Mugigarritasunaren Gida 2010 - Bizkaia...instalatzen diren Europar Batasuneko atzerritarren...

MUGIGARRITASUNAREN GIDA (2010)


0 KAPITULUA: AURKEZPENA 1

AURKEZPENA

Bizkaiko Foru Aldundiak, MUGIGARRITASUNAREN GIDA (2010) hau aurkeztu nahi du,

Lurralde Historikoan bizi direnei informazio praktikoa, erabilgarria eta kalitatezkoa

eskaintzeko, Europako Merkatu Batuak eskaintzen dizkigun aukerei buruz,

Batasunean zirkulatzeko ditugun eskubideei dagokienez: aldi baterako joan-etorriak,

aldi baterako bizilekua eta bizileku iraunkorra, soldatapeko lana eta autonomoa, eta

EB osatzen duten estatuetako ikasketak.

GIDAn zehatz aztertzen dira europarrek Europar Batasunaren barruko joan-etorrietan

dituzten eskubideei loturiko indarreko xedapen eta ekimen nagusiak.

LAU KAPITULUTAN egituraturik dago:

1. kapitulua- MUGIGARRITASUNARI BURUZKO ALDERDI OROKORRAK: OINARRIAK,

ONURADUNAK, ESKUBIDEAK, SALBUESPENAK ETA ‘‘EUROPAR BATASUNEKO

HIRITARTASUNA’’

2. kapitulua- LAN AUKERAK EUROPAKO ERAKUNDEETAN (EUROPAKO FUNTZIO

PUBLIKOA)

3. kapitulua- EUROPAKO HEZKUNTZA ETA PRESTAKUNTZA PROGRAMETAN

SARTZEKO AUKERAK

4. kapitulua- BATASUNEKO HOGEITA ZAZPI ESTATUETAN SARTZEKO ETA BIZITZEKO

MODALITATEEN AZTERKETA.

Gidak, herrialdez herrialde, indarreko legeria nazionala aztertzen du (bai bertako

hizkuntza ofizialean eta bai ingelesez dauden itzulpenetan); kasu bakoitzean,

informazio osagarria eskaini ahal izango duten erakunde eskudun eta xedapen

nagusiak aipatzen ditu, eta horiek, behar izanez gero, ezinbesteko burokrazia- eta

administrazio-tramiteak egiteko ardura hartuko dute, beste estatukide

batzuetatik iritsitako hiritarrei eta horien zuzeneko familiei egoitza- eta lan-

eskubideak bermatzeko.



1. ► Europako Merkatu Batuaren helburua hauxe da: hiritarrek EBko estatukideen arteko joan-etorriak egitea ekiditen eta zailtzen dituzten oztopoak desagertzea.

Apurka-apurka, Batasunak pertsonen mugimenduak liberalizatzeko pausoak eman

ditu, eta, horrela, aukera, esperientzia eta helburu berriak (pertsona eta lanbide

mailakoak) eskaini dizkie hiritarrei. Pertsonek joan-etorri askea dute, eta beste estatu

batzuetan bizitzeko eskubideak dituzte, orain dela urte batzuk pentsaezinak zirenak.

Lan eginda, ikasita edo gutxieneko diru-sarrera batzuk frogatuta (baita eritasun-

asegurua edukita ere), EBko hiritarrok Batasuneko beste herrialde batzuetan egoteko

eskubidea dugu. Batasuneko estatu batzuetan, gainera, estatukideren bateko hiritarrak

garela frogatzea baino ez digute eskatzen, bertan bizitzeko eskubidea edukitzeko; beraz,

ez dugu frogatu behar lehen adierazitako langile-, ikasle- edo errentadun-kategorien

barrukoak garenik. Batasuneko hiritarren zuzeneko familiek ere bertako edozein

herrialdetan bizitzeko eskubidea dute, baita langileak edo errentadunak ez badira ere, eta

Batasuneko estatukideren batekoak ez badira ere bai.

Mugimendu-askatasunerako eskubidea garrantzi handikoa da EBko hiritarrentzat,

Eurobarometrok 2008an egindako ikerketa batek agerian jarri duenez; Europar

Batasuna eurentzat zer den galdetu zietenean, % 44k esan zuten ‘‘Europako edozein

lekutan ikasteko, lan egiteko eta bidaiatzeko askatasuna’’ zela.



2. Aukerak eta erronkak zalantzarik gabeak dira. Hala eta guztiz ere, azken datu erabilgarrien arabera, Europako hiritarren % 4 ere ez dira inoiz bizi izan beste

estatukideren batean; Amerikako Estatu Batuetan, berriz, ehunekoa % 32koa da.

2007an, 10 milioi eta erdi europar (biztanleria osoaren % 2,1) beste estatukide batean

bizi ziren, eta % 2k baino ez zuen beste estatu batean lan egiten. Europako

mugigarritasun txikiagoa azaltzen duten zergati nagusiak, analistek diotenez, gizarte-

eta familia-loturak galtzeko beldurra, beste hizkuntza batzuk ikasteko erronka eta

etxebizitza nahiz osasun-baldintza egokiak lortzeko zailtasunak dira.

Bizi Baldintzak Hobetzeko Europako Fundazioak egindako ‘‘Mugigarritasuna Europan’’

ikerketan ondorioztatzen denez, mugigarritasun mailarik txikiena duten EBko estatutako

(kontinenteko Hegoaldeko eta Ekialdeko estatuak) hiritarren artean Espainiako hiritarrak

daude. Estatu talde horren barruko Mugigarritasun Indizea % 15ekoa (Hegoaldeko

estatuak) eta % 10ekoa (Ekialdeko estatuak) da; balio horien barruan, eskualde mailako

joan-etorriak, EB barrukoak eta kanpokoak sartzen dira. Aldiz, Mugigarritasun Indize

orokorrik handiena Iparraldeko herrialdeek dute (% 40).



Oro har, Europako mugigarritasunean eraginik handiena duten faktoreak honako hauek

dira: etxerako diru-sarrera handiagoak, lan-baldintza hobeak eta hizkuntza berriak

ikastea.

EUROBAROMETROk Gizarte Politikari eta Enpleguari1 buruz 2009ko ekainean egindako

edizio bereziaren arabera, europarrek orain sarriago aldatzen dute bizilekua, lana

aurkitzeko (% 32k enplegu mota bera bilatzen du beste lekuren batean), datuak 2006ko

emaitzekin konparatzen baditugu. Enplegua leku berean eta lan mota berarekin bilatu

nahi duten estatuen lehenengo postuan Espainia dago (% 45), Lituaniarekin, Maltarekin

eta Austriarekin batera.

1 UROBAROMETRO Zk. 316: http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/eb_special_en.htm



0

200.000

400.000

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

1.400.000

1.600.000

1.800.000

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

3. EUROPAKO HIRITARRAK ESPAINIAN

ESPAINIAN BIZI DEN EUROPAKO HIRITAR KOPURUAREN BILAKAERA(1995-

2009*)2

*EB-27. Abenduaren 31ko datuak, 2009an (martxoaren 31koak) eta 2008an (ekainaren 30ekoak) izan ezik.

ITURRIA: ESPAINIAKO LAN ETA IMMIGRAZIO MINISTERIOA --- IMMIGRAZIOAREN BEHATOKI IRAUNKORRA

2009ko martxoaren 31n, Espainian Europar Batasuneko beste estatukide batzuetako

1.696.478 hiritar zeuden. Horien kopuruak 2007an izan zuen hazkunderik handiena:

aurreko urtean baino EBko 613.806 hiritar gehiago, Bulgaria eta Errumania Europar

Batasunean sartu zirenean.

EBko hiritar kopurua, Espainian, bertan bizi diren atzerritar guztien % 37,74koa da.

2 2009ko datua hiruhileko txostenekoa da. http://extranjeros.mtin.es/es/InformacionEstadistica/Boletines/



8.7768.4993.967

3.910813

825596627554575

411423400424

206206135130

117114110107101949595

7271524848473542232622211719151666553322

0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000

ERRUMANIA

PORTUGAL

ITALIA

FRANTZIA

ERRESUMA BATUA

ALEMANIA

POLONIA

BULGARIA

IRLANDA

HERBEHEREAK

ESLOVAKIA

LITUANIA

BELGIKA

HUNGARIA

TXEKIAR ERREPUBLIKA

SUEDIA

AUSTRIA

GREZIA

DANIMARKA

FINLANDIA

LETONIA

ESLOVENIA

ESTONIA

BATASUNEKO BESTE BATZUK

LUXENBURGO

2008/06/30 2009/03/30

BIZKAIAN BIZI DEN EUROPAKO HIRITAR KOPURUA NAZIONALITATEAREN

ARABERA

ITURRIA: ESPAINIAKO LAN ETA IMMIGRAZIO MINISTERIOA --- IMMIGRAZIOAREN BEHATOKI IRAUNKORRA

Bizkaian, 2009ko martxoaren 31n, EBko 16.335 hiritar bizi ziren; horietatik gehienak

Errumaniakoak (% 52,03) eta Portugalgoak (% 23,94) ziren. Horien atzetik, Bizkaian

instalatzen diren Europar Batasuneko atzerritarren jatorrizko estatu nagusiak Italia,

Frantzia, Erresuma Batua eta Alemania ziren.

2008ari dagokionez, Bizkaian bizi zen EBko hiritar kopuruak behera egin du, batez ere

Txekiar Errepublikakoen eta Lituaniakoen kopuruak.



4. Europar Batasunak Mugigarritasuneko bi aukera espezifiko eskaintzen ditu: Europako erakundeetako lana eta Hezkuntza eta Prestakuntza Programak.

2009ko abuztuaren 1ean, Europar Batasunean aldi baterako 24.988 funtzionariok

eta eragilek egiten zuten lan; horietatik 1.807 Espainiako hiritarrak ziren. Europako

Funtzio Publikoan sartzeko aukerak EPSOren bidez (Langileria Hautatzeko Europako

Bulegoa) jakin daitezke; izan ere, erakunde horrek Europar Batasunean funtzionarioak

izendatzeko deitzen diren lehiaketa ofizial guztiak zentralizatzen eta kudeatzen ditu.

4.9404.9802.5702.560

2.5282.5482.0822.088

1.8051.8071.3401.317

1.1071.164933923

758756727730

591584579572571597546544

469460437436

411440364467

306321

263274262318238226

202224185191182188

124133102111

5229

0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000

BELGIKA

ITALIA

FRANTZIA

ALEMANIA

ESPAINIA

ERRESUMA BATUA

POLONIA

GREZIA

PORTUGAL

HERBEHEREAK

FINLANDIA

SUEDIA

HUNGARIA

IRLANDA

DINAMARCA

AUSTRIA

TXEKIAR ERREPUBLIKA

RUMANIA

ESLOVAKIA

LITUANIA

BULGARIA

LUXENBURGO

ESLOVENIA

ESTONIA

LETONIA

MALTA

ZIPRE

BESTE BATZUK

EUROAPAKO BATZORDEKO FUNTZIONARIOAK HERRIALDEKA

2009/01/01 2009/08/01

ITURRIA: EUROPAKO BATZORDEA http://ec.europa.eu/civil_service/about/figures/index_es.htm

http://ec.europa.eu/civil_service/about/figures/index_es.htm�



Heziketa eta Prestakuntza Programei dagokienez, Europar Batasuneko Ikaskuntza

Iraunkorreko Programaren helburuak honako hauek dira:

COMENIUS: gutxienez 3 milioi ikaslek parte hartzea, hezkuntzako baterako jardueretan, programak dirauen bitartean.

ERASMUS: banakako 3 milioiko partaideko zifrara heltzea, ikasleen mugigarritasun-ekintzetan, programa hasi denetik zenbatzen hasita.

LEONARDO DA VINCI: enpresetako urteroko plaza kopurua 80.000ra arte handitzea, programa amaitzen denerako.

GRUNDTVIG: 2013rako, urtean 7.000 pertsonako partaidetza-zifrara iristea, helduen hezkuntzaren arloan.



