

Escola de Eduación Infantil, CEIP Ínsua Bermúdez, CEIP Mato Vizoso, CEIPCastelao, CEIP Monseive e CEIP Terra Chá

charlasPREVENCIÓN DA VIOLENCIA DE XÉNERO E

SENSIBILIZACIÓN CONTRA A TRATA DE SERES HUMANOS

12 e 23 de novembro e 18 de decembrode 09.35 a 14.15 horas

IES Basanta Silva e IES Lois Peña Novo

cine-fórum24 de novembro

de 11.45 a 13.25 horasSalón de Actos do IES Basanta Silva

teatroMALTRATADAS (Microefectos Dramatúrxicos)

25 de novembro20.30 horas

Auditorio Municipal Carmen EstévezEntrada gratuíta (maiores de 14 anos)

programación do CIM de Vilalba - 25 N

axenda cultural

exposicións

teatro

eventosLugo

Sala de Exposicións do Museo Provincial de LugoLuis Seoane. Paisaxe psíquica

Ata o 17 de xaneiroA paisaxe en Luis Seoane é unha sorte de viaxe; primeiro física, logo mental. Acomezos dos anos 50 realiza algunhas das súas pinturas de paisaxe máis signi-ficativas tras unha viaxe á provincia arxentina de Neuquén, ao pé dos Andes,

que supón un cambio radical na súa óptica artística, así como unha conexión di-recta coas súas paisaxes dos anos 70, os seus traballos máis líricos. Ata entón,as súas paisaxes funcionaban como meros escenarios ou fondos das súas figu-ras, pero estas xa son paisaxes en sentido estricto. Seoane rompe co costu-

mismo e amosa unha natureza sublime, de inclinacións abstractas, que comezaa definir o seu interese polas superficies de cor.

O Buriz - Sambreixo de PargaEscola da Ventisca - Igrexa de San AlberteExposición itinerante de Díaz Castro

Despois de permanecer a disposición dos veciños e veciñas dos Vilares durante opasado mes de outubro, a mostra sobre o poeta de Nimbos visitará diferentes parro-quias do municipio de Guitiriz. Se en novembro permanece no Buriz, o vindeiro mesde decembro deberá achegarse á igrexa de San Alberte, á beira do Camiño Norte.

BegonteCasa da Cultura

O Caldeiro Máxico21 de novembro

O Centiño representará, a partir das catro e media da tarde, a comedia de época "OCaldeiro Máxico" ambientada na Galicia Medieval do século XI, cando se producíanas incursións normandas e San Gonzalo, o Bispo Santo, obraba os seus milagres

afundindo os barcos normandos. Todo ocorre nunha taberna de San Martiño a noitede defuntos. Ese día as forzas astrolóxicas e máxicas conflúen nese lugar. Un cal-

deiro máxico obrará o milagre de cambiar os tristes destinos dos protagonistas caraa outros destinos máis felices.

BegonteO Castro - local social

Superlía21 de novembro

In Bocca al Lupo achega a Begonte unha proposta dirixida ao público infantil e fami-liar coa posta en escena “Superlía” no local social da Asociación Veciñal do Castro apartir das sete do será, dentro do III Ciclo de Teatro organizado por Castiñeiro Mile-nario. Neste caso, a peza de Lola Fernández conta a historia de Lía, unha nena queherdou superpoderes da súa avoa e que quere compartir cos nenos e nenas do

mundo o seu segredo para superar os seus medos.

XermadeBiblioteca Municipal

Xuízo anticorrupción28 de novembro

O grupo humorístico Trípode, de Alfoz, ofrece en Xermade "Xuízo anticorrupción".Trátase dunha aposta interactiva que involucra na acción ao público. A función, diri-

xida a tódolos públicos, desenvolverase a partir das seis da tarde.

