Narrazio testuak

Komunikazio gaitasunari lotutako edukiak. Narrazio-Testua

1

GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOARI DAGOZKION EDUKIAK

A. TESTUINGURUARI LOTUTAKO ALDAGAIAK

1. Komunikazio asmoa: xedea eta funtzioa

o Xedea: informatzea.

o Xedea: entretenitzea.

o Funtzio erreferentziala.

o Funtzio poetikoa.

2. Partaideak. Ezaugarriak

Enuntziazio mailan:

o Igorle eta hartzaile rolak ez dira trukagarriak.

o Enuntziazioari dagokion hartzailea, hartzaile unibertsala.

Enuntziatu mailan, fikziozko narrazio testuetan:

o Igorlea = Narratzailea

Narratzaile motak: pertsonaia (1./ 2. pertsona), lekukoa, orojakilea.

o Hartzailea = Pertsonaiak (fikziozko markoan sortutako hartzailea)

Pertsonaia motak: pertsonaia nagusiak, bigarren mailakoak, aipamen hutsezkoak

edo 3.mailakoak.

o Polifonia: ahots asko nahasten dira: estilo zuzena, zehar estiloa.

3. Testuinguru fisikoa: lekua eta denbora

o Lekua:

Enuntziazio mailan:

Hartzaileak bere egin dezake edo ez igorlearen testuingurua.

Igorlearen testuingurua enuntziatuaren testuinguruarekin bat etor daiteke

edo ez.

Enuntziatu mailan, fikziozko narrazioetan:


2

Lekua enuntziazioaren planoarekin bat etor daiteke edo ez.

Leku errealak edo egileak bereziki sortuak izan daitezke.

o Denbora:

Enuntziazio mailan: hartzaileak igorlearen denbora parteka dezake edo ez.

Enuntziatu mailan, fikziozko narrazioetan, enuntziazio-denbora

enuntziatuaren denbora bera izan daiteke edo ez.

Enuntziatu mailan, denbora erreala edo egileak bereziki sortua izan daiteke.

4. Kanala

o Ahozkoa, idatzia, ikus-entzunezkoa.

B. ENUNTZIAZIOARI LOTUTAKO HIZKUNTZA MARKAK

1. Denbora deixia

o Enuntziatuari, fikziozkoa zein ez, dagozkion denbora deiktikoak.

o Aditzondoak, denbora adizlagunak eta esapideak...

2. Leku deixia

o Enuntziatuari, fikziozkoa zein ez, dagokion tokiari lotutako deiktikoak

o Erakusleak,aditzondoak, adizlagunak.

3. Pertsona deixia

o Enuntziatuari, fikziozkoa zein ez, dagozkion deiktikoak .

o Pertsona-izenordainak, determinatzaileak, erakusleak, aditzaren pertsona-morfemak.

4. Deixi soziala

o Enuntziatuaren barruan, pertsonaiei eta narratzaileari lotutako formulak.

5. Igorlea ezkutatzeko baliabideak eta egitura inpertsonalak

6. Modalizazio-baliabideak

o Maila ezberdineko modalizazioa:

o Neutroa

o Balorazioa egiten duena

o Epistemikoa (zalantza-ziurtasuna)


3

o Esaldien modalitatea: esaldi mota desberdinak igorlearen ikuspuntuaren eta narratzaile

motaren arabera.

7. Informazioa hautatzeko eta trinkotzeko hizkuntza baliabideak

8. Hizkuntza aldaerak

o Aldaera diafasikoak edo erregistroak, komunikazio egoerari lotuak.

Erregistro aniztasuna, igorlearen eta hartzailearen arabera.

o Aldaera diatopikoak (euskalkiak, tokian tokiko aldaerak), alderdi historiko-geografikoei lotuak.

o Aldaera diastratikoak (hizkerak, argotak, jergak), (hizkuntzaren gizarte ezaugarriei lotuak.

Pertsonaien hizkera ezaugarri soziolinguistikoetara egokituta.

9. Kortesia arauak

C. HIZKUNTZAZ KANPOKO ALDAGAIAK

1. Proxemikoak

o Solaskideen arteko espazio antolaketa ahozko narrazioetan.

2 . Kinesikoak

o Solaskideen mugimenduak, keinuak, imintzioak, ahozko narrazioetan.

3. Paralinguistikoak

o Ahozkoetan, ahots aldaketak, intentsitatea, tonua, abiadura...

D. ALDAGAI KULTURALAK

1. Munduaren ezaguera

o Enuntziazio mailan, igorleak eta hartzaileak munduaren ezaguera partekatzen dute.

o Enuntziatu mailan fikziozko testuetan, intertestu literarioaren garrantzia.


