Nauka 2012-5 - Body za PDF · 2018. 6. 24. · ÍÀÓÊÀ – êí. 5/2012, òîì XXII 2...

Íàóêà

5/2012Ãîäèíà XXII

Ñúþç íà ó÷åíèòå â Áúëãàðèÿáóë. “Ìàäðèä” ¹ 39

1505 Ñîôèÿ

òåë.: 943-30-22; 944-11-57; ôàêñ: 944-15-90; e-mail: [email protected]

Èçäàíèå íà

Èçäàâàíåòî íà íàñòîÿùèÿ áðîé îò ñïèñàíèåòî ïðåç 2012 ã.å ñ ôèíàíñîâàòà ïîäêðåïà íà Ôîíä "Íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ"

ïðè Ìèíèñòåðñòâîòî íà îáðàçîâàíèåòî, ìëàäåæòà è íàóêàòà.

„ÍÀÓÊÀ” å èçäàíèå íà ÑÚÞÇÀ ÍÀ Ó×ÅÍÈÒÅ Â ÁÚËÃÀÐÈß (ÑÓÁ), íåçàâèñèìà,äåìîêðàòè÷íà, îñíîâàíà íà ôåäåðàòèâåí ïðèíöèï îáùåñòâåíà òâîð÷åñêî-

ïðîôåñèîíàëíà îðãàíèçàöèÿ, ïðèåìíèê íà Ñúþçà íà íàó÷íèòå ðàáîòíèöè â Áúëãàðèÿ.ÑÓÁ å þðèäè÷åñêî ëèöå ñúñ ñåäàëèùå â Ñîôèÿ è êëîíîâå â ïî-ãîëåìèòå ãðàäîâå íà

ñòðàíàòà. Íà Îáùîòî ñúáðàíèå íà ïúëíîìîùíèöèòå íà ÑÓÁ (13 íîåìâðè 2009 ã.) çàïðåäñåäàòåë íà Ñúþçà áåøå ïðåèçáðàí àêàä. Äàìÿí Äàìÿíîâ.

Çà ñïèñàíèå “ÍÀÓÊÀ” ìîæåòå äà ñå àáîíèðàòå: Ëè÷íî â êàñàòà íà Ñúþçà íà ó÷åíèòå â Áúëãàðèÿ,

1505 Ñîôèÿ, áóë. “Ìàäðèä” 39, òåë. (02) 943 19 86; (02) 944 11 57. Â êëîíîâåòå íà ÑÓÁ â ñòðàíàòà.

×ðåç ïîùåíñêè çàïèñ íà àäðåñ: 1505 Ñîôèÿ, áóë. “Ìàäðèä” 39 – ñï. “Íàóêà”,êàòî ïîñî÷èòå òî÷íèÿ ñè àäðåñ ñ ïîùåíñêè êîä. ×ðåç êàòàëîãà íà “ÁÚËÃÀÐÑÊÈ ÏÎÙÈ” ÅÀÄ

âúâ âñè÷êè ïîùåíñêè ñòàíöèè â Ñîôèÿ è ñòðàíàòà; êàò. ¹ 1513. ×ðåç ÄÎÁÈ ÏÐÅÑ ÅÎÎÄ íà òåë.(02) 963 30 81; (02) 963 30 82; http://www.dobipress.bg,

êàòàëîæåí ¹ 2012.Ãîäèøåí àáîíàìåíò:

20 ëâ. – ðåäîâåí; 10 ëâ. – çà ÷ëåíîâå íà ÑÓÁ; 5 ëâ. – çà ïåíñèîíåðè, äîêòîðàíòè è ñòóäåíòè; 40 åâðî/ù.ä. – çà ÷óæáèíà.

Àâòîðèòå íîñÿò îòãîâîðíîñò çà ñâîèòå ìàòåðèàëè. Èçðàçåíèòå îò òÿõ ìíåíèÿ ìîæå äà íå ñúâïàäàò ñ ìíåíèÿòà íàÑÓÁ è ðåäàêöèîííàòà êîëåãèÿ.

Òåêñòîâåòå, äîáðå ñòðóêòóðèðàíè, ñ ïîäçàãëàâèÿ è àêöåíòè, òðÿáâà äà ñà äî 12 ñòàíäàðòíè ñòðàíèöè, íàïèñàíè íàêîìïþòúð âúâ ôîðìàò “Word for Windows” èëè “Rich Text Format”, øðèôò Times New Roman, 12 ðt, 1 line spàcing.

Òàáëèöèòå è ôèãóðèòå òðÿáâà äà èìàò ïîðåäíà íîìåðàöèÿ. Äà ñå èçáÿãâà ïîâòàðÿíå íà äàííèòå îò òÿõ â òåêñòà íàñòàòèÿòà.

Ëèòåðàòóðàòà äà ñå ïîñî÷âà â êðàÿ íà ñòàòèÿòà, à â òåêñòà äà ñå äàäå â êâàäðàòíè ñêîáêè êàòî íîìåð îò ñïèñúêà,íàïðèìåð [1]. Ñïèñúêúò äà å îôîðìåí â ñúîòâåòñòâèå ñ ÁÄÑ.

Ïðèìåðè çà öèòèðàíå íà ðàçëè÷íè äîêóìåíòè Êíèãè: Ôàìèëèÿ íà àâòîðà, èíèöèàëè. Íàèìåíîâàíèå íà êíèãàòà. Ìÿñòî íà èçäàâàíå, èçäà-

òåëñòâî, ãîäèíà, ñòðàíèöè.Ìîí÷åâ, Í. Ì. Êîìóíèêàöèè è èíîâàöèîííè ïðîöåñè. Ñ., èçä. Òåõíèêà, 1992, 202 ñ.

Ñòàòèè îò Ôàìèëèÿ íà àâòîðà, èíèöèàëè. Íàèìåíîâàíèå íà ñòàòèÿòà. //Íàèìåíîâàíèå íà ñïèñà-ñïèñàíèÿ: íèåòî. Ãîäèíà, òîì, íîìåð, ñòðàíèöè.

Ìîí÷åâ, Í. Ì. Êà÷åñòâà íà èíôîðìàöèîííèòå ðåñóðñè – íàóêîìåòðè÷åí ïîäõîä çàîöåíêà. //Íàóêà, 2000, ¹2, ñ. 9-14.

Ñòàòèè â Ôàìèëèÿ íà àâòîðà, èíèöèàëè. Íàèìåíîâàíèå íà ñòàòèÿòà. Â: Íàèìåíîâàíèå íàñáîðíèê: ñáîðíèêà. Ìÿñòî íà èçäàâàíå, èçäàòåëñòâî, ãîäèíà, ñòðàíèöè.

Ãðèãîðîâà, Ì. “Öâåòíè” ñòèëèñòè÷íè òðîïè â åçèêà íà ïåðèîäè÷íèÿ ïå÷àò.- Â: Ñîöèîëèíãâèñòèêà è êîìóíèêàöèÿ. Ñ., Óíèâåðñèòåòñêî èçä., 1995, ñ. 122-128

Ðå÷íèê: Íàèìåíîâàíèå íà ðå÷íèêà. Ìÿñòî íà èçäàâàíå, èçäàòåëñòâî, ãîäèíà, òîì.Ðå÷íèê íà áúëãàðñêèÿ åçèê, Ñ., èçä. íà ÁÀÍ, 1975, ò. 1.

Òåêñòîâåòå ñå ïðåäñòàâÿò â ðåäàêöèÿòà íà åëåêòðîíåí íîñèòåë, ïðèäðóæåí ñ åäèí îòïå÷àòúê. Ìàòåðèàëè ñå ïðèåìàòè ïî e-mail íà àäðåñ [email protected] ïðè ïîëîæåíèå, ÷å ñà ïðèëîæåíè êàòî “attachment” â ãîðíèÿ ôîðìàò.

Êúì íàó÷íèòå ñòàòèè ñå ïðèëàãà ðåçþìå íà àíãëèéñêè åçèê äî 10 ðåäà, â êîåòî òî÷íî ñå èçëàãà öåëòà íà ñòàòèÿòàè îñíîâíèòå èçâîäè .

Ñòàòèè, îôîðìåíè íå ïî ïðàâèëàòà íà ñïèñàíèåòî, íÿìà äà áúäàò ðàçãëåæäàíè. Ðúêîïèñè íå ñå âðúùàò.Õîíîðàðè íà àâòîðèòå íå ñå èçïëàùàò.Ïðè ïðåïå÷àòâàíå íà ìàòåðèàëè îò „Íàóêà” å çàäúëæèòåëíî äà ñå öèòèðàò ñïèñàíèåòî è ñúîòâåòíèÿ àâòîð.

ÍÀÓÊÀ – êí. 5/2012, òîì XXIIÈçäàíèå íà Ñúþçà íà ó÷åíèòå â Áúëãàðèÿ 1

Áðîÿò èçëåçå îò ïå÷àò íà 26.10.2012

Àäðåñ íà ðåäàêöèÿòà:1505 Ñîôèÿ, áóë. “Ìàäðèä” ¹39,

òåë. (02) 943 30 22; êàñà: (02) 943 19 86; ôàêñ: 944 15 90;e-mail: [email protected]; http://www.usb-bg.org;

ãëàñîâà ïîùà: 984040/4738ISSN 0861 3362

Ñúäúðæàíèå

ÍÀÓÊÀ5 / 2012

ÐÅÄÀÊÖÈÎÍÍÀ ÊÎËÅÃÈß: Àêàä. Ñòåôàí Âîäåíè÷àðîâ (ãë. ðåäàêòîð); àêàä. Àëåêñàíäúð Àëåêñàíäðîâ; ïðîô. äôí Èñêðà Àðñåíîâà (îòã.ðåäàêòîð íà áðîÿ); àêàä. Ìèõàèë Âèäåíîâ; äîö. ä-ð Áîÿí Äèìèòðîâ; ïðîô. äõí Âåíåëèí Åí÷åâ; ïðîô. äòí Áîðèñ Éîâ÷åâ; äîö.ä-ð Âèîëåòà Ìèð÷åâà; ÷ë.-êîð. Åìèëèÿ Ïåðíèøêà; ïðîô. äôìí Äèìèòúð Ïóøêàðîâ; Ïåíêà Ëàçàðîâà (îòã. ñåêðåòàð).ÐÅÄÀÊÖÈÎÍÅÍ ÑÚÂÅÒ: àêàä. Àëåêñàíäúð Àëåêñàíäðîâ; äîö. ä-ð Àòàíàñ Àðíàóäîâ; ïðîô. äôí Èñêðà Àðñåíîâà; ïðîô. äáí Íèíà Áàêúðäæèåâà;äîö. ä-ð Áàíêî Áàíåâ; ïðîô. ä-ð Õèëìàð Âàëòåð (Ãåðìàíèÿ); ïðîô. äãí Ïåòúð Âàñèëåâ; äîö. ä-ð Èðåíà Âåë÷åâà; ïðîô. ä-ð Ãðèãîðèé Âåíåäèêòîâ(Ðóñèÿ); àêàä. Ìèõàèë Âèäåíîâ; àêàä. Ñòåôàí Âîäåíè÷àðîâ; ïðîô. äïí Ñàâà Äæîíåâ; äîö. ä-ð Áîÿí Äèìèòðîâ; ïðîô. äõí Âåíåëèí Åí÷åâ; ïðîô.ä-p Ðîáåðò Åñòèâàë (Ôðàíöèÿ); äîö. ä-ð Çëàòîæèâêà Çäðàâêîâà; äîö. ä-ð Áëàãîâåñòà Èâàíîâà; ïðîô. äòí Áîðèñ Éîâ÷åâ; äîö. ä-ð ÂèîëåòàÌèð÷åâà; ïðîô. ä-ð Áîÿí Ìóòàô÷èåâ (Ôðàíöèÿ); ïðîô. ä-ð Æèâêà Îâ÷àðîâà (Ãåðìàíèÿ); àêàä. Èëèÿ Ïàøåâ; ÷ë.-êîð.Åìèëèÿ Ïåðíèøêà; àêàä.Ïåòúð Ïîïèâàíîâ; ïðîô. äôìí Äèìèòúð Ïóøêàðîâ; ïðîô. ä-ð Èâàí Ñåêóëîâ (Ãåðìàíèÿ); ïðîô. äèí Ïëàìåí Öâåòêîâ; äîö. ä-ð Ëèëÿíà Öîíåâà;ïðîô. äèí Ðîñèöà ×îáàíîâà.ÊÎÐÅÊÒÎÐ: Ìàðãàðèòà Äîí÷åâà ÊÎÌÏÞÒÚÐÍÎ ÎÔÎÐÌËÅÍÈÅ: Ñâåòîñëàâ Äèìîâ ÏÅ×ÀÒÍÈÖÀ ÍÀ ÑÓÁ

ÏÎÇÈÖÈß ÍÀ Ó×ÅÍÈß Èâàí Èë÷åâ: Ñîôèéñêèÿò óíèâåðñèòåò – ïúò êúì îáùåñòâî íà äóõà ................................................3

ÑÂÅÒÎÂÍÀ ÍÀÓÊÀ Âåíåëèí Åí÷åâ: Îòêðèâàòåëÿò íà êâàçèêðèñòàëèòå ñ Íîáåëîâà íàãðàäà çà õèìèÿ çà 2011 ã. ........ 5

ÅÂÐÎÏÅÉÑÊÀ ÍÎÙ ÍÀ Ó×ÅÍÈÒÅ Ïåíêà Ëàçàðîâà, Êàðèíà Àíãåëèåâà: „Êàêâî å íàóêà? Êàêâî å èçêóñòâî?”: âúëíóâàùè ñðåùè â

Ñîôèÿ íà îáùåñòâåíîñòòà ñ áúëãàðñêèòå ó÷åíè è áúäåùèòå òàëàíòè íà Áúëãàðèÿ ........................7 Ëèäèÿ Íåäåêîâà: Íîù íà ó÷åíèòå â Òåõíè÷åñêèÿ óíèâåðñèòåò – Ñîôèÿ ........................................ 12 Ìèëåíà Èëèåâà, Ïåòÿ Áúðêàëîâà, Âåñåëà Êàçàøêà: Åâðîïåéñêà íîù íà ó÷åíèòå â Ïëîâäèâ:

Ôèçè÷åñêî è ïñèõè÷íî çäðàâå, àêòèâíî äúëãîëåòèå, òîëåðàíòíîñò ìåæäó ïîêîëåíèÿòà ............... 14 Ãàëÿ Êîæóõàðîâà, Ìàðãàðèòà Ñëàâîâà: Íîù íà ó÷åíèòå 2012 â Òðàêèéñêèÿ óíèâåðñèòåò –

Ñòàðà Çàãîðà, Õàñêîâî: Ìîñò ìåæäó ïîêîëåíèÿòà .............................................................................. 16 Ðàéíà Ãèíäåâà, Ïëàìåíà Ìàðêîâà, Äàíèåëà Ëåâè: Ïåòúê âå÷åð ïî åâðîïåéñêè â Ïëåâåí,

Âàðíà è Áóðãàñ ......................................................................................................................................... 18 ÍÀÓ×ÍÈ ÈÇÑËÅÄÂÀÍÈß Âàñèë Ãþçåëåâ: Âèçàíòèéñêàòà è ñòàðîáúëãàðñêàòà åïèãðàôèêà ................................................... 21 Ñâåòëàíà Ñúéêîâà: Cîöèîëîãè÷åñêèÿò ïîäõîä ïðè ïðîâåæäàíå îáó÷åíèåòî íà çàåòèòå â

ðàçëè÷íè ñîöèàëíè äåéíîñòè ................................................................................................................. 26 ÏÐÎÁËÅÌÈ ÍÀ ÎÁÐÀÇÎÂÀÍÈÅÒÎ Èâàí Ëàëîâ: Ñúâðåìåííè öåëè ïðåä îáðàçîâàíèåòî ïî ôèçèêà â ñðåäíèòå ó÷èëèùà è

óíèâåðñèòåòèòå ......................................................................................................................................... 30 ÊÎÍÔÅÐÅÍÖÈß „ÑÚÂÐÅÌÅÍÍÈ ÏÐÅÄÈÇÂÈÊÀÒÅËÑÒÂÀ ÏÐÅÄ ÍÀÓÊÀÒÀ“ Êàòÿ Èññà: Çà íÿêîè ñúâðåìåííè ïðîáëåìè ïðåä íàóêàòà ................................................................ 34 Áëàãîâåñòà Èâàíîâà, Ãåîðãè Ìèõàéëîâ: Áúëãàðñêèÿò âúçðîæäåíñêè ïåðèîäè÷åí ïå÷àò (1849–

1878) çà ñúçäàâàíåòî íà öúðêâàòà „Ñâ. Ñòåôàí“ â Öàðèãðàä ............................................................ 36 ÒÐÈÁÓÍÀ ÍÀ ÌËÀÄÈÒÅ Äàðèíà Ìèíåâà: Âëèÿíèåòî íà ìîòèâàöèÿòà âúðõó òðóäà íà áúëãàðñêèòå ëåêàðè ........................ 40 Âåíåòà Êðúñòåâà: Îáðàçîâàòåëíè ïîëèòèêè, îñíîâàíè íà íåïðàâèëíî èäåíòèôèöèðàíè

ïðîáëåìè ................................................................................................................................................... 44 ÈÑÒÎÐÈß ÍÀ ÍÀÓÊÀÒÀ Óèëÿì Ëîðúíñ Áðåã: Ëè÷íè ñïîìåíè ................................................................................................... 51 Èâåëèí Êóëåâ: Çà àðîìàòèòå – â ìèíàëîòî è äíåñ ............................................................................ 55

ÏÎÃËÅÄ ÊÚÌ ÌÈÍÀËÎÒÎ Ìèðîñëàâ Ìàðêîâ: Íîâà àðõåîëîãè÷åñêà íàõîäêà îò ñåëî Áåëè Ìåë ............................................ 59

ËÈ×ÍÎÑÒÈ Íèíà Áàêúðäæèåâà: Ëóäâèã ôîí Áåðòàëàíôè – èçòúêíàò ïðåäñòàâèòåë íà òåîðåòè÷íàòà è

åâîëþöèîííàòà áèîëîãèÿ ........................................................................................................................ 64 ÐÀÇÌÈÑËÈ ÍÀ Ó×ÅÍÈß Ëþáåí Äåñåâ: Ïñèõè÷åñêè ñúñòîÿíèÿ íà òâîðåöà .............................................................................. 67

ÑÒÀÍÎÂÈÙÅ Áîðèñ Éîâ÷åâ: Åäíà ãîäèíà ñëåä ïðèåìàíåòî íà Çàêîíà çà ðàçâèòèå íà àêàäåìè÷íèÿ ñúñòàâ .... 71

ÃÎÄÈØÍÈÍÈ Åëåíà Íåéêîâà, Àíêà Ðóñèíîâà: 120 ãîäèíè ñúõðàíåíèå íà ãåîëîæêîòî ïîçíàíèå ..................... 72 Ïðîô. äôìí Äèìèòúð Ïóøêàðîâ íà 70 ãîäèíè .................................................................................... 76

IN MEMORIAM ×ë.-êîð. Áîÿí Íèêîëîâ Ðîñíåâ (15.08.1939 – 10.10.2012) .................................................................. 78

ÍÀÓ×ÍÈ ÈÇßÂÈ Â ÑÓÁ ................................................................................................................................ 79 ÊÍÈÃÎÏÈÑ ..................................................................................................................................................... 80

ÍÀÓÊÀ – êí. 5/2012, òîì XXIIÈçäàíèå íà Ñúþçà íà ó÷åíèòå â Áúëãàðèÿ2

NAUKA (SCIENCE)Bi-monthly publication of the Union of Scientists in Bulgaria – a voluntary non-governmental organization unifying scientists from different domains; withheadguarters in Sofia and branches in Bulgaria´s bigger towns.Contents

Printed on 26.10.2012

Address of Editoral Office:Blvd. Madrid 39, 1505 Sofia, BulgariaTel. (+3592) 943 30 22; Fax: (+3592) 944 15 90Voice mail: 984040/4738; email: [email protected]

Subscription fee for abroad is 40 Euro. Subscription can be made at the address ofthe Editoral Board of SCIENCE, or by a bank transfer to Bulbank, Sofia, Bulgaria, account ¹1100 415 511 code: 621 962 14, Union of Scientists in Bulgaria, SCIENCE bimonthly. Adver-tisement fares are up to 3 Euro/Dollars per square cm.

EDITORIAL BOARD: Acad. Stefan Vodenicharov (editor-in-chief); Acad. Alexander Alexandrov; Prof. Iskra Arsenova, D.Sc. (editor of the issue);Acad. Michail Videnov; Assoc. Prof. Boyan Dimitrov, Ph.D.; Prof. Venelin Enchev, D.Sc.; Prof. Boris Yovchev, D.Sc.; Assoc. Prof. Violeta Mircheva, Ph.D.;Cor. Mem. Emilia Pernishka; Prof. Dimitar Pushkarov, D.Sc.; Penka Lazarova (Executive Secretary).EDITORIAL COUNCIL: Acad. Alexander Alexandrov; Assoc. Prof. Atanas Arnaudov, Ph.D; Prof. Iskra Arsenova, D.Sc.; Prof. Nina Bakardjieva, D.Sc.;Assoc. Prof. Banko Banev, Ph.D.; Prof. Hilmar Walter, DSc (Germany); Prof. Peter Vassilev, D.Sc.; Assoc. Prof. Irena Velcheva, Ph.D.; Prof. GrigoriiVenediktov, DSc (Russia); Acad. Michail Videnov, D.Sc.; Acad. Stefan Vodenicharov; Prof. Sava Djonev, D.Sc.; Assoc. Prof. Boyan Dimitrov, Ph.D.;Prof. Venelin Enchev, D.Sc.; Prof. DSc Robert Estivals (France); Assoc. Prof. Zlatojivka Zdravkova, Ph.D.; Assoc. Prof. Blagovesta Ivanova, Ph.D.;Prof. Boris Yovchev, D.Sc.; Assoc. Prof. Violeta Mircheva, Ph.D.; Prof. Boyan Mutaftschiev, DSc (France); Prof. Jivka Ovtcharova, D.Sc. (Germany);Acad. Ilia Pashev; Cor. Mem. Emilia Pernishka; Acad. Petar Popivanov; Prof. Dimitar Pushkarov, D.Sc.; Prof. Ivan Sekoulov, D.Sc. (Germany);Prof. Plamen Tzvetkov, D.Sc.; Assoc. Prof. Liliana Tsoneva, Ph.D.; Prof. Rositza Chobanova, D.Sc.PROOF-READER: Margarita Doncheva PRE-PRINTING: Svetoslav Dimov PRINTING: USB Printing House

POSITION OF THE RESEARCHER Ivan Ilchev: Sofia University – the Way to a Society of Spirit ................................................................... 3

WORLD SCIENCE Venelin Enchev: The Discoverer of Quazicrystals with Nobel Prize Award for 2011 .............................. 5

EUROPEAN RESEARCHERS NIGHT 2012 Penka Lazarova, Karina Angelieva: „What is Science? What is Art?”: Exciting Meetings of

Bulgarian Scientists and Young Talents with the Public in Sofia ............................................................... 7 Lidia Nedkova: Researchers Night at the Technical University of Sofia ............................................... 12 Milena Ilieva, Patya Barkalova, Vessela Kazashka: European Researchers Night in Plovdiv:

Body and Mind Health, Active Longevity, Tolerance between Generations ........................................... 14 Galya Kozhuharova, Margarita Slavova: Researchers Night 2012 at Trakia University of Stara

Zagora and Haskovo: Bridge between Generations ................................................................................ 16 Raina Gindeva, Plamena Markova, Daniela Levi: Friday Night in Pleven, Varna and Burgas in

the European Way ..................................................................................................................................... 18 SCIENCE RESEARCH Vassil Giuzelev: The Byzantine and the Old Bulgarian Epigraphs ........................................................ 21 Svetlana Saikova: Sociological Approach in the Educational Process for People Engaged in

Various Social Activities ............................................................................................................................ 26 EDUCATIONAL ISSUES Ivan Lalov: Contemporary Aims for Secondary Schools and Universities Education in Physics ........ 30

CONFERENCE ON CONTEMPORARY CHELLENGES FOR SCIENCE Katya Issa: On Some Contemporary Issues in Science ......................................................................... 34 Blagovesta Ivanova, Georgi Michaylov: The Bulgarian Revival Periodical Newspapers (1849–1878)

about the Donations and Construction of the “St. Stefan” Church in Istanbul ....................................... 36 THE FLOOR TO THE YOUNG SCIENTISTS Darina Mineva: The Motivation Influence over Labor of Bulgarian Doctors .......................................... 40 Veneta Krasteva: Public Policies in the Field of Education – Reforms Based on Unsuccessfully

Identified Problems .................................................................................................................................... 44 HISTORY OF SCIENCE W. L. Bragg: Personal Reminiscences ................................................................................................... 51 Ivelin Kulev: About Aromas – in the Past and Today ............................................................................. 55

GLANCE IN THE PAST Miroslav Markov: A New Archeological Discovery at the Village of Beli Mel ........................................ 59

PERSONALITIES Nina Bakardjieva: Ludwig von Bertalanffy – a Renowned Representative of Theoretical and

Evolution Biology ....................................................................................................................................... 64 SCIENTIST THOUGHTS Lyuben Dessev: Psychological Statuses of the Creator ........................................................................ 67

POINT OF VIEW Boris Yovchev: One Year after the Adoption of the Law on Academic Potential Development ........... 71

ANNIVERSARIES Elena Neykova, Anka Roussinova: 120 Years of Geological Knowledge Preservation ..................... 72 Prof. Dimitar Pushkarov, D.Sc. 70th Anniversary ..................................................................................... 76

IN MEMORIAM Cor. Member Boyan Nikolov Rosnev (15.08.1939 – 10.10.2012) .......................................................... 78

SCIENTIFIC EVENTS AT THE USB .............................................................................................................. 79 BOOK REVIEW ............................................................................................................................................... 80


Ïîçèöèÿ íà ó÷åíèÿ

ÑÎÔÈÉÑÊÈßÒ ÓÍÈÂÅÐÑÈÒÅÒ –ÏÚÒ ÊÚÌ ÎÁÙÅÑÒÂÎ ÍÀ ÄÓÕÀ*

Ïðîô. äèí Èâàí Èë÷åâ,ðåêòîð íà ÑÓ “Ñâ. Êë. Îõðèäñêè”

* Ïðèâåòñòâåíî ñëîâî ïðè îòêðèâàíåòî íà íîâàòà Àêàäåìè÷íà 2012/2013 ãîäèíà â ÑÓ „Ñâ. Êë. Îõðèäñêè” íà 1 îêòîìâðè2012 ã. â Àóëàòà íà íàøàòà Àëìà ìàòåð (çàãëàâèåòî å íà ðåäàêöèÿòà).

Óâàæàåìè ãîñïîäèí Ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåë,Óâàæàåìà ãîñïîæî Ìèíèñòúð,Óâàæàåìè ãîñïîäèí Ìèíèñòúð,Óâàæàåìè ãîñòè,Äðàãè êîëåãè,

Óíèâåðñèòåòúò, àêî å äîáúð óíèâåðñèòåò, íåìîæå äà çàãúðáâà ãîëåìèòå òåìè, êîèòî âúëíó-âàò îáùåñòâîòî. Àêî ñå ñúäè ïî ìåäèèòå è èçÿ-âèòå íà ïîëèòèöèòå, ïðåç ïîñëåäíàòà ãîäèíà åä-íà îò òÿõ ñà ïúòèùàòà è ìàãèñòðàëèòå. Òà çàòîâàäíåñ, ìàêàð è ñúâñåì êðàòêî, ùå ãîâîðÿ çà ïúòè-ùà è ìàãèñòðàëè.

Ïðåäè ìàëêî ïîâå÷å îò âåê àìåðèêàíñêèÿò ïè-ñàòåë Î. Õåíðè ïóáëèêóâà ðàçêàçà “Ïúòèùàòà,êîèòî ñè èçáèðàìå”. Âèå, ìëàäè êîëåãè, êîèòî çàïúðâè ïúò ïðåêðà÷âàòå ïðàãà íà òàçè çàëà è ñòåñå ñêóï÷èëè ïî ñòúëáèùåòî, âîäåùî êúì íåÿ, ñòåèçáðàëè ñâîÿ ïúò. Ïîæåëàâàì âè äà ãî ñëåäâàòåíåóìîðíî è äà ïîñòèãíåòå öåëèòå, êîèòî ñòå ñèïîñòàâèëè. Íî íå çàáðàâÿéòå - ïúòèùàòà ñà ìíî-ãî è ÷îâåê å ñâîáîäåí äà ïðîìåíè ñâîÿ èçáîð.