CabreirosCasa Habanera

III Invernada de Cine7 e 21 de novembro e 12 e 19 de decembro

Despois da primeira sesión co visionado e comentario do filme “Os fenómenos”, estaIII Invernada de Cine fará “escachar coa risa” de vídeos virais o 21 de novembro. Xano mes de decembro será a quenda das lendas sobre o municipio e dos “contos de

sobremesa” con Pablísimo o 12 e o 19, respectivamente.Tódalas sesións se celebrarán a partir das seis da tarde.

O ViveiróPraza do Viveiró

Feira do Mel22 de novembro

O Concello de Muras impulsa a primeira Feira do Mel de Montaña na que participarána maioría dos produtores da zona. A oferta en torno á apicultura completarase coadivulgación sobre a actividade apícola, os seus produtos e as súas ameazas da manda Casa do Mel de Goente. Tamén se desenvolverán obradoiros infantís, un showco-oking a cargo de Álvaro Villasante -membro do Grupo Nove e responsable do restau-rante Paprika de Lugo-. Despois do xantar, desenvolverase un magosto coa posterior

queimada e a animación dun dúo musical.

VilalbaAuditorio Municipal Carmen Estévez

Payasolandia: “El show de las estrellas infantiles 2015”22 de novembro

O show deste 2015, de hora e media de duración, conta con personaxes de Frozen,Los Minions, Pocoyó ou Pepa Pig, entre outros; ademais de paiasos, maxia, concur-sos e cancións. O prezo das entradas é de 8 euros con convite -que serán repartidospor distintos locais da vila- e 10 euros sen el. Na taquilla as entradas tamén estarán

á venda media hora antes da actuación.

GuitirizIV Ruta Os Brocamontes

28 de novembroMotos, quads e ATVS percorrerán sendeiros do municipio guiados por GPS. Trátaseda cuarta edición da ruta Os Brocamontes que conta con 120 prazas dispoñibles. Axornada comezará coa recepción no Hotel Balneario de Guitiriz e rematará cunha

cea no mesmo lugar.

SantaballaTeatro e chocolatada

29 de novembroA Asociación Cultural Amigos da Liga Santaballesa organiza unha sesión de teatro echocolatada dirixida aos maiores. A representación teatral de 'O Consultorio' correráa cargo do grupo Pico do Castro de Foz, enmarcada no programa Buxiganga 2015 da

Deputación Provincial. Ao seu remate haberá chocolatada de balde.

VilalbaAuditorio Municipal Carmen Estévez

Panorama Kids9 de decembro

Espectáculo musical para toda a familia con números musicais, acrobacias aéreas,mesturadas coa incorporación das novas tecnoloxías que lle aportan un aire futurista aoespazo escénico. O espectáculo, conducido por Genma Pardo, desenvolverase a partirdas seis e media da tarde. As entradas xa están á venda por un prezo de 10 euros.


Que ler? a elección de:

Que escoitar?

Fátima Fernández

Poeta membro do grupo NPG

Un libro Un disco

Unha comida

Un sitio onde vivir Unha personaxe histórica

De remate é unha novela tremendamente singular no xeito de narrar. Estáconstruída fragmentariamente a través das columnas de opinión do seu pro-tagonista, o xornalista Bieito Sanmarful, complementadas con textos per-tencentes ao seu diario íntimo e outros materiais de diversa procedencia:correos electrónicos, anotacións en blogs, poemas, documentos oficiais...A través das páxinas desta novela non asistimos só ao retrato sociolóxicoda Galicia que habitamos, senón que tamén imos descubrindo a propia vidae o itinerario persoal do protagonista, aflixido por unha doenza coa que seve obrigado a convivir e que combate con humor, ironía e estoicismo. Coalectura dos seus textos imos descubrindo un Bieito Sanmarful que se mostra,nos últimos anos de súa vida, como unha persoa fráxil e dependente, auto-esixente, que nos achega a súa visión nada dogmática sobre o mundo e aspersoas que o rodean, a través dunha reflexión permanente sobre si mesmo.Estamos ante un relato de estrutura poliédrica no que se artella un calidos-copio literario do país e dos seus habitantes valéndose dunha amálgama deestilos metaliterarios cos que o propio autor comparte protagonismos.