ITURRIA: EUROSTAT

GREZIA, IRLANDA, ESLOVAKIA, ESPAINIA, BULGARIA, ZIPRE, ERRUMANIA

ALEMANIA, FRANTZIA, POLONIA, ITALIA ATZERRIKO IKASLERIK GEHIENEKO ESTATUAK:

(atzerriko ikasleen sarrera-irteera herri bakoitzean, x 1000)


1. KAPITULUA: PERTSONEN MUGIGARRITASUNA EB-N

111... KKKAAAPPPIIITTTUUULLLUUUAAA:::

PPPEEERRRTTTSSSOOONNNEEENNN MMMUUUGGGIIIGGGAAARRRRRRIIITTTAAASSSUUUNNNAAA EEEBBB---NNN

I. EUROPAKO MERKATU BATUA.........................................................................10

I.1. PERTSONEN MUGIGARRITASUNA EUROPAKO MERKATU BATUAN .............................. 14 I.1.1. LANGILEEN JOAN-ETORRI ASKEA...........................................................................................15 I.1.2. KOKATZEKO ESKUBIDEA...........................................................................................................15 I.1.3. ZERBITZU EMATE ASKEA..........................................................................................................16 I.1.4. AKTIBOAK EZ DIREN PERTSONEN MUGIGARRITASUNA....................................................16

I.2. MUGIGARRITASUN ESKUBIDEEN ONURADUNAK EUROPAKO MERKATU BATUAN ..... 17

I.3. PERTSONEN MUGIGARRITASUNA ERRAZTEN DUTEN EB-KO TRESNAK ....................... 18 I.3.1. EURES SAREA: LANBIDE MUGIGARRITASUNAREN EUROPAKO ATARIA .......................18 I.3.2. EUROPASS: PRESTAKUNTZEN ETA GAITASUNEN GARDENTASUNA...............................19 I.3.3. ENIC-NARIC SAREA....................................................................................................................27

II. EUROPAR BATASUNEKO MUGIGARRITASUN ESKUBIDEEN EDUKIA..........28

II. 1. HARRERA ESTATUAN SARTZEA ..................................................................................... 30 II.1.1. EB-REN BARRUKO JOAN-ETORRIAK (BESTE ESTATUKIDE BATEAN SARTZEA) ...........30 II.1.2 SCHENGEN ESPARRUAREN BARRUKO JOAN-ETORRIAK (SCHENGENGO HITZARMENA

INDARREAN DUTEN ESTATUETAN SARTZEA) ................................................................................31 II.1.3. SARTZEKO ESKUBIDEAREN ONURADUNAK.........................................................................33 II.1.4. BESTE ESKUBIDE BATZUK ALDI BATERAKO JOAN-ETORRIETAN: OSASUN PRESTAZIOAK

ETA BABES DIPLOMATIKOA...............................................................................................................34

II. 2. HARRERAKO ESTATUAN BIZITZEA ................................................................................ 37

II.3. HARRERAKO ESTATUAN BETIKO BIZITZEA .................................................................... 40

II. 4. PERTSONA AKTIBOAK: HARRERAKO ESTATUAN SOLDATAKO LANA EDO LANBIDE

JARDUERA LORTZEA ................................................................................................................ 42 II.4.1. SOLDATAKO LANGILEAK .........................................................................................................42 II.4.2. LANGILE AUTONOMOAK ..........................................................................................................43 II.4.3. LANBIDE PRESTAKUNTZAK ELKAR ONARTZEA..................................................................44


1. KAPITULUA: PERTSONEN MUGIGARRITASUNA EB-N

II.4.4. BOLONIAKO PROZESUA............................................................................................................49

II. 5. PERTSONA AKTIBOAK: HARRERAKO ESTATUAN LAN EGITEKO ETA LANBIDE JARDUERA

EDUKITZEKO BALDINTZAK ...................................................................................................... 51 II.5.1. SOLDATAKO LANGILEAK .........................................................................................................51 II.5.2. LANGILE AUTONOMOAK ..........................................................................................................51 II.5.3. GIZARTE SEGURANTZAKO PRESTAZIOAK ...........................................................................52

II. 6. PERTSONA AKTIBOAK: IRAKASKUNTZA BEREZIA LANGILEAREN SEME-ALABENTZAT

HARRERAKO ESTATUAN .......................................................................................................... 54

II. 7. IRAUPEN LUZEKO EGOILIARRAK DIREN BESTE HERRIALDE BATZUETAKO HIRITARRAK

.................................................................................................................................................... 55

III. SALBUESPENAK PERTSONEN MUGIGARRITASUNARI EUROPAR BATASUNEAN

...............................................................................................................................57

III. 1. LAN EDO JARDUERA MOTAREN ERAGINEZKO SALBUESPENAK................................ 57

III. 2. PERTSONAREN JOKABIDEAREN EDO EGOERAREN ERAGINEZKO SALBUESPENAK . 58 III.2.1. ORDENA ETA SEGURTASUN PUBLIKOA...............................................................................58 III.2.2. OSASUN PUBLIKOA..................................................................................................................59 III.2.3. SARTZEKO DEBEKUAREN JAKINARAZPENA, BERME PROZESALAK ETA INDARRALDIA

..................................................................................................................................................................59

IV. EUROPAKO HIRITARTASUNA........................................................................61

IV. 1. SUFRAGIO AKTIBOA ETA PASIBOA .............................................................................. 62 IV.1.1. TOKIKO HAUTESKUNDEAK.....................................................................................................62 IV.1.2. EUROPAKO HAUTESKUNDEAK ..............................................................................................63

IV. 2. BABES DIPLOMATIKOA ETA KONTSULARRA ............................................................... 64

IV. 3. ESKABIDEA EUROPAKO PARLAMENTUAN ................................................................... 65

IV. 4. EUROPAKO ARARTEKOARENGANA JOTZEKO AUKERA .............................................. 67

V. ONDORIOAK .....................................................................................................69

V. 1. PERTSONEN MUGIGARRITASUNA EUROPAR BATASUNEAN ....................................... 69

V. 2. ESPAINIAKO LEGERIA: EB-KO BESTE ESTATU BATZUETAKO HIRITARREN

MUGIGARRITASUNA................................................................................................................. 71


1. KAPITULUA: PERTSONEN MUGIGARRITASUNA EB-N 10

I. EUROPAKO MERKATU BATUA

Europar Batasuna Europako estatu kopuru gero eta handiagoa eskualde mailan

integratzeko prozesua da; horri esker, kontinenteko hiritarrek ekonomia- eta gizarte-

ongizate handia dute, eta Europa munduko erreferente bihurtu da, oparotasunaren eta

egonkortasunaren arloan.

Europako integrazioaren oinarrizko zutabea EBko estatukideen arteko mugak eta

oztopoak ezabatzea da, eta horri ‘‘Merkatu Batua’’, ‘‘Barne Merkatua’’ edo ‘‘Europako

Merkatu Batua’’ esaten zaio:

Europako Elkartea eratzeko ituna (Erromako Ituna): EEIko 14. art.: ‘‘Barne Merkatuak barruko mugarik gabeko merkatua eratuko du; bertan, salgaien, zerbitzuen eta kapitalen joan-etorri askea bermatuta egongo da, itun honetako xedapenetan ezarritakoaren arabera’’.

Estatukideek, Europar Batasunaren eremuan, ‘‘ekonomia-esparru bakarra” sortu nahi

dute; beraz, helburua eragile ekonomikoen joan-etorri askea (inolako oztoporik gabea,

bakoitzaren eremu ekonomiko nazionalekoaren modukoa) bermatzen duen esparrua

sortzea da.

Merkatu nazionalak ‘‘Merkatu Batu’’ bakarrean biltzea funtsezko faktorea da Europako

enpresak eraginkorragoak izateko, enpresa horiek merkatu handiagoari eskaini ahal

baitiote euren produkzioa. Oro har, Europako estatuen arteko oztopoak ezabatzea ona

izan behar da Europako ekonomian produkzioko baliabideak eta faktoreak

eraginkortasunez esleitzeko eta kokatzeko. Eraginkortasun eta lehiakortasun handiago

horren bidez, azkenik, europarrek bizi-kalitate handiagoa lortuko dute.



EUROPAKO MERKATU BATUA: LAU ASKATASUNAK

‘‘Merkatu Batua’’ proiektu konplexua eta asmo handikoa da, eta horren helburua, azken

batean, ‘‘ekonomia-esparru bakarra sortzea da”. Hori lortzeko metodologia ‘‘lau

askatasunetan’’ eta horien oinarrizko printzipioan euskarritzen da: jatorriaren edo

nazionalitatearen araberako BEREIZKERIARIK EZA:

1. SALGAIEN JOAN-ETORRI ASKEA --- merkataritza askea

ESTATUKIDEEN ARTEKO SALEROSKETEN MERKATARITZA OZTOPOAK DESAGERTZEA: muga-zergak, kontingentziak eta aduanako gainerako oztopoak ezabatzea

ESTATUKIDEEN ARTEKO SALEROSKETEN OZTOPO TEKNIKOAK DESAGERTZEA: EBn produktuak fabrikatzeko eta merkaturatzeko araudi teknikoa bateratzea eta estatukide bakoitzak gainerakoen arauak onartzea

2. PERTSONEN JOAN-ETORRI ASKEA --- pertsonen mugigarritasuna

BEREIZKERIARIK EZ beste estatukideetatik iritsitako langileak kontratatzeko orduan

BEREIZKERIARIK EZ beste estatukide batzuetatik iritsitako pertsonek edo enpresek erabakitako lanbide- edo enpresa-kokatzeetan

3. ZERBITZU EMATE ASKEA --- zerbitzuak emateko erraztasuna

BEREIZKERIARIK EZ beste estatukide batean kokaturiko profesionalek edo enpresek aldi baterako zerbitzuak ematen dituztenean

4. KAPITALEN JOAN-ETORRI ASKEA --- kapitalen sarrerak eta irteerak

KAPITAL MUGIMENDUEI EZARRITAKO MUGAK EZABATZEA estatuen artean



EUROPAKO MERKATU BATUA

Eragile ekonomikoei eta produkzio-faktoreei OZTOPOAK ETA ERAGOZPENAK

EZABATZEA, EUROPAR BATASUNEKO ESTATUKIDEEN ARTEAN EGITEN DITUZTEN

MUGIMENDUETAN ETA JOAN-ETORRIETAN: ‘‘Jatorriaren araberako bereizkeriarik ez (tratu-berdintasuna)’’

ONDORIOAK- MERKATU BATUAK ENPRESEI ETA PROFESIONALEI ESKAINITAKO AUKERAK:

MERKATU HANDIAGOA (500 milioi pertsona / kontsumitzaile)

Batasuneko beste estatu batzuetan AUKERA / ERRAZTASUN HANDIAGOAK LAN

EGITEKO ETA ENPRESAK EDO FILIALAK SORTZEKO

Europar Batasuneko beste estatu batzuetan AUKERA / ERRAZTASUN

HANDIAGOAK INBERTSIOAK EGITEKO

MERKATU BATUA: merkatua HANDITU (27 Merkatu Nazional = 1 Merkatu Bakar)

ENPRESEN ETA EUROPAR BATASUNAREN LEHIAKORTASUNA ETA ERAGINKORTASUNA

enpresa lehiakorragoak, HAZTEKO, BERRITZEKO eta NAZIOARTEAN SARTZEKO

aukera eta gaitasun handiagoa dutenak

enpresen eskaintza anitzagoaren eta lehiakorragoaren hobaria jasotzen duten

Europako hiritarrak eta kontsumitzaileak: prezio merkeagoak, produktuen gama eta

segurtasun handiagoak, zerbitzu hobeak, etab.

Lorpen handiak egin diren arren, estatukideen joera protekzionistek oraindik ere mugatu

egiten dute, eremu batzuetan, eragile ekonomikoen joan-etorri askea Batasunean.

Merkatu Batuak oraindik oztopoak eta eragozpenak ditu, eta, horrenbestez, Barne

Merkatua gaur egun ere hogeita zazpi merkatu nazionaletan zatiturik dago.