Íàñêîðî íàøèÿò ìèíèñòúð êàçà, ÷å îáðàçîâà-íèåòî å ïðèêëþ÷åíèå. Ñúãëàñåí ñúì ñ íåãî. Áèõäîáàâèë, ÷å äà ðàáîòèø â òàçè îáëàñò å è ëóäîñò,è ìàçîõèçúì.

Íèå, âàøèòå ïðåïîäàâàòåëè, ìàé ñìå ëóäè.È èñêàìå äà âè ïîìîãíåì.Ïúòÿò, êîéòî ñòå ïîåëè, ùå âè îòâåäå â äúð-

æàâà íà äóõà, êîÿòî îïèòâàìå äà íàïðàâèì ðàç-ëè÷íà îò äúðæàâàòà, â êîÿòî èíà÷å æèâååì, äúð-æàâà áåç ÷àëãà, äúðæàâà, â êîÿòî óâàæàâàìå ïîñ-òèæåíèÿòà íà ïðåäõîäíèöèòå ñè è îïèòâàìå âðàìêèòå íà âúçìîæíîñòèòå ñè äà íàäãðàæäàìåíàä òÿõ.

Íå î÷àêâàéòå óíèâåðñèòåòúò äà å ïúòÿò êúìáîãàòñòâîòî, òîé å ïúò êúì èñòèíàòà. Âèíàãè ùåìåðæåëåå â äàëå÷èíàòà è íèêîãà íÿìà äà ÿ ñòèã-íåì.

Ïðåäè 1989 ã. òâúðäÿõà, ÷å ïðèíàäëåæíîñòòàêúì ðàáîòíè÷åñêàòà êëàñà å ïî-âàæíà îò îáðàçî-âàíèåòî. Ñåãà âíóøàâàò, ÷å íå îáðàçîâàíèå è èí-òåëåêò ñà íóæíè, à õèòðîñò, ïðåñìåòëèâîñò.

Ïîæåëàâàì âè äà íå îòñòúïâàòå îò ïúòÿ íà èí-òåëåêòà.

Àíãëèéñêèÿò àâòîð Òåðè Ïðàò÷åò, ñúçäàë“Ñâåòà íà äèñêà”, ïèøå çà “íåâèäèìèÿ óíèâåð-ñèòåò”. Âúïðåêè íÿêîè íåäîáðîæåëàòåëè, óíèâåð-ñèòåòúò, â êîéòî ïîåìàòå ñâîÿ ïúò, å ÿñíî âèäèì.È íå ñàìî â Áúëãàðèÿ, íî è â Åâðîïà, è â ñâåòà.

Ïîçäðàâÿâàì âè, êîëåãè, çàùîòî ñòàâàòå ñòó-äåíòè â åäèíñòâåíèÿ, çà ñúæàëåíèå, áúëãàðñêèóíèâåðñèòåò, êîéòî ïðèñúñòâà äîñòîéíî â äâå îòíàé-âàæíèòå ñâåòîâíè êëàñàöèè çà âèñøè ó÷è-ëèùà. Êîéòî å íà ïúðâî ìÿñòî ñðåä äúðæàâíèòåóíèâåðñèòåòè ó íàñ â 22 îò äâàäåñåò è äâåòå ïðî-ôåñèîíàëíè íàïðàâëåíèÿ, â êîèòî îáó÷àâà è êîè-òî ñà îáõâàíàòè îò ðåéòèíãèòå. Êîéòî å â ãîðíè-òå 3 ïðîöåíòà íà äâàäåñåòòå õèëÿäè íàé-äîáðèóíèâåðñèòåòà â ñâåòà. È ïðåä íåãî íÿìà íèòî åäèíóíèâåðñèòåò, êîéòî äà å ôèíàíñèðàí ïî-çëå.

Ïèòàì â êîëêî âàæíè çà îáùåñòâîòî íè îá-ëàñòè ñìå â ãîðíèòå 3% â ñâåòà.

Îò âàñ çàâèñè äà âëåçåì â ãîðíèòå 2 ïðîöåí-òà. Òîâà å ïúòÿò, êîéòî íè âîäè êúì “Åâðîïà2020”. Íå ñëó÷àéíî íàøèòå âúçïèòàíèöè íÿìàòíèêàêâè ïðîáëåìè äà ïðîäúëæàâàò îáó÷åíèåòîñè â íàé-äîáðèòå åâðîïåéñêè óíèâåðñèòåòè, à íà-øèòå äîêòîðè äà ðàáîòÿò â íàé-ïðåñòèæíèòå åâ-ðîïåéñêè è ñâåòîâíè èçñëåäîâàòåëñêè öåíòðîâå.Ñàìî â Ñúåäèíåíèòå ùàòè êúì 150 âúçïèòàíèöèíà Ñîôèéñêèÿ óíèâåðñèòåò ñà ïðîôåñîðè â àìå-ðèêàíñêèòå óíèâåðñèòåòè, â ÍÀÑÀ. Òàêà ÷å íå-áîãàòà Áúëãàðèÿ äàâà ñâîÿ äÿë, çà äà ìîãàò áîãà-òèòå Ñúåäèíåíè ùàòè äà áúäàò íà ïúðâî ìÿñòîïî êà÷åñòâî íà âèñøåòî îáðàçîâàíèå â ñâåòà.

À òîâà, ÷å ñòå ñòóäåíòè èìåííî â Ñîôèéñêèÿóíèâåðñèòåò, îçíà÷àâà, ÷å ñòå èçáðàëè íå ïðîñòîïúò, à øèðîêà ìàãèñòðàëà, êîÿòî âå÷å âåê è ÷åò-âúðò ñâúðçâà Áúëãàðèÿ ñ Åâðîïà.

Ïîçäðàâÿâàì êîëåãèòå, êîèòî ðàáîòÿò, çà äàñòàíå òîâà âúçìîæíî. Òåçè, êîèòî ìèíàëàòà ãî-äèíà äîáàâèõà êúì 26-òå ìëí. ëâ. äúðæàâíà ñóá-ñèäèÿ, ïðÿêî ïðåäâèäåíà çà âàøåòî îáðàçîâàíèå,äîïúëíèòåëíè 21 ìëí. ëâ. îò ïðîåêòè - íàöèî-íàëíè è åâðîïåéñêè. Òåçè, ÷èèòî íîâè ñïå÷åëå-íè ïðîåêòè çà ïîâå÷å îò 11 ìëí. ëâ. ïîäïèñàõ ïðåçèçòåêëèòå äâå ñåäìèöè. Âÿðâàìå, ÷å è ïðàâèòåë-ñòâîòî ùå ïîåìå ïî òîçè ïúò è ùå çàùèòè ïðàâî-òî äà èìàìå îòäåëíà Îïåðàòèâíà ïðîãðàìà çà îá-ðàçîâàíèå è íàóêà. Çàùîòî ñàìî òàêà ìîæåì äàïîñòèãíåì èíòåëèãåíòåí ðàñòåæ è îáùåñòâî,çäðàâî ñòúïèëî âúðõó çíàíèåòî. Òîâà å òâúðäîòîñòàíîâèùå íà Àêàäåìè÷åñêèÿ ñúâåò íà Ñîôèé-ñêèÿ óíèâåðñèòåò. Òîâà å òâúðäîòî ñòàíîâèùå íàÁÀÍ. Òîâà å òâúðäîòî ñòàíîâèùå íà Ñúâåòà íà


Ïîçèöèÿ íà ó÷åíèÿ

ðåêòîðèòå. Èçâèíåòå ìå çà íåñêðîìíîñòòà, íî íèåîòãîâàðÿìå çà îáðàçîâàíèåòî è íàóêàòà â ðîäè-íàòà íè. Çàùîòî óñèëèÿ, ðàçïèëåíè ìåæäó ðàç-ëè÷íè ìèíèñòåðñòâà, ùå ðîäÿò ðàçïèëåíè ðåçóë-òàòè. Âúçïîëçâàì ñå îò ïðèñúñòâèåòî íà ìèíèñ-òúð-ïðåäñåäàòåëÿ òóê, çà äà ïðèçîâà ïðàâèòåë-ñòâîòî äà ñëåäâà òàçè ìàãèñòðàëà, çàùîòî íå àç,à Äæîí Ôèöäæåðàëä Êåíåäè êàçâà, ÷å íàé-äîá-ðàòà ìàãèñòðàëà êúì ïðîãðåñà å îáðàçîâàíèåòî.

Íèå, îáà÷å, ïîíÿêîãà ñúçäàâàìå ïðîáëåìè íàïîëèòèöèòå. Êàòî íåâèäèìèòå ïðîôåñîðè îò íå-âèäèìèÿ óíèâåðñèòåò íà Ïðàò÷åò ñìå òðóäíî âè-äèìè çà ìàñèòå. Íàøèÿò ïðîäóêò ÷åñòî íå ìîæåäà ñå ïèïíå, íå ìîæå äà ñå ñíèìà, íå ìîæå äà ñåïîêàæå ïî òåëåâèçèîííèòå êàíàëè. Ïðåä íåãî íåðåâàò âúçòîðæåíè òúëïè ïî ñòàäèîíèòå.

Òîâà, êîåòî ñúçäàâàìå, å òðóäíî äà ñå ïèïíå,íî äúëãî ñëåä êàòî èç÷åçâàò è ïîñëåäíèòå ñëåäèîò ïúòèùàòà, ïîñòðîåíè îò ðèìëÿíèòå, îñòàâàòïëàíîâåòå íà Âèòðóâèé, èäåèòå íà Öèöåðîí, íàÑåíåêà, íà ñâ. Àâãóñòèí. È òå îñâåòÿâàò ïúòÿ íàîáùåñòâîòî íè íàïðåä.

Íå î÷àêâàéòå íÿêîé òóê äà âè êàðà äà ó÷èòåêàòî â ó÷èëèùå - ïúëíîëåòíè ñòå è òðÿáâà ñàìèäà èçáèðàòå â êàêâî ùå èíâåñòèðàòå - â ÷àëãà èäèñêîòåêè èëè â èíòåëåêò. Òîâà, êîåòî ùå îïèòà-ìå å äà âè ïðåäëîæèì, å íàé-äîáðîòî îò òîâà, êî-åòî íèå ñàìèòå çíàåì è óìååì.

Íå î÷àêâàéòå ïðåïîäàâàòåëèòå äà âè íàëåÿòèíòåëåêò. “Ïðîôåñîðúò ïðèëè÷à íà çåìåäåëåö...- êàçâà ïðåäè âåê è ïîëîâèíà âúçðîæäåíåöúò Ñå-ëèìèíñêè. - Òà êàêòî ðàçâèòèåòî íà ñåèòáàòà íåçàâèñè îò æåëàíèåòî íà çåìåäåëåöà, íî îò ïî÷-âàòà, òàêà è ïðèåòèòå èäåè ñå ðàçâèâàò è êóëòè-âèðàò îò æåëàíèåòî íà ó÷åíèêà...”

Âèíîâíè ñìå ïðåä âàñ, ìëàäè êîëåãè, çàùîòîíå âè äàâàìå ìíîãî ïðèìåðè, êîèòî äà ñëåäâàòå.È êàòî îáùåñòâî, è êàòî ïðåïîäàâàòåëè.

Óáåæäàâàò íè, ÷å òðÿáâà äà òúðñèì ñàìî ïå-÷àëáàòà. Íî çà óíèâåðñèòåòèòå ãîëÿìàòà ïå÷àë-áà å ïúòÿò êúì èñòèíàòà. Ñàìî òàêà òëàñêàò íàï-ðåä öÿëîòî ÷îâå÷åñòâî.

Íà ïðàçíèê ñå ïðàâÿò íàðè÷àíèÿ. Òà è àç ùåãî ñòîðÿ.

Áúäåòå ñâîáîäíè!Ñâîáîäàòà å çàðàçèòåëíà.

Áúäåòå òðåâîæíî ñâîáîäíè, à íå ñïîêîéíî óï-ðàâëÿâàíè.

Íå âÿðâàéòå, êîãàòî âè êàçâàò, ÷å àñàíñüîðèòåíå ðàáîòÿò çàðàäè ïåòñòîòèíòå ãîäèíè òóðñêîðîáñòâî. Íå ðàáîòÿò çàðàäè íàñ ñàìèòå. Çàïðåò-íåòå ðúêàâè, îïðàâåòå ãè!

Íå áúäåòå ÷åðíîãëåäè, ìàêàð ÷åðíîãëåäñòâî-òî äà å íà ìîäà, à âÿðàòà â ñàìèòå íàñ äà ìèíàâàçà îòæèâåëèöà.

Íå îáðúùàéòå âíèìàíèå íà óäîáíèòå åòèêå-òè, êîèòî èñêàò äà âè íàòðàïÿò îò âñè÷êè ñòðàíè,ìèñëåòå ñàìè.

