Sarrera

Helburuak

Azterketa-eremua

20

Porrota euskaltegian

Mertxe Berasategi

Zenbatetan galdetu diagu geure buruari zergatik ez ate duten hainbatikaslek urratsen bat gainditzen, ikasle bakaitzaren arazaa den eda gureeskuetan ate dagaen emaitzak habetzea? Maiz entzuten dira hanelakagalderak eta gai hani buruzka hamaika gagaeta euskaltegietaka irakas-leen geletan. Buruhauste hanetan lagungarri izan nahi du Jan hanek.Berau burutzeko, sazialinguistikak eskaintzen digun metadalagia erabilidut; a/de batetik, azterketa kuantitatibaa -suspentsaak zenbatu eta sus-pentsa horien ezaugarriak aztertu kuantitatibaki- eta, bestaldetik, azter-keta kualitatibaa -suspentsaen zergatia ikertu-.

Datu guztiak erabil balitezke ere, interesgarrienak azterketa kualitati-boan azaldutakoak dira, euskaltegiari eta ikasprozesuari buruzko ikas-leen iritziak, hain zuzen. Horregatik eskainiko diogu lanaren alderdikualitatiboari arreta berezia artikulu honetan. Izan ere, irakasleonaurreiritziek askotan oztopatzen digute ikasleengan eragin handia izandezaketen faktoreak kontutan izatea gure jardueran.

• Jakin zein urratsetan eta zein erritmotan gertatzen diren suspentsogehien.

• Urratsa gainditzen ez dutenak identifikatu, beren ezaugarriak ezagutuz.

• Suspentsoen zergatia aztertu.

• Hau guztia didaktika taldeari informazioa eta aholkuak emateko da,ahalik eta ikaslerik gehienek urratsa gaindi dezaten.

* Azterketa-eremua Gasteizko IKAko ikasleak izan dira, 93-94 ikas-turtean aritutakoak.

* Gasteizko IKAk hiru euskaltegi ditu: "GASTEIZ-ADUR", "PIN-TO-ARATZ" eta "ZALDIARAN", baina funtzionamendu bakarra,hau da, euskaltegietan metodologia eta material berbera erabiltzenda eta irakasleak ere berberak dira, beharren arabera euskaltegi ba-tean edo beste batean kokatzen direnak.

Hiru euskaltegi hauetan osatu diren hainbat talde izan dira azterketahonen eremua, "Vital" kutxako taldeak, HAEEkoak, guraso taldeaketa horrelako modulo berezietakoak kanpoan utzirik.

*

HIZPIDE 38 (1997), 20-32 orr. •

. 1grafikoa

Azterketaku_alitatiboa

Sakontze eta mintza-taldeak ez ditugu kontutan izan; euskalduntzeaeta EGA izan ditugu aztergai.

Udako ikastaroak eta barnetegiak ere ez ditugu azterketan sartu.

93-94 urriko matrikulazioan eta orain arte aipatutako baldintzetan1.21O ikasle izan ziren. Azterketa honetarako , ordea, matrikulakzenbatu ditugu, ez ikasleak, ikasle bakoitza ikasturte batean urratsbatean baino gehiagotan egoten baita matrikulatuta normalean.Honexegatik, aztertutako matrikulak 3.519 izan dira.

Hona hemen matrikulak eta suspentsoak grafikoki urraska adierazita .

*

**

EHUNEKOA URRASKAMATRIKULAK

600

500

400

300

200

100 %1,7

o 111 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

URRATSA

Suspentsoen zergatia aztertzeko eztabaida-taldeak antolatu ditugu , hauda, zenbait aldagai kontutan izanda ezaugarri berberak dituzten ikaslee-kin taldeak sortu eta gaiaren inguruan gidoi ireki bat erabiliz mintzatu.Ondoren, bilera horietan grabatutakoa transkribatu eta ondorioak ateraditugu.

Honako aldagai hauek aukeratu ditugu:

Adina.- 25 urte baino gutxiago eta gehiago dutenak bereizi ditugu.Motibazioa>- Integratiboa dutenak _aldebatetik eta instrumentala bestal-detik.Urratsak.- Goi-urratsak (8-12) eta behe-urratsak (l-4).