Escoitar un disco de Lizz Wright é como envolverse de veludo. O seuestilo elegante adereza as cancións de exquisita interpretación.Este novo traballo non é o de corte máis jazz da norteamericana. Nestaocasión prefire coquetear ademais co soul e o blues e deixarse acom-pañar por outros artistas como o gran Gregory Porter, unha das vocesmáis destacadas do jazz vocal contemporáneo.Ó meu entender é nos temas máis pausados onde Wright saca o seumellor rexistro, escóitese o marabilloso “River Man” para dar fe dilo.Etiqueta negra de altos quilates, soberbio álbum.

De remate, Héctor Cajaraville

Edicións Xerais

Premio Xerais de Novela 2015

Futuro Imperfecto, Xulia

Alonso Díaz“Un mundo perfecto”, de

Ruxe Ruxe

O caldo de berzas de mamá

Unha película

‘Amélie’

Algún lugar

para visitar

Romanía

Unha bebida

Té vermello

Galiza Rosalía de Castro

Lizz Wright: “Freedom & Surrender”

por Félix Jorquerafmenfm.blogspot.com.es

Alice é mariñeira, e está prometida con Felix, que a espera en terra firme,mentras ela traballa no vello cargueiro. Entre os dous insinúase a presenzainesperada dun incómodo terceiro, o comandante Gaël que non é nadamenos que o primeiro gran amor da moza mariñeira. Na cabina ocupadapolo seu predecesor, recetemente falecido a bordo, Alice encontra un ca-derno coas anotacións, unha especie de mestura un tanto neurótica de as-pectos técnicos relacionados co cargueiro, conquistas sexuais e reflexionesmelancólicas sobre a súa vida baleira de afecto. O caderno de bitácora fun-ciona como lazo de unión entre a vida de Alice e a do vello lobo de mar quelle revela aspectos da súa propia existencia nada fáciles de afrontar.

Reparto: Ariane Labed, Melvil Poupaud, Anders Danielsen Lie, PascalTagnati, Jean-Louis Coulloc'h, Nathanaël Maïni, Bogdan Zamfir

Premios 2014: 2 nominacións incluíndo Mellor ópera prima nos PremiosCésar e selección de largometraxes a concurso no Festival de Locarno.

Título orixinal: Fidelio, l’odyssée d’Alice. Ano: 2014. Xénero: Drama. Du-ración: 95 min. País: Francia. Directora: Lucie Borleteau. Guión: LucieBorleteau, Clara Bourreau. Música: Thomas De Pourquery. Fotografía:Simon Beaufils.

Que ver? Fidelio, la odisea de Alice;

Lucie Borleteau

27recomendacións novembro 15

O terrachá.xa pon a disposición das novas figuras da poesía chairega este espazo no que publicar as súas creación literarias. Os interesados en participar no

‘Recuncho do poeta’ poden enviar os seus versos ao enderezo [email protected]

So terra e ceo

terra dura, barrenta,

agretada, ferida,

por a calor pegañenta.

Craridade cegadora

en un ceo abrasador

fundindo os homes coa terra

afogándose en suor.

Meseta castelá

longa quentura,

agotadura de galegos

en xornadas de seitura.

¡Ah! Miña terra galega

a todas horas te lembro,

as túas ondas mareiras

e a sombra dos piñeiros.

Soutos, carballeiras

verdes pradellas,

como maquino con elas,

e só vexo matogueiras.

Longa se me fai a espera

de rematar a estadía

en esta terra de ocres

e volta á nai Galicia.

Recordando tempos do meu traballo

na colocación de postes e liñas

telefónicas en Castela.

“Meseta

castelá”

Jesús Trastoy

Antonio Ramudo Riero

Son camiño gramado

por rodeiras de carro,

pel de laios

entregados á lúa.

E as pedras

aí,

mudas,

termando de min.