Íå ãëåäàéòå îçúáåíè ñâåòà.Íå ñå îïëàêâàéòå, ÷å íàðîäúò íè å ìàëúê, ïðà-

âåòå êàêâîòî ìîæåòå, õîðàòà â íåãî äà ñà ïîâå÷å.Ïúòèùàòà ùå âè çàâåäàò äî äàëå÷íè ñòðàíè. È

ïî ãðàíèöèòå ùå ïîêàçâàòå ïàñïîðòà ñè, íà êîéòîñà èçîáðàçåíè çíàêîâèòå çà Áúëãàðèÿ êóëòóðíè ïà-ìåòíèöè, êîèòî íè ñúçäàâàò ñàìî÷óâñòâèåòî íà åâ-ðîïåéöè - Êàçàíëúøêàòà ãðîáíèöà, Ñâåùàðè, Áî-ÿíñêàòà ÷åðêâà, Ðèëñêèÿò ìàíàñòèð. Åäèíñòâåíè-ÿò ñðåä òÿõ, êîéòî å îò íîâîòî âðåìå, å çäàíèåòîíà Ñîôèéñêèÿ óíèâåðñèòåò. Ñúùîòî, êîåòî ãîäè-íè íàðåä ïîääúðæàìå îò äúðæàâíàòà ñóáñèäèÿ çàâàøåòî îáó÷åíèå è âàøèòå òàêñè, çàùîòî ñðåäñòâàçà íåãî ñå îêàçâà, ÷å íÿìà. Ùå ÷åòåòå âúâ âòîðàòàïî ãîëåìèíà è íàé-ãîëÿìà íàó÷íà áèáëèîòåêà óíàñ, ñúùî íàöèîíàëåí ïàìåòíèê íà êóëòóðàòà, çàêîÿòî äúðæàâàòà íå îòïóñêà íèòî ñòîòèíêà. À òðèãîäèíè âå÷å, âúïðåêè äàäåíîòî íè ðàçðåøåíèå,íèå íå âäèãàìå ñòóäåíòñêèòå òàêñè. Çàùîòî âÿð-âàìå, ÷å îáùåñòâîòî òðÿáâà äà ïîëàãà ìàêñèìàë-íè óñèëèÿ äà ñúçäàâà âèñîêîîáðàçîâàíî ïîêîëå-íèå, êîåòî ùå ìó ñå îòïëàòè ùåäðî.

Íî íåêà çàâúðøà îïòèìèñòè÷íî ñ äóìèòå, êî-èòî îáèêíîâåíî èçðè÷àì íà òîçè äåí. Ñëåä ãîäè-íè, êîãàòî âè ïèòàò êúäå ñòå ó÷èëè è âèå îòãîâà-ðÿòå: “Â Óíèâåðñèòåòà”, íèêîé íÿìà è äà ïîíå÷èäà âè ïèòà â êîé óíèâåðñèòåò. Çàùîòî çà áúëãà-ðèíà Óíèâåðñèòåòúò ñ ãëàâíà áóêâà å Ñîôèéñêè-ÿò óíèâåðñèòåò “Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè”, âàøè-ÿò è íàøèÿò óíèâåðñèòåò.

×åñòèòà âè íîâàòà ó÷åáíà ãîäèíà, â êîÿòî òúð-æåñòâåíî ùå îòáåëÿçâàìå âåê è ÷åòâúðò îò íà÷à-ëîòî íà ñòðîèòåëñòâîòî íà åäíà îò íàé-óñïåø-íèòå ìàãèñòðàëè íà áúëãàðñêèÿ äóõ.

Ðåäêîëåãèÿòà íà ñï. „Íàóêà” ÷åñòèòè íàÀÊÀÄÅÌÈÊ ÄÀÌßÍ ÄÀÌßÍÎÂ – ïðåäñåäàòåë íà ÑÓÁ, è íà

ÀÊÀÄÅÌÈÊ ÑÒÅÔÀÍ ÂÎÄÅÍÈ×ÀÐÎÂ – ãëàâåí ðåäàêòîð íà ñï. "Íàóêà",èçáèðàíåòî èì çà äåéñòâèòåëíè ÷ëåíîâå íà ÁÀÍ

è èì æåëàå çäðàâå, íîâè òâîð÷åñêè óñïåõè è óñïåøíà ðàáîòàçà çàïàçâàíå è óòâúðæäàâàíå àâòîðèòåòà íà áúëãàðñêàòà íàóêà

è íà Ñúþçà íà ó÷åíèòå â Áúëãàðèÿ!


Ñâåòîâíà íàóêà

ÎÒÊÐÈÂÀÒÅËßÒ ÍÀ ÊÂÀÇÈÊÐÈÑÒÀËÈÒÅ ÑÍÎÁÅËÎÂÀ ÍÀÃÐÀÄÀ ÇÀ ÕÈÌÈß ÇÀ 2011 ÃÎÄÈÍÀ

Ïðîô. äõí Âåíåëèí Åí÷åâ,Èíñòèòóò ïî îðãàíè÷íà õèìèÿñ Öåíòúð ïî ôèòîõèìèÿ – ÁÀÍ

„Íàó÷íèÿò íàïðåäúê íå âèíàãè âêëþ÷âà èäåè,êîèòî èçãëåæäàò íåëîãè÷íè èëè ðóøàò ñòàðèïîñòóëàòè, íî íàé-ãîëåìèòå ÷åñòî ñà òàêèâà. Çà-äà÷àòà íà íàó÷íàòà îáùíîñò ïúê å äà ãè ïîäëà-ãà íà íàé-æåñòîêè ïðîâåðêè, äîêàòî èçäúðæàòèëè áúäàò îáîðåíè.” – òîâà êàçâà Áàñàì Øàõà-øèðè, ïðåçèäåíò íà Àìåðèêàíñêîòî îáùåñòâî íàõèìèöèòå (ÀÎÕ), êîåòî ïðèâåòñòâà îòêðèòèåòî íàÄàíèåë Øåõòìàí (Dan Shechtman) ñëåä îáÿâÿâà-íåòî íà Íîáåëîâàòà íàãðàäà çà õèìèÿ çà 2011 ãî-äèíà [1].

Ïî èðîíèÿ íà ñúäáàòà îáà÷å ïðåç 80-òå è 90-òåãîäèíè íà ìèíàëèÿ âåê èìåííî åäèí îò ïðåçèäåí-òèòå íà ÀÎÕ – Ëàéíúñ Ïîëèíã, å áèë íàé-ÿðîñ-òíèÿò êðèòèê íà èçñëåäâàíèÿòà íà Øåõòìàí, êàòîçàâÿâàë, ÷å „íÿìà êâàçèêðèñòàëè, à ñàìî êâàçè-ó÷åíè”. À Ëàéíúñ Ïîëèíã íå å êîé äà å. Òîé å äâó-êðàòåí Íîáåëîâ ëàóðåàò – çà õèìèÿ (1954) è çàìèð (1962).

Êîãàòî Øåõòìàí îáÿâèë ñâîåòî îòêðèòèå âåä-íàãà ñòàâà îáåêò íà ïîäèãðàâêè îò ñâîèòå êîëåãè.Òîé ñè ñïîìíÿ êàê ðúêîâîäèòåëÿò íà ëàáîðàòîðè-ÿòà â ÑÀÙ, â êîÿòî ðàáîòè ïî îíîâà âðåìå ñå ïðèá-ëèæèë êúì íåãî ñ óñìèâêà, ïîñòàâèë íà áþðîòîìó ó÷åáíèê ïî êðèñòàëîãðàôèÿ è êàçàë: „Ìîëÿ,ïðî÷åòè êàêâî ïèøå òóê.” Ïî-êúñíî èçðàåëåöúòáèë ïîìîëåí äà íàïóñíå åêèïà, çàùîòî „îïîçîðèë”êîëåãèòå ñè. „Íà íàó÷íèÿ ôðîíò ïîëîæåíèåòî íåå ìíîãî ïî-ðàçëè÷íî, îòêîëêîòî íà ðåëèãèîçíèÿ.Õîðàòà èìàò óáåæäåíèÿ. Òîâà ñå ñëó÷âà, êîãàòî òåâÿðâàò â íåùî ñ ðåëèãèîçíà îòäàäåíîñò.” – êîìåí-òèðà Øåõòìàí ïðåç 2011 ã.

Ñëåä êàòî 30 ãîäèíè å îáåêò íà ïîäèãðàâêè îòñòðàíà íà êîëåãèòå ñè, ïðîôåñîð Øåõòìàí íàé-ñåòíå äî÷àêà ïðèçíàíèå çà ñâîÿ òðóä. Íà 70-ãîäèøíà âúçðàñò òîé ñïå÷åëè Íîáåëîâàòà íàãðà-

äà çà õèìèÿ çà 2011 ã. çà åäíî òúé äúëãî îñïîðâà-íî îòêðèòèå. Îòëè÷èåòî ìó ñå ïðèñúæäà çà îò-êðèâàíåòî íà êâàçèêðèñòàëèòå. Ñïîðåä Íîáå-ëîâèÿ êîìèòåò (Nobelprize.org) îòêðèòèåòî íàØåõòìàí e „ïðîìåíèëî èç îñíîâè ïðåäñòàâèòåíà õèìèöèòå çà òâúðäàòà ìàòåðèÿ”.

Äàíèåë Øåõòìàí å ðîäåí ïðåç 1941 ã. â ÒåëÀâèâ è å ïî÷åòåí ïðîôåñîð â Òåõíîëîãè÷íèÿ èí-ñòèòóò â Õàéôà, Èçðàåë. Ïðåç àïðèë 1982 ã. îò-êðèâà êðèñòàë, ñÿêàø â ðàçðåç ñúñ çàêîíèòå íàïðèðîäàòà. Òîâà ñà ò.íàð. êâàçèêðèñòàëè.

Ïðåäè îòêðèòèåòî íà Øåõòìàí ïðåç 1982 ã. ñåñìÿòà, ÷å òâúðäàòà ìàòåðèÿ èìà äâå âúçìîæíèñòðóêòóðè: êðèñòàëíà, â êîÿòî àòîìèòå ñà ïîäðå-äåíè â ñòðîãî îïðåäåëåíè ðåøåòêè (äèàìàíò, ñîë)è àìîðôíà, ïðè êîÿòî íÿìà ñòðîãà ïîäðåäáà (ñòúê-ëî). Øåõòìàí îáà÷å îòêðèâà òðåòè âàðèàíò – êâà-çèêðèñòàëèòå, ïðè êîèòî àòîìèòå ñà ïîäðåäåíè âêðèñòàëíè ðåøåòêè, íî ñ àïåðèîäè÷íà ñòðóêòóðà.

Ïðåç íîåìâðè 1984 ã. Øåõòìàí, çàåäíî ñúñ ñâîèêîëåãè, ïóáëèêóâà îòêðèòèåòî ñè â Physical ReviewLetters [2]. Åôåêòúò îò ñòàòèÿòà ñðåä êðèñòàëîãðà-ôèòå å ïîäîáåí íà õâúðëåíà áîìáà – ïîä âúïðîñ åïîñòàâåí îáùîïðèåòèÿ ïðèíöèï â òÿõíàòà íàóêà,÷å êðèñòàëèòå ñå ñúñòîÿò îò ïîâòàðÿùè ñå ïåðèî-äè÷íè ñòðóêòóðè. Ïîñòåïåííî îáà÷å îòêðèòèåòî ìóå ïîòâúðäåíî, à äíåñ ðàáîòàòà âúðõó ïðàêòè÷åñêî-òî ïðèëîæåíèå íà êâàçèêðèñòàëèòå å íà ïúò äà ïðî-ìåíè êîðåííî íàé-ðàçëè÷íè îáëàñòè – îò äèçåëî-âèòå äâèãàòåëè äî ïðîèçâîäñòâîòî íà êóõíåíñêè òè-ãàíè.

Êîãàòî Øåõòìàí ïóáëèêóâà îòêðèòèåòî ñè, òîé

Ôèãóðà 1. Äàí Øåõòìàí è (ñíèìêà: Iowa State University) íåãîâèÿò áåëåæíèê (www.quasi.iastate.edu/discovery.html), äàòèðàù îòêðèòèåòî íà êâàçèêðèñòàëèòå íà 8 àïðèë 1982 ã.


Ñâåòîâíà íàóêà

âñå îùå íå ïðîóìÿâà êàêúâ ñòðàíåí êðèñòàë íàá-ëþäàâà. Äåéñòâèòåëíî êðèñòàëúò å ñ ïåòîðíà ðî-òàöèîííà ñèìåòðèÿ, íî êàê ñà ïàêåòèðàíè íåãî-âèòå àòîìè? Îòãîâîðúò íà òîçè âúïðîñ ìîæå äàñå ïîòúðñè ïî-íàçàä âúâ âðåìåòî.

Áðèòàíñêèÿò ìàòåìàòèê è ôèçèê òåîðåòèê Ðîä-æúð Ïåíðîóç å èçâåñòåí â ìàòåìàòèêàòà ñ ìîçàé-êàòà íà Ïåíðîóç (Penrose tiling). Òîçè íåãîâ íàé-èçâåñòåí ïðèíîñ ñëàãà íà÷àëîòî íà íîâî ïîëå çàèçñëåäâàíå â íàóêàòà. Â íà÷àëîòî íà 70-òå ãîäèíèíà ìèíàëèÿ âåê Ïåíðîóç çà ïðúâ ïúò äîêàçâà, ÷åäâà òèïà ðîìáîâèäíè ïëî÷êè ìîãàò äà ïîêðèÿòðàâíèíà, ñúçäàâàéêè àïåðèîäè÷åí ìîäåë ñ ïåòîð-íà ðîòàöèîííà ñèìåòðèÿ.

Â ñòàðè ðúêîïèñè îò Õ²²² âåê èìà ÷åðòåæè íàìíîãîúãúëíè ôîðìè, íàëîæèëè ñå êàòî ñòàíäàð-òíè ìîäåëè çà ñúçäàâàíå íà ñòèë íà äåêîðèðàíå,èçâåñòåí êàòî ãèðèõ (girih). Ñâèòúöèòå áèëè èç-ïîëçâàíè êàòî íàðú÷íèöè, ïðåïèñâàíè è ïðåäàâà-íè îò ìàéñòîð íà ìàéñòîð. Ãèðèõ å èçêëþ÷èòåëíîòðóäåí çà èçïúëíåíèå, òúé êàòî å ñúñòàâåí îñíîâ-íî îò ôèãóðè íà ìíîãîúãúëíèöè è çâåçäè, î÷åðòà-íè îòãîðå ñ ëèíèÿ, ïðèäàâàùà íà öÿëàòà ïëåòå-íèöà õàðàêòåðíà çèãçàãîîáðàçíîñò. Çà äà ñè ïàñ-íàò äîáðå ìíîãîúãúëíèöèòå, òðÿáâà äà ñå ñïàçâàïî÷òè ñúâúðøåíà ñèìåòðèÿ. Â ïðîòèâåí ñëó÷àéøàðêèòå ùå èçãëåæäàò êðèâè.