Porrota euskaltegian 21

.2 Grafikoa

.1 tau/a:

22

SUSPENTSOAKEHUNEKOA

%50-------------~%45 ---------------~ ,..,~.•..• ..., ------··----0/.,40 -------------~.%35

%30 --------~%25 %26-

~---------xx&tw%20%15'%10%5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12URRATSA

25 < 25 > 25 < 25 >

Goi-urratsak 8. taldea 6. taldea 2. taldea 4. taldea

Behe-urratsak 5. taldea 7. taldea 1. taldea 3. taldea

Motibazio instrumentala Motibazio integratiboa

Beraz, 8 talde osatu behar genituen, eta kategoria hauek kontutanhartuta: erritmoa, sexua, ikasketa akadernikoak, asistentzia eta urra-tsa , talde bakoitzean ezaugarri desberdinetako ikasleek egon behar.zuten.

Behe-urratsak l.tik 4.era izan

Motibaziointegratibokoak

Motibazioinstrumentalekoak

Ta/de guztietanazaldutako

iritziak

Erritmoa

Ordutegia

Gustatzen zaidalako. Hau erantzuten zutenei ea lanerako beharzuten galdetzen nien eta erantzunaren arabera kokatu taldeetan.Gure hizkuntza delako.Hemengoa naizelako.Nire lagunek hitz egiten dutelako.

Lanagatik.Lanerako behar dudalako.Euskara suspenditu dudalako.

Aipatzekoa da oso ikasle gutxik aitortzen zuela motibazio instrumentala.

Ezin izan dugu motibazio instrumentala zutenen talderik lortu; honega-tik, talde-eztabaida izan beharrean, ezaugarri hauetako 2 ikasleri elka-rrizketa egin behar izan diet. Motibazio honetako ikasle gutxiago dagoeuskaltegian eta beharbada motibazio-motak ere eragina du honelakoikerketa batean parte hartu ala ez erabakitzean. Beraz, 4 talde osatuditugu honako ezaugarriekin:

1. taldea: Behe-urratsak. 25 urte baino gehiago.2. taldea: Goi-urratsak. 25 urte baino gehiago.3. taldea: Behe-urratsak. 25 urte baino gutxiago.4. taldea: Goi-urratsak. 25 urte baino gutxiago.

Azpimarratzekoa da zailagoa gertatu dela emakumezkoek parte hartzenlortzea eztabaida-taldeetan, gizonezkoek baino.

Bileren hasieran beren ikasprozesua azaltzeko eta baloratzeko eskatzennien, taldeetan azaldutako ideia eta jarreren laburpena ondokoak izanik:

Kakotx arteko zatiak ikasleei egindako grabazioen transkripzioak dira.

Zenbat eta denbora gehiago egunero, hobeto dela diote. Talde guztietanoso komenigarritzat jotzen dute barnetegia, baina zalantzan jartzen da 4.urratsetik behera merezi ote duen.

"Sí que se nota mucho que en tres horas se avanza más, se aprende másque en 2 horas, sobre todo si son de 20:00 a 22:00."

"Te cuesta menos soltarte a hablar. No se puede pagar la experiencia enel barnetegi,fue excelente; nosotros éramos 22 personas, estábamos dur-miendo en un gimnasio de una escuela, y quieras que no, coges muchaconfianza con la gente y con los profesores. Desde que te levantas, desdelas 8 de la mañana, tienes que ir a hacer los grupos que se forman; unosponen la mesa ..., desde ese momento estas intentando hablar euskera."

"Nik krisia eduki nuen; eta nola gainditu? Barnetegi hatera joan nin-tzen,"

Okerrena gauekoa da, jendea nekatuta baitago. Piper gehiago egitendute eta erritmo motelagoa izaten da ariketak egiteko orduan.

Porrota euskaltegian 23 •

Lan pertsonala

Segimendua

lrakaslea

24

"Porque de 20:00 a 22:00 es un poco ..., la gente, normal ... va cansada,ha trabajado todo el día, salimos antes, se llega más tarde, en clase lagente ...""Goizean hobe, arratsaldean baino asko; hobeto. Arratsaldeko 8etan e;zaizu erer sartzen, bakarrik klasera joan eta ..."

Klasetik aparte lan egitea -etxerako Ianak, liburuak irakurri ...,- osokomenigarria baina gogorra iruditzen zaie.

"A mí me resulta muy duro, llegas a casa y dices: a la una idarlanapara ...""Tienes que hacerlo.""Tienes que hacer, pero tampoco es obligatorio, ... ""Es como estudiar, ¿no? Si haces muchas ecuaciones te saldrán bien alfinal, si estudias mucho euskera ...""Yo lo he comprobado en cursos que andaba con más tiempo y me han repe-tido más y más; y sí que llevaba las cosas hechas y tal. Pues sí que influyeporque es fundamental a la hora de escribir, a la hora de leer, a la hora detodo, ¿no? Y algún curso que igual lo he dejado más, que no he hecho tanto,lo notas, notas que lo vas perdiendo porque te pones a hacer una idazlana yprocuras meter eso que te han dado esta semana; ya sabes que no lograrásdominarlo, pues yo qué sé de aquí a no sé cuánto, pero lo vas empleando, yolo tengo comprobado."