Se os espazos non foran tal

abrigaríame no teu abrazo,

neste intre mesmo

en que unha bágoa de carencias

esvara silandeira.

Por os carreiros da auga

entre recendos de outono

búscame,

onde ninguén me atopou.

“Pel de laios”

Mar Beres

Un cadelo ten a culpa,

de que me coman os celos,

seica eu non son rival

para ese novelo de pelos.

Ela quéreo con loucura,

coas marumacas que fan,

ata eu fórama a alma,

quixera voltarme can.

Chuchaio e acaríciao,

lávao e péinalle o pelo,

él olla de tal maneira,

que ahí comeza o meu celo.

Eu non sei se o can a quere,

ou se ela quere ó can,

pois eles non disimulan

as caricias que se fan.

Por iso, vouna esquencer,

se prefire ese peludo,

a fe, que Deus llo arrequente,

eu non quero ser cornudo.

“Eu non quero ser cornudo”

Ollo a terra que me veu nacer,

unha patria de homes e mulleres vellos

que loitando noite e día

fixéronnos ser máis galegos.

As augas perdéronse nos ríos,

os choros consumíronse nos mares,

os mortos agardan entre o ceo e o inferno

pedindo pan e xustiza nestes lares.

Amo á miña xente, amo á miña terra,

amo os ríos que cara aló nos levan,

dándonos repouso eterno no mar

ou facéndonos brillar como as estrelas.

Se non amamos a nosa terra

somos unha bandeira sen vento

unha campá sen igrexa

ou un verán sen solpor nin raxeira.

O día que todos amemos

á nosa xente e á nosa terra

acadarán ceo morno os devanceiros

para estar vivos e mortos en primavera eterna.

Manuel Ferreiro

“Amor polaterra”

28 poesíanovembro 15

recuncho do poeta

O recuncho do poeta,nas librerías da comarca

O terrachá.xa recolle este e outros poemas coa edición

de O recuncho do poeta que recolle unha escolma dos

versos dos seus colaboradores habituais xa publicados

no xornal e outros inéditos.

Algúns volvéronse tolos

vivindo en vida eterna,

outros en cadeas fedentas

e outros engodallandose na taberna.

A tolemia da liberdade

reverdece na beira do río agochado

que chora no bandullo

dunha terra estercada con carne de mortal.

Os paxaros dunha noite escura

voan preto dunha candea

que como prisión asasina de soños

afoga un ser que vomita liberdade.

Soa un corno mouro e asasino,

nun amencer orfo de liberdade,

pregoando a gadaña asasina da morte

que ven segando vidas de outonía.

Os verdugos cantaruxean:

"Viva a xustiza e a nosa lei"

Nunha terra orfa de xustiza e liberdade,

mentres a lúa se apaga comungando co sol.

No alto dun patíbulo herdeiro da xenreira

penduran os tolos pola liberdade,

nun amencer calmo de morcegos mouros

que desafiando á luz dun sol de lei

vólvense tolos por ser ceibes.

“Tolos pola

liberdade”

Manuel Ferreiro

No entretempo da vida sinto mágoa,

farsa grotesca e ridícula entroidada,

trampa que te engana na xuventude,

para despois entebrecer cuberto de tebras e enloitado.

Converxe o camiño grande co pequeño,

como entullos que arrastra a choiva,

misturamos o veleno cóa vaidade

é intoxicámonos dunha sociedade desvirtuada.

Facer vergoña do veciño e deslustralo,

dar verniz as nosas mascaradas,

escondernos no rebulicio de moitas falas.

Cristalizar o corazón en puro xofre,

ficar xordos as inxustizas dos máis grandes,

non ver a igualdade de tódolos homes,

e nas nosas tumbas non haberá eloxios fúnebres.

Desgastamos a raíz da nosa terra,

faltamos a verdade e a xustiza,

viaxamos sen rumbo con cuspe na boca,

esbravecemos en migallas do que fumos.

