Manual práctico de coidado e adestramento de cans mastíns para a protección do gando

8/6/2019 Manual prctico de coidado e adestramento de cans mastns para a proteccin do gando

1/85

Coidado e adestramento de cans mastnspara a proteccin do gando

MANUAL PRCTICO


2/85


3/85


4/85

Coidado e adestramento de cans mastnspara a proteccin do gando

MANUAL PRCTICO


5/85

Deseo, maquetacin e impresin:GRAFISANT, S.L.

D. Legal:C 2140-2008


6/85

5

A RAZA: HISTORIA Px. 7-121. A raza2. Orixe3. Variedades4. Difusin5. Funcin histrica6. Usos histricos7. Actualidade

A RAZA: CARATERSTICAS Px. 13-181. Aparencia e descricin de conxunto2. Talle e peso3. Carcter4. Utilizacin

COIDADOS: SANIDADE Px. 19-281. Introducin

2. Parasitoloxa3. Vacinacin4. Enfermidades mis habituais do mastn5. Os cachorros

COIDADOS: ALIMENTACIN Px. 29-301. Introducin2. A alimentacin axeitada3. Racionamento4. Auga

OUTROS COIDADOS Px. 31-341. Reproducin2. Pelume3. Espazo4. Temperatura5. Outros

NDICE


7/85

6Coidado e adestramento de cans mastnspara a proteccin do gando

O LOBO E OS MTODOS DE PROTECCIN Px. 35-541. O lobo2. A desaparicin do lobo3. A recente expansin do lobo4. Historia do mastn e o lobo5. O mastn como mtodo de proteccin6. Outros mtodos de proteccin7. Obxectivos xerais na proteccin contra o lobo

ADESTRAMENTO Px. 551. Consideracins2. Pautas xerais de adestramento3. Outros apuntamentos

OUTRAS RAZAS DE GARDA Px. 67-761. Co da Serra da Estrela2. Co de Castro Laboreiro

3. Co Rafeiro do Alentejo4. Mastn do Pireneo

O LOBO EN GALICIA. NORMATIVA Px. 77-801. O lobo en Galicia: situacin legal2. O lobo en Galicia: axudas

ANEXO: PROGRAMA DE CRA DE MASTNS Px. 81-82

AGRADECEMENTOS E COLABORACINS Px. 83

MANUAL PRCTICO


8/85

7

A raza: historia

1. A RAZA

DENOMINACIN da raza:mastn espaol

Sinonimia

- Mastn leons

- Mastn estremeo

- Mastn Manchego

En 1981 undouse a Asociacin Espaola del Perro Mastn Espa-ol (AEPME) como club o cial da raza.

2. ORIXE

O mastn espaol unha das razas mis vellas de Espaa e deEuropa. Existen diversas opinins sobre a sa orixe:

Unhas ontes de enden a tese de que a orixe do mastn espaol provn dos molosos tibetanos debido s moitas seme-llanzas mor olxicas observadas. un can de proporcinsenormes que xa oi descrito por Aristteles. Outros din queresulta incomprensible a divulgada opinin de que a saorixe mis remota o mastn do Tbet, descrito por MarcoPolo en termos moi esaxerados, xa que a observacin doviaxeiro veneciano aise aproximadamente o mesmo ano enque se unda o Honrado Concejo de La Mesta(1) e, polotanto, xa hai mastns na pennsula.

(1)Ver pxina 4


9/85


Outras de enden que oron os enicios os que introducironna conca mediterrnea grandes cans que criaban asirios ebabilonios, que mis tarde oron expandidos polos romanos.Por razns xeogr cas, climatolxicas e especialmente poloscruzamentos con outras razas autctonas deron lugar s va-riedades de mastns que hoxe en da coecemos.

3. VARIEDADES

Recoecidos o cialmente pola Real Sociedade Canina de Espa-a e a Federacin Cinolgica Internacional, est ormado pordas variedades, distinguibles sobre todo polo seu manto:

O denominado mastn espaol , que realmente se reconstruu abase de exemplares leoneses, e o mastn dos pireneos , de orixeesencialmente altoaragonesa.

