Nu O̱ Jña Mizhocjimi nu mama ja ga cja e Jesucristo La Liga Bíblica

561
Nu O̱ Jña Mizhocjimi nu mama ja ga cja e Jesucristo El Nuevo Testamento de nuestro Señor Jesucristo en el mazahua La Liga Bíblica Las Sagradas Escrituras para Todos

Transcript of Nu O̱ Jña Mizhocjimi nu mama ja ga cja e Jesucristo La Liga Bíblica

  • Nu O Ja Mizhocjimi nu mama ja ga cja e Jesucristo

    El Nuevo Testamento

    de nuestro Seor Jesucristo

    en el mazahua

    La Liga BblicaLas Sagradas Escrituras para Todos

  • El Nuevo Testamento en el mazahua central

    La Liga Bblica 3M primera edicin 1970 [maz] La Liga Bblica 5M segunda edicin 2007 La Liga Bblica versin electrnica 2009

    Publicado por

    La Liga Bblica 1970, 2007

    Se permite copiar, distribuir y comunicar pblicamente esta obra bajo las siguientes condiciones:

    Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bblica los derechos que tiene en la impresin o distribucin de esta obra, deslindndola de responsabilidad alguna por cualquier uso que se le de a la presente publicacin.

    No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos.

    Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra a partir de sta.

  • PRLOGO

    Este libro es el Nuevo Testamento de las Sagradas Escrituras en el idioma mazahua. Cerca de trescientas mil personas hablan este idioma; habitan en el estado de Mxico y en el estado de Michoacn. Originalmente el Nuevo Testamento fue escrito en el idioma griego, pero como las personas de otros pases donde no se hablaba el griego queran leerlo en su lengua nativa, pronto se empez a traducir a otros idiomas. Hasta la fecha, el Nuevo Testamento ha sido traducido a ms de mil quinientos idiomas. Esta traduccin al mazahua est basada en el manuscrito griego llamado Textus Receptus, que fue el que utiliz Casiodoro de Reina en el ao 1569. Cipriano de Valera tambin lo utiliz en su revisin de 1602. Los traductores del Nuevo Testamento al idioma mazahua hicieron lo posible por comprender a fondo el significado expresado en el original, y para ello se refirieron al manuscrito griego y a varios comentarios. Una vez determinado dicho significado, se esforzaron en comunicarlo con claridad en mazahua. Algunas palabras griegas no se pueden traducir al mazahua como una sola palabra. Por lo tanto, ha sido necesario expresarlas a veces con una frase descriptiva, a veces combinando alguna palabra tomada del espaol con un trmino genrico del mazahua y otras veces efectuando una sustitucin de tipo cultural (es decir, usando una palabra mazahua con funcin semntica semejante a la de la palabra griega). Ciertas palabras griegas tienen un significado tan complejo que ha sido necesario usar palabras distintas para traducirlas de acuerdo con el significado que la palabra griega tiene en cada pasaje donde aparece. La gramtica vara mucho entre los dos idiomas. Si se traducen en forma literal, las figuras de construccin o de retrica del griego a veces no se entienden en mazahua, y a veces se entienden mal. Por lo tanto, los traductores han procurado expresar con naturalidad en el mazahua el significado del original. Para lograrlo, han escogido las construcciones gramaticales, el orden de las oraciones, las figuras de construccin y el estilo, no del griego ni del espaol, sino del mazahua. En algunos casos ha sido necesario hacer explcita cierta informacin que en el manuscrito griego se encuentra implcita, la cual los lectores antiguos comprendan

  • sin dificultad, para que el lector mazahua la pueda comprender en la actualidad. La forma lingstica de la traduccin se ha determinado con la ayuda de colaboradores hablantes nativos del mazahua. El significado de la traduccin se ha comprobado mediante la revisin por parte de varios hablantes nativos. El Nuevo Testamento es uno de los libros ms ledos de todos los tiempos. Despierta el inters de personas de todas las edades, razas y nacionalidades. La vida de los personajes narrada en sus pginas y las enseanzas que contiene, han inspirado la vida de millones de personas. Se espera que la lectura de este libro sea benfica para los mazahuas y les ayude a ser mejores vecinos, mejores mexicanos y mejores ciudadanos del mundo.

  • Aclaraciones

    1. Aclaraciones sobre el alfabeto mazahua:

    En la lista que sigue, se encuentran las letras del alfabeto mazahua, y las combinaciones de letras. Primero se han escrito las letras y sus combinaciones. En seguida se encuentra una frase en mazahua en la que se emplea dicha letra o combinacin. Finalmente se ha escrito en espaol el significado del mazahua.

    z o zii comi x o xipji le dijo o dyr oy n dy mi mano n mb mi corazn pjcji nos cuida zh na zzhi fuerte nzh nzhn buey jm n jmig mi cara j ja palabra jy o jyod busc dy o dyn pregunt pj pjxc aydame tj ra tjanda se ver sj o sjog llaves tsj tsjijiji piensen ustedes chj chjnrgue responda usted cj dya cjot no est cerrado t dya topj no est escrito s a jense en el cielo ts r xitsi te digo ch n chig mi hijo c nuco esos r prg yo s o j l vino dya nd no se muri o xg se apart

  • 2. Aclaraciones sobre algunos prefijos y partculas:

    El prefijo que indica segunda persona en tiempo presente no es el mismo que se usa en todos los pueblos donde se habla mazahua. En unos pueblos se usa , en otros se usa , y en otros se usa gui; por ejemplo: mangue, mangue y gui mangue. Cada una de estas formas se usan en distintas partes de la regin mazahua, pero todas significan t dices. En este libro la segunda persona en tiempo presente se representa en forma escrita con in, pero cada lector puede pronunciarla tal como lo hagan en su propio pueblo.

    Para indicar segunda persona en tiempo pasado, se usa en algunos pueblos. En otros se usa vi, y en otros se usa gui. Por ejemplo: mangue, vi mangue y gui mangue significan t dijiste. En este libro se escribe i.

    El prefijo que indica posesin por la tercera persona tambin es distinto en varios pueblos. En unos pueblos usan o. En otros usan , y en otros usan nu. Por ejemplo: o ja, ja y nu ja significan su palabra. El prefijo usado en este libro es o.

    La partcula que indica negacin tambin vara en algunos pueblos. En unos se usa dya. En otros se usa ya, y en otros se usa a. Por ejemplo: dya ma, ya ma y a ma significan no se fue. En este libro siempre se ha escrito dya para indicar una idea negativa. Por ejemplo: dya ma significa no se fue.

    Hay varios pueblos donde se usa la partcula ya, no para indicar negacin, sino para transmitir el mismo significado de la palabra ya del espaol, lo cual se hace tambin en este libro. Por ejemplo: ya ma quiere decir ahora se fue. Hay que fijarse en la diferencia entre dya ma que quiere decir no se fue, y ya ma que quiere decir ahora se fue.

    3. Aclaraciones sobre algunas palabras:

    A continuacin se presenta una lista de palabras empleadas en esta traduccin que se entienden de distintas maneras en varios pueblos. Se incluye el significado en espaol que se le da a dicha palabra en este libro.

    r ejmeg yo creoo jmus l nacio mus ella dio a luzo dyonp l enga a alguieno juentse l tuvo lstima de una personao juentsque l tuvo lstima de mo juentsce l tuvo lstima de tio jii l se bautiz

  • o jichi l bautiz a una personao jitsi l me bautiz a mo jitsi l te bautiz a ti Ntese el contraste con: o jchi l ense a una persona o jtsi l me ense a m o jtsi l te ense a tio ndj l envi a una personar tj yo envi a una personao tee l resucito schi l aguanto d l se enojni jyong yo necesitoni jyonc t necesitasni jyod l necesitao chzhi l se acerc, se arrimo intsjimi, o nintsjimi l bendijo a una personain pjeeg mi mente, mi sabiduranzhub pecado, cualquier cosa mala que se hacetsita imgenes y otras cosas que se adorano tata su padre, su papo nana su madre, su mamo cjuarma su hermanochjntjovi es igual, es parecidona ngueje porquengue cua para quenguecua por eso

  • ndice SAN MATEO ...........................................................................1SAN MARCOS .......................................................................72SAN LUCAS .........................................................................113SAN JUAN ..........................................................................187HECHOS .............................................................................238ROMANOS ..........................................................................3091 CORINTIOS ......................................................................3372 CORINTIOS ......................................................................368GLATAS ............................................................................388EFESIOS ..............................................................................401FILIPENSES .........................................................................413COLOSENES ........................................................................4201 TESALONICENSES ...........................................................4272 TESALONICENSES ...........................................................4331 TIMOTEO .........................................................................4372 TIMOTEO .........................................................................446TITO ...................................................................................452FILEMN ............................................................................456HEBREOS ............................................................................458SANTIAGO ..........................................................................4841 PEDRO .............................................................................4922 PEDRO .............................................................................5001 JUAN ...............................................................................5062 JUAN ...............................................................................5143 JUAN ...............................................................................516JUDAS ................................................................................518APOCALIPSIS ......................................................................521

  • 1

    Los antepasados de Jesucristo

    1 E Jesucristo mi mboxbche cja e Abraham, e cja e David. Juns va o tj co o mboxpale e Jess ndeze e Abraham.

    2E Abraham o jmusp na ti c

    mi chj e Isaac. Nucua e Isaac o jmusp e Jacob. Nucua e Jacob o jmusp e Jud, e co nu cjuarma. 3

    Nucua e Jud o jmusp e Fares e e Zara. C nu nanavi mi chj e Tamar. Nucua e Fares o jmusp e Esrom. Nucua e Esrom o jmusp e Aram. 4Nucua e Aram o jmusp e Aminadab. Nucua e Aminadab o jmusp e Naasn. Nucua e Naasn o jmusp e Salmn. 5Nucua e Salmn o jmusp e Booz. C nu nana e Booz mi chj e Rahab. Nucua e Booz o jmusp e Obed. C nu nana e Obed mi chj e Rut. Nucua e Obed o jmusp e Isa. 6

    Nucua e Isa o jmusp e David c o noc o mbzhi jmuu. E David o chjntvi ce ndix c mi ngue nu su e Uras c vi bt. Nucua ce ndix o musp na tsiti e David c mi chj e Salomn.

    7Nucua e Salomn o jmusp

    e Roboam. Nucua e Roboam o

    jmusp e Abas. Nucua e Abas o jmusp e Asa. 8Nucua e Asa o jmusp e Josafat. Nucua e Josafat o jmusp e Joram. Nucua e Joram o jmusp e Uzas. 9Nucua e Uzas o jmusp e Jotam. Nucua e Jotam o jmusp e Acaz. Nucua e Acaz o jmusp e Ezequas. 10Nucua e Ezequas o jmusp e Manass. Nucua e Manass o jmusp e Amn. Nucua e Amn o jmusp e Josas. 11Nucua e Josas o jmusp e Jeconas e co o cjuarma. Mi ngue co pa ma o ndpji co menzum a Israel o dydyiji a ma a Babilonia co.

    12Ma ya ma cji a ma a Babilonia,

    nucua e Jeconas o jmusp e Salatiel. Nucua e Salatiel o jmusp e Zorobabel. 13Nucua e Zorobabel o jmusp e Abiud. Nucua e Abiud o jmusp e Eliaquim. Nucua e Eliaquim o jmusp e Azor. 14

    Nucua e Azor o jmusp e Sadoc. Nucua e Sadoc o jmusp e Aquim. Nucua e Aquim o jmusp e Eliud. 15

    Nucua e Eliud o jmusp e Eleazar. Nucua e Eleazar o jmusp e Matn. Nucua e Matn o jmusp e Jacob. 16Nucua e Jacob o jmusp e Jos, c o chjntvi e Mara. E

    EL SANTO EVANGELIO SEGUN SAN MATEO

  • 2

    Mara ngue c o mus e Jess. E Jess ngue Cristo c ne ra mama: Nu c o eme Mizhocjimi ra manda.

    17Co nu mboxpale e Jesucristo

    ndeze e Abraham hasta e David, o z catorce co. Nucua, ndeze e David hasta ma o dydyiji co menzum a Israel a ma a Babilonia, o z ndo na catorce co nu mboxpale. Nucua, ndeze ma o dydyiji a ma a Babilonia hasta ma o jmus e Cristo, o z ndo catorce.

    Nacimiento de Jesucristo18

    C nu nana e Jesucristo mi ngue e Mara. Ma o jmus e Jesucristo, je va cjava. E Jos ya vi avi e Mara c ro chjntvi. Ma dya be mi chjntvi, e Mara ya mi t na tsiti. Pero dya cj mi dyojui; mi ngue o Espritu Mizhocjimi c vi tsjap o ndunte. 19

    E Jos mi cja co mi mama co ley. Nguecua ma o dyr ya mi ndunte e Mara, o nguiji c ro un na xiscm e Mara c dya ro chjntui. Pero dya ro ma ngs co pje mi pjzhi, na ngue dya mi ne e Jos ro bzhi o tseje e Mara. 20Nucua ma mi cjiji a cjanu e Jos, o nguinchi na tj o janda naja co o anxe Mizhocjimi co ixi cr a jense. O a cua ce anxe o xipji e Jos:Nutsce Jos, o mboxbchets e

    David, dya r yembee. Ni jyod r tsjap nin su e Mara. Na ngueje c ya t c, ixi nguetsj o Espritu Mizhocjimi c o tsjap o nduns. 21

    Ra mus na tsiti c r jusp o tj e Jess. Na ngueje angueze ra salva co nte co ya juajn, ra

    jopcji o mbji co o nzhubji, ee ce anxe va xipji e Jos.

    22-23Mi jingu Mizhocjimi o

    nb o mb na profeta o xipji co nte:

    Dyrmaji. Ra nduntetsj na xunti c dya dyojui na bzo; ra mus naja tsiti c rgu chj e Emanuel, ee ce profeta va ptp Mizhocjimi.

    E Emanuel ne ra mama: Bb dya Mizhocjimi a ndezgji. Nguecua ma o ndunte e Mara o mus e Jess, o zd o ja Mizhocjimi c vi mama ce profeta.

    24Nucua ma o z e Jos a tj, o

    tsja cua ja nzi va xipji c o anxe Mizhocjimi, o chjntui e Mara. 25

    Pero dya juntavi hasta ma o mus ce tsiti c primero o ti e Mara. Nucua e Jos o jusp ce tsiti e Jess.

    La visita de los magos

    2 O jmus e Jess ma mi manda ce rey Herodes a Judea. Je jmus cja ce jii a Beln c tsja a Judea, cja ce xoijm a Israel. O mezhtjo cua o j ja nzi nte co me mi pr, co mi xiji mago, vi eji nu ja ni mbese e jyar. O sji a Jerusaln. 2Nucua co mago o mbr o zopjji co mi cr a Jerusaln, o xipjiji:Ya jtsijme na seal; r jandajme

    o mbese na seje. Ngue c rv prgjme c ya jmus na tsiti c ra manda cja yo menzum a Israel. Nutscjme r ne r xitscjme ja bb ce tsiti. Na ngue rv cjjme r ndijmjme a jmi angueze, r matjme, ee co nte co mi xiji mago.