A escuridade e total, a Patria a propiedade,

todo queda aquí nun lugar o aire,

a trampa do barro que nos funda,

está ateigado de maldade.

“Entretempo”

Ana Mar Fraga


A doutora Pilar Teijero Blanco impartía o venres 13 de novembro no

Centro de Día de Abadín unha charla sobre a gripe que tivo unha

gran acollida entre os veciños e veciñas, familiares e usuarios do

centro.

Recursos da Internet para buscar información, coma os metabus-

cadores, foron algúns dos aprendizaxes adquiridos polos 16 nenos

e nenas que participaban no obradoiro “Os cazatesouros da Rede”

celebrado na biblioteca de Xermade en conmemoración do Día da

Biblioteca. A través dun entretido xogo de pistas, os nenos e nenas

distribuídos por equipos equilibrados foron conseguindo as respos-

tas para resolver a clave final que lles permitiu chegar ao tesouro.

Máis dun cento de veciños e veciñas de Muimenta celebraron o tra-

dicional magosto cunha xuntanza o sábado 7 de novembro. O

evento, baixo a organización da Asociación Cultural A. Iglesia Alva-

riño, permitiulles degustar aos asistentes unhas boas castañas asa-

das acompañadas de viño quente con azucre ou distintos refrescos.

O Auditorio Municipal vilalbés acollía o sábado 14 de novembro a IV

Mostra Coral de Vilalba organizada pola Coral Polifónica Vilalbesa na

que tamén participaban as polifónicas de Burela e Aires de Carral.

Samarita Edrosa

(A Graña) e

Jaime Fernán-

dez (Moncelos)

celebraron os

seus 68 e 70

anos, respecti-

vamente, acom-

pañados de

familiares e ami-

gos durante

unha tarde no

colexio de Mon-

celos.

Click Sistemas reinauguraba a súa tenda cun espectáculo audiovi-

sual con motivo da incorporación de dous novos servizos: impresión

3D e distribución de R.

como pasa o tempo!

concursa con

Participa no noso concurso mandando un sms ou whatsapp ao

606 86 33 22, dando a resposta que ti creas para acertar coa

nosa personaxe do mes. Entre os acertantes sortearemos unha

cea para dúas persoas no Restaurante A Nova Ruta.

Quen é esta

rapaza?

Mes pasado

fotodenuncia

enquisa na web

Promesas e promesas antes das eleccións, pero os vilalbeses

levan anos sen un servizo cunhas instalacións xa rematadas

dende fai tempo.

Sen Centro de Día en Vilalba

Cre que o PP seguirá gobernando despois das

eleccións xerais do 20 de decembro?

http://www.terrachaxa.com/poll

Si......................................................... 9%

Non.................................................... 57 %

Si, pero en minoría............................. 35 %

Pista:

Solución:

Unha gran voz da Terra Chá.

Gañadora:

Nerea Currás.

Manoli Silva.

30 servizosnovembro 15

ANUNCIOS POR PALABRAS

O TARXETEIRO

ANÚNCIESE (GRATIS A PARTICULARES) TELF/FAX: 982 51 03 35TERRA CHÁ.XA APTO. 86 27800 VILALBA - [email protected]

- VÉNDESE CASA DE PEDRA HABITABLE EN SAN SIMÓNCON BODEGA GRANDE, GARAXE, CHOZA, TERREO,POZO E POZO NEGRO. CONSTA DE COCIÑA, CON CO-CIÑA ECONÓMICA, COMEDOR, SALA DE ESTAR, CHIME-NEA, DORMITORIOS, BAÑO E ASEO. PREZO: 50.000EUROS. TELF. 630 579 643.

- ALÚGASE LOCAL EN VILALBA PARA BAR, CAFETERÍA,PUB OU CALQUERA OUTRO TIPO DE ACTIVIDADE ENZONA CÉNTRICA. PREZO ECONÓMICO E A CONVIR. IN-TERESADOS CHAMAR AO 636 307 595.