A eles habera que lles engadir os portuguesesco da Serra daEstrela, co do Castro Laboreiro e o ra eiro alentejano , cuxomor otipo e uncin son similares.

4. DIFUSIN

A raza est di undida por toda Espaa, en xeral en todas aque-las rexins que se viran a ectadas polo enmeno gandeiro datranshumancia.

Actualmente atpase en zonas de gandara acompaando a ra-baos tanto estticos como transhumantes, desempeando asa uncin ancestral de garda. Tamn se atopa como animalde compaa.

MANUAL PRCTICO


10/85

9

A raza: historia

5. FUNCIN HISTRICA

O can da raza mastn espaol un dos mis lendarios e im-portantes da historia de Espaa.

A pennsula Ibrica un mbito xeogr co moi espec co,no seu interior xronse numerosas razas de cans per ecta-mente di erenciadas, cuxa especializacin oi intimamenteligada a unha uncionalidade estrita que as dotou dunhascaractersticas moi concretas. No caso do mastn:

Funcionalidade: na sa orixe oi un can gardin do rabao.A sa misin consista en vixiar e de ender o gando de calque-ra incidente se puidese producir por ataques do lobo e outrosdepredadores. Tamn de enda o rabao dos roubos. Era, e hoxe anda, pero en circunstancias moi distintas, o seu traballoa custodia tranquila e a reaccin contundente ante os perigosque poden lles a ectar s animais nos territorios baixo a saproteccin.

Mastn gardando un rabao.


11/85


Caractersticas: as caractersticas desta raza veen determina-das por tantos anos dedicado de ensa do gando. O mastnespaol un can rstico, orte, de gran simetra, potente e vale-roso, que denota no andar a sa orza e axilidade.

A importancia do mastn xa se refecta nas leis que regulaban aMesta, agrupacin de gandeiros de Castilla recoecida por Al onso

X, establecida en Espaa en 1273. considerada como a primeira

agrupacin do gremio gandeiro e unha das mis importantes deEuropa na Idade Media.

Estaba lexislado que cada mastn tivese asignada a mesma cantidadede comida que cada pastor e que todo dano sobre os cans se multasecunha pena de cinco ovellas en adiante, as como que a posesin dunmastn extraviado era ilegal sen a autorizacin previa da Mesta.

Tras a abolicin da Mesta no sculo XIX e a paulatina diminucinda transhumancia, sumado prctica desaparicin do lobo, cuxadi usin queda limitada a reas concretas, o mastn chega a verseen risco de extincin.

6. USOS HISTRICOS

A utilizacin mis xeral domastn espaol oi como can de gardapara terreos e rabaos pero, ademais deste, tivo outros usos:

- En tempos de guerra, dada a sa orza e corpulencia oi uti-lizado para custodia e arrastre.

- Os cronistas Fernndez de Oviedo e Lpez de Gomara re-ren que os conquistadores espaois para cruzar as selvas

virxes e para vixiar os campamentos, tiveron a axuda dosseus mastns.

MANUAL PRCTICO


12/85

11

A raza: historia

7. ACTUALIDADE

O mastn espaol est considerado na actualidade como o canda transhumancia. E emprgase como pastor e gardin de ra-baos e debido s sas caractersticas tamn como can de com-paa.

CURIOSIDADE:

Os grandes seores e reis acanse acom-paar por mastns, tal e como se pode verna amilia de Filipe IV no cadroLas Meninas (Velzquez 1656).

O mastn aparece adormecido e cheo de placi-dez e nobreza mentres a vida dos seus seresqueridos transcorre tranquila e a salvo.

Aparece coas orellas e o rabo amputados,prctica que hoxe est en desuso e mal vista.


13/85

MANUAL PRCTICO


14/85

13

1. APARENCIA E DESCRICIN DE CONXUNTO

Partindo de que se trata dun can de gran beleza, algunhas ca-ractersticas que o poden de nir en conxunto son as seguintes:

- un can de gran talle, hipermtrico e mediolneo, robusto,moi potente e musculado pero ao mesmo tempo fexible exil.