×ðåç ñðåäíîâåêîâíèÿ ñòèë íà äåêîðèðàíå ãè-ðèõ ñòåíèòå íà îáùåñòâåíèòå ñãðàäè â àðàáñêèÿñâÿò áèëè ïîêðèòè ñ ò.íàð. êâàçèêðèñòàëíè ïëî÷-êè. Çà ðàçëèêà îò ñòàíäàðòíèòå øàáëîíè ñ ïåðèî-äè÷íî ïîâòàðÿù ñå íàáîð îò ãåîìåòðè÷íè åëåìåí-òè, êâàçèêðèñòàëíèòå ìîäåëè çà äåêîðèðàíå íè-êîãà íå ñå ïîâòàðÿò, íî ïðèòåæàâàò ðîòàöèîííàñèìåòðèÿ.

Îêàçâà ñå, ÷å ìîòèâèòå ïî êåðàìè÷íèòå îáëè-öîâú÷íè ïëî÷êè, ïîêðèâàùè ñòàèòå â îáùåñòâå-íèòå ñãðàäè èç öåëèÿ ñðåäíîâåêîâåí èñëÿìñêèñâÿò, áèëè ñúçäàäåíè ÷ðåç èçïîëçâàíåòî íà ãåî-ìåòðè÷åí ìåòîä, îòêðèò íÿêîëêî âåêà ïî-êúñíî îòïðîôåñîðà â Îêñôîðä.

Ïðåç 1982 ã. êðèñòàëîãðàôúò Àëúí Ìàêêàéïðèëàãà ìîçàéêàòà íà Ïåíðîóç ïî äðóã íà÷èí. Òîéáèë ëþáîïèòåí äàëè èçãðàæäàùèòå êðèñòàëà àòî-ìè áèõà ìîãëè äà îáðàçóâàò àïåðèîäè÷íè ñòðóê-òóðè ïîäîáíî íà òàçè ìîçàéêà. Ìàêêàé åêñïåðè-ìåíòèðà ñ ìîäåë, çàìåñòâàéêè ñ êðúã÷åòà, ïðåä-ñòàâëÿâàùè àòîìè, ïðåñå÷íèòå òî÷êè â ìîçàéêàòàíà Ïåíðîóç. Ñëåä òîâà èçïîëçâà òàçè ñòðóêòóðàêàòî äèôðàêöèîííà ðåøåòêà, çà äà âèäè êàêúâ âèääèôðàêöèîííà ñòðóêòóðà áè ìîãëà äà ñå ïîëó÷è.Ðåçóëòàòúò áèë äåñåòîðíà ñèìåòðèÿ.

Ïî ñúùîòî âðåìå Äàíèåë Øåõòìàí îòêðèâà,÷å àòîìèòå â íÿêîè êðèñòàëè ìîãàò äà ñå ãðóïèðàòâ ïîäîáíè àïåðèîäè÷íè ñòðóêòóðè. Òå ñà íàðå÷å-íè êâàçèêðèñòàëè. Òàêà èäåÿòà çà êâàçèêðèñòà-ëèòå ñòúïâà âúðõó ìîçàéêàòà íà Ïåíðîóç.

Âðúçêàòà ìåæäó ìîäåëà íà Ìàêêàé è äèôðàê-öèîííàòà ñòðóêòóðà íà Øåõòìàí å íàïðàâåíà ïðåç

1984 ã. îò ôèçèöèòå Ïîë Ùàéíõàðäò è Äàâ Ëåâèí.Ïðåäè ïîÿâàòà íà ñòàòèÿòà íà Øåõòìàí â Physi-cal Review Letters, îùå ïî âðåìå íà ðåöåíçèðàíå-òî é, Ùàéíõàðäò å èìàë âúçìîæíîñò äà ÿ ïðî÷å-òå. Òîé âå÷å å çíàåë çà ìîäåëà íà Ìàêêàé è ðàçáè-ðà, ÷å òîçè òåîðåòè÷åí ìîäåë âå÷å å ðåàëèçèðàí âëàáîðàòîðèÿòà íà Øåõòìàí.

Ïðåç 1992 ã. Ìåæäóíàðîäíèÿò ñúþç ïî êðèñ-òàëîãðàôèÿ (International Union of Crystallography)ïðîìåíè äåôèíèöèÿòà çà òîâà, êàêâî å êðèñòàë.Ïðåäè òîâà êðèñòàë ñå äåôèíèðà êàòî „âåùåñòâî,â êîåòî ñúñòàâÿùèòå ãî àòîìè, ìîëåêóëè èëè éî-íè ñà ïàêåòèðàíè â ðåãóëÿðíî ïîäðåäåíè, ïîâòà-ðÿùè ñå òðèìåðíè ñòðóêòóðè“. Íîâàòà äåôèíèöèÿå: “íÿêàêâî òâúðäî ñúñòîÿíèå, èìàùî â îñíîâàòàñè äèñêðåòíà äèôðàêöèîííà äèàãðàìà”. Òàçè äå-ôèíèöèÿ å ïî-øèðîêà è âêëþ÷âà äðóãè âèäîâåêðèñòàëè, êîèòî å âúçìîæíî äà áúäàò îòêðèòè.

Êâàçèêðèñòàëèòå îêîëî íàñÊâàçèêðèñòàëèòå ñà ëîøè ïðîâîäíèöè íà òîï-

ëèíà è åëåêòðè÷åñòâî, íî äîáðè êàòî ìàòåðèàë,êîéòî ïðåîáðàçóâà òîïëèíàòà â åëåêòðè÷åñòâî. Òåñà ìíîãî òâúðäè, íî ëåñíî÷óïëèâè êàòî ñòúêëîòîè èìàò íåçàëåïâàùè ïîâúðõíîñòè.

Ñëåä îòêðèòèåòî íà Øåõòìàí êâàçèêðèñòàëèñà ñúçäàâàíè ñàìî â ëàáîðàòîðíè óñëîâèÿ. Ïðåç2009 ã. îáà÷å ó÷åíè îò óíèâåðñèòåòà íà Ôëîðåí-öèÿ îòêðèâàò êâàçèêðèñòàëè â ïðîáè íà ìèíåðà-ëè, âçåòè îò ðåêà Õàòèðêà â ×óêîòêà, ðóñêèÿ Äà-ëå÷åí èçòîê. Ìèíåðàëúò å ñïëàâ îò àëóìèíèé, ìåäè æåëÿçî. Ïðîöåñúò, êîéòî ãè å ñúçäàë, îáà÷å îñ-òàâà íåèçâåñòåí. Óñòàíîâåíî å ñàìî, ÷å êðèñòà-ëúò å ïîíåñúë îãðîìíî íàëÿãàíå è òåìïåðàòóðà,òèïè÷íè çà âèñîêîñêîðîñòíèòå ñáëúñúöè, êîèòîñúçäàâàò ìåòåîðèòèòå â àñòåðîèäíèÿ ïîÿñ.

Âñå îùå íå å èçâåñòíî êàê êâàçèêðèñòàëèòå ñåîáðàçóâàò ïî åñòåñòâåí ïúò. Íî íîâîòî îòêðèòèå,÷å ìîãàò äà ñå ïîðîäÿò â êîñìîñà, îòâàðÿ ìíîãîïúòèùà çà íàóêàòà.

Âìåñòî ïîñëåñëîâÇà äà îñòàíå åäèí ó÷åí â èñòîðèÿòà, ÷åñòî ïú-

òè å íåîáõîäèì ñèëåí õàðàêòåð è ñèëà íà óáåæäå-íèÿòà. Ñïîìíÿéêè ñè îãîð÷åíèåòî îò äåíÿ, â êîé-òî ðúêîâîäèòåëÿò íà íàó÷íèÿ åêèï ìó ñòîâàðèëó÷åáíèêà ïî êðèñòàëîãðàôèÿ, ñëåä êàòî ïîëó÷èâúçìåçäèå ñ Íîáåëîâàòà íàãðàäà, Øåõòìàí íàïè-ñà â Twitter: „Äîáðèÿò ó÷åí å òîçè, êîéòî íå å100% ñèãóðåí â òîâà, êîåòî å ïðî÷åë â ó÷åáíè-öèòå.”

Ëèòåðàòóðà1. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemis-

try/laureates/2011/2. Shechtman, D., Blech, I., Gratias, D., Cahn, J.W.

Metallic phase with long-range orientational or-der and no translational symmetry. // Phys. Rev.Lett. 1984, 53, 20, 1951-1954.


Åâðîïåéñêà íîù íà ó÷åíèòå

„ÊÀÊÂÎ Å ÍÀÓÊÀ? ÊÀÊÂÎ Å ÈÇÊÓÑÒÂÎ?”:ÂÚËÍÓÂÀÙÈ ÑÐÅÙÈ Â ÑÎÔÈß

ÍÀ ÎÁÙÅÑÒÂÅÍÎÑÒÒÀ Ñ ÁÚËÃÀÐÑÊÈÒÅ Ó×ÅÍÈÈ ÁÚÄÅÙÈÒÅ ÒÀËÀÍÒÈ ÍÀ ÁÚËÃÀÐÈß

Ïåíêà Ëàçàðîâà,îòã. ñåêðåòàð íà ñï. „Íàóêà”,

Êàðèíà Àíãåëèåâà,äèðåêòîð íà ÅÖÈ êúì ÁÀÍ

Ñ ïîäêðåïàòà íà Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ, â ðàì-êèòå íà 7 Ðàìêîâà ïðîãðàìà – íàé-ãîëÿìàòà ïðîã-ðàìà çà ôèíàíñèðàíå íà íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ è òåõ-íîëîãè÷íî ðàçâèòèå, íà 28 ñåïòåìâðè 2012 ã. çà îñ-ìè ïîðåäåí ïúò â öÿëà Åâðîïà ñå ïðîâåäå Åâðî-ïåéñêà íîù íà ó÷åíèòå. Èíèöèàòèâàòà å â îòãîâîðíà îòëèâà îò íàó÷íàòà êàðèåðà â êðàÿ íà ÕÕ âåê âÅâðîïà è íåäîñòàòú÷íàòà ïîïóëÿðíîñò íà ðîëÿòàíà ó÷åíèòå è òÿõíàòà ðàáîòà â ïîëçà íà îáùåñòâî-òî.

Èíèöèàòèâàòà „Íîù íà ó÷åíèòå” îáõâàùà ñú-áèòèÿ, àäðåñèðàíè êúì øèðîêàòà ïóáëèêà ñ öåë ïî-ïóëÿðèçèðàíå ëè÷íîñòòà íà ó÷åíèòå, òåõíèòå ðàç-íîñòðàííè èíòåðåñè, âàæíàòà èì ðîëÿ è ïðèíîñ çàîáùåñòâîòî, êàêòî è äà ñå íàñúð÷àò ìëàäèòå õîðàäà ïîåìàò ïðåäèçâèêàòåëñòâàòà íà íàó÷íàòà êàðèå-ðà. Îò êëþ÷îâî çíà÷åíèå çà áúäåùèÿ ðàñòåæ íàÅâðîïà å äà ñå ïðèâëåêàò ïîâå÷å õîðà, êîèòî äà ñåïîñâåòÿò íà íàó÷íîèçñëåäîâàòåëñêà êàðèåðà, òúéêàòî òîçè ðàñòåæ âñå ïîâå÷å çàâèñè îò èíîâàöèèòåïðè ïðîäóêòèòå, óñëóãèòå è áèçíåñ ìîäåëèòå.

„Íîùòà íà ó÷åíèòå“ ñå ïðîâåæäà âñÿêà ãîäèíàâ öÿëà Åâðîïà â ïîñëåäíèÿ ïåòúê íà ì. ñåïòåìâðè.Áðîÿò íà ãðàäîâåòå ó÷àñòíèöè îò 92 ïðåç 2006 ã. ñåðàçðàñòíà äî íàä 350 ãðàäà òàçè ãîäèíà, âúâ âñåêèîò êîèòî ïðèñúñòâàùèòå ñà èìàëè âúçìîæíîñò äàó÷àñòâàò â åêñïåðèìåíòè è èíòåðàêòèâíè íàó÷íèïðåäñòàâëåíèÿ, äà ïîñåòÿò íàó÷íîèçñëåäîâàòåëñêèëàáîðàòîðèè, êàêòî è äà ñå çàïîçíàÿò ñ äðóãèòå –ñêðèòèòå çà øèðîêàòà ïóáëèêà, ñòðàíè íà ó÷åíèòå.Êàêòî îòáåëÿçâà Àíäðóëà Âàñèëèó, Åâðîïåéñêè êî-ìèñàð ïî âúïðîñèòå íà îáðàçîâàíèåòî, êóëòóðàòà,ìíîãîåçè÷èåòî è ìëàäåæòà: „Îñâåí, ÷å å îáðàçî-âàòåëíà è çàáàâíà, „Íîùòà íà ó÷åíèòå“ å ÷óäå-ñåí íà÷èí äà ñå ïîðîäè èíòåðåñà íà ìîìè÷åòàòàè ìîì÷åòàòà êúì áúäåùà íàó÷íîèçñëåäîâàòåëñêàêàðèåðà“.

Áúëãàðèÿ ó÷àñòâà â òàçè åâðîïåéñêà èíèöèàòè-

âà çà ñåäìè ïîðåäåí ïúò. Ïðîåêòúò – IN Close (In-novations: New Competence and Leading Opportu-nities for Sustainability and Endurancå), ñå ðåàëèçè-ðà îò êîíñîðöèóì ñ ó÷àñòíèöè: Åäèíåí öåíòúð çàèíîâàöèè êúì Áúëãàðñêàòà àêàäåìèÿ íà íàóêèòå(êîîðäèíàòîð), Òåõíè÷åñêè óíèâåðñèòåò – Ñîôèÿ,Êëóá Ìëàäè Òàëàíòè, ÄÈÏÊÓ íà Òðàêèéñêèÿ óíè-âåðñèòåò - Ñòàðà Çàãîðà, ÏÓ „Ïàèñèé Õèëåíäàð-ñêè”, Ìåäèöèíñêè óíèâåðñèòåò - Ïëîâäèâ è ñ ïàð-òíüîðñòâîòî íà íàöèîíàëíî è ìåñòíî íèâî ñúñ Ñú-þçà íà ó÷åíèòå â Áúëãàðèÿ, Ìåäèöèíñêè óíèâåð-ñèòåò – Ïëåâåí, Ìåäèöèíñêè óíèâåðñèòåò – Âàð-íà, Áóðãàñêè ñâîáîäåí óíèâåðñèòåò, Áóðãàñêè ðå-ãèîíàëåí èñòîðè÷åñêè ìóçåé, ÍÀÒÔÈÇ, Àêàäåìè-ÿòà çà ìóçèêàëíî è òàíöîâî èçêóñòâî, Ñúþçà íà ôè-çèöèòå â Áúëãàðèÿ, ñïèñàíèå „Îñåì”, VIVACOMArt Hall è ìíîãî äðóãè.

