setembro 2019 nº 189EXEMPLAR GRATUÍTO

A Memoria da Chaira Enteira é o 8

Tomé indicou que a Deputa-ción cumprirá todos e cada un dos compromisos adqui-ridos cos concellos en ma-teria de construción e posta en marcha das residencias, que suman 18. A Deputa-

ción comprometeuse tamén a seguir adiante con estes compromisos, pero non ad-quirirá ningún máis porque “a responsabilidade de im-pulsar este servizo é da Xun-ta de Galicia”. Pax. 19

Tomé rati fi ca o compromiso coas 18 residencias lucenses

muras. Preparada unha nova edición da Feira do Poldro. Pax. 18

pol. O Concello proxecta dixitalizar o arquivo muni-cipal. Pax. 16

guiti riz. Reparti dos os cartos do Plan Único en va-rias obras e festas. Pax. 12

cospeito. Nova edición do certame de poesía Torre de Caldaloba. Pax. 14

as pontes. A VI Cita coa Historia será os días 13, 14 e 15. Pax. 23

outeiro. Atopan novas mámoas e túmulos sen ca-talogar. Pax. 9

a pastoriza. O plan Fogar de Maeloc chega á cafetería da Casa da Cultura. Pax. 16

Volve o Encontro de Torneiros

Xermade completa un pro-grama do 20 ao 22. Pax. 11

Nova edición de O rural quere xente

Roupar de Arriba acolle as xornadas do 6 ao 8. Pax. 10

Festéxase o cabodano do poeta de Outeiro. Pax. 9

Primeiras actuaciónsA nova corporación vilalbesa aposta polo cambio con sorpresas e novidades durante as festas e as primeiras decisións políti cas en disti ntas frontes

O grupo de traballo local en defensa dunha transición enerxéti ca xusta das Pontes acordaron, durante a súa se-gunda xuntanza, o calendario de accións que se porán en marcha durante as vindeiras semanas para defender a eco-nomía no territorio vinculada á produción de enerxía eléc-trica e establecer medidas que permitan retomar, de forma inminente, a acti vidade pro-duti va da central térmica. Así, durante todo o mes de setem-bro vanse facer movilizacións con reunións no Ministerio de Transición Ecolóxica, manifes-tacións diante da sede da Xun-ta en Santi ago ou paróns do sector hostaleiro. Pax. 23

Concentracións reclamarán a reacti vación da central térmica

A nova corporación vilalbesa inicou a súa lexistura con varias novidades. A primeira foi a in-troducción de algúns cambios no protocolo das festas patro-nais, que se complementan con varias decisións políti cas en temas de interese. Entre as primeiras medidas está o peche perimetral en edifi cios en esta-do ruinoso da vila, como son na rúa Sol e na rúa da Roxeira. Así mesmo, manterá o servizo de madrugadores de cara ao novo curso cunha parti da específi ca, aínda que estará xesti onada a través das Anpas das ludotecas. Por outra banda, apoia a suxes-ti ón da Xunta de pechar a es-tación de autobuses debido ao seu mal estado.

actualidade2 setembro 2019

NOVAS vilalba

Este ano a IX edición da Feira do In-diano será o 14 de setembro. Nesta festa, na que parti cipán profesionais da artesanía chegados de disti ntos puntos da xeografí a galega, amosa ao público disti ntos ofi cios tradicio-nais, como a cantería, cestería, tor-naría ou forxa, así como os postos con produtos da zona de xantar de empanadas, chourizos, doces ou li-cores, entre outros.Ao longo da xornada haberá visitas guiadas á casa museo da Liga San-taballesa, exposicións etnográfi cas e fotográfi cas, acti vidades infantí s, espectáculos teatrais e actuacións musicais.A programación prevista para esta xornada dará comezo co parti do de fútbol que enfrontará ao Santaballa de Arriba co Santaballa de Abaixo antes da sesión vermú.O dúo Calú será o encargado de po-

ñer a nota musical durante a sesión vermú para despois poder desfru-tar do xantar popular servido por Rochela. Este xantar contará cun menú con xamón cocido, polbo, carne asada, sobremesas, bebidas, café e chupito, todo por un prezo de 22 euros.Pola tarde, haberá actuación musi-cais e pasarrúas coa charanga Santa Compaña e o Grupo Festeiro A Tajea. Ademais, os máis cati vos poderán desfrutar de xogos tradicionais, e os adultos terán postos de venda de ar-tesanía e demostracións.Xa pola noite o espectáculo dará comezo cunha queimada popular a cargo de Manolo Carreira, e a conti -nuación, voltará o apartado musical co trío La Clave.Os que desexen parti cipar no xantar poden reservar o seu siti o nos teléfo-nos 637 029 775 ou no 652 790 220.

A tradicional Feira do Indiano de Santaballa trasládase ao 14

A Consellería de Infraestruras e Mo-bilidade, que dirixe Ethel Vázquez, remiti ulle unha proposta ao Conce-llo de Vilalba na que recollía a idea de pechar a estación de autobuses e no seu lugar colocar dúas marquesi-ñas na rúa do lado para dar servizo aos usuarios.Segundo afi rman dende a Xunta, foi o exalcalde popular Agustí n Ba-amonde o que solicitou durante o seu últi mo mandato o peche desta instalación dada a súa falta de uso e a súa mala conservación. A proposta xa contemplaba a colocación destas marquesiñas, pero a proposta nunca chegou a materializarse e agora retó-

maa a Consellería de Infraestruturas para traladala ao actual equipo de Goberno. O obxecti vo desta medida é tratar de poñer freo á decadencia da estación de autobuses, con moi poucos usuarios e que se atopa en moi mal estado desde hai anos, con-verti da en refuxio de transeúntes e sen teito.Persoal da Dirección Xeral de Mobili-dade e a alcaldesa de Vilalba xa man-ti veron un encontro para abordar o estado das instalacións e estudar alternati vas para mellorar a calidade de atención aos viaxeiros, que hoxe só uti lizan as dársenas, e buscar no-vos usos para o edifi cio.

Veleiro espera que en setembro, poi-dan iniciar o estudo de posibilidades para darlle outro uso ás instalacións e redactar un proxecto acorde, xa que, asegura que “ hai que buscar-lle unha uti lidade, sacarlle parti do e frear o deterioro”.A estación vilalbesa inaugurouse en 1991 e leva anos abandonada e infrauti lizada. É de ti tularida-de autonómica e Arriva, que usa as dársenas, ten a concesión da xesti ón, razón pola que en xuño a Xunta requiriulle que limpase as instalacións, dada a suciedade e lixo acumulados e as queixas dos usuarios.

A Xunta propón o peche da estación de autobuses

O Concello de Vilalba vén de inau-gurar a exposición Vilalba no tem-po, un traballo do obradoiro de emprego realizado no consistorio para a dixitalización do arquivo mu-nicipal. O goberno local deixa nas mans da veciñanza este percorrido pola historia vilalbesa, dende o rei-nado de Isabel II ata o comezo da Guerra Civil.“Pensamos que a nosa historia ten que ser devolta ao pobo, coa impor-tancia que merece a memoria do transcorrer dos tempos”, afi rmou a alcaldesa, Elba Veleiro, engadin-do que “estamos moi sati sfeitos do gran traballo que sae do primeiro obradoiro de dixitalización, pola im-plicación tanto das alumnas como do profesorado nun acometi do tan importante como o de ordenar e clasifi car os documentos do arquivo municipal”.

A exposición refl icte a repercusión que ti veron en Vilalba moitos dos fi tos históricos, como as primeiras eleccións municipais con sufraxio universal, a chegada da Segunda República e a presenza de Manuel Azaña e Santi ago Casares Quiroga en Vilalba, a votación do proxecto do Estatuto de Autonomía de Gali-cia, o golpe de estado de Francisco Franco, e tamén, como non podía ser doutra maneira, a importancia centenaria dos queixos vilalbeses, o labor fi lantrópico dos emigran-tes coa creación de trece escolas no Concello ou a difí cil situación do campesiñado vilalbés no últi mo cuarto do século XIX.Durante a primeira semana a ex-posición permanecerá no auditorio pero despois trasladarse á Casa da Cultura, donde terá carácter perma-nente.

Abre unha exposición histórica permamente sobre Vilalba

A Confederación Hidrográfi ca do Miño-Sil investi rá máis de 425.000 euros nun plan de choque como re-forzo ás actuacións de conservación do Dominio Público Hidráulico (DPH) dos ríos da Demarcación Miño-Sil na provincia de Lugo.As actuacións comezaron no río Ma-dalena onde, previo ao comezo dos traballos foron realizadas inspec-cións exhausti vas atendendo ás de-mandas dos concellos, asociacións ou parti culares, para coñecer o esta-do real do solicitado e poder valorar a necesidade de actuación.As actuacións que se proxectan con-sisten na reti rada de elementos non desexados que se depositan a causa principalmente das crecidas dos cau-dales dos ríos e arroios e polas inun-dacións destes, dentro da sección hidráulica das canles, mermando a súa natural capacidade de desagüe, a calidade das súas augas ou ata po-ñendo en risco a bens e persoas.

En xeral, as actuacións tenderán a recuperar o funcionamento natural do río, amorti guando o efecto dos procesos hidrológicos, aumentando o seu heterogeneidad e grado de naturalidade. Neste senti do, as téc-nicas de recuperación a aplicar serán o máis respetuosas posibles coa con-torna, integrándose no posible co funcionamento ecolóxico do río e da paisaxe fl uvial. Polo tanto, procura-

rase uti lizar materiais naturais, como pedras, madeira, vegetación, etc.Levaranse a cabo tratamentos silví-colas co obxecti vo principal de me-llorar a capacidade de desagüe das canles e tamén a de acondicionar a banda de vegetación dos mesmos, tanto en densidad como en estrutu-ra. Procederase tamén á recupera-ción da estrutura do leito mediante a eliminación de restos vexetais.

A CHMS inicia na Madalena unha serie de actuacións nos ríos

Inicio dos traballos na área recreati va da Madalena

setembro 2019actualidade 3

O Concello de Vilalba conti nuará coa iniciati va de manter a seguridade dos veciños ante o risco que teñen as edifi cacións en estado ruinoso da vila. Así, colocou un peche peri-metral de seguridade nun edifi cio situado na rúa do Sol, que se atopa actualmente en moi mal estado e que pode ter o risco de derrube.O concello indicou que xa iniciaron os trámites para noti fi car a situación aos propietarios do edifi cio e que se farán cargo de solventar a situación se estos non se fan cargo.Esta é a segunda intervención neste senti do xa que a primeiros de mes valaron outro edifi cio na rúa Roxeira, que implicou o peche do tráfi co ro-dado na zona.

ROXEIRA. O Concello tomou días antes a decisión de cortar a rúa da Roxeira, en pleno centro histórico, como consecuencia do “mal estado dunha edifi cación”, porque segundo aseguran “presenta grave risco de desprendementos e poden ocasio-

nar danos a persoas e vehículos”. O tráfi co quedou cortado e se proce-deu á sinalización do edifi cio. Esta medida tómase con carácter provisional e debido a que o inmo-ble foi declarado en ruína. Ademais, están obrigados a cambiar o senti do da circulación. Así, en Alférez López o tráfi co circulará da praza do Coro-nel Pena (Praza dos Ovos), hacia a rúa Conde Pallares. A vía funciona actualmente como un acceso ao

Parador de Turismo pero, cos cam-bios, o acceso realizarase pola praza de Suso Gayoso e pola rúa Valeriano Valdesuso. A saída será pola praza do Coronel Pena e pola rúa Alférez López, o que permiti rá aos vehículos chegar a Conde Pallares.O Concello asegura que se acome-terán as actuacións necesarias para asegurar a edifi cación se os propie-tarios non se fan cargo ou se lles re-percuti rán os gastos.

O Concello vala dúas vivendas do centro en estado ruinoso

O momento da instalación do peche na rúa Sol

BRIGADAS. As brigadas de prevención de incendios comezaron os traballos realizando tratamentos en vías, camiños e outras super-fi cies forestais. As actuacións realizaranse nunha superfi cie total de 204.203 metros.

O Concello manterá o servizo de ma-drugadores de cara ao vindeiro curso a través das Anpas, cunha parti da es-pecífi ca para que xesti onen e se ga-ranta a conti nuidade do programa. O goberno dá conta desta medida, que cataloga de carácter provisional, ante a premura coa que ti veron que solventar o problema, “que se ato-paba en parálise polo desinterese do anterior executi vo”.Polo tanto, o servizo xesti onarase a

través das Anpas nas tres ludotecas da localidade (Minds, Veoveo e La-rilandia), coa parti cipación dunha máis que no ano anterior, onde un bus recollerá aos nenos e nenas para trasladalos a cada un dos centros. Para iso, no pleno de setembro “mo-difi caremos o orzamento co obxecti -vo de incluír a parti da corresponden-te para adxudicar unha subvención nominati va a cada unha das Anpas para que desenvolva o programa”,

aclarou a concelleira, Marta Rouco.Ademais, asegura que comezarán a traballar “desde xa nun plan de conciliación no que defi niremos este servizo e outras medidas de cara a facilitar a conciliación da vida fami-liar, persoal e laboral”. Unha vez va-lidado este pola Xunta, “poderemos optar a axudas propias do Goberno galego que ata o de agora non se ti -ñan solicitado, pois o plan conforma un requisito indispensable”.

As Anpas faranse cargo do servizo de Madrugadores provisionalmente

O PP insta ao novo Goberno a anunciar futuras decisiónsO voceiro do grupo popular do Con-cello de Vilalba e ex alcalde da loca-lidade, Agustí n Baamonde, invitou ao novo equipo de Goberno a posi-cionarse sobre temas e actuacións transcendentes. “Non pretendemos que teñan todo resolto en tres me-ses pero si cremos que é tempo de comunicar cal vai ser a súa postu-ra en temas trascendentes, como o centro de día, a depuradora ou o Plan Xeral.Nesta mesma liña, o ex alcalde ta-mén pediu que se informase aos veciños sobre cal vai ser a decisión fi nal do equipo de Goberno sobre o parque acuáti co, “se vai pechar e substi tuír por unha piscina ou se se vai refacer ou arranxar”.Os populares opinan que “foi un erro tremendo ter pechado o par-que acuáti co, xa que arruinaron toda a vida que ti ña a praia este últi mo verán causando un dano tremendo á hostalería, aos nenos e ao dina-mismo da vila”. O ex alcalde tamén afeou a decisión municipal de supri-mir a biblioteca na praia, que non funcionou este ano.

Baamonde lembrou á alcaldesa que “teñen que darse conta que son eles os que agora están gobernando e os que teñen que tomar decisión, facer-se responsables das súas accións e deixar de laiarse polas decisións que se tomaron na etapa anterior”.Fixo con estas palabras referencia o líder popular ao declarado neste me-dio pola concelleira de Cultura, Va-nesa Siso, sobre o retraso na cesión dos libros ao Concello da Biblioteca Agustí n Fernández Paz. “É certo que se fi rmou o convenio para a cesión de parte desta biblioteca pero non se podía facer o traslado porque era necesario rematar antes as obras de accesibilidade e acondicionamento da planta primeira”. Tamén se defendeu das acusacións de desidia no problema dos Madru-gadores feitas pola alcaldesa asegu-rando que “na reunión e no pleno plantexamos tres opcións e faltaba tomar a decisión. Nós, ante a po-sibilidade de cambiar de Goberno, optamos por deixar que o que gaña-se as eleccións fose o encargado de decidir”.

actualidade4 setembro 2019

A Asociación Cultural de Veciños do Campo de San Xoán celebrará por terceiro ano consecuti vo o mercado do Alboio pero nesta ocasión será a fi n de semana do 7 e 8 de setembro na praza de San Xoán.Este mercado celébrase por terceira vez na praza de San Xoán de Vilalba, debido ao éxito obti do por esta ini-ciati va o ano pasado. No mercado ábrense unha serie de postos para a venda de artí culos de segunda man. A organización avanzou que haberá graffi ti s, música e tamén artesanía.

Volve o mercado do Alboio a Vilalba

Dous establecementos reciben achegas para modernizarseDesti naronse 36.752,87 euros a apoiar a mellora e modernización de dous establecementos de aloxa-mento en Vilalba. En concreto foron a Casa Seijo e o Spa Atti ca21. O pri-meiro levará acabo unha reforma in-tegral de toda a infraestructura e ins-talacións da pensión cunha achega de 29.999,10 euros, e o segundo fará unha adquisición de bens inventaria-bles por valor de 6.753,77 euros.As achegas, que se enmarcan no Plan MAT de Mellora de Aloxamentos Tu-

rísti cos, poden supoñer para os pro-motores entre o 30 e o 35 por cento do investi mento subvencionable, ata un máximo de 35.000 euros. A través desta orde de axudas apoianse ac-cións de accesibilidade e supresión de barreiras arquitectónicas nestes negocios; obras para a opti mización das instalacións coa fi nalidade de obter certi fi cacións de calidade, en especial a Q de Calidade Turísti ca; ou actuacións para incrementar a clasi-fi cación do establecemento.

Lara é unha rapaza de Vilalba que decidiu montar un negocio na súa vila natal e poñer en valor os coñece-mentos e formación adquiridos.

Lara, canto tempo fai que empezou esta aventura?Pois xa levamos abertos 5 anos.

E sempre foi o seu emprazamento o mesmo?Si, desde que comezamos a acti vi-dade temos o noso espazo de ocio e formación infanti l no centro mesmo de Vilalba, no baixo do número 12 da rúa Novo Cazón.

Cal foi o moti vo de comezar esta forma de vida? Que formación po-súe?Son mestra de Educación Infanti l e teño o máster de Orientación Edu-cati va e Psicopedagóxica así como o tí tulo de monitora de Acti vidades de Ocio e Tempo Libre e o de Acti vida-des Extraescolares. Supoño que foi un xeito de poñer en prácti ca todos estes estudos ofi ciais.

É unha ocupación que require for-mación conti nua, verdade?Así é, de feito a medida que imos traballando compaxinámolo con di-versos cursos como pode ser o de

primeiros auxilios e outros relaciona-dos coas diferentes acti vidades que vas ofrecendo aos cati vos.

Cales son as acti vidades que ofertan ao público?Pois temos un servizo de aula mati -nal para os nenos que non dispoñen de praza na gardería ou para aqueles que precisan diversos horarios con acti vidades pola mañá. Dispoñemos dun horario moi amplo xa que abri-mos de 9 a 21 horas en verán e des-de as 7 da mañá a 13:30 e de 15:30 a 21:00 no resto do ano. Co cal duran-te todo o curso comezamos cando comeza o servizo de madrugadores, estes últi mos que entran máis cedo, adoitan almorzar aquí.

Con un horario máis amplo, enten-do que ofertades máis cousas en-tón?Efecti vamente, polas tardes impar-ti mos clases de reforzo de todas as materias a para nenos de infanti l, primaria e ESO.Así mesmo na parte lúdica temos moita aceptación no que se refi re a celebración de aniversarios.

Cal é entón a vosa oferta, para ter tanto éxito cos aniversarios?Esta últi ma tempada aumentamos a

nosa oferta realizando celebracións temáti cas como pode ser de ti po cóctel, guateque, festas de pixamas ou con actuacións de maxia.Dispoñemos tamén dun novo incha-ble que lles encanta aos cati vos ao igual que a multi tude de disfraces (encántalles estar disfrazados!) e os pais valoran moi positi vamente que teñamos un espazo propio de cafe-tería para eles (onde poden encar-gar previamente se queren algo de peti scar coma torti llas, empanadas, etc), así poden estar cerca se o des-exan e ser partí cipes se queren de eses momentos de ledicia dos seus fi llos.

Quen son os que pensan as temá-ti cas das festas que organizades, os maiores ou os máis pequenos? Sen lugar a dúbidas os nenos son os que poñen a creati vidade.

En que consisten as acti vidades que nos aniversarios e cal é a duración media de dita celebración?Os aniversarios teñen unha dura-ción de 3 horas, e durante a cele-bración do mesmo ofertamos un menú con diferentes alimentos, así mesmo dentro das acti vidades facemos globofl exia, pinta-caras, facemos piñatas, e cando levamos

a tarta de aniversarios vai acom-pañada de persoeiros coma Micki, Mini, Dora, Pepa e sacan fotos con eles. Tamén a sesión de discoteca que realizamos ao fi nal do evento e dura 45 minutos aproximada-mente e eles disfrázanse, xogan no inchable, no parque de bolas...

Cando se celebran normalmente os aniversarios?Pois adoitan facerse venres, sábados e domingos aínda que tamén pola semana realizamos algúns polas tar-des.

Tamén levan a cabo acti vidades fóra do propio local da enti dade, que ti po de acti vidades son esas?Realizamos animacións de vodas, co-muñóns ou calquera ti po de comida, levamos o inchable e realizamos di-versos xogos. Outro servizo que rea-lizamos nos meses de xullo e agosto

son os campamentos de verán con excursións e visitas.

Tedes un pequeno espazo de tenda, que é o que prefi ren os nenos?Os chuches e as chocolati nas. Te-mos tamén un pequeno espazo de xoguetes e cando chegan certos eventos coma o Nadal ou algún aniversarios pois é un recurso moi demandado.

Estamos nos últi mos días de festas en Vilalba, Larilandia parti cipou nas acti vidades infantí s, en que consisti -ron estas acti vidades?Fixemos xogos de auga o primeiro día, despois unha sesión de manuali-dades e o últi mo día pintura.Leváronse a cabo a últi ma semana de agosto a faremos este xoves 5 de setembro a parti res das 11:30 horas xunto con Veo Veo unha festa fi nal chea de sorpresas e diversión.

“Temos un servizo de aula mati nal para os que non teñen gardería ”Lara Currás Lodeiro, xerente do centro de ocio infanti l Larilandia

Lara Currás Lodeiro, nas súas instalacións en Vilalba

Rati ño Pérez. O Rati ño Pérez presentará o día 6 de setembro o seu libro homónimo ás 19.00 horas nos xardíns do Parador de Vilal-ba. A esta cita están invitados, como non podía ser doutro xeito, os pequenos e non tan pequenos siareiros desta mascota tan vilalbesa.

setembro 2019actualidade 5

O Concello de Vilalba segue inmer-so nas festas de San Ramón e Santa María, que aínda se están a celebrar na vila. A peculiaridade principal des-te ano é que a festa ten máis dura-ción que noutras edicións xa que se alongará ata o día 8 polo traslado da feira (que marca o fi n da festa) ao día 8 por ser o 1 domingo.A tradición insti tucionalizada das raíñas das festas e as damas, que levantou moitas discusións en anos pasados, cambiou de senti do este ano por primeira vez na súa historia aproveitando o cambio de Gober-no. Así, equilibrouse a parti cipación masculina engadíndose a categoría

de Rei e 5 rapaces incorporáronse a este acto. Cambiaron tamén o nome pasando de ser damas a denominar-se agora representantes das festas, unha primeira medida que trouxo un aumento de parti cipantes.Membros da corporación municipal vestí ronse no día do traxe rexional no que lles acompañou a climato-loxía, ademais de que para todo o equipo de goberno foi un día ilusio-nante xa que son as súas primeiras patronais.Ademais, a rúa da Pravia converti use en rúa peonil durante uns días, o que sorprendeu a moitos vilalbeses, pero pareceulles unha boa idea integrar

as rúas nas festas. Outra das sorpre-sas foi que a praza da Consti tución de Vilalba amenceu unha mañá atei-gada de paraugas de cores coa idea de “aledar e dar vida” ás festas de San Ramón e Santa María. O gober-no municipal sorprendeu con esta idea que veciños e veciñas aplaudi-ron contentos coa iniciati va. Foron moitas as persoas que se achegaron para sacar fotografí as dos preto de 400 paraugas que adornan a praza principal de Vilalba.Non faltaron celebracións imprescin-dibles como o Día da Bicicleta e o Día do Neno ou a xira, que contou con unha gran parti cipación.

A festas terán a súa conclusión a próxima fi n de semana coa celebra-ción do Día das Parroquias, que este ano está adicado a Mourence, e o

día da feira. Quedan aínda actua-cións musicais como El Combo Do-minicano o Xavier Díaz e as Adufeiras de Salitre.

Vilalba celebra os días grandes das festasArrincaron con algunhas sorpresas as celebracións patronais, que se alongarán ata o día 8 sumando tres semanas de programación

O xurado do XLV Certame Literario de Poesía acordou concederlle o premio, dotado con 7.000 euros, fl or natural e diploma, ao poema-rio presentado co tí tulo Poema da rúa das aves, do autor Xosé Miguel Barrera Vázquez.O xurado, presidido pola alcaldesa de Vilalba, Elba Veleiro, esti vo for-mado por expertos no eido litera-rio: Darío Villanueva, membro da

Real Academia Española; Ramón Villares, Catedráti co de Historia; Fidel Fernán, director do Grupo de Radio Principal e Xulio Xiz, xor-nalista, e ti vo que escoller entre 36 obras.Xosé Miguel Barrera é natural de Vilalba, aínda que actualmente reside na vila madrileña de Torre-laguna, sendo membro do Grupo Bilbao de escritores afi ncados en

Madrid e colaborador da revista de poesía OLGA. Na súa acti vida-de literaria fi guran publicacións en galego e castelán, como os libros de poesía Loita de Silencio, Árbore do Desespero e Poemas do Tempo Silenciado. Tamén ten colaborado en diversas publicacións colecti vas como a revista Xistral e noutras de escrita castelá como La Espadaña, Cartapacio ou Piedra Lisa.