    SAN MATEO1 , 2

  • 3

    3Nucua ce rey Herodes o mbr

    c mi mama co mago c ya vi jmus na tsiti c ro manda. Nguecua va pizhi na puncj angueze, dya mi pr pje ro nguiji. Me xo go pizhi cua texe co mi cr a Jerusaln. 4Nucua e Herodes o zojn co ndambcjimi cja co menzum a Israel. Xo zojn co mi xp o ley Mizhocjimi. Cjanu o dynji ja je ngue cua ro jmus e Cristo c ro manda. 5Cjanu o ndnrji:Nuc, je ra jmus cja ce jii

    a Beln c tsja a Judea. Na ngue je ga cjava va dyopj ce profeta va ptp Mizhocjimi: 6 Nutsceji i menzumji a Beln,

    ni muvi in jiigueji cja co aja jii a Jud.

    Na ngue ra tetsceji naja c ra manda, e ra mbr yo menzum a Israel yo r juajng, ee ce profeta.

    7Nucua e Herodes o zojn co

    mago c dya cj ro mbr cjo mi aji co. Cjanu o tsjapji na jo tn jingu vi mbese ce seje. Cjanu o ndnr cua co mago o xiji jingu vi mbese c. 8Cjanu o ndji cua a ma a Beln o xipjiji:Mji, ma tsjaji na jo o tn

    rgui jyodji ce tsiti. Nucua ma r chtji, r nzhogji r e xitscji. Nguecua xo r mag, r ma ndijm a jmi r matc c.

    9-10Nucua ma ya vi nguar vi

    aji ce rey, cjanu o ma cua co mago. Nucua ce seje c ya vi jandaji ndeze ma o mbese, o etsetjo na yeje. Nu co mago ma o jandaji ce seje, go mji na puncj. Nucua ce seje mi ot o xoiji c,

    hasta ma cja zt a xese nu cja ce ngum nu ja ma bb ce tsiti. Cja chi o bbtjo nu. 11Cjanu o ztji cua cja ce ngum, cjanu o cjogji a mbo. O jandaji ce tsiti ma bb cja ce ngum co e Mara c nu nana. Cjanu o ndijmji a jmi ce tsiti, o matji. Cjanu o xosji cua o cajaji co mi quiji o oro, e o nguichjn, e o mirra co ma jo ma jyr y me mi muvi. Cjanu o nguibiji, cjanu o unji ce tsiti. 12

    Nucua Mizhocjimi o zopj a tj co mago, o xipjiji:Dya cja r nzhogji cja e

    Herodes, empji.Nguecua ma m o nzhogji cja

    ce pas nu ja mi menzumji, o mji c na iji.

    La huda a Egipto13

    Nucua ma ya vi mbedye co mago, cjanu o nguinchi cua na tj e Jos o janda na co o anxe Mizhocjimi. Cjanu o a cua ce anxe o zopj e Jos, o xipji: Nutsce, anga r sidyi ne tsiti

    ejnu nu nana; r cuee r mji a ma cja ce xoijm a Egipto. Na ngueje e Herodes ra jyod ne tsiti ra mbt. Y r mimitjoji nu hasta ma cja r xitsi, ee ce anxe.

    14Nucua cjanu o z cua a tj e

    Jos. Go zidyi cua ce tsiti e c nu nana, go mbedyeji cua ce xm, o mji a ma a Egipto. 15Nucua o mimiji nu hasta ma cja o nd e Herodes. Mi jingu mi bb na profeta c mi ptp Mizhocjimi. Ce profeta o mama: R penpe na ja cn Chig c ra mbedye a Egipto, ee Mizhocjimi. Nguecua ma o ma ga ma a Egipto e Jos co

    SAN MATEO2

  • 4

    e Mara e e Jess, o zd o ja Mizhocjimi c vi mama ce profeta.

    Herodes manda matar a los nios16

    Ma o un ngenda e Herodes c dya nzhog co mago ro xipjiji ja mi bb ce tsiti, me co d cua na puncj angueze. Cjanu o manda o mbtji texe co tsiti co mi cr a Beln, y hasta ja co mi tjor ce jii c. O mbtji co cja vi musji, cja na e co ya mi dyi ye cj. Na ngue e Herodes ya vi dyn na jo co mago, nguecua va mbr ja ya nzi zana vi mezhe ndeze ma ya vi mbese ce seje. 17-18Mi jingu vi dyopj a cjava ce profeta Jeremas:

    Cja ce jii a Ram mi tr na c me ma hu na jense.

    Mi ngue ce ndix c mi chj e Raquel mi hupi co o mboxbche.

    Dya go ne cj ro chzhi o jmi pa ro mj, na ngueje ya vi mbtpji co o mboxbche, ee ce profeta va ptp Mizhocjimi.

    Nguecua ma o manda e Herodes o mbtji co tsiti, o zd c vi mama ce profeta.

    19O cua na nu pa, o nd e

    Herodes. Ma xe ma bbtjo e Jos a Egipto, o nguinchi na tj o janda na co o anxe Mizhocjimi. Nucua ce anxe o zopj o xipji:

    20Nutsce, anga r sidyi ne

    tsiti ejnu nu nana, r mji a ma cja ce xoijm a Israel nu ja vi ecjeji. Na ngueje ya nd co mi jod ro mbt ne tsiti.

    21O nanga cua e Jos. Cjanu o

    zidyi ce tsiti e c nu nana, o

    mji cua a ma cja ce xoijm a Israel. 22Nucua cjanu o mbr e Jos c ya mi manda e Arquelao a Judea c tsja a Israel, chjntjui c ri bbtjo e Herodes c ndunu tata. Nguecua mi s e Jos xe ro ma ga manu. Nucua Mizhocjimi o yepe o zopj a tj e Jos. Nguecua va cjogtjoji a Judea o mji cua a ma cja ce xoijm a Galilea. 23O ztji cja na jii c ni chj a Nazaret; o mimiji nu. Mi jingu vi mama a cjava co profeta: Ra xiji menzum a Nazaret nu c ra j, ee co profeta. Nguecua ma o ma mimi a Nazaret e Jos e e Mara e ce tsiti, o zd ce ja c ya vi mama co profeta.

    Juan el Bautista predica en el desierto

    3 O mezhe cua ja nzi cj, o mbr o ppji cja Mizhocjimi na bzo c mi chj e Juan. Mi bb cja ce majyad a ma a Judea. Mi zopj co nte y mi jichiji co ndeje. 2Mi xipjiji a cjava:Jyziji co na so, ra nzhog in

    mnceji cja Mizhocjimi. Na ngueje nu c o eme Mizhocjimi ra mandazji, ya ngue ra manda, ee e Juan.

    3Mi jingu ce profeta Isaas vi

    ptp Mizhocjimi, vi mama ja rva cja e Juan. O mama ce profeta c ro bb na nte cja na majyad c ro mapj, ro zopj co nte ro xipjiji:

    R jyzgueji ce iji c na so, r jyzgueji ce iji c mog.

    Na ngue ya ngue ra cn Jmugji c bb a jense, ro ee ce nte.

    Je ga cjanu va mama ce profeta c ro mama ce ntee.

    SAN MATEO2 , 3

  • 5

    4E Juan mi jee na bitu c vi

    tt o xi o camello, y mi nznt na xipjad. Mi sa co mi nza cja o tx, y xo mi si o miel o ngjn. 5

    Nucua ma cua co menzum a Jerusaln, e co menzum cja co aja jii a Judea, cja na e co mi cr texe ja co cjog ce ndare a Jordn, ma sjji cja e Juan. 6Mi xipjiji Mizhocjimi co ma so co mi cjaji, y mi jichi e Juan anguezeji cja ce ndare a Jordn.

    7Cja co menzum a Israel mi

    cr co mi xiji fariseo, e co mi xiji saduceo. E Juan o janda ma j na puncj anguezeji ro e jiiji. Nguecua va mama e Juan va xipjiji:Nza cjatsceji o cijmi co s

    ga cuee ma tj o batj. Na ngue i sji ra jnceji ngenda Mizhocjimi r sufreji, nguecua va gueji va e jiiji. 8Pero ma na cjuana nzhog in mbji cja Mizhocjimi, r tsjaji na jo, ngue cua ra etse o nzhog in mbji. 9I pzhgueji ra recibidotsji Mizhocjimi, na ngueje o mboxbchetsji e Abraham. Pero r xitscji, dya cja r tsjijiji c ni jyod ra recibidotsji. Na ngueje me na zzhi Mizhocjimi, s ra tsjap yo ndojo ra mbzhi nte co ra jus e Abraham, xo ra enche o mbji Mizhocjimi.

    10Xe sido o a e Juan o zopj co

    fariseo e co saduceo, o xipjiji:Nza cjatsceji zaa co dya jo co

    quisi, co ya junstjo jacha cja o dy. Texe zaa c dya jo co quisi, ya ngue ra dyziji cja rr mbochji cja sivi. Je xo rga cjanu rg tsjaceji, nu ma dya ra nzhog in mbji cja Mizhocjimi. 11Bb

    mbpji co o cjaja c nu lamu, xpcji o mbcua c nu lamu ga mbs. Pero nutsc dya pje pjtsc r pjsc a cjanu nu c cja va j. Na ngueje me na nojo na puncj angueze, nutsc r menutjog que na ngue na mbpji. Nutsc r jichi co ndeje co ra nzhog o mb cja Mizhocjimi. Pero nu c cja va j, ma r enche in mnceji angueze, ra dyaceji o Espritu Mizhocjimi c. Ma dya r enche in mbji, ra dyaceji r ma sufreji cja sivi, ee e Juan.

    12Xe sido o a e Juan o xipjiji na

    ejemplo o mama:Na campesino ra js o yelgo,

    cja rr mbitsi na jo o ndx. Co ndx ra dyt cja c o tujm co, pero co paxa ra ndt co sivi co. Je xo ga cjanu rg tsja nu c cja va j. Ya bb angueze ra recibido co ra nzhog o mb, pero co dya ra nzhog o mb, ya bb ra mbochji a sivi c dya ra juenche, ee e Juan.

    El bautismo de Jess13

    E Jess ma bb a ma a Galilea. O na nu pa, o mbedye cua o ma a ma cja ce ndare a Jordn nu ja ma bb e Juan. Je o ma nu, ngue cua ro tsja e Juan ro jichi angueze. 14

    Pero e Juan dya mi ne ro jichi, mi xipji: Nutsce va cje i negue r

    jitsc, maco nguetsc ni jyong r jitsc, ee e Juan.

    15Cjanu o ndnr cua e Jess o

    xipji: Iy, r jitsc, na ngue ni jyod

    r cjaji texe cua ja ga manda Mizhocjimi.

    SAN MATEO3

  • 6

    Cjanu nee cua e Juan o jichi e Jess. 16Nucua ma nzi va nguar va jii e Jess, cjanu o mbese cja ce ndare. O xog cua a jense, y o janda e Jess ma sjb o Espritu Mizhocjimi nza cja na mbaro, ma j ro ne ndg a xese angueze. 17

    Cjanu o dyrji cua naja c mi a a jense, o mama: Nujnu nguejnu n Chig nu r

    siya, nguejnu rg mcj nu, ee.

    Tentacin de Jess

    4 Nucua o Espritu Mizhocjimi o nb o mb e Jess. Nguecua va ma a ma cja majyad ro ndrji angueze, ro tsja e Satans c dya jo.

    2O mezhe cuarenta pa, xm

    ndempa c dya pje zii e Jess cja ce majyad. Nucua cjanu o zanta c. 3Cjanu o cua c dya jo o e ndr e Jess, o xipji:Nguetsce o Titsce Mizhocjimi,

    nguecua r xipjigue yo ndojo ra mbzhi o xdyi r sigue, ee c dya jo.

    4Cjanu ndnr cua e Jess o xipji:

    Dya r tcg c i xitsi, na ngue je topj o ja Mizhocjimi c dya nguextjo xdyi c rga mincjme, sino que ngue texe o ja angueze c pedye o nee c, enzgjme Mizhocjimi. Nguecua, dya r cjap yo ndojo ra mbzhi o xdyi r sig, ee e Jess.

    5Nucua c dya jo, o zidyi e Jess

    a ma a Jerusaln c ngue o ndajii Mizhocjimi. Cjanu o ese cua a xese cja naja co torre co mi bb cja ce templo. 6Cjanu o xipji:Nguetsce o Titsce Mizhocjimi;

    nguecua r dac dya a ma a jm.

    Ni jyod r tsjague a cjanu, na ngueje ya xo topj o ja Mizhocjimi:

    Mizhocjimi ra ndj co o anxe rgu eji a jense ra e pnchciji, ngue cua dya r sos cja ndojo ra sonnc in cua, ni pje r tsja, ee.

    Nguecua r dac ndeze va hasta a jm, ee e Satans c dya jo.

    7Cjanu o ndnr cua e Jess o xipji:

    Dya r dac cua ja gui xitsc. Na ngue ya xo topj c dya r sjme o ja Mizhocjimi cn Jmugji, enzgjme. Nguecua dya r dac a ma a jm para r nug cjo ra mbxc Mizhocjimi, ee e Jess.

    8Nucua c dya jo, o zidyi na

    yeje e Jess a ma cja na teje c me na nd. Cjanu o jchi cua texe yo jii cja ne xoijm, cja na e texe co me na z e me na jo co mi psi yo jii. 9Cjanu o xipji cua va ndr e Jess:Nu ma r ndijmgue cja n

    jmig r matcg, r dacg c r mandague texe cja yo jii yo rr jtsig dya, ee c dya jo.

    10Cjanu o ndnr cua e Jess o

    xipji c dya jo:Nutsce Satans, cuee cja n

    jmig. Dya r matc, na ngueje ya topj o ja Mizhocjimi c r ndijmjme r matjme Mizhocjimi c ngue n Jmuji. Y nguextjo angueze r ppijme, enzgjme c. Nguecua, dya r matc, ee e Jess.

    11Nucua c dya jo o cuee cja e

    Jess. Cjanu o cua co anxe o e mbsji e Jess.

    Jess comienza su trabajo en Galilea12

    E Herodes ya vi manda o ngotji a pjr e Juan. Nucua

    SAN MATEO3 , 4

  • 7

    ma o mbr e Jess c ya ma oo a pjr e Juan, cjanu o nzhog o matjo cua a ma cja ce xoijm a Galilea. 13O zt cja ce jii a Nazaret. Cjanu o mbedye cua nu, o ma a ma cja ce jii a Capernaum, o ma mimi nu. Nu ce jii bxtjo mi jr cja ce zapj nu ja mi tjor co xoijm a Zabuln, e a Neftal. 14Ma o ma mimi e Jess a Capernaum, o zd o ja Mizhocjimi c vi mama ce profeta Isaas: 15 Ra bb jyas cja co xoijm

    a Zabuln e a Neftal.Xo ra bb jyas texe nu ja

    cjog ce iji c ni ma cja ce tazapj, e texe cja ce xoijm c tizhi lado a manu cja ce ndare a Jordn.