EUROPAKO MERKATU BATUA: ORAINGO DIMENTSIOA

1952tik, Europar Batasuna hazi egin da geografikoki. Beste herrialde batzuek

integrazio-eredu honen barruan sartzeko erabakia hartu dute, seguru baitakite europarren

arteko bizikidetza eta batasuna egingarriak direla, partekaturiko balio demokratikoetan

eta kultura eta historia komunean oinarrituz.

2007ko urtarriletik, Europako Merkatu Batua hogeita zazpi estatukidek osatzen dute,

eta horietan 500 milioi pertsona inguru bizi dira. EBko biztanleria mundukorik

handiena da, Txinakoaren eta Indiakoaren ostean.

Gainera, ‘‘Europako Esparru Ekonomikoa’’ izeneko hitzarmena dela bide (1994tik

indarrean), Merkatu Batuan EFTAko hiru herrialde sartzen dira (Norvegia, Islandia eta

Liechtenstein).

EUROPAKO MERKATU BATUA --- EUROPAKO EKONOMIA ESPARRUA

1952 FRANTZIA, ALEMANIA, ITALIA, BELGIKA, HERBEHEREAK, LUXENBURGO, 1973 ERRESUMA BATUA, IRLANDA, DANIMARKA, 1981 GREZIA, 1986 ESPAINIA ETA PORTUGAL, 1994 EEE: NORVEGIA, ISLANDIA, LIECHTENSTEIN 1995 AUSTRIA, SUEDIA ETA FINLANDIA, 2004 POLONIA, HUNGARIA, TXEKIAR ERREPUBLIKA, ESLOVAKIA, ESLOVENIA, ESTONIA, LETONIA, LITUANIA, MALTA ETA ZIPRE 2007 BULGARIA ETA ERRUMANIA



I.1. PERTSONEN MUGIGARRITASUNA EUROPAKO MERKATU BATUAN

PERTSONEN MUGIGARRITASUNA EUROPAR BATASUNEAN kontzeptua, hasieran

erabiltzen zena, pertsona fisikoen jarduera profesionalari loturiko joan-etorriei

buruzkoa zen; pertsona horiek inoren konturako langileak (Langileen Joan-etorri

Askea), autonomoak (Kokatzeko Eskubidea) edo, bestela, zerbitzu baten noizean

behingo emaileak ziren (Zerbitzu Emate Askea).

1990ean onetsitako hiru zuzentarauen esparruan, Pertsonen Mugigarritasunak

aurrerapauso erabakigarria eman zuen; izan ere, indarrean sartu zenetik, hiru pertsona

talderi (ikasleak, erretirodunak eta errentadunak) bermatu egiten zaie Batasuneko

estatukide batean bizitzeko eskubidea, beste estatukide batean jarduera profesionalik

egin ez arren.

PERTSONEN MUGIGARRITASUNA EUROPAKO MERKATU BAKARREAN

A PERTSONA AKTIBOEN MUGIGARRITASUNA

1. LANGILEEN JOAN-ETORRI ASKEA: BESTE ESTATUKIDE BATEAN KONTRATATZEN DIREN SOLDATAKO LANGILEAK

2. KOKATZEKO ESKUBIDEA: BESTE ESTATUKIDE BATEAN KOKATZEN DIREN LANGILE AUTONOMOAK

3. ZERBITZU EMATE ASKEA: BESTE ESTATUKIDE BATEAN ALDI BATERAKO ZERBITZUA EMATEN DUTEN LANGILE AUTONOMOAK

B AKTIBOAK EZ DIREN PERTSONEN MUGIGARRITASUNA

4. IKASLEAK, ERRETIRODUNAK ETA ERRENTADUNAK



I.1.1. LANGILEEN JOAN-ETORRI ASKEA

Europako Elkartea eratzeko ituna (Erromako Ituna):

EEIko 39. art.: ‘‘Elkartearen barruan bermaturik geldituko da langileen joan-etorri askea. Joan-etorri askerako, ezabatu egingo dira nazionalitatearen araberako bereizkeria guztiak, estatukideetako langileen artean, enpleguari, ordainketari eta gainerako lan-baldintza guztiei dagokienez’’

Inoren konturako lana garatzeko estatukide batetik bestera joaten diren LANGILE

EMIGRANTEEK EZ DUTE INOLAKO BEREIZKERIARIK JASAN BEHAR, harrerako

estatukideko hiritarrei dagokienez.

Beraz, estatukide bakoitzean ezin da egon beste estatukide batzuetako langileen eta

bertako langileen arteko bereizkeriarik. Europako soldatako langileen arteko

berdintasuna nahitaezkoa da.

I.1.2. KOKATZEKO ESKUBIDEA

Europako Elkartea eratzeko ituna (Erromako Ituna): EEIko 43. art.: ‘‘Hurrengo xedapenen esparruan, debekaturik geldituko dira estatukide bateko hiritarrak beste estatukide baten lurraldean kokatzeko askatasunari ezartzen zaizkien mugak. Debekaturik egongo dira, era berean, estatukide batean kokaturiko beste estatukide bateko hiritarrek agentziak, sukurtsalak edo filialak irekitzeko murriztapenak ere’’. ‘‘Kokatzeko askatasunaren barruan, soldatakoak ez diren jarduerak ere sartuko dira, baita enpresen eta, batez ere, sozietateen eraketa eta kudeaketa ere, harrerako estatukideko legeriak bertakoentzat ezartzen dituen baldintzetan’’.

Estatukide bateko hiritarrek ESKUBIDEA DUTE euren lanbidea (euren konturako jarduera

ekonomikoa garatzea) beste estatukide batean garatzeko, azken estatukide horretako

hiritarren BALDINTZETAN.



Estatukide bakoitzean derrigorrezkoa da Batasuneko pertsonen edo enpresen

kokatze profesionaletan tratu-berdintasuna egotea.

I.1.3. ZERBITZU EMATE ASKEA

Europako Elkartea eratzeko ituna (Erromako Ituna): EEIko 49. art.: ‘‘Hurrengo xedapenen esparruan, Batasunaren barruan debekaturik egongo dira zerbitzu emate askerako murriztapenak, prestazioa jasotzen duen estatukidea ez den estatukide batean kokaturik dauden europarrentzat’’.

Estatukide bateko hiritarrek, lanbidea dela-eta estatukide batean kokaturik daudenek,

ESKUBIDEA DUTE aldi baterako zerbitzua beste estatukide batean emateko, harrerako

estatukideko hiritarrekin BALDINTZA BERDINTASUNEAN.

ZERBITZU EMATE ASKEAK, sarritan, pertsonak estatukide batetik bestera ibiltzea

eragiten du. Hala eta guztiz ere, hori noizean behingoa edota aldi baterakoa da, eta

inoren konturako langileen (langileak) edo euren konturako langileen (kokatzeko

eskubidea) kasuan iraunkorragoa da; beraz, irismen urriagoa dauka joan-etorriak egiten

dituztenen eta horien familien eskubideei dagokienez.

I.1.4. AKTIBOAK EZ DIREN PERTSONEN MUGIGARRITASUNA

Ikasleen, erretirodunen eta errentadunen kasuan, harrerako/kokatzeko estatuak behartu

egin ditzake baliabide nahiko dutela eta arrisku guztiak estaltzen dituen gaixotasun-

asegurua dutela frogatzera, bertan bizi diren aldian Gizarte Laguntzako sistementzat

zama astunegiak izan ez daitezen.



I.2. MUGIGARRITASUN ESKUBIDEEN ONURADUNAK EUROPAKO MERKATU BATUAN

PERTSONA AKTIBOEN MUGIGARRITASUNA

• ESTATUKIDE BATEKO HIRITARRAK diren pertsona fisikoak, beste estatukide batetik (jatorrizko estatukidea) beste estatukide batera (harrerako estatukidea)

doazenak, soldatako edo norberaren konturako lana egitera; edo, bigarren kasu

horretan, harrerako estatuan aldi baterako zerbitzua ematera doazenak.

AKTIBOAK EZ DIREN PERTSONEN MUGIGARRITASUNA

• ESTATUKIDE BATEKO IKASLEAK, ERRETIRODUNAK eta gainerako ERRENTADUNAK, beste estatukide batera (harrerako estatua) joatea erabakitzen

dutenak, ikastera edo bertan bizitzera.

Familiakoak titularraren (beste estatu batera doan estatukide bateko pertsona fisikoa)

mugigarritasun-eskubideen onuradunak dira, baita estatukide horretako hiritarrak

barik beste estaturen bateko hiritarrak badira ere. Azken kasu horretan, mugimendu-

askatasuneko eskubidea edukitzeko baldintzak aldagarriak izan daitezke estatu batetik

bestera.

‘‘Familiako kidetzat’’ honako hauek hartuko dira:

• Ezkontidea edo erregistraturiko bikotekidea (baldin eta harrerako estatuak lotura horiei ezkontzaren moduko tratamendua ematen badie)

• EBko hiritarraren eta horren ezkontidearen zuzeneko ondoreak, 21 urtetik beherakoak direnean edo haien ardurapean daudenean (seme-alabak, ilobak, etab.)

• EBko hiritarraren eta horren ezkontidearen zuzeneko aurrekoak, haien ardurapean daudenean (gurasoak, aiton-amonak, etab.)

IKASLEEN kasuan, familiako kideak ezkontidea / bikotekidea eta ardurapeko seme-alabak

baino ez dira izango.



I.3. PERTSONEN MUGIGARRITASUNA ERRAZTEN DUTEN EB-KO TRESNAK

I.3.1. EURES SAREA: LANBIDE MUGIGARRITASUNAREN EUROPAKO ATARIA

EURES-LANBIDE MUGIGARRIATSUNAREN EUROPAKO ATARIA Europar Batasunaren,

estatukideetako enplegu-zerbitzu publikoen (baita Suitza, Norvegia, Islandia eta

Liechtensteingo zerbitzu publikoak ere) eta elkarturiko beste erakunde batzuen arteko

lankidetza-sarea da.

Helburua langileei eta enpresaburuei, baita Batasunaren barruko pertsonen joan-etorri

askerako printzipioaren onuraduna izan daitekeen edozein hiritarri ere, informazioko,

aholkularitzako eta kontratazio/kolokazioko zerbitzuak (enplegua bilatzea) eskaintzea da.

Europako eskualde mugakideetan, EURESek eginkizun garrantzitsua dauka; hain zuzen

ere, muga egunero zeharkatu behar duten langileei eta horiek hartzen dituzten enpresei

informazioa eta laguntza ematen die era guztietako arazoak konpontzeko. http://ec.europa.eu/eures/home.jsp?lang=es

http://ec.europa.eu/eures/home.jsp?lang=es�



I.3.2. EUROPASS: PRESTAKUNTZEN ETA GAITASUNEN GARDENTASUNA

EUROPASS agirien txostena da eta hiritarrei laguntza ematen die bizitza osoan zenbait

estatutan eta sektoretan eskuratu dituzten gaitasunak, titulazioak eta ziurtagiriak argi

eta erraz jakinarazteko. Europassen helburu nagusia Europar Batasunean ikasleen eta

langileen mugigarritasuna erraztea da.

EUROPASS ataria Europan: http://europass.cedefop.eu.int

EUROPASSen egitura Europassen barruan bost agiri sartzen dira, eta bertako elementu nagusia Curriculum

Vitaea da:

Interesdunak berenez landu ditzakeen agiriak:

A) EUROPASS Curriculum Vitaea (CV)

B) Hizkuntzen EUROPASS pasaportea

Administrazio eskudunek egiten eta ematen dituzten agiriak:

C) EUROPASS gehigarria teknikari-titulurako edo profesionaltasun-ziurtagirirako,

D) EUROPASS gehigarria goi-titulurako

E) EUROPASS mugigarritasuna,

EUROPASSen web-orri honetan agiri horien guztien adibideak eta txantiloiak deskarga

daitezke:

http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/hornav/Downloads/navigate.action

http://europass.cedefop.eu.int/�http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/vernav/Europasss+Documents/Europass+CV/navigate.action?locale_id=11�http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/vernav/Europasss+Documents/Europass+Language+Passport/navigate.action�http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/vernav/InformationOn/EuropassCertificateSupplement/navigate.action�http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/vernav/InformationOn/EuropassCertificateSupplement/navigate.action�http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/vernav/InformationOn/EuropassDiplomaSupplement/navigate.action�http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/vernav/InformationOn/EuropassMobility/navigate.action�http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/hornav/Downloads/navigate.action�



A) EUROPASS curriculum Vitaea (CV)

EUROPASS Curriculum Vitaea

Erantsi argazki bat.