- Ben proporcionado.- Esqueleto compacto.- Corpo con pelo tupido e medio longo.- Caracterstica a sa cabeza de gran tamao (pero propor-

cionada) e a sa papada.- De ollos pequenos (en relacin co cranio) e orellas medianas

e cadas.- intelixente, calidade que mani esta na sa expresin.

- O seu ladrido rouco, grave e pro undo, dunha grande in-tensidade, e percbese a considerable distancia.

2. TALLE E PESO

Esta a raza mis grande das razas espaolas.

Non existen lmites mximos de talle, sendo mis apreciados,dentro de proporcins harmoniosas, os exemplares de maior al-tura. conveniente que os machos superen os 80 centmetros eas emias os 75 centmetros.

As emias adoitan pesar entre 55 e 74 kg e os machos 90 100kg, anda que algns superan os 120 kg.

A sa marcha pre erida ao trote. Ser harmnico, poderoso esen tendencia lateralidade.

A raza: caractersticas


15/85


3. CARCTER

W Centos de anos dedicados tare a de protexer o gando, de-nen o seu carcter tpico dun can gardin de rabaos.

W De entrada un can que impacta polo seu podero e o seuporte.

W un can de grande intelixencia e demstrao coa mirada,

sempre atenta ao que acontece ao seu redor, expectante.

MansoW e nobre , dar sempre mis do que recibe.

W un animaltranquilo e equilibrado e ademais moi segurode si mesmo, que coece per eccin a sa potencia e osseus lmites, por iso as sas reaccins son sempre equilibra-das e con control, incluso en momentos de gravidade. Nun-ca demostra agresividade innecesaria.

Mastn descansando tranquilamente pero sempre atento e demirada intelixente.

MANUAL PRCTICO


16/85

15

Conserva latente a antigaW erocidade da raza, que se esper-ta tan axia como acosado ou percibe unha ameaza parao dono, os lugares ou rabaos dos que se lle encomendara ade ensa. Non retrocede ronte aos perigos, pero, conscienteda sa gran potencia, nunca abusa dela.

W A di erenza doutros cans gardins de rabaos, o mastn sem-pre ladra e roa para avisar cando algun non benvido

antes de tomar accin; non hai ataques que non sexan pro-vocados.

W Durante o da permanece como indi erente anda que sem-pre atento, descansando no sitio mis alto ao que tea acce-so desde onde pode vixiar todo o seu territorio.

Mastn descansando pero vez vixiando o territorio.

W O seu instinto de de ensa especialmente acusado polanoi-te , estn mis alerta e son mis territoriais, e dse o caso dereaccins agresivas do mastn ante situacins que polo da



17/85


pasou por alto. Estn mis atentos a todo o que acontece aoseu redor sempre dispostos a protexer e a de ender.

W Anda que aparentan ser cans vagos e bonachns, en situa-cin extrema mostran a sa habilidade na loita, pautas decomportamento adquiridas tras sculos de pelexas co lobo.

W Anda que poidan parecer pouco cariosos porque non o de-mostran e independentes por manter as distancias, son moifeis e buscan instintivamente a compaa e as caricias dodono e non dubidarn en dar a sa propia vida para protexeros seus.

W As emias son mis independentes cs machos , e podenaparentar ser algo ras, os machos tenden a ser un poucomis doces de temperamento. Non obstante as emias sonmis atrevidas e pensan mellor, son mis capaces de tomaras sas propias decisins e de resolver problemas con gran

acilidade.

AprendenW rpido pero abrrense con acilidade e non cum-prirn ordes s que non lles vexan sentido prctico. Tamntenden a ser selectivamente xordos, cando non lles intere-sa non escoitan.

4. UTILIZACIN

W Para a garda, proteccin e de ensa en xeral, do gando, enparticular, xa que dispn dunhas inmellorables caractersti-cas. Non un can pastor, un can de garda, o seu traballo coidar os rabaos, non guialos.

MANUAL PRCTICO


18/85

17

W intelixente, manso e nobre pero vez eroz e valente ante si-tuacins de ameaza por estraos ou animalias, nas que amosa

rmeza. Esta a caracterstica que o ai tan bo gardin.