Xosé Miguel Barrera gaña o certame literario

Celebración do Día Infanti l, arriba, e o da Bicicleta, abaixo

actualidade6 setembro 2019

Que balance faría destes primeiros casi dous meses no goberno?O primeiro obxectivo foi o de estudar en profundidade a situación interna actual da institución e o seu funcio-namento; actuar coa responsabili-dade que implica pilotar - xunto aos nosos socios de goberno - a necesa-ria transición do goberno saínte ao entrante; e, por suposto, escoitar a todos os sectores da sociedade civil vilalbesa no deseño e execución das primeiras accións nas áreas de go-berno que coordina Vilalba Aberta.

Cales son a priori os eixos do progra-ma para as súas concellerías?Coma responsable de Turismo veño traballando nunha folla de ruta ba-seada na colaboración público-priva-da que, tomando en consideración as propias potencialidades de vila e parroquias, contemple coma obxec-tivo a medio prazo facer do Concello de Vilalba o destino líder do turismo de interior na provincia de Lugo, a través dunha oferta conxunta que aglutine os nosos recursos culturais, artísticos e gastronómicos. Cos ollos postos neste obxectivo, os eixos de actuación serán, por unha banda, facilitar a colaboración pro-fesional dos sectores implicados, a través dunha política activa de coordinación municipal e, por outra, reforzar o posicionamento turístico do Concello no contexto do auxe do Camiño Norte, así coma o dos pro-dutos vinculados á nosa oferta turís-tica, a través da ampliación da actual oferta de eventos anuais e do mellor aproveitamento e promoción das nosas tradicionais feiras, mercados e da vasta oferta cultural. A aposta decidida polo Turismo de Congresos, aproveitando a nosa ampla oferta hoteleira e as potencia-lidades do Auditorio municipal, así como a creación e correcta sinaliza-ción de novas rutas turísticas guiadas á altura do noso patrimonio cultural, arquitectónico e ambiental son, así mesmo, liñas de actuación que - es-tou seguro - en pouco tempo come-zarán a xerar resultados. Unha visión

que fago extensiva á miña outra área de Goberno: a de Promoción do Comercio Local. O Concello debía poñerse inmediatamente ao servizo do pequeno e mediano comercio e o éxito da I Edición do Comercio na Rúa, dá boa conta das cousas que podemos conseguir.

Que carencias son as más importan-tes agora mesmo en Vilalba?Sen lugar a dúbidas: a ausencia dun PXOM que regule a planificación ur-banística e industial coma base dun futuro para a veciñanza traballadora, a mocidade e a pequena e mediana empresa. Tamén a necesidade dun centro de día público e a relativa ás deficiencias no sistema de depura-ción das nosas augas residuais. Así mesmo, os recursos investidos nas parroquias deben ser os mes-mos que os investidos no casco ur-bano. No podemos seguir consen-tindo que haxa veciños de primeira e veciños de segunda.

Cal foi o primeiro proxecto a poñer en marcha?No relativo ás cuestións transversais que formaban parte do acordo pro-gramático que suscribimos coa agru-pación socialista, púxose fin á ante-rior política de sulfatado municipal, pola vía da prohibición do uso non

agrario de herbicidas con Glifosato e apostando xa o Concello por méto-dos mecánicos (desbroce). Na mes-ma liña, vén de pecharse a necesaria solución provisional para a concilia-ción familiar no curso 2019/2020, a fin do traslado do alumnado dende as ludotecas aos centros escolares. No tocante ás nosas áreas, destaca-ría a xa citada I edición do Comercio na Rúa, coma iniciativa pensada para dinamizar o comercio no contexto das festas patronais, así coma a nosa proposta de pechar ao tráfico a rúa da Pravia nos días grandes de San Ramón e Santa María.

Que sistema de traballo van ter en coalición co PSOE?Dende o primeiro intre da negocia-ción tivemos claro que o Goberno municipal non podía funcionar coma se se tratara de dous gobernos en un e iso lévanos a falar dunha for-ma de traballar transversal. Dende logo, existe un reparto de áreas e a responsabilidade e necesidade de cooperación non esquece nin invali-da as lexítimas diferenzas entre dúas forzas políticas que dentro de catro anos voltarán competir electoral-mente porque defenden proxectos diferentes. Percorreremos o camiño que poidamos xuntos e pugnaremos polo liderado para ir máis aló; pero antepoñendo os intereses de Conce-llo aos intereses de partido.

E o máximo obxectivo para estes catro anos?Cumplir cos 10 puntos que dan for-ma ao acordo programatico de mí-nimos, en base ao que se sustenta o actual Goberno de coalición e, de ser posible, amplialo baixo os principios de lealdade e responsabilidade

Que reparto de traballo hai coa ou-tra concelleira de Vilalba Aberta?Non só é parte fundamental do tra-ballo que se saca adiante dende as áreas de Goberno que lle corres-ponden a Vilalba Aberta, senón que forma parte do Equipo de Goberno.

“Traballamos nunha folla de ruta de colaboración público-privada”Modesto Renda, novo concelleiro de Comercio e Turismo de Vilalba

Modesto Renda

A queixería Prestes, situada no po-lígono Sete Pontes de Vilalba, está a contruír unha nova nave que lles permitirá ampliar as instalacións.A nova nave terá como obxecti-vo acoller unha aula escola, que comezará a funcionar no mes de febreiro, aínda que as obras desta nova instalación finalizarán, previ-siblemente, no mes de setembro.A escola comezará a recibir a per-

soal no mes de febreiro xunto a outras persoas que se encargarán de facer probas de produtos. Ta-mén pasarán por esta aula os que queren aprender a facer queixos e servirá tamén para recibir as visi-tas escolares, xa que agora mes-mo as dimensións da fábrica non permiten recibir a grupos.Según do explican os responsa-bles do proxecto, no futuro no

recinto os visitantes terán a opor-tunidade de muxir unha vaca vir-tual ou elaborar cada un o seu propio queixo. Outra das funcións que acollerá a nova nave, situada na parcela 55 da área empresarial, será a de pór en valor o soro da queixaría a través dunha planta de concentración de soro completa. Está previsto que inicie o seu fun-cionamento a finais deste ano.

Prestes amplía as súas instalacións cunha aula

setembro 2019publicidade 7

actualidade8 setembro 2019

O 14 e 15 de setembro o Concello de Abadín celebrará as súas tradi-cionais festas patronais na honra a Santa María.Como vén sendo habitual os fes-texos darán comezo o sábado coa celebración da misa, ás 13.30 horas, seguida da procesión e da sesión vemú, que estará a cargo da orquestra canaria Johnny Ma-quinaria, que será a mesma que, xunto a o dúo Epo-ka, porán a nota musical pola noite na sesión verbena. A media noite haberá unha sesión de fogos de arti fi cio.O domingo 15, volverá á mesma hora a misa e a procesión e a se-sión vermú será a cargo do dúo Venus.Segundo indica a organización, haberá un campo cuberto cunha carpa para protexerse en caso de choiva.As festas de Abadín son das últi -

mas patronais que se celebran nas capitalidades da Terra Chá.Tamén, xa dentro do Concello está prevista a celebración da Virxe do Rosario da Graña a primeira fi n de semana de outubro e a de Baron-celle a seguinte.

Abadín vivirá as súas patronais a fi n de semana do 14 e 15

abadín

Johnny Maquinaria

A área recreati va de Gontán abriu xa a súa área de multi aventura, de acceso libre e gratuíto e na que unha ti rolina preside os xogos.Así o anunciou o alcalde da locali-dade, José María López Rancaño, quen afi rmou que esta obra con-tou cun orzamento de arredor de 48.000 euros que foron fi nancia-dos polo Concello e a Deputación.A área recreati va está situada a ori-llas do río Labrada, ao seu paso por Gontán, conta con varios meren-deiros e unha praia fl uvial acondi-cionada así como cunha explanada de cemento para facilitar o baño. Entre as instalacións fi guran unha pista de pádel, unha multi deporti -va, un parque biosaudable, sendas peonís e un paseo sobre unha pa-sarela de madeira.Para ubicar estes xogos escolleuse un espazo rodeado cunha pasarela

de madeira de 1,50 metros de an-cho. Nel fí xose unha ti rolina de 20 metros, que está rodeada de dife-rentes ti pos de xogos.

ESTRADAS. O alcalde de Abadín, José María Rancaño, anunciou ta-mén que este outono seguirán cos traballos de aglomerado dos cami-

ños. En total este ano investi ranse un total de 700.000 euros reparti -dos nas disti ntas parroquias. Estes amaños implican tamén o arranxo de camiños rurais que van a fi ncas parti culares. Segundo anunciou o alcalde, “falta moi pouco dos pre-to de mil quilómetros de estradas que ten Abadín”.

Abre a área recreati va de Gontán

O ADC Abadinense, equipo da cate-goría vetaneranos, acusou ao alcal-de, José María López Rancaño, de “inxusti cia e atropelo dos dereitos”, acusación que fan extensiva ao con-celleiro de Deportes, Germán Ramil, ao non deixarlles uti lizar o campo de fútbol municipal. Segundo informan os membros do club, “temos prohi-bido entrar, polo tanto non podemos disputar os nosos parti dos dende fai xa 3 anos”.“Un campo que é municipal polo tanto é de todos, e tanto o alcalde como o concelleiro prohíbennos o seu desfrute e poñen desculpas para que ano a ano non poidamos pisalo e polo tanto non poidamos xogar e dar a coñecer o noso pobo, mais os benefi cios que iso traería para a res-tauración local”, recalcan.

O Abadinense acusa ao alcalde de non deixarlles usar o campo municipal A deputada socialista Concepción

Burgo denunciou a “desatención” que sofren os 107 nenos que residen en Abadín, aludindo a que unica-mente reciben atención pediátrica un día á semana durante dúas horas e nin sequera a cargo dun especialis-ta, senón dunha médica de familia.O resto dos días, como explicou, teñen que acudir a Vilalba, o que supón para moitas familias “unha penalización e unha discriminación cunha atención escasa” para os seus fi llos e as súas fi llas.Concepción Burgo xa rexistrou dis-ti ntas iniciati vas para urxir á Xunta a corrixir esta situación. De feito, recordou que mentres Feijóo “pu-blicita a lexislatura do rural” e “fai propaganda da lei de impulso demo-gráfi co”, a ausencia de servizos está a acelerar o despoboamento.

O PSOE demanda á Xunta atención pedriátrica completa

O Concello de Abadín recibirá no mes de outubro o autobús do proxecto Red May, que ten como fi nalidade o achegamento ao me-dio rural dos servizos sociais e asistenciais de proximidade aos maiores para facilitarlles o acceso aos mesmos sen necesidade de desprazamentos fóra da localida-de ou entorno máis inmediato.O proxecto Red May (Rede de apoio ás persoas maiores que residan no rural galego) é un pro-grama totalmente gratuíto levado a cabo pola Consellería de Políti ca Social da Xunta de Galicia dentro do Programa Operati vo Interrreg V A España Portugal (Poctep) que presta varios servicios mediante profesionais habilitados legalmen-te a través dunha unidade móbil.Así, conta con servizos ópti cos re-

visando á persoa a gradación da vista. Tamén ofrece servizos de podoloxía en labores de preven-ción, diagnósti co e tratamento das principais patoloxías dos pés. Finalmente, ofrece un servizo de asesoramento e apoio sobre ser-vizos esenciais coti ás como farma-colóxicos, xurídicos e bancarios, normas de eti quetado e informa-ción alimentaria, subministracións domésti cas, contratación e factu-ración e outros servizos e progra-

mas desti nados a maiores promo-vidos pola Consellería de Políti ca Social: servizo de teleasistencia, transporte adaptado, acti vidades de envellecemento acti vo.As persoas desti natarias deste proxecto son as persoas maiores de 55 anos que precisen algúns dos servizos sociais e asistencias prestados.A unidade móbil dispón de acce-so para persoas con mobilidade reducida (conta cunha plataforma elevadora) e atenderá entre o 21 e o 25 de outubro.Para a obtención de citas poden dirixirse aos Servizos Sociais Co-munitarios do Concello de Aba-dín (enti dade colaboradora), no número de teléfono 982.508.021 (data límite para solicitar cita: ata o 11 de outubro de 2019).

O proxecto Red May visitará en outubro aos maiores

A nova zona de xogos da área recreati va de Gontán

setembro 2019actualidade 9

outeiro de rei

O concello de Outeiro de Rei or-ganiza un curso de informática que dará comezo o día 7 de se-tembro e será todos os sábados ata o 14 de decembro.Esta actividade celebrarase de 10:00 a 12:00 horas na aula de informática do propio concello. Tamén a tenda El Desván de Ma-mén, ubicado en Robra, acolle-rá do 30 de setembro ao 29 de outubro un curso de reciclaxe e restauración de mobles. Este curso será os luns e martes de 16:15 a 19:15 horas.Ademais, no centro cultural im-partirase un curso de scraboo-

king durante os meses de no-vembro e decembro. O prazo de inscrición para todas as activida-des finaliza o 20 de setembro.

O Concello organiza diversos cursos para setembro

Moble en restauración

O domingo 8 de setembro a Aso-ciación Xermolos e a Irmandade Manuel María celebrarán un ano máis o cabodano do poeta chai-rego coa celebración da Memo-ria da Chaira Enteira.A celebración terá o seu inicio ás 15.00 horas co xantar de irman-dade que terá lugar no Restau-rante Río Ladra, en Gaioso.A continuación, sobre ás 17.00 comezarán os actos literarios cun recital de poesía e música en Penas de Rodas, ao que se-guirá, as 18.00 horas o acto de lembranza ao poeta no cemite-rio de Outeiro de Rei, a onde os

participantes levarán unha rosa nunha procesión amenizada po-los versos e comunicados.Haberá unha benvida co Canto da Irmandade: O Carro, a cargo de Mero.A continuación, a actividade des-prazarase á carballeira de Santa Isabel, onde se fará entrega das Navallas de Manuel María a Xosé Estévez e Xavier P. Docampo (a título póstumo).O prazo de inscrición para o xan-tar, que terá un prezo de 20 eu-ros, xa está aberto e pode facer-se no teléfono 646 413 890.

A Memoria da Chaira Enteira recoñece a Xosé Estévez e Xavier P. Docampo

A Deputación de Lugo reabriu á circulación na ponte de Uriz, si-tuada no Concello de Begonte, ao concluír en só tres días as obras de arranxo do fi rme tras produ-cirse un afundimento nunha parte da vía.Os traballos consisti ron no balei-

rado e rexeneración con formigón da parte da calzada afundida e a posterior reconstrución do fi rme con aglomerado.Os arranxos foron no punto qui-lométrico 1,100 da estrada LU-P-5101, no límite co Concello de Rábade.

Arranxado o fi rme da ponte de Uriz

begonte

O Concello de Begonte conti núa coa programación cultural neste mes de setembro con concertos, un monólogo, contacontos e obras de teatro de entrada gratuita.Así, o vindeiro encontro será o 14 de setembro na Casa da Cultura ás 20:30 co monólogo de Isi, previa recollida de entradas no concello desde o 2 de setembro ata esgotar existencias.O Concello porá o broche fi nal a axenda cultural de setembro o venres 20 e o sábado 28, con dúas actuacións da man de Migallas Teatro, Contos nas orellas e Canta connosco!, que terán lugar na Casa

da Cultura ás 11:30 e 18:30 respec-ti vamente.E necesaria a recollida de entradas para acudir a estas obras desde o 16 de setembro ata completar aforo.

Segue a programación cultural

Un operario fi nalizando os traballos de reparación do fi rme

Os integrantes do colecti vo Patri-monio dos Ancares Brais Rodríguez Romero e Xabier Moure documen-taron catro novas mámoas con dol-men en Outeiro de Rei.Segundo explican, a primeira está no Cordal de Acevedo, en Pascuais, na parroquia de Parada, e atópase a 450 metros de alti tude. Localizouse durante as operacións de limpeza da maleza que se realizou baixo o tendido eléctrico. As súas medidas son de 16 metros de diámetro e un de altura. Presenta cono de viola-ción do que sobresaen varios esteos graníti cos da cámara funeraria. Ata agora, estaba sen catalogar pero si se coñece que nese mesmo lugar apareceron restos dun vaso cerá-mico de orde revirado ou de longo

bordo horizontal descuberto a prin-cipos dos 90.Documentáronse outros tres tú-mulos entre os montes do Pico das Mallas e As Corredoiras, na parro-quia de Aspai, a 520 metros de al-ti tude. O primeiro enterramento ten 21 metros de diámetro e dous de altura. Semienterrado atópa-se un idoliño. A segunda mámoa está a 40 metros da anterior, ten un diámetro de 20 metros e dous de altura. A terceira está no me-dio dun piñeiral e ten 20 metros de diámetro e 1,20 de altura. Nas inmediacións, estes investi ga-dores descubriron unha pena con petroglifos. Son sete cazoletas que forman un semicírculo e, no seu in-terior, foi gravada outra cazoleta de

maior tamaño. Con estes, son oito os petroglifos documentados en Outeiro de Rei. Segundo os estudos, en Outeiro había unhas 180 mámoas, moitas con dólmenes no interior. A maioría estaban abandonadas, incluído o túmulo 1 do Cordal de Acevedo, o único catalogado como Ben de Inte-rese Cultural. O Colecti vo Patrimo-nio dos Ancares ten constancia de que polo menos 50 mámoas foron destruídas e, nos últi mos tres anos, levan documentados unha vintena de enterramentos en Outeiro. A súa anti güidade ronda os 6.000 anos.Os achados foron comunicados a Patrimonio para que procedan á súa catalogación e protección.

Atopan novas mámoas e túmulos sen catalogar en varias zonas do Concello

actualidade10 setembro 2019

castro de rei

A Asociación de Veciños Val de Soños de Duancos celebrará a súa comida anual o próximo 8 de setembro.No programa de actos haberá misa ás 13.30 horas para dar paso á comida sobre as 15.00 horas. Unha vez rematada esta, ás 18.00 dará comezo un concerto a cargo do Forget La France!Poderán participar nesta cita

todos os que o desexen pero deberán reservar a suá praza antes do 31 de agosto nos te-léfonos 686 772 024 e no 620 794 600. O prezo do xantar será de 15 euros por persoa pero para os menores de 8 anos será gratis.O concerto será gratuíto para todos os veciños e non é ne-cesario participar na comida para asistir.

A parroquia de Duancos acolle o 8 un concerto e unha comida veciñal

O Concello de Castro de Rei vén de organizar un curso de manipulador de alimentos para o 7 de setembro, dirixido as persoas que desexen ob-ter a certi fi cación ofi cial.Este curso terá lugar no salón de ac-tos do mercado gandeiro de Castro Ribeiras de Lea a parti r das 10 da mañá.O curso estará imparti do por profe-sionais autorizados e rexistrado pola Xunta de Galicia.Os interesados deberán anotarse de luns a venres no teléfono 982 818 935.

Organizan un curso de manipulador de alimentos para o 7

O Grupo Municipal do PP de Xerma-de lamenta que “o Goberno do noso Concello pida aos ti tulares das lei-ras lindeiras coa estrada LU-P-2204 que comunica Momán e As Pontes a cesión gratuíta dos terreos e a si-natura do compromiso de que non reclamarán polos danos causados co obxecti vo de acelerar o proceso das obras de mellora desta estrada de ti -tularidade provincial”.O voceiro dos populares, Antonio Riveira, condena “esta presión” aos veciños e veciñas “para que cedan terreos parti culares para un ben pú-blico” que dende o Goberno local so-cialista xusti fi can dicindo que “é para benefi cio dos veciños que usan esta vía. Con esta insólita e desterrada prácti ca que está a empregar o Go-berno xermadés intentan, ademais, desculpar a demora na execución das obras”, criti can dende o PP.A lexislación impide a cesión de montes veciñais en man comúnO tramo no que se pretenden exe-cutar obras na seguinte fase vese afectado pola lexislación de montes veciñais en man común que regula a cesión voluntaria e gratuíta do mon-

te veciñal e que “impide a súa cesión en casos de benefi cio non só da co-munidade propietaria, senón para toda a comunidade de usuarios e usuarias”. Polo tanto, “a peti ción de cesión dos terreos choca coa lexisla-ción vixente”.Os populares criti can que “a por-tavoz socialista da Deputación Pro-vincial de Lugo pida que se obvie a legalidade e se ceda irregularmente por parte de todos os propietarios de leiras. Mesmo anima ao cura para incenti var mediante a fe a que se co-metan irregularidades”, lamentan. E, igualmente, condenan que “o alcal-de de Xermade apoie esta forma de traballar e mesmo convide a que se cedan eses terreos comunais en con-dicións fraudulentas”.Ante “o seu deplorable estado” en determinadas zonas, esta estrada foi incluída en varios proxectos en anos sucesivos que contribuíron á mellora de dous tramos de dous quilómetros. Con todo, lamentan dende o PP local que “o seu ancho non é sufi ciente e o radio das curvas tampouco se adapta ás necesidades da actualidade”.

O PP de Xermade acusa ao alcalde de presionar aos veciños na cesión de terreos

A localidade de Roupar de Arriba, en Xermade, acollerá a novena edición das xornadas que se cele-brarán do 6 ao 8 de setembro nun encontro dirixido a facilitar a vida no rural tanto ás persoas que xa for-man parte del como as que queren facer da ruralidade a súa forma de vida, dende a ecoloxía á autoxes-ti ón e o apoio mútuo.O Rural Quere Xente nacía hai algo máis de cinco anos no marco das Xornadas Rurais na Eira da Xoana, en Ramil, Agolada. Nesa primeira sesión acordaron conti tuírse en rede, “concretamente nunha rede de persoas”“A nosa rede non ten portavocías, nen cadros dirixentes: é unha rede de iguais. Acordamos espallar a nosa mensaxe por todo o país, que vivir no e do rural na Galiza é posi-ble, conscientes que somos se ca-dra centos as que comparti mos as mesmas ilusións, as que xa estamos

e as que queren vir … e non nos tra-bucábamos!”, explican.A ese primeiro encontro seguírono outros sete, espallados por toda a xeografí a. Paralelamente fóronse abrindo novas frontes de traballo, específi cas ou sectoriais, “para dar resposta e solución a problemas como a escolarización, os merca-dos, a saúde, entre outros”.Nestes encontros fundaméntase o espazo de debate, de refl exión, de aprendizaxe.

Así, o programa desenvolverase en tres xornadas arrincando o venres ás 10.00 horas coa recepción dos parti cipantes. A primeira xornada contará cun obradoiro de pan, de enerxía mini-renovables e varios faladoiros.O sábado centraranse no fi ado con fuso, a bioconstrución, afi -lado de ferramentas e novos de-bates. Pecharán o domingo ao mediodía este encontro falando de alianzas.

Roupar de Arriba acollerá a IX edición de O Rural Quere Xente O Concello de Xermade celebra-

rá o 6 de setembro a súa tradi-cional Festa das Persoas Maio-res, que chega nesta ocasión á súa edición número XVI e que volverá celebrarase no Pavillón Municipal.A celebraración dará comezo ás 12.00 horas cunha misa na igrexa parroquial seguida da ac-tuación dun grupo musical na praza do Concello, antes da co-mida, que dará comezo ás 14.00 horas. Pola tarde haberá baile e o tradicional recoñecemento ao

home e a muller de maior ida-de.O menú da comida, que terá un custe de dez euros para os ve-ciños do concello, contará con polbo, paella, churrasco, pos-tres, café e bebidas. Para aque-les que desexen asistir e non estean empadroados en Xerma-de, o custe da inscrición é de 20 euros.O prazo para anotarse xa está aberto e pode facerse no pro-pio consistorio ou chamando ao 982 501 001.

A nova edición da festa dos Maiores será o 6 de setembro

setembro 2019actualidade 11

xermade

A biblioteca de Xermade come-zou a funcionar cun novo sis-tema de xesti ón que susti túe o vello programa Meiga polo novo programa Koha, un soft ware li-bre de código aberto que permi-te entrar en todos os fondos de Xermade e integrarse no Catálo-go Colecti vo da Rede de Bibliote-cas de Galicia.Unha das partes máis importan-tes da integración vai ser a ela-boración a todos os usuarios da biblioteca de novos carnés de tarxetas plásti cas que van poder usarse en todas as bibliotecas da rede coa conseguinte unifi ca-ción dos servizos bibliotecarios os usuarios terán un carné único que dá acceso a todos os servizos de todas as bibliotecas públicas integradas.Outra das novidades que plantexa o novo sistema é a posibilidade de acceder a un espazo persoal online para consultar históricos de préstamo, realizar reservas, re-novacións e outras funcionalida-des. Tamén cambiará a políti ca de préstamos aumentando así o pra-zo de duración de cada préstamo,

que será de 21 días, ampliarase o número máximo de préstamos dende os tres exemplares actuais a cinco e penalizaranse os retra-sos nas devolucións, algo que non pasaba co sistema anterior.Os usuarios poderán consultar e acceder nunha única páxina web a todos os recursos mencionados, ademais de á colección integrada de libros electrónicos de GaliciaLe.Dende a biblioteca pediron des-culpas polos problemas e trastor-nos que poidan xurdir derivadas do proceso de adaptación ao novo sistema.

A biblioteca modifica o seu programa de xestión para integrarse na rede galega

A Biblioteca de Xermade acolleu a presentación do XIX Encontro Inter-nacional de Torneiros da Madeira, que se celebrará os días 20, 21 e 22 de setembro, no polideporti vo mu-nicipal, ciata coa que a Deputación colabora cunha achega económica de 6.000 euros.Trátase dun encontro xa asentado no concello de Xermade e en toda a provincia. “Dende a Deputación colaboramos con este ti po de citas nas que ademais de achegarnos ao mundo dos torneiros, contribuímos a difundir e promocionar os ofi cios tradicionais da nosa cultura. Este evento tamén supón un importante revulsivo económico para o concello, pois achéganse centos de persoas que dinamizan a contorna da provin-cia”, afi rman no ente provincial.Este evento internacional de Tor-neiros de madeira contará coa pre-senza de expertos e profesionais da artesanía como os franceses: Alain Mailland e Bernard Azema; o caste-llonense Quique Prades e o galego Lolo Castro. Durante o encontro, os visitantes poderán asisti r á demos-tracións en vivo e ademais haberá postos de venda de maquinaria, fe-rramentas artesanais, publicacións e camisetas conmemorati vas, así

como exposicións de pezas tornea-das en anteriores edicións. As pezas máis estéti cas e mellor elaboradas desta edición serán seleccionadas para a exposición iti nerante CONtor-nos 2019-20.