Íà 28 ñåïòåìâðè 2012 ã. ãîëÿìà ÷àñò îò ðàçëè÷-íèòå òâîð÷åñêè è çàáàâíè ïðîÿâè â 7 áúëãàðñêè ãðà-äà: Ñîôèÿ, Ïëîâäèâ, Ñòàðà Çàãîðà, Õàñêîâî, Ïëå-âåí, Áóðãàñ è Âàðíà, áÿõà ñâúðçàíè ñ îñíîâíàòà òå-ìà „Èíîâàöèè: íîâè êîìïåòåíöèè è âîäåùè âúç-ìîæíîñòè çà óñòîé÷èâîñò è ñòàáèëíîñò”, êîÿòîèìà çà öåë äà îñèãóðè ïîäêðåïà íà ó÷åíèòå â Áúë-ãàðèÿ ïî îòíîøåíèå ïîïóëÿðèçàöèÿ íà òÿõíàòà ðà-áîòà è ïîâèøàâàíå íà òåõíèÿ ñòàòóñ â îáùåñòâîòî.Âñè÷êè ñúáèòèÿ áÿõà îòâîðåíè çà òàëàíòëèâè èç-ñëåäîâàòåëè, èìàùè æåëàíèå äà ïîêàæàò ñâîèòåèíîâàòèâíè èäåè/ðåøåíèÿ è ïðîäóêòè èëè äà äå-ìîíñòðèðàò ñâîèòå ïðîôåñèîíàëíè ïîñòèæåíèÿ è„äðóãàòà ñòðàíà” íà ñâîèòå òâîð÷åñêè èíòåðåñè. Âðàìêèòå íà „Åâðîïà 2020” è ïðèîðèòåòíàòà èíè-

Ðóáðèêàòà "Åâðîïåéñêà íîù íà ó÷åíèòå 2012" ñåîñúùåñòâÿâà ïî ïðîåêòà IN CLOSE, ôèíàíñèðàí îò

Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ â ðàìêèòå íà ïîäïðîãðàìà "Õîðà"íà 7 Ðàìêîâà ïðîãðàìà íà ÅÑ "Researchers Night 2012"



öèàòèâà íà ÅÑ „Ñúþç çà èíîâàöèè” ïðîåêòúò IN-Close èìàøå çà öåë äà ñáëèæè îáðàçîâàíèåòî, èç-ñëåäâàíèÿòà è èíîâàöèèòå, çà äà ñïîìîãíå çà ïðèâ-ëè÷àíåòî, êâàëèôèöèðàíåòî è ïðåêâàëèôèöèðàíå-òî íà íîâî ïîêîëåíèå èçñëåäîâàòåëè, êîèòî äà ìî-ãàò äà ñå ñïðàâÿò ñ âàæíè ñîöèàëíè ïðåäèçâèêà-òåëñòâà; äà áúäå ïîâèøåíà è îñâåäîìåíîñòòà îò-íîñíî ðîëÿòà íà èçñëåäîâàòåëèòå è òåõíèÿ ïðèíîñêúì àêòèâíèÿ, çäðàâîñëîâåí è íåçàâèñèì æèâîò,êàêòî è äà áúäàò ïðåäñòàâåíè âúçìîæíîñòèòå, êîè-òî ñå ïðåäîñòàâÿò çà èçñëåäîâàòåëèòå îò åâðîïåé-ñêèÿ ïàçàð íà òðóäà.

Ôîêóñúò íà Íîùòà íà ó÷åíèòå 2012 â Áúëãàðèÿáåøå Åâðîïåéñêàòà ãîäèíà çà àêòèâíî îñòàðÿ-âàíå è ñîëèäàðíîñò ìåæäó ïîêîëåíèÿòà ñ öåëïðèâëè÷àíå íà îáùåñòâåíèÿ èíòåðåñ êúì èíîâà-öèèòå â ìåäèöèíàòà, ðåïðîäóêòèâíîòî çäðàâå, åëåê-òðîííèòå óñëóãè â çäðàâåîïàçâàíåòî, ðîáîòèêàòà èàêòèâíîòî çàñòàðÿâàíå, íîâèòå ìàòåðèàëè è êà÷åñ-òâî íà æèâîò, êàòî îáà÷å òîâà íå èçêëþ÷âàøå ó÷àñ-òèåòî íà èçñëåäîâàòåëèòå îò äðóãè îáëàñòè íà íàó-êàòà.

Äèíàìè÷íà è íàñèòåíà ñ íàé-ðàçëè÷íè ïðîÿâèáåøå Íîùòà íà ó÷åíèòå â Ñîôèÿ, êúäåòî äîìàêè-íèòå Áúëãàðñêàòà àêàäåìèÿ íà íàóêèòå, Òåõíè÷åñ-êèÿò óíèâåðñèòåò, ÍÀÒÔÈÇ è VIVACOÌ Art Hall(Òåëåôîííà ïàëàòà) ñå áÿõà ïîñòàðàëè äà ïðèâëå-êàò ïîñåòèòåëè îò ðàçëè÷íè âúçðàñòîâè ãðóïè è ñðàçíîñòðàííè èíòåðåñè, çà äà ñå ïðåâúðíå âå÷åðòàâ ïðàçíèê çà âñè÷êè, â ñúáèòèå, èçïúëíåíî ñ ðà-äîñò è óäîâîëñòâèå.

Â Öåíòðàëíî óïðàâëåíèå íà ÁÀÍ.Âå÷åðòà, ïîñâåòåíà íà ìíîãîáðîéíèòå è ìíî-

ãîñòðàííè òàëàíòè íà ó÷åíèòå, çàïî÷íà ñ ïðåêðàñ-íîòî ÷åòèðèñòèøèå íà íåçàáðàâèìèÿ àêàä. ÐóìåíÖàíåâ:

Êàêâî å íàóêà? Êàêâî å èçêóñòâî?Åäíîòî å ìèñúë, äðóãîòî – ÷óâñòâî.Åäíîòî – èñòèíà çà òàçè Âñåëåíà.Äðóãîòî – èñòèíà, â äóøàòà ðîäåíà!Îòãîâîð íà âúïðîñà êàêâî å íàóêà, ãîñòèòå ïî-

ëó÷èõà îò ïðîô. äôí Èâàíêà Éîðäàíîâà â Çàñåäà-òåëíàòà çàëà íà ÁÀÍ, êúäåòî ñå ïðîâåäå íàó÷íî êà-ôåíå: „Îò ñíèìêàòà íà ðúêàòà íà æåíàòà íàÐüîíòãåí äî ðàçãàäàâàíå ñòðóêòóðàòà íà ÄÍÊ”,ïîñâåòåíî íà 100-ãîäèøíèíàòà îò îòêðèâàíåòî íà äèôðàêöèÿòà íà ðåíòãåíîâèòå ëú÷è è ðåíòãåíî-ñòðóêòóðíèÿ àíàëèç – ìåòîä çà èçñëåäâàíå íà ñòðóê-òóðàòà íà ìàòåðèÿòà, ñ ìíîãîáðîéíè ïðèëîæåíèÿ.Ìîäåðàòîðúò ïðîô. äôí Èâàí Ëàëîâ – çàì.-ïðåä-ñåäàòåë íà ÑÔÁ è áèâø ðåêòîð íà Ñîôèéñêèÿ óíè-âåðñèòåò, ïîä÷åðòà, ÷å ñ îòêðèâàíåòî íà ðåíòãåíî-ñòðóêòóðíèÿ àíàëèç è êîñìè÷åñêèòå ëú÷è ïðåäè 100ãîäèíè ñå èçâúðøâà ðåâîëþöèÿ âúâ ôèçèêàòà, êîÿ-òî íàìèðà îòðàæåíèå è â äðóãè îáëàñòè íà íàóêàòàè â îáùåñòâîòî.

Ïî ñúùîòî âðåìå âúâ ôîàéåòàòà íà ñãðàäàòà ïî-ñåòèòåëèòå ñå íàñëàæäàâàõà íà ïðåêðàñíàòà îáùàõóäîæåñòâåíà èçëîæáà “ÄÐÓÃÀÒÀ ÑÒÐÀÍÀ”(æèâîïèñ) îò äâàìà äîöåíòè îò Áúëãàðñêàòà àêà-

äåìèÿ íà íàóêèòå: ä-ð ÌÀÐÈÀÍÀ ÊÚÍÅÂÀ îòÈíñòèòóòà ïî ôèçèêà íà òâúðäîòî òÿëî è ä-ð ÂÈÕ-ÐÅÍ ×ÀÊÚÐÎÂ îò Èíñòèòóòà ïî áèîôèçèêà è áèî-ìåäèöèíñêî èíæåíåðñòâî, êîÿòî ïî-êúñíî áåøåïðåäñòàâåíà â Ãîëåìèÿ ñàëîí íà ÁÀÍ îò èçêóñòâî-âåäà ïðîô. äèí Òåîôàíà Ìàòàêèåâà. Îáåäèíÿâà-ùàòà ëèíèÿ íà ïðåäñòàâåíèòå êàðòèíè å ëþáîâòàêúì êðàñèâîòî, ñìèñëåíîòî è èçêóñòâîòî êàòî íà-÷èí íà æèâîò è ìèñëåíå, êîÿòî äîïúëâà ïîðòðåòè-òå íà äâàìàòà õóäîæíèöè êàòî èçñëåäîâàòåëè. Ñïå-öèàëèñòúò ïî èíòåãðàëíà îïòèêà äîö. ä-ð Ì. Êú-íåâà å àâòîð è ñúàâòîð â íàä 40 íàó÷íè ïóáëèêà-öèè, BG ïàòåíò è 19 êíèãè (ñáîðíèöè, àëìàíàñè èñïåöèàëèçèðàíà ëèòåðàòóðà). Íàó÷íèòå ðàçðàáîò-êè íà äîö. ä-ð Â. ×àêàðîâ ñà ãëàâíî â îáëàñòòà íàïñèõîôèçèîëîãèÿòà. Àâòîð å íà 65 íàó÷íè ïóáëè-êàöèè â ðåôåðèðàíè áúëãàðñêè è ìåæäóíàðîäíèíàó÷íè ñïèñàíèÿ è èçäàíèÿ; ñúàâòîð íà ìîíîãðà-ôèÿ è ãëàâè îò íàó÷íè êíèãè, êàêòî è íà íàó÷íèèëþñòðàöèè íà „Àòëàñ êëåòêà è òúêàíè” è „Àòëàñîðãàíè è ñèñòåìè”. Òîâà íå å ïúðâàòà õóäîæåñòâå-íà èçëîæáà íà äâàìàòà èçñëåäîâàòåëè – îñâåí â îá-ùè õóäîæåñòâåíè èçëîæáè, òå èìàò è ñàìîñòîÿòåë-íè ïðåäñòàâÿíèÿ â õóäîæåñòâåíè ãàëåðèè, íî çàïúðâè ïúò (è íàäÿâàìå ñå – íå çà ïîñëåäåí) äîìà-êèí íà òÿõíàòà èçÿâà êàòî õóäîæíèöè å íàøàòà Àêà-äåìèÿ.

Ïðîô. äìí Ôàíè Ðèáàðîâà ïðåäñòàâè åäíà äðó-ãà èçëîæáà – âèðòóàëíà, íà êîÿòî ãîñòèòå ñå íàñ-ëàæäàâàõà íà åêðàíà â Ãîëåìèÿ ñàëîí íà ÁÀÍ -ôîòîèçëîæáàòà „ÏÐÈÐÎÄÀ ÇÀ ÈÄÍÈÒÅ ÏÎÊÎ-ËÅÍÈß”. Íåéí àâòîð å ïðåïîäàâàòåëÿò ïî ñîöè-àëíà ôàðìàöèÿ è ôàðìàêîèêîíîìèêà âúâ Ôàðìà-öåâòè÷íèÿ ôàêóëòåò íà ÌÓ-Ñîôèÿ äîö. ä-ð ÀÑÅ-ÍÀ ÑÒÎÈÌÅÍÎÂÀ, àâòîð è ñúàâòîð íà íàä 100ïóáëèêàöèè, êàêòî è ñ ó÷àñòèÿ â ó÷åáíèöè è ìî-íîãðàôèè. Âúïðåêè íàó÷íàòà è ïðåïîäàâàòåëñêàòàñè äåéíîñò è äåéíîñòòà ñè êàòî îäèòîð â îáëàñòòàíà óïðàâëåíèåòî íà êà÷åñòâîòî íà ëåêàðñòâîñíàá-äÿâàíåòî è çàì.-ïðåäñåäàòåë íà ÓÑ íà Áúëãàðñêèôàðìàöåâòè÷åí ñúþç, òÿ âèíàãè íàìèðà âðåìå äàñå íàñëàäè íà êðàñîòàòà, êîÿòî íè çàîáèêàëÿ, äà ÿñúõðàíè ñ ôîòîàïàðàò è äà ÿ ñïîäåëè ñ ïðèÿòåëè èñúìèøëåíèöè.

Ñïåöèàëíî çà äà âçåìå ó÷àñòèå â ïðàçíèê íà ó÷å-íèòå îò Áëàãîåâãðàä ïðèñòèãíà ïðîô. äïí ÊèðèëÊîñòîâ, êîéòî ïðåç ïåðèîäà 2007-2011 ã. å áèë çàì.-ðåêòîð íà Þãîçàïàäíèÿ óíèâåðñèòåò „Íåîôèò Ðèë-ñêè”. Íÿìà äà èçðåæäàìå ìíîãîáðîéíèòå ìó íàã-ðàäè êàòî ïåâåö è ñîëèñò íà ôîëêëîðíà ãðóïà. Èìàèçäàäåíè 4 ïåâ÷åñêè àëáóìà. Òîé äîïðèíåñå çàïðàçíè÷íîòî íàñòðîåíèå íà ìíîãîáðîéíèòå ãîñòèñ ïðåêðàñíî è ïðîôåñèîíàëíî èçïúëíåíèå íà êàí-öîíåòè, ìàêåäîíñêè è ñòàðè ãðàäñêè ïåñíè.