Talde txikiak direnez, segimendu jarraia egin daiteke; irakasle ba-tzuek egiten dute, beste batzuek berriz, ez. Ikasleen akats eta hutsunenabarmenenak ikastaro erdian esan behar dizkiete eta ez bukaeranbakarrik,

"Nik izan nuen bakarrik irakasle bat, eta niretrat oso irakasle ona da etaegiten zuena zen, bueno da kriston lana, baina bakoitzaren izena eta bereakatsak eta hit; egiteko akatsak eta kriston ebaluaketa, "evaluación conti-nua" edo e; dakit nola esan, primeran. Bera arken egunean ordu laurdenbat edo gehiago zurekin eta bueno Urlia, zure akatsak dira hauek ... osojarraipen ona egiten ruen. Baina besterik ez dut ezagutu.""Nire uste: akatsak ere esan behar dizkizute kurtso erdian, er? e; dakitzergatik esaten diren kurtso bukaeran., ja ezin durula ezer erremediatu.Agian e: duzu hit: egiten klasean eta esaten dizute azkenengo egunean. E;duzu gainditu, eske ez duzu hit: egiten. loe! ba esaidazu kurtso erdianikusten duzunean ez dudala hit; egiten edo horrelako akatsak, gramatika'akatsak edo hit; egiterako akatsak ba kurtso jarraipenarekin ikusten dituz-te, baina horrelako akatsak, ni batzuekin hori, esaten duru, joe, tio e;dakit zergatik e: didarun esan lehenago ..."

Oso inportantea da, berak bultzatu behar ditu kurtso hasieran taldearengiroa eta ikasleen arteko harremanak, eta motibatu behar ditu ikasleakkanpoko ekintzetan eta kultur ekintzetan parte har dezaten. Talde guz-tietan azaldu den ideia da denetarik dagoela, batzuk onak eta beste ba-

Mertxe Berasategi •

Taldeko giroa

Kanpo ekintzak etakultur ekintzak

tzuk txarrak. Bi taldetan desberdintasuna egiten dute irakasle zahar etaberrien artean.

"Yo creo que hay que provocar. los primeros años o los primeros mesesde cada año, que por lo menos la gente se sienta a gusto, porque muchasveces pasas igual el curso entero y dices: bueno, todavía ni siquiera sédonde estoy.""Ese es un poco el trabajo del psicólogo, que en esos momentos igual esel profesor, ¿no?""Irakasle edo talde-saltsarik gabe e; zaitu motibatren.""Irakaslea oso, nahi; eta taldea majua izan irakaslea bada ... 'como loshay'. .. ""A! pero es que a mí me han llegado a decir hasta que, por ejemplo, unprofesor: yo de puertas para afuera no soy nadie para vosotros, yo soloadentro, yo no quiero nada más con vosotros. Te quedas así, y dices: puesbueno, entonces la relación de la clase ya se enfría un montón; ¿en clasede qué vas a hablar?""Yo estoy de acuerdo con él, me parece que en la clase el profesor es fun-damental.""Eske, betiko irakasleak betikoak dira, dira klasikoak eta badakite nolaando eraman klasea, taldea, giroa.""Eta zeukaten igual ideia garbirik, e; dakit nola esan, nola izan behar zen!KA eta nola izan behar zen easkaltegia, eta orain sartu dira pilo bat etagaldu egin da piska bat bide hori, e: dakit nola esan."

Oso garrantzitsua da. Giro onak ikasleak motibatu egiten ditu; gehiagoeta gustorago lan egiten dute, ondorioz.

"De todas formas a mí me parece que en las clases el ambiente hacemucho, si hay un ambiente así muy distendido, pues te sueltas más, te daigual decir cualquier burrada o lo que sea, si el ambiente es un poco seriote cortas tú al hablar."

Oso onak. Hauen bitartez euskaltegiak ikasleak prestatzen ditu euskarazbizitzeko. Orokorrean dagoen ideia da zenbat eta gehiago hobeto, bainaaitortzen dute ikasle batzuek ez dituztela baloratzen eta beraien erruadela ekitaldi hauetan parte ez hartzea.