Norberari buruzko informazioa

Abizena(k) / Izena(k) Abizena(k) Izena(k) Helbidea (helbideak)

Telefonoa(k) Sakelakoa:

Faxa(k)

Posta elektronikoa(k)

Nazionalitatea

Jaiotza-data

Sexua

Nahi den lana / lanbide-familia

Lan-esperientzia

Datak Azaldu banan-banan orain arte izandako lan garrantzitsu bakoitza, azken egin duzunetik hasita.

Izandako lanbidea edo kargua

Funtzio eta ardura nagusiak

Enpresaren edo enplegatzailearen izena eta helbidea

Enpresa edo sektore mota

Hezkuntza eta prestakuntza

Datak Azaldu banan-banan egindako ikastaro guztiak, azken egin duzunetik hasita.

Lorturiko kalifikazioa

http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/vernav/Europasss+Documents/Europass+CV/navigate.action�



Ikasitako lanbide-arlo edo -gaitasun nagusiak

Ikastetxearen izena eta mota

Nazioko edo nazioarteko sailkapen baten araberako maila

Norberaren trebetasunak eta gaitasunak

Ama-hizkuntza (k) Adierazi zeure ama-hizkuntza (bat baino gehiago edukiz gero, adierazi guztiak)

Beste hizkuntza bat (batzuk)

Autoebaluazioa Ulermena Mintzamena Idazmena

Europako maila (*) Entzunez ulertu

Irakurri Ahozko elkarrekintza

Ahozko gaitasuna

Hizkuntza

Hizkuntza

(*) Europako Erreferentzia Esparru Bateratuaren maila (EEEB)

Gizarte-gaitasunak eta -trebetasunak

Azaldu gaitasun horiek eta esan zein testuingurutan garatu diren.

Antolamendu-gaitasunak eta -trebetasunak


Gaitasun eta trebetasun teknikoak


Gaitasun eta trebetasun informatikoak


Gaitasun eta trebetasun artistikoak


Beste gaitasun eta trebetasun batzuk


Gida-baimena Azaldu gaitasun horiek eta esan zein testuingurutan garatu diren.

Beste informazio batzuk

Atal honetan, adierazi beste edozein informazio garrantzitsu; adibidez, harremanetako pertsonak, erreferentziak, etab.

Eranskinak Aipatu erantsiko dituzun eranskin guztiak.

http://europass.cedefop.europa.eu/LanguageSelfAssessmentGrid/es�



B) Hizkuntzen EUROPASS pasaportea

ABIZENA(K) IZENA(K)

Jaiotza-data (*)

Ama-hizkuntza(k)

Beste hizkuntza bat (batzuk)

Hizkuntza-gaitasunaren autoebaluazioa (**)

Ulermena Mintzamena Idazmena Entzundakoa ulertu Irakurritakoa ulertu Ahozko elkarrekintza Ahozko adierazpena

Titulua(k) edo ziurtagiria(k) (*)

Tituluaren (en) edo ziurtagiriaren (en) izena Zentro emailea Data

Europako maila (***)

Hizkuntza horretako hizkuntza-esperientzia (k) (*)

Azalpena Noiztik Noiz arte

Hizkuntza-gaitasunaren autoebaluazioa (**)

Ulermena Mintzamena Idazmena Entzundakoa ulertu Irakurritakoa ulertu Ahozko elkarrekintza Ahozko adierazpena

Titulua (k) edo ziurtagiria (k) (*)

Tituluaren (en) edo ziurtagiriaren (en) izena Zentro emailea Data

Europako maila (***)

Hizkuntza horretako hizkuntza-esperientzia (k) (*)

Azalpena Noiztik Noiz arte

(*)Izartxoz markaturiko laukitxoak aukerakoak dira (**)Ikusi hurrengoaren ebaluazio-taula (***) Europako Erreferentzia Esparru Bateratuaren (EEEB) arabera, jatorrizko ziurtagiriak edo tituluak adierazten duenean.

http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/vernav/Europasss+Documents/Europass+Language+Passport.csp�


EUROPAKO MAILAK- AUTOEBALUAZIO TAULA

A1 A2 B1 B2 C1 C2 Entzundakoa

ulertu Sarritan erabiltzen diren oinarri-oinarrizko hitzak eta adierazpideak ezagutzen ditut, neure buruari, familiari eta inguru hurbilari buruzkoak, astiro eta argi hitz eginez gero.

Interesatzen zaizkidan gaiei buruzko esaldirik eta hiztegirik ohikoena ulertzen dut (norberaren eta familiaren gaineko oinarrizko informazioa; erosketei, bizilekuari, lanari eta abarri buruzkoa).

Ideia nagusiak ulertzen ditut, diskurtsoa argia eta arrunta denean eta eguneroko gaiei buruz hitz egiten denean (lana, eskola, aisialdia, etab.). Gaurkotasuneko gaiei edo interes pertsonaleko nahiz lanbide-intereseko gaiei buruzko irrati edo telebistako programa askoren ideia nagusia ulertzen dut, astiro eta argi ahoskatzen dutenean.

Hitzaldi eta konferentzia luzeak ulertzen ditut; gainera, arrazoibide-ildo konplexuak jarraitzen ditut, gaia niretzat ezaguna denean. Telebistako albiste ia guztiak ulertzen ditut, baita gaurkotasuneko gaiei buruzko programak ere.

Hitzaldi luzeak ulertzen ditut, baita argi egituratuta ez daudenean eta loturak inplizituak (berariaz adierazi gabeak) direnean ere. Erraz ulertzen ditut telebistako programak eta filmak..

Ez daukat arazorik mintzaturiko edozein hizkuntza ulertzeko, ez zuzeneko elkarrizketetan eta ez komunikabideetako hitzaldietan, abiadura handikoak izan arren, baldin eta entzumena bertako hiztunaren azentura moldatzeko astirik badut.

ULERMENA

Irakurritakoa ulertu

Hitz eta izen ezagunak eta esaldi oso errazak ulertzen ditut; adibidez, idazkunetan, karteletan eta katalogoetan daudenak.

Testu oso laburrak eta errazak irakurtzeko gauza naiz. Badakit informazio espezifikoa aurkitzen idazki errazetan eta ohikoetan; adibidez, publizitate-iragarkietan, prospektuetan, menuetan eta ordutegietan; gainera, ondo ulertzen ditut gutun pertsonal laburrak eta errazak.

Hizkera arruntez edo lanari buruzko hizkeran idatzitako testuak ondo ulertzen ditu. Gertaeren, sentimenduen eta nahien azalpena ere ulertzen dut, gutun pertsonaletan adierazten direnean.

Gaur egungo arazoei buruzko artikuluak eta txostenak irakurtzeko gauza naiz, horietan autoreek ikuspegi eta jarrera zehatzak hartzen dituztenean. Ulertzen dut literatura-prosa garaikidea.

Ondo ulertzen ditut literaturako edo gertaeretan oinarrituriko testu luzeak edo konplexuak, eta badakit estilo desberdinak bereizten.

Hizkuntza idatziaren forma ia guztiak erraz irakurtzen ditut, egituraren edo hizkuntzaren aldetik zailak diren testu abstraktuak ere barne; adibidez, eskuliburuak, artikulu espezializatuak eta literatura-lanak.

Ahozko elkarrekintza

Elkarrizketa batean parte har dezaket, astiro-astiro, baldin eta beste pertsona esandakoa errepikatzeko edo beste hitz batzuekin esaten badit, geldiro-geldiro eta esan behar dudana esaten lagunduta. Oinarrizko edo ohiko gaiei buruzko galdera errazak egin eta erantzuten ditut.

Badakit lan errazetan eta ohikoetan komunikatzen, eguneroko jarduerei eta gaiei buruzko informazio-truke erraza eta zuzena behar dutenetan. Gizarte-truke oso laburrak egiten badakit; baina, oro har, ez dut elkarrizketa bat neuk bakarrik edukitzeko beste ulertzen.

Hizkuntza hori erabiltzen duten lekuren batera bidaian joaten naizenean, badakit egoera ia guztietan moldatzen. Gauza naiz interes pertsonaleko eguneroko gaiei buruzko elkarrizketa batean parte hartzeko, edo eguneroko bizitzari buruzko elkarrizketa batean (esate baterako, familia, zaletasunak, lana, bidaia eta oraingo gertakariak).

Elkarrizketetan erraz eta bat-batean azaltzen ditut gauzak, eta horrek lekuko hiztunekiko elkarrizketa arrunta ahalbidetzen du. Parte-hartze aktiboa izan dezaket eguneroko egoeretan gartzen diren eztabaidetan, eta horietan ondo azaltzen eta defendatzen ditut nire ikuspegiak.

Erraz eta bat-batean hitz egiten dut, adierazpide egokiak modu nabarmenean bilatzen ibili barik. Hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez erabiltzen dut, gizarte- eta lanbide-helburuetarako.

Edozein elkarrizketatan edo eztabaidatan har dezaket parte, arazorik gabe, eta ondo ezagutzen ditut lagunarteko esamoldeak eta adierazpideak. Arazoren bat edukiz gero, erraz gainditzen dut, eta besteak ere ez dira konturatu ere egiten.

MINTZAMENA

Ahozko

adierazpena Adierazpide eta esaldi errazak erabiltzen ditut nire bizilekua eta ezagutzen ditudan pertsonak deskribatzeko.

Nire familia eta beste pertsona batzuk, ditudan bizi-baldintzak, hezkuntza-jatorria eta oraingo edo azken lana azaltzeko adierazpide eta esaldi errazak erabiltzen ditut.

Badakit esaldiak lotzen, esperientziak, gertakariak, nire ametsak, itxaropenak eta asmoak azaltzeko.

Deskribapen argiak eta zehatzak egiten ditut, nire espezialitateari loturiko gai askori buruz.

Deskribapen argiak eta zehatzak egiten ditut, beste gai konplexu batzuei buruz; ideia zehatzak garatu eta, azkenean, ondorio egokiak ateratzen ditut.

Deskribapenak eta arrazoibideak argi eta erraz egiten ditut, testuinguruari dagokion estiloa eta egitura zentzukoa eta eraginkorra erabiliz, entzuleak ideia nagusiei erreparatzeko eta horiek ondo gogoratzeko.

IDAZMENA

Idatzi Postal laburrak eta errazak idazten badakit; esate baterako, badakit zorion-postalak bidaltzen. Badakit inprimakiak neure datuekin betetzen; esaterako, neure izena, nazionalitatea eta helbidea, hotel batean erregistratzeko inprimakian.

Nire premiarik handienei buruzko ohar eta mezu laburrak eta errazak idazten badakit. Gutun pertsonal oso bakunak idatz ditzaket; esaterako, norbaiti eskerrak emateko gutunak.

Badakit ondo lotutako testu errazak idazten, ezagutzen eta interesatzen zaizkidan gaiei buruzkoak. Esperientziak eta sentsazioak azaltzen dituzten gutun pertsonalak idazteko gauza naiz.

Testu argiak eta zehatzak idazten ditut, neure interesi loturiko gai askori buruz. Idazlanak edo txostenak idazten badakit, eta, horietan, informazioa eman edo ikuspegi jakin bat euskarritzeko zergatiak proposatzen ditut. Badakit gertaera eta esperientzia batzuei ematen diedan garrantzia nabarmentzeko gutunak idazten.

Testu argiak eta ondo egituratuak sortzen badakit, eta horietan nire ikuspegiak ondo garatzen ditut. Ondo idazten dut gai konplexuei buruz, gutunetan, idazlanetan edo txostenetan, alderdirik garrantzitsuenak nabarmenduta. Nire idazkiak jasoko dituzten irakurleentzako estilo egokia aukeratzen badakit.