    Texe a ma a Galilea nu ja dya prji Mizhocjimi, ra bb jyas nu.

    16 Co nte co mi nzhod cja bxm, o jandaji jyas c me na nojo.

    Nu co mi cr cua ja na bxm cua ja tji, o zt o jyas o jmiji, ee ce profeta.

    17Nucua ndeze ma o mbr

    o mimi e Jess a Capernaum, o mbr o zopj co nte, o xipjiji:Jyziji co na so, ra nzhog in

    mnceji cja Mizhocjimi, na ngue ya ngue ra manda nu c o eme Mizhocjimi a jense.

    Jess llama a cuatro pescadores18

    Na nu paa, mi nzhod e Jess a jmi ce zapj a Galilea. O janda cua yeje bzo co ma pt o rrevi cja ce zapj. Co bzo mi cjuarma co. C naja mi chj e Simn Pedro.

    C nu cjuarma mi chj Andrs. Anguezevi mi mbjmvi. 19Cjanu o mama cua e Jess o xipjivi:Nutscevi i mbjmguevi dya.

    Pero chjntvi n xtcj r m dya, r jtsivi r zopjvi yo nte ngue cua anguezeji xo ra ndntji n xtjg, embevi.

    20Jo ni zogvi cua co o rrevi,

    cjanu o ndntvi cua o xtj e Jess, o mji.

    21Xe go mtji mas a xoi. E

    Jesus o janda cua xe ndo yeje bzo co xo mi cjuarmavi. Mi chj Jacobo e e Juan, co mi ngue o ti e Zebedeo. Ma bbvi cja na b co e Zebedeo c nu tatavi, ma jocji co o rreji. Nucua e Jess o matvi. 22Anguezevi ixco zogvi cua ce b e c nu tatavi, ixco ndntvi cua o xtj e Jess o mji.

    Jess ensea a mucha gente23

    Mi nzhod e Jess texe a ma a Galilea, mi xp co nte cja co o nintsjimi anguezeji. Y mi xipjiji o ja Mizhocjimi; mi xipjiji ja rv manda nu c vi eme Mizhocjimi a jense. Y mi joc co pje nde ma ngueme co mi sufre co nte. 24Me mi nntji e Jess c mi joc co mi sdy. Nguecua xo zt ce ja texe a ma cja ce xoijm a Siria, o dyrji co mi cja e Jess. Nguecua ma sinpiji texe co mi s co pje nde ma ngueme. Xo ma sinpiji co me mi sufre; ngue co vi zr o sondajma c dya jo, e co mi sr o taque, xo e co dya mi s ro m. E Jess mi joc texe co. 25

    O mbedye na puncj nte a Galilea, e a Decpolis, e a Jerusaln, e

    SAN MATEO4

  • 8

    cja co aja jii co tsja a Judea, e texe a ma nanguar cja ce ndare a Jordn, mi pji e Jess.

    El Sermn del monte

    5 Nucua ma o janda e Jess co nte co ma puncj, cjanu o ma cua cja na teje o mimi cua nu. Cjanu o cua co ya mi tp o ja e Jess co mi xiji discpulo, o sji cja jmi angueze. 2Nucua e Jess o mbr o xp co o discpulo, o xipjiji:

    Quines son los felices3

    Cr o nte co pr c dya ni muviji, y ni jyodji Mizhocjimi c ra mbsji. Z a cjanu co, pero ngue nu rgu mji na ngueje ya ngue o Jmuji dya Mizhocjimi.

    4Cr o nte co me ndum. Pero

    z ga cjanu ga sufreji, ngue nu rgu mji nu, na ngueje ra un Mizhocjimi c rgu mji.

    5Cr o nte co dya cjap na nojo,

    un o mbji ra dytji Mizhocjimi. Ma cj co ra nguiji a cjanu na pjee, ngue nu rgu mj, na ngueje Mizhocjimi ra un ne xoijm.

    6Cr o nte co me ne o mb ra

    tsja co na jo. Ma ga cjanu, ngue nu rgu mji nu, na ngueje ra un Mizhocjimi c rgu tsjaji co na jo.

    7Cr o nte co juentse nu minteji

    ga mbsji. Nu co juentse a cjanu nu minteji, xo s ra mji na ngueje Mizhocjimi ra juentse anguezeji.

    8Ma cj co ra ejme Mizhocjimi

    co texe o mb, ngue nu rgu mj co, na ngueje ra mbrji na jo ja ga cja Mizhocjimi.

    9Ma cj co ra zopj na jo yo

    nu minteji ngue cua ra ptca nuji,

    ngue nu rgu mj co, na ngueje ra mrji ngue o ti Mizhocjimi.

    10Ma cj co ra tsja na jo, bb

    co ra nuu na , ra tsjapji ra sufre. Pero ngue c rgu mj c, na ngueje Mizhocjimi ya ngue o Jmu c.

    11Nutsceji i ejmezgji dya.

    Nguecua bb ma ra zanceji, ra ndceji, ra xosceji o bchjine rga zanceji texe co me rr so. Pero r xitscji, z ra tsjaceji a cjanu, nguejyo rgui mcjeji yo. 12Nguecua ma ra tsjaceji a cjanu, r mcjeji na puncj. Na ngueje Mizhocjimi ra dyaceji c me na jo a jense. Co profeta co mi cr mi jingu xo o tsjapji o sufreji, pero ya chunji dya co me na jo, ee e Jess.

    Sal y luz para el mundo13

    O sido o a e Jess o xipji co o discpulo:O , tji cja o jm, ngue cua

    dya ra sod. Je xo rga cjatsceji nu, r tsjaji na jo ngue cua dya nda rr so cja ne xoijm. Nu ma dya cja rga x o , ja rg s xe ra xc ma? Dya cja rgu muvi ma co, ra mbozji a tji, ra yd yo nte.

    14Nutsceji nza cjatsceji o jyas

    cja yo nte. Naja jii c je js cja naja teje, dya s ja ra tsj c. 15Je xo ga cjatjonu, ma tjtji naja sivi, dya cobji cja naja caja. Je sji nu ja na tsijense, ngue cua ra s ra janda texe co ri cr cja ce ngum c. 16Je xo rga cjatsceji nu, r tsjagueji na jo cja yo nte, ngue cua ra unji ngenda c na jo co i cjagueji. Nguecua xo ra mamaji c me na jonte c nin Tatagueji c bb a jense.

    SAN MATEO4 , 5

  • 9

    Jess ensea sobre la ley17

    O sido o a e Jess o xipji co o discpulo:I prgueji ce ley c o dyopj

    e Moiss, e co o dyopj co profeta. Pe i cjinncjeji c rv e xitscji c dya cja ni jyod r dytji co. Pero dya r tsjijiji a cjanu. C rv cj, ngue c r cjag texe cua ja nzi ga mama co. 18

    Na cjuana r xitscji, ni muvi texe yo letra yo bb cja o ley Mizhocjimi, e texe yo ja. Z ra nguinsi ne jense e ne xoijm, pero ot ra zd texe c mama cja o ley Mizhocjimi. 19Ni jyod r tsjapji ngenda r tsjaji texe yo o ley Mizhocjimi, z ri tsiqu ce ja. Xo ni jyod r xpji yo nte, r xipjiji ra tsjaji texe o ja Mizhocjimi. Ma jiy, ra tsjaceji c dya rgu muvitsceji ma ra manda nu c o eme Mizhocjimi a jense. Pero ma r tsjagueji c mama yo o ja Mizhocjimi, e ma je rga cjanu rgui xpji yo nte, numa, ra tsjaceji ra mbtsceji na nojo ma ra manda nu c o eme Mizhocjimi. 20I prgueji ja ga cja yo fariseo e yo xp o ja Mizhocjimi yo xiji xpte. R xitscji ni jyod c xenda r tsjagueji na jo, que na ngue anguezeji. Ma jiy, dya ra tsjaceji Mizhocjimi a jense o ntetsceji c ra mandatsji.

    Jess ensea sobre el enojo21

    Ya i dyrji o xitsceji co xpte cua ja va sjipji co mi cr mi jingu. O xipjiji a cjava: Dya r ptnteji. Nu ma cj co ra

    ptnte, ra mbsitsj o soc ma, c rgu tjnp ngenda ra sufre. 22

    Pero nutsc r xitscji, ma cj co ra nb nu minteji, z dya ra mbt, ra mbsitsj o soc ma, c rgu tjnp ngenda ra sufre. Xo r xitscji, nu ma cj co ra zob nu minteji ra xipji: Dya i pr pje i cjaa, ra embe c, xo ra mbsitsj o soc ma c, c rgu tjnp ngenda ra sufre. Y ma cj co xo ra xipji nu minteji: Me na sotsce, ra embe, ra mbsitsj o soc ma c rgu ma sufre cja sivi a linfiernu.

    23Bb ma i pji cja templo

    i sidyiji na animale ra mbtji cja rr ndtpji Mizhocjimi cja ce arta. Pero ma i stceji, nu ma i mbeeji c pje vi tsjapqueji naja yo nin minteji, dya xt unji ce animale ra mbtji. 24C r tsjagueji, r sogueji nu c ni mbeceji Mizhocjimi. Ot r mji, r ma dytqueji c nin minteji ra perdonaotsceji. Nucua cja rr eji cua, r e unji c ni mbeceji Mizhocjimi.

    25Ma pje co r tsjapji na so

    naja yo nin minteji, ma ra zintsiji cja juesi, r jotpji ma cja ri ptcjeji cja iji. Ma jiy ra ma nzhceji nu cja ce juesi. Nucua ce juesi ra nzhceji cja ce mbpjr. Nucua ra ngocgueji a pjr. 26

    Na cjuana r xitscji, dya ra s r pedyegueji nu, hasta ma cja r tsjtji texe co ri tgueji.

    Jess ensea sobre el adulterio27

    Ya i dyrji o xitsceji co xpte cua ja va sjipji co mi cr mi jingu: Dya r tsgueji o ndix.

    SAN MATEO5

  • 10

    28Pero nutsc r xitscji dya, ma

    cj co ra janda naja ndix y ra nguiji cja o mb ra tsjavi c na so, z dya ra juntavi, chjntcjui c ya ri tsj o ndix, ya tsja na so co angueze cja o mb ma c.

    29Maco i mamaji ngue in

    chji c cjacji r tsjaji co na so, jmji ma, panaji. Xenda na jo r stceji cja jmi Mizhocjimi z ri natjo in chji, que na ngue ra pantcaji texe in cuerpoji a ma a linfiernu. 30Maco i mamaji ngue in jodyji c cjac r tsjaji co na so, dyocji ma, panaji. Xenda na jo r stceji cja Mizhocjimi z ri natjo in dyji, que na ngueje ra pantcaji texe in cuerpoji a ma a linfiernu.

    Jess ensea sobre el divorcio31

    O sido o a e Jess o xipji co o discpulo:I prgueji c xo mamaji mi

    jingu: Ma cj co ne ra mbzi nu su, ra un o xiscm c rgu jyanbvi. 32Pero nutsc r xitscji, dya cj ra mbzi nu su, nguextjo ma ri e naja bzo. Z dya ri cja na so na ndix pero ma ra tsja nu xra ra mbzi, pe ra tsja ce ndix ra chjntui c naja bzo. Nguecua chjntjui c ri tsj bzo ce ndix. Nguecua ce bzo c o mbzi c nu su, ri psi nu soc ma c, chjntjui c ro tsjap o su ro tsj bzo. Y ce bzo c na yeje o xra ce ndix, xo ri psi nu soc chjntjui c ro tsj ndix. Na ngueje ya rgu chjntui ce ndix c ya vi bzi.

    Jess ensea sobre los juramentos33

    Ya i dyrji c o xitsceji co xpte cua ja va sjipji co mi

    cr mi jingu: Dya r dji Mizhocjimi r mamaji na cjuana, cja rr mamaji o bchjine. Ma i ndji Mizhocjimi c r tsjagueji, tsjagueji ma, ee co xpte. 34Pero nutsc r xitscji, dya pje r dji. Dya r manji nza mbr a jense. Na ngueje nguejnu manda Mizhocjimi. 35Ni xo r mamaji nza mbr ne xoijm. Na ngueje ngue Mizhocjimi c manda yo cr va. Ni xo r mamaji nza mbr a Jerusaln. Na ngueje ngue c o ndajii cn Jmugji c pjzhi me na nojo. 36Ni xo r mamaji nza mbr in igueji, na ngueje nutsceji, dya s r tsjapqueji c rr tx ne r na in ixtegueji, ni xo ri tsjapqueji c rr potj. 37

    C r tsjagueji, r mantji j o jiy. Ma xe r mangueji cj nza r, numa, ngueje c dya jo c nnc in mnceji ma.

    Jess ensea sobre la venganza38

    Ya i dyrji cua ja va sjipji co mi cr mi jingu: Nu ma cj co ra jpcji in chji, r nzhopcji r jpcji a nzh ma c. Y nu ma cj co ra jpcji in sibiji, xo r jpji o sibi ma c, mi eeji. 39

    Pero nutsc r xitscji, dya cj r nzhopcji co ra tsjacji co na so. Nu ma cj co ra mbchciji in jojmiji, xo r pjnbtjoji ma c nanguar ra mbchciji. 40Nu ma cj co ne ra jyonnceji o ch, y ra zintsiji cja juesi ngue cua ra nganncaji co ri jegueji, xo r jytspiji co ri tgueji. 41Nu ma cj co ra xitsceji: Chuns yo rv tunsg, ma sogzg na kilometro nde, ra entsceji, nutsceji xe r ma sogji ma c xe

    SAN MATEO5

  • 11

    na kilometro nde. 42Cj co pje ra dytcgueji, r unji. Y co pje co ra pesceji, dya xo r tsnbji co.

    El amor para los enemigos43

    Ya i dyrji cua ja va sjipji co mi cr mi jingu: R siyagueji yo in dyocjeji, pero co nucji na , xo r uji na , eeji. 44Pero nutsc r xitscji, r siyagueji co ra nucji na , r matpji Mizhocjimi co ra zanceji. Tsjapqueji na jo co ra nucji na , dytpji Mizhocjimi co ra jyonnceji o ch, e co ra jcgueji na . 45Ma r tsjapji na jo a cjanu yo nin minteji, z rr soji, ra jusceji ma c nin Tataji c bb a jense. Na ngueje angueze cjap ra mbese e jyar c rgu janda texe yo nte, z ri cja na jo, o z ri cja na so. Xo va penpe o dyebe texe yo nte, z ri cja na jo, o z ri cja na so. 46Nu ma nguextjo co siyatsgueji co r siyagueji, cjo ra dyaceji Mizhocjimi co na jo ma? Iy. Cjo dya je xo ga cjanu ga tsja co publicano, siya o dyoji co; maco i mangueji me na so co? J, je ga cjanu ga tsjaji. 47Nu ma nguextjo yo in dyocjeji yo i ne r zenguaji, ja bb c na jo c i cjagueji ma? Maco yo dya pr Mizhocjimi, je xo ga cjatjonu, nguextjo co o dyoji zenguaji. 48

    Nguecua r xitscji, r siyagueji texe yo nte cua ja nzi ga tsja c nin Tatagueji c bb a jense.