PROGRAMACIÓN. Dará comezo o venres 20 ás 13:00 coa inaguración e o homenaxe a Fernando Vérez e Mi-guel López. Durante todo o día habe-rá demostracións de Alain Mailland, Bernard Azema, Quique Prades e Lolo Castro. Acto seguido poderase deesfrutar da exposición iti neran-te de XII CONtornos, con obras de Fernando Vérez e Miguel López e

as pezas torneadas aportadas polos parti cipantes. E unha exposición e venda de maquinaria, ferramentas e publicacións.O sábado 21 voltarán as demostra-cións durante todo o día, e as expo-sicións. Pola tarde haberá un espazo adicado a iniciación ao torneado supervisado por monitores. E tamén será a escolma das pezas para a Ex-posición Iti nerante XIII CONtornos do ano que vén.O domingo 22 conti nuarán as ex-posicións e as demostracións, e ás 10:30 presentarase a exposición iti -nerante XIII CONtornos 2019-20. E xa ás 13:00 horas será a clausura.

O XIX Encontro Internacional de Torneiros da Madeira arrinca o 20

Presentación da edición deste ano, realizada en xullo

O Concello de Xermade vén de cambiar o regulamento de uso das instalacións deporti vas de ti tularidade municipal. A través desta nova ordenanza, establé-cense as taxas para o seu uso, así como a prestación de servizos a través das escolas deporti vas.Así, as escolas deporti vas munici-pais terán un custe de 30 euros anuais en concepto de cota de matrícula e aboarán 10 euros máis por acti vidade. O dereito de

uso abranguerá todos os meses do seu desenvolvemento.Con respecto ao uso de parti cu-lares, establécese o cobro de cen euros para aqueles que cobren entrada, que terán un máximo de 12 horas de dereito de uso.O Concello resérvase tamén a opción de realizar bonifi cacións cando existan razóns sociais, be-néfi cas, culturais e de interese público nas enti dades solicitantes do uso das instalacións.

Modifi cado o decreto para o uso de instalacións deporti vas

Catorce asociacións culturais e veciñais serán as beneficiadas das subvencións que concede o Concello de Xermade anual-mente para a realización de di-ferentes actividades no termo municipal.En total, repartíronse os 334.489 euros da partida or-zamentaria destinada a tal fin.As subvencións concedidas os-

cilaron entre os 650 euros que recibirá a asociación de mu-lleres rurais Amuraxe, para a realización de clases de zumba e o Samín, ata aos 350 que lle corresponderon a Roteiros da Carba pola impresión de escri-tos.Con estes cartos preténdese fomentar tamén outras activi-dades que se realizan como o

campionato de tute, cursos de manualidades, a celebración das festas de San Xoán, Samaín e Entroido, o programa socio-cultural en Cabreiros, cursos de solfeo, vaixes culturais e un ta-ller de memoria.Os beneficiados terán de prazo ata o 15 de novembro para xus-tificar as actividades subven-cionadas.

Catorce asociacións culturais e veciñais reciben achegas municipais

Biblioteca de Xermade

actualidade12 setembro 2019

A carballeira de Parga acollerá o 7 de setembro a terceira edi-ción do seu festival rock que congregará a seis bandas de música que ofrecerán os seus respectivos concertos de balde.Así, o Pargarock iniciarase, igual que o ano pasado, cunha sesión vermú a cargo do dj So-nora Balkumbiera e o grupo Os residuos Atractivas. Ademais, e antes do prato forte, que serán os concertos da noite,

haberá pasa tabernas polos lo-cais de Parga.Finalmente, os concertos da noite estarán a cargo de Mi-leth, Zenzar, Talesien e Strike-back. As previsións da organi-zación é que os concertos se alonguen ata as 6 de madruga-da do domingo.A organización confirmou no cartel a súa postura en contra do proxecto de supresión dos pasos a nivel en Parga.

O Pargarock adiántase ao 7 de setembro

O episodio de turbidez na auga potable do Concello de Guiti riz que comezou a pasada semana xa se atopa practi camente resolto malia que aínda quedan algunhas zonas do fi nal da traída nas que pode tardar uns días en solucio-narse, concretamente na zona do fi nal do tramo, pero está a piques de fi nalizarse.Para constatar que todo estaba ben, un técnico da empresa en-cargada da instalación dos fi ltros para a eliminación do ferro na auga potable de Guiti riz despra-zouse ata o concello e, trala súa vi-sita, concluíu que este mecanismo

está a funcionar correctamente.Ademais, o goberno local encar-gou unha analíti ca da auga ao laboratorio contratado. Os re-sultados verifi caron o que viñan constatando as análises anterio-res: a calidade da auga potable é boa e, por tanto, apta para o con-sumo.Doutra banda a alcaldesa, Ma-risol Morandeira, lembrou que actualmente se está redactando un proxecto de mellora da plan-ta potabilizadora co obxecti vo de realizar unha serie de melloras que permitan garanti r un auga de calidade.

Queda resolto o episodio de turbidez da auga da traída

O Concello de Guiti riz recibe neste ano 2019 un total de 429.524,47 eu-ros a través do Plan Único da Depu-tación, que desti nará principalmente á adquisición de maquinaria. Segun-do indicou a alcaldesa, Marisol Mo-randeira, aproximadamente a me-tade do orzamento, 218.000 euros, resérvanse para a mellora do fi rme ou a conservación dun total de catro camiños de ti tularidade municipal en disti ntas parroquias. A maior par-ti da, de máis de 123.000 euros, é a reservada para o mantemento duns 6 quilómetros dunha vía que comu-nica as parroquias de Santa Mariña e Mariz e que enlaza coa estrada de ti tularidade provincial LU- P-2302.O Concello ten actualmente en pro-ceso de adxudicación a mellora do pavimento de 1,5 quilómetros da vía que vai desde a Nacional VI ata a igrexa de Trasparga, pasando polo barrio de Vilanova, así como de pre-

to dun quilómetro da pista que une Pena Moscosa con leste mesmo templo. O investi mento previsto en-tre ambas as actuacións supera os 60.000 euros.Así mesmo, investi rase na mellora de preto dun quilómetro da pista que da acceso a Digañe e Raposeira, na parroquia de Santa Locaia, para o que se reservan case 23.000 euros. O Concello de Guiti riz tamén ten en proceso de adxudicación a compra dun rodete vibrante monocilíndrico, para o que o ente provincial achega pouco máis de 6.000 euros, e dun tractor para xardín, ao que se desti -na un investi mento similar. Nos fon-dos tamén se reservan ao redor de 88.500 euros para a adquisición dun camión con basculante e guindastre.Tamén se consignan parti das para o fomento do emprego, servizos so-ciais ou eventos culturais ou deporti -vos. Así, o Concello de Guiti riz recibe

25.000 euros para cubrir os gastos de persoal do Servizo de Axuda non Fogar. Por outra banda, tanto a Fes-ta da Torta de Millo como a Feira da Cantería, Callos e Artesanía de Parga reciben 12.705 e 3.000 euros.Por últi mo, o Concello recibirá unha parti da de 69.500 euros para o fo-

mento do emprego, a través da que xa se está tramitando o proceso de selección de catro persoas. O propó-sito do equipo de goberno é incor-porar a dous peóns e a un conserxe condutor, ademais de a un adminis-trati vo que desempeñe funcións de secretaría e rexistro.

O Concello reparte os cartos do Plan Único en varias obras e nas festas

Un momento da presentación da últi ma edición da Festa da Torta de Millo

Abre a inscrición para as aulas de música dos VilaresA Asociación veciñal dos Vilares continuará este ano coas aulas de música tradicional nas que se impartirán clases de gaita, per-cusión e acordeón para todas as idades. As clases iniciáronse xa o ano pasado e continuarán este coa máxima de seguemento in-dividualizado e flexibilidade ho-raria. Os interesados en apuntar-se xa teñen aberto o prazo para a reserva de prazas no teléfono 608 585 046.

O Concello de Guiti riz vén de pu-blicar as normas e requisitos para este vindeiro curso do Guiti riz Ma-drugadores e de Concilia Tardes, que abre as súas portas a parti r do 15 de setembro e ata o últi mo día lecti vo de xuño A xornada comeza ás 8:00 e atendense aos nenos ata o horario de entrada no cole de La-gostelle ás 9:30.A hora límite de entrada no centro son as 8:50, a parti r desa hora pe-charanse as cancelas e todos aque-les nenos e nenas que cheguen despois terán que agardar ás 9:20.

Aqueles nenos que levan o almorzo terán que chegar ás 8:30. No tempo de Madrugadores os ne-nos poden parti cipar nas propostas de acti vidades que se levan a cabo, poden xogar nos diferentes recun-chos que se ofrecen ou poden reali-zar as súas tarefas ou estudar se así o desexan. En xeral, favoreceranse acti vidades e propostas relaciona-das co xogo grupal e non competi -ti vo, relacionadas coa igualdade e o respecto pola natureza. Co programa de Concilia Tarde pre-téndese axudar ás familias na súa

conciliación da vida laboral e fami-liar no horario posterior ao cole e ata as 18:00. Polo tanto, nos meses de setembro e xuño será de: 15:15 a 18:00 e no resto do curso será de 16:00 a 18:00. A hora de recollida dos nenos deberá ser unifi cada se-gún as necesidades das familias. Os nenos poden facer uso dos dous servizos se o precisan, máis é nece-sario que ningún neno supere as 8.5 horas de permanencia.Os pequenos poden asisti r diaria-mente, determinados días, sema-nas alternas ou de xeito puntual.

Comezan os programas Concilia Tardes e Madrugadores

A parroquia de Labrada no Conce-llo de Guiti riz celebrará o sábado 21 de setembro a nova edición da Romaría de San Mateo, que dará comezo ás 10:30 coa saída dos cabaleiros desde a capela de San Mateo. Esta celebración terá ás 13:30 horas a súa tradicional misa campestre seguida da sesión ver-mú, que estará amenizada polos dúos Venus e Ariel.O xantar está previsto ás 14:30 ho-ras no campo da festa, e contará con polbo, churrasco, sobremesa, café e licoores variados, e terá un prezo de 20 euros.Pola noite haberá pinchos para os asistentes e unha verbena a cargo dos dous dúos que puxeron a nota musical na sesión vermú.Os interesados en anotarse a esta celebración teñen que facelo an-tes do día 18 no teléfono 676 615 947 ou falar con Cesár. Os ti quets do xantar pódense reti rar o mes-mo día na pulpería.

A Romaría de San Mateo en Labrada será o día 21

setembro 2019actualidade 13

guiti riz

As escolas deporti vas do Conce-llo de Guti riz comezan unha nova etapa e abriron xa as súas portas para as inscricións deste ano ata o 20 de setembro.Neste curso 2019/20 as acti vi-dades comezan o martes 1 de outubro de 2019 e rematan o 31 de maio de 2020, a excepción de fútbol sala, que rematará o 15 de xuño por causa das competi cións.Para a realización das acti vidades é necesario un mínimo de 12 par-ti cipantes para cada acti vidade e o prezo é de 10 euros/mes, pero tamén haberá descontos para fa-milias.Novamente, este ano hai unha ampla oferta de escolas deporti -vas. Así, contan con ximnasia de rehabilitación (que se imparti rá en dous grupos, un en Guiti riz e

outro en Parga), pilates (haberá tres grupos con disti ntos horarios e cualifi cación na Casa Barxa), ioga ou acti vidades aeróbicas, esta últi ma no IES Díaz Castro.Non faltarán os tradicionais de-portes como o fútbol sala, o que conta con máis parti cipantes, e que se imparte de luns a venres todas as tardes no pavillón muni-cipal, segundo horarios dos disti n-tos equipos.Tamén hai vacantes en ximnasia rítmica, que se imparte os luns no pavillón municipal; atleti smo e campo a através, os mércores e venres no IES Poeta Díaz Castro; baloncesto en grupo de 7 a 14 anos, os mércores no ximnasio do IES Poeta Díaz Castro; taekwondo, os martes e xoves na Casa Haba-nera, e pati naxe os martes.

Abre o prazo de inscrición para as escolas deporti vas

rábade

O Concello de Rábade abriu o 2 de setembro prazo de inscri-ción para as escolas deporti-vas municipais, que contarán coa mesma oferta deportiva que o ano pasado e novidades para os adultos.Desde atletismo a rugbi, pa-sando polo fútbol, fútbol sala e baloncesto, tenis, voleibol, zumba, patinaxe, ximnasia rít-mica, xadrez, taekwondo, loi-ta, atletismo, balonmán ou te-nis de mesa, o Concello conta con continuar un ano máis con este proxecto que promociona o deporte entre os pequenos.

Como explica o concelleiro de Deportes, Alejandro Martínez Campos, “todos os anos ofer-tamos todos os deportes que podemos pero necesitamos un mínimo de xente para realiza-las polo que non sempre pode-mos pechar todos os grupos”.Ademais, o Concello conti-nuará co proxecto de escolas deportivas para adultos que colleitou un gran éxito o ano pasado coa ximnasia de reha-bilitación e coa zumba. Así, este ano ten previsto incluír fútbol sala e pilates tamén para maiores e non descarta

poder fomar un grupo de pa-tinaxe, que xa se formou en anos anteriores.A intención do Concello é se-guir apostando polas escolas deportivas e poder ter os gru-pos pechados este mes para poder iniciar a actividade o 1 de outubro.Os interesados en anotarse ás escolas poden facelo no de-partamento de Cultura e De-portes do Concello lembrando que o prezo por actividade é de 10 euros por persoa ao mes con descontos do 50% por se-gunda actividade ou irmán.

Aberto o prazo para inscribirse nas escolas deporti vas municipais Promovido polo GDR4 Comarca de

Lugo, está previsto que o xoves 19 de setembro de 2019 teña lugar en Rá-bade unha xornada baixo o tí tulo O Cidadán Dixital, para formar ás per-soas asistentes nos principais proce-dementos informáti cos para que os apliquen no seu día a día tanto per-soal como profesional.Entre outros, os procedementos máis destacados que se verán nes-ta xornada son buscador de infor-mación na web, creación e envío de correos electrónicos, realización de trámites con algunhas adminis-tracións públicas, manexo de redes sociais, etc.Esta xornada, sen custe económico para os parti cipantes, celebrarase no Centro Sociocultural de Rábade

en horario de 16:00 a 20:00 horas. Todas as persoas interesadas poden facer a súa inscrición na área de Cul-tura e Deporte do Concello ou cha-mando ao teléfono 982 390 062.O límite de prazas é de 20 que serán cubertas por orde de inscrición; o prazo xa está aberto.

Convocado un curso de alfabeti zación dixital do GDR

O Concello de Guiti riz retomará este mes de setembro o taller de relaxación, que tanto éxito ti vo a pasada campaña. O taller im-parti rase todos os luns en dúas quendas, de 19.00 a 20.00 horas e de 20.10 ás 21:10 horas. O ta-ller de relaxación desenvolverase na Casa Habanera dirixido a toda a poboación, en especial aos que padezan problemas de ansiedade, estrés e insomnio. Realizaranse dez sesións entre o 9 de setembro e o 11 de novembro.O prazo para inscribirse está aberto e ten que facerse no Servizo de Aten-ción Psicolóxica ou no teléfono 600 081 443 (tamén por whatsapp).

MEMORIA. O Concello de Guiti riz vén de abrir o prazo de inscrición para o taller de memoria e esti mula-ción cogniti va. Os interesados pode-rán anotarse ata o 20 de setembro.Habilitaranse tres grupos; dous en Guiti riz, onde as clases serán os mar-

tes nun grupo ás 11:15 horas e outro ás 12:30 horas; e en Parga, os xoves ás 11:30 horas. A inscripción pode fa-cerse no Concello, chamando ao 982 370 109 ou ben por correo en rfane-go@concellodeguiti riz.com.

CERÁMICA. O Concello tamén abriu o prazo de inscrición para un curso de cerámica que se imparti rá a parti r do 4 de outubro, todos os venres en horario de 11.30 a 13.00 e de 18.30 a 20.00 horas. Imparti rase no Soto da Casa Habanera e terá un prezo de 20 euros ao mes. Os interesados poden anotarse no Concello dende o 9 ao 27 de setembro.

UNED. Tamén vén de abrir o prazo de matrícula da Uned senior, que estará aberto dende o luns 9 ata 27 de setembro. Todos os interesados poden formalizar a matrícula no Concello, pero debe haber un míni-mo de 10 parti cipantes para que as acti vidades se leven a cabo.

Arrincan obradoiros e a UNED

A unidade móbil de Inspección Téc-nica de Vehículos agrícolas e a de turismos estará en Guiti riz en se-tembro. A agrícola estará os 5 e 6 de setembro no campo da festa de Pígara, o 9 e 10 no de Trasparga, o 11 e o 16 detras do cemiterio de Bu-riz e o 17 e o 18 no propio polígono industi ral de Guiti riz. A atención ao público será de 9:00 a 13.30 horas e de 15:15 a 18:00, agás o 13 e o 18, que só terán horario de mañá.Para a revisión dos turismos a uni-dade móbil estará do 23 ao 26 no mesmo polígono industrial de Guiti -riz co mesmo horario parti do agás o día 26, que só traballarán de mañá.Para solicitar cita previa hai que chamar ao teléfono 902 309000 ou a través da web www.sycitv.com. A organización lembra que non se pa-sará inspección a vehículos con car-ga nin a vehículos con aperos.

A ITV Móbil visita o Concello en setembro

actualidade14 setembro 2019

Unha representación da Asocia-ción Cultural, Veciñal e Deporti va dos Xogos Tradicionais de Mui-menta, Xotramu, parti cipará en-tre o 12 e o 15 de setembro no Tocati Festi val Internazionale dei Giochi in Strada en Verona, Italia.Dito festi val organizado pola As-sociazione Giochi Anti chi (AGA), que xa vai pola XVII edición, está no rexistro de Boas Prácti cas da Unesco por salvagardar o Patri-monio Cultural Inmaterial.Co xogo de rúa como punto de parti da o festi val conta cunha

programación conti ua durante catro días onde Xotramu par-ti cipará nun xogo veronés que se chama S-cianco e que a AGA axudou a revitalizar reunindo testemuñas sobre o regulamen-to (transmiti do só verbalmente) e que era diferente segundo os barrios da provincia.Para Xotramu “é unha honra ser convidados a parti cipar neste gran evento e agardamos poder traer novas ideas que sumen á nosa labor pero tamén empapar-nos das gañas e da diversión de xogar na rúa”.

Membros de Xotramu parti ciparán nun festi val de xogos tradicionais en Verona

Os membros de Pozomouro, o día da limpeza da praia fl uvial de Muimenta

cospeito

O Concello de Cospeito e a Aso-ciación Recreati va Cultural San Marti ño de Pino, en colaboración con Culturalia GZ convocaron o II Certame de Poesía Torre de Calda-loba, co fi n de poñer en valor este monumento histórico, promover a súa conservación e, asemade, fo-mentar a creati vidade e esti mular a creación poéti ca.Poderán concorrer ao certame todos os autores que o desexen, calquera que sexa a súa fi nalida-de, sempre que presenten as súas obras en lingua galega.A organización deste certame es-tableceu dúas categorías, para menores de 18 e para maiores desta idade con dous gañadores en cada un dos grupos. O gañador maior de 18 anos recibirá 1.500 euros de premio e a publicación da obra mentres que o segundo

levará un accésit. Por outra banda, o gañador infanti l recibirá un lote de libros e una tablet e o subcam-pión terá de premio un libro elec-trónico e outro lote de libros.As bases contemplan para os maiores un límite de entre 300 e 600 versos e para os pequenos o límite estará nos 60 versos. Para todos os interesados en presentar

propostas, o prazo estará aberto ata o 4 de outubro e xa poden par-ti cipar a través de certamepoesia.concellodecospeito.es. Os requi-sitos para valorar as obras serán que estean en galego e escritas a ordenador e que sexan orixinais mentres que a temáti ca é total-mente libre.Para todos os interesados en par-ti cipar, o prazo de presentación de traballos fi naliza o 4 de outubro e pode facerse por correo ordinario, no Concello de Cospeito sito en avenida Terra Chá n°29, Feira do Monte, 27377, Cospeito, Lugo; ou por sede electrónica.O prazo para presentar propostas péchase o 4 de outubro e o fallo do xurado farase público o 29 de novembro. A entrega de premios está prevista para o 14 de decem-bro no local social de Pino.

Convocada a II edición do certame de poesía Torre de Caldaloba

Muimenta acolleu a últi ma fi n de semana de agosto unha nova ini-ciati va cultural baixo a dirección de veciños de Muimenta e mem-bros da Asociación Cultural Aqui-lino Iglesia Alvariño. Así, naceu Pozomouro, un festi val diferente deseñado segundo indican “como un festi val onde a música non ocupou o papel central, senón que serviu de nexo para facilitar o encontro das demais expresións artí sti cas”.Os organizadores defi niron Pozo-mouro coma un espazo de crea-ción, de xuntanza, de respecto e intercambio de saberes onde ca-

daquén puido ensinar o que leva dentro do seu ser.O acontecemento ti vo lugar na praia fl uvial de Muimenta, tamén coñecida pola xente máis maior como Pozo Mouro. O día elixido foi o 31 de agosto, véspera da tra-dicional comida da veciñanza.Un dos obxecti vos primeiros foi poñer un coidado real no espazo que lles rodea. Por esta razón fí xo-se unha convocatoria veciñal para proceder á limpeza da área re-creati va. O festi val esti vo dirixido a persoas de todas as idades con diferentes obradoiros, charlas, concertos e demais.

Nace en Muimenta o festi val cultural Pozomouro

A Comisión organizadora da XXXVI edición da Moexmu de Muimenta anunciou que esta terá lugar se todo trancorre segundo o previsto, os días 3, 4 e 5 de abril de 2020.A intención dos organizadores será celebrar un ano máis o con-curso de gando frisón, que cele-

brará a XXXIV edición; unha mos-tra de Raza Rubia Galega, tamén na XXXIV edición; unha poxa de gando selecto, por XXIV ocasión, e a Festa da Filloa, Festa de Interese Turísti co Galego, que terá lugar o día 1 de maio e que acadará ta-mén a XXVIII edición.

A próxima edición da Moexmu será do 3 ao 5 de abril

A voceira do grupo socialista de Cospeito, Rosa Morán, fi xo chegar un escrito ao Concello, no que soli-cita para o grupo un local onde po-der reunirse e recibir aos veciños.Segundo afi rmou a socialista, esta non é a primeira vez que se soli-cita un local para os socialistas e ata o de agora non se concedeu alegando “que non había xente de guarda no Concello para reunirse fóra de hora”. Agora consideran máis urxente esta medida xa que

a Casa da Cultura, onde se reunían ata de agora permanece pechada en moitas ocasións.Rosa Morán afi rma no escrito di-rixido ao Concello que “esta posi-bilidade é perfectamente facti ble, tendo en conta que este concello conta con locales e infraestruc-tura municipal dabondo, e tendo tamén en conta que o noso Grupo Municipal está composto por ca-tro persoas”.A Concelleira lembra que o gru-

po municipal socialista non ten asignación económica “porque sabemos da situación do noso concello e entendemos que hai outras prioridades”, pero si ven “facti ble e necesario un local no que poder xuntarnos e poder re-cibir a veciños”.O grupo socialista de Cospeito está formado pola súa voceira, Rosa Morán e os concelleiros Da-niel Irimia, Carmen Nodar e Loly Alvariño.

Os socialistas solicitan un local para o grupo na casa consistorial

setembro 2019publicidade 15

actualidade16 setembro 2019

a pastoriza

O centro sociocultural Mariña Folguira de Reigosa acolleu a en-trega de premios do últi mo certa-me literario convocado por esta asociación. O alcalde, Primiti vo Iglesias, presidiu o acto no que se festexaba o éxito do V Concurso de Redacción Xornalísti ca Mariña FolgueiraNa categoría de Primeiro Ciclo de Secundaria venceu David San Emeterio, do IES San Xillao de Lugo. Na categoría de Segundo Ciclo de Primaria a gañadora foi Carla Díaz Marcos, estudante de terceiro de Primaria do CEIP Álva-ro Cunqueiro Mora. No Terceiro Ciclo a merecedora do premio foi Alma Blanco Cortés, estudante de sexto de Primaria do CEIP Ro-salía de Castro de Lugo.Amais de David, en Secundaria, Fernando Vilabrille, do IES Fon-tem Albei da Fonsagrada impúxo-se no segundo ciclo.Formaron parte do xurado ava-liador do concurso profesionais

recoñecidos do sector da comu-nicación e da docencia, todos eles amigos de Mariña Folgueira, veciña de Reigosa homenaxeada neste acto. Os xornalistas Xosé María G. Palmeiro, Xosé Soengas e Ernesto Sánchez Pombo xunto cos profesores Bernardo Pena-bade e Baldomero Iglesias foron os encargados de seleccionar os catro nomes de entre o cento de traballos presentados.Todos os nenos premiados leva-ron como recoñecemento un di-ploma, un lote de libros e unha tablet. O centro do alumno máis votado, neste caso o IES Sanxillao de Lugo, tamén recibiu a escultu-ra Peiteando o porvir do lucense Luís Loureira, unha peza de ma-deira de nogueira e ferro esmal-tado e pintado.Os membros do xurado recibiron tamén como agasallo o novo li-bro publicado polo Concello so-bre o termo municipal e que está a ter un gran éxito.