Testu argiak eta biziak ondo idazten ditut, estilo egokia erabiliz. Egitura logikoa eta eraginkorra duten arrazoibideak aurkezteko gutun, txosten edo artikulu konplexuak idazten badakit; horrela, irakurleak ideia nagusiei erreparatu eta ondo gogoratzen ditu. Lanbide- edo literatura-lanen txostenak edo aipamenak idazten ditut.

Azalpen-oharra Europako Hizkuntzen Pasaportea Europako Kontseiluak egindako Hizkuntzen Europako Paper-zorroaren zatia da, eta hizkuntzei buruzko Erreferentziako Europako Esparru Bateratuaren (EEEB) sei mailak erabiltzen ditu, hizkuntza-gaitasuna modu estandarizatuan erregistratzeko.



C) D) TITULURAKO GEHIGARRIAK

Europass gehigarria teknikari-titulurako edo profesionaltasun-ziurtagirirako

Europass gehigarria goi-titulurako

Titulurako Gehigarriak titulu ofizial bati erantsitako bi erakunde-agiri dira; informazio

hutsezkoak dira eta euren helburua beste herrialde batzuetako enplegatzaileei eta

erakundeei tituluaren edo ziurtagiriaren esanahia ulertaraztea da.

Batez ere, honako honi buruzko informazioa ematen dute:

• lanbidean lorturiko gaitasunak eta trebetasunak;

• egin daitezkeen lanbideak;

• titulazio- eta egiaztatze-erakundeak;

• tituluaren edo ziurtagiriaren maila;

• ziurtagiria lortzeko trebakuntza-bideak;

• sartzeko baldintzak eta hurrengo hezkuntza mailan trebakuntza lortzeko aukerak.

Gehigarriak trebakuntza-zentroak ematen ditu, edo, bestela, jatorrizko ziurtagiria edo

titulua emateko ardura duen administrazioak. Ezin dute ordeztu jatorrizko trebakuntza

edo ezin dira horren baliokideak izan; gainera, trebakuntzen onarpena bermatzen duen

sistema automatikoa ere ez dira.

Espainian:

► Titulurako edo Ziurtagirirako Europass Gehigarria teknikari-tituluetarako gehigarria da ---hau da, maila ertaineko Lanbide Trebakuntza-, edo Lanbide

Ziurtagirietarako gehigarria -EINek ematen dituenak- .

► S Goi-titulurako Europass Ziurgaria goi-teknikariko tituluetarako gehigarria da ---hau da, goi-mailako Lanbide Trebakuntza-, edo unibertsitateko tituluetarako

gehigarria.

http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/vernav/InformationOn/EuropassCertificateSupplement.csp�http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/vernav/InformationOn/EuropassDiplomaSupplement.csp�http://www.mepsyd.es/europass/html/suplemento_certificado.html�http://www.mepsyd.es/europass/html/suplemento_titulo.html�



Gaur egun, teknikari-titulurako eta Lanbide Trebakuntzako goi-teknikariko Europass

Gehigarrietarako, Espainiako autonomia-erkidegoak eta Europass Zentroa kudeaketa-

sistema koordinatua lantzen ari dira, gehigarri horiek egiteko eta gaurkotzeko.

(*) Adibidea

Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoa ere bere kudeaketa-sistema lantzen ari da, lanbide-

ziurtagirietarako Europass gehigarrietarako.

(*) Zirriborro-eredua

Unibertsitateko goi-tituluetarako gehigarrien koordinazioa Unibertsitate Koordinazioko

Kontseiluak egiten du (abuztuaren 1eko 1044/2003 Errege Dekretua).

(*) Adibidea



E) EUROPASS mugigarritasuna

EUROPASS MUGIGARRITASUNA izeneko azken agiria ikaskuntza- edo trebakuntza-aldi

espezifikoa erregistratzen duen agiri pertsonala da, titularrek berea ez den Europako

estatu batean egindakoa; izandako esperientziak eta batez ere, lorturiko gaitasunak

hobeto jakinarazteko aukera ematen dio. Agiria, bestalde, Europako edozein estatutan

mugigarritasun-esperientziaren bat egiten duen edozein pertsonari emateko dago sortuta,

horren adina edo hezkuntza maila edozein izan arren.

Esate baterako, ikaskuntza-aldiaren barruan honako hau sar daiteke: • enpresa batean egindako lan-praktikak;

• ikasturte akademikoa, truke-programa baten zatitzat;

• GKE batean egindako aldi baterako boluntario-lana.

EUROPASS MUGIGARRITASUNA agiria, beste alde batetik, kasuan kasuko

mugigarritasun-proiektuan inplikaturiko bi zentroek (nazionalak eta anfitrioiak) egin

behar dute, biek interesdunarekin erabakitzen duten hizkuntzan.

Agiriak, beraz, lankidetza-hitzarmen idatzia behar du titularra bidaltzen duen

erakundearen eta titular hori jasotzen duen erakundearen artean; hitzarmen horretan

hauxe ezarriko da: helburuak, iraupena eta trebakuntza-egonaldian erabiliko den

metodologia. Gainera, harrerako erakundean tutorea izendatuko da, eta horrek laguntza,

informazioa, gidaritza eta ikuskapena eskainiko dizkio interesdunari. Zentroak

unibertsitateak, eskolak, trebakuntza-zentroak, enpresak, GKEak, etab., izan daitezke.

Agiriko eskabide guztiak, bestalde, Europako beste estatu bateko ikaskuntza- edo

trebakuntza-aldia antolatzen duen zentroaren bidez egingo dira.

Espainiako Europass Zentro Nazionala (EZN)

izenekoan agiri horiei buruzko informazio

gehiago lor daiteke; zentro horrek Europass

agiriei buruzko jarduera guztiak koordinatzen

ditu:

http://www.mepsyd.es/europass/

http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/vernav/InformationOn/EuropassMobility.csp?loc=es_ES�http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/vernav/Information+and++Support/National+Europass+Centres.csp�http://www.mepsyd.es/europass/�



I.3.3. ENIC-NARIC SAREA

ENIC-NARIC izenekoa (www.enic-naric.net) zentro nazionalen sarea da; sare horren

helburua hezkuntza-sistema nazionalak integratzea da.

Aurretiazko titulazioa lortu duten estatuan barik Europar Batasuneko beste estatu batean

ikasi nahi duten pertsonentzat diseinaturik dago; titulazio horrek, hain zuzen ere, egin

nahi dituzten ikasketa berriak egiteko aukera ematen die. ENIC-NARIC sarea “Boloniako

prozesua’’ izenekoaren ondoriozko ekimenetariko bat da (ikusi II.4.3 atala).

Espainiako NARIC zentroa

ZIENTZIA ETA BERRIKUNTZA MINISTERIOA Tituluen Zuzendariordetza Nagusia, eta Osasun Erakundeekiko Harremanak Harremanetarako pertsonak: Isabel Barrios/Nieves Trelles -Asesoras Técnicas- Paseo del Prado, 28 - 28014 Madrid Tel: +34 91 506 5593 - Fax: +34 91 506 5706 E-mail: [email protected]; [email protected]

http://www.enic-naric.net/�mailto:[email protected];%[email protected]?Subject=Mailing%20from%20the%20enic/naric%20website�



II. EUROPAR BATASUNEKO MUGIGARRITASUN ESKUBIDEEN EDUKIA

Europar Batasunean pertsonen mugigarritasuna mota desberdineko eskubide batzuek

osatzen dute; eskubideok, oro har, ‘‘Bereizkeriarik eza’’ izenekoaren eta oztopoak

nahiz eragozpenak ezabatzearen oinarrian daude, estatukideen arteko joan-etorriei

dagokienez.

Europako hiritarrek EBko beste estatukide bateko mugigarritasunari loturik dituzten

eskubideak honako hauek dira:

• EBko edozein estatukidetan tramite berezirik egin gabe sartzeko eskubidea.

Baliozko pasaportea edo nortasunaren agiri nazionala baino ez dira behar. EBko

hiritarraren nortasuna egiaztatu egin daiteke, baliozkotasunaren ondoreetarako,

baina ezin zaio galdetu bidaiatzeko zergatiei eta horren iraupenari buruz. Bakarrik

bidaiatzeko eskubidea, berriz, murriztu egin daiteke, ordena publikoari, segurtasun

publikoari edo osasun publikoari loturiko arrazoiak egonez gero. (ikusi II.1. atala,

HARRERA ESTATUAN SARTZEA)

• EBko edozein estatukidetan bizitzeko, egoteko eta finkatzeko eskubidea. EBko

hiritarrek EBko beste estatukide batean bizi daitezke 3 hilabeteko aldian, eta,

horretarako, baliozko pasaportea edo nortasunaren agiri nazionala baino ez dute

behar. 3 hilabete igarotzen direnean, estatukideek ‘‘erregistroko ziurtagiria’’ eskatu

ahal diete, bertan egoteko eskubidea dutela frogatzeko. Estatukide horretan bost

urtez jarraian egon ondoren, bertan iraunkortasunez gelditzeko eskubidea lortzen

dute. (ikusi II.2. eta II.3. atalak)

• EBko edozein estatukidetan lan egiteko eta erretiroa hartzeko eskubidea. Beste

estatukide batetik iritsitako langileak harrerako estatuko edozein langileren tratu

bera jasoko du, eta ezin izango da baldintza gehigarririk ezarri. EBn iragarritako

edozein lanpostu eska dezake, herri-administrazioko lanpostu batzuk izan ezik.

Langile horren pentsioa esportatu egingo da, atzerrian egindako aldia edozein izan

arren. (ikusi II.4. eta II.5. atalak)



• Europako beste estatukide batean ikasteko eskubidea. Ikasketak egiteko

aukeraturiko EBko estatukideko ikastetxeak onartu egin behar du EBko beste estatu

batetik iritsitako ikaslea, ikasle nazionalen baldintzetan, eta ezin izango dio diru

gehiagorik eskatu matrikulatzeko tasetan. Beste estatukide batean bizi den EBko

hiritar baten familiako kideak eskubidea dute estatu berrian irakaskuntza orokorra

eta lanbide-trebakuntza jasotzeko.

Estatukide berrietako hiritarrek (EBn 2004ko maiatzean sarturikoak, Malta eta Zipre izan

ezik, eta 2007an sartutakoak) aldi baterako murriztapenak izan ditzakete, beste estatukide

batean lan egiteko eskubidean; baina murriztapenok, gehienez ere, EBn sartu eta

hurrengo zazpi urteen barruan ezabatu behar dira (2011ko maiatza eta 2014ko urtarrila,

hurrenez hurren).

PERTSONEN MUGIGARRITASUNA EB-N BATASUNEKO HIRITARREN MUGIGARRITASUN ESKUBIDEAK

(joan-etorriaren harrerako eta helmugako estatuan dauden eskubideak)

7. EBko araudiak eskubide batzuk jasotzen ditu BESTE ESTATU BATZUETAKO HIRITARRENTZAT, HORIEK ‘‘IRAUPEN LUZEKO EGOILIARRAK’’ DIRENEAN.

1. SARTZEKO eskubidea

2. BIZITZEKO-GELDITZEKO eskubidea

Pertsona AKTIBOAK Pertsona EZ-AKTIBOAK

4. Lana --- lanbide-jarduera LORTZEA

5. Laneko ---lanbide-jarduera garatzeko BALDINTZAK

6. IRAKASKUNTZA berezia langilearen seme-alabentzat

PERTSONA AKTIBOAK --- SOLDATAKO LANGILEAK ETA AUTONOMOAK:

Harrerako estatukideko hiritarrekiko tratu-berdintasuna

EB-KO HIRITAR AKTIBOAK ETA EZ-AKTIBOAK (eta zuzeneko familia)

3. BEHIN BETIKO GELDITZEKO eskubidea



II. 1. HARRERA ESTATUAN SARTZEA

II.1.1. EB-REN BARRUKO JOAN-ETORRIAK (BESTE ESTATUKIDE BATEAN SARTZEA

• Europar Batasunaren barruko joan-etorrietan, bertako hiritarrei nortasun-agiria aurkezteko baino ezin zaie eskatu (edo, bestela, baliozko pasaportea), estatukide bateko

hiritarrak direla frogatu ahal izateko.