    Jess ensea sobre las buenas obras

    6 C rgui tsjagueji co na jo, dya ngue c ra jantcaji yo nte ra mamaji i cjaji na jo; ngue c ra jantcaji c in Tatagueji c

    bb a jense. Na ngue ma r tsjaji na jo nguextjo c rgu jantcaji yo nte, numa, dya ra mama c in Tatagueji c na jo vi tsjagueji. 2

    Bb nte co cjap cja na jo; cjaji c rgu mpji yo ntee. Nguecua ma pji nu ja cjog na puncj o nte, nza cja cja nintsjimi o cja iji, unji o merio co dya pje psi. Pero r xitscji c na cjuana, z ra mama yo nte na jonteji, pero Mizhocjimi dya ra mama na jonteji. Nutsceji, dya r tsjaji nza cja anguezeji. 3Pero ma r unji merio co dya pje psi, r unji c dya cj ra mbr. 4Nguecua dya cj ra mbr c i ungueji. Pero Mizhocjimi ra dyaceji co na jo, na ngueje angueze ptcji in mnceji.

    Jess ensea cmo orar5

    Co cjap cja na jo, me ne o mbji c ra janda yo nte. Nguecua pji cja nintsjimi, e cua ja pom o iji, ni ma dytji Mizhocjimi. Pero r xitscji c na cjuana, z mama yo nte me na jonteji, Mizhocjimi dya ra mama na jonteji. Nutsceji, dya r tsjaji nza cja anguezeji. 6C r tsjaji, ma r dytqueji Mizhocjimi, r tsjogji a mbo cja in nzungueji, cja rr tsotceji in nzoxtjiji. Cja rr dytqueji cua c nin Tataji c bb nu ja dya cj s ra janda. Y angueze ra dyaceji co na joo, na ngueje ptcji in mnceji.

    7Ma r dytqueji Mizhocjimi,

    dya r tsjagueji cua ja nzi ga tsja yo nte yo dya pr Mizhocjimi. Anguezeji me yepeji co ja co ni dytji Mizhocjimi, pzhiji ra dyr Mizhocjimi na ngueje c me

    SAN MATEO5 , 6

  • 12

    yepeji. 8Nguecua r xitscji, dya me r yepegueji ja cua ja nzi ga tsja anguezeji. Na ngueje c nin Tataji pr co ni jyonceji ante c r dytqueji c. 9Nguecua nutsceji ma r dytqueji Mizhocjimi, r xipjiji a cjava:

    Mi Tatatsgjme, je i bb a jense, r pjxcjme nutscjme r crjme cja ne xoijm, ngue cua r scjme ja co nzi ga zc co cr a jense.

    10 Xo r pjxcjme ngue cua dya ra mezhe ra zd c r tcjme ja co nzi ga dytc co cr a jense, na ngue nguetsce i mandague. Xo r tcjme r cjajme cua ja nzi gui egue.

    11 Dyacjme dya o xdyi co r sigjme ne pa dya.

    12 Perdonaozgjme n nzhubjme cua ja nzi rg perdonaojme ma cj co pje cjacjme.

    13 Dya r jyzgue ra ndcjme c dya jo. Pjxcjme ngue cua dya r cjajme co na so.

    Na ngueje nguetsce i mandague, nguetsce me na ztsce, nguetsce me na notsce. Je ga cjatjotsce nu textjo co cj co ra j. Amn.

    14Nu ma r perdonaogueji c cj

    pje ra tsjaceji, xo ra perdonaotsji ma c nin Tataji c bb a jense. 15

    Pero ma dya r perdonaogueji c cj pje ra tsjaceji, dya xo ra perdonaotsji ma c nin Tatagueji, nu co pje nde i cjagueji.

    Jess ensea sobre el ayuno16

    Bb co cjap cja me na jo. Nguecua ma go mbempjeji, cjap

    ndumji, dya xo dyebeji. Je ga tsjaji a cjanu, ngue cua ra mbr yo nte c mbempjeji, ra mamaji na jo c cjaji. Na cjuana r xitscji, z ra mama yo nte c na jo cjaji, pero Mizhocjimi dya je ra mama a cjanu. Nutsceji, dya r tsjagueji ga cjanu. 17

    Nu ma r mbempjeji, r xinzhji cua ja nzi gui tsjaji texe yo pa. Xo r tstji o aceite in iiji, y r dyebeji. 18Nguecua dya ra mbcji yo nte cjo i mbempjeji. C ra mbr c i mbempjeji, nguextjo c nin Tataji c dya cj s cj ra janda. Y angueze ra xitsceji c na jo vi tsjagueji, na ngueje ptcji in mnceji.

    Riquezas en el cielo19

    Dya r psceji na puncj co ni muvi cja ne xoijm. Na ngueje ne xoijm cr o dyox, ra dyotcgueji co in chopjji e in bitugueji. Y xo ra zijm co in merioji de plata. Xo cr va o mbu, ra xotcgueji in nzungueji, cja rr pnncji co i psiji. 20

    Jyodgueji ja rg mbsciji a jense co ya ri bb ma r stceji nu. Na ngueje a jense, dya cr o dyox nu, nu c ra dyotceji co ri psiji, ni pje xo ra zijm nu. Dya xo cr o mbu nu, c ra pnncgueji co ri psigueji. 21Nu ma r psigueji na puncj cja ne xoijm, je ri mj in mbji cja ne xoijm. Pero ma ra bsceji na puncj a jense, je ngue a jense nda ra mj in mbji.

    La lmpara del cuerpo22-23

    C un jyas cja in cuerpogueji ngue in chji. Ma

    SAN MATEO6

  • 13

    janda na jo na nte, bb jyas ma texe o cuerpo. Pero ma dya s ra janda, chjntjui c ri bb cja bxm ma ce nte. Je xo ga cjatsceji nu. Nu ma nguextjo Mizhocjimi r jyodji, ra bb ma jyas texe cja in mbgueji. Pero ma r jyodji Mizhocjimi, e r jyodji r psiji na puncj cja ne xoijm, ma r jyodji nza yeje, numa, dya nda ra bb jyas in mbji. Y ma i pzhgueji bb jyas in mnceji, nu ma dya cjuana jyas, numa, ojtjo jyastsji ma.

    Dios y el dinero24

    Ma cj co ra mbpi yeje lamu, dya ra s ra dytvi nza yejui. Na ngueje c naja ri nbji, ra tsja ce mbpji; c naja ri nee. O ma jiy, naja c ri cjap dya rgu muvi. Je xo ga cjatsceji nu, ma i jodji ja rgui psiji na puncj cja ne xoijm, numa, dya i ppqueji ma Mizhocjimi cua ja nzi ga ne angueze.

    Dios cuida a sus hijos25

    Nguecua r xitscji, dya r tsjijiji ja rgui chtji c r siji. Dya xo r tsjijiji c pje r jyeji. Mizhocjimi me na nojo, ya ngambgaji va. Nadya, cjo dya xo ra dyaceji c r siji, e c r jyegueji? 26Jantmaji yo s. Dya podji o ndx, dya xo tagji, dya pje xo tji cja tujm; maco c nin Tatagueji c bb a jense nde huii yo. Nutsceji, xenda ni muvitsgueji na puncj que na ngue yo s. Nguecua, cjo dya xo ra huitsceji Mizhocjimi? 27Cj

    bbtsceji c s ra chc nde metro c xe rr nd? Z me ra nguiji, dya cj ra s.

    28Nguecua, jenga i cjinncjeji

    ja r chtji c r jyeeji? Unji ngenda yo pje co ma ndjn yo cjaa cja juajma, ja ga teeji. Dya ppjiji, dya xo jencheji o tjjm pa ra dytji o bituji. Pero me na z yo. 29E Salomn mi pjzhi na nojo, mi je o bitu co me ma z. Pero xenda na z yo ndjn. 30Yo pjino cjaa cja juajma dya, pero ra xr ra mn ra canta cja hornu ra ndtji yo; maco Mizhocjimi un c na z o ndjn yo. Natsceji, cjo dya xo ra dyaceji Mizhocjimi c r jyegueji? Nguecua, jenga dya i encheji na jo in mbji Mizhocjimi ra dyaceji co ni jyonceji? 31

    Nguecua r xitscji, dya me r tsjijiji r mamaji: Pr, pje r sigji, o pje xo r jegji?, r eeji. 32

    Ngue yo dya pr Mizhocjimi yo me jod ga cjanu. Pero nutsceji i ejeji c nin Tataji c bb a jense; angueze pr c nde ni jyonceji texe yo. 33Nutsceji ot r jyodji Mizhocjimi, ngue cua ra mandatsji. Y r jyodji r tsjaji co na jo cua ja ga manda c. Nucua texe yo, nde ra dyaceji yo. 34

    Nguecua, dya r tsjinncjeji ja rgui chtji c r siji e c r jyeji co pa co va j. Ma ra zd co paa, cja r uji ja rgui tsjapqueji. Na ngueje pama va j texe o ndum c ni jyod r sufregji.

    No juzguen a otros

    7 Dya cj r sobgueji. Ma jiy ra jncgueji ngenda Mizhocjimi. 2Cua ja nzi gui

    SAN MATEO6 , 7

  • 14

    sobtegueji, je xo rga cjanu rg jncgueji ngenda Mizhocjimi. Mizhocjimi ra nzhoctsji cua ja nzi gui tsjagueji. 3O dyax, xenda na nojo que na ngue o ngmpaxa. Je xo ga cjatjonu in nzhunceji. Pe na nojo in nzhunceji nza cja na dyax, y pe tsiqu nza cja naja ngmpaxa co o nzhub yo nin minteji. Nguecua, jenga i sobji ce ngmpaxa c oo a nzh yo nin minteji? Maco dya i ctpji i ce dyax c oo in chji. 4Ja rg s r xiqueji yo nin minteji: Jyzguijme r cjpcjme ne ngmpaxa nu oo nin chgue, r embeji? Maco dya ixi cjbgueji ce dyax c oo in chgueji. 5Nutsceji i cjapqueji c na jotsceji, pero dya cjuana. C r tsjagueji, ot r tsjnceji ce dyax c oo in chgueji, ngue cua ra s r jandaji na jo r tsjpji ce ngmpaxa c oo a nzh c nin minteji, ee e Jess.

    6Bb nte co chjntji nza cja o

    cuchi co ra yd co pje ri ungueji co dya ri ne anguezeji. Xo chjntji nza cja o dyo co ra ra e zaceji ma pje co ri ungueji co dya ri neji. Co nte co ga cjanu, dya cja xe r zopjji o ja Mizhocjimi nu me na sj.

    Pedir, buscar y tocar la puerta7

    Sido r dytqueji Mizhocjimi, ra dyaceji. Sido r jyodji Mizhocjimi, r chtceji c ni jyonceji. Sido r matji Mizhocjimi, ra dytceji. 8Na ngue texe co ra dyr, ra chun co. Y texe co ra jyod, ra cht co. Y texe co ra mapj, ra dytji co.

    9Nutsceji i ecjeji in chigueji,

    ma ra chzhi in jmiji in chigueji

    ra dytceji na tjmchi, cjo r ungueji na ndojo? Iy, dya s. 10

    Y ma ra dytceji na jm, cjo r ungueji na cijmi? Iy, dya xo s. 11Maco i nteji i cjaji co na so, pero i pjchiji r unji co na jo yo in chigueji. Na c nin Tatagueji c bb a jense, cjo dya xo ra dyaceji co na jo co r dytji angueze?

    12Cua ja nzi gui egueji c ra

    siyatsji yo nte, je xo ga cjanu rgui siyagueji yo. Na ngueje je ga cjanu ga mama o ja Mizhocjimi c xiji ley e profeta.

    La puerta angosta13

    Nu ma i ne r nzhodji cja o iji Mizhocjimi, tsjogji cja ce tsingoxtji. Na ngueje bb na ngoxtji, e na iji co me na mbt, pero ni zidyji nu ja ra sufreji cja sivi. Me na puncj co cjog cja ce ngoxtji c na mbt. 14

    Pero ce iji c ni zidyiji nu ja ra bbtjoji co Mizhocjimi, na sichi c. Xo e ce ngoxtji, xo sichi c. Y dya puncj co tt ce ngoxtji c rgu mji ce iji.

    El rbol se conoce por su fruto15

    Cr nte co ra tsceji ra e tsjap ri aji o ja Mizhocjimi. Cjapji na jooji nza cja ndnchjr yo dya pje cja, pero a mbo o mbji me na soji nza cja o mino yo me na sate. Nguecua r pjtpji ngenda co. 16C rgui prgueji co xpte, r unnceji ngenda ja ga mimi co. I prgueji o visachi, dya quitsiji o uva co. Ni xo ri quitsiji o higo cja o bimpdyi. Je xo ga cjatjonu co xpte co cjap

    SAN MATEO7

  • 15

    ri a o ja Mizhocjimi, dya s ra mimi na jo co. 17Je xo ga cjatjonu texe o zaa co na jo, quisi co na jo co. Pero co dya ga jo, quisi co dya ga jo. 18Na zaa c na jo, dya s ra nguisi co dya ga jo. Ni xo ri ngue na zaa c dya jo, dya s ra nguisi co na jo. 19Texe zaa co dya quisi co na jo, ra dyziji cja rr pantaji a sivi. 20Nguecua c rgui prgueji co xpte, r unnceji ngenda ja ga mimi co.

    No todos entrarn en el reino de los cielos

    21Na puncj co ra xitsc:

    Nutsce n Jmutsg, ra enzgji. Pero dya texeji ra cjogji cua ja manda Mizhocjimi. Co ra cjog nu, nguextjo co ra tsja cua ja nzi ga ne c mi Tatag c bb a jense. 22Ma ra zd ce pa ma ra tjn ngenda, me na puncj co ra xitsc: Nutsce n Jmutsg, cjo dya mi nnncjme in chjgue, ma mi zopcjjme yo nte? Cjo dya xo mi nnncjme in chjgue ma mi pjongjme o sondajma? Cjo dya xo ngue co in chjgue c mi jocjme co mi sdy, e co na puncj co na nojo co mi cjajme?, ra enzgji. 23

    Nucua r tjntcji cua, r xipjiji: Dya ngue o titsceji mi Tatag. Cueeji cja n jmig dya, nutsceji i tsjagueji co na so, r embeji.