"Yo lo he notado, en cuanto sales de aquí, buaf! hablas el doble en cual-quier lado, aprovecho más el rato ese del parque que... ""Es que sales fuera y ya tienes algo sobre lo que hablar, pero es que estásen clase y 'bueno, vamos a hablar de no §é qué' y a ti igual no te apetece,y todo el mundo mirándote y tú a ver qué dices.""Las actividades extraescolares, hay mucha gente que si se propone undía ir al pantano a estudiar las hojas ese día la mitad de la clase no va, yocreo que ese es el problema, ¿no? si hubiera más respuesta por nuestraparte yo creo que se harían muchas más cosas.""Nik esango nuke, inportanteena da, euskaltegian, euskara; biritreko

Porrota euskaltegian 25 •

Klasetik kanpokoharreman-sarea

26

prestakuntza egin, irteerak egin, antzerkira joateko, hori oso garrantzitsuada, bai beheko urratsetan eta bai goiko urratsetan, eta bakarrik egiten dagoiko urratsetan. Goi-urratsetan ba bertsolariak ikustera joango gara, baiando primeran daga, baina 4 eta 3. urratsean emateko piska bat, e; dakitherrimina edo... Eta beheko urratsetan, hori e; da hainbeste landu."

Arazo handia da ikasleentzat Gasteizko egoera soziolinguistikoa. Fish-man-ek (1982) zioen moduan, arazoa da diglosiarik ez egotea. EuskarakGasteizen ez du gizarte-funtziorik betetzen. Elebidunak isolatuak daudeeta, elkartzen direnean, lagunartekoari dagokion funtzioa bakarrik lan-tzen dute.

"...potenciar que la gente que sabe euskera hable en euskera a nosotrosnos haría un bien. Estamos en una ciudad y en una provincia que nadiehabla, ¿no?"

"Yo creo que en !KA ha subido mucho la matriculación."

"Hombre hemos pasado de 5 a 8, pero es raro; vas a un bar quitando losjueves que igual están la gente de Gipurkoa y esta gente de Bizkaia quehablan euskera, llegas al fin de semana y aquí no hay ni dios que hableeuskera. Pero hasta la misma gente que lo sabe, cambia y se pone el chipdel erdera y... "

-"Yo sí que noto que se habla más euskera en Vitoria, mucho a nivel dechavalitos de ikastola, gente de institutos y muchas parejas jóvenes quehan venido a vivir a Vitoria por el curro, pero por ejemplo a nivel de gen-te joven que estamos en /KA, que ha subido mucho la matriculación, loque comentas tú, por la cuesta un fin de semana es rarísimo rarísimo queoigas hablar a gente de Vitoria euskera ... "

"Y grupos propios que son todos euskaldunes que si quieres decir mitad ymitad pues es lo normal ¿no? pero si son todos los que están, tú veras.Pero bueno esto entra más dentro de lo que es Vitoria. Lo que hay quehacer es pensar que el proceso es más despacio aquí que en otro lado."

"Hori gertatren. da euskaltegitik kanpoan zaila da euskera: hit: egitea.Kalean ia inork e; du hit: egiten euskeras."

"Poteatzeko bai, hit: egiten dugu euskarar, baina gero,. .. "

"Bai, baina zer gertatien da? Zure akats gurtiak finkatren ari zara potea-tu bitartean. "

"Baina e: bakarrik hori, kalean inetzen diren gaiak, ba bai, hit; egitendugu edo hit: egiten dut, baina gero holako gaiak, más de ... intelektualakedo holako gaiak, osea, ezin dut. "

"Gramatika ... errezena er", gainera hori Gasteiren, beste leku bateanigual praktika dezakezu gehiago baina hemen ez, orduan hori ruk badakizusubjuntiboa, baina e: duzu erabiltzen, edo beste gau:a bat, baina da prak-tika ez duzulako egiten Gasteizen, edo éJSO gutxi."

Mertxe Berasategi •

Arazoak gainditzekogarrantzia zeri?

Bestelakoak

Behe-urratsak: 1.eta 3. taldeak

Honako alderdi hauei eman diete talde guztietan garrantzia: mintzame-nari, hitz egiteari, hitz egiteko aukerei, klaseko giroari, beste ikasleeki-ko harremanei eta norberaren motibazioari. Goi-urratsetako taldeetan,irakaslea espreski aipatzen ez bada ere, kontutan izan behar dugu taldeguztietan hartzen dela irakaslea giro-sortzaile eta kanpo zein kulturekintzen bultzatzailetzat. Bestalde, norberaren motibazioa euskaltegianhasteko alde batera utzita, klasera joateko motibazioan taldeko giroaketa irakasleak izugarrizko garrantzia dute.