• Batasuneko estatukideetara bidaiatzeko, horrenbestez, ez da beharrezkoa pasaportea edukitzea. EBko edozein hiritar estatu batetik bestera ibil daiteke, Batasuneko

hiritarra dela egiaztatzen duen agiria erabiliz. Joan-etorriak egiteko eskubide hori

ordena publikoari, segurtasun publikoari edo osasun publikoari loturiko arrazoiak

egonez gero baino ezin da mugatu.

• Europar Batasunaren barruko mugigarritasuna EBko hiritar guztien eskubidea da, euren lanbidea edo joan-etorria eragin duten zergatiak edozein izan arren. Betiere,

harrerako estatuan hiru hilabetez gelditzeko eskubidea dago.

• Batasuneko hiritarrek hiru hilabete baino gehiago gelditu nahi badute (sartzen direnetik zenbatzen hasita), manuzkoa izan daiteke, harrera/helmugako

estatuaren arabera, harrerako estatu horretan EBko hiritarra izatearen

‘‘erregistroko ziurtagiria’’ eskatzea; horretarako, frogatu egin behar da lanbide-

jarduera garatzen dela (soldatakoa edo autonomoa), edo, harrerako estatuak eskatuz

gero, gutxieneko diru-sarrerak eta gaixotasun-asegurua daudela (ikusi 1. kapituluko

II.2 atala, HARRERAKO ESTATUAN BIZITZEA).



II.1.2 SCHENGEN ESPARRUAREN BARRUKO JOAN-ETORRIAK (SCHENGENGO

HITZARMENA INDARREAN DUTEN ESTATUETAN SARTZEA)

‘‘Schengen Esparrua’’ izenekoaren barruan, barruko mugak pertsonen gaineko

kontrolik gabe zeharkatu daitezke. Hortaz, Schengengo Hitzarmena sinatu duten bi

estaturen arteko lurreko, aireko edo itsasoko mugetan ez zaie joan-etorrien gaineko

kontrol sistematikorik ezartzen, ez EBko hiritarrei eta ez Batasunetik kanpoko hiritarrei.

Estatu horiek lotzen dituzten errepideetan, edo bertako hiriburuak eta hiriak lotzen

dituzten hegaldietan edo itsasoko ibilbideetan ezabatu egin da pertsonei

dokumentazioa sistematikoki eskatzeko ohitura. EBko hiritarrek ez dute nortasun-

agiria edo pasaportea zertan aurkeztu. Halaber, Batasunetik kanpokoek ere ez dute zertan

aurkeztu, baldin eta estatukide bateko kanpoko mugatik legez sartu badira.

Schengen Esparruan ‘‘barruko muga fisikorik’’ egon ez arren (pertsonen joan-

etorrietarako), estatuek ondorengo kontrolak egin ditzakete; izan ere, hiru hilabetetik

gorako egonaldietan, beste estatukide batzuetako hiritarrek soldatako lana edo lan

autonomoa eduki behar dute, edo gutxieneko diru-sarrera batzuk frogatu behar dituzte,

baita gaixotasun-asegurua dutela ere.

Schengengo Hitzarmena: Schengenen (Luxenburgo) 1985ean sinaturiko hitzarmena.

1995etik dago indarrean. 2008ko abendutik, Schengen esparrua 25 estatuk osatzen dute:

►Europar Batasuneko 22 estatu (BELGIKA, TXEKIAR ERREPUBLIKA, DANIMARKA, ESTONIA, FINLANDIA, FRANTZIA, HUNGARIA, ITALIA, LETONIA, LITUANIA,

LUXENBURGO, ALEMANIA, MALTA, HERBEHEREAK, POLONIA, PORTUGAL,

AUSTRIA, GREZIA, ESLOVAKIA, ESLOVENIA, ESPAINIA eta SUEDIA)

►NORVEGIA, ISLANDIA eta SUITZA.

Hurrengo urteetan Bulgaria, Errumania eta Zipre atxikiko direla dago aurreikusita.

Irlandak eta Erresuma Batuak Schengen esparrutik kanpo gelditzea erabaki dute.



ITURRIA: EUROPAKO BATZORDEA --- JUSTICE AND HOME AFFAIRS http://ec.europa.eu/justice_home/fsj/freetravel/map/wai/fsj_freetravel_map_en.htm

Hitzarmenak Schengen estatuek beste estatu batzuekin dituzten kanpoko mugak

indartzeko neurriak ditu aurreikusita (adibidez, Espainiaren eta Marokoren arteko

mugak), hiritarrak sartzeari dagokionez. Halaber, mugak kontrolatzeko arau komunak eta

bisatuen politika komuna ere ezartzen ditu:

Batasuneko hiritarren gaineko kontrolak: nolanahi ere, nahikoa da nortasun-

agiria aurkeztea (‘‘minimum check’’).

Batasunetik kanpoko hiritarren gaineko kontrolak: kasu bakoitzean, indarreko

agiri-eskakizunak aplikatzen dira (nortasun-txartela/pasaportea/bisatua). Hiritar

horiek erabateko muga-kontrolak igaro behar izaten dituzte (‘‘thorough check’’).

Kanpoko estatu bateko hiritarrak aukera dute estatukideen lurraldean sartzeko eta

bertatik bidaiatzeko; betiere, Schengengo xedapenak aplikatuko zaizkie (hau da, mugako

kontrolik ez) hiru hilabetera arteko aldian, baldin eta Schengengo altxorrean (gaur egun

EBko zuzenbidean jasota) sartzeko ezarritako baldintzak betetzen badituzte:

− bidaia-agiria indarrean edukitzea;

− iraupen laburreko egonaldietarako bisatua edukitzea;

− bidaiaren helburua zein den frogatzeko aukera;

− egonaldirako eta jatorrizko estatura itzultzeko biziraupen-baliabide nahiko

edukitzea;

CH

http://ec.europa.eu/justice_home/fsj/freetravel/map/wai/fsj_freetravel_map_en.htm�



− gainera, hiritarra Schengengo informazio-sisteman (sarrerak ukatzeko sistema)

sartuta ez egotea, eta ordena publikoa edo segurtasun nazionala arriskuan ez

jartzea, Schengengo estatukide guztiei dagokienez.

• Hiru hilabetetik gorako egonaldia egin nahi izanez gero, iraupen luzeko bisatua edo bizileku-baimena eskatu behar da. Baldintza horiek aldatu egiten dira estatu batetik

bestera.

II.1.3. SARTZEKO ESKUBIDEAREN ONURADUNAK

• EBko hiritarra eta horren zuzeneko familia, edozein nazionalitate eduki arren. (ikusi 1. kapituluko I.2. atala, MUGIGARRITASUN ESKUBIDEEN ONURADUNAK

EUROPAKO MERKATU BATUAN).

• Familiako kideren bat EBko hiritarra ez bada, igarotzeko edo harrerako estatukideek, haren nazionalitatearen arabera, bidezko dokumentazioa eskatu

ahal izango diote; besteak beste, sartzeko bisatua. Agintari kontsular eskudunek

doan eman eta baldintza berezirik gabe eman behar dute bisatu hori. Bakarrik

bidaiatzen diren familiakoek ez dute eskubide hori, EBko legeriak ez baititu eskubide

autonomotzat hartzen EBtik kanpokoak diren familiakoentzat.

• Nolanahi ere, EBkoak ez diren familiako horiek, Schengengo Hitzarmena sinatu duen estaturen batean bizi badira, ez dute bisaturik behar esparru horretatik ibiltzeko.

Bakarrik bidaiatu ahal dira, EBko hiritarra den familiakoaren laguntzarik gabe, baldin

eta pasaportea eta bizileku-txartela eramaten badute (ikusi 1. kapituluko II.2 atala,

HARRERAKO ESTATUAN BIZITZEA).



II.1.4. BESTE ESKUBIDE BATZUK ALDI BATERAKO JOAN-ETORRIETAN: OSASUN

PRESTAZIOAK ETA BABES DIPLOMATIKOA

A) OSASUN PRESTAZIOAK EUROPAR BATASUNEAN

Europar Batasuneko beste estatukide batean egindako egonaldietan, EBko hiritarrak eta

horren familiakoek beharrezko osasun-laguntza jasotzeko eskubidea dute, gaixorik jarri

edo istripuren bat izanez gero. Jatorrizko herrira garaiz baino lehen ez itzultzeko behar

dituzten osasun-zaintza guztiak jasoko dituzte.

Eskubide hori errazteko, hobe da Batasuneko hiritarrak ‘‘Europako Osasun Txartela’’ (EOT)

edukitzea: pertsona horrek estatukide bateko gaixotasun-asegururen bat duela

egiaztatzen du. Txartela banakakoa eta doakoa da, eta titularrak beharrezko osasun-

prestazio guztiak jasotzeko eskubidea duela egiaztatzen du, Europar Batasuneko edozein

estatukidetan dagoen bitartean,kontuan hartuta prestazioen izaera eta aurreikusitako

egonaldia. Baliozkotasun-aldia Europako Osasun Txartelean adierazita dago. Familiako

kide bakoitzarentzat txartel bat eskatu behar da.

Txartelak osasun-laguntza publikoa lortzea segurtatzen du, harrerako estatukideko

edozein hiritarren baldintzetan. Osasun-laguntza prestazio hori kobratu egiten duen

estatukideren batean jaso behar denean, zenbatekoa berehala itzuliko da, edo jatorrizko

estatukidera itzuli ondoren.

Txartela jasotzeko eskubidea edukitzeko, beharrezkoa da EBko edozein estatukidetan

gizarte-segurantzako sistema batekin aseguratuta edo babestuta egotea. Bidaiatzen ari

den familiako kide bakoitzak bere txartela eduki behar du.

Euskadiren kasuan, txartela berehala ematen da, Gizarte Segurantzako txartela eta

nortasun-agiri nazionala Gizarte Segurantzako arreta- eta informazio-zentroetan

aurkeztuta.

EBko hiritarrak, EOTrik eduki ezean ere, beste estatukide batean osasun-laguntza

jasotzeko eskubidea dauka; baina, hori gertatuz gero, segurutik oso-osorik ordaindu

beharko du prestazioaren zenbatekoa. Gero, Gaixotasun Aseguruari (kasu honetan,

Espainiako Gizarte Segurantzari) ordaindutakoa itzultzeko eskatu ahal izango dio,

laguntza eman dioten estatukideetan aplikagarriak diren koefizienteak kontuan hartuta.



Europako Osasun Txartela ez da baliozkoa izango, baldin eta beste estatukide batera

joateko zergatia osasun-tratamendu espezifikoa jasotzea bada.

Informazio gehiago lortu nahi izanez gero:

EUROPA: http://ec.europa.eu/employment_social/healthcard/index_es.htm

ESPAINIA:http://www.seg-

social.es/Internet_1/Trabajadores/PrestacionesPension10935/Asistenciasanitaria/Desplaza

mientosporE11566/index.htm?ID=11566

EUSKADI:

http://www.gazteaukera.euskadi.net/r58-

2250/es/contenidos/informacion/salud_disfruta_viaje/es_1776/disfruta_c.html#e111

http://ec.europa.eu/employment_social/healthcard/index_es.htm�http://www.seg-social.es/Internet_1/Trabajadores/PrestacionesPension10935/Asistenciasanitaria/DesplazamientosporE11566/index.htm?ID=11566�http://www.seg-social.es/Internet_1/Trabajadores/PrestacionesPension10935/Asistenciasanitaria/DesplazamientosporE11566/index.htm?ID=11566�http://www.seg-social.es/Internet_1/Trabajadores/PrestacionesPension10935/Asistenciasanitaria/DesplazamientosporE11566/index.htm?ID=11566�http://www.gazteaukera.euskadi.net/r58-2250/es/contenidos/informacion/salud_disfruta_viaje/es_1776/disfruta_c.html#e111�http://www.gazteaukera.euskadi.net/r58-2250/es/contenidos/informacion/salud_disfruta_viaje/es_1776/disfruta_c.html#e111�



B) BABES DIPLOMATIKOA EB-TIK KANPOKO BESTE ESTATU BATZUETAN

EBtik kanpora egiten diren bidaietan, EBko hiritar batek eta horren familiakoek beste

estatukide bateko (hiritar horren jatorrizkoa ez den beste estatukide bat) agintarien

babes kontsularra edo diplomatikoa jaso ahal dute.