    Las dos bases24

    Nguecua, nu c ra dyr yo ja yo r xitscji dya, y ra tsjaa yo, r jytspig nza cja na bzo c na jo va mbee. O jyb naja ngum a xese cja na pea. 25Go eje cua na tadyebe. Xo j na

    tareje c je ne pjat cja ce ngum. Xo na tandajma c me mi v cja ce ngum. Pero dya go tun ce ngum, na ngueje vi tjb a xese cja ce pea. 26Ma cj co ra dyr yo ja yo r xitscji dya, ma dya ra tsja cua ja nzi va dyr, r jytspig nza cja na bzo c dya nguiji na jo cua ja ro jyb o ngum, je go jyntjo cja xm. 27

    Go eje cua na tadyebe. Xo j ce ndare. Xo v e ndajma c o juanta ce ngum. Jo nu tun cua o ngum ce bzo, ixco chjor, ee e Jess va nguar va zopjji.

    28Ma o nguar e Jess o mama

    yo ja yo, me mi sji, dya mi pr pje ro nguijiji. 29Na ngueje o unji ngenda je vi e cja Mizhocjimi co vi mama e Jess va xp anguezeji. Y dya je ma cjanu co xpte.

    Jess sana a un leproso

    8 Nucua o zb e Jess cja ce teje. Xo zb na puncj o nte, mi pji angueze. 2O j cua naja bzo c mi s naja ngueme c xiji lepra, o e chzhi cja e Jess. Cjanu o ndijm cua a jmi, cjanu o xipji:Nutsce n Jmutsg, ma r

    egue, ra s r jocz.3

    Cjanu o cuana cua a dy e Jess o ndr ce nte, o xipji:R neg. Ra jots.Nzi va ndr, nzi va ojtjo cua ce

    ngueme. 4Nucua e Jess o xipji:Pjngenda c dya cj r ma

    xipjigue dya, nguextjo c r ma, r ma jchitsj ce mbcjimi c ya jogts. Xo r jn co r un Mizhocjimi cua ja nzi va mama e Moiss. Ixt mague a cjanu ngue

    SAN MATEO7 , 8

  • 16

    cua ra nutcgue ce mbcjimi c na cjuana ya jots. Nguecua yo nte ra mbrji c ya nintsci ce ngueme.

    Jess sana al muchacho de un capitn romano

    5Nucua o zt e Jess cja ce

    jii c mi chj Capernaum. Cja ce jii mi bb naja bzo c mi manda naja ciento o tropa. Ma cja ma st e Jess, o cua ce bzo o e ndnr e Jess. Cjanu o dyt na favor. 6O xipji:

    Nutsce n Jmutsg, dya cja s ra m n chii, ya zr o ngueme. Ya dyobtjo n nzung, y me sufre na puncj co na .

    7Cjanu o ndnr cua e Jess o

    xipji:Jo r mag, r ma joc.8

    O ndnr cua ce bzo o xipji:Nutsce n Jmutsg, dya ga

    jozg c r tsjogue a mbo cja n nzung. Z nguextjo na ja c r mangue, ra jog cn chii. 9Na ngue xo etsc xo chac poder, ngue cua r mandag o tropa. Ma r xipjig c naja: Maa, r embe, ra ma. Ma r xipjig c naja:

    Chjd, r embe, ra j. Xo e ma r xipjig cn mbpji: Tsjaa yo, r embe, ra tsjaa.

    10Nucua ma o dyr e Jess co

    vi mama ce bzo, me co nguentjo cua. Na ngue o un ngenda c mi junt o mb ce bzo c pje ro mama e Jess, ro zd. Nguecua va xipji cua co mi pji:Na cjuana r xitscji, ni ri na

    yo n menzumji a Israel r ttc c ri ejme na jo nza cja ne bzo nu. 11Nutsc r xitscji, na puncj

    o nte co rgu eje nu ja ni mbese e jyar, e nu ja ni nguibi, xo e textjo cja ne xoijm; ra e mimiji nu ja manda Mizhocjimi a jense, ra ziiji o xdyi co e Abraham, e e Isaac, e e Jacob. 12

    Pero co ot vi zojnji ro cjog nu ja manda Mizhocjimi, tstjo co go ne. Nguecua co dya go nee, ra mbochji nu ja na bxm, nu ja me ra huji, y me ra ngunxt o sibi rg sufreji na puncj.

    13Nucua e Jess o xipji ce bzo

    c mi manda naja ciento tropa:Ma dya in nzungue. Cua ja nzi

    vi ejmegue, je rga cjanu rg jog cin chii.

    Ixco jog cua ce ti ce ndajme c.

    Jess sana a la suegra de Pedro14

    O ma cua e Jess cja o ngum e Pedro. O cht cua c mi sdy c nu too e Pedro, mi s paa c. 15

    Nucua e Jess cjanu o ndtp cua a dy. Jo ni cuee cua ce paa. Cjanu o nanga cua ce ndix o dyt o jn ro ziji.

    Jess sana a muchos enfermos16

    Nucua ma ya vi nguibi e jyar, o sinpiji e Jess na puncj nte co vi zr o ndajma c dya jo. E Jess, nguextjo c o mama ro mbedye co ndajma, y go mbedye cua co. Y texe co mi sdy, o joc co. 17Nguecua ma zd co vi mama ce profeta Isaas: Angueze me go juentsqueji o e joczji co ngueme co mi sufregji, ee ce profeta.

    Los que queran seguir a Jess18

    Ya vi mundo na puncj nte cja e Jess. Nguecua va a e Jess

    SAN MATEO8

  • 17

    va xipji co o discpulo ro datji cja na b, ngue cua ro mbeseji a nanguar cja ce trazapj. 19Cjanu o s cua naja bzo c mi xp c o ley Mizhocjimi c o xipji e Jess:Xpte, r tjnt in xtcje r

    m nu ja co r stce.20

    Cjanu o ndnr cua e Jess o xipji:Ante c r m, ixt tsjiji c r

    xitsc. Yo mino bb o tjocji, y yo s psi o toxji. Nutsc, z rv cj cja Mizhocjimi pero dya r psc ja r ox, ee e Jess.

    21Nucua cjanu o mama cua naja

    c mi tjnt a xtj e Jess, o xipji:Nutsce n Jmutsg, dyac

    sjtsi ot r maa, r ma g mi tatag, cja rr mgvi.

    22O xipji cua e Jess:

    Yo nte, chjntjui c ya ndji na ngue dya creozji. Jyzgue anguezeji ra dygji co nn mi aimaji. Nutsce chjnt n xtcj r mgvi.

    Jess calma el viento y las olas23

    Cjanu o dat cua e Jess cja ce b. Cjanu o mji cua co o discpulo. 24Jo ni v cua naja tandajma. Me mi pjs ce ndeje ma mboo ce b. Pero e Jess ma jtjo c. 25Nucua co discpulo o chzhiji a jmi e Jess, o xipjiji:Nutsce n Jmutsgjme,

    pjcjme para dya r quibigjme.26

    O ndnr cua e Jess o xipjiji:Nutsceji, jenga i sji? Cjo

    dya i ejmezgji c s r pjceji?Cjanu o nanga cua e Jess, cjanu

    o hunchi ce ndajma, e ce ndeje.

    Ixco bb cua ce ndajma e ce ndeje. 27Me co nguiji cua co discpulo, mi mamaji:Pje ma poder c psi ne bzo

    nu, nguecua t e ndajma e ne ndeje?

    Los hombres endemoniados de Gadara

    28Nucua o ztji a nanguar cja

    ce trazapj cja ce lugar c mi chj a Gadara. O cua yeje bzo co mi oo o mb o demonio co ngue o dyoji e Satans c dya jo; o e chjji e Jess. Je vi ejui a nde cja co panten cja campo santo. Me ma sovi e me ma cuvi, nguecua dya cj mi s cj xi ro cjog cja ce iji c. 29Nucua co demonio o tsjapji o mapj na jense co bzo va xipjivi e Jess:Jess, o Titsce Mizhocjimi, pje

    i psc r ugjme? Cjo vi ecje a ecjua r tsjacjme r sufrejme dya? Maco dya be sd ce pa ma ra tjn ngenda, ee co bzo va pji o mb c dya jo ro avi.

    30Na j nu ja ma n na puncj

    o cuchi. 31Nguecua va tsja co demonio o dytji e Jess, o xipjiji:Ma r pjongzjme cja o

    mb yo bzo, jyzguijme r ma quichcjme cja yo cuchi.

    32Cjanu o mama cua e Jess:

    Pedyeji ma tsichiji, embeji.Nucua co demonio go mbedyeji,

    go ma nguichiji cja co cuchi. Nucua texe co cuchi nde va dactjoji va zbji cja ce dy. Go ma jyji cua cja ce trazapj. Nzhangua ndji.

    33Nucua co mi pjr co cuchi

    go cjuandiji cua, go mji na niji

    SAN MATEO8

  • 18

    cja ce jii; o ma csteji texe co vi jandaji, o xipjiji ja va jog co bzo co vi dyoo o mb co demonio. 34

    Nucua cjanu o mbedye texe co mi cr cja ce jii, o ma nuji e Jess. Ma o ztji, o xipjiji cua e Jess c pje cjinto tsja, ro mbedye cja c o jiiji.

    Jess sana a un paraltico

    9 Nucua cjanu o dat e Jess cja ce b, xo e co o discpulo. Cjanu o mbeseji a nanguar cja ce trazapj, o ztji nu cja ce jii nu ja mi ox e Jess. 2

    O j cua ja nzi nte ma siji na bzo c dya mi s ro m; ma tji cja naja pjingu. Mi junt o mbji c mi s e Jess ro joc ce bzo. Nucua ma o mbr e Jess c mi ejmeji, o zopj cua ce bzo c dya mi s ro m, o xipji:Dya r sgue, s; ya r

    perdonaots dya in nzhunce, ee e Jess va xipji ce bzo.

    3Xo mi cr nu, ja nzi xpte; o

    dyrji e Jess o perdonao ce bzo. Nguecua ma nguijiji o mbtsjji:

    Nujne Jess chjntjui c o zad Mizhocjimi nu, ma nguijiji. 4Ixmi pr e Jess co mi cjiji anguezeji, nguecua va xipjiji cua:Jenga i cjijiji co na so a

    mbo cja in mbgueji? 5R xipji ne bzo: R perdonaots in nzhunce, r embe, pero dya cj s ra mbr cjo ya ma o nzhub. Pero ma r xipji ne bzo: Nutsce, anga r nzhod, r embe; e ma ra nanga cua ne bzo ra nzhod, ixt prgueji ma c dya r xitsiji o bchjine. 6Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ya chac poder cja

    ne xoijm r perdonaotsji in nzhubji. Unnceji dya ngenda ngue cua r prji c r psc ce poder, embeji.

    Cjanu o zopj cua ce bzo c dya mi s ro m, o xipji:Nutsce, anga, chuns nu i

    os, maa in nzum, embeji ce bzo.

    7O nanga cua ce bzo, cjanu o

    ma cua o ngum. 8Nucua co nte ma m o jandaji ja va jog ce bzo, me go nguijiji cua, na ngue nunca mi jandaji a cjanu. Me xo go mamaji me na jo Mizhocjimi, na ngue vi tsja a cjanu vi un poder cja yo nte.

    Jess llama a Mateo9

    Nucua o mbedye nu e Jess, o cjog nu ja ma j naja bzo c mi chj e Mateo, c mi cobra o contribucin. E Jess o janda ce bzo, o xipji:Chjnt n xtcj r mgvi,

    embe.Ixco bb cua e Mateo o mvi e

    Jess.10

    Na nu pa, ya vi mimi e Jess a mbo na ngum, ma siji o xdyi. Go j cua na puncj co mi cobra o contribucin, co mi xiji ma sonte, xo e co dya mi sp o ley co menzum a Israel, nguecua xo ma sjiji ma soji. O e ziji o xdyi co e Jess, e co o discpulo. 11Co fariseo o jandaji c ma jji e Jess co bzo, nguecua va xipjiji cua co o discpulo e Jess:Jenga nin xptegueji nde

    siiji o xdyi co nujyo cobra o contribucin ejyo aja yo na so?, ee co fariseo.

    SAN MATEO8 , 9

  • 19

    12E Jess o dyr co vi mama

    co fariseo, cjanu o xipjiji cua na ejemplo:Nu co dya sdy, dya ni jyod

    cj ra dyt co; nguextjo co sdy. Je xo ga cjatjonu yo t o nzhub, ngue co ni jyod ra jocji yo. 13I prji o ja Mizhocjimi c mama a cjava: C ni ptcji o animal, cja rr pscji co, na jo c. Pero c xenda r neg, ngue c r juentsqueji yo nin minteji, ee Mizhocjimi. Nujnu, ngue naja ja c ni jyod r ma xrji, xama ra zichi in mnceji nu. Cua ja nzi ga mama ne ja nu, r juentseteg. Nguecua, dya ngue co cjap cja na jo c rv e xipji ra nzhog o mbji cja Mizhocjimi. Ngue co pr t o nzhub.

    Le preguntan a Jess sobre el ayuno14

    Nucua co o discpulo e Juan o sji nu ja mi bb e Jess, o xipjiji:Nutscjme r mbempcjjme na

    puncj, xo e yo fariseo. Jenga dya mbempje yo in discpulogue?

    15O ndnr cua e Jess o xipjiji

    naja ja ngue cua ro mbrji jenga dya mi mbempje co o discpulo. O xipjiji:Ma ra chjnt naja s, ma

    dya be cjuar ce chjnt, dya s ra ndum co o dyoji, na ngueje xe bbtjo ce s a nde anguezeji. Pero ra zd co pa ma ra sinbiji ce s. Nucua cja ra mbempjeji rg ndumji ma.

    16Sido o a e Jess o xipjiji na

    ejemplo, o mama a cjava:Na zbitu, dya cj s ra mbt

    na bitu c nuevo. Na ngue ro ung ce nuevo bitu. Nucua nu ja

    ya mi xt, xenda ro xt. 17Dya xichiji o tapj cja zmbota, na ngueje ro xt ce zmbota, ro pjd ce tapj. Dya cja ro jog cua ce zmbota. Je xichiji o tapj cja mbota co cja nuevo, ngue cua dya ra xt ce mbota ra pjd ce tapj, ee e Jess va xipjiji na ejemplo.

    La hija de Jairo, y la mujer que toc la ropa de Jess

    18Ma ndnt ma mama e Jess

    co ja co, o cua naja bzo c pje mi pjzhi cja co menzum a Israel; o e ndijm a jmi e Jess, o xipji:Cn xuntig cja nd mi ndajme.

    Pero r maa, r ma ese in dygue, ra tetjo.

    19Cjanu o bb cua e Jess o

    mvi ce bzo, xo e co o discpulo. 20

    Nucua cjanu o j cua naja ndix c mi sdy, c ya mi pa na doce cj c mi dag o cji. O chzhi a xtj e Jess, o ne ndtp o fleco c o bitu c mi jee e Jess. 21

    Na ngueje mi cjiji ce ndix: Nguextjo c r tjtp o bitu nu, ixta ndixqui, ee. 22Nucua e Jess o janda ce ndix, o xipji:Dya r sgue, sng; ya

    jotsgue dya, na ngueje i ejmezg c s r jocts in nzeme.

    Nucua ndeze ce ndajme c, o jog na jo ce ndix.