Âå÷åðòà íà òàëàíòèòå íà ó÷åíèòå áåøå îòêðèòàñ êîíöåðò íà ÊÀÌÅÐÍÈß ÕÎÐ ÏÐÈ ÁÀÍ, êîéòîå òðàäèöèîíåí ó÷àñòíèê â Íîùòà íà ó÷åíèòå. Ñúç-äàäåí å ïðåç äåêåìâðè 2008 ã. ïî èíèöèàòèâà íàÈíñòèòóòà ïî èçêóñòâîçíàíèå ïðè àêàäåìèÿòà. ×ëå-íîâåòå ìó ñà äîêòîðàíòè, íàó÷íè ñúòðóäíèöè è ñú-ìèøëåíèöè. Õîðúò èìà àêòèâíî ïðèñúñòâèå â êóë-



òóðíèÿ æèâîò íà Ñîôèÿ è ñòðàíàòà, à ïðåç 2009 ã.ñòàâà íîñèòåë íà âòîðà íàãðàäà â ìåæäóíàðîäíèÿìóçèêàëåí êîíêóðñ „Ãåîðãè Äèìèòðîâ”. Íåãîâàòàäèðèãåíòêà Ìàðèÿ Âúë÷àíîâà-Ëþáåíîâà å äîêòî-ðàíò â Èíñòèòóòà ïî èçêóñòâîçíàíèå.

Íåòðàäèöèîíåí, íî òðîãàòåëåí ïîçäðàâ êúì ó÷å-íèòå îòïðàâè ó÷åíè÷åñêàòà ãðóïà „Sunday” ñ àâ-òîðñêàòà ïåñåí íà ó÷åíè÷êàòà îò ÍÏÌÃ ÄåíèöàÕðèñòîâà „Êîñìè÷åñêè åêñïåðèìåíò”.

Ïðàçíèêúò íà ó÷åíèòå áåøå óâàæåí îò ÌÎÌÍâ ëèöåòî íà ïàðëàìåíòàëíèÿ ìó ñåêðåòàð ã-í Äðà-ãîìèð Ìàíîèëîâ, êîéòî ïîçäðàâè ïðèñúñòâàùè-òå îò èìåòî íà ìèíèñòúðà ïðîô. Ñåðãåé Èãíàòîâ, èã-í Ãðèãîð Ïîðîæàíîâ – äèðåêòîð íà Äèðåêöèÿ„Íàóêà”.

Â ðàìêèòå íà Åâðîïåéñêàòà ãîäèíà çà àêòèâíîîñòàðÿâàíå è ñîëèäàðíîñò ìåæäó ïîêîëåíèÿòà îð-ãàíèçàòîðèòå ïî÷åòîõà äîàéåíà íà áúëãàðñêàòà ìå-äèöèíà è íà Ñúþçà íà ó÷åíèòå â Áúëãàðèÿ ïðîô.ä-ð ÀËÅÊÑÀÍÄÚÐ ÌÎÍÎÂ, êîéòî íà 90 ãîäèíèïðîäúëæàâà äà áúäå àêòèâåí àâòîð íà ñòàòèè è êíè-ãè, íåóìîðèì ëåêòîð â Ñúþçà íà ó÷åíèòå, êîíñóë-òàíò íà ìëàäèòå èçñëåäîâàòåëè. Ôèëîñîôúò è ìèñ-ëèòåë ïðîô. Ìîíîâ – îñíîâîïîëîæíèê íà áúëãàð-ñêàòà êëèíè÷íà òîêñèêîëîãèÿ, áåøå ïðåäñòàâåí îòïðåäñåäàòåëÿò íà ÑÓÁ ÷ë.-êîð. Äàìÿí Äàìÿíîâ, àâ ñïåöèàëíî èçïðàòåíî ïèñìî êìåòúò íà Ñîôèÿã-æà É. Ôàíäúêîâà ïîçäðàâè ó÷àñòíèöèòå â Íîù-òà íà ó÷åíèòå è ëè÷íî ïðîô. Ìîíîâ, êàòî èçêàçàáëàãîäàðíîñòòà ñè çà èçêëþ÷èòåëíèòå ìó çàñëóãèêàòî ëåêàð è ó÷åí îò ìåæäóíàðîäåí ðàíã, êîéòî èç-äèãà àâòîðèòåòà íà Áúëãàðèÿ.

Êà÷åñòâîòî íà æèâîò å îò ãîëÿìî çíà÷åíèå çàæèçíåíîñòòà íà õîðàòà â ðàçëè÷íèòå ïåðèîäè îòñòàðååíåòî, êîåòî ïðåäñòàâëÿâà ìíîãîðàçìåðåíïðîöåñ íà ïðåæäåâðåìåííî íàòðóïâàíå íà ðàçëè-÷åí âèä ïðîìåíè ïðè æèâèòå îðãàíèçìè, ñâúðçàí ñôèçè÷åñêà, ïñèõîëîãè÷åñêà è ñîöèàëíà ïðîìÿíà.Áëàãîäàðåíèå íàïðåäúêà íà ìåäèöèíñêèòå íàóêè,ïðîöåñúò íà ñòàðååíåòî áè ìîãúë äà áúäå êîíòðî-ëèðàí èëè çàáàâåí. Òîâà áåøå ïîêàçàíî â îáðàçî-âàòåëíàòà ïðåçåíòàöèÿ „Íå óìèðàé äíåñ: æèçíå-íîñòòà è ñòàðååíåòî ïðåç ÕÕ² âåê” íà åäèí îòíàé-ìëàäèòå ÷ëåíîâå íà ÑÓÁ – ä-ð Ãåîðãè Ìàêñè-ìîâ, ñïåöèàëèçàíò ïî íåâðîëîãèÿ è äîêòîðàíò ïîäåòñêà íåâðîëîãèÿ â ÓÌÁÀËÍÏ „Ñâ. Íàóì” êúìÌÓ – Ñîôèÿ, ñ êîãîòî íàïðàâèõìå ðàçõîäêà ïðåçðàçëè÷íèòå ôàêòîðè â ðàçëè÷íèòå ïåðèîäè îò æè-âîòà íè, îòãîâîðíè çà ïî-äîáðîòî çäðàâå íà ïî-âúç-ðàñòíèòå õîðà.

Çíàêîâî áåøå ñúâïàäåíèåòî íà Íîùòà íà ó÷å-íèòå ñ 33-ÿ ðîæäåí äåí íà ïàëåîáîòàíèêà ÁÎÐÈÑÖÅÍÎÂ – ìëàäîòî ëèöå íà íàóêàòà â Áúëãàðèÿ,ïîáåäèòåë â Íàöèîíàëíèÿ ôèíàë íà êîíêóðñà „Ëà-áîðàòîðèÿ çà ñëàâà FameLab 2012“, îðãàíèçèðàí îòÁðèòàíñêè ñúâåò. Òîé ïðåäñòàâè åäíà óäèâèòåëíàïðèêàçêà çà èñòîðèÿ, êëèìàò è ðàñòåíèÿ è ïîêàçà,÷å çà íàóêàòà ìîæå äà ñå ãîâîðè ïðîñòî, ðàçáèðàå-ìî è óâëåêàòåëíî. Áîðèñ ðàáîòè â Èíñòèòóòà ïîáèîðàçíîîáðàçèå è åêîñèñòåìíè èçñëåäâàíèÿ íàÁÀÍ, ïèøå äèñåðòàöèÿ, ïðåïîäàâà â Ñîôèéñêèÿ

óíèâåðñèòåò, íåêîëêîêðàòåí íîñèòåë å íà íàãðàäà-òà íà èìåòî íà ïðîô. Å. Ïàëàìàðåâ. Ëè÷íîñò ñ ðàç-íîñòðàííè èíòåðåñè, òîé å åäíàêâî äîáúð âúâ âñè÷-êèòå ñè õîáèòà, åäíî îò êîèòî å ñâèðåíåòî íà êèòà-ðà. Çà ñïåöèàëíèòå ïîçäðàâëåíèÿ çà íàâëèçàíåòîìó â Õðèñòîâàòà âúçðàñò è íà ïîäàðúöèòå ïî òîçèïîâîä òîé áëàãîäàðè ñ ïåñåíòà „Íåêà áúäå ñâåòëè-íà” â èçïúëíåíèå íà ðîê-ãðóïàòà „Èíöèäåíò”, íàêîÿòî å åäèí îò îñíîâàòåëèòå.

Ðàçíîðîäíè ïî æàíð è ñúäúðæàíèå áÿõà ïðåä-ñòàâåíèòå êíèãè íà áúëãàðñêè ó÷åíè. Ïúðâàòà îòòÿõ áåøå íà ôèëîñîôà ÷ë.-êîð. Âàñèë Ïðîäàíîâ –„Òåîðèÿ íà áúëãàðñêèÿ ïðåõîä” – åäíà îò òåìè-òå, êúì êîèòî àâòîðúò èìà ïîñòîÿíåí èíòåðåñ. Êíè-ãàòà áåøå ïðåäñòàâåíà îò ã-í Èâàí Ãðàíèòñêè –äèðåêòîð íà èçä. „Çàõàðèé Ñòîÿíîâ”.

Âå÷å ñåäìà ãîäèíà ó÷åíèòå ðàäâàò áúëãàðñêîòîîáùåñòâî ñúñ ñâîèòå ñòèõîâå. Îò ãîäèíà íà ãîäèíàñå óâåëè÷àâà è áðîÿò íà ó÷åíèòå ïîåòè, êîèòî ó÷àñ-òâàò âîðãàíèçèðàíèÿ îò Ñúþçà íà ó÷åíèòå â Áúëãà-ðèÿ çà ïåòè ïîðåäåí ïúò êîíêóðñ çà ñòèõîâå íà áúë-ãàðñêè ó÷åíè. Îäîáðåíèòå îò æóðèòî ïîåòè÷íèòâîðáè ñà îòïå÷àòàíè â ïåòîòî èçäàíèå íà ñáîðíè-êà „ÑÒÚÏÊÈ”, ÷èéòî õóäîæíèê íà êîðèöàòà ååäèí îò àâòîðèòå â ñáîðíèêà – äîö. Ìàðèàíà Êú-íåâà. „È ñ ïåòîòî èçäàíèå íà „Ñòúïêè” áúëãàð-ñêèÿò ó÷åí äîêàçà, ÷å Ïîåòúò å Êàçâàùèÿò èñ-òèíàòà. Òîé å òâîðåö íà Äóìè, êîèòî èìàò ñèëà-òà äà ïðåîáðàçÿâàò òîçè ñâÿò è äà ãî äîâåäàò äîõàðìîíèÿ ñ ìå÷òèòå ìó.” – êàçà ïðè ïðåäñòàâÿíå-òî íà ñáîðíèêà ïðîô. äôí Èñêðà Àðñåíîâà – ÷ëåííà æóðèòî íà êîíêóðñà è íà ðåäêîëåãèÿòà íà ñï.„Íàóêà”, êîÿòî ïîæåëà íà âñè÷êè ïðèÿòíî ñúïðè-êîñíîâåíèå ñúñ ñòèõîâåòå íà áúëãàðñêèòå ó÷åíè,íÿêîè îò êîèòî èçïúëíèõà íà æèâî îòïå÷àòàíèòåòåõíè ñòèõîòâîðåíèÿ.

Ôèçè÷êàòà äîö. ä-ð ÅËÅÍÀ ÊÀØ×ÈÅÂÀ, ÷è-èòî íàó÷íè èíòåðåñè ñà â îáëàñòòà íà ìèêðîñòðóê-òóðàòà è ôèçè÷íèòå ñâîéñòâà íà ñòúêëà è êåðàìè-êè, ïèøå ñòèõîâå îò äúëãè ãîäèíè è ó÷àñòâà âúââñÿêî èçäàíèå íà „ÑÒÚÏÊÈ”. Çà ïúðâè ïúò òàçèãîäèíà – ñ ôèíàíñîâàòà ïîäêðåïà íà Õèìèêîòåõ-íîëîãè÷íèÿ è ìåòàëóðãè÷åí óíèâåðñèòåò, â êîéòîå äúëãîãîäèøåí ïðåïîäàâàòåë, òÿ ñå „ïðåñòðàøè”äà èçäàäå ïúðâàòà ñè ñòèõîñáèðêà – „Ïðîçà â ðè-ìè”. Ïðè ïðåäñòàâåíåòî é ã-æà Áîæèäàðà Öåêî-âà – ïðåäñåäàòåëêà íà Äàìñêè ëèòåðàòóðåí ñàëîí„Åâãåíèÿ Ìàðñ”, îáúðíà ñïåöèàëíî âíèìàíèå íàîïòèìèçìà, äîáðîòàòà è ïîçèòèâèçìà íà àâòîðêà-òà, ñú÷åòàíè ñ ëþáîâòà êúì ñåìåéñòâîòî è ïðèÿòå-ëèòå. Äîö. Êàø÷èåâà èìà âíóøèòåëíàòà íàó÷íà áè-îãðàôèÿ – íàä 150 íàó÷íè ñòàòèè â ñïåöèàëèçèðà-íè ñïèñàíèÿ, ãîñò-ïðåïîäàâàòåë è èçñëåäîâàòåë âúâÔðàíöèÿ, ðúêîâîäèòåë íà íàä 35 äèïëîìàíòè è 9äîêòîðàíòè.