"Cada uno tiene su parte, no creo que sea más importante el grupo, nique el profesor, ni que tú, en teoría serías tú, el más importante eres tú,que eres el que tienes que estar motivado; si no estás motivado, pues yase acaba todo. Entre profesor y alumnos pienso que al 50%, no es másimportante que los alumnos sean majos y el profesor sea, si empieza afallar alguna de las dos cosas, ya falla algo."

"Yo, muy importante la labor personal, sobre todo el estar motivado, loque has dicho tú. Luego entre el profesor y los alumnos doy más impor-tancia al profesor que a los alumnos."

"Gehiago hit; egin, ohitura."

"Nire ustez, depende taldea eta irakaslea. Taldearekin gustara baldinbazaude edo irakaslearekin, ba klasera joaten zara, gogoak jartzen ditu-zu, ..."

IKArekiko atxikimendu edo identifikazio handia sumatzen daberaiengan. IKAra joaten dira bere metodo, sistema, giroagatik, ...

Ez dute alderaketarik egiten beste euskaltegiekin, bai, ordea, hiz-kuntzak ikasteko akademiekin eta beraiek eskolan edo institutuanezagututako hizkuntza-eskolekin, hauekin oso kritikoak izanik.IKAren metodología hobesten dute.

Errepikatzean material bera erabiltzeak desmotibatu egiten ditu.

Talde homogeneoak behar dira, mailari dagokionez diote batzuek,beste batzuek adinari eta besteek jende-motari dagokionez.

Bi talde hauetan errepikatzen diren balorazioak eta goi-urratsetan egitenez direnak hauexek dira:

* 3. urratsetik 4 .era dagoen alderik nabarmena: 3.ean birpasa egitenda, gauza berri gutxi dago; eta 4.ean gauza berri asko, mintzatzekogaitasuna eskatzen da.

Klasea jendeak duen mailaren araberakoa da, askotan irakasleakgehien dakitenen erritmoari jarraitzen dio. Honek frustrazioa sortzendu batzuetan.

Zuzenketak ikasleek hitz egin ahala egitea oso gaizki baloratzendute, ikasleak desanimatu egiten baitira. Hitz egiten bukatutakoanegiteari ondo deritzote. •

*

*

Porrota euskaltegian 27 •..

Goi-urratsak: 2.eta 4. taldeak

28

*

"El miedo a la vergüenza, que es lo malo que estás hablando en clase y cla-ro el irakasle te tiene que ir corrigiendo y según estás hablando estás notan-do que te está todo el rato corrigiendo, y dices, jo pero si no estoy diciendoni dos palabras seguidas bien, y yo creo que eso poco a poco, que es normal,pero igual va frenando un poquillo y acabas por participar menos y dejarloa los que hablan perfectamente ..."

Ulertze hutsak motibatu egiten zaitu.

lrakasleak bultzatu behar ditu ikasleak, motibatu, kanpoko ekintze-tan edo kultur ekintzetan parte har dezaten.

Errepikatzeari ez diote garrantzi berezirik ematen. Ez dute presarik.

Azpimarratzen dute zenbat galtzen den klasera joateari utziz gero.

Euskaltegiei, egoitzei dagokienez, gela desplazatuak ez dira berengustokoak. Zenbaitetan arrazoi gehiagorik badago ere, orokorreanez zaizkie gustatzen ikasleen eta taldeen arteko harremanak desa-gertzen direlako. Izan ere, euskaltegietatik kanpo identifikazioa,informazioa eta giroa galdu egiten da.

*

***

Bi taldeetako diskurtsoetan azaltzen diren ideiak hauexek dira:

Etxerako lana egitea komeni dela uste dute, baina ez dute egiten alfer-keriagatik. -

Euskaltegian desfasea gertatzen da goi-urratsetan gramatikaren etamintzamenaren artean. Mintzamenean hutsune nabaria dago.

EGA ikastaroetan ez da mintzamena batere lantzen. Ariketak eta arike-tak egiten dituzte.

Goi-urratsetan eta EGAn gehienbat presioa sentitzen dute, klaseko giroaserioa da, azterketarako ariketa-mordoa egiten da. Honek batzuetan eus-kararen kontrako sentimendua sortzen du, asetasuna.