    23Nucua o zt e Jess cja o

    ngum ce bzo c pje mi pjzhi, cjanu o cjog a mboo. O janda cua co mi jx o pito, e co nte co me mi hui. 24O mama cua e Jess o xipjiji:

    SAN MATEO9

  • 20

    Cueeji va. Na ngueje ne xunti nu, dya t nu, tjo nu.

    Nucua co nte me go tsjaptjoji burla e Jess. 25Nucua e Jess o pjong a tji co nte, cjanu o cjog a mbo nu ja ma oo ce aima, cjanu o pnchpi a dy. Jo ni nanga cua ce xunti. 26Nucua texe cja ce xoijm, me mi ndtjoji c vi tsja e Jess vi tsjap o te ce xunti.

    Jess sana a dos ciegos27

    O mbedye cua e Jess cja o ngum ce bzo. Ma ya mi maa, ma cua a xtj yeje bzo co mi ndzh, mi mapjvi mi mamavi:Nutsce o mboxbchets e

    David, juentscbe.28

    Nucua ma m o zt e Jess nu cja ce ngum nu ja mi ox, o cua co mi ndzh, o chzhivi a jmi. Nucua e Jess o xipjivi:Cjo i ejmevi c s r

    joctsvi in chvi?Cjanu o ndnrvi cua:J, s r joczbe, n Jmutscbe,

    eevi.29

    Nucua e Jess o ndtp a nzh co mi ndzh, o xipjivi:R joctsvi cua ja nzi gui

    ejmevi, ee e Jess.30

    Jo ni jog cua a nzhvi. Cjanu o xipjivi cua e Jess c dya cj ro ma ngsvi. 31Pero ma ya vi mbedyevi, mi mamavi texe cja ce xoijm, mi xipjiji co nte c vi tsja e Jess.

    Jess sana a un mudo32

    Nzi va mbedye co mi ndzh, o cua co ma siji naja bzo c mi ngone, ma sinpiji e Jess. Nu ce bzo vi zr naja ndajma c dya

    jo. 33Nucua e Jess o pjong ce ndajma. Cjanu o a cua na jo c mi ngone. Co nte, me co nguijiji cua cjanu o mamaji:Nunca r jandagji va a Israel

    c ri jog yo ngone.34

    Pero co fariseo mi mamaji:Ngue e Satans c dya jo c

    un poder ne bzo nu, nguecua ga pjong yo ndajma yo dya jo.

    Jess tiene compasin de la gente35

    Mi nzhod e Jess texe cja co jii, e cja co ndajii, mi xpji cja co o nintsjimi anguezeji, y mi xipjiji o ja Mizhocjimi. Mi xipjiji ja rv manda nu c vi eme Mizhocjimi a jense. Mi joc texe co mi s o ngueme, e texe co mi s na . 36E Jess ma m o janda co nte, me go juentseji cua anguezeji, na ngueje mi chjntji nza cja ndnchjr c dya bb o mbr, ya me ni pizhiji, ya me xo ni ponch o mbji. 37E Jess o xipji cua co o discpulo va jytspiji ndx co ntee:Na puncj yo ndx yo ya

    jog, pero tstjo yo ndagrx. 38

    Mizhocjimi ngue o cjaja yo ndx. Nguecua r dytqueji angueze ra ndj co xe aja mbpji ra ji, ra e ppjiji cja ne dagrx.

    Jess escoge a los doce apstoles

    10 Nucua e Jess o mat co doce o discpulo ro chzhiji a jmi. Cjanu o unji poder ngue cua ro s ro pjongji o ndajma co dya jo, y ro jocji texe co ndtcijeme, e texe co mi s na .

    2Nujyo, ngue o tj co doce

    discpulo co o xipjiji cua apstole:

    SAN MATEO9 , 10

  • 21

    E Simn c xo mi xiji Pedro, eje e Andrs c nu cjuarma, e e Jacobo c nu ti e Zebedeo, e e Juan c nu cjuarma e Jacobo. 3Xo e e Felipe, e e Bartolom, e e Toms. Xo e e Mateo c mi cobra o contribucin, e e Jacobo c nu ti e Alfeo, e e Lebeo c xo mi xiji Tadeo. 4Xo e e Simn c mi revolucionario, e e Judas Iscariote c ro dydyi co nte ro ma zrji e Jess.

    Jess manda a los discpulos a predicar

    5E Jess ya mi ngue ro ndj co

    doce apstole, nguecua va xipjiji c ro tsjaji. O xipjiji a cjava:Dya r mji cja o iji yo dya

    menzum a Israel, dya xo r stji cja o jii yo menzum a Samaria. 6C r tsjagueji, r mji cja yo n menzumji a Israel, na ngue anguezeji chjnji nza cja ndnchjr co ya bzhi. 7Ma r mji, r zopjji co nte r xiji c ya ngue ra manda nu c o eme Mizhocjimi a jense. 8R jocji co ri sdy. Y r tsjapji ra tee co ya rgu nd. Y r dytji co ri s o lepra. Y r pjongji o ndajma co dya jo cja o mb yo nte. Ma r pjsceji a cjanu yo nte, dya r cobraji. Na ngueje o dyactjoji Mizhocjimi ne poder.

    9Y ma r mji, dya r jnnceji

    oro, ni plata, ni pje ma topj. 10

    Dya xo r tsanaji mape c pje rgui tsantaji o pje rgui juntji para cja iji. Dya xo r tsanaji o bitu, ni xo r tsidyiji mbcua c rgui ptji. Dya xo r jnji na chj rgui dnji. R xitscji a

    cjanu, na ngue na mbpji ni jyod ra chun c ra zii c, e c ra jyee.

    11Nu ma ja co r stceji, z pje

    nde ma jii o ndajii, r tsjaji tn nu, cj ngue c na jonte nu cja ce jii. Nguecua je r oxji cja o ngum c, hasta ma cja r e r pedyeji; dya r ptqueji ngum rgui oxqueji. 12Ma r tsjogji cja ce ngum, r matpji Cjimi co ri cr nu. 13Nu ma ra dytceji in jagueji co ri cr nu, ix na cjuana ra mbs Mizhocjimi anguezeji cua ja nzi vi zenguaji. Pero ma dya ra dytceji, iy ma. 14Ma dya ra sceji, ma dya ra dytcji co r xipjiji, r pedyeji ma cja ce ngum, e cja ce jii; r pjbiji o jm co ya rgu jys in mbcuaji, ngue cua ra un ngenda co menzum nu, que vi tsjaji co na so, dya sceji. 15Na cjuana r xitscji, nu pa c ra tjn ngenda, xenda ra sufre co ri cr ce jii, que na ngueje ra sufre co ma c a Sodoma, e a Gomorra co o chjot Mizhocjimi mi jingu na ngueje c me ma soji.

    Persecuciones16

    Dyrji c r xitscji. R tcji nza cja o ndnchjr a nde cja o mino. R pjngendaji na jo cja yo nte, pero dya cj pje r tsjapji. Rga cjatsceji o mbaro yo dya pje cja co na so. 17R pjtpji ngenda yo nte, na ngueje ra zintsiji nu ja ra jncji ngenda co pje pjzhi. Y ra ndaxcji cja co o nintsjimiji anguezeji. 18Ra zintsiji cja co gobernador e cja co rey, na ngueje i ejmezgji. Nguecua r

    SAN MATEO10

  • 22

    xiqueji anguezeji e co aja nte, ja ga cjazg. 19Ma ra zintsiji, dya r tsjijiji c ja rgui chjnrji, o c pje r manji. Na ngueje ce ndajme c, ra chacji co r mamaji. 20

    Na ngue c r agueji, dya ngue c r tsjijitsjji; ngue o Espritu Mizhocjimi c nin Tatagueji ra dyaceji ce jaa.

    21Cr co ra nzh nu cjuarma

    ra mbtji. Cr o tata co ra nzh nu ti. Cr ti co ra chtsjji nu tataji e o nanaji, y ra mbtji. 22

    Ra nucji na texe yo nte, na ngue c ni ejmezgji. Co ra sido ra ejmez, z ra mbtji, ra salva co. 23Ma ra ndcji cja na jii, r cueeji cua r mji c naja jii. Na cjuana r xitscji, dya be xi ri nzhonnceji texe cja yo jii a Israel ma r g na yeje cja Mizhocjimi.

    24Xe sido o a e Jess o xipji na

    ejemplo co o apstole, o mama:Xenda respetaoji na xpte que

    na ngue co o discpulo. Y xenda respetaoji naja lamu que na ngue co o mbpji. 25Nguecua ma ra sufre na xpte, xo ni jyod ra sufre co o discpulo. Y ma ra sufre na lamu, xo ni jyod ra sufre co o mbpji. Y ma ra mama yo nte ra xiji dya jo naja bzo, xenda ra xiji dya jo co ri cr o ngum.

    A quin se debe tener miedo26

    Nguecua, dya r sgueji c ra tsjaceji yo nte. Pero r tsjacjuanaji r zopjji, na ngueje ni jyod ra jandaji c dya be jandaji dya, y ni jyod ra mbrji c dya be prji dya. 27Na puncj co n jag, nguextjotsceji i dyrji ma mi

    crtsjgji. Nguecua ni jyod r xipjiji yo nin minteji texe cua ja r chjji. Co ja co r xitsctsjji, r xipjiji ngue cua ra dyrji texeji. 28

    Dya r sgueji co ra mbtcji in cuerpoji, pero in aljmaji, dya ra s ra mbtcji co. Nu c r sgueji ngue Mizhocjimi c s ra mbochcji a ma a linfiernu, nu ja me ra sufre in cuerpoji, xo e in aljmaji.

    29Mizhocjimi cn Tatagji pjr

    yo tsins. Nguecua ma dya ra ne angueze, dya ra s ra nd ne r na tsins; maco dya ni muvi yo, pji yeje por na cinco. 30Xo e in ixtegueji, z dya ni muvi yo, pero Mizhocjimi pr ja nzi s yo. 31

    Nutsceji xenda ni muvitsgueji que na ngueje na puncj o tsins. Nguecua dya r sgueji, xo ra mbceji Mizhocjimi.

    Los que reconocen a Jesucristo delante de la gente

    32Texe co ra xipji yo nte c

    pcji, xo r xipjig c mi Tatag c bb a jense c r prg co. 33

    Pero texe co ra xipji yo nte c dya pcji, xo r cnbgji a jmi c mi Tatag c bb a jense, r xipji c dya r prg co.

    Jess es causa de divisin34

    I pzhgueji rv cj cja ne xoijm ngue cua dya cja ra ch yo nte. Pero dya r tsjijiji a cjanu. Dya ngue c rv cj c. Na ngueje c rv cj, ra bb o ch cja yo nte. 35Na ngue c rv cj, cr bzo co ra jyonbji o ch, ra tsja co o tiji. Cr ndix co ra jyonbji o ch, ra tsja co o xuntiji.

    SAN MATEO10

  • 23

    Cr ndix co ra jyonbji o ch, ra tsja co o cjji. 36Co ra nuu na co ri ejmez, ngue co ri cr nu ngumtsjji.

    37Ma cj co ne ra ndenngueg,

    ni jyod xenda ra nezeg que na ngue c nu tata e nu nana. Y ni jyod xenda ra neze que na ngue c nu ti e nu xunti. Ma jiy, dya ra s r cjapc n nteg c. 38

    Ma cj co ne ra ndenngueg, ni jyod ra bb dispuesto ra sufreji o ra ndji. Ma jiy, dya ra s r cjapc n nteg co. 39Co dya bb dispuesto ra sufre na ngueje dya ne ra ndji, dya ra chtji c rgu bbji. Pero co bb dispuesto ra bt na ngueje c ni ejmezgji, ra chtji c rgu bnji.

    Premios40

    Co ra recibidotsji, chjntjui c ri nguetsc ra recibidozg co. Y co ra recibidozg, chjntjui c ri recibidoji c o ndcjg. 41Co ra sj naja profeta na ngue c ni a o ja Mizhocjimi, Mizhocjimi ra unji co na jo, cua ja nzi rg un co profeta. Co ra sj na nte c cja na jo na ngue c ni tsja na jo, xo ra unji co na jo cua ja nzi rg un co cja na jo. 42R xitscji, ma cj co ra untjo naja tsixalo jrteje naja yo n mbpji yo dya nda pjzhi, na ngue n discpulog, nuco, na cjuana ra un Mizhocjimi co na jo co , ee e Jess.

    Los enviados de Juan el Bautista

    11 Nucua ma o nguar e Jess o xipji co doce o discpulo c ro tsjaji, cjanu ndji o mji. Cjanu o mbedye cua e Jess,

    cjanu o ma cja co o jii anguezeji, ngue cua ro xp co nte y ro zopjji.

    2E Juan xe ma ootjo a pjr.

    Nucua ma o mbr angueze co mi cja e Jesucristo, o ndj cua yeje co o discpulo o sjui cja e Jess. 3

    O xipjivi: Cjo nguetsce Cristo c ro j, o xe r tebejme c xe naja?

    4Cjanu o ndnr cua e Jess o

    xipjivi:Mvi ma xipjivi e Juan yo i

    rvi, ejyo i jandavi. 5R ma xipjivi e Juan c ya janda yo mi ndzh; xipjivi c ya nzhod yo mi medye; xipjivi c ya jog yo mi s o lepra, e yo mi ngog, ya r yo. Xo r xipjivi c ya tetjo yo ya vi nd, e c r zopcj yo dya pje psi, r xipjiji nu o ja Mizhocjimi nu me na jo. 6Xo r xipjivi, ma cj co ra sido ra ejmez y dya ra yembee c rgu xg co nutsc, ngue nu rgu mj ma c, ee e Jess va xipji co o discpulo e Juan.

    7O ma cua co yeje o discpulo

    e Juan. Nucua e Jess o mbr o xipji co nte cua ja ma cja e Juan, o mama:Ma i ma uji e Juan cja ce

    majyad, pje mi cjijiji rvi ma chtji? Cjo mi cjijiji c rvi chtji naja bzo c ri ptp o ja, nza cja ga pt o lugar naja xitji ma juanta e ndajma? 8Pje mi cjinncjeji c rvi ma chtji? Cjo mi cjinncjeji c rvi chtji naja bzo c ri je bitu co me ni muvi? Tsjijiji. Co jee bitu co me ni muvi, ngue co rey e co cr cja o palacio. 9Nama, pje mi cjijiji c rvi ma chtji ma? Cjo mi cjijiji

    SAN MATEO10 , 11

  • 24

    c rvi chtji naja profeta? J, r mang ngue naja profeta. Pero xenda ni muvi o bpji angueze que na ngueje co aja profeta. 10Je topj o ja Mizhocjimi c mama ja ga cja e Juan:

    Dyr, r juajng na bzo ra zopj yo nte ra xipjiji n jag.

    Ra ot in xoigue, ngue cua ma r mague, ya rgu bb dispuesto yo nte ra dytcji, ee.