Hiritarraren jatorrizko estatuak EBtik kanpoko estaturen batean ordezkaritzarik

kontsulaturik edo enbaxadarik eduki ezean, beste estatukide batzuen ordezkaritzen

laguntza eta babesa erabili ahal izango ditu (ikusi IV.2 atala. BABES DIPLOMATIKOA

ETA KONTSULARRA).

Europako Elkartea eratzeko ituneko 20. art.

‘‘Batasuneko edozein herritarrek, bere jatorrizko estatukidearen ordezkaritzarik ez duen EBtik kanpoko estaturen baten lurraldean, edozein estatukidetako agintaritza diplomatikoen eta kontsularren babesa izan dezake, estatukide horretako hiritarren baldintzetan.’’

Babesa jasotzeko baldintzak:

• Europar Batasuneko estatukideren bateko hiritarra izatea.

• Zailtasun-egoeran egotea eta babes kontsularra behar izatea.

• EBkoa ez den herri batean egotea, eta, bertan, jatorrizko estatukideko enbaxadarik edo kontsulaturik ez egotea.

Espainiak atzerrian dituen enbaxaden eta kontsultatuen helbideak eta telefonoak jakiteko,

begiratu helbide honetan:

http://www.maec.es/es/EYC/Paginas/embajadasyconsulados.aspx

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:12006E020:ES:HTML�http://www.maec.es/es/EYC/Paginas/embajadasyconsulados.aspx�



II. 2. HARRERAKO ESTATUAN BIZITZEA

♦ Soldatako langileak edo autonomoak (Langileen Joan-etorri Askea eta Kokatzeko

Eskubidea), edo lantzean behingo zerbitzua emateko joaten direnak (Zerbitzu Emate

Askea)

♦ Erretirodunak, Errentadunak eta Ikasleak: ekonomikoki aktiboak ez diren langileek

eta pertsonek EBko beste estatukide batean hiru hilabetetik gora bizitzeko eskubidea

dute (ikasleek euren heziketak dirauen arte)

Administrazio-tramiteak:

Harrerako estatuak agintaritza eskudunetan erregistratzeko betebeharra ezarri ahal

dio beste estatukide batetik iritsitako hiritarrari. Betebehar hori bete ezean, diruzko

zehapenak ezar daitezke.

Kasu honetan, harrerako estatuak ERREGISTROKO ZIURTAGIRI bat emango du

berehala, eta, bertan, erregistraturiko pertsonaren izena eta helbidea adierazi beharko

dira, baita erregistratzeko data ere.

ZIURTAGIRIA emateko, estatukideek, sarrera-agiria ez ezik (baliozko nortasun-agiria

edo pasaportea), honako agiri hauek ere eskatu ahal izango dituzte:

Langileei:

• harrerako estatuan jarduera ekonomikoa garatuko dutela frogatzea (oro har, lan-kontratua edo lanbide-jarduera autonomoa garatzearen justifikazioa;

adibidez, negozioren bat martxan jartzea)



Erretirodunei eta errentadunei1:

• harrerako estatuko Gizarte Segurantzarentzat zamak ez izateko BALIABIDE NAHIKOA edukitzearen frogak

• balizko arrisku guztiak babesten dituen GAIXOTASUN ASEGURUA edukitzearen frogak.

Ikasleei:

• harrerako estatuko Gizarte Laguntzako sistemarentzat zama ez bihurtzeko BALIABIDE NAHIKO edukitzearen adierazpena eta frogak.

• balizko arrisku guztiak babesten dituen GAIXOTASUN ASEGURUA edukitzearen frogak.

• onarturiko ikastetxeren batean matrikulaturik egotearen frogak.

EB-KO HIRITARRAREN ZUZENEKO FAMILIAKOAK ♦ Langileak, Erretirodunak eta Errentadunak: ezkontidea/bikotekidea, ardurapeko

seme-alabak, ardurapeko aurrekoak ♦ Ikasleak: ezkontidea/bikotekidea, ardurapeko seme-alabak

EBko hiritarren zuzeneko familiakoak, aldi berean, Batasuneko hiritarrak direnean

ere, estatuek ERREGISTROKO ZIURTAGIRIA emango dute. Hauxe baino ezin izango

diete eskatu:

• baliozko nortasun-agiria edota pasaportea.

• familiako harremana, erregistraturiko lotura edo EBko hiritarraren ardura dutela egiaztatzen duen agiria.

1 BALIABIDE NAHIKO: Estatukideek ezin dute “gutxieneko baliabideen” zenbateko finkorik ezarri.

Hain zuzen ere, aintzat hatu behar dute interesdunaren egoera pertsonala; “gutxieneko baliabide”

horiek ez dute inoiz ere gaindituko harrerako estatuak bertako hiritarrei gizarte-laguntza emateko

ezarritako muga, edo, bestela, harrerako estatuak ordaintzen duen Gizarte Segurantzako gutxieneko

pentsioa.



• eurekin doan EBko hiritarraren erregistroko ziurtagiria; edo, bestela, erregistroko sistemarik egonez gero, harrerako estatuan bizi izatearen beste

edozein froga.

Estatukideren bateko nazionalitatea ez duten familiakoek ‘‘BATASUNEKO HIRITAR

BATEN FAMILIAKOAREN BIZILEKU BAIMENA’’ eskatu behar dute. Hori emateko,

harrerako estatuko agintariek EBko hiritarraren familiako bati eskatzen dizkioten agiriak

baino ezin izango dituzte eskatu.

BIZILEKU BAIMEN hori bost urterako da baliozkoa, ematen denetik zenbatzen hasita (edo

Batasuneko hiritarra bertan bizi arte, baldin eta aldi hori bost urtetik beherakoa bada).

ERREGISTROKO ZIURTAGIRIAren kasuan bezala, ‘‘EBko hiritar baten familiako baten bizileku-baimena’’ onarpen hutsezko agiria da; horrenbestez, agiri hori eskatu edo berriztatu ezean, isuna edo zehapena ezar daiteke.

Bizileku-agiriak (erregistroko ziurtagiriak edo bizileku-txartelak) doan emango dira,

edo gehienez bertako hiritarrei antzeko agiriak emateko (adibidez, nortasun-agiri

nazionala) ezarritako zenbatekoa gainditzen ez duen zenbatekoa ordaindutakoan.

XEDAPEN GARRANTZITSUAK - PERTSONA AKTIBOEN BIZILEKUA

1. Honako kasu hauetan ez dago erregistroa eta ZIURTAGIRIA eskatu beharrik (bizileku-eskubidea erabiltzeko):

► Hiru hilabetetik beherako LAN KONTRATUAK

► NEKAZARITZAKO SASOIKAKO LANGILEAK, nekazaritza-jarduerak, baldin eta horien kontratua sei hilabetetik gorakoa ez bada

► MUGAKO LANGILEAK, jatorrizko estatura gutxienez astean behin itzultzen direnak, arauketa espezifikoa baitute.

2. Batasuneko langabetuek Batasuneko beste estatukide batean bizitzeko eskubidea dute, bertan lana bilatzeko, ‘‘zentzuzko aldi’’ batean. EBko Justizia Auzitegiaren

ustez, aldi hori sei hilabetekoa izan behar da. Eta, betiere, ezin izango dira kanporatu,

baldin eta lana benetan bilatzen ari direla eta lortzeko benetako aukera dutela

frogatzen bada (adibidez, probaren edo elkarrizketaren bat egiteko badute).



II.3. HARRERAKO ESTATUAN BETIKO BIZITZEA

Bost urtez jarraian harrerako estatukidean legez bizi izan diren Batasuneko

hiritarrek bertan betiko bizitzeko eskubidea dute.

Eskubide hori EBko hiritarrarekin batera bost urte horietan bertan bizi izan diren

familiako kideei ere aplikatu ahal zaie, estatukide bateko hiritarrak izan ez arren.

Lortu ondoren, bizileku iraunkorreko eskubidea galdu egingo da, harrerako

estatukidetik kanpo bi urte jarraian egonez gero.

Honako hauek ez dute eraginik izango bizileku-eskubidearen jarraipenean:

Urtean sei hilabetetik gorakoak ez diren aldian behingo ez-egoteak.

Ez-egote luzeagoak, jatorrizko estatukideko betebehar militarrak betetzeko.

Gehienez elkarren jarraikako hamabi hilabeteko ez-egoteak, zergati garrantzitsuen ondoriozkoak; adibidez, haurdunaldia eta erditzea, gaixotasun larria, ikasketak edo

lanbide-trebakuntza, edo lanaren eraginez beste estatukideren batera edo EBtik

kanpoko estaturen batera joan behar izatea.



XEDAPEN GARRANTZITSUAK --- PERTSONA AKTIBOEN BIZILEKU IRAUNKORRA (5

urtetik beherako egonaldiak)

1. Langileak eta horren familiak bizileku iraunkorreko baimena lor dezakete, bost urteko bizilekuko aldia amaitu baino lehen, baldin eta honako kasuren batean

badaude:

► Langileak erretiroa harrerako estatuan hartzea, baldin eta azken hiru urteetan harrerako estatuan bizi izan bada eta azken urtean lan egin badu.

► Langileak lan-jarduera Lanerako Ezintasun Iraunkorraren ondorioz uztea, baldin eta azken bi urteetan harrerako estatuan bizi izan bada.

► Mugako langileak hiru urte jarraian harrerako estatuan lan egin eta bizi izatea.

Estatukideek laburtu egin ditzakete aldiari loturiko eskakizun horiek (bizilekurako

edo lanerako urteak). Horrenbestez, langileen aldekoago xedapenak egon daitezke.

2. Langilea bizileku iraunkorreko eskubidea lortu ondoren hilez gero, horren familiak eskubidea lor dezake; baldin eta:

► Langilea hiltzeko unean, harrerako estatuan bizi izan badira, gutxienez azken bi urteetan (estatukideek murriztu egin dezakete aldi hori).

► Langilearen heriotza laneko istripu baten edo lanbide-gaixotasun baten ondoriozkoa izan bada.

► Bizirik dirauen ezkontidea harrerako estatuko nazionalitatea galdu badu, langilearekin ezkontzearen eraginez.



II. 4. PERTSONA AKTIBOAK: HARRERAKO ESTATUAN SOLDATAKO LANA EDO LANBIDE JARDUERA LORTZEA

II.4.1. SOLDATAKO LANGILEAK

Beste estatukide batzuetako langileek eskubidea dute harrerako estatuan lana bertako

langileen BALDINTZA BERDINTASUNEAN lortzeko.

Beraz, lanpostua lortzeko orduan, ez da nazionalitatearen araberako inolako

bereizkeriarik egon behar, estatukide desberdinetako hiritarren artean.

Langile emigrantea harrerako estatuan lanean hasten denean, horren ezkontideak eta 21

urtetik beherako seme-alabek eta ardurapeko adinekoek ere eskubide hori izango dute

(adibidez, EBko nazionalitaterik eduki ez eta, horren ondorioz, tratu-berdintasuneko

eskubide horren onuradunak ez diren familiako kideak).

LANA LORTZEKO ORDUAN BEREIZKERIARIK EZ EGOTEAREN EDUKIA

Oro har, debekaturik daude nazionalitateari loturiko bereizkeria-jarduketa guztiak,

lanpostu jakin baterako langileak hautatzean egiten direnak:

• Langile nazionalentzat eta atzerritarrentzat (beste estatukide batzuetakoak) baldintza, eskakizun eta prozedura desberdinak ezartzea. Hizkuntza-ezagupenak

salbuetsita daude: enplegatzaileak hizkuntza-gaitasun jakina eskatu ahal dio enplegu-

eskatzaileari, baina hori frogatzeko ezin dio titulazio zehatzik eskatu. Halaber, ama-

hizkuntza jakina ere ezin da baldintzatzat jarri.