- ALÚGANSE BAIXO (145 METROS CADRADOS) E ENTRE-CHÁN (119 METROS CADRADOS). AMBOS NA RÚA CAL-VARIO. TELF: 625 104 928.

ALÚGASE APARTAMENTO TOTALMENTE AMOBLADO EN

BARREIROS PARA TODO O ANO. BO PREZO. TELF. 666

549 622.

- VÉNDESE CASA NA FEIRA DO MONTE (AO LADO DACASA DO CONCELLO). TELF. 662 253 823 (CHAMAR POLANOITE DESPOIS DAS NOVE).

- VÉNDESE SOLAR DE 700 M2 CON 8 M DE FRENTE NARÚA DA FEIRA. BEN SITUADO PARA NEGOCIO. TELF. 61039 40 52.

- ALÚGASE LOCAL CÉNTRICO EN VILALBA IDEAL PARAPERRUQUERÍA, DENTISTA, OFICINAS, ETC. TELF. 692132 351.

- VÉNDESE PRAZA DE GARAXE A MOI BO PREZO ENAVDA. DE GALICIA (AO LADO DA ZAPATERÍA BAA-MONDE). TELF. 630 57 96 43.

- VÉNDESE TERREO URBANO AO LADO DA COOPERA-TIVA DE SANTABALLA. TELF. 654 164 108.

- MANOLO DA TERRA CHÁ, 47 ANOS, SEPARADO, ALTO, TRA-BALLADOR, COÑECERÍA MULLER DA ZONA. TELF. 679 058 179.

- HOME SEPARADO DE 65 ANOS BUSCA MULLER DE 60 NONFUMADORA E SEN CARGAS. TELF. 630 403 711.

- RAPAZ SOLTEIRO DE 44 ANOS BUSCA RAPAZA SOLTEIRADE ENTRE 35 E 44. PREFERIBLEMENTE QUE LLE GUSTE AALDEA. TELF. 671 416 679.

- GUSTARÍAME COÑECER MULLER ENTRE 45 E 60 ANOSPARA AMIZADE OU O QUE XURDA. TELF. 648 147 243.

- RAPAZ SOLTEIRO DE 41 ANOS BUSCA RAPAZA DE ENTRE30 E 41 ANOS PARA UNHA RELACIÓN OU O QUE XURDA.TELF. 634 43 66 03.

- OFRÉCESE CHÓFER A PARTICULARES CON COCHE OU SENCOCHE. TELF. 667 444 004.

- SE OFRECE SEÑORA PARA FACER COMIDAS POLAS FES-TAS, TAREFAS DO FOGAR OU COIDAR NENOS OU MAIORES.TELF: 697 604 818.

-DÁNSE CLASES PARTICULARES DE INGLÉS, FRANCÉS, LIN-GUA E CLASES DE APOIO A PRIMARIA, ESO E BAC DE HUMA-NIDADES. TELF. 697 596 016.

- OFRÉCESE DIPLOMADA EN MAXISTERIO PARA DAR CLASESPARTICULARES (INFANTIL/PRIMARIA/1E2 ESO) E COIDARNENOS A DOMICILIO. TELF: 617 856 201.

- OFRÉCESE SEÑORA INTERNA PARA COIDADO DE PERSOASMAIORES, NENOS OU LIMPEZA DO FOGAR. TELF. 634 288 235.

-OFRÉCESE CHICA PARA LIMPAR POR HORAS OU COIDARNENOS, PREFERENTEMENTE POLAS MAÑÁS. INTERESADOSCHAMAR AO TELF. 637 24 96 02.

-OFRÉCESE CHICA PARA COIDAR DE PERSOAS MAIORESTANTO DE DÍA COMA DE NOITE. TELF. 629 987 316.

- BÚSCASE RAPAZA INTERNA PARA O COIDADO DUNHA PER-SOA MAIOR. TELF. 610 704 165.

JOSÉ ÁNGEL LAGARES BUSCA EMPREGO. CONTA CON EX-

PERIENCIA NO SECTOR DAS TELECOMUNICACIÓNS. TELF.