4

GAITASU DISKURTSIBOARI DAGOZKION EDUKIAK

A. KOHERENTZIA

1. Pragmatika

o Munduaren ezaguera

o Inplikatura eta Aurresuposizioa

2. Semantika

o Gainegitura orokorra: Markoa (denbora, lekua eta pertsonaien aurkezpena; aurreko

gertaeren kontaketa); Korapiloa-Arazoa; Ondorioa –Konponbidea.

o Denboraren trataeraren araberako gainegitura:

Kronologikoki .

“Flash-black”a

“In media res”

Kontrapuntua.

o Deskribapen sekuentzien sarrera: eskenatokiak, giroak, pertsonaiak...

B. KOHESIOA

1. Progresio Tematikoa

2. Korreferentzia

o Lexikala

Errepikapenak.

Ordezkapen lexikala: sinonimia, hiperonimia, hiponimia, metonimiak, metaforak,

proformak.

Lotura semantikoak

Eremu semantikoak.

Hitz familiak.

o Gramatikala


5

Anafora eta katafora: pertsona izenordainak, leku eta denbora aditzondoak eta

adizlagunak.

Elipsia.

Determinazioa.

3. Markatzaileak eta lokailuak

o Diskurtso markatzaileak

Testu antolatzaileak: hasteko, bukatzeko, testuaren gainegitura azpimarratzeko, forma

erritualak.

Sarrera egitekoak

Denborazkoak

Erritmoa aldatzekoak

Lekuzkoak

Diskurtso sartzaileak:Iritzia adierazteko, birformulatzeko

o Lokailuak: Harreman logiko-semantikoak

o Indize grafikoak: tipografia, espazioaren antolamendua.

4. Denbora loturak: aditz ardatzari eustea

o Aditzaren ardatza, lehenaldia.

o Aditz aspektu burutua.

o Balio desberdinak dituen orainaldia.

GAITASUN LINGUISTIKOARI DAGOZKION EDUKIAK

A. MORFOSINTAXIA

1. Hitzak

o Elementuak:lexemak eta morfemak

Eratorriak


6

Gramatikalak:

Denbora/leku menderagailuak: (e)n,(e)la.,(e)nean......

o Kategoria:

Flexioa eta izen motak: arruntak, bereziak, antroponimoak, toponimoak, gentilizioak...

Flexioa eta adjektibo motak.

Flexioa eta aditz motak: lehenaldiaren ardatza, aspektu burutua; estilo zuzena, zehar

estiloa adierazteko aditz formak .

Adberbio motak: denbora, lekua; modua; maila; iritzia.

Flexioa eta determinatzaile motak.

Flexioa eta izenordain motak: pertsona izenordainak, zehaztugabeak, galdetzaileak...

Juntagailu motak.

Postposizio motak.

o Egiturak:bakunak , elkartuak, eratorriak, parasintetikoak.

2. Sintagmak

o Motak: izen sintagma, aditz sintagma, adjektibo sintagma eta adberbio sintagma

Aditz sintagma:osagaiak eta funtzioak.

Adjektibo sintagma: osagaiak eta funtzioak.

3. Perpausak

o Osagaiak: subjektua eta predikatua

o Egitura ergatiboa

Aditz predikatua: nukleoa eta osagaiak.

o Motak

Igorlearen arabera

Galde-perpausak.

Harridura-perpausak.

Harreman sintaktikoen arabera: bakunak, elkartuak, juntaduraz eta menderakuntzaz

Iragankorrak, Iragangaitzak


7

Menderakuntzazko perpaus konpletiboak, denborazkoak, moduzkoak eta

lekuzkoak.

B. LEXIKOA

1. Hiztegia

2. Esaldi eginak

o Esamoldeak, lokuzioak, atsotitzak.

o Onomatopeiak eta interjekzioak...

3. Erlazio semantikoak

o Semantiko-lexikoa: denotazioa, konnotazioa

Sinonimia.

Lexiko baliabide askotarikoak.

Irudi erretorikoak: konparaketa, metafora, metonimia...

Denotazio eta konnotazioa

o Semantiko-gramatikala: morfemek gehitzen duten informazioa

Aditz morfemak, denborari eta aspektuari lotuak.

Menderakuntza morfemak, denborari eta zehar estiloari lotuak.

o Semantiko-pragmatikoa

C. FONOLOGIA

1. Hots unitateak

2. Hitzen fonetika

3. Perpausen fonetika

o Azentua eta erritmoa

o Doinua: ahots desberdinak, intonazioa, abiadura…

D. ORTOGRAFIA

1. Konbentzio tipografikoak


8

o Testu-generoen araberako konbentzio tipografikoak: lerro-buruak, izenburuak, letra

tipoak...

2. Fonema eta grafemaren arteko lotura

3. Arau ortografikoak

4. Puntuazio zeinuak eta erabilera arauak

o Parentesiak eta letra etzana antzezlanen akotazioetan

5. Alfabetotik kanpoko zeinuak

Narrazio testuak

Documents

Transcript of Narrazio testuak