"Nik e; dakit, aurten gauza berezia gertatu zait. Aurten utzi diot euskaraikasteari e: neukalako denborarik eta beste mobidak egin behar nituen etaheno ezin nuen euskararekin jarraitu eta nabaritu dut orain lehenago bai-no gustorago hit; egiten dut euskaraz; igual klaseko presioa e: daukadala-ko, orduan kalean norbaitekin topatu eta niri e: zait ezer kostatzen euska-rarekin hastea eta bueno igual iaz, klasera joaten ninttelako gero "pasan-do de todo", kalera joaten nintzen eta ja e; nuen ezer jakin nahi ..."

"Ni gogoratzen naiz; arken urratseko klaseak nola ziren, klasera joatenginen eta gosaltreko orri bat esaera iaharrak, gero "entremeses" berri-dazketak eta, klase osoa horrela, klasetik atera eta bueno, "al erdera: decabeza", horrela zen."

* Mintza-taldea oso ondo baloratzen dute, ikastaroa gainditzeko pre-siorik ez baitago. ·

lrakaslearen motibazioa oso nabarmena izaten da. Batzuk beste Jan*

Mertxe Berasategi •

Jarrerenazterketa

25 urtetik gorakoak

baten bila dabiltza, ikasketa akademikoak burutzen ari dira, euskal-tegiko lana diru-iturria baino ez da beraientzat. Eta hau negatibotzatjotzen dute ikasleek.

25 urte baino gehiagokoenak aztertuz gero, nabarmentzekoak dira hona-koak:

* Konplexu asko dituzte. Alde batetik, hizkuntzak ikasteko txarrakdirela diote eta, bestaldetik, adinari leporatzen diote beren porrota,ikasle helduek, gazteek baino gaitasun txikiagoa aitorturik. Hauetazgain, gutxiago izatearen konplexua ere ageri da, kalean hitz egiteanlotsatu eta urduri jartzen dira, besteak gehiago dakiela eta hobetoegiten duelako ustetan.

*

"En cuanto ves que viene gente que todavía sigue estudiando o que acabade dejar los estudios, y te encuentras con los que están currando, se notamucho en la clase quien está estudiando y quien está currando. Los queestán estudiando enseguida cogen todo mucho más rápido y los que esta-mos currando, pues, ... mucho más, porque ya has dejado de estudiar, ladinámica, has dejado hace muchos años y te cuesta cogerlo todo."

"Nik konplejo handia daukat, edozein hirkuntza oso txarra egiten dut etabueno, ulertu denetatik baina gero hit; egiterakoan ..."

Beren buruarekin exigentzia-maila handia dute:

Euskaldunekin erdaraz aritzen direla aitortzen dute; beren ustez,beti euskaraz egin beharko lukete, baita behe-urratsetako ikas-leek ere. Egoera bitxiak proposatzen dituzte, esaterako: nirekinhitz egiten duena euskalduna bada, berak euskaraz egin dezalaeta nik erdaraz erantzun ...Alfertzat jotzen dute beren burua etxerako lanak egiten ez dituz-telako.Instituzioetara beti euskaraz zuzendu beharko luketela pentsa-tzen duten arren, ez dute egiten lotsagatik, hizkera formala men-peratzen ez dutelako.Bi ordu egunero gutxi dela diote; klasetik aparte denbora gehia-go eskaini beharko liokete euskarari, beren ustez.Exigentzia-maila honek helburuak ez betetzean, antsia etazapuzketa sortzen du haiengan. Goi-urratsekoen kasuan honinekea gehitzen badiogu, masokista izatearen sentsazioa aitor-tzen dute.

"- Motibatuak gaude, lan egin eta denetatik egin eta gero 2 ordu egu-nero, hemen gaude, masokak gara?

- Ba pis ka bat bai. Nik garbi daukat."

Eztabaida eta desadostasun gehiago sortzen dira talde hauetan, adibidez:

Klasean Jan pertsonal gehiago egin behar den ala ez.- Hiru orduko erritmoa egokia den.ala ez.

Porrota euskaltegian 29 •

25 urtetikbeheragokoak

30

Jokoak gustatu ala ez.Gramatikak laguntzen ote duen aurreratzen mintzamenean etatrebetasunetan.Klasekoen arteko heterogeneitatea aberasgarria edo oztopo den.Lan pertsonala etxean egin daiteke eta klase orduak rnintzame-nerako erabili ala denetarik egin behar den.