    11Na cjuana r xitscji, dya chun

    naja bpji yo nte c ni muvi nza cja c o un Mizhocjimi e Juan. Z me ma nojo ce bpji c mi psi e Juan, e me ma z, pero xenda na z ma cj co ra tsjap Mizhocjimi o nte, ee e Jess.

    12Xe sido o a e Jess o xipjiji:

    Bb co zopj yo nu minteji, xipjiji c ni jyod ra un o mbji Mizhocjimi ra tsjapji o Jmuji. Pero ndeze co pa ma o mbr e Juan Bautista o zopj yo nte, hasta yo pa dya, nu co ga cjanu ga zopj yo nu minteji, sufreji cja dy yo nte. Y co nte co jod Mizhocjimi co texe o mb, ngue co cjap Mizhocjimi o nte. 13Texe co o ja Mizhocjimi co o dyopj co profeta, e co xiji ley, mi mamaji c ro j ce pa ma ro manda Mizhocjimi. Pero ma o mbr e Juan o zopj yo nte, ya ma sd ce pa. 14Nu ma i ne r creoji c r xitscji, r xitscji e Juan o ptp e Elas c mi tebegueji ro j na yeje. 15Nutsceji bb in tsji, r dyrji na jo yo ja yo r xitscji.

    16-17R xitscji ja ga cja yo nte

    yo cj yo r crji dya. Anguezeji chjntjui nza cja yo tsiti yo junr cja chjm yo ee cjaji o mbaxua,

    matji o dyoji mamaji: R pjpcijme o flauta, pero nutsceji dya i nemeji, embeji yo nu dyoji. O ma jiy, eeji cjaji como que ya vi nd na nte, ee pa gji ce aima, xipjiji nu mitiji: Me r nzhumjme rv xrjme, pero nutsceji dya i hugueji, eeji. 18

    Je xo ga cjatjonu yo nte yo cr yo cj dya. Ma o mbr e Juan o ppji, o xg, dya cj go zivi o xdyi c rv mj. Nguecua yo nte mamaji: E Juan bb o m b c dya jo, eeji. 19Nucua nutsc rv cj cja Mizhocjimi, r mj rg sigji o xdyi. Nguecua ga mama yo nte: Chj, na bzo nu me n, y me si o vinu. Me xo joji yo cobra o contribucin, e yo aja yo xiji na so, eeji. Pero r xitscji, co t Mizhocjimi unji ngenda Mizhocjimi me pr na jo c cjaa; nguecua nde nano bpji va dyacbe e Juan.

    Los pueblos desobedientes20

    Nucua e Jess o mbr o hunchi co mi menzum cja ja nzi co ndajii. Na ngueje angueze vi joc na puncj co mi sdy, e vi tsjap o te ja nzi co ya vi nd, y na puncj co pje nde vi tsjaa. Pero dya go nzhog o mbji cja Mizhocjimi. O mama a cjava e Jess va hunchiji:

    21Nutsceji i menzumji a

    Corazn, etsceji i menzumji a Betsaida, juentsceji ra tsjac Mizhocjimi r sufreji. Na ngueje cja in jiiji r cjag na puncj co na nojo co nunca mi jandagueji, pero dya go nzhog in mbji cja Mizhocjimi. Nu ma je ri

    SAN MATEO11

  • 25

    ngueje a ma a Tiro eje a ma a Sidn c ro jizhi a cjanu, ya rv mezhe c ro nzhog o mbji cja Mizhocjimi co mi menzum nu, z ma soji. Ya rv jyeeji co na r, y ya rv minji cja bozivi c ro jizhiji c ya vi nzhog o mbji. 22

    Nguecua r xitscji ma ra tjn ngenda, xenda ra jus c rgui sufregueji que na ngue c ra sufre co mi menzum a Tiro, e co mi menzum a Sidn. 23Nutsceji i menzumji a Capernaum, i pzhgueji c me na jotsceji r stceji a jense; pero r xitscji ra tsjacji r ma sufregueji a linfiernu. Na ngueje cja in jiiji r cjag na puncj co me na nojo, pero dya nzhog in mbji cja Mizhocjimi. Nu ma je ri ngueje a ma a Sodoma c ro cjag a cjanu, xe ri bntjo dya ce jii. 24Nguecua r xitscji, nu pa c ra tjn ngenda, xenda ra jus c rgui sufregueji que na ngueje c ra sufre co mi menzum a Sodoma, embeji.

    Vengan a m y descansen25

    Ce ndajme, o dyt Mizhocjimi e Jess o mama:Mi Tatatsg, i mandague a

    jense e textjo cja ne xoijm. R dac na pj na ngueje yo ja yo, dya i ungue c rv mbr co cjap me pr. C i tsjague, i unngue c ro mbr co dya mi pr. 26J, mi Tatatsg; je ga cjanu vi egue.

    27Nucua e Jess o xipji co o

    discpulo:Texe o poder, ya nde dyac

    mi Tatag. Dya cj pc cua ja ga cjazg; nguextjo mi Tatag c

    pc. Dya cj xo pr mi Tatag; nguextjozg o Tizg r prg. Y nutsc r jchi co r ne r jchi cua ja ga cja c mi Tatag; ngue cua xo ra mbr co. 28Crtsceji i jonnceji r tsjaji co ne Mizhocjimi, pero ya tg in mnceji. Chjdji co nutsc, r dacji ra sya in mnceji, dya cja pje r mbeeji. 29

    O nzhn rji ma huchiji. Je xo rga cjatsceji nu, r dytcji n jag. Dya r hunchceji rga jtscji. Dya xo r cjaptsj na noz c rgui bzhgueji in tseji. Nguecua ra sya in mnceji, dya pje r mbeeji. 30Na ngueje n jag chjntjui nza cja na yugo c dya ga nu; dya xo r sgueji na jy yo r xitsiji r tsjagueji.

    Los discpulos recogen trigo en el da de descanso

    12 Na nu pa, o cjog e Jess cua ja mi cja o ndx; mi ngue ce pa ma mi sya co menzum a Israel. Mi santa co o discpulo e Jess, nguecua ma tcji o irx co mi tjtji; cja rr zaji. 2Nucua ma m o janda co fariseo co mi cja co discpulo, cjanu o xiji cua e Jess:Jantma yo i xpque, na cjaji

    co mama o ley Mizhocjimi c dya r cjaji yo pa yo r syaji.

    3O ndnr cua e Jess o xipjiji:

    Nutsceji ya i xrgueji nu c o tsja e David e co mi dyoji, ma ya mi santaji; maco dya i sobji anguezeji. 4O cjog e David cja o ngum Mizhocjimi nu ja ma sj. Cjanu o j cua co tjmchi co mi jspji Mizhocjimi nu. Nucua e David e co mi dyoji o ziji co

    SAN MATEO11 , 12

  • 26

    tjmchi. Maco mama co ley c dya mi s e David ro zi co, ni ri ngue co mi dyoji; mi nguextjo mbcjimi co mi s ro zi co. 5

    Nutsceji ya xo i xrgueji c mama ce ley ja ga tsja o mbcjimi. Mama ce ley c ppji yo mbcjimi a mbo cja ce templo yo pa yo r syaji, pero dya psiji nu socji; maco sjpa yo. 6R xitscji zocji dya nu naja nu xenda na sj que na ngueje ce templo. 7Ya topj a cjava: C ni ptcji o animale cja rr pscji co, na jo c. Pero c xenda r neg, ngue c r juentsqueji yo nin minteji, ee Mizhocjimi. Nutsceji i fariseoji , nu ma rvi unnceji ngenda c pje ne ra mama ne ja nu, dya rvi sobgueji ma nujyo n discpulog yo dya psi nu soc ga ndcji yo irx ra zaji ne sjpa. 8Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, nguextjozg s r mang ja rgui spji yo pa yo r syaji, embeji co fariseo.

    El hombre de la mano seca9

    Cjanu o mbedye cua e Jess nu, o ma cja c o nintsjimi anguezeji. 10

    Ma bb nu naja bzo c mi dyot naja o dy. Co fariseo co mi cr nu, mi jod ja rv ngtji e Jess cja co pje mi pjzhi; nguecua va dynji e Jess, o xiji:Cjo mama ne ley c s r tji

    yo sdy ne pa nu r syaji?, eeji.11

    O ndnr cua e Jess o xipjiji:Ma ri egueji naja ndnchjr,

    nu ma ra zoo cja na pozo c dya be cjuar, ra zoo nu pa c r syaji, cjo dya ri ma tsjnceji c? 12R xitscji c xenda ni muvi naja nte que na ngueje naja ndnchjr.

    Nguecua na jo r pjsji nu pa c r syaji co pje ni jyod yo nn minteji.

    13Nucua e Jess o zopj ce bzo

    c mi dyot a dy, o xipji: Cuana dya in dy.Cjanu o cuana cua o dy. Ixco

    jog cua, cua ja nzi ma cja c naja o dy. 14Cjanu o mbedye cua co fariseo. Mi ptma mamaji ja rv mbtji e Jess.

    Una profeca acerca de Jess15

    Ya xmi pr e Jess co mi ne ro tsja co fariseo ro mbtji angueze; nguecua va mbedye nu. Na puncj o nte co o mji angueze. Y angueze o joc cua texe co mi sdy. 16

    Pero o mama e Jess o xipji co nte c dya cj ro ma ngsji c pje mi pjzhi angueze. 17Nguecua ya ma sd o ja Mizhocjimi c vi mama ce profeta Isaas: 18 Bncua nn mbpcj nu r

    juajng, nu me r siya, nu me r mpg.

    Angueze r unng n Espritu, ngue cua ra xipji yo dya menzum a Israel ja rg jogji a jmi Mizhocjimi.

    19 Nujnu, dya cj ra zvi o ja nu. Dya xo ra a rr jense nu, ni xo ra a cja ndai c rgu dyr na puncj o nte.

    20 Cr nte co nza cja naja dyee c ya chot, na ngue dya ga zzhi ga ejmeji.

    Xo cr co nza cja naja sivi c me pjt, na ngue dya nda bb jya s o mbji.

    Pero nn mbpcj, dya ra chjot co; ra mbs co. Nguecua ra zd c ra tsjaji co na jo.

    SAN MATEO12

  • 27

    21 Yo dya menzum a Israel nguejyo ra enche o mbji rg ndebeji angueze, ee ce profeta va ptp Mizhocjimi.

    Nguecua ma o e Jess o e zopj co nte, ma sd c vi mama ce profeta.

    Acusan a Jess de tener el poder del demonio

    22C na nu pa, o co ma siji

    naja bzo c vi zr naja o ndajma c dya jo; o sinpiji a jmi e Jess . Nu ce bzo mi ndzh, y mi ngone. Nucua e Jess o joc cua ce bzo. Nucua ce bzo, cjanu o a cua y o janda cua. 23Nguecua me mi cjiji texe co nte mi mamaji:Pr, cjo ri ngue o mboxbche

    e David nu r tebeji ra manda?, mi eeji.

    24Nucua ma m o dyr co

    fariseo co mi mama co nte, cjanu o manji cua:Je ngue e Satans c dya jo c

    manda cja yo demonio c o un ne poder ne bzo nu; nguecua ga pjong yo demonio, eeji.

    25Ixmi pr e Jess co mi cjiji

    co fariseo, nguecua va xipjiji:Cja na ndajii c ra chtsjji,

    ra chjor ma co ri cr nu. Texe o ndajii eje texe o ngum, ma ra ptca chtsj co ri cr nu, ra chjorji ma . 26Xo etjo e Satans ma ro pjong co demonio co ngue o dyoji, ro chtsj ma co . Y ma rva cjanu, ja rv s xe ro manda ma c? 27Jenga i xitscji ngue e Satans c o dyac ne poder nu rg pjong yo demonio? Maco co in dyocjeji xo pjongji yo. Ixi etsetjo c na so gui tsjijiji.

    28R xitscji ngueje o Espritu

    Mizhocjimi c o dyac ne poder nu r pjong yo demonio. Nguecua r junt in mnceji c na cjuana ya sj a ndetsceji nu c o eme Mizhocjimi ra manda.

    29R nncji, ja rg s cj ra

    cjog cja nu ngum naja bzo c me na zzhi, cja rr jnb co ri psi, ma dya ot ra jytp a dy c na zzhi? Nucua ya ra s ra pnb ma texe co ri psi cja o ngum. Je xo ga cjazg nu, ya r tp c dya jo ngue cua szg r pjong dya yo demonio.

    30Co dya tenngue co nuzg,

    chjntjui c ri nug na co. Co dya ra xipji yo nte ra creozji, chjntjui c ri casji yo nte ngue cua dya xo ra creozji.

    31Nguecua r xitscji, texe co

    o nzhubji ra s ra perdonaoji yo nte. Xo e texe co so va ja co ra xiji Mizhocjimi. Pero co ra zad o Espritu Mizhocjimi ra mamaji o bpji o Espritu ngueje o bpji c dya jo, nuco, nunca ra perdonaoji co. 32Co pje nde ra xitscji nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ra s ra perdonaoji co. Pero co ra zad o Espritu Mizhocjimi, nunca ra perdonaoji co, ni ri ngue yo cj dya, ni xo ri ngueje co cj co va j ma ya rgu nguinsi ne xoijm.

    El rbol se conoce por su fruto33

    Na zaa c na joo, quisi co na jo. Na zaa c dya ga joo, quisi co dya ga jo. Je xo ga cjatjonu na nte. C ni tsja na nte, je ngue c ni mtptjo ce nte cjo na jo cjo jiy. Nguecua ma na jo c cjaa na nte, dya r mangueji c dya jo

    SAN MATEO12

  • 28

    ce nte. 34Tsjijiji o poz, na soji na ngueje poo o posua a ne. Je xo ga cjatsceji nu; na sotsceji, nguecua ga mbedye in teji co na so. Na ngue co r pscji cja n mbji, ngue co pedye cja n tegji. 35Co nte co cja na jo, mama c na jo co, na ngueje psiji na jo cja o mbji. Pero co nte co cja na so, mama co na so ja co, na ngueje psiji na so cja o mbji. 36Nutsc r xitscji, texe ja co ra mbedye o ne yo nte, z dya ra nguiji o iiji, ra jnpji ngenda co, nu pa c ra tjn ngenda. 37Co ja co na jo co i mangueji dya, ngue co rgui pedyeji na jo co. Pero co ja co na so co i mangueji dya, ngue co rgu tsjacji r sufregueji co, ee e Jess.

    La gente mala pide una seal milagrosa

    38Cjanu o mama cua ja nzi co

    xpte e co fariseo, o xiji e Jess:Xpte, r negjme c pje r

    tsjague c r jandgjme, ngue cua r pcjme pje pjtsce.