633 686 246.

- VENDESE SOLAR UNIFAMILIAR EN VILALBA (DETRÁS DEPROTECCIÓN CIVIL) DE 1.055 METROS CADRADOS CONPASO DE SERVIDUME. PREZO 25.000 EUROS A CONVIR. TELF.646 324 192.

TRASPÁSASE CAFETERÍA DE 120 M2 EN VILALBA, TOTAL-MENTE EQUIPADA. ALUGUER ECONÓMICO E CONTRATO DE LONGA DURACIÓN. TELF. 650 830 606.

-FÁNSE LIMPEZAS DE FINCAS E XARDÍNS. DESBROCEMANUAL. PRECIOS ECONÓMICOS. TELF. 647 441 483.

- VÉNDENSE ROLOS DE SILO E HERBA SECA. TAMÉN SEVENDE UN PONY POR 250 EUROS. TELF. 605 680 188 E 982 5279 06.

- REALÍZANSE TODO TIPO DE TRABALLOS FORESTAIS: DES-BROCE, PODA E PODA EN ALTURA, PLANTACIÓNS, CORTA DELEÑA, TRABALLOS DE XARDINERÍA, PECHES DE FINCAS,ETC. TELF. 696 224 709. ECONÓMICO.

- VÉNDENSE ROLOS DE HERBA SECA. TELF: 982 527 136 E664 103 964.

- VÉNDENSE CHANTOS PARA PECHE DE FINCAS. TELF. 618839 595.

-VÉNDENSE CHANTAS DE SEGUNDA MAN PARA PECHE DEFINCAS. ENTRE 30 E 40 METROS. TELF. 648 147 243.

- VÉNDENSE ESTACAS DE CASTAÑO DE 2 M. TELF. 635 25 45 85.

- VÉNDENSE 2 CÁMARAS DE VIXILANCIA CON DECODIFICA-DOR (DE INTERIOR) EN BO ESTADO E PREZO MOI ECONÓ-MICO. TEL. 625 104 928.

- FANSE TODO TIPO DE TRABALLOS EN CARPINTERÍA DEMADEIRA. INFORMES NO TELÉFONO: 622 638 985.

-VÉNDESE VIÑO CASEIRO EXQUISITO. SERVIMOS A DOMICI-LIO GRANEL E EMBOTELLADO. TLF. 644 162 550.

-VÉNDESE MEL CASEIRA. TELF. 659 257 742

- VÉNDENSE 50 M. DE TUBOS DE ACEIRO E BARRICAS DOVIÑO. TELF. 69760 48 18.

- VÉNDENSE HUCHAS DO TRIGO CENTENARIAS. TELF. 630407 533.

-VÉNDESE MUÍÑO ANTIGO DE CEREAL. TELF. 648 703 876.

- VÉNDESE FRIGORÍFICO DE 80 CM. APROXIMADAMENTECON MOI POUCO USO EN 100 EUROS. TELF. 630 579 643.

- VÉNDESE MÁQUINA DE TABACO EN BO ESTADO. MOI BOPREZO. INTERESADOS CHAMAR AO TELÉFONO 637 363 879.

- VÉNDENSE 100 CAIXAS DE MADEIRA DE 220X90X70 MM.PREZO NEGOCIABLE. TELF. 622 638 985.

emprego

ofertas inmobiliarias

outras ofertas

ofertas do agro

31publicidade novembro 15

relacións persoais

REALÍZANSE TRABALLOS DE MEDICIÓN E VALORACIÓN

DE PARCELAS. TELF. 616 204 665.

VENDO CAIXAS DE PLÁSTICO DE 60X40X25 CM.

IDEAIS PARA VENDIMIA. PREZO NEGOCIABLE.

TELF. 616 954 119.