Honek ikasle hauen arteko heterogeneidadea adierazten digu. lkus deza-gun, bes tal de, desberdintasunak gehienbat metodologiari dagozkionpuntuak direla.

25 urte baino gutxiagokoen artean ez dira eztabaida hauek gertatzen,balorazioak berdintsuak dira. Jarrerei dagokienez, ordea, ezin ditugubateratsu aztertu, ez baitira berdinak.

* Behe-urratsekoen jarrera orokorra oso positiboa da. Oso balora-zio positiboa egiten dute eta antzematen zaie ikasten jarraitzekoilusioa. Etsipen-sentimendurik ez da sumatzen. lkasle baten kri-tika zorrotza eta bere esperientzia txarren aurrean, beste batenproposamena da gauzak aldatzeko kritika konstruktiboa eginbehar dela eta ikasleen parte hartze eta iritzi ematearen garran-tzia klasean.

* Goi-urratsekoei dagokienez, oso kritikoak dira euskaltegiarekin,gehienbat EGA ikastaroarekin, baina proposamenak egiteko gai-tasuna ere badute. Izan ere, ez da kritika hutsa.

Garrantzi handia ematen diete euskaraz hitz egiteko aukerei,behar handia sentitzen dute eta. Beraiek esanda, bilerara euska-raz hitz egin ahal izatearren etorri ziren. Gasteizen aukera gutxiizateak eta beren harrernan-sarea erdalduna izateak frustraziohandia eragiten du haiengan.

Nekea ere nabarmena da -orain arteko ikasprozesua luzea izanda eta oraindik bukaerarik ez da sumatzen-.

Goi-urratsetako bi taldeetan aurrera egiten ez duten inpresioak eta ne-keak etsipen-sentirnendua sortzen diete.

"Ni, adibidez, oraintxe krisian nago euskararekin eta nik nabari dudanada, adibide; teoriako gaurak, teoria: badakit, baina gero erabiltzerakoane; dut erabiltren, eta ulertien dut eta idarten, ez? Baina heno, telebista etairratia entzuten dut, baina gero hit: egiterakoan e: ditut horrelako estruk-turak erabiltren, oso pobrea geratzen da hizkuntza, azkenean esaten dutnahi dudana esaldi batean, igual ordu erdiko txapa esaldi batean baka-rrik,"

"Taldea; nabaritu nuen hori, bat-batean 9. eta 10.ean motibatio eta:ikasten duzu, gero ateraizen zara kalera eta norekin hit: egiten duzu? Etaorduan, osea, piska bat etsituta gelditzen zara, e: da urratsen kontua,baina, heno, bat-batean nabaritzen duzu, ikasi dut pilo eta orain hit: egi-teko goaren euskaltegira eta rergatik joaten nai: hara hit: egitera?"

Mertxe Berasategl •

Proposamenak Esan dezakegu parte hartu duten ikasleek motibazio integratiboa izateazgain, IKArekiko atxikimendu handia adierazten dutela.

Gure helburua suspentsoen zergatia aztertzea bazen ere, lanak balio izandigu ikasprozesuari buruzko ikasleen iritziak jasotzeko.

Garrantzi handien dutenak hauek dira: motibazioa, klaseko giroa, min-tzamena, irakaslea eta harreman-sarea goi-urratsetan.

Hauek honela, honako proposamenak egiten ditugu:

1 Motibazioan eragina izan dezaketen faktoreak arreta bereziazaztertu beharko genituzke, bai euskaltegiek (talde homoge-neoak sortuz, ...), bai irakasleek, klaseko ikasle bakoitzarenmotibazioa kontutan izanda eta desmotibatzeko arriskuak era-gotziz (gehien dakitenen erritmoari jarraitu, zuzenketak ikas-leak hitz egin ahala eginez, ...)

2 Klasean giro ona sortzeari bestelako lan akademikoei bezalakogarrantzia eman behar dio irakasleak, ikastaroaren hasierakoegunetan batez ere.

3 Mintzamena landu eta euskaraz hitz egiteari garrantzia emanbehar diogu bai klasean, bai klasetik kanpo eta, era berean,klasekoen artean nahiz beste taldeetako ikasleekin edo kanpo-ko jendearekin. Honetarako , ikasgelatik kanpoko ekintzagehiago antolatu beharko ditugu. lrakasleak bultzatu eta moti-batu behar ditu ikasleak kanpoko ekintza hauetan eta kulturekintzetan parte hartzera.

