HAURTZAROAHAURTZAROA Haurtzaroa jaioten garanetik 12

urterakoa da.

Haurtzaroan asko hazten gara eta gauza asko ikasten doguz: jaten, idazten, berba egiten, oinez egiten...

NERABEZAROANERABEZAROA Helduaroa 12 urtetik 19 urterakoa

da.

Aldaketa psikikologiko eta fisiko asko egoten dira eta gehienetan gatxa izaten da onartzea.

GAZTAROAGAZTAROA Gaztaroa nerabezaro amaieratik 25

urterakoa da. Nerabezaroko aldaketak onartzen

dira. Beharrean hasteko prest egoten zara.

HELDUAROAHELDUAROA Etaparik luzeena da 25 urtetik 60

urte ingurukoa da. Etapa horretan zure familia sortzen

dozu eta beharrean hasten zara.

ZAHARTZAROA Zahartzaroa azken etapa da. Zahartzearen lehenengo sintomak

agertzen dira. Behar egiteri izten da bizitzaz

gozatzeko.

KARAKTERE KARAKTERE SEXUAL SEXUAL

PRIMARIOAKPRIMARIOAK Karaktere sexual primarioek emakumeak eta gizonak desberdintzen dabez jaioten garanetik.

Mutiletan: barrabilak eta zakila. Nesketan: alua.

KARAKTERE KARAKTERE SEXUAL SEXUAL

SEKUNDARIOAKSEKUNDARIOAK Nerabezaroko pubertaro etapan

gertatzen dira eta emakumeak eta gizonak kanpotik desberdintzen dabez.

EMAKUMEEN EMAKUMEEN KARAKTERE SEXUAL KARAKTERE SEXUAL

SEKUNDARIOAKSEKUNDARIOAK Bularrak hazten dira. Aldakak zabaltzen dira. Bespetan eta pubisean ulea hazten

da.

GIZONEN KARAKTERE GIZONEN KARAKTERE SEXUAL SEXUAL

SEKUNDARIOAKSEKUNDARIOAK Ahotsa sendotu egiten da. Sorbaldak zabaltzen dira. Muskuleaturea sendotu egiten

da. Aurpegian, besapean, toraxan,

pubisan eta gorputz adarretan ulea hazten da.

EMAKUMEEN EMAKUMEEN UGALKETA UGALKETA APARATUAAPARATUA

Obulutegiak organo txiki bi dira eta

obuluak sortzen dabez pubertarotik

aurrera. Falopioaren tronpak obulutegiak eta

umetokia lotzen dabez. Umetokia buruz berako madaria da eta

bertan garatzen da izaki barria. Bagineak umetokia kanpoaldeagaz lotzen

dau. Bulbea kanpoaldea da eta baginea

babesten dau bere ezpainekin.

GIZONEN UGALKETA GIZONEN UGALKETA APARATUAAPARATUA

Testikulu organoek pubertaroan espermatozoideak sortzen dabez

eta eskrotoz babestuta dagoz. Hodi deferenteek uretrea eta testikuluak

lotzen dabez. Semen besikuluek eta prostateak semen

jariakina egiten dabe. Zakila kanpoaldeko organoaren punta

glandea da eta prepuzioak babesten dau. Uretreak semena eta gernua kanporatzen

dauz.

SEXU ZELULAKSEXU ZELULAK Obulua sexu

zelula femeninoa da.

Nukleoa, zitoplasmea eta mintza dauka eta biribila da.

Ezin dau berak bakarrik lekuz aldatu.

Espermatozoidea sexu zelula maskulinoa da.

Burua, samea eta flageloa dauka.

Nukleoak buru guztia hartzen dau, sameak burua eta flageloa lotzen dauz eta flageloa mogitzeko da.

GIZA UGALKETAGIZA UGALKETA Sexuala da. Gu bibiparoak gara haurdunaldia

eta gero amaren sabeletik

jaioten garalako. Ugaztunak ere bagara

haurdunaldian amaren gorputzak

sortu dauan esnea edaten dogulako bere bularretatik.

ERNALTZEAERNALTZEA• Emakueen gorputzan gertatzen dan

espermatozoide bat eta obulu bat alkartzea da.

• Falopioren tronpetan gertatzen da eta hainbat espermatozoide obuluaren bila doaz baina espermatozoide bat obuluan sartzen bada obuluak likido berezi bat botaten dau.

• Obulu ernaldua zigotoa da eta Falopioren tronpetatik umetokira doa bertan izaki barria garatzen hasteko.

HAURDUNALDIAHAURDUNALDIA• Haurdunaldiak bederatzi hilabete

irauten dauz.

• Lehenengo hilabetetan izakia enbrioia deitzen da eta ez dauka ezeren itxurarik.

• Eta hiru hilabeteetatik aurrera umekia da eta organoak guztiz osotuta daukaz birikiak izan ezik eta aste

bakoitzean ume itxura

gehiago hartzen doa.

HAURDUNALDIAN HAURDUNALDIAN EMAKUMEEN GORPUTZETAN EMAKUMEEN GORPUTZETAN

ALDAKETAKALDAKETAK Karena, boltsa amniotikoa, izaki

barria eta zil hestea sortzen dira.

Karena eta izaki barria zil hestez lotuta dagoz, zil hesteak oxigenoa eta substantziak emoten deutsoz izakiari. Izakia boltsa amniotikoaren barruan dago babestota, likidoen artean.

Sabelaldea handitu egiten da karena, boltsa amniotikoa eta izakia handitzen doazen bitartean.

Bularrek esnea sortzen dabez.

ERDITZEAERDITZEA• Erditzea umekia eta karena

• baginatik ataratea da.

• Umekia irteteko prest dagoanean, boltsa amniotikoko likidoa kanporatzen da eta baginea umekia atarateko dilatatzen hasten da.

• Umekia irtetean zil hestea ebagi eta korapilo bat ematen da.

• Azkenean zil hestea, boltsa amniotikoa eta karena ateratzen dira.