Entregados os premios do Certame Mariña Folgueira

A Xunta de Goberno Local da Pastoriza aprobou os pagos das axudas para transporte escolar dos alumnos e alumnas que cur-san estudos fóra do termo muni-cipal.Estas axudas convócanse no mes de xaneiro e teñen como obxecti -vo sufragar parcial ou totalmente o custo no traslado do alumno ao seu centro educati vo. Polo tanto é necesario cumprir os requisitos como que a unidade familiar esté empadroada no concello, e que algún dos fi llos estea cursando educación postobrigatoria (1º e 2º curso de bacharelato) ou cur-sos de formación profesional.

Aprobado o pago das axudas ao transporte escolar

Un momento da entrega dos premios culturais

CIN de Bretoña. O Centro de Interpretación de Bretoña abriu ao público para amosar e por en valor a anti ga diócese britoniense, que esti vo vixente entre os séculos V e VII e contou cunha gran afl uenza nos primeiros albores do Reino de Galicia. O CIN de Bretoña preten-de homenaxear tamén á fi gura de Chamoso Lamas, que foi o comi-sario de patrimonio de Galicia e quen escavou en diferentes lugares interesado polos bretóns e a zona desta parroquia pastoricense. Na exposición hai tamén unha fouce de ouro e unha reproducción no centro, ademais dunha pía de mármore.

Veciños de Bretoña, na Pastoriza, acordaron nunha reunión celebrada a fi nais de agosto tentar recuperar a festa celta do Lugnasad para o próxi-mo ano. A reunión, que ti vo lugar no teleclub de Bretoña, contou cunha gran afl uencia co obxecti vo de recu-perar esta fonda tradición.O Lugnasad é a festa do deus Lugh, a celebración do verán celta. Segun-do a tradición había importantes relacións sociais e comerciais; dura-

ban máis de quince días e facíanse trasacións e competi cións de ca-balos, así como comer e beber en abundancia. Un aspecto singular desta festa era o carácter matri-monial da mesma. No Lugnasad os mozos e as mozas escollían á súa parella para pasar o inverno xuntos. Confi rmaban o matrimonio dándo-se a man a través dunha pena fura-da e prevalecía ata o ano seguinte no que ti ñan que renovar o ritual,

agás que acordasen deixalo, deci-sión que xa podían tomar na festa do Beltaine (primavera).En Bretoña a festa ti ña tamén un carácter matrimonial, xa que se ofi -ciaban as vodas celtas, sen esquecer o carácter dos costumes e o misti cis-mo que rodea esta celebración. O eixe da celebración eran en esencia os concertos que se celebraban du-rante a noite. A festa deixou de cele-brarse hai uns anos.

Veciños de Bretoña estudan recuperar a festa do Lugnasad

A cafetería da Casa da Cultura da Pastoriza abriu a pasada semana, ao público cun ilusionante proxec-to cultural. Celebrouse un acto de inauguración ofi cial no que se ex-plicou a idea coa que nace o Hábi-tat Cultural Fogar de Maeloc, nome co que se coñece.Trátase dun espazo aberto para a dinamización cultural entre toda a comunidade co que se pretende poñer en valor o rural, e o patrimo-nio cultural e natural. Aúna cafete-ría e ocio cunha programación de acti vidades culturais auspiciadas polos catro elementos básicos, lume, aire, auga e terra.Así, está previsto o lanzamento da alimentación ecolóxica con xor-nadas gastronómicas e degusta-cións, ademáis de música, charlas, conferencias, debates, clubs de lectura, obradoiros saudables e a

promoción dos valores de desen-volvemento sosti ble entre os que se atopan a igualdade de xénero, fame cero, educación de calidade ou consumo responsable.Segundo explicaron os responsa-bles do proxecto, o obxecti vo é manter unha ínti ma relación de

cooperación coas asociacións veci-ñais, comunidade educati va, con-cello, monitores de tempo libre, técnicos e grupos culturais para que atopen neste lugar un centro de traballo e de reunión.As acti vidades darán comezo no mes de outubro.

Abre na cafetería da Casa da Cultura o plan Fogar de Maeloc

Un momento da inauguración da cafetería

A comisión das festas de Bretoña celebrará o día 8 de setembro un xantar e festa veciñal, na que es-tán convidados todos os veciños.A festa dará comezo coa misa ás 13:00 horas coa procesión cantan-da polo Grupo de Música Tradicio-nal da Pastoriza, e despois será a sesión vermú a cargo do trio Ma-racuyá.Ao mediodía terá lugar o xantar veciñal, que estará servido polo restaurante Sarredo. O menú constará de empanada, paella, ca-rrilleiras con patacas, postre, bebi-da, café e chupito, todo elo por 20 euros por persoa. Para os nenos de 3 a 11 anos o prezo do menú

será de 12 euros.Ademais contarán tamén ca Pul-pería Suso donde se poderá mer-car polbo e churrasco.Poderán parti cipar no xantar os que desexen levar a comida da casa.Trala comida haberá xogos tradi-cionais e música para amenizar a festa con Verónica Cambón. E xa pola noite poderase desfrutar da verbena co trio Maracuyá, e dun chocolate con biscoito.Os interesados en parti cipar no xantar deberán comprar o ti cket ou reservar a mesa antes do 2 de setembro nos teléfonos 630 214 104 (Fáti ma) ou 630 287 512 (Eva).

Bretoña celebra un xantar veciñal o día 8 de setembro

setembro 2019actualidade 17

pol

O Concello de Pol vén de reci-bir unha subvención da Unión Europea para o Proxecto de dixitalización de manuscritos contemporáneos do arquivo do Concello.Con este proxecto o Concello de Pol convírtese no primei-ro en recibir unha achega por dito moitvo, xa que se concede co obxectivo da preservación e difusión a través de Galiciana-Patrimonio Dixital de Galicia. Esta subvención, en réxime de concorrencia competitiva, está cofinanciada pola Unión Eu-ropea, no marco do Programa Operativo FEDER Galicia 2014-2020, co obxectivo temático de garantir un mellor uso das tecnoloxías da información, para a posta en marcha do Plan para a xestión dixital do patrimonio cultural e moder-nización tecnolóxica do turis-mo - Dixitalización do patrimo-

nio cultural.O proxecto comezou en Pol no mes de marzo e ten un pra-zo de execución ata finais de novembro. Ata o de agora xa están dixitalizados o 80% do total de 72.500 páxinas de do-cumentos antigos de finais do século XIX e comezos do XX. Estes documentos estaban en grave proceso de deterioro, a maioría manuscritos, o que impedía a súa manipulación.Aínda que o proceso de es-caneado está case terminado aínda queda a clasificación e introdución de metadatos, un proxecto aínda más longo no que están traballanado arreo a arquiveira municipal apoiada por unha empresa de consulto-ría de Santiago.Os fondos europeos que recibe agora o Concello de Pol ascen-den a 42.000 euros e cubren o custe total do proxecto.

Pol recibe unha achega para o proxecto de dixitalización do arquivo

O Concello de Pol organiza para o 28 de setembro ás 22:00 no Cen-tro Sociocultural de Mosteiro unha obra de teatro baixo o tí tulo Unha noite de primavera sen sono, que está a cargo da compañía de teatro Os Trocos.Xa en outubro teñen programada outra actuación para o 26 ás 21:45 no Centro Sociocultural de Mostei-ro, pero nesta ocasión a Asociación Cultural Abrente presentará a obra As pasti llas de Farruco.

MULLERES RURAIS. A Asociación de Mulleres Rurais Olvido de Pol organizan unha viaxe a Ponferrada para o 7 de setembro.A viaxe está programada para saír ás 8 da mañá diante do Concello e visitarán o Museo da Radio, o Cas-telo dos Templarios, a vila de Moli-naseca e as pallozas de Balboa.O custe da viaxe son 25 euros para as socias de Mulleres Rurais Olvido e 28 euros para as non socias.Os que desexen inscribirse poden facelo nos teléfonos 633 378 590 e no 666 230 570 (Mercedes) antes do 4 de setembro.

Programadas dúas obras teatrais e unha viaxe para outono

Xa comezaron os primeiros traba-llos da área de xogos tradicionais e a mellora da contorna das piscinas ao lado do colexio. É un gran proxec-to cun orzamento aportado polo GDR de 89.000 euros aos que hai que sumar outros 30.000 do propio concello. A isto haberá que sumar outros 300.000 euros que aportará a Deputación. A área terá dúas pistas para xogar a billarda. “A miña intención é crear un espazo para que estes veciños que temos xogando a este deporte se sintan cómodos” dí o alcalde Lino

Rodríguez. Tamén teremos zona para xogar aos bolos e á petanca, así como unha pista de pádel, unha ti rolina e unha pista multi usos para os que gusten de xogar ao tenis, balonmán, baloncesto ou fútbol sala. A zona acollerá tamén o futu-ro campo de fútbol do Pol e todos estes lugares contarán con duchas e vesti arios. Haberá tamén apar-camentos para todos e áreas para descansar.O obxecti vo do concello é rematar as obras para o verán do 2020

Comezou o movemento de terras para a área de xogos

Unha vista dos terreos onde se construirá a nova área

actualidade18 setembro 2019

muras

O Concello de Muras celebrou o acto de clausura do obradoiro de emprego Terras do Sor II no que participan xunto a Ourol e O Vicedo. Nel, durante nove meses, 20 homes e mulleres (10 no Vicedo, 6 en Ourol e 4 en Muras) dos tres concellos ti-veron a posibilidade de formar-se en asistencia sociosanitaria e carpintería e moble, conseguin-do ao final o título que acredita a sua formación.A especialidade de Traballos de carpintería e moble, na que tra-ballaron 12 persoas, elaborou principalmente indicadores de toponimia así como bancos e outro mobiliario para centros sociais e locais de uso comuni-tario. Actuaron na antiga escola da Balsa e na Casa do Concello de Muras, no centro social de Merille e no centro urbano de

Ourol, así como nos centros so-ciais de San Román, Cabanas e Riobarba no Vicedo, entre ou-tras instalacións.Por outra banda, na especiali-dade de Atención sociosanita-ria a persoas dependentes en institucións sociais participa-ron 8 persoas (5 no concello do

Vicedo e 3 en Ourol), que des-envolveron as súas funcións na Residencia de maiores Betania de Viveiro.O grupo municipal do PSOE de Muras anunciou que na actualidade xa está pedido o obradoiro correspondente ao 2019/2020.

Clausuran o obradoiro de emprego Terras do Sor II

Os parti cipantes recibindo os seus diplomas diante do Concello de Muras

Muras vivirá a fi n de semana do 21 e 22 de setembro unha nova edición dunha das celebracións máis popu-lares do Concello, a Feira do Poldro e do Gando do Monte na Gañidoira, que este ano, ademais a celebración, que xa é a XXXII edición, ten un ma-ti z máis destacado ao contar coa dis-ti nción de Feira de Interese Turísti co Galego, obti da este ano.A festa manterá a estrutura de anos anteriores. Así, o domingo será o día grande da feira pero xa o sábado haberá celebracións previas como o raid de cabalos, que comezará ás 16.00 horas, unha das novidades desta edición. Trátase dunha proba que se desenvolverá pola contorna aberta á parti cipación de todos os afeccionados que o desexen.

Finalmente, sobre as 20.00 horas, haberá tamén unha degustación de hamburguesas e chourizos de poldro a cargo de Puraga e animación mu-sical cun dúo aínda se determinar. Estas acti vidades están dirixidas aos gandeiros que baixan os animais aos curros esa mesma tarde.O domingo a acti vidade dará come-zo pola mañá cedo coa chegada do resto dos animais aos curros e co co-mezo de concurso de gando que or-ganiza o Concello. Tamén pola mañá terán lugar as carreiras de andadura serrada e chapeada, outra das novi-dades, o mesmo que a entrada dos cabaleiros á feira desfi lando, organi-zado pola asociación Ati la.Outro ano máis haberá unha exhibi-ción de poda en altura, que ti vo un

gran éxito a pasada edición; e unha nova xornada de degustación de hamburguesas Gourmet Gañidoira, de Antonio Díaz.Pola tarde será o tempo das carrei-ras. Ademais da tradicional carreira de afeccionados haberá outra para federados. As probas darán comezo ás 16.00 horas para afeccionados e ás 17.30 para federados. En todos os concursos que se celebrarán haberá premios para os primeiros clasifi ca-dos. En total, reparti ranse un total de 7.000 euros.Contarán tamén cunha exhibición de maquinaria e artesanía para comple-mentar a programación ao mesmo tempo que volverán celebrarse os paseos a cabalo para os máis peque-nos.

A Feira do Poldro terá lugar a fi n de semana do 21 e 22 de setembro

As piscina permanecerá aberta en principio ata o 15 de setembro, se-gundo o acordo ao que chegaron os concelleiros aproveitando a du-ración do contrato do socorrista da mesma realizado a través da Xunta.Segundo indicaron, a piscina re-trasou a súa apertura polo tempo e unhas obras que non se podían

manter mentres a piscina esti vese aberta, razón pola que poderán re-trasar agora o seu peche. Ao mesmo tempo, ti veron que pasar o control de sanidade antes de poder abrir.Segundo informaron dende o Con-cello, se o tempo o permite estudia-rase ampliar o seu funcionamento ata fi nais de mes.

A piscina de Muras seguirá aberta ata o 15 de setembro

O Concello de Muras está a ini-ciar varias obras englobadas den-tro do Fondo de Compensación medioambiental por valor de preto de 440.000 euros. A primeira delas será a execuación do últi mos tra-ballos no Cento de Interpretación Medioambiental, ubicado na coñe-cida dende sempre como Casa do Médico. Neste edifi cio acondicio-narase a parte baixa, que acollerá unha sala de exposicións e un lugar para charlas.Con esta obra, de gran rele-vancia para a vila daríanse por terminadas as obras desta ins-talación, obras que teñen un orzamento de 56.032,96 euros.Por outra banda, tamén se incia-ron as obras de traída de auga á parroquia da Xestosa, que non contaba con este servizo munici-pal. Estas obras foron criti cadas pola concelleira do PP alegando que a forma de levar a auga a esta parroquia suporía dar problemas ás demás en épocas de seca.O alcalde, Manuel Requeijo, indicou que “a concelleira non é técnica e non é quen de de-cidir por onde ten que collerse

a auga. Nós tampouco por eso seguimos as instrucións que non dan os técnicos”. Xunto a esta obra estanse a instalar tamén cloradores nas parroquias do Viveiró e Silán, pertencentes a dúas traídas diferenciadas.Por últi mo, tamén se está a colo-car un depósito de acumulación de auga na traída de Irixoa.Todos estes traballos vinculados ao servizo municipal de augas te-ñen un orzamento de 358.294,38 euros. Todos eles teñen de prazo de execución ata o 31 de outubro pero o Concello conta con que se lles amplíe o prazo.

PENDENTES. Manuel Requeijo anunciou tamén que queden pendentes varias actuacións no punto limpo que todavía están por adxudicar. Trátase da ad-quisición de contedores tama-ño grande, o pechamento do propio solar con cancelas en bo estado, así como a colocación de portas nunha nave e a coloca-ción de malla e peches vexetais. O valor destes traballos penden-tes é 27.367,68 euros.

O Concello executa obras por valor de preto de 440.000 euros

Muras acolleu, por segundo ano consecuti vo, un novo curso de ini-ciación á apicultura que se celebrou durante catro tardes baixo o direc-ción da Casa do Mel de Goente, enti dade coa que colabora acti va-mente o Concello e na que están inscritos a día de hoxe un total de 20 socios de Muras.O obxecti vo deste curso é incenti var a legalización e desenvolvemento das explotacións apícolas locais, para que creen un produto de calidade que poda loitar coas grandes empre-sas que alugan os campos de Muras para instalar as súas colmeas.Segundo explicou o concelleiro so-cialista, Mario Rouco, este segundo ano dobraron o número de parti ci-pantes “e esperamos seguir mello-rando o próximo ano sumando no-vas acti vidades”.Así, o día 21 programarase de novo unha viaxe apícola, na que haberá acti vidades do sector pola mañá e pola tarde visitarán outro ti po de explotacións. Este ano, ao coincidir coa feira do poldro, esperan poder incluír esta celebración no progra-ma para a tarde.Ademáis, en novembro volverá ce-lebrarse a Feira do Mel, unha das acti vidades estrela da programación anual de Muras.

Organizada unha viaxe apícola en setembro

A voceira do PP de Muras tamén se dirixiu ao Goberno biparti to munici-pal a través doutro escrito para soli-citar a limpeza e acondicionamento das fi ncas e das vivendas da aldea etnográfi ca de Carelle que presentan “un estado de total abandono”.Os populares explican que “este gru-po de casas foi reconstruído no seu momento coa intención de ser un atracti vo turísti co para o noso muni-cipio. É certo que, nestes momentos, o seu desenvolvemento está parado por temas xudiciais; pero considera-mos que isto non é moti vo para ter a aldea nun estado lamentable, como está na actualidade, dando moi mala imaxe do noso Concello”.O alcalde quixo lembrar que si se fai un mantemento desa zona de forma conti nuada, de feito fí xose a fi nais de agosto a limpeza regulamentaria “á que temos que esperar sempre a que nos concedan as achegas, algo que a concelleira sabería si se moles-tase en ler a documentación”.

O PP pide que se acondicione a aldea de Carelle

setembro 2019actualidade 19

DEPUTACIÓN

A Xunta de Goberno aprobou a adxudicación do subministro de 12 vehículos para o Parque Móbil: 9 turismos e 3 todo camiño, que estarán desti nados principalmente aos traballos relacionados coa vixi-lancia e mantemento da rede viaria provincial. A Deputación, segun-do explicou a voceira socialista do Goberno, Pilar García Porto, con-ti núa deste xeito coa renovación da fl ota substi tuíndo os vehículos obsoletos (con máis de 10 anos), cun elevado número de quilóme-tros (máis de 300.000) e de baixo rendemento co fi n de ofrecer “un servizo máis efi ciente e de calidade á cidadanía a través dun dos máis importantes instrumentos de coo-peración cos concellos como é o Parque Móbil”.A empresa adxudicataria deste contrato é Eupraxia IT Services S.L. e o importe que pagará a Deputa-

ción achégase aos 181.800 euros. O prezo íntegro dos vehículos é de 200.700 euros, pero a empresa aboará preto de 19.000 euros á en-ti dade provincial pola entrega dos 12 vehículos usados. A adquisición destes novos coches súmase aos

5 xa incorporados este ano, neste caso eléctricos.Despois de adxudicar na Xunta de Goberno da semana pasada prac-ti camente a metade dos 24 lotes nos que está dividido o contrato do servizo de desbroce das estra-das provinciais, hoxe avanzouse no proceso coa adxudicación do lote correspondente á rede viaria dos municipios do Incio, Triacastela e Samos. A empresa que acometerá os traballos é Excavaciones Goni SL e o importe ascende a 71.123,69 euros polas dúas anualidades de vi-gor do contrato (2019 e 2020).Así, a día de hoxe, quedan tres lotes por adxudicar: Mondoñedo e Aba-dín porque falta concluír o proceso de contratación; e Negueira de Mu-ñiz e Navia de Suarna, e Bóveda, A Pobra do Brollón e Monforte de Le-mos, por renuncia da adxudicataria, o que alonga o procedemento.

Mellorado o servizo do Parque Móbil cun investi mento de 182.000 euros

A Deputación de Lugo avanza no proxecto pioneiro que ten en marcha co fi n de que os concellos da provincia poidan obter novos recursos económicos a través da aplicación dunha taxa ás compa-ñías eléctricas e de gas polo uso que fan dos bens de dominio pú-blico para o transporte da ener-xía. Para conseguir a implantación deste novo tributo municipal, a Deputación asinou xa o ano pasa-do un convenio de colaboración cos 53 concellos da provincia que decidiron sumarse a este proxec-to, o que supón preto do 80% do total dos municipios lucenses.O presidente da Deputación, José Tomé, informou de que o paso dado polo organismo pro-vincial foi a aprobación na Xunta de Goberno da adxudicación do conxunto de traballos técnicos, económicos e administrati vos que son necesarios para a aplicación da taxa pola uti lización privati va ou aproveitamento especial do dominio público local que fan as empresas de subministro eléctri-co e gas.En concreto, as tarefas contrata-das son a confección de ordenan-zas fi scais reguladoras desta taxa

para os 53 concellos adheridos ao convenio. A revisión e actuali-zación dun inventario xa realiza-do pola Deputación das liñas de transporte de enerxía eléctrica de media e alta tensión. A elabora-ción dun inventario das redes de transporte de gas. A elaboración dos informes técnicos, xurídicos e económicos nos que se defi na o procedemento para o cálculo da taxa. A esti mación dos ingresos que supoñerá a implantación da taxa para cada concello e o ase-soramento pericial ante calquera posible recurso das compañías distribuidoras de enerxía afecta-das pola nova ordenanza.Estes servizos serán prestados pola UTE gañadora do contrato que saíu a licitación, integrada por Hijos de Valbuena y Ron SL e Iurislocalia LSP. O orzamento no que foi adxudicado o contrato é de 246.393,51 euros e o prazo de execución é de 4 anos, aínda que durante os primeiros 8 meses, a adxudicataria terá que elaborar o inventario das afeccións das liñas eléctricas aos bens municipais de dominio público e o estudio técni-co económico para a implantación da taxa.

Unha taxa permite aos concellos cobrar ás enerxéti cas polo uso dos bens de dominio público O presidente da Deputación de

Lugo, José Tomé, desmontou no Pleno “os inventos da voceira pro-vincial do PP, Elena Candia, sobre as residencias, desacti vando deste xeito a súa tentati va de enganar aos concellos e á veciñanza sobre o fu-turo e viabilidade da rede provincial de centros públicos de atención a maiores”. Neste senso, Tomé subli-ñou que mesmo “algún alcalde do Parti do Popular, como o de Pantón, con declaracións públicas nas que se mostrou convencido de que a residencia prevista no seu concello será unha realidade, desacreditou o intento de manipulación” da vocei-ra popular.O presidente da Deputación cues-ti onou así mesmo que a voceira do PP non respectase o tempo de cor-tesía de 100 días de mandato soli-citando só 22 días despois de que tomase posesión un Pleno extraor-dinario “sen que ti vera acontecido nada extraordinario. Simplemente empezamos a poñer en marcha o

noso acordo de goberno, que xa non está mal”.Tomé indicou que a Deputación cumprirá todos e cada un dos com-promisos adquiridos cos concellos en materia de construción e posta en marcha das residencias, que suman 18. Hoxe están abertos tres centros –os de Trabada, Ribadeo e Pol- e os restantes proxectos com-prometi dos son A Fonsagrada, A

Pontenova, Becerreá, Castroverde, Cervantes, O Courel, Guiti riz, Mei-ra, Navia de Suarna, Ourol, Pantón, Pedrafi ta do Cebreiro, A Pobra do Brollón, Portomarín e Ribas de Sil.A Deputación comprometeuse tamén a seguir adiante con estes compromisos, pero non adquirirá ningún máis porque “a responsabi-lidade de impulsar este servizo é da Xunta de Galicia”.

Tomé rati fi ca o compromiso de construír as 18 residencias de maiores

Parque móbil provincial

A Xunta de Goberno da Deputación aprobou o Plan de Seguridade e Saúde no Traballo precepti vo para acometer o proxecto de acondicio-namento dun treito de 2,2 kms –entre os puntos quilomátricos 47,7 e 49,9- do cinto comarcal de Friol, a estrada LU-P-1611, que conta cun investi mento de 200.000 eu-ros. Estas obras súmanse ás que xa acometeu a Deputación nesta vía, entre o km 46,8 e 47,7. Esta estrada é a que rodea á capital lucense, que vai dende o núcleo de Friol cara o polígono industrial de Begonte, á parroquia de Ousá. Así mesmo, a voceira socialista deixou claro que o compromiso por parte da Deputación de Lugo coa mellora da estrada Momán-As Pontes, a LU-P-2204, no Concello de Xermade, “é absoluto, tanto que non só é unha vontade polí-ti ca, senón que xa está plasmado documentalmente, e por iso o 7 de marzo deste ano se formalizou un

contrato por preto de 500.000 eu-ros para acometer as melloras en-tre os puntos quilométricos 4 e 7”. García Porto precisou non obstante que para poder acometer as obras “estamos pendentes de que os ve-ciños desta zona fagan a parte que lles corresponde, que é a cesión dos terreos. E creo que aí o cura párro-co tamén podería facer unha labor para incenti var si quere dalgún xei-to a todos os veciños para que ese compromiso. Algúns xa cederon os terreos, pero outros non”.O proxecto consiste na ampliación da plataforma para dispoñer dunha calzada de 7ms. de ancho, a drena-xe, afi rmado, pavimentación e sina-lización horizontal e verti cal. O pra-zo de execución unha vez iniciados os traballos é de 11 meses. O investi mento na reforma inte-gral destes 3 novos quilómetros da vía Momán-As Pontes ascende a 452.000 euros.

Aprobadas novas obras en estradas de Friol e Momán

O alcalde de Pol, na apertura da residencia e centro de día deste concello

actualidade20 setembro 2019

AO NOSO CARÓN friol

O Concello de Friol vén de insta-lar un total de 18 contedores para depositar aceite usado de cociña. Trátase dun programa subvencio-nado na súa totalidade pola Con-sellería de Medio Ambiente. De momento, só se instalaron os con-

tedores no casco urbano pero non descartan ampliar esta medida a outras zonas.Os contedores están situados nas zonas acondicionadas para depo-sitar o resto do lixo e teñen libre acceso as 24 horas do día.