    39Cjanu o ndnr cua e Jess o

    xipjiji:Me na so yo nte yo cr yo cj

    dya, na ngueje ya jyziji Mizhocjimi cja rr ndeeji co dya cjuana. Nguecua ga dyrji c pje ra jandaji, ngue cua ra mbrji pje pjtsc. Pero dya ra chunji c ra jandaji; nguextjo cua ja va tsja e Jons c mi profeta. 40O mezhe jipa cja na jixm o dyoo e Jons a mbeme ce trajm. Je xo rga cjazg nu nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ra mezhe jipa cja na jixm r oo a jm . 41Ce pa

    ma ra tjn ngenda, ra bb nu co mi cr a Nnive, xo ejyo nte yo cr yo cj dya. E Jons o ma zopj co mi menzum a Nnive; nguecua va nzhog o mbji cja Mizhocjimi. Pero nutsceji i crji yo cj dya, dya nzhog in mbji, maco zoceji dya nu pjzhi xenda na nojo que na ngue e Jons. Nguecua ra jnceji ngenda r sufregueji. 42Ce pa ma ra tjn ngenda, ra bb nu ce ndix c mi manda a ma Sur, xo ejyo nte yo cr yo cj dya. Nu ce ndix o j ndeze nu ja tjor ne xoijm, o dyr co mi mama e Salomn c mi psi na puncj o pjee. Pero nutsceji i crji yo cj dya, dya i ne r dyrji; maco bncua dya nu naja nu xenda psi o pjee que na ngueje e Salomn. Nguecua ra jnceji ngenda r sufregueji.

    El espritu malo que regresa43

    Naja demonio c dya jo ma ra mbedye cja o mb naja nte, ra nzhod cua ja na dyod; jod cua ja ra sya, pero dya ra cht. 44

    Nguecua ra mama ce demonio c dya jo: R nzhog r mag nu ja mi bnc, nu ja r pedyeg, ra ee. Nucua ma ra zt nu, ra cht c ya rgu bax, y ya xo rgu jocji na jo, pero dya cj ri bb. 45Nucua ra ma cua ce demonio xe ra ma siji co xe siete co nu midemonioji co xenda na so que na ngueje angueze; ra cjogji cja o mb ce bzo, ra mimiji nu. Nucua xenda ra sufre ce nte c, que na ngueje ma ot. Na ngue xenda ra manda c dya jo. Je xo rga cjanu rg zd yo nte yo cr

    SAN MATEO12

  • 29

    yo cj dya yo me na so ga tsja, ee e Jess.

    La madre y los hermanos de Jess46

    Ma ndnt ma a e Jess ma zopj co nte, ya mi bb a tji c nu nana, e co nu cjuarma e Jess; na ngue mi ne ro aji. 47O mama cua naja co nte o xipji e Jess:Bb a tji c nin nana, e co

    nin cjuarma; ne r agueji co.48

    O ndnr cua e Jess o xipji ce nte:R xitscji cj r cjapc mi

    nanag e co mi cjuarmag, embe ce nte.

    49Nucua e Jess jo ni cuana cua

    a dy nu ja mi cr co o discpulo, cjanu o mama:Je bncua yo r cjapc

    mi nanag ejyo r cjapc mi cjuarmag. 50Na ngueje texe co ra tsja cua ja ga nee c mi Tatag c bb a jense, nuco, r cjapc mi cjuarmag co, e mi cjg co, e mi nanag co.

    El ejemplo del sembrador

    13 Ce pa c, o mbedye e Jess cja ce ngum nu ja mi ox, o ma mimi cua a n cja ce tazapj. 2Nucua cjanu o jmur na puncj o nte nu ja mi bb angueze. Nucua e Jess o dat cja naja b, cjanu o mimi. Texe co nte mi bbtjoji a n cja ce ndeje.

    3Nucua e Jess o xipji na puncj

    o ejemplo co nte, o mama:Dyrji c r xitscji. Na

    mbondx o mbedye, o ma mbod o ndx. 4Nucua ma ya ma pod, bb o tsindx co o zobtjo

    cja iji. Cjanu o cua o s, o e mbchiji co. 5Bb o tsindx co je zobtjo cja o mbondojo nu ja dya ma pizhi o jm. Dya mezhe o mbese, na ngueje dya ma pizhi o jm. 6Nucua ma o mbese e jyar, o zanta co ndx ixco dyotji, na ngueje dya ma pizhi e jm c rv tsizi o dy. 7Bb o tsindx co o zobtjo nu ja mi bod o nd o bidyi. Natjo cua va mbeseji. Tsi vi noc co bidyi, nguecua va mbttjo co tsindx. 8Bb o tsindx co je zob cua ja ma jo jm. Nuco, o jog na jo co. Bb co o un na ciento tsindx nzi na mata; aja co o un sesenta; aja co o un treinta. 9Nutsceji bb in tsgueji, r dyrji na jo yo ja yo r xitscji, ee e Jess va xipji ejemplo co nte.

    El propsito de los ejemplos10

    Nucua cjanu o chzhi co o discpulo a jmi, o xipjiji:Pje ni mangue yo ejemplo gui

    zopj yo nte?11

    O ndnr cua e Jess:Nutsceji ya chaceji r

    prgueji cua ja ga manda Mizhocjimi a jense, c dya mi mr ma ot. Pero yo aja nte, dya chun ra mbrji. 12Co pr ja ga manda Mizhocjimi, Mizhocjimi ra un c xenda ra mbr co. Pero co dya un ngenda, ra jnbji c tsiqu c prji. 13Yo nte, ya jandaji co na jo co r cjag pero dya mbrji. O dyrji co r xipjiji pero dya ngtcji i. Dya xo zoo o mbji co r xipjiji. Nguecua rg xicji o ejemplo rg zopjji dya, nguecua dya unji ngenda. 14Ya

    SAN MATEO12 , 13

  • 30

    va sd anguezeji c o mama e Isaas. O mama a cjava:

    R dyrji pero dya ra zo in mbji.

    R jandaji pero dya r prji. 15 Yo nte, ya tsot o mbji. Ma

    ro xog o mbji, xama ro zo n jag.

    Y ma cj co zopjji, dya cja cjapji ngenda. Ma ro tsjapji ngenda, xama ro dyrji, y ro mbrji pje ri pjzhi.

    Ya cuinchitjo a nzhji. Ma ro jandaji, xama ro mbrji, ro nzhog o mbji.

    Nucua ro salvag yo, ro jopcji o mbji co na so, ee ce profeta va ptp Mizhocjimi.

    16Xe sido o a e Jess o xipji co o

    discpulo:Nutsceji ma i jandaji yo

    r cjag, i prji. Y ma i rji yo r mang, i prji pje pjzhi. Nuc, ngue c rgui mcjeji c. 17

    Na cjuana r xitscji, na puncj profeta co mi cr mi jingu, e na puncj nte co mi cja na jo, co me mi ne ro janda yo i jandgueji, pero dya go jantji. Xo mi ne ro dyrji yo i rgueji, pero dya go dyrji.

    Jess explica el ejemplo del sembrador

    18Nutsceji r xitsiji pje ne ra

    mama ce mbondx c r xitsiji mi ndajme. 19Ma cj co ra dyr ja ga cja ga manda Mizhocjimi, nu ma dya ra zoo na jo o mb, ra cua c dya jo, ra e jnb co ja. Nuco, ngue co tsindx co o zontjo cja iji co. 20Nu co o

    zontjo cja mbondojo, ngueje co r o ja Mizhocjimi co. Nucua me mj ga ejme co. 21Pero dya xo soo na jo o mb co y dya sido ejmeji. Na ngue c ni ejmeji o ja Mizhocjimi, ra nuuji na , ra tsja yo nte. O ra chtji o ndum. Nguecua ra nguijiji: Pje ra dyeje c r sidog?, ra eeji. Ixta jyztjoji cua. 22Nu co tsindx co o zontjo cja bidyi, ngueje co r o ja Mizhocjimi. Nucua me cjijiji pje nde ra mbsiji cja ne xoijm; y nu co psiji ngue co ni dyonpji co. Nguecua ga jyombeeji co ja co vi dyrji, y dya cjaji cua ja va dyrji. 23Nu co tsindx co o zob cua ja ma jo jm, ngueje co soo na jo o mbji ma rji o ja Mizhocjimi. Nguecua ga tsjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. Nguecua chjntcjui co ndx co o un ciento nzi naja, o nza cja co o un sesenta, o nza cja co o un treinta.

    El ejemplo de la mala hierba entre el trigo

    24Nucua e Jess o mama c na

    ejemplo, o xipjiji:Mizhocjimi a jense o eme

    naja c ra manda. Nuc, chjntjui nza cja naja bzo c o juajn ndx co na jo, cjanu o mbod cja o juajma. 25Mi bb na bzo c mi nuu na c vi mbod o ndx. Nucua ma ya ma j co nte, cjanu o ma cua ce bzo c xm, o ma mbonb o ndmpjino nu ja ya vi mbodji co ndx, cjanu o mbedye cja ce juajma o ma cua. 26Nucua ma ya ma nguj co ndx, ya xo nde ma nzhjn cua co pjino. Nguecua va etse c dya nde mi

    SAN MATEO13

  • 31

    ndx co. 27Nucua co mbpji o o e xiji c nu lamu: Nutsce n lamutscjme, cjo dya i juajn o ndx co na jo, i pod cja in juancje? Maco nde cjaa o pjino. 28

    O ndnr cua angueze o xipjiji: Pe ngue naja c nug na c o ma mbod co, embeji co mbpji. O mama cua co mbpji: Cjo i negue r ma tatjme? 29O mama cua ce lamu: Iy. Na ngueje ma r chatji co, na r tsstjoji ma co ndx. 30Jyziji natjo cua ra nocji hasta ma ra zd dagrx. Nucua r zopj co ndagrx r xipjiji c ot ra ngmaji co pjino ra ndtji o manaxo, cja rr ndtji cja sivi. Nucua ra mbrji co ndx, cja rr ndeeji cua ra e dytcji cja n chujm, r embeji co ndagrx.

    El ejemplo de la semilla de mostaza31

    Xe go a e Jess, o xipji c na ejemplo co o discpulo, o mama:C ni manda Mizhocjimi

    chjntjui nza cja na ndmortasa c o j naja bzo, cjanu o ma ndujm cja o juajma. 32O ndmortasa xenda tsiqu cja yo a ndmpjino, pero ma go noc, xenda na nojo yo que na ngueje yo pje nde ma cajna, na nd yo. Nguecua va chzhi yo s va e jsji o toxji nu.

    El ejemplo de la levadura33

    O mama cua c na ejemplo, o xipjiji: C ni manda Mizhocjimi

    chjntjui nza cja ixcjjn c o j naja ndix o huanba ji vola o jocjjn, hasta ma o ixqui texe ce cjjn, embeji.

    El uso que Jess haca de los ejemplos

    34Texe co ja co o mama e Jess

    va xipji co nte, nde go mama o ejemplo. Dya zopjji ne r naja ja c dya ro mama o ejemplo. 35

    Nguecua ya ma sd o ja Mizhocjimi c vi mama ce profeta:

    Texe co r xipjiji, r mama o ejemplo.

    R mang co dya mr ndeze ma o dyt Mizhocjimi ne xoijm.

    Jess explica el ejemplo de la mala hierba entre el trigo

    36Nucua e Jess o ezhe co nte.

    Cjanu o cjog cua a mbo cja ce ngum nu ja mi ox. Xo s cua co o discpulo o e xipjiji:Xitscjme ja ga cja co

    ndmpjino co o ma mbodji cja juajma, c i xipji co nte.

    37O ndnr cua angueze:

    Nu c o mbod na jo ndx nguezg rv cj cja Mizhocjimi. 38

    Ce juajma, ngue ne xoijm c. Co na jo ndx, ngue co o ti Mizhocjimi c manda. Nu co pjino, ngue co nte co o ti c dya jo. 39Nu c mi vi ce lamu, ngue c dya jo c. Ce dagrx, ngue ma ra nguinsi nu xoijm. Nu co ndagrx, ngue co o anxe Mizhocjimi. 40Cua ja nzi va jmutji co pjino cjanu ndtji cja trasivi, je xo rga cjanu ma ra nguinsi nu xoijm. 41Co ra tsjapji a cjanu ra sufre, ngue co cja na so, e cjap nu minteji xo ga tsjaji co na so. Na ngueje nutsc rv cj cja Mizhocjimi, r tcj co n anxe ra

    SAN MATEO13

  • 32

    ra e jmutji anguezeji, cja rr pjongji nu ja ri mandag. 42Cja rr mbochji a ma a linfiernu nu ja me rva yor naja trasivi. Je ra huji nu, y me ra ngunxt o sibi rg sufreji na puncj. 43Nucua co vi tsja na jo ra bbji nu ja ra manda c nu Tataji c bb a jense, me ri jusi co nza cja e jyar. Nutsceji bb in tsji, r dyrji na jo yo ja yo r xitscji.

    El ejemplo del tesoro escondido44

    C ni manda Mizhocjimi, xo chjntjui nza cja naja caja c mi quiji na puncj co me ni muvi, c vi dygji cja naja juajma. O cht naja bzo, cjanu o dygtjo na yeje. Me go mj ce bzo na ngue vi cht ce caja, nguecua va ma mb texe co mi psi, cjanu o ma ndm ce juajma ngue cua ro tsjap o cjaja ce caja.

    El ejemplo de la perla de mucho valor

    45Ma cj co jod ja rg tsjap

    o ti Mizhocjimi c manda, nuc, chjntjui nza cja na comerciante c mi jod perla co me ni muvi. 46

    Nucua o mbr ce bzo ja mi psiji naja perla c me mi muvi na puncj. Nguecua va ma mb cua texe co mi psi, cjanu o ndm cua ce perla.

    El ejemplo de la red47

    C ni manda Mizhocjimi c bb a jense, chjntjui naja rre c ra mbtji cja tazapj, ra zoo texe co pje nde ma jm. 48Nucua ma ya ra nizhi ce rre, co mbjm ra pjonsji a ma a n. Cja rr

    mimiji cua, ra juajnji co na jo jm, ra dytji cja co o bosiji co. Pero co jm co dya saa, ra mboztjoji nu co. 49Je xo rga cjatjonu, ma ra nguinsi nu xoijm. Ra co o anxe Mizhocjimi ra e pjongji co nte co na so a nde cja co na jo. 50

    Nucua ra mbochji cua ja rva yor naja trasivi nu ja ra huji, y me ra ngunxt o sibi rg sufreji na puncj.

    Tesoros nuevos y viejos51

    Xe go xipjiji cua:Cjo i prgueji dya texe yo ya

    r xitscji?O ndnr cua anguezeji:J, n Jmutsgjme, ya r

    prjme.52

    Nucua angueze o xipjiji cua:I prji co ejemplo co r

    xitscji. Nguecua r xitscji, texe co ya mbr na jo ja ga manda Mizhocjimi a jense, chjntjui naja bzo c ri psi naja caja c ri quiji co cja nuevo, e co ya mezhe. Ma pje co rgu jyod co ri cr o ngum ce bzo, ra ma ce bzo ra ma ngama, o ra ma jm nu ja ri psi co.

    Jess en Nazaret53

    Nucua ma m o nguar e Jess o mama co ejemplo, cjanu o mbedye cua nu. 54Cjanu o ma nu ja mi menzum. Cjanu o cjog a mbo cja nintsjimi o xp