1. DIGESTINO PROZESUA. Digestinoa hartzen doguzan elikagaiak deskonposatu eta gure organismoarentzat beharrezkoa diran mantenugaia bihurtzeko aldaketen multzoa da. Ahoan: Elikagaik mastekatu eta xehatu egiten diran , hortzhaginen bidez. Mihinak txu guruinek sortzen daben txuagaz nahasten dauz elikagaiak eta elikadura boloa sortzen da holan.Faringean eta Hestegorrian: Behera, elikadura boloa urdaileraino heltzen da.Urdaila: Elikadura boloa urin gastrikoakaz nahasten da, eta kimo bihurtzen da.Heste meharrean: Pankreako urinakaz, behazunagaz eta heste urinakaz nahasten da, eta kiloa sortzen da. Heste meharrean, mantenugaiak xurgatzen dira, mantenugaiak odolera heltzen dira.Heste lodiak: Gure gorputzak aprobetxatu ez dauzan substantziak batu eta gorozki bihurtzen dauz.DIGESTINO APARATUAREN GAIXOTASUNAK Txantxarrak, aerofagia eta beherakoa digestino aparatuari eragiten deutsien gaixotasun ohikoenetakoak dira. Hortz hagietako txartxarrak: Hortz haginei kalte egiten deutse, aohoko bakterioen eraginez. Aerofagia: Digestino hodian gasak sartzen diranean sortzen da, eta mina eta ondoeza eragiten dauz. Beherakoa: Heste meharrean ura eta mantenugaiak ondo xurgatzeko gai ez danean gertatzen da, eta, horregaitik, gorozkiak sarri eta likidoak izaten dira. 2. ARNAS APARATUAREN OSAGAIAK Arnasbidek:Aireak zirkulatzen dauan gorputzeko hodiak dira. Sudur hobiak :Airea gure gorputzean sartzeko eta aterateko obiak dira, airea birikietara heldu aurretik garbitzea, berotzea eta hezotzea da. Faringea: Airea ere eroaten dau sudur hobietatik birikietara. Horregaitik gara gai ahotik ere arnasea hartzeko. Laringea eta faringea : Trakea lotzen dauzan hodia da. Barruan hots kordak dauzkaz, airea igaroten bibratu eta ahotsa sortzen daben muskulu bi. Trakea :bronkio izeneko hodi bitan banandutako hodia da. Bronkioak: birikietara bronkiolo izeneko hodi txikiagotan ardakatzen dira. Birikiak :biriki bakotxaren barruan, bronkioloen muturretan, biriki albeolo izeneko zakutxo moduko batzuk dagoz.ARNASA APARATUAREN GAIXOTASUNAK Gripea: Birus batek sortutako gaixotasun oso ohikoa da. Birus hori errez kutsatzen da pertsona batetik bestera, eta sukarra, muskuluetako mina eta ondoeza eragiten dauz. Asmea: Bronkioloak eztutu eta aireari pasatzen izten ez deutsienean sortzen da. Bronkiolotadorea: Izeteko botiken bidez kontrolatu daiteke. 3. ZIRKULAZINO APARATUAREN OSOGAIAK Bihotza: Toraxaren ezkerraldean kokatuta dago, odola gorputz guztira bultzatzen dau. Bihotzaren hormak muskulu ehunez osotuta dagoz, barrualde hutsa dauka, lau barruzbez osotuta barrunbe bi eta bentrikulu bi. Balbula trikuspideak eskumako aurikulea eta eskumako bentrikulua bereizten dauz, balbula mitralak ezkerreko aurikulea eta ezkerreko bentrikulua.Odol basoak: Era askotako lodierea daukien hodiak dira, lodieraren arabera, arteriak, benakb eta kapilarrak bereizten dira.Arteriek: Odola bihotzetik gorputzeko organo guztietara zabaltzen dabe.Benek: Odola gorputzekoi atal guztietatik bihotzera daroe. Kapilarrak: Arteriek eta zainak lotzen dabez. Odola: Mantenugaiak eta oxigenoa garraiatzen dauz, eta hondakinak batzen dauz. Plasmea: Likido horixka bat da, digestinoari esker mantenugaiak garraiatzen dauz. Odol zelulak globulu gorriak, globulu zuriak eta plaketak.ODOL ZIRKULAZINOA Odol zirkulazinoa zirkuitu bereiztu biren bidez egiten da. Zirkulazino txikia edo birikietakoa bihotzetik birikietara doa eta bihotzera itzultzen da. Zirkulazino nagusia edo orokorra bihotzetik beste organoetara doa, eta bihotzera itzultzen da. 4. ZIRKULAZINO APARATUAREN GAIXOTASUNAK Tronbosia: Odolean tronbo izeneko pikor bat eratu eta arteria bat edo bena bat ixten dauanean gertatzen da. Miokardio infartua: Oxigenorik ezak eraginda bihotzaren zati bateko zelulak hiltean oinarritzen dan gaixotasuna bat da.Arteriosklerosia: Arterien barruan gantzak metatzen diralako arteriak gogortzean sortzen dira. GERNU SISTEMA Gorputzak karbono dioxidoa botaten dau eta, gernu sistemak gure zelulek sortutako hondakin ez-gaseosoak egozten dauz. Kuntzurrrunetatikureterrek, organismoarentzat toxikoa diran ondakinak erauzteko. Kumtzurrunak: Baba formako organo bi dira, eta kaxa torazikoaren azpian dagoz, bizkarrazurraren alde banatan. Kuntzurrunetatik igaroten dan odola iragaztea da horren egizkizuna, organismoarentzat toxikoak diran hondakinak erauzteko.Ureterrak: Gernua kuntzurrunetatik hartu eta gernu maskuria eroaten daben hodi bi dira. Gernu maskuria: Zaku formako organo gihartsu bat da, eta zakuan gordeta egoten da gernua, uretratik kanporatu arte. Uretra: Hodiaren bidez, gernu maskurian gordetako gernua kanporatu egiten da. IZERDI GURUINAK Izerdi guruinen bidez horretatik hur dagozan kapilarretako substantzia toxikoak ezabatzen dira. Horretarako izerdia sortzen dabe, poroen bidez egozten da. Izerdi guruinen esker, gorputzaren tenperaturea kontrolatzen da. 5. IRAITZ APARATUAREN GAIXOTASUNAK Zistitisa: Gernu maskuriaren infekzinoa da. Kuntzurrunetako harriak: Organo horreetan gernuan disolbatutako substantzietatik sortzen diran masa solidoak dira. Kuntzurrunetako gitxiegitasuna: Odola iragazteko gaisotasuna galtzen dabenean sortzen da. 6. IRAITZ APARATUAREN GAIXOTASUNAK Zistitisa: Gernu maskuriaren infekzinoa da. Kuntzurrunetako harriak: Organo horreetan gernuan disolbatutako substantzietatik sortzen diran masa solidoak dira. Kuntzurrunetako gitxiegitasuna: Odola iragazteko gaisotasuna galtzen dabenean sortzen da.