DESE

ÑO

ER

OTU

LAC

IÓN

PU

BLI

CID

AD

E

AV

OG

AD

AS

ASE

SOR

ÍA

Na parroquia de Lousada, Conce-

llo de Xermade, no lugar coñe-

cido como o Alto da Garrona,

atopamos os restos dunha singu-

lar construción que noutrora foi

un importante recurso para a eco-

nomía da zona, desprazada a día

de hoxe polos avances tecnolóxi-

cos e condenada ao esquece-

mento; pero, aínda así, segue

sendo unha mostra do aproveita-

mento dos recursos naturais e do

saber dos nosos antergos.

Estamos a falar da Neveira da

Garrona, un pozo artificial onde

se acumulaba e se prensaba a

neve para a posterior comerciali-

zación e consumo de xeo, coñe-

cido en diferentes partes de

España co nome de neveiro, ne-

veira ou pozo da neve. A activi-

dade destas construcións e o

aproveitamento da neve está

constatada dende a época ro-

mana, acusando un importante

desenvolvemento entre os sécu-

los XVI e XIX, substituída pau-

latinamente no século XX pola

chegada dos frigoríficos domés-

ticos modernos e as fábricas de

xeo, perdéndose con

elo un traballo e unha

profesión ligada a este

fenómeno meteoroló-

xico. A demanda de

xeo para a conserva-

ción dos alimentos e

con fins medicinais

propiciou que os ne-

veiros arti-

f i c i a i s

prolifera-

sen por

toda a xeo-

grafía es-

p a ñ o l a ,

sendo es-

p e c i a l -

m e n t e

comúns na

Comuni-

dade Va-

lenciana e

os seus arredores.

Os neveiros ou neveiras tiñan xe-

ralmente na Península forma de

pozo semicircular, aínda que

existían casos como o da Garrona

con forma rectangular, formados

por uns muros altos que remata-

rían uns metros fóra da superficie

por medio dunha bóveda de pedra

ou unha teitume a dúas augas, na

que se realizaban entradas para

introducir a neve e extraer o xeo.

Os traballos nestes neveiros co-

mezaba a finais da primavera, re-

collendo a neve con

palas para logo pren-

sala no interior do

pozo por capas, sepa-

radas entre si por palla

ou outros elementos

vexetais. Nas noites de

verán era o momento

no que se cortaban e se

extraían

entón os

bloques

de xeo,

cargados

en carros

e dirixi-

dos ós

núcleos

urbanos

ou portos

para a

súa co-

merciali-

zación.

A neveira da Garrona, da que des-

graciadamente só podemos apre-

ciar restos dos seus muros

externos devido ao seu avanzado

estado de deterioro, presenta

unhas dimensións de 10x6 m, e

crese que presentaría unha tei-

tume a dúas augas. Ao seu carón

existía outra edificación de menor

tamaño (3x6 m.), que de seguro

se empregaría para o almacenaxe

de ferramentas e refuxio dos tra-

balladores. Do que temos tamén

constancia é de que o xeo extra-

ído desta neveira era destinado na

súa meirande parte para conser-

var o pescado no porto de Ferrol,

a onde chegaba a través do Ca-

miño Real, ruta comercial que sae

de Mondoñedo e cruza Xermade,

entrando por Lousame e saíndo

por Roupar camiño As Pontes

para rematar en Ferrol.

Quizais a neveira da Garrona non

sexa un dos monumentos máis

coñecidos e importantes do Con-

cello de Xermade, pero a súa sin-

gularidade faina única e digna de

mención, axudándonos a coñecer

un traballo tradicional máis de

tantos que se están a esquecer nos

nosos días levando consigo parte

do saber daqueles traballadores e

daqueles pobos que atoparon na

colleita da neve un recurso eco-

nómico sostible.

Descubrindo opatrimonio chairego

Casa da Neveira do Alto

da Garrona

con Míriam Fernández

O Concello de Muras impulsa a primeira Feira do Mel de Montaña · dun xantar e unha cea de...

Documents

Transcript of O Concello de Muras impulsa a primeira Feira do Mel de Montaña · dun xantar e unha cea de...