O Concello instala contedores para aceite usado

Situación dun dos novos contedores de aceite usado

Representantes políti cos e mem-bros da directi va de Asoporcel, asociación de criadores de porco celta, visitaron unha explotación de Friol que está considera como un exemplo de modernidade xa que incorporou unhas novidosas insta-lacións modulares, transportables e de funcionamento autónomo, que favorecen o aproveitamento silvo-pastoril do monte en réxime semi-extensivo e contribúen a poñer en valor esta raza.O sector porcino ten unha gran importancia e dimensión na co-munidade galega, xa que abran-gue arredor de 1.150 explotacións industriais (sen contar as de au-toconsumo), cun censo total de 1.200.000 animais. Trátase dunha raza autóctona propia que destaca pola súa calidade e polo feito dife-rencial que representa dentro da cabana gandeira galega.Tendo en conta esta relevancia do

porco celta, a Xunta colabora con Asoporcel cun investi mento dende o ano 2010 de arredor de 760.000 euros para a preservación do seu patrimonio xenéti co e, de modo xe-ral, no seu mantemento en pureza dentro de condicións naturais.Este ti po de explotacións teñen di-ferentes vantaxes, como seren máis viables economicamente e de con-

tribuír a obter unha maior rendibi-lidade coa acti vidade gandeira ou a de favorecer un aproveitamento ópti mo da matogueira para a ali-mentación do gando, de forma que se consegue unha prevención efec-ti va fronte os incendios forestais. Así, no caso concreto do porco cel-ta, está demostrada a capacidade desta raza como ‘rozadoira natural’.

Unha explotación de porco celta de Friol, exemplo de crecemento

A explotación de porco celta está situada no concello

A XIV Feira do Cabalo de Friol bateu este ano récord de parti cipación cun total de 136 cabalos inscritos, segun-do indicou o alcalde da localidad, José Ángel Santos.O eixo principal da xornada foron as competi cións cabalares recuperadas nesta edición (concurso de andai-na serrada, de andaina galega cha-peada e de trote), que foron as que contribuíron a esta maior afl uencia, xa que as probas puntúan para ou campionato galego. Todas elas cele-bráronse pola mañá, con cabalos de Pura Raza Galega, Pura Raza Españo-la e trotones e xinetes procedentes de toda Galicia que sumaron o maior número de parti cipantes rexistrado neste evento.Na modalidade de andaina serrada, o gañador foi José A. Dopico; en an-daina chapeada, Jaime Carro foi o que fi xo o mellor tempo e o primeiro posto para a modalidade de trote foi para Lino Freire. Pola súa banda, o xurado destacou a gran calidade.A competi ción completouse cun es-pectáculo ecuestre de doma baixo o nome Cabalos e Razas do Mundo, onde os asistentes puideron admirar a morfoloxía doutras razas, como a Lusitana, Shetland e mini Shetlandal, unha exhibición de exercicios acro-báti cos e de equilibro da ximnasta alemá Corinhha Sonja, o burro acro-báti co e unha yincana ecuestre.

FEIRA DO GANDO. A feira de gando contou este ano cunha gran parti ci-pación, xa que puideron verse uns 242 animais na que foi a novena edi-ción desta feira.Entre a totalidade das reses pre-sentes repartí ronse os 1.700 euros en premios aportados polo Con-cello de Friol. O premio reservado ao mellor lote de animais foi nesta ocasión para a gandeira de Nodar Estrella Buján.Esta mesma profesional impúxose tamén na categoría de novillas. En becerros de menos de 8 meses foi gañador Rubén Petí n, de A Portela; mentres que a gandería Villadangos, de Sabarei, gañou en becerras de menos de 8 meses e na de touros. Por últi mo, a explotación La Morena, de Nodar, presentou a mellor vaca.

Éxito de parti cipación nas feiras do cabalo e o gando

Exhibición acrobáti ca

O Concello de Friol xunto co Club de Atleti smo Friol organiza un ano máis a súa tradicional Andai-na Popular Concello de Friol que será o sábado 21 de setembro con saída ás 11 da mañá dende a Casa do Concello ata chegar á Torre Fortaleza de San Paio. A inscrición pode realizarse de xei-to gratuíto ata o 19 de setembro.

Ademais, a organización porá a disposición dos parti cipantes botellas de auga aínda que re-comenda que cada un leve a súa botella.A previsión é volver congregar a centos de persoas como en anos anteriores, en especial á xente maior que é moi habitual destes eventos.

Convocada unha nova edición da Andaina Popular o 21 de setembro

setembro 2019actualidade 21

Friol adxudicou dúas obras impor-tantes para o concello, a primeira obra é a do Plan Marco de Mellora de Camiños, cun importe de case 116.500 euros, e que foi adxudi-cada á empresa J. Sanjurjo Cons-trucións S.L. Este proxecto inclúe varias melloras, como son máis de 3.000 metros cadrados de selado de camiño, case 400 metros ca-drados de ampliación de varrido, bacheo DTS e selado e máis de 56 m cadrados de formigonado.O prazo total de execución será de 22 días. Estas obras fi nanciaranse con cargo a unha subvención do Agader. O control de calidade das mesmas levarase a cabo pola em-presa Inveco S.L. por un importe total de 1.441,11 euros.Esta obra permite o mantemente dos camiños de varias parroquias, como Lamas, Rocha, Carballo, San Marti ño de Condes, Vilalvite, Vila-fi z, Guldriz, O Pacio, Xiá e Guima-rei. Debido ás condicións normais do tráfi co, o paso de maquinaria agrícola ou para traballos foresta-les, as condicións atmosféricas e o paso dos anos, os camiños obxecto do proxecto deterioráronse consi-derablemente, resultando compli-

cado o paso nalgunhas zonas. Así, as actuacións a realizar irán enca-miñadas a reparar os desperfectos ocasionados e a previr máis danos.O segundo proxecto, o do Camiño Real, cun importe de 50.000 euros, foi adxudicada á empresa Fevisa Vías e Obras S.L. Dita oferta que presentou a empresa adjudicataria inclúe varias melloras, como a co-locación de carteis informati vos. O prazo total de execución será de 25 días e estas obras fi nanciaranse, en parte, con cargo a unha subvención concedida pola Axencia de Turismo de Galicia e ás arcas municipais.Este proxecto supón melloras no Camiño Real que servía de unión entre o Camiño Primiti vo e o Ca-miño do Norte, unindo estes des-de Lugo ata Sobrado dos Monxes. Ademais esta ruta uti lízase como ruta de sendeirismo.O camiño transcorre por terreo municipal e no punto kilométrico 6,4 destaca a presenza do dolmen da Muruxosa, a menos de 15 me-tros do Camiño Real. Con estas obras realizaranse as actuacións necesarias para proceder ao afi r-mado e pavimentación, así como á construción dun drenaxe.

Adxudicadas obras en dous camiños rurais

Desti naronse preto de 180.000 eu-ros ás obras de abastecemento de auga ao núcleo de Prado, en Friol, que está a executar a Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Viven-da a través de Augas de Galicia.O alcalde destacou que “unhas das canles máis importantes de cola-boración do Goberno galego cos concellos é o apoio á planifi cación, execución e fi nanciamento de in-fraestruturas hidráulicas, que pola súa complexidade necesitan de investi mentos que resultarían moi gravosos para as arcas municipais”.A obra de abastecemento de Pra-do inclúe a construción da capta-ción nas inmediacións do núcleo de Silvela, e un depósito con ca-

pacidade para 75.000 litros, co co-rrespondente sistema de válvulas e cloración e que funcionará gra-zas á colocación de cinco paneis fotovoltaicos na cuberta.A rede de distribución, cunha lonxitude de 10.467 metros, dis-correrá na súa maior parte por ca-miños públicos; completarase cos elementos necesarios de válvulas de corte, ventosas, desaugues, bocas de rega e unha válvula redu-tora, albergadas en arquetas pre-fabricadas de formigón. Os traza-dos da rede afectarán as estradas LU P-2110 (provincial) e a estrada LU-934 (autonómica), polo que se prevé a reposición dos servizos afectados.

Desti nados 180.000 euros a obras de abastecemento na parroquia de Prado

Visita do alcalde ás obras de abastecemento

EXCURSIÓN A TAPIA. O Concello de Friol organiza para o 12 de setembro, xoves, unha excursión para maiores a Tapia de Casariego. A saída será ás 8.00 horas diante da casa consisto-rial, cunha parada en Vilalba para al-morzar e desde alí seguirán ata Tapia de Casariego para pasar a mañá ata a hora de xantar, que será en Mon-doñedo ás 14:00 horas. Despois de xantar e de bailar unhas pezas coa música que escolla o DJ os viaxeiros, pararán nun lugar preto ao restau-rante para facer un paseo e descan-sar un pouco antes de retomar a viaxe a Friol.

XORNADA. A Asociación Carballo Vivo de Friol celebrará este sábado, día 7 de setembro, unha xornada de dinamización. A programación arrin-cará ás 10.30 horas diante da praza Andón Cebreiro, onde están citados todos os parti cipantes para saír ata a parroquia de Anafreita, donde co-mezará, ás 11.15 horas, unha ruta guiada ata a Cova da Serpe.Unha vez fi nalizada a mesma terá lugar, ás 12.30 horas, unha visita guiada ao Museo Fortaleza de San Paio de Narla antes do xantar que se celebrará en Casa Benigno. Xa pola tarde conti nuarán as acti vidades cun obradoiro de dinamización cultural sobre o Modelo Burela con visita a varios negocios da vila. Esta acti vida-de é gratuíta e está aberta.

EN BREVE

actualidade22 setembro 2019

as pontes

A tenente de alcalde do Concello das Pontes, Ana Pena, asinou os convenios de colaboración co presi-dente de Cohempo, José Rodriguez e o presidente de Seara José Castro Romero. A través destes convenios o goberno local quere amosar o seu compromiso co tecido empre-sarial do municipio, promovendo e apoiando as acti vidades levadas a cabo polas dúas enti dades.A asociación de Comerciantes, Hos-taleiros e Empresarios Ponteses re-cibirá unha achega de 20.000 euros desti nada a fi nanciar campañas

publicitarias e de márketi ng para fomentar a compra no pequeno comercio local, desenvolver accións formati vas así como para sufragar outros gastos.No caso da Asociación de Empresa-rios Seara, o Concello de As Pontes, achegará 25.000 euros para cubrir os gastos derivados das acti vida-des de asesoramento e consolida-ción de emprendedores así como os relacionados coa elaboración dun plan de promoción industrial, formación e o deseño e mante-mento dun novo espacio web.

Asinados os convenios coas asociacións Seara e Cohempo

Na praia do lago do Concello das Pontes ondea xa a bandeira verde de AENOR. Unha disti nción que acredi-ta que a xesti ón ambiental do espa-zo cumpre coa Norma Internacional ISO 14001 e co Regulamento EMAS.A concelleira de Turismo, Elena Ló-pez, acompañada pola concelleira de Benestar Social, Tania Pardo, e o director da Rexión Atlánti ca de AE-NOR, Martí n Pita xunto con outros membros da corporación municipal, foron os encargados de izar este dis-ti nti vo que certi fi ca que As Pontes é socialmente responsable.A bandeira AENOR recoñece que o Concello das Pontes puxo en mar-cha no lago un sistema de xesti ón ambiental que contribúe ao desen-volvemento e mellora de calidade de vida dos veciños a través do uso respectuoso dos recursos naturais, con medidas adecuadas que minimi-zan e eliminan o impacto ambiental.Durante o acto de izado da bandeira verde de AENOR, as concelleiras Ló-pez e Pardo, presentaron tamén os novos servizos do lago desti nados a

promover a acessibilidade e a seguri-dade na praia pontesa.En primeiro lugar, sinalaron que o lago conta xa con cunha cadeira an-fi bia para facilitar o baño na praia do lago ás persoas con mobilidade re-

ducida e que precisan de apoio para poder gozar das augas pontesas.A edil tamén explicou que “estas cadeiras, ao ter fl otabilidade positi -va, permiten que unha persoa con mobilidade reducida se poda sentar nela e grazas as súas rodas pode ser trasladada ata a auga polo socorris-ta. Unha vez alí, un familiar debe quedarse xunto ao bañista, de xeito que o socorrista poida regresar ao posto de vixilancia e conti nuar co seu traballo, sen perder nunca e vis-ta á persoa que esta empregando a cadeira anfi bia”.Para emprega a cadeira é preciso chamar, de luns a domingo, de al teléfono 673 240 434 de 11:30h a 14:00h y de 16:00h a 20:00h.Por outra banda, a concelleira de Turismo, anunciou que o lago xa é unha zona cadrioprotexida tras a ad-quisición dun desfi brilador externo semiautomáti co portáti l, deseñado para detectar os latexos irregulares do corazón e subministrar a canti da-de de electricidade necesaria para poder estabilizar á persoa.

O lago das Pontes conta xa co certi fi cado e a bandeira de Aenor

Izado da bandeira

O Concello das Pontes adxudicou esta semana, en Xunta de Goberno Local, o segundo plan de limpeza de marxes e gabias nas estradas e cami-ños de ti tularidade municipal á em-presa pontesa TYC Canosa.Este proxecto, que ten un prazo de execución de aproximadamente un mes, permiti rá mellorar a drenaxe en preto de 60 quilómetros de viarios e evitar a deterioración ambiental.As actuacións previstas permiti rán previr os desbordamentos, a erosión da capa de rodadura e a aparición de fochancas, mellorando a seguridade viaria e a accesibilidade en todo o municipio. Os traballos de limpeza tamén están dirixidos a protexer a cuberta vexetal autóctona para evi-tar a proliferación de especies vexe-tais invasoras e a conseguinte degra-dación ambiental.Estes traballos, que inclúen tamén a limpeza de tubos atrancados, a suci-

dade das marxes e a roza da vexeta-ción existente para devolver as cune-tas e gabias ao seu estado orixinal, suporán unha inversión de 88.270 euros, con cargo ao Fondo de Com-pensación Ambiental (FCA) 2019.Serán varios equipos os que traba-llen na limpeza de marxes e cunetas mediante o emprego de medios me-cánicos e, as tarefas de acondiciona-mento realizaranse en todo o ancho da cuneta.As actuacións acometeranse en zonas moi transitadas, nas que os riscos de deterioración son altos e le-varanse a cabo, entre outros lugares, en Vilariño, Gondré, Cabeza de Vaca, Forgoselo, O Bidueiral, Niño do Azor, Cameleiros e Lamelas, actuacións que se sumarán aos traballos de lim-peza, mantemento e preservación da seguridade viaria que, desde fai anos, o Concello das Pontes levan a cabo nos viarios municipais.

Adxudicado o segundo plan de limpeza de camiños

O momento da fi rma dos convenios de colaboración

O Concello das Pontes recibirá pre-to de 18.000 euros do Ministerio de Igualdade, a través do Pacto de Estado contra a Violencia de Xéne-ro, para a formulación e posta en marcha de medidas que permitan a erradicación da violencia sobre as mulleres.Así, os fondos recibidos deberán desti narse a proxectos e programas que contribúan ao desenvolve-mento dos fi ns do Pacto de Estado contra a Violencia de Xénero tales como a posta en marcha de campa-ñas de sensibilización e prevención de calquera forma de violencia con-tra as mulleres ou a mellora dos ser-vizos de atención e información ás mulleres a través da formación dos profesionais do ámbito local que proporcionan asesoramento xurídi-co e atención psicolóxica.A contí a da achega para o ano 2019 é moi similar á recibida no ano

2018, sendo a máis elevada de to-dos os concellos das comarcas de Ferrol, Eume e Ortegal. O reparto realízase en base a unha canti dade fi xa de 689 euros por municipio á que hai que sumar o resultado de multi licar 0,18 euros por habitante.O período para a realización das ac-tuacións, con cargo aos fondos re-cibidos a través do Pacto do Estado

contra a Violencia de Xénero, esten-deranse ata o 30 de xuño de 2020.

MINUTO DE SILENCIO. Durante todo este ano o Concello convocou unha concentración para gardar un minuto de silencio para manifestar o rexeitamento contra a violencia de xénero, tralos diferentes asasina-tos machistas acontecidos no ano.

Desti nan preto de 18.000 euros ao pacto contra a violencia de xénero

O Concello das Pontes concentrouse para gardar un minuto de silencio

setembro 2019actualidade 23

O grupo de traballo local en defensa dunha transición enerxética xusta acordaron, durante a súa segunda xuntanza, o calendario de accións que se porán en marcha durante as vindeiras semanas para defender a economía no territorio vinculada á produción de enerxía eléctrica e establecer medidas que permitan retomar, de forma inminente, acti-vidade produtiva da central térmica das Pontes.Así, representantes da Asociación de Empresarios Seara, da Asocia-ción de Comerciantes, Hostaleiros e Empresarios Ponteses (Cohempo), da Asociación do Colectivo de Trans-portistas do Carbón das Pontes, membros de UGT, CC.OO e a CIG, en representación das empresas au-xiliares, o presidente do comité de empresa, a concelleira de Industria e Emprego, en representación do Con-cello, e un representante de cada un dos grupos políticos con presenza na corporación municipal acordaron convocar unha asemblea, o día 9 de setembro, ás 20:00 horas na que se procederá a lectura dun manifesto en defensa dunha transición enerxé-tica gradual que rematará cun ence-rro nos concellos das Pontes, Ferrol e Vilalba.O día 10 de setembro está previsto que unha delegación dos 21 alcal-des das provincias da Coruña e Lugo que asinaron un manifesto, o pasado mes de xullo, para reclamar unha transición enerxética xusta e unhas políticas que permitan retomar a actividade produtiva de Endesa, acompañados por representantes das asociacións empresariais ponte-sas, da asociación de transportistas, do comité de empresa e sindicatos se despracen ata Madrid para entre-gar este documento no Ministerio de Transición Ecolóxica.

Por outra banda, o grupo de traballo local, acordou realizar unha concen-tración, de toda a veciñanza, o día 13 de setembro, ás 12:00 horas, en Santiago, diante da sede da Xunta de Galicia,concentración que se trasla-dará o día 16, ata Coruña, ás 12:00 horas, diante da Subdelegación.O 19 de setembro realizarase unha manifestación polas rúas das Pon-tes, acción que irá acompañada dun paro dunha hora do sector comer-cial, hostaleiro e empresarial da vila e unha xornada de 24 horas de folga nas auxiliares da central térmica.

A COMARCA. O alcalde das Pontes, Valentín González Formoso, volveu a reunirse con representantes dos concellos de Vilalba, San Sadurniño, Valdoviño, Ferrol, Fene, Narón, Xer-made, Cariño, As Somozas, A Capela, Ortigueira, Moeche, Cerdido, Pon-tedeume, Cabañas e Lugo para falar sobre as próximas accións que se le-varán a cabo co obxectivo de paliar a actual situación de inoperatividade da central térmica pontesa.Entre as diversas actuacións, que se porán en marcha en conxunto cos concellos, a sociedade, sindicatos e empresarios, está previsto o inicio dunha serie de encerros, promovi-dos pola Asociación do Colectivo de

Transportistas do Carbón das Pontes así como unha recepción, por parte do Ministerio de Industria, o día 10 de setembro, en Madrid, onde se fará entrega dun escrito asinado por 19 alcaldes das comarcas de Ferrol-terra, Terrachá e a Mariña Lucense, afectados pola situación que atrave-sa a térmica pontesa e no que solici-tarán a súa reactivación.Nese sentido, González Formoso apuntou que nese documento soli-citaranse medidas para que “unha central que está adaptada á norma-tiva ambiental europea máis esixen-te non teña que sufrir por culpa da especulación dos prezos do CO2 que afecta agora as Pontes pero que vai afectar a toda Galicia”.O rexedor local recordou que esta segunda reunión de alcaldes da con-tinuidade á celebrada no mes de xu-llo e na que xe se iniciou “unha recla-mación conxunta de toda a comarca ao goberno central e a goberno co-munitario para que unha instalación que se está adaptando á normativa europea, como é a central térmica de As Pontes, cunha inversión de 230 millóns de euros, acometéndose a data de hoxe e con 900 empregos indirectos afectados, para que non se faga o sinsentido de tela parada co efecto que ten sobre a economía”.

Paros e concentracións reclamarán a reactivación da central térmica

Alcaldes dos arredores das Pontes, concentrados ante o Concello

O Concello das Pontes iniciou as obras de renovación dos servizos urbanos da avenida das Campei-ras á empresa Urespa Proyectos y Obras SL.Estes traballos, cun orzamento de 100.136 euros, procedentes do Fondo de Compensación Ambien-tal do 2019 e un prazo de execu-ción de dous meses, permitirá mellorar as redes de saneamento e pluviais, mediante a a substitución do actual colector de saneamento e antiga tubaxe de abastecemento de auga e todas as conexións indi-viduais así como as canalizacións

da iluminación pública.Asemade instalarase unha tubaxe para fibra óptica, no tramo com-prendido entre o cruzamento coa avenida Monte Caxado e a rúa Co-belos.Asemade, un sobreancho na beira-rrúa cara a zona de aparcadoiros, de xeito que se permita a circulación dos peóns, de acordo coa normati-va actual vixente de accesibilidade, e mediante a eliminación das ba-rreiras arquitectónicas existentes que contribuirá a humanizar a zona, mellorar a estética e crear un maior estado de benestar á veciñanza.

Comezan as obras de renovación da avenida das Campeiras

Durante a fin de semana do 13 ao 15 de setembro, o municipio das Pontes retrocederá no tempo para celebrar a sexta edición da súa Cita coa Historia, organizada pola Asociación Lembranza da Vila en colaboración co Concello, na que a vila viaxará ao pasado e revivirá a súa historia.Esta nova Cita acollerá unha gran-de diversidade de actividades, pensadas para toda a veciñanza, que arrincarán o vernes 13 de se-tembro coa apertura do mercado, o campamento galaico-romano e a rúa dos oficios para dar paso aos pasarúas.Durante esta xornada, veciños e visitantes poderán gozar dos es-pectáculos de rúa, do pregón e de diferentes espectáculos.Os seguintes días tamén haberá actividades como obradoiros, pa-sarrúas, talleres, artesanía en vivo e moitas actividades. Ademais

poderase desfrutar da boa música de man de Pan de Capazo, Que-nindiole e Fran Amil.O cartel deste ano está diseñado por Laura Decibreir.

A VI Cita coa Historia será os días 13, 14 e 15

actualidade24 setembro 2019

O Concello das Pontes anunciou unha inversión de preto de 485.000 euros, con cargo ao POS 2019 da Deputación da Coruña, para levar a cabo diversas actuación de reno-vación e ampliación dos servizos no centro urbano co obxecti vo de con-ti nuar mellorando a calidade de vida da veciñanza pontesa.En concreto, o Concello licitou os tra-ballos de mellora de pavimentos e servizos na avenida de Galicia, Fase III, cun orzamento de 227.563 euros, no tramo comprendido entre a Pon-te de Isabel II e a Praza do Hospital.Os traballos están encamiñados a eli-minar o nivel existente entre a estra-da e as beirarrúas, substi tuír a capa de rodadura existente por aglomera-do impreso para gañar en segurida-de e comodidade, creando unha rúa na que os peóns gañan relevancia,

seguindo a liña estrutural e estéti ca das fases anteriores.O proxecto inclúe a mellora da ilu-minación coa execución dunha nova canalización eléctrica, instalación de arquetas e o retranqueo das lumina-rias para realizar unha nova disposi-ción ao tresbolillo así como a insta-lación de captafaros led nos pasos peonís. Está prevista a renovación da rede de saneamento en ambas mar-xes da rúa. A terceira fase da avenida de Galicia tamén inclúe instalación de novo mobiliario urbano e a sina-lización completa do tramo.O Concello das Pontes tamén mello-rará e modernizará os servizos bási-cos na avenida da Habana, no tramo comprendido entre a praza do Hos-pital e a rúa Monfero, un proxecto cun orzamento de 170.818 euros.Entre as actuacións previstas atópa-

se a execución dunha nova rede de recollida de augas pluviais separa-ti va, nas dúas marxes da rúa. Esta rede, que irá dotada dos correspon-dentes sumidoiros, con arquetas de recollida de acometi das das viven-das, ten como obxecti vo prioritario o control do aporte de augas limpas ó sistema de depuración municipal nas épocas de máis choivas evitando posibles inundacións.O proxecto tamén contempla a subs-ti tución das actuais luminarias por novos puntos con tecnoloxía LED, encamiñados a mellorar a efi ciencia enerxéti ca no municipio. A nova ilu-minación instalarase sobre báculos dobres, cun punto de luz sobre a es-trada e outro na beirarrúa.Así mesmo procederase á reno-vación das beirarrúas, seguindo o mesmo deseño da zona, homoxe-

neizando a estéti ca de todas as rúas do centro urbano, apostando pola eliminación das barreiras arquitec-tónicas nun proxecto de pobo máis funcional, no que toda a veciñanza poida moverse sen difi cultades.Os traballos completaranse coa do-tación de bancos, papeleiras e xardi-neiras e coa sinalización horizontal e verti cal precisa.Por outra banda, 86.491 euros irán desti nados ao proxecto de rehabili-tación da rúa A Casilla que permiti rá mellorar a pavimentación e a accesi-bilidade na marxe dereita do viario,

entre as rúas Eduardo Pondal e Cu-rros Enríquez.As obras, xunto coa substi tución da pavimentación actual por formigón impreso, contempla a renovación dos servizos públicos municipais. Por outra banda, o Concello reti rará as luminarias actuais, situadas nas fachadas dos edifi cios, e o cabrea-do existente, para substi tuílas por novos báculos e puntos de luz, con tecnoloxía LED, na beirarrúa. Tamén se procederá á renovación do sanea-mento, coa construción dunha rede separati va de augas pluviais e fecais.