Îùå åäíà îò àâòîðêèòå â ñáîðíèêà – äîö. ä-ðÅÂÃÅÍÈß ÑÅÍÄÎÂÀ (Æåí-È-Ñåí), ñàìà ïðåä-ñòàâè ñâîÿ êíèãà – „Ñìÿõ íà êóá”, êîÿòî å àíàëè-òè÷íî ïðîäúëæåíèå â íîâî (êóáè÷íî) èçìåðåíèåíà ïðåäèøíàòà é êíèãà – „Ñìÿõ íà êâàäðàò”. Ñú-äúðæàíèåòî íà „äâóìåðíèÿ âàðèàíò” å îáîãàòåíî ñ



„äîáðå çàáðàâåíè” èñòîðèè – îò äðåâíîñòòà äî ñúâ-ðåìèåòî íè (îòïðåäè ïîëîâèí âåê), ñ âèöîâå è àíåê-äîòè çà (è îò) ìàòåìàòèöè è ñðîäíè òÿì äóøè.Àâòîðêàòà ïðî÷åòå ñâîÿòà „Îäà Ïðî-ìàòåìàòè÷íà”(ïóáëèêóâàíà â ïðåäèøíî èçäàíèå íà ñáîðíèêà„Ñòúïêè”) è èçðàçè î÷àêâàíåòî ñè ñëóøàòåëèòå è÷èòàòåëèòå äà äîïðèíåñàò ñ àêòèâíî ñïîäåëÿíå íàëþáèìèòå ñè èñòîðèè è âèöîâå íà íàó÷íà òåìà çà4-ìåðíèÿ (åâåíòóàëíî åëåêòðîíåí) âàðèàíò íà èç-äàíèåòî è äà äîêàæàò õèïîòåçàòà íà Ëèòúëóóä, ÷åäîáðèÿò ìàòåìàòè÷åñêè âèö å ïî-äîáðî ÷åòèâî èïî-äîáðà ìàòåìàòèêà îò äóçèíà ïîñðåäñòâåíèñòàòèè. Ïîæåëàâàìå é îò ñúðöå „Ñìÿõ(úò)” äà äîñ-òèãíå n-ìåðíîòî ñè èçäàíèå!

Ïðåç 2012 ã. ñå íàâúðøèõà 90 ÃÎÄÈÍÈ ÎÒÐÎÆÄÅÍÈÅÒÎ ÍÀ ÀÊÀÄ. ÅÂÃÅÍÈ ÁÓÄÅÂ-ÑÊÈ è 45 ãîäèíè îò ñúçäàâàíåòî íà Èíñòèòóòà ïîåëåêòðîõèìèÿ è åíåðãèéíè ñèñòåìè, íà êîéòî òîéå åäèí îò îñíîâàòåëèòå è äúëãîãîäèøåí äèðåêòîð.Ëè÷íîñòòà, íàó÷íèòå è íàó÷íî-îðãàíèçàöèîííèòåïðèíîñè íà ñâåòîâíîèçâåñòíèÿ åëåêòðîõèìèê áÿ-õà ïðåäñòàâåíè ñ ìíîãî òîïëîòà, óâàæåíèå è ïðåê-ëîíåíèå îò åäèí îò íåãîâèòå ñúòðóäíèöè – ïðîô.äõí äòí Çäðàâêî Ñòîéíîâ.

Îñâåí ñ àâòîðñêè ïîåòè÷íè èçïúëíåíèÿ ó÷åíè-òå ïðîÿâèõà „íåíàó÷íèòå” ñè òàëàíòè êàòî ìóçè-êàíòè è ïðåäèçâèêàõà áóðíè àïëîäèñìåíòè çà ïðî-ôåñèîíàëèçìà è çàâëàäÿâàùîòî âäúõíîâåíèå. Öè-ãóëàðêàòà ïðîô. ä-ð èíæ. Ëèäèÿ Éîðäàíîâà îòÒåõíè÷åñêèÿ óíèâåðñèòåò – Ñîôèÿ, íîñèòåë íà íàã-ðàäè çà âíåäðåíè íàó÷íî-ïðèëîæíè ðàçðàáîòêè, âñúïðîâîä íà ïèàíî îò ñòóäåíòúò â ÄÌÀ ÑâåòëèíÕðèñòîâ èçïúëíè „Àíäàëóçêè ðîìàíñ” è „Öèãàí-ñêè íàïåâè” îò Ñàðàñàòå; êîìïîçèòîðúò è ìóçèêî-âåä ïðîô. Ïåí÷î Ñòîÿíîâ, ó÷åíèê íà Ïàí÷î Âëà-äèãåðîâ – ïðåêðàñíàòà „Ïðèñïèâíà ïåñåí” îò Ðî-áåðò Øóìàí; ïîåòèòå ñ êèòàðà – äîêòîðàíòèòå âÑîôèéñêèÿ óíèâåðñèòåò Äàíèåëà Ïåíåâà è ÐóìåíÑïàñîâ, ïðåäñòàâèõà ïåñåíòà „Ñëåä áîÿ” ïî òåêñòíà ä-ð Âåñåëà Äèìîâà – åäèí îò àâòîðèòå íè â ñáîð-íèöèòå „Ñòúïêè”, äîíåñëà èì Ãîëÿìàòà íàãðàäà çààâòîðñêà ïåñåí ñ ãðàæäàíñêà íàñî÷åíîñò â êîíêóð-ñà „Ñðåùó âÿòúðà” íà òàçãîäèøíèÿ Áàðä ôåñò â Áóð-ãàñ; ïðåïîäàâàòåëÿò â Òåõíè÷åñêèÿ óíèâåðñèòåòïðîô. äòí Íèêîëàé Àíãåëîâ, êîéòî å âïèñàí âÇëàòíàòà êíèãà íà áúëãàðñêèòå èçîáðåòàòåëè, çà-åäíî ñúñ ñâîÿ ñúó÷åíèê è ïðèÿòåë Éîñèô Ëåâè –áèâø ðåäîâåí àñïèðàíò è ãëàâåí ñïåöèàëèñò âÁÀÍ, áÿõà ïîäãîòâèëè ïðåðàáîòåíà êèòêà îò ïåñ-íè íà Áèéòúëñ è Ðîëèíãñòîóíñ â èçïúëíåíèå íà ïè-àíî è öèãóëêà.

Íå åäíà, à òðè ñòèõîñáèðêè, å èçäàëà ìåæäó ïðå-äèøíàòà è íàñòîÿùàòà Íîù íà ó÷åíèòå ïðîô. ä-ðÂÈÊÒÎÐÈß ÐÀÄÅÂÀ, äìí – äúëãîãîäèøåí ïðå-ïîäàâàòåë ïî àíàòîìèÿ íà ÷îâåêà, íåâðîìîðôîëî-ãèÿ è íåâðîôèçèîëîãèÿ è ôóíêöèîíàëíà ìîðôî-ëîãèÿ íà äåòåòî. Àâòîð å íå ñàìî íà íàä 100 ïóá-ëèêàöèè â àâòîðèòåòíè íàøè è ìåæäóíàðîäíè íà-ó÷íè ñïèñàíèÿ, ìîíîãðàôèÿòà “Ìîðôîëîãèÿ íàíåâðóëàöèÿòà”, ó÷åáíè ïîìàãàëà è äð., íà îáùî 15ñòèõîñáèðêè. Ïðîô. äôí Áîÿí Âúë÷åâ – ïðåäñå-

äàòåë íà ñåêöèÿ „Ôèëîëîãè÷åñêè íàóêè” êúì ÑÓÁ,ïðåäñòàâè ïîñëåäíèòå òðè îò òÿõ: „Ñúí”, „Çàùî” è„Ðóáèíèòå íà Èäà”, êîèòî òîé îïðåäåëè ïîåòè÷íîêàòî „áðîäåíå â ïàðàëåëíè ñâåòîâå” – íà ìóçèêàòà,ïîåçèÿòà, îáè÷òà...

Íîùòà íà ó÷åíèòå â Ãîëåìèÿ ñàëîí íà ÁÀÍ çà-âúðøè ñ âäúõíîâåíîòî àðòèñòè÷íî àâòîðñêî èçïúë-íåíèå íà ñòèõîòâîðåíèåòî „Ïðèêàçêà çà Àðèìàí”îò ïîñëåäíàòà ñòèõîñáèðêà íà ïðîô. Âèêòîðèÿ Ðà-äåâà ñúñ ñïåöèàëíîòî ó÷àñòèå íà ïðîô. ÂÈÊÒÎÐ×Ó×ÊÎÂ ñ îòêúñè îò „Áàëàäà” íà Ôåðåíö Ëèñò.

ÂÚÂ VIVACOM ART HALLÒàçè ãîäèíà çà ïúðâè ïúò VIVACOM Art Hall

(áèâøàòà Òåëåôîííà ïàëàòà) ñòàíà äîìàêèí íàÅâðîïåéñêàòà íîù íà ó÷åíèòå è ðàçòâîðè âðàòèòåñè çà èíèöèàòèâè, ïîñâåòåíè íà ìëàäèòå õîðà è òÿõ-íàòà ðåàëèçàöèÿ êàòî èçñëåäîâàòåëè â Áúëãàðèÿ:„Ïàíàèð íà çíàíèåòî è èíîâàöèèòå” – íàó÷íè ó÷å-íè÷åñêè ïðîåêòè; YES - Young and Energetic Scien-tists – ïðèëîæíè ðàçðàáîòêè íà ìëàäè ó÷åíè; ñà-ìîñòîÿòåëíè èçëîæáè íà èçñëåäîâàòåëè; ïðåäñòà-âÿíèÿ íà èíñòèòóòè è óíèâåðñèòåòè; íàãðàæäàâàíåíà ïîáåäèòåëèòå â îáÿâåíèòå êîíêóðñè çà ìëàäå-æè; çàáàâíè äåìîíñòðàöèè â „Êàáèíåòèòå ïî ëþ-áîïèòñòâî”; íàó÷íè äèñêóñèè è øîó; ïðîæåêöèèíà ôèëìè...

Îùå â 17 ÷. Âðàòèòå íà áèâøàòà òåëåôîííà ïà-ëàòà áÿõà îòâîðåíè çà ïîñåòèòåëèòå íà ùàíäà „ÌÀ-ÒÅÌÀÒÈÊÀÒÀ=ÊÐÀÑÎÒÀ + ÄÈÍÀÌÈÊÀ +ÇÀÁÀÂËÅÍÈÅ” – êîåòî ïîêàçàõà íà ìàëêè è ãî-ëåìè âîäåùèòå äîö. Òîíè ×åõëàðîâà, ðúêîâîäè-òåë íà ñåêöèÿ „Îáðàçîâàíèå ïî ìàòåìàòèêà è èí-ôîðìàòèêà” â ÈÌÈ-ÁÀÍ, è äîö. Åâãåíèÿ Ñåíäî-âà. Ìàòåìàòè÷åñêèòå ïúçåëè (ìàòåðèàëíè è âèðòó-àëíè) íå áÿõà ñëó÷àéíè: ìàëêè è ãîëåìè ïàðêåòè-ðàõà ðàâíèíàòà ñúñ ñïåöèàëíî ïðîåêòèðàíè ïëî÷-êè, ñïðàâèõà ñå ñ ëîãè÷åñêè ïðåäèçâèêàòåëñòâà ñïåíòàìèíî è ñúçäàäîõà îðèãèíàëíè ìîäåëè ñ åëå-ìåíòèòå íà èãðàòà Òîíãðàì (íå å ïå÷àòíà ãðåøêà).Äèíàìèêàòà áå îñúùåñòâåíà íå ñàìî ñúñ ñïåöèà-ëèçèðàí ñîôòóåð, íî è ñ ìàòåìàòè÷åñêè åòþäè, âêîèòî ó÷àñòíèöèòå ïðåäñòàâèõà ìàòåìàòè÷åñêèîáåêòè ñàìî ñ ðúöå. Ôèíàëíàòà ÷àñò áå ïîñâåòåíàíà òâîðáè â ñòèëà íà Ïèéò Ìîíäðèàí, ðåàëèçèðà-íè ñ ïîìîùòà íà ðàçíîîáðàçíè ñðåäñòâà.

Íîùòà íà ó÷åíèòå âúâ VIVACOM Art Hall ïðî-äúëæè ñ íîâè çàáàâëåíèÿ ñ ïîìîùòà íà íàóêàòà âÊÀÁÈÍÅÒÈÒÅ ÏÎ ËÞÁÎÏÈÒÑÒÂÎ:

Àñèñòåíòúò âúâ Ôèçè÷åñêèÿ ôàêóëòåò íà ÑÓ„Ñâ. Êë. Îõðèäñêè” è ïî÷åòåí ÷ëåí íà Èòàëèàí-ñêèÿ àëïèéñêè êëóá – Club Alpino Italiano ÊëàâäèéÒþòþëêîâ ïðåäñòàâè „ÊÎÌÏÞÒÚÐÚÒ ÊÀÒÎÈÇÌÅÐÂÀÒÅËÅÍ ÓÐÅÄ” – ñ îïèòè îò âèäà Com-puter Assisted Experiments (îïèòè, ïîäïîìîãíàòè îòêîìïþòúð). Ïðè òÿõ êîìïþòúð, ñ ïîìîùòà íà ñåí-çîðíè óñòðîéñòâà, ïðîñëåäÿâà, çàïîìíÿ è îáðàáîò-âà äàííè çà ñòîéíîñòèòå íà ðàçëè÷íè ôèçè÷íè âå-ëè÷èíè – òåìïåðàòóðà, íàëÿãàíå, îñâåòåíîñò, èí-äóêöèÿ íà ìàãíèòíî ïîëå, ïðîìÿíà â ìåñòîïîëî-æåíèåòî íà äàäåíî òÿëî è äð. Áÿõà ïðîâåäåíè ðàç-



ëè÷íè èçìåðâàíèÿ, à â ïðîâåæäàíåòî íà ÷àñò îò òÿõìîæåøå äà ó÷àñòâà âñåêè ïðèñúñòâàù.

„ÌÈÍÅÐÀËÍÀÒÀ ÂÎÄÀ Â ÁÚËÃÀÐÈß –ÊËÞ× ÊÚÌ ÊÐÅÏÊÎ ÇÄÐÀÂÅ È ÄÎÑÒÎ-ËÅÏÍÈ ÑÒÀÐÈÍÈ” áåøå îçàãëàâèë äåìîíñòðà-öèèòå íà âëèÿíèåòî íà ðàçëè÷íèòå ìèíåðàëíè âî-äè âúðõó ðàçëè÷íèòå âúçðàñòîâè ãðóïè ä-ð ÃåîðãèÌàêñèìîâ – ñïåöèàëèçàíò ïî íåâðîëîãèÿ, äîêòî-ðàíò ïî äåòñêà íåâðîëîãèÿ, ÷ëåí íà Ô�

Nauka 2012-5 - Body za PDF · 2018. 6. 24. · ÍÀÓÊÀ – êí. 5/2012, òîì XXII 2...

Documents

Transcript of Nauka 2012-5 - Body za PDF · 2018. 6. 24. · ÍÀÓÊÀ – êí. 5/2012, òîì XXII 2...