W Actualmente acompaa a rabaos tanto estticos comotranshumantes, desempeando a sa uncin ancestral.



19/85


W Hoxe en da, ademais de gardin do gando, emprgase paraa proteccin de terreos e propiedades. Ademais, debido aoseu carcter manso e nobre e vez de ensor hoxe, escolli-do tamn como can de compaa.

MANUAL PRCTICO


20/85

19

1. INTRODUCIN

W Un animal ben alimentado gozar tamn dun mellor estadosanitario.

W Para que no seu traballo como gardin estea en pleno rende-mento ter que estar en boas condicins de sade.

W A etapa de cachorro a mis delicada en canto a coidados e

seguimentos sanitarios se re re.

W O dono debe examinar o can con certa periodicidade en bus-ca de cortes, eridas, revisar odos, nariz

W Seguiranse sempre as indicacins do veterinario e consul-tarnselle as anomalas que se aprecien no animal (diarrea,vmitos, perda de peso, aspecto dbil).

2. PARASITOLOXA

OS PARASITOS

Un parasito un ser vivo que vive a expensas dun hospedador ocal recibe un dano variable. O nico bene ciado desta relacin o parasito que obtn do seu hspede o alimento que necesi-ta. Poden ser externos (viven ra do hospedador) ou internos

(viven dentro do hospedador).

Ctenocephalides elis elis(pulga)

Coidados: sanidade


21/85


Rhipicephalus sanguineus(carracha)

PARASITOS EXTERNOS PARASITOS INTERNOS

MIS HABI-TUAIS

Pulgas, carrachas, sarna,piollos...

Vermes planos (cestodos) ouredondos do intestino.

DANOS

Anemia. Irritacins na pel. Perda de pelo. Transmisin de varias

en ermidades*.

Lesins nos tecidos onde estnaloxados.

Obstrucin do intestino ou doscondutos biliares.

Subtraccin de sangue e de ele-

mentos nutricionais (vitaminas,minerais). Alteracin do sistema inmuno-

lxico.

SNTOMAS

Comportamento doanimal debido aos desa-gradables prodos queproducen.

Poden mostrar ou non snto-mas.

TRATAMENTO Antiparasitario externo. Seguirase un calendario de des-

parasitacin.

* Por exemplo, as pulgas poden producir dermatite alrxica,poden transmitir vermes planos (Dipylidium caninum ), ti o (Ric-kettsia tiphy ), as carrachas poden transmitir en ermidades comobabesiose, ehrlichiose (Ehrlichia canis), brucelose, piroplasmo-se

MANUAL PRCTICO


22/85

21

TRATAMENTOS

W Os antiparasitarios deparasitos externos son compostosque actan a distinto nivel dos sistemas orgnicos dos pa-rasitos, eliminndoos. Os mis e ectivos son os que elimi-nan o parasito e as sas larvas, xa que actan mis rpido epor mis tempo. Hainos en diversos ormatos: pos, pipetas,sprays, locins, colares

Para que o animal estea protexido, dbenselle aplicar medi-das de proteccin, coa periodicidade que recomende o vete-rinario, para os parasitos externos.

W Un calendario de desparasitacin xeral pode ser o seguin-te, comezando coa primeira desparasitacin sobre o mes oumes e medio de idade:

IDADE FRECUENCIADesde a 2. ata a 10. semana* Cada 15 dasDespois Cada 3 meses

* Ata que acabe o perodo de vacinacin, que se todo transco-rre correctamente coincide coa 10. semana de vida.

Os parasitos pdeos adquirir o animal antes do nacemento atravs da placenta ou despois de nacer por va lctea. Polo tan-to, as emias dbense desparasitar:

- No momento do cruzamento.- Dez das antes do parto.

W Cos cachorros menores de tres meses e coas emias xestantesou en lactacin, usaranse s produtos especfcos , adecua-

Coidados: sanidade


23/85


dos para estas circunstancias, seguindo sempre os consellosdo veterinario.

OUTRAS CONSIDERACINS

W Os danos que producen os parasitos no animal son de in-tensidade variable en uncin do grao e tipo de parasitose (amaior grao de parasitose mis danos e mis graves