Licitadas obras nas Pontes por preto de medio millón de euros

meirariotorto

O núcleo rural de Chacín, no concello de Riotorto, contará cunha nova rede de saneamen-to financiada pola Consellería de Infraestruturas vén de firmar a acta de replanteo.Os traballos, promovidos por Augas de Galicia en colaboración co Concello, contan cun investi-mento que supera os 51.000 euros e que permitirán a cons-trución da rede de colectores e a instalación dun sistema de de-puración de tipo fosa-filtro.A nova rede de colectores no lugar de Chacín canalizará as au-gas residuais dunha trintena de vivendas mediante a colocación de tubaxes de PVC cara o siste-ma de depuración composto por unha fosa máis filtro compacta.Tamén se proxecta o cerramento dos recintos de depuración me-diante malla metálica galvaniza-da con zócalo de bloque.

A recollida comezará nunha ar-queta ou pozo onde acometerán as saídas particulares das viven-das e discorrerán por tubaxes plásticas. Cada encontro entre ramais, cambio de dirección da rede ou novas acometidas, resolveranse cun pozo circular rexistrable.Os colectores discorrerán fun-damentalmente polas marxes

dos camiños e estradas do lu-gar. Para a construción da rede de colectores e colocación de pozos, proxéctase a escavación e posterior recheo de gabias. Nalgúns casos haberá que cruzar camiños ou pistas asfaltadas, to-das de ámbito municipal, para o que está previsto, ao finalizar as obras, a correspondente reposi-ción de firmes e pavimentado.

Nova rede de saneamento para Chacín

Imaxe do desenvolvemento das obras en Chacín

O alcalde das Pontes, na visita a unha das obras

A Asociación Galega de Autocarava-nas celebrará os días 13, 14 e 15 de setembro de 2019 unha xuntanza aberta á parti cipación de todos os afeccionados a este forma de viaxe. A xusti fi cación desta celebración é o acto de inauguración da nova área de autocaravanas de Meira.Para amenizar esta inauguración e a xuntaza haberá unha serie de acti -vidades para todos os que queiran parti cipar. Así, o primeiro día, o 13 de setembro, ás 18.00 horas come-zará o encontro, na propia área de caravanas.Ao día seguinte está prevista, para as 11.00 horas, unha visita guiada á igrexa monasterio de Santa Ma-ría de Meira. Ás 13.00 o alcalde da vila, Antonio de Dios, fará unha re-cepción ofi cial na área a todos os parti cipantes, que tamén terán pola tarde unha andanina guiada ao Pe-dregal de Irimia e a área recreati va

Profesor Río Barja ata Fonmiñá, un ruta de 9 quilómetros aproximada-mente. A programación fi nalizará cun concerto de despedida o do-mingo, ás 12.00 delante do Conce-llo a cargo da Banda Municipal de Música de Meira.

CURSOS DE BAILE. O Concello de Meira ofertará unha nova quenda de clases de baile de salón para os meses de outubro, novembro e decembro, tralo éxito experimen-tado nas edicións pasadas.As clases terá lugar todos os xo-ves con horario aproximado de 22:30 a 0:00 horas na Casa da Cul-tura. Terán un custe de 50 euros ao mes por parella e a inscrición poden facerse na Ofi cina de Turis-mo de Meira ou no teléfono 618 679 632. Como edicións pasadas, esixirase un mínimo de 7 parellas para a celebración do curso.

Inaugurarán en setembro a área de autocaravanas

Estado actual da área de autocaravanas de Meira

setembro 2019publicidade 25

actualidade26 setembro 2019

TERRA CHÁ

A empresa de formación Grupo Forma-t de Vilalba vai imparti r este ano o curso Maquinistas: pro-cesadora e autocargador forestal, que ten como obxeti vo responder a alta demanda de maquinistas de procesadoras e autocargadores fo-restais, de contribuir a incremen-tar a seguridade no traballo e de mellorar a profesionalización do sector.Con este curso, que dará comezo o 16 de setembro, pódense atopar oportunidades nos mercados la-borais de empresas líderes neste sector.Este curso é presencial e ten unha duración de 3 meses. Abrangue os principais coñecementos básicos para o uso de maquinaria forestal mediante a formación combinada de teórica e prácti ca. Aprenderan-

se os fundamentos principais para o uso de maquinaria e o seu man-temento, ademais do certi fi cado en prevención de riscos laborais e unha formación nun simulador de últi ma xeración e experiencia so-bre máquinas profesionais.Está dirixido a persoas interesadas en empezar a traballar no merca-do de maquinistas forestais, prin-cipalmente a persoas sen previa experiencia en procesadoras e autocargadores forestais pero que teñan preferiblemente xa tempo de traballo no manexo de maqui-naria agrícola ou obra civil e/ou coñecementos de mecánica.Para inscribirse no curso haberá que completar un formulario pre-vio na web htt ps://formacionfo-restal-es.webnode.es/inscripcio-nes/.

Forma-t imparti rá un curso de maquinistas forestais

O Técor Terra Chá organiza por vez primeira a fi n de semana do 7 e 8 de setembro unha proba de rastreo canino sobre lebre. Haberá xuíces da Real Sociedad Canina de Espa-ña, que será o sábado mentres que a segunda será unha proba aberta rexida pola Federación Galega de Caza.A proba está organizada tamén pola Sociedade Canina Galega e pola Fe-deración Galega de Caza.

O Técor Terra Chá organiza en setembro unha proba de cans de rastreo

Representantes dos concellos da Pontenova e Meira reuníronse cos mandatarios dos outros concellos da Vía Rexia do Principado de As-turias para recobar o seu apoio e lograr a ofi cialización deste roteiro xacobeo que serve de ligazón entre o Camiño do Norte e o Primiti vo.A Vía Rexia do Norte é unha alter-nati va ao Camiño do Norte docu-mentada no século XIII e pola que sete municipios lucenses levan anos loitando. Comeza na localidade de Abres e desemboca na capital lu-cense. O proxecto, capitaneado por Meira, conta co apoio da Deputa-ción de Lugo e agora busca o respal-do do Principado.

Ao lado asturiano, os principais interesados en potenciar esta Vía Rexia son os concellos de Vegadeo e San Tirso de Abres. Galicia con-tratou a unha empresa encargada de elaborar o proxecto da Vía Rexia para optar á catalogación ofi cial desta vía que está documentada en numerosa bibliografí a e agora estase poñendo en valor. De manei-ra paralela debe acondicionarse o iti nerario e sinalizalo debidamente. En chan galego afecta aos concellos da Pontenova, Meira, Riotorto, A Pastoriza, Castro de Rei, Pol e Lugo e está considerada o roteiro de pe-regrinación máis anti ga da provincia de Lugo.

Solicitan o apoio de alcaldes asturianos para ofi cializar a Vía Rexia

Reunión de alcaldes asturianos e galegos

Os menores de 35 anos interesados en comprar unha vivenda poderán benefi ciarse este ano das axudas da Xunta en 63 concellos de Lugo, a prácti ca totalidade dos municipios da provincia. A Consellería de Me-dio Ambiente, Territorio e Vivenda, a través do Insti tuto Galego da Vi-venda e Solo (IGVS), convocou dúas liñas de subvención específi cas para mozos: unha para a adquisición de vivenda en concellos de menos de 5.000 habitantes e a outra, para a compra en cascos históricos.O prazo para presentar as solicitudes a ambos programas estará aber-to ata o vindeiro 31 de outubro e conxuntamente, dispoñen dunha dotación global de 1,6 millóns de euros para a convocatoria deste ano.Ademais, en 13 concellos pódese solicitar a axuda para adquisición de vivenda en centros históricos ao es-tar incluídos na lista corresponden-te. Cinco deles (Lourenzá, Meira, Pedrafi ta do Cebreiro, Mondoñedo e Quiroga) teñen menos de 5.000 habitantes, polo que nestes casos estarán dispoñibles as dúas liñas de

axudas. Os outros oito concellos de Lugo nos que se pode solicitar unha subvención para comprar vivendas nos centros históricos son Castro de Rei, Chantada, Lugo, Monforte de Lemos, Ribadeo, Sarria, Vilalba e Viveiro.

CONDICIÓNS. As condicións para so-licitar estas axudas son que a vivenda ten que estar emprazada nun centro histórico dos enumerados no anexo da Orde do 1 de marzo de 2018 pola que se convocou esta liña de subven-cións e que se trate dunha vivenda xa construída, tanto nova como usada. O prezo de adquisición non superará ao dunha vivenda protexida de 120 metros cadrados, de réxime concer-tado, no mesmo concello. Se a vi-venda dispón de garaxe e/ou rocho, o prezo máximo incrementarase nun 8% e nun 2% respecti vamente. Isto supón que o prezo máximo dunha vivenda con garaxe e rocho na cida-de de Lugo será de 234.131 euros e no resto de concellos da provincia de 180.100 euros.O IGVS subvencionará con ata

12.800 euros a adquisición de vi-venda por parte de menores de 35 anos nos centros históricos das sete grandes cidades e con ata 10.800 se a vivenda se empraza na zona mo-numental de calquera outro con-cello galego. O importe da axuda non poderá superar, en todo caso, o 20% do prezo de adquisición.As condicións que deben cumprir as vivendas é estar emprazada nun concello de menos de 5.000 habi-tantes, xa construída, tanto nova como usada e con prezo inferior a 100.000 euros.Para poder acceder a calquera des-tas dúas convocatorias, os interesa-dos deberán ter menos de 35 anos de idade na data de presentación da solicitude, acreditar a súa nacio-nalidade española ou que ten resi-dencia legal no país, subscribir un contrato privado ou unha escritura pública de compra con posteriori-dade ao 1 de xaneiro deste ano, e dispoñer duns ingresos anuais, por parte das persoas que compoñen a unidade de convivencia, iguais ou inferiores a tres veces o Iprem.

Aberto o prazo para solicitar axudas a compra de vivenda para menores de 35

Este ano comezan a funcionar dúas novas unidades de atención temperá na provincia: a primeira comparti da polos concellos de Outeiro de Rei e Castro de Rei, e a segunda polos de Palas de Rei, Be-gonte, Friol e Guntí n.Deste modo son xa cinco as uni-dades que prestan servizo a 17 concellos na provincia. A aten-ción temperá está considerada un recurso fundamental para os nenos e nenas de 0 a 6 anos con trastornos no seu desenvolve-mento ou con risco de padecelos. Este servizo ofrece un conxunto de accións compensadoras, que

facilitan a súa adecuada madu-ración en todos os ámbitos e lles permite alcanzar o máximo nivel de desenvolvemento persoal e de integración social.En cada Unidade de Atención Tem-perá traballa un equipo multi dis-ciplinar, cun mínimo de tres inte-grantes con formación apropiada, especializados en desenvolvemen-to infanti l e atención temperá.No 2018 creáronse dúas unida-des, que comparten Antas de Ulla e Portomarín, por un lado, e por outro Abadín, Barreiros, Mondo-ñedo, Pastoriza, Riotorto, Trabada e Lourenzá.

Abren dúas novas unidades de atención temperá

setembro 2019actualidade 27

A Consellería de Infraestruturas e Mobilidade comezou os traballos dun ambicioso plan de mellora de seis estradas da Montaña lucense, que suma un investi mento de 2,1 millóns de euros e suporá actuar sobre 100 quilómetros de vía, dos cales preto do 40% corresponden ao municipio da Fonsagrada e o 18% a Baleira. Pol e Meira serán dous dos concellos nos que se tra-ballará. Está previsto que todas as obras estean rematadas antes de fi nais de outubro.O proxecto iniciouse coa mellora integral da estrada LU-740, que une o núcleo da Fonsagrada con Vilardíaz e que se prolongarán ata fi nais deste mes, para, a conti nua-ción, comezar nas estradas LU-701 e LU-703, que conectan A Fonsa-grada con Asturias.As obras na Fonsagrada estarán rematadas previsiblemente a me-diados de setembro, sempre aten-dendo a que as condicións meteo-rolóxicas sexan as apropiadas. En total, suman un investi mento de 1.470.200 euros.

A conti nuación darán comezo os traballos na LU-530, que une Lugo coa Fonsagrada, se ben as actua-cións nesta estrada abarcarán os termos municipais de Lugo e Cas-troverde: dende a travesía de San Eufrasio, na capital, ata a travesía de Castroverde. Son en total 21 quilómetros, nos que se investi rán 399.000 euros.As obras rematarán a principios de outubro, e a conti nuación come-zarán na LU-750, pasando xa ao concello de Baleira. Esta estrada conecta O Cádavo con Pol e con Meira, e investi ranse 164.000 eu-ros no seu acondicionamento, con fresados localizados nos treitos de-teriorados e a reposición con mes-tura bituminosa a carril completo, e o acondicionamento integral da travesía do Cádavo. En Pol afecta-rán as obras a 9,8 quilómetros, cun orzamento de 67.840 euros e en Meira serán 2,4 quilómetros cun orzamento de 16.500 euros.Na últi ma quincena de outubro actuarase na estrada LU-710, que une O Cádavo con Baralla e a A-6.

Repararase a estrada que une O Cádavo con Pol e Meira

Os concellos de Vilalba e Abadín clausuraron o obradoiro de empre-go fi nanciado pola Consellería de Economía, Emprego e Industria. Os 20 parti cipantes que remataron os nove meses de formación remune-rada recibiron os seus diplomas nun acto que ti vo lugar na casa da cultu-ra de Vilalba, acompañado pola al-caldesa, Elba Veleiro, e o alcalde de Abadín, José María López Rancaño, entre outros. Ao tratarse dun obra-doiro dual, a Xunta subvenciona a contratación durante tres meses máis de 11 dos alumnos traballado-res en empresas locais.Neste ti po de proxectos formati vos, teñen prioridade as especialidades vinculadas ao eido forestal e ao Ca-miño de Santi ago, dous sectores de gran importancia na provincia de Lugo. Nesta liña, seis alumnos de Vilalba e outros tantos de Abadín recibiron formación en Acti vidades auxiliares en conservación e mello-ra de montes.Realizaron importantes obras en zonas verdes e forestais de ambos

concellos, como a mellora do casco urbano vilalbés, tratamentos silví-colas en Pagos de Carballosa e, polo que respecta á Abadín, a posta en valor da ruta dos muíños en Corvi-te, as áreas recreati vas da Roxica en Gontan e Arnela en Castromaior, e o acondicionamento de varios es-pazos na capitalidade, entre outros.Ademais, oito parti cipantes no obradoiro formáronse na especiali-dade de Operacións de gravación e

tratamento de datos e documentos e traballaron na organización e dixi-talización do arquivo municipal de Vilalba.Al alcaldesa de Vilalba, Elba Veleiro, destacou a importancia de que nos obradoiros de Vilalba foran todo mulleres, “incluido o forestal, tra-dicionalmente vinculado ao xéne-ro masculino”, incidindo en que “é unha referencia de a onde debemos camiñar como sociedade”.

Remata o obradoiro de emprego dos concellos de Vilalba e Abadín

Un momento da entrega dos diplomas en Vilalba

O parque eólico Neda, sito entre os concellos lucenses de Abadín e A Pastoriza e impulsado pola compa-ñía galega Norvento.O parque eólico Neda, que come-zou a consti tuírse en decembro de 2018, conta cun investi mento de 27,3 millóns de euros e xerará ata 429 postos de traballo, dos cales 107 serán directos, e 322 indirec-tos. A infraestrutura do centro com-ponse de 11 aeroxeneradores que suman unha potencia total de 34,5 MW, cunha produción de enerxía anual esti mada de 125.000 MWh.Este parque únese a outros proxec-tos similares promovidos por Nor-vento, que inclúen Sasdonigas I e II, Cadeira, A Pastoriza, Carracedo e o parque eólico singular de Mondo-ñedo. Conxuntamente xeran 131,25 MW, contan cun investi mento de 107,5 millóns de euros e dispoñen ata 1.600 postos de traballo.Actualmente estanse a construír 18 parques eólicos en toda Gali-cia, cun investi mento aproxima-do de 470 millóns de euros. Estes

centros representan unha aposta da Xunta polas enerxías renova-bles, xerando riqueza e empre-go en Galicia (cunha creación ou retención de máis de 5.000 em-pregos entre construción e man-temento), e ofrecendo un abara-tamento dos custos e da calidade de subministración, cunha poten-cia programada de 441MW entre todos os parques implicados.

Galicia se sitúa á vangarda do em-prego das renovables a nivel euro-peo, superando os parámetros en canto o obxecti vo de penetración de renovables para 2030 marcado por Bruxelas (fi xado nun 32%, con Galicia xa contando cun 35,2%) ou de xeración eléctrica (marcado no 74% a nivel conti nental, e cunha produción autonómica do 62,6% xa en 2017).

O parque eólico de Abadín e A Pastoriza rematarase antes de fi nal de ano

Visita de autoridades ás obras do parque eólico

15 empresas da provincia de Lugo recibirán unha axuda conxunta por valor de 210.800 euros para proxectos promovidos por dentro do programa de axudas á dixitali-zación da Industria 4.0.Estas axudas servirán para apoiar a adquisición de equipos e soft -ware, así como as colaboracións necesarias para a súa instalación, fi nanciando proxectos colecti vos de agrupacións, pemes e iniciati -vas promovidas a nivel individual.O obxecti vo primordial destas axu-das é mellorar o traballo das pemes nos mercados rexionais, nacionais e internacionais, facilitando o seu fi nanciamento, tecnoloxía e acceso a servizos de apoios avanzados.Deste xeito, os proxectos no eido dixital destas compañías serán fi nanciados ao 30% no caso das pequenas empresas, e ao 20% para as medianas, facilitando a súa modernización e mellorando a súa competi ti vidade a través da inter-

conexión dixital entre as empresas vinculadas pola súa acti vidade.A segunda convocatoria destas axudas permanece aberta para a presentación de proxectos e para recibir solicitudes ata o vindeiro 20 de setembro. Poden obter máis in-formación sobre este programa na web e ofi cinas do Igape e da Xunta.Esta liña de apoios debe entender-se incluída no abeiro do desenvol-vemento da Axenda Industria 4.0. O programa total da Axenda desti -nará 350 millóns de euros en catro anos co obxecti vo de anti ciparse aos cambios, aumentar o tamaño das empresas, favorecer o talento dixital e a reinvención da industria. Na Terra Chá os benefi ciarios des-tas axudas son as empresas Dosgar Alimentación e Data Monitoring, ambas de Vilalba, que recibirán 2.772,20 e 15.000 euros respec-ti vamente; e Montajes Metálicos Ingalux de Outeiro de Rei recibirá 9.777 euros.

Tres empresas chairegas benefi ciaranse de axudas para a dixitalización da industria

28 setembro 2019 reportaxe

Hoxe en día a artesanía estase consolidando como unha vía de dinamización, por iso existen moi-tas iniciativas que favorecen a di-vulgación e promoción destes ofi-cios e, ao mesmo tempo, facilitan o relevo xeneracional e a convi-vencia entre veciños. Convértese nunha oportunidade única para coñecer oficios tradicionais e ao mesmo tempo supón unha boa oportunidade para poñelos en valor. Nos diferentes concellos da Terra Chá fixéronse cursos moi variados, por exemplo en Outeiro de Rei, os cursos foron de cestería e impartí-ronse no Centro Penas de Rodas, A Costoña e a Asociación O Muíño Vello de Matela.En Vilalba, a Asociación de Veci-ños Distriz - San Martiño fixo un curso de tapizaría; a Asociación de Árbol e a Asociación Mulleres Ru-

rais Agarimo de Santaballa un de bolillos; e a Asociación de Veciños San Cosme de Nete, de cestería.Na Pastoriza; a Asociación Socio-cultural Santiago de Reigosa par-ticipou nun curso de restauración e a Asociación de Veciños Campo Cruceiro Santa Catalina Pousada, a Asociación Cultural e Veciñal San Martín de Corbelle e a Asocia-ción Cultural e Veciñal A Rigueira fixéronno de cestería.En Begonte, a Asociación Cultural

e Artesanal de palilleiras quixo fa-cer un de encaixe de bolillos; e a Asociación de Veciños Os Milagres de Saavedra optou polo de cerá-mica.En Xermade, a Asociación de Veci-

ños Xaravigo de San Pedro de Mi-raz e a Asociación de Veciños San Xulián de Cazás quixeron apren-der sobre a cestería e o perfeccio-namento desta técnica.A Asociación Mulleres A Xuntanza

de Castro de Rei quixo aprender o manexo do tear. E en Cospeito a Asociación Mulle-res Rurais pediu un de cestería.

AS EXPERIENCIAS. As diferentes

asociacións que participan nes-tas iniciativas mostraron a súa satisfacción polas experiencias, das que se valora máis o xeito de servir de unión dos veciños que a propia adquisición de coñece-mentos.

A Asociación de Veciños Distriz - San Martiño realizou un curso de Tapicería cunha duración de 3 meses no que participaron 15 persoas. Neste curso aprenderon a tapizar todo tipo de mobles, “dende sillas a banquiños, ou o que cada un tivera na casa e na mente”, di José Antonio, presi-dente da asociación de veciños. Participou xente dende 30 a 70 anos e proporcionoulles un coñe-cemento desta técnica, ademais de pasar un bo rato entre veciños mentras aprendían da tapiceira as características das diferentes teas e peles das que podían dis-poñer.

Na Asociación de Veciños San Cosme de Nete, Gelucha, mem-bro da asociación de veciños, con-ta que aínda están a facer o curso de cestería, no que participan 15 persoas de entre 30 e 80 anos. Este curso ensínalles os principios da cestería de vimbio, médula... impartido pola cesteira María Otero Folgueira.“O importante destes cursos, ademais de aprender as técnicas, e a de xuntarse cos veciños, falar e convivir”, explica Gelucha. “Hai algunha xente que ten mal as mans, por exemplo con artritis ou así, e venlles moi ben este curso, sobre todo coa manipulación da médula, porque é moi brandiña”, engade. Elaboran cestos de médula sobre base de madeira, tecida, redonda Restauración dun armario antigo na Asociación de Veciños San Cosme de Nete

Creación e artesanía nas parroquiasAs asociacións chairegas organizan cursos durante todo o ano nos que participan centos de persoas de todas as idades

Á esquerda, curso de cestería da Asociación de Veciños Campo Cruceiro Santa Catalina Pousada, e, á dereita, un momento do curso de cestería da Asociación de Veciños San Cosme de Nete

Aos cursos asisten unha media de 15

persoas interesadas en aprender ou mellorar as súas

técnicas

Exposición feita pola Asociación de Veciños Xaravigo de San Pedro de Miraz

setembro 2019 29reportaxe

e base ovalada, fundas de bote-llas... Co lume novo de xuño soen facer unha mostra con todos os traballos para poder recordar os bos momentos do curso. Despois de que remate o de cestería, te-ñen a intención defacer un de ta-picería e outro de restauración de mobles.

Na Asociación de Veciños Cam-po Cruceiro Santa Catalina Pousada, Antonio Lorigados, secretario, comenta que están

a facer cursos de cestería e de ximnasia de mantemento, nos que participan arredor dunhas 15 persoas. Anteriormente fi-xeron outros de horta, poda e enxerto, nos que a “xente dis-frutou moito, ademais de co agradecen moito porque apren-den e reúnense, por no falar de que son actividades que lles coinciden preto da casa o que lles facilita a asistencia xa que hai moita xente que non pode desprazarse. Están tan conten-

tes que cada vez queren facer máis cursos”, di Antonio.Nesta asociación tamén fixeron outro de manexo de teléfonos móbiles no que a xente se animou a enfrentarse ás novas tecnoloxías e lograron facer unha viaxe cultu-ral á Mariña lucense e Ortigueira, á que foron 54 persoas e pasaron un moi bo día no que o bo tempo axudou a que coñeceran lugares como o Banco de Loiba.

Na Asociación Cultural e Veciñal A Rigueira pediron un curso de cestería no que desde nenos de 10 anos a maiores aprenden a facer cestos, bolsas de rafia coa técnica cesteira e ata unha lám-pada de pé. “É un curso ao que asiste unha media de 12 persoas, interesadas en aprender ou me-llorar as súas técnicas, aínda que moitos dos participantes case que son verdadeiros profesionais pola cantidade de veces que teñen fei-to o curso”, di Montse presidente da asociación.

Curso de tapicería da Asociación de Veciños San Cosme de Nete

Restauración dun baúl na Asociación de Veciños San Cosme de Nete

Banquillos feitos pola Asociación de Veciños Distriz - San Martiño

Varios momentos dos diferentes cursos, á esquerda, traballos feitos pola Asociación de Veciños Xaravigo de San Pedro de Miraz, e as outras dúas imaxes da Asociación de Veciños San Cosme de Nete

Algúns alumnos son case verdadeiros

profesionais polas veces que participan

nos cursos

Cestería na Asociación de Veciños Campo Cruceiro Santa Catalina Pousada

actualidade30 setembro 2019

DEPORTES

Un ano máis o Galibudo, a con-vención de practicantes de artes marciais, volverá a Vilalba o 6, 7 e 8 de setembro e este ano aca-dará a súa XVIII edición, coinci-dindo cos últimos días das festas patronais na honra de San Ra-món e Santa María.Esta convención está organizada pola Escola de Taekwondo Moo Duk Kwan no pavillón de Vilalba o sábado 7, aínda que o venres xa haberá reunións dos mem-bros dos clubs participantes que celebrará unha cea no hostal Te-rra Chá con recepción a todos os asistentes.Os maestros titulares do Galibu-do 2019 son José Luis de Antonio Herrera que é cinturón branco-vermello 6º DAN de Judo, 8º Dan de Jiu-Jitsu e membro da Dai Nippón Butoku; Luis Agrelo ten

o 7º DAN na arte do Judo e o 2º DAN de Ju-Jutsu; e Enrique Fer-nandez é cinturón negro 8º DAN de taekwondo.O sábado, a competición inicia-

rase ás 10.00 horas coa pre-sentación o primeiro día da convención dos mestres e o que-cemento.Ás 10.15 iniciaranse as primeiras clases cos mestres ata as 14.00 horas, cando se celebrará un lunch no propio pavillón. Pola tarde, haberá clase multidiscipli-nar a cargo de antigos mestres titulares en Galibudo deixando para as 21:00 horas a cea de clausura, no Parador de Vilalba, na que se fará entrega dos ga-lardóns Galibudo, certificados e distincións CI AAM e Wolrd Moo Duk Kwan. Haberá, como é tra-dición, presentación dos caba-leiros e damas da Orden Marcial de la Queimada e Ceremonia do fogo.O domingo pola mañá haberá vi-sitas turísticas concertadas.

Nova edición do Galibudo, a convención de artes marciais

O Fendetestas das Pontes está a organizar o seu III Campus de Rug-by que xa deu comezo pero que rematará o 6 de setembro.Este campus de rugby está dirixi-do aos máis novos de entre 6 e 16 anos e levarase a cabo no campo arti fi cial do Poboado.Serán cinco días para aprender as regras desta especialidade, as súas tácti cas e as xogadas básicas con integrantes do equipo pontés, haberá iniciación a outros de-portes, faranse visitas culturais e despediranse cun Tercer Tempo. Tamén haberá agasallos, xantares e pernoctas, que están incluídos no prezoAs sesións irán das 10:00 ás 18:00 horas. Os nenos que xa sexan xo-gadores do club pagarán 60 euros; os restantes, 70 euros.

BALONCESTO AS PONTES. O Con-cello das Pontes está a acoller un Campus de Baloncesto que xa co-mezou e remata o 6 de setembro,

dirixido a nenos de 5 a 16 anos e organizado polo CB As Pontes en colaboración co Concello de Mu-ras. Así, nesta localización o xoves 5 acollerá aos parti cipantes para os que ten preparadas acti vidades variadas ademais dunha xornada de piscina e de merenda antes de voltar as Pontes.Este campus contará con acti vida-des de multi deporte, iniciación a deportes alternati vos, excursións e visitas de xogadores, adestrado-res e árbitros profesionais.Para calquera dúbida haberá que chamar ao 639 06 20 68 ou ao 629 21 79 33.

BALONCESTO VILALBA. O CB Te-rra Chá, coa colaboración do Con-cello de Vilalba, está a celebra a segunda edición do campus de

baloncesto e multi deporte que rematará o 6 de setembro e ten lugar no pavillón Mato Vizoso de Vilalba. A acti vidade está dirixida a nenos de entre 6 e 17 anos e ten como obxeti vos o desenvol-vemento dos pequenos, ocupar o tempo de ocio e aprender nas relacións sociais.Este campus ten un prezo de 60 euros e desenvólvese en horario de 10:00 a 13:30 horas, no que os parti cipantes poden practi car baloncesto e gozar de xogos po-pulares, ademais de que poden facer acti vidades tamén na pisci-na e outros talleres.Para máis información hai que poñerse en conteacto co CB Terra Chá no teléfono 672 01 07 66 ou no email luzencumacti vidades@hotmail.com.

Os campus, protagonistas en setembro en Vilalba e As Pontes

O World Padel Tour Outeiro de Rei Challenger chegará á localidade lucense do 9 ao 15 de setembro do presente ano, para seguir cun torneo que ti vo un gran éxito a pa-sada edición. A Federación Galega de Pádel, organizadora e impulso-ra deste evento, conta cun 343% máis de licenzas que hai dez anos, chegando ata as 6.562, cunha ele-vada presenza feminina, que re-presenta un 39% do total.A Xunta de Galicia patrocina o Outeiro de Rei Challenger cunha achega de 10.000 euros. No even-to parti ciparán unhas cen parellas masculinas situadas no ránking mundial desde a oitava parella

en adiante e haberá, aproximada-mente, uns 40 xogadores galegos, o 20% do total.Esta pobra está incluída dentro do coñecido como o ‘mellor circuíto de pádel do mundo’ e se celebra en Galicia por quinta vez (xa se organizaron eventos World Padel Tour en Vigo, A Coruña e Lugo). Esta prevista a asistencia de máis de 20.000 persoas durante toda a semana de competi ción. Ademais do patrocino deste grande even-to, a Xunta desti na neste 2019 un 9% máis ao convenio coa Fede-ración Galega de Pádel chegando aos 37.461 euros.

Outeiro de Rei acollerá de novo o World Padel Tour Challenger

Karti ng Series. As Karti ng Series volveron ser no circuíto das Pontes o punto central da terceira carreira desta competi ción. O trazado local acolleu esta proba na que o pequeno Jaime Domínguez de tan só 6 anos, co dorsal 136, debutou e acadou o primeiro posto da categoría rookies. Tamén foi meritoria a actuación do pontés Diego Criado en x30, que acadou a quinta posición.

Coas modifi cacións establecidas esta tempada pola Federación Galega de Fútbol adiántase o comezo de varias competi cións autonómicas do deporte rei, así como tamén deu comezo a Liga en Terceira, onde xogan o Vi-lalbés e o As Pontes, que se en-frontaron entre eles na primeira xornada con reparto de puntos.Por outra banda, a competi ción

en Autonómica dará comezo o día 8 en Primeira, o 15 en Se-gunda e o 21 en Terceira. Estas primeiras fi ns de semana combi-naranse coa celebración dos par-ti dos de Copa.As categorías galegas de fútbol base darán comezo tamén a fi n de semana do 8 de setembro mentres que as provincias come-zarán máis tarde.

Arrinca a Liga de Fútbol

setembro 2019actualidade 31

O Club Btteiros Cova da Serpe, coa debida autorización da Fe-deración Galega de Ciclismo e de acordo co Regulamento Xe-ral de Cicloturismo, organiza a V Ruta Btteiros Cova da Serpe Guitiriz o sábado 7 de setembro de 2019, con saída e chegada na praza do campo da feira de Guitiriz. A saída darase as 09:00 horas.Nesta cita deportiva, na que par-ticiparán ata 250 persoas, pode inscribirse todo ciclista maior de 15 anos en posesión da licenza válida da Real Federación Espa-ñola de Ciclismo.Hai 3 distancias para facer o per-corrido, de 37 quilómetros, de 53 e de 72, esta última só para deportistas con experiencia. A ruta estará debidamente sinali-zada, agás para os da ruta extre-ma, que será só por GPS.A proba terá un custe de 12 eu-ros para ciclistas federados e de 22 para non federados. Ademais, haberá un xantar, a un prezo de 14 euros, ao que poderán sumar-se tanto ciclistas como acompa-ñantes.

TERRAS DO EUME. As Pontes acollerá o 15 de setembro unha nova edición da Ruta BTT Terras do Eume, a VI. Terá lugar a saí-da diante do Concello ´ss 09:00 horas.Haberá tres rutas diferentes para todos os públicos, un rotei-ro curto duns 25 km con 650 me-tros de desnivel acumulado (ni-vel físico baixo/técnico medio), un roteiro intermedio de aproxi-madamente 44 km cuns 1.100 metros de desnivel (nivel físico medio - alto/técnico medio-alto) e un terceiro trazado longo duns 48 km cuns 1.200 metros de desnivel acumulado (nivel físico alto/técnico medio-alto).As inscricións abriron o martes 6 de agosto e pecharán o 11 de se-tembro ou no momento no que se chegue ao número máximos de participantes, que este ano é de 300 polo gran número de solicitudes rexistradas en anos anteriores.O prezo do roteiro é 10 euros para federados e 10 euros máis no caso contrario. Ao finalizar o roteiro, quen o desexe poderá unirse a un xantar conxunto.

CASTRO PARA NENOS. O club BTT de Castro convocou este ano unha nova edición do Mini BTT, que se desenvovlerá o 14 de se-tembro a partir das 16.00 horas

na carballeira da localidade. Esta convocatoria quere repetir o éxi-to acadado o ano pasado.O obxectivo do mesmo non é a competición e nel poden partici-

par todos os nenos e nenas que o desexen aínda que é necesaria a inscrición, que é de balde.Haberá diferentes circuítos con

xincanas para todas as idades. Todos eles terá o seu propio dor-sal, ademais de merendas, rega-los e máis sorpresas.

Convocadas rutas ciclistas en Guiti riz, As Pontes e Castro O deputado de Deportes, Efrén

Castro Caloto, parti cipou na pre-sentación da II Copa Deputación de fútbol sala e da XXXVII Copa Deputación de fútbol, eventos deporti vos nos que parti ciparán 112 equipos da provincia. Du-rante o acto, que se celebrou no salón de actos do pazo de San Marcos, o deputado esti vo acom-pañado polo presidente e o vice-presidente da Federación Galega de Fútbol, Rafael Louzán Abal e Carlos Méndez Moreira, respec-ti vamente. Como en edicións an-teriores, o organismo provincial resposta ás peti cións dos clubs, asumindo os custes de arbitraxes e desprazamentos.Castro Caloto explicou que a Copa Deputación “é unha gran oportu-nidade para o desenvolvemento do tecido deporti vo da provincia,

na que os equipos pequenos ad-quiren moita visibilidade”.

FÚTBOL. Na Copa Deputación de fútbol serán 78 os equipos mas-culinos das categorías 3ª, 2ª, 1ª e Preferente os que competi rán, así como 6 equipos femininos. Este ano, como novidade, a Copa Deputación de fútbol celebrara-se desde setembro, e durará a

maior parte da tempada, interca-lando os parti dos en xornadas de descanso dos equipos e días fes-ti vos. Trátase dunha peti ción dos clubs que equipara a temporada ás categorías profesionais, rema-tando a mediados de maio.

FÚTBOL SALA. A competi ción de Futsal terá lugar a principio de tempada. A xornada inaugural foi o sábado 31 de agosto e o domin-go 1 de setembro, mentres que a fi nal xogarase o 1 de novembro.O deputado de Deportes des-tacou que se repite “o éxito da primeira edición da Copa Depu-tación de fútbol sala, pois este ano participarán 28 equipos, 18 na categoría masculina e 10 na feminina, demostrando así a gran aceptación que ten a ini-ciativa”.

A Copa Deputación de fútbol e fútbol sala iniciarase en setembro

Acto de presentación da Copa

O domingo 3 de novembro o Conce-llo de Muras acollerá unha nova edi-ción do Trail das Bestas, que na que vai ser a súa terceira edición conta xa cunha gran reputación co obxecti vo de poñer en valor o concello de Mu-ras e a Serra do Xistral. Esta cita está organizada por MarMar Outdoor e a Deputación de Lugo.O percorrido será circular con saída e meta na Área Recreati va da Vei-ga despois de percorrer un circuíto marcado con cinta de balizamento e con sinais de dirección nos cruces a carón da localidade de Muras che-gando á Serra do Xistral no seu punto máis lonxano.Haberá tres distancias diferentes para percorrer. A máis dura, de 43 quilómetros, será o maratón, segui-da da media maratón con 27 km. A curta e a andaina terán 14 km.O prazo de inscrición xa está aberto

e poderá facerse ata o 30 de outubro na web galiti ming.comAs categorías serán sénior masculino ou feminino -dende os 18 ata os 45 anos- e veterano ou veterana -a par-ti r dos 46 anos tendo en conta a ida-de que terá o corredor ou corredora a fi nal do ano-. Haberá trofeos para os tres primeiros de ambas catego-rías que serán entregados despois

das dúas do mediodía.O prezo oscilará entre os 9 euros da andaina ata os 22 da maratón, sem-pre que a inscrición se faga antes do 24 de outubro. Se a inscrición se fai entre esa data e o 30 o prezo será de entre 13 e 26 euros.Tamén haberá servizo de concilia-ción coa instalación dun punto de atención aos máis pequenos e pe-quenas que durante a proba pode-rán realizar diversas acti vidades tal e como sucedeu o ano pasado.A organización disporá de abastece-mentos, tanto líquidos coma solidos, fruta, barritas de cereais, xeles ener-xéti cos, auga e isotónicos. É obriga-torio por parte dos corredores traer un vaso ou sistema de hidratación para poder abastecerse nos puntos habilitados. A organización non terá vasos como unha medida de protec-ción do medio ambiente.

Abre o prazo de inscrición para o III Trail das Bestas de Muras

actualidade32 setembro 2019

AGRO

Na procura de predicir o patrón de expansión que pode chegar a ter a avespa asiáti ca, un equipo da USC desenvolveu a plataforma automa-ti zada VeluMap para a predición da distribución, tanto espacial como temporal, deste insecto. Esta é unha aplicación operati va no Cen-tro de Supercomputación de Gali-cia (Cesga) e accesible na web no enderezo htt p://webs-gis.cesga.es/veluti na que xurde no contexto do convenio de colaboración coa De-putación da Coruña para o Estudo da problemáti ca asociada a avespa veluti na. Esta plataforma está dis-poñible de xeito gratuíto tanto para móbiles con sistema Android como IOS nas súas correspondentes pla-taformas de descarga.Coñecer en tempo real onde se loca-liza a avespa veluti na e poder cruzar estes datos coas característi cas am-bientais actuais desas localizacións “permite mellorar o coñecemento da autoecoloxía da especie a pro-ducir mapas actualizados de como será a súa distribución en tempo practi camente real”, aclara o doutor

Luis Rodríguez Lado, investi gador responsable do traballo, no que ta-mén parti cipou o técnico do Cesga Abraham Martí nez Gracia. Como explica o doutor Lado, VeluMap está baseada no concepto de mostreo colaborati vo, a parti r do cal os seus usuarios poderán comunicar de xei-to sinxelo a presenza de individuos e niños á plataforma de monitoriza-ción a través dun rexistro de obser-vación no seu teléfono móbil.A plataforma VeluMap recibe os

datos enviados por usuarios e ac-tualiza as predicións de distribución agardada para a especie. Como engade Rodríguez Lado “supón un gran avance xa que, ademais de ter datos de presenza en tempo real, está dispoñible un medio para identi fi car a presenza de avespa asiáti ca en lugares remotos, pouco accesibles ou con pouca poboación, nos que non existe certeza da súa presenza porque simplemente non se teña comunicado ofi cialmente”.

Unha app creada na USC axudará a monitorizar a distribución de veluti nas

Investi dos un total de 288.000 euros en axudas para 130 accións formati vas que teñen como obxec-ti vo impulsar a competi ti vidade da industria forestal galega, para ofrecer unha formación especiali-zada para favorecer o crecemento e modernización deste sector es-tratéxico.As benefi ciarias son 10 asociacións vinculadas ao sector que serán as encargadas de organizar as acti -vidades, que van desde cursos e obradoiros a seminarios e xorna-das centradas nos eidos máis de-mandados por esta industria.Esta acción enmárcase na forma-ción de profesionais cualifi cados, o desenvolvemento de compe-tencias relacionadas coas novas tecnoloxías e a innovación e pro-moción da transferencia de coñe-

cemento á industria e complemén-tase cos cursos que se imparten con simuladores, un método que permite aos alumnos recrear situa-cións reais de traballo e sentar as bases do coñecemento da maqui-naria forestal.Este programa súmase ás axudas concedidas a pemes e micrope-mes para fomentar o uso de novas tecnoloxías e á convocatoria de innovación dirixida ás empresas de segunda transformación e do contract. No primeiro caso, apro-báronse 81 iniciati vas ás que desti -naronse 8,9 millóns de euros e que mobilizarán 26,9 máis. E no segun-do, estanse apoiando 14 proxectos cun investi mento de 1,9 millóns de euros que mobilizarán máis de cin-co e que teñen como obxecti vo au-mentar a produti vidade, a implan-

tación de técnicas que permitan obter novos produtos ou produtos valorizados e a posta en marcha de procesos que favorezan a minora-ción do impacto ambiental.Todos estes programas están in-cluídos na Axenda de impulso da industria forestal 2019-2021, a nova ferramenta do Goberno galego coa que busca favorecer a modernización deste tecido em-presarial, atender as demandas actuais e contribuír á construción dunha sociedade saudable, baixa en carbono, baseada no emprego verde e no consumo de produtos locais. Trátase de conseguir que se incremente a demanda e uso da madeira e os produtos fores-tais, actuando como elementos centrais de impulso á bioecono-mía.

Dez asociacións da industrial forestal galega recibirán axudas autonómicas

Vista xeral do mapa de localización das vespas

Hoxe imos falar das nematodoses intesti -nais nos cans , en es-pecial nos cachorros.Os nematodos son

vermes redondos que xeralmen-te afectan ao aparello dixesti vo, adóitanse localizar no intesti no, onde se alimentan succionando sangue e nutrintes. E provocan lesións nos tecidos, pero poden chegar a producir anemia, obs-trucción intesti nal e, no peor dos casos, a morte. O xénero máis común son os as-cáridos, as especies que afectan ao cans son dous ti pos de nema-todos (gusanos redondos): Toxas-caris leonina e Toxocara canis, este últi mo tamén pode chegar a afectar aos humanos. Esta para-sitoses aparecen, de xeito princi-pal, a cans novos, de menos dun ano de idade.O parásito accede ao organismo do can a través da comida ou a auga que conteñen ovos destas especies, pero tamén por vía in-trauterina (polo que o cachorro xa nace infestado) ou a travérso do leite materno.Os síntomas habituais son o atraso no crecemento, perda de peso e mortalidade moi alta nos casos de cachorros de entre 3 e 7 semanas de idade se nacen in-festados. Tamén pode aparecer tos, no caso de que o can esteña infestado por Toxocara canis, as larvas cando pasan polo corazón e os pulmóns, aínda que logo volven ao intestino pola traquea, (por iso temos a tos, na que a flema chea de larvas é deglúti-da e pasa o aparello dixestivo).En casos moi graves, os propios gusanos poden producir unha oclusión intestinal ou unha per-foración intestinal. É que os pa-rásitos tamén empregan os nu-trintes que chegan ao intestino cos alimentos que o can inxere, o que tamén inflúe no empeora-miento da sua saúde.Outro nematodo moi frecuente

é o Trichuris vulpis, que produ-ce síntomas dixestivos e perda de peso. Ao ser un parásito que se alimenta do sangue, tamén pode producir anemia. O can pode verse afectado por este parásito ao inxerir ovos, que po-den estar en calquera parte do medio exterior. Outro xénero son os estrónxilos, as especies que producen es-tronxilose son a Uncinaria steno-cephala, Ancylostoma caninum e Ancylostoma brazyliense. Segun-do a especie que afecte ao can poden aparecer diferentes sínto-mas, como anemia grave por per-da de sangue (os ancilostomas) ou diarreas (os uncinarias).A infestación pasa por varias fa-ses, as mesmas que ten o desen-volvemento da larva dentro do organismo: cutánea e dixesti va. Na primeira fase aparecen pe-quenas pápulas (marcas roxizas) no abdome e nos dedos, que desaparecen espontáneamente transcorridos dez días, aproxima-damente. A segunda fase empeza cando as larvas chegan ao seu estado adulto no intesti no, momento en que empezan a aparecer diarreas e estreñimento non conti nuos, pero logo instáurase unha dia-rrea conti nuo de cheiro fedoren-to. Ademais, no caso de ser an-cilostoma, aparece unha anemia grave, que produce o abati mento do animal, xa que o parásito ali-méntase do sangue do can, polo que si a infestación é moi grande, este perde moito sangue diario. E de non tratarse a tempo, pode producir a morte do can.O mellor xeito de loitar contra estes parásitos é previr que che-guen ao can. Para iso, non de-bemos esquecer desparasitar ao noso can segundo os prazos que o noso veterinario indíquenos e co produto que el nos recomende, (nada de mercar productos para humanos) xa que é el quen me-llor coñece as especies que poden afectar ao can segundo o lugar onde vivimos, e debemos tamén recordar que estes parásitos é que o danar a nucosa intesti nal e predispoñer a outras patoloxías como o virus da parvovirose.

Breixo Gónzalez

APUNTAMENTOS VETERINARIOS

Nematodos

setembro 2019sociedade 33

Campionato de tiro celebrado en Corbelle na modalidade Foso robot.Visita á Mariña lucense dos usuarios da residencia de Vilalba.

Procesión celebrada en Bretoña con motivo das festas.A tradicional malla de Castro de Rei foi todo un éxito.

Os pequenos de Xermade tiveron un remate de campamento espectacular.Sesión de contacontos na biblioteca de Riotorto.

sociedade34 setembro 2019

Festival de música 27373 de Begonte.

Os bombeiros de Vilalba visitaron aos máis pequenos no seu campamento de veránNo roteiro por Órrea tiveron bo tempo e gozaron das paisaxes.

Acto de clausura do campamento de verán en Riotorto, que tivo lugar en agosto.Campamento urbán de Cruz Vermella en Vilalba.

Guitiriz encheuse outro ano máis co seu afamado festival de Pardiñas.

María Bermúdez abriu na avenida Terra Chá de Vilalba unha nova tenda de moda para home e muller.

setembro 2019sociedade 35

En Meira celebrouse a carreira popular da vila, coincidindo coa celebración das festas.A Asociación Carballo Vivo de Friol organizou a Rapa das bestas.

A comunidade de montes de Bretoña fixo a súa tradicional comidaOs veciños de Órrea xuntáronse para un xantar veciñal.

Nas Pontes houbo unha recepción aos veciños de Lesneven tralo irmandamento de fai 28 anos.A Escola de música de Vilalba tivo un campamento de verán.

Os pequenos de Riotorto foron de viaxe ao parque acuático de Cerceda para desfrutar dos últimos días do verán.

36 setembro 2019 opinión

COLABORACIÓNS

Hai termos, palabras e expresións que triun-fan pasando así a formar parte do noso vocabulario xeral.

Síndrome postvacacional é unha delas. Proba disto está que ao longo destas semanas dende os disti ntos medios de comunicación

darannos mil e un consellos para evitar os seus síntomas ou superar con éxito este síndrome tamén co-ñecido como “estrés ou depresión postvacacional”. Non teño ningún interese en en-trar a valorar se tal síndrome existe como tal ou nos atopamos ante un novo xeito de patoloxizar as cousas da vida coti á, e dicir, esa tendencia crecente a defi nir situacións e condicións normais como enfermidades que requiren tratamento.

Estou segura de que se botamos a vista atrás, moitos de nós non recordaremos aos nosos pais ou avós dicindo nada parecido, se ben, si que recoñecían a preguiza que lles podía dar afacerse á idea de que estábase achegando o mo-mento de cambiar a area da praia pola ofi cina, a obra, o banco (ou o que fóra), pero era iso, preguiza. Se temos en conta o que din os expertos, os síntomas que carac-terizan este síndrome son: tris-teza, dor de cabeza, insomnio,

irritabilidade, falta de concen-tración, apatí a... tamén afi rman que polo xeral estes síntomas re-miten por si sós nun prazo duns 3-5 días, e na maioría dos casos non requiren de tratamento es-pecífi co. Está claro que recuperar o ritmo que ti ñamos previamente ás vacacións pode custar, pero tampouco debemos esquecer que á inversa tamén precisamos dun tempo de adaptación. De feito, é habitual tardar 2 ou 3 días en ter conciencia de que estamos de vacacións e deixarnos levar polo relax.Romper coa inercia adquirida custa, e como sempre, ao bo é máis fácil acostumarse. ¿Quen non prefi re non ter que poñer o espertador, desfrutar de sobre-mesas desas que se xuntan coa cea, das longas sestas na praia, ou das conversas cos amigos que non entenden de “téñome que ir que mañá toca madrugar”? Evidentemente iso e moito mais apetecible que voltar aos ma-drugóns, aos horarios ríxidos, ás miles de tarefas por facer, ou a ter esa sensación de que non nos

chega o tempo a nada; polo tan-to é normal que os primeiros días concentrarse no que temos que facer e mirar ao mundo cun sorri-so sexa unha tarefa canto menos, complicada.Tampouco debemos esquecer que setembro tamén supón un cambio estacional que pode afectarnos en maior ou menor medida. Va-riacións na luz, na temperatura... esixen á adaptación do noso orga-nismo e poden chegar a alterar os nosos ritmos biolóxicos.Non me alongarei con consellos e recomendacións que sempre son máis sinxelas de escribir ou dicir que de levar á prácti ca. Baixo o meu punto de vista a volta ao tra-ballo ou a ruti na só signifi ca que se remata a boa vida, pero non a vida. Se en vez de poñer a foto da praia como fondo de pantalla e mirala con cara de pena men-tres tachamos os días que que-dan para as próximas vacacións probamos a deixar espazos para adicarnos aos nosos hobbies se-guramente nos sexa mais doado retomar a nosa vida postvacacio-nal (sen síndrome ningún).

Lara Real LemaPsies Psicoloxía

Síndrome postvacacionalMARABILLOSA-MENTE

O meu avó Mario Xosé marchou cara a Cuba en decembro de 1922, collendo un barco na Coruña

para reunirse co seu irmán maior, Xosé María, que traballaba de es-ti bador no porto da Habana. Fixo coincidir a viaxe coa da súa irmá María Xosefa e o seu home, Xe-neroso Yáñez Balsa, que deixaban a parroquia de Santaballa co seu fi llo Néstor, de dous anos de ida-de, e cunha nena en camiño, que nacería o 6 de xaneiro de 1923 na Habana e á que chamarían Clara. Na illa caribeña terían outra pare-lliña, Anxo e Consuelo. Cuba vivía anos de prosperidade. A economía crecera rapidamen-te durante as dúas primeiras dé-cadas do século e centrábase de modo case exclusivo no azucre e nas relacións mercantí s con Esta-dos Unidos. Os capitais norteame-ricanos establecidos na illa eran

os principais benefi ciarios do cre-cemento, posto que controlaban o setenta por cento da produción azucareira, ademais da súa in-fraestrutura e os negocios colate-rais. Neste contexto, Mario Xosé comezou a traballar en 1923 como mozo de almacén no porto da Ha-bana, parti cipando nas constantes cargas e descargas de mercado-rías para disti ntas compañías do sector, como Central Carmita S.A. e Central Siboney-Camagüey S.A. Porén, unha doenza lumbar con hernia discal, consecuencia do extremado esforzo no traballo e a súa ansia de gañar cartos para regresar a Vilalba, rematou por obrigalo a buscar outro ofi cio. Foi entón cando aceptou a oferta laboral do seu cuñado Xeneroso, que no ano 1925 era propietario dunha pequena lavandería no dis-trito de Centro Habana, un local que co paso do tempo convertería-se nunha grande ti nturaría e que daquela xa contaba cunha cartei-ra de selectos clientes, entre eles o cabaret Tropicana e a residen-cia do presidente da República. A vida transcorría entre o traballo

no negocio familiar e as festas organizadas pola Liga Santaba-llesa, San Simón e Samarugo no Centro Galego. Outras enti dades da Terra Chá integradas na Agru-pación de Sociedades Galegas na Habana que tamén frecuentaban eran Roupar e Lousada, Progreso de Lanzós e Unión Villalbesa y su comarca. Hai outra Galicia, a que os fi llos da emigración recrean na súa mente a través da morriña dos seus pais, das historias que lles contaban da terra e das tradicións e festas celebradas na distancia, como as de San Ramón e Santa María de Vilalba ou as de San Pedro de San-taballa. Sentí anse coma na casa cando nos intres de lecer acudían ao Centro Galego, auténti co lugar de acollida de todos os emigrantes que parti ron cara a Cuba dende disti ntos puntos da nosa xeogra-fí a; alí convocábanse as xuntas das disti ntas sociedades galegas, coma as sinaladas anteriormente.Cando o lugar de orixe é contem-plado dende a distancia, a ollada perde a súa capacidade para o xogo. O emigrante comparte co

exiliado a condición de “expulsado do paraíso”, un desarraigo dolo-roso que impide o romanti cismo. No caso do exiliado porque o que se deixou detrás está en perigo e unha anomalía impide a súa resi-dencia no lugar natural; e no caso do emigrante porque elixe o exilio ante a posibilidade dun desti no pouco prometedor.En 1923 o Goberno do liberal Al-fredo Zayas manexaba o desti no dos cubanos, a illa gozaba dun apoxeo económico e unha relaxa-ción de costumes. É dicir, Mario Xosé e a súa familia están a vivir agora nunha terra oposta á súa Vilalba natal, onde as liberdades individuais se manexan noutros códigos, bastante máis tradicio-nais. Malia todo séntense ben acollidos, pois a historia revolu-cionaria de Cuba permite aos seus habitantes defi nir ben o seu lugar no mundo. As xuntanzas no Cen-tro Galego (fundado en 1870 co obxecto de crear unha escola para os emigrados na illa, antes de que Cuba deixase de ser colonia espa-ñola) alimentaban a idea da soña-da Galicia dende o senti r do exilio,

que supón todo un termómetro para medir a saudade. A infl uen-cia dos galegos en Cuba durante a primeira metade do século XX foi notable; con posterioridade á pos-ta en marcha do Centro Galego, fundaron a Quinta Benéfi ca e no ano 1907 mercaron o teatro Tacón e uns terreos lindantes ata com-pletar a superfi cie onde se cons-truíu fi nalmente o actual edifi cio.A lembranza da infancia e da ado-lescencia de Mario Xosé en Vilalba confúndese deste xeito coa reali-dade desa época na Habana. Mais non é o único en experimentar algo así, hai que ter en conta que o Centro Galego chegará a ter máis de sesenta mil socios, que por un peso e oitenta centavos mensuais ti ñan dereito á escolarización dos fi llos, menciñas e asistencia sani-taria, cirurxía incluída. O terruño real da familia Paz é unha Galicia que só podía existi r en Cuba, orde-nada polo traballo na lavandería e polas festas no Centro Galego. Os anos na illa foron determinantes para Mario Xosé e os seus irmáns, como veremos na próxima entre-ga de #ACasaDosMarios.

Moncho Paz

Son chairego, son cubanoA CASA DOS MARIOS

setembro 2019 37opinión

O castaño é unha das arbores mais im-portantes da nosa nación. Uns din que o introduciron os ro-

manos alá polo ano 200 da nosa era, aínda que un estudo da Uni-versidade de Oviedo afi rma que leva aquí desde fai 21.000 anos, nada menos que desde o período glaciar. Fose dun ou doutro xeito forneceunos de castañas, que fo-ron un alimento esencial dos no-sos devanceiros ata a chegada da pataca e era un dos agasallos que facía aos nenos polo nadal o noso Apalpador para que esti veran ben manti dos, moito tempo antes da invención dos Reis Magos e do Cristi anismo. Hoxe a recollida de castañas e a súa comercialización é un complemento necesario para a economía de moitas familias do noso maltratado rural, sen as ca-les aínda se vería mais arruinado.Temos soutos e castaños milena-rios coma o de Baamonde, ao que o escultor Víctor Corral tallou, no

seu oco interior, un altar á Virxe do Rosario para salvalo da serra, can-do no ano 1971 o querían cortar para ampliar a estrada da “Nacio-nal VI”; unha obra de arte que lle salvou a vida.A súa madeira é unha das mais nobres e bonitas que temos. Dela estaban feitos os berces que arro-laban os nosos primeiros sonos e as camas nas que soñábamos con un futuro mellor; con amores e des-amores na nosa xuventude e nas que remataban as andanzas dos nosos maiores. Pero non paraba aí a uti lidade desta preciosa madeira, pois debido a súa beleza tamén se uti lizaba en chineiros, mesas, por-tas, ventás, bancos e cadeiras nas que descansabamos. Debido a que ao castaño non lle entra a couce, as huchas onde se gardaba o gran para facer o pan durante todo o ano eran tamén desa fermosa madeira.Sen embargo agora o castaño está en perigo por mor dunha pequena avespiña do tamaño dun gran de arroz, chamada cienti fi camente Dryocosmus kuriphilus, procedente de Asia, que pon os ovos nas xemas do castaño. Logo esas xemas que dan lugar as follas ábrense na pri-mavera seguinte e as larvas empe-

zan o seu desenrolo. Neste proceso fórmanse nas follas e nos brotes da árbore uns pequenos tumores, un-has bolas carnosas dentro das que se alimentan as larvas, facendo descender a produción de castañas e chegando a enfermalo, xa que as xemas abertas deixadas polas avespiñas poden ser usadas como vía de entrada para que o fungo e a micoses infecte os tecidos do casta-ño, podendo chegar a secalo.Parece ser que o único medio de parar esta praga é soltando exem-plares do parasito Torymus sinen-sis, o seu depredador natural, e soltando sufi cientes individuos pódese chegar a controlar a praga nuns cinco anos, como xa fi xeron no Xapón e na China, por iso desde aquí quero emprazar aos sindica-tos agrarios, FRUGA e Comisións Labregas, para que soliciten da Xunta de Galiza, a solta necesaria do Torymus sinensis, xa que é a medida mais efi caz para rematar con esta avespiña que nos pode deixar sen castañas e sen casti ñei-ros, sendo esa administración a única que pode facelo, pois so ela ten acceso a ese depredador.Nunca un parasito foi tan necesa-rio coma neste caso.

Raul Río

A praga da avespiña do casti ñeiroFAÍSCAS QUE ESPALLA O VENTO

T odo un clásico, sen ningún xénero de dú-bidas, na axenda de verán é o Festi val de Pardiñas. Un aconte-

cemento que se celebra desde hai xa corenta anos e que edi-ción tras edición contempla a presenza de centos de asisten-tes ós concertos musicais e ou-tras actividades que se desen-volven durante a fin de semana que dura o evento. O mérito resulta innegable, merecendo todo tipo de parabéns para o conxunto de persoas que son quen de organizalo, empezan-do, como non, polo expoñente máis visible, Alfonso Blanco, fillo adoptivo do Concello de Guitiriz e imprescindible na his-toria recente de toda a bisbarra da Terra Chá por toda a súa la-boura desenvolvida ó longo de catro décadas, tanto desde a súa función pastoral como ou-tras de sobra coñecidas, mes-tre, escritor e dinamizador cul-tural nun entorno non sempre comprensivo. Estamos a falar dun festival que os seus primeiros pasos foron dados a principios da década dos oitenta, xusto cando Gali-cia estreaba a súa autonomía política tra-la aprobación do estatuto correspondente, nun-ha época de moita incertidu-me, onde todo estaba por facer nas nosas aldeas, parroquias e vilas. Pardiñas foi un pioneiro –xunto a algún máis, como por exemplo o Festival Folk de Orti-gueira- e un referente para moi-tísimas outras localidades do País que tamén foron creando e desenvolvendo os seus: Resu-rrection Fest, en Viveiro, Atlán-tic Fest, na Illa de Arousa, o Sin-sal, na mítica Illa de San Simón, así como outros máis recentes

e que talvez susciten maior im-pacto mediático, como O Son do Camiño ou o Festival da Luz, este último en Boimorto, patro-cinado pola cantante Luz Casal. Tamén cómpre sinalar que al-gunha que outra iniciativa se-mellante non tivo continuidade no tempo, a pesares do grande éxito inicial. De aí que, unha e mil veces máis, nos vexamos na obriga de recoñecer, valorar e agradecer ós promotores do Festival de Pardiñas polo em-peño en que ano tras ano, nos primeiros días de agosto, nun entorno privilexiado teña lugar este acontecemento, cataloga-do como festa de interese turís-tico galego. Pardiñas cumpriu corenta anos; pasou a infancia, a adolescen-cia e a xuventude cunhas notas excelentes. O escenario contem-plou arti stas e grupos de reno-me e plenamente consagrados, misturándose con outros moito menos coñecidos que tamén ti -veron a súa oportunidade, ob-tendo merecidos cumprimentos.Agora está na plena madurez, aínda que o seu espírito segue a ser o das etapas anteriores e a ilusión conti núa intacta, polo que o futuro semella ser espe-ranzador. De novo, uti lizamos o termo implicación , pero de todos, desde as administración públicas ata o conxunto da cida-danía, para que un patrimonio como este non decaia e poda conmemorar moitos máis ani-versarios.Existe o dito que vinte anos non son nada, pero vaia se son. Pois corenta anos xa é toda unha vida, pero aínda queda moito por andar e sempre coa inten-ción de mellorar. Ese debe ser o obxecti vo, para evitar o máis mínimo indicio de redución na súa calidade.Xa falta menos para a número corenta e un. Abofé que o pro-grama, novamente, resultará atracti vo e o éxito conti nuará.

Pablo Veiga

O éxito conti núaCOA NOSA VOZ

D inamizar o rural, non sei cantas veces e en cantos lugares e cir-cunstancias diferen-tes tería escoitado eu

esa frase. E despois ollando para moitas daquelas persoas que pro-nuncian dita sentenza, xorde en min sempre a mesma dúbida: e como pensan facelo? Xa que al-gunhas desas mentes pensantes nunca pisaron algo que poida con-siderarse dentro do eido rural ou mesmo as que o pisaron e/ou vi-viron etapas da súa existencia nel, renegan do mesmo.Os meus pais foron labregos que viviron da terra que culti vaban e que mesmo amaban e aman, polo menos, a miña nai que aínda pisa sobre ela. E eu canda eles aprendín a amar este mundo rural cada día máis esquecido e desleixado. Se ca-dra para moita xente tarefas coma chamar as vacas para ir buscar un carro de toxos e estrar as cortes onde elas descansaban, ou arrin-car despois o esterco que nesas

mesmas cortes o gando fabricaba, ou apañar un leiro de patacas cun raño, ou segar, virar, amoutar e carretar a herba seca, ou segar o trigo e facer medeiros cos monllos que despois se mallaban para con-seguir o trigo, que, despois de le-valo a moer, se convertí a na fariña que se amasaba para facer o pan no forno de leña, ou tantas outras, son tarefas prehistóricas. Pode ser, daquela eu debo ser un individuo prehistórico, porque de todo o que enumerei e deixei de enumerar, fi -xen ou vin facer. E uti lizo o verbo en pretérito porque xa nada diso se fai nin se ve facer, polo menos daquel xeito. Tampouco iso é unha protesta contra o progreso, pero si contra a deshumanización do cam-po que trouxo o proceso do traba-llo mecanizado con maquinaria de dimensións tan descomunais, que nin sequera caben polos anti gos camiños que cobreguean as aldeas da Chaira.E aí é onde reside para min outro xeito de dinamizar o rural na reivin-dicación do pasado e na súa conser-vación para entender o que somos e cara a onde queremos ir, para se-guir sendo nós e non o proceso dun-ha cultura adventi cia. Desa premisa

parti u a idea e posterior formaliza-ción da convocatoria do Certame de Poesía TORRE DE CALDALOBA, que xa vai para a súa segunda edición, e coa que agardamos (Concello de Cospeito, Asociación Cultural de Pino e Culturalia GZ) acadar un éxito similar á primeira, non só como un modo de reivindicar o xénero poéti -co senón coma un alicerce desa To-rre de Caldaloba encravada nunha parroquia do rural chairego, e que supón un símbolo de resistencia diacrónica da vida nestes lugares e unha evocación da memoria que nos consti túe.

Marti ño Maseda

Dinamizar o ruralAS VOCES SUBTERRÁNEAS

38 setembro 2019 cultura

TELÉFONOS DE INTERESE

A PASTORIZAConcello: 982 33 21 97 / 982 33 21 60Garda Civil: 982 34 90 20Centro de Saúde: 982 33 21 41

COSPEITOConcello: 982 52 00 01 / 982 50 40 57Garda Civil: 982 52 00 17Centro de Saúde (cita previa): 982 52 01 20Feira do Monte: 982 50 34 69Consultorio de Muimenta: 982 50 40 57

CASTRO DE REIConcello: 982 31 40 34 / 982 31 41 32Garda Civil: 982 31 40 02Centros de Saúde (cita previa) 982 21 10 18Castro de Rei: 982 31 42 11Ribeiras de Lea: 982 31 11 14

BEGONTEConcello: 982 39 61 43Garda Civil: 982 39 80 08Centro de Saúde: 982 39 69 02

XERMADEConcello: 982 50 10 01 / 982 50 20 03

/ 982 50 10 27Garda Civil: 982 50 10 08Centro de Saúde: 982 50 11 34 / 982 50 10 55

RÁBADEConcello: 982 39 00 62 / 982 39 00 52Garda Civil: 982 39 00 05Centro de Saúde: 982 39 01 01

MURASConcello: 982 50 00 01Garda Civil: 982 50 00 20Centro de Saúde: 982 50 01 23

GUITIRIZConcello: 982 37 01 09 / 982 37 58 00Garda Civil: 982 37 00 01Centro de Saúde: 982 37 21 10Parga P.A.C: 982 37 05 00

VILALBAConcello: 982 51 03 05 / 982 51 07 16Policía Local: 982 51 07 67 / 608 08 00 50Garda Civil: 982 51 03 07Centro de Saúde (cita previa): 982 51 03 11

FRIOLConcello: 982 37 50 01Garda Civil : 982 37 50 02Centro de Saúde: 982 37 10 98Cita Previa 982 37 10 05

OUTEIRO DE REIConcello: 982 39 32 81 / 982 39 30 55Garda Civil: 982 39 00 05Ambulancia: 982 23 16 13Centro de Saúde: 982 39 25 98Cita previa: 982 39 32 67P.A.C.: 982 39 34 00

MEIRAConcello: 982 33 01 02Garda Civil: 982 33 00 04Centro de Saúde: 982 35 69 27 Cita previa: 982 33 02 40

POLConcello: 982 34 50 29Garda Civil: 982 33 00 04Centro de Saúde: 982 34 59 20 / 982 34 53 76

ABADÍNConcello: 982 50 80 21Garda Civil: 982 50 80 11Centro de Saúde: 982 50 81 22

Emerxencias: 112Urxencias Sanitarias: 061

Incendios Forestais: 085Garda Civil: 062

TELÉFONOS DE INTERESE

Teléfonos: www.terrachaxa.com+

AS PONTESConcello: 981 45 31 16Policía Local: 981 45 31 91Garda Civil: 981 45 00 05Centro de Saúde (cita previa): 981 45 12 51

RIOTORTOConcello: 982 34 62 22Garda Civil: 982 34 22 22Centro de Saúde (cita previa): 982 34 66 63

AXENDA DA TERRA CHÁ

FESTAS PATRONAIS DE VILALBADo 21 de agosto ao 8 de setembroVilalba

GALIBUDO7 e 8 de setembroVilalba

CAMPUS DE BALONCESTOAta o 6 de setembroAs Pontes

CAMPUS DE BALONCESTOAta o 6 de setembroVilalba

CAMPUS DE RUGBYAta o 6 de setembroAs Pontes

LIBRO RATIÑO PÉREZ6 de setembroParador de Vilalba

FESTA DOS MAIORES6 de setembroXermade

XORNADAS O RURAL QUERE XENTEDo 6 ao 8 de setembroRoupar de Arriba (Xermade)

RUTA BTT COVA DA SERPE7 de setembroGuiti riz

PROBA DE CANS DE RASTREO7 e 8 de setembroTecor Terra Chá

EVENTOSFESTAS PONTE DE OUTEIRO7 e 8 de setembroPonte de Outeiro (Castro de Rei)

PARGA ROCK7 de setembroParga (Guiti riz)

MERCADO DO ALBOIO7 e 8 de setembroVilalba

XANTAR VECIÑAL EN BRETOÑA8 de setembroBretoña

XANTAR VECIÑAL EN DUANCOS8 de setembroDuancos (Castro de Rei)

MEMORIA DA CHAIRA ENTEIRA8 de setembroOuteiro de Rei

WORLD PADEL TOURDo 8 ao 15 de setembroOuteiro de Rei

TALLER DE RELAXACIÓN9 de setembro a 11 de novembroGuiti riz

EXCURSIÓN A TAPIA12 de setembroFriol

VI CITA COA HISTORIADo 13 ao 15 de setembroAs Pontes

CURSOSMÁRKETINGAta o 20 de setembroOuteiro de Rei

COMPRAVENDAAta o 20 de setembroOuteiro de Rei

TALLER DE RELAXACIÓN9 de setembro a 11 de novembroGuiti riz

ALFABETIZACIÓN DIXITAL19 de setembroRábade

VILALBA NO TEMPOPermanenteCasa da cultura de Vilalba

EXPOSICIÓNS

XUNTANZA DE AUTOCARAVANASDo 13 ao 15 de setembroMeira

MINI BTT DE CASTRO14 de setembroCastro de Rei

MONÓLOGO DE ISI14 de setembroBegonte

FESTA DE ABADÍN14 e 15 de setembro Abadín

FESTA DOS INDIANOS14 de setembro Santalla (Vilalba)

RUTA BTT TERRAS DO EUME15 de setembroAs Pontes

ENCONTRO DE TORNEIROSDo 20 al 22 de setembroXermade

TEATRO EN BEGONTE20 e 28 de setembro Begonte

ANDAINA POPULAR21 de setembroFriol

ROMARÍA DE SAN MATEO20 e 28 de setembro Labrada (Guiti riz)

Máis eventos en:www.terrachaxa.com

Os arti gos de opinión publicados refl icten unicamente posturas persoais dos seus autores. O conti do dos arti gos será responsabilidade do seu autor. Este medio non se responsabiliza das opinións e ideas incluídas no mesmo.

TEATRO EN POL28 de setembro Pol

FESTAS DE SAN MIGUEL28 e 29 de setembro San Miguel de Negradas

setembro 2019 39cultura

RECOMENDACIÓNS

que ler?

que ver?

Publicado en 1888, O Divino Sainete é un poema satírico de tipo caricatu-resco que narra a peregrinación de Curros Enríquez a Roma, guiado por Francisco Añón (que se presenta como capitán da Santa Compaña galega) con motivo do ano xubilar celebrado polo pontífice León XIII. Mediante a deformación da Divina Comedia de Dante, Manuel Curros Enríquez uti-liza esa obra como modelo para caricaturizar o mundo clerical da época e certas institucións e personaxes do mundo político e cultural galego. Trátase dunha obra de gran vigor expresivo e forte sentido narrativo. Tre-mendamente polémica no seu tempo, foi unha das obras galegas máis lidas e editadas.

O divino saineteManuel Curros Enríquez

que escoitar?

Opoñerse á extinción é o cuarto álbum dunha Ses que sigue sendo pura forza, inconformismo e paixón. Nel segue a liña do seu inconfundible esti-lo que a levou a converterse na artista máis relevante do país nos últimos anos e nun auténtico fenómeno social que non deixa de medrar.Este traballo continúa na liña dos dous discos anteriores, cunha onda ecléctica que vai do rock ao blues pasando pola canción de autor latinoa-mericana, pero atrevéndose desta volta con novas sonoridades e deixan-do máis espazo para a cantareira que hai no seu interior.

Opoñerse á extinciónSes

Ten lugar varios anos despois dos acontecementos narrados na primeira película e explora a relación entre Maléfica e Aurora e as alianzas que se forman para sobrevivir ás ameazas do máxico mundo no que habitan.

Maléfica: Maestra del malJoachim Rønning, 2019

a elección de...

Ana DíazPresidenta de Castiñeiro Milenario

un libro un disco

A Pombade Patrick Süskind

Alalá das Mariñasde Uxía

unha película unha personaxe histórica

O neno co pixama a raias Rosa Parks

un lugar para visitar un sitio onde vivir

Lisboa O rural

unha comida unha bebida

Grelos Auga

40 setembro 2019 reportaxe

A estela antropomorfa das Coroas de ReigosaDESCUBRINDO O PATRIMONIO CHAIREGO

O Concello da Pas-toriza, límite Nor-te da Terra Chá, e unha localidade que presenta unha

boa mostra de restos do pasa-do ancestral ou primiti vo deste estremo da Chaira, do cal temos constancia gracias ós numerosos asentamentos de disti ntas épo-cas da nosa historia que viron a luz: un variado repertorio de importantes túmulos megalíti cos con enxoval (120 machados pre-históricos), a suma de máis de 20 asentamentos castrexos (algún deles inéditos) e o poboado ga-laicorromano do Castro das Croas de Reigosa.Neste últi mo asentamento, en-marcado xa en tempos de do-minio romano do territorio, atopouse a coñecida estela an-tropomorfa do Castro das Croas (Reigosa), monumento funerario datado entre os séc. I - III d.C que se conserva actualmente exposta na segunda planta do edifi cio do Museo Provincial de Lugo.Un xacemento que foi danado parcialmente polas obras da con-centración parcelaria do IRYDA, e do cal hoxe en día só podemos apreciar parte da croa aproveita-da para zona de culti vo xunto cos restos das súas murallas pola par-te Noroeste.Foi no 1973 aproximadamente, na zona da croa situada preto do da muralla na súa orientación Sudoeste, onde se descubriron diferentes elementos materiais e a devandita estela, a dous metros de profundidade, entre terra arxi-losa e cincenta, nun momento no que se estaban ase realizaban la-

bouras agrícolas e de edifi cación. Os restos que saíron á luz foron identi fi cados como fragmentos de muíños circulares e barquifor-mes, ademais de anacos de cerá-mica castrexa de uso común. Nembargantes, o elemento máis representati vo foi a estela, unha peza realizada en arenisca cali-za, fragmentada en dous anacos, cunhas medidas (completa) de 102 cm de longo, dos que 21cm

corresponden á cabeza, 44cm ó corpo e 37 ó pé, mentres que a anchura vai dende os 12,5cm (cabeza) e os 21, 5cm (corpo). De fondo tamén presenta unas me-didas variables entre os 14 e 15 cm. O corpo encóntrase decorado con incisións claras e ben remata-das de liñas e aspas que pudieron complementarse con métodos de

abrasión para a súa defi nición. Na cabeza represéntanse as fac-cións de forma sinxela, mediante círculos para os ollos, un triángu-lo para o nariz e unha liña para a boca que enmarca toda a cara. As liñas e as aspas que decoran o corpo poden quizais identi fi -carse como moti vos decorati vos relacionados coa vesti menta de ti po funerario, un ornamento que aparece tamén noutras es-

telas deste ti po. A parte traseira da estela non está traballada, só presenta un pequeno traballo de desbaste.En temos xerais a estela ten unha clara fi guración antropomorfa (aparencia humana), expresiva e chamati va, como se dunha per-soa ataviada para o rito funerario se tratase, preparada para fi n-carse no chan, como recordo do

defunto, ou, como algún estudo-sos se refi ren, a xeito de estatua-menhir. Certos historiadores pre-fi ren non empregar esta últi ma denominación, a de menhir, pois este elemento non corresponde coa cronoloxía na que foi atopa-da a estela nin con ningunha sig-nifi cación fálica que se lles soen atribuír nalgúns casos, tendo máis ben neste caso concreto os seus paralelos noutros exemplos

como son as estelas de Tins, Troi-tosende, Ouzande, Bermés ou Paradela.A falta de epigrafí a, o tamaño (máis ben pequeno) e os rasgos xerais, son algunhas das singu-laridades da estela do Castro das Croas de Reigosa, máis, o material no que foi realizado, é posiblemente a razón ou condi-cionante clave do ti po de deco-

ración que lle aplicaron. En xeral, as súas característi cas recordan ou teñen unha infl uencia clara-mente indíxena (incluso precas-trexas), pero o contexto no que foi atopada, e a noción romana de estela funeraria co retrato do defunto, enmárcana nun perío-do no que o dominio do Imperio estaba xa estendido, reforzando posiblemente un ti po de tenden-cia caracterizada pola produción

indíxena en época romana con desti no á xente común, é dicir, un ti po de arte popular.Co desexo de que se poidan ex-traer máis datos deste xacemen-to, a estela do Castro das Croas de Reigosa colócase coma un dos elementos artí sti cos primiti vos máis signifi cati vos do Concello e un importante exemplo de arte funeraria en territorio galego.

De esquerda á dereita, estatua menhir de Troitosende, estela de Tins, estela Reigosa e estela antropomorfa da Pastoriza