• Beste estatukide batzuetatik iritsitako eskulanaren kontratazioan mugak ezartzea (enpresek edo jarduera-sektoreek, termino absolutuetan edo erlatiboetan). Ezin zaio

kuporik edo mugarik ezarri beste estatukide batzuetatik iritsitako langileen

kontratazioari.



• Atzerriko (beste estatukide batzuetakoa) eskulanaren kontratazioa eskulan nazionalaren kontratazioaren maila jakinaren mende jartzeko sistemak ezartzea.

‘‘ENPLEGUA LORTZEKO ESKUBIDEAK’’ BESTE ESTATUKIDE BATEKO SOLDATAKO

ENPLEGU BATEAN DITUEN ONDORIOAK

• Legeria nazionalek ezin dute baldintza edo prozedura, kupo edo eskakizun desberdinik ezarri beste estatukide batzuetatik iritsitako langileen kontrataziorako.

• Estatukide batean finkaturiko enpresek ezin dute bereizkeriarik egin beste estatukide batzuetatik iritsitako langileekin; dena den, kontratazioan, azken erabakia pribatiboa

eta askea da erakunde bakoitzean.

• EBko enpresa batek, berak erabakiz gero, eskulanaren % 100 atzerrikoa izan dezake, ez baita hori ekiditen duen legeriarik egon behar.

II.4.2. LANGILE AUTONOMOAK

► Estatukide batetik bestera bertan KOKATZEKO edo LANBIDE ZERBITZUREN BAT EMATEKO doazen PERTSONEK ez dute bereizkeriarik jaso behar, harrerako

estatuko hiritarrekiko, jarduera LORTZEARI edo hasteari loturiko guztian.

► Beraz, nazionalei eta beste estatukide batzuetatik iritsitako pertsonei baldintza eta tramite berberak (legezkoak edota administratiboak) eskatu

behar zaizkie: lanbide-esperientziak, erregistro edo elkargo profesionaletako

inskripzioa, baimenak, lizentziak, lanbide-trebakuntzak, dimentsioa, etab.



II.4.3. LANBIDE PRESTAKUNTZAK ELKAR ONARTZEA

Sarritan, lanbide-jarduera bat lortzeko eta garatzeko, legeria nazionalek lanbide-

prestakuntza jakina eskatzen dute, eta prestakuntza hori, sarri askotan, titulu edo diploma

jakinak bermatu behar izaten du.

Bereizkeriak, orduan, estatukide batean lorturiko tituluak edo diplomak Batasuneko

beste estatukide batzuetan onartzen direnean sortzen dira; horrela, harrerako estatuan

ezin izaten da lanbide-jarduera lortu edo garatu (norberaren edo inoren konturakoa).

Lanbide-prestakuntzen onarpena aplikagarria da estatukide baten hiritarren kasuan,

baldin eta, euren edo inoren kontura, harrerako estatukidean arauturiko lanbide

batean hasi nahi badira, hori aldi baterakoa edo iraunkorra izan.

Titulazioen homologazioa lortu nahi duten pertsonek, ikasketak Europar Batasuneko

beste estatukideren batean egiteko (eta ez titulazioa lortu duten estatukidean), ENIC-

NARIC sareko informazioa kontsultatu beharko dute (ikusi I.4.3 ENIC-NARIC SAREA).

2005/36/EE Zuzentarau berriak finkatu eta modernatu egin ditu lanbide-prestakuntzen

onarpenari buruzko arauak. Estatukideek 2007ko urriaren 20rako ezarri behar zuten

zuzentarau hori, baina bostek (Austria, Belgika, Frantzia, Grezia eta Luxenburgo) oraindik

ez dute egin, gida hau argitaratzeko unean. Zuzentarau horrek 800 lanbide baino gehiago

arautzen dituen arren, salbuespenak daude; esate baterako, zuzentarau espezifikoek

arauturiko lanbideak (aseguru-bitartekariak, merkataritza-eragileak, abokatuak edo

merkantzia arriskutsuen sektorea, adibidez), eta horiek ez ditu 2005/36 Zuzentarauak

arautzen.

Zuzentaraua harrerako estatukidean arauturiko lanbideetan baino ez da aplikatzen; hau

da, lanbide-prestakuntza batzuk edukitzearen araberako sarbidea duten lanbideetara.

Komenigarria da arauturiko lanbideen zerrenda ikuskatzea, honako helbide honetan:

http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?newlang=en

http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?newlang=en�



Halaber, komeni da harrerako estatukideko kontaktu-puntuarekin harremanetan jartzea,

arauturiko lanbidea den ala ez jakiteko.

http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contactpoints/index.htm

Zuzentarauaren arauak aldagarriak dira, lanbide bat beste estatukide batean garatzea

jarduera iraunkorra edo aldi baterako izatearen arabera:

• ZERBITZUAK ALDI BATEAN EMATEA: kasurik gehienetan, beste estatukide

batean lanbidea aldi batean garatu nahi duten pertsonek ez dute euren

prestakuntzen kontrolik jasan behar, eta jarduera berehala garatu ahal dute. Hala

eta guztiz ere, lanbidea garatzeko, harrerako estatukideak beste baldintza batzuk

eskatu ahal ditu, lanbide-prestakuntzarekin zerikusirik ez dutenak; adibidez,

lanbide-erakunde batera atxikita egotea.

Jatorrizko estatukideak harrerako estatukidean garatu nahi den lanbidea araututa

eduki ezean, harrerako estatukideko agintariek informazio jakina edota gehienez

http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contactpoints/index.htm�http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contactpoints/index.htm�http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contactpoints/index.htm�



bi urteko aurretiazko esperientzia eska dezakete, aurreko hamar urteetan

lanbidea jatorrizko estatuan garatzeari dagokionez.

Gainera, lanbideak osasun edo segurtasun publikoa arriskuan jarriz gero,

harrerako estatukideak kontrolatu egin dezake prestakuntza, euren sistema

lehendik duten lanbide sektorialen kasuan izan ezik.

• KOKATZE IRAUNKORRA: beste estatukide batean lanbidea modu iraunkorrean

garatzeko lanbide-prestakuntzak onartzeko, 2005/38 Zuzentarauak hiru lanbide-

kategoria nagusi hartzen ditu kontuan, eta horiek bi araubide desberdin dituzte:

1. lanbide sektorialak: prestakuntzaren arloko gutxieneko baldintzak Europa

osoan bateratuta dituzten lanbideak → onarpen automatikoko sistema.

2. artisautza, industria edo merkataritzako lanbideak (Zuzentarauko IV.

eranskinean jasotakoak) → onarpen automatikoko sistema edo sistema orokorra, kasu bakoitzaren arabera.

Lanbide horiei buruzko informazio gehiago edukitzeko, kontsultatu orrialde

hau:

http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/index_en.htm

3. gainerako lanbide guztiak → sistema orokorra.

LANBIDE PRESTAKUNTZAK ONARTZEKO SISTEMAK (2005/36/EE Zuzentarauan

araututakoak)

ONARPEN AUTOMATIKOKO SISTEMA: Eraginpeko zazpi lanbideetariko bakoitzerako (‘‘lanbide sektorialak’’), estatukide bakoitzean titulua lortzeko behar den

prestakuntza bateratu da (gutxieneko baldintzak). Horrela, onarpena modu

automatikoan egiten da, eta emigrantea modu automatikoan gaitzen da lanbidea

beste estatukide batean garatzeko.

Zuzeneko onarpen honek honako lanbide hauetan dauka eragina:

• Sendagilea eta sendagile espezialista

• Zaintza orokorren ardura duen erizaina

• Emagina.

http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/index_en.htm�http://eur-lex.europa.eu/Notice.do?val=412521%3Acs&lang=es&list=412521%3Acs%2C&pos=1&page=1&nbl=1&pgs=10&hwords=&checktexte=checkbox&visu=�http://eur-lex.europa.eu/Notice.do?val=412521%3Acs&lang=es&list=412521%3Acs%2C&pos=1&page=1&nbl=1&pgs=10&hwords=&checktexte=checkbox&visu=�



• Odontologoa

• Albaitaria

• Farmazialaria

• Arkitektoa

ONARPEN SISTEMA OROKORRA (SO): Estatukideen arteko elkarrekiko konfiantza-printzipioan oinarritzen da; horrela, profesional bat jatorrizko estatuan lanbide jakina

garatzeko prest badago, harrerako estatukideak ere lanbide hori garatzeko gaitasuna

onartu beharko lioke.

Hala eta guztiz ere, estatukide bakoitzak lanbide bera garatzeko ahalmena ematen

duten tituluak lortzeko prestakuntzen artean desberdintasunik egonez gero,

konpentsazioko mekanismoak daude aurreikusita; hain zuzen ere, gaitasun-proba bat

edo egokitze-ikastaro bat egingo da, gehienez 3 urteko iraupenekoa; horiek titulua

onartu baino lehen egin beharko dira.

Sistema horretarako, beharrezkoa da interesdunak eskabidea aurkeztea, eta hori kasuz

kasu aztertuko da.

Espainiaren kasuan, nazioko kontaktu-puntua hau da:

http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contactpoints/index.htm#ESPANA

Mrs Margarita de Lezcano-Mújica Núñez

Unibertsitate Zuzendaritza Nagusia

Hezkuntza Ministerioa, Tituluen eta Osasun Erakundeekiko Harremanen

Zuzendariordetza

Paseo del Prado, 28 - 28014 MADRID Tel: +34 91 506 5738 - Fax: +34 91 506 5706

E-mail: [email protected]

Espainian lorturiko tituluak egiaztatzeko behar den dokumentazioa, EBko beste

estatukide batean lanbide-onarpena eskatzeko behar dena, hau da:

► Eskabide-eredu ofiziala:

http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contactpoints/index.htm#ESPANA�mailto:[email protected]�



http://www.educacion.es/educacion/universidades/educacion-superior-

universitaria/titulos/homologacion-titulos/reconocimiento-titulos/Documentaci-

n-necesaria-para-la-acreditaci-n.html

► Nazionalitatea egiaztatzen duen agiriaren fotokopia egiaztatua.

► Titulu akademikoaren edo profesionalaren fotokopia egiaztatua, edo tituluaren ordezko ziurtagiriarena; unibertsitateko agintari eskudunak emango du.

► Titulua lortzeko egindako ikasketen ziurtagiri akademikoaren fotokopia egiaztatua; bertan, besteak beste, urte akademikoen urte kopurua eta egindako

ikasgaiak ageriko dira.

http://www.educacion.es/educacion/universidades/educacion-superior-universitaria/titulos/homologacion-titulos/reconocimiento-titulos/Documentaci-n-necesaria-para-la-acreditaci-n.html�http://www.educacion.es/educacion/universidades/educacion-superior-universitaria/titulos/homologacion-titulos/reconocimiento-titulos/Documentaci-n-necesaria-para-la-acreditaci-n.html�http://www.educacion.es/educacion/universidades/educacion-superior-universitaria/titulos/homologacion-titulos/reconocimiento-titulos/Documentaci-n-necesaria-para-la-acreditaci-n.html�



II.4.4. BOLONIAKO PROZESUA

‘‘Boloniako prozesua’’ Boloniako Adierazpenetik sortu zen; Europako estatuetako 29

hezkuntza ministrok sinatu zuten (gaur egun, 46 estatuk hartzen dute parte prozesuan),

Goi Hezkuntzako Europako Esparrua (GHEE) sortzeko.

Boloniako prozesuaren helburua 2010ean Goi Hezkuntzako Europako Esparrua (GHE)

sortzea da. Bi urter

Mugigarritasunaren Gida 2010 - Bizkaia...instalatzen diren Europar Batasuneko atzerritarren...

Documents

Transcript of Mugigarritasunaren Gida 2010 - Bizkaia...instalatzen diren Europar Batasuneko atzerritarren...