4 Irakasleari jakinarazi behar zaio zer-nolako garrantzia eta era-gina duen ikasleen ikasprozesuan eta motibazioan, hauek kon-tutan izanda, klasean jarrerarik hoberena izan dezan. Euskalte-giak saiakera berezia egin behar du irakasle berriak jakinarengainean jartzen, hala nola IKAren izaera, ibilbidea, ... azaltzen.

5 Gasteizko egoera soziolinguistikoa -%7 ,51 euskaldunak eta%20 ,81 ia euskaldunak, 1991ko zentsuaren arabera- eta goi--urratsetako ikasleak eta ikasle ohiek behar dituzten hitz egitekoaukerak kontutan izanda, esan dezakegu puntualki ekintzak ego-ten badira ere, Gasteizen euskaldungoa ez dagoela trinkotua Txe-petxen (1991) teoriaren arabera. Hauxe litzateke arazo honenirtenbidearen lehenengo pausoa: euskaldunak konpaktatu etaberaien arteko harremanetan euskararen erabilpena bultzatzea.Dena den, ikasleen IKArekiko identifikazio-maila ikusita, azter-tzekoa da ikasleen kluba edo ikasle ohien taldea sortzeko aukera.

6 Goi-urratsetan arreta jarri behar da ikaslearen egoera psikolin-guistikoan, hau da, bere gaitasunean. Ikasleak gai izan behar duaukera duen guztietan euskara erabiltzeko. Gizarteak, bere ingu-ruak eskaintzen dizkion gizarte-funtzio guztietan, naturaltasunezeuskaraz aritzeko gaitasuna lortu behar du.

Porrota euskaltegian 31 •

Garrantzi handiko faktoreak alde batera utzita, eta, ikasleen iritziz, biga-rren mailako eragileak aztertuta, beste proposamen hauek ere egitenditugu:

Ikastaro trinkoenak bultzatu behar ditugu, bai euskaltegian baibarnetegian.

Segimendu jarraia egitea bultzatu behar du euskaltegiak, gu-txienez ikastaroaren erdian ebaluazio bat eginez.

Ahal den guztietan errepikatzaileen taldeak osatuko ditugueskoletan landutako rnateriala berriro ez erabiltzearren.

3. eta 4. urratsen artean dagoen desoreka aztertu eta bideak ire-ki arazoa gainditzeko.Behe-urratsetan garrantzia eman behar diegu ikasleen eta eus-kaldunen arteko harrernanei, beraiek esan bezala, ulertze hu-tsak motibatu egiten baititu.Gela desplazatuak ekiditeko ahalegina egin behar da. Eginezean, bereziki ahalegindu beharko genuke euskaltegian izatenden giroa horietan ere gerta dadin.

Kasete eta entzun-ariketen kalitatea hobetu beharra dago.

Goi-urratsetan garrantzi handiago eman behar zaio mintzame-nari eta sortzen den giro serioa eta presioa eragozten saiatu.

Azkenik, ikasprozesuan eragin negatiboa izan dezaketen jarrerak -etsi-pena, exigentzia,. ..- aldatzeko edo gainditzeko, eragile askotan jarribeharko genuke arreta, eta rnaiz gizarteko faktoreak direnez, euskalte-giak indar gutxi eduki dezake hauek aldatzen. Hala ere, gure eskuetandagoen guztia egite aldera, urtero antolatzen ditugun irakasleentzakoerreziklaia-ikastaroetan jarrera hauek ezagutu eta neutralizatzeko psiko-logi saioren bat antolatzea komeniko litzateke.

7

8

10

11

12

13

14

Bibliografía

Fishman, J. 1982. Sociología del Lenguaje.Madrid: Cátedra.

Sánchez Carrión, J. M. 1991. Un futuro paranuestro pasado. Donostia: Seminario de FilologíaVasca Julio de Urquijo eta Adorez eta atseginezMintegia.

32 Mertxe Berasategi •

Page 1TitlesPorrota euskaltegian Mertxe Berasategi * *

Page 2Titles* * * EHUNEKOA URRASKA o 11

ImagesImage 1

Page 3Titles.2 Grafikoa .1 tau/a: SUSPENTSOAK EHUNEKOA -------------~ %45 -------------~. URRATSA

ImagesImage 1

TablesTable 1

Page 4Titles

Page 5TitlesLan pertsonala Segimendua lrakaslea

Page 6TitlesTaldeko giroa Kanpo ekintzak eta

Page 7Titles-

Page 8Titles* * * ..

Page 9Titles* * * * * * *

Page 10Titles* *

Page 11Titles

Page 12Titles

Page 13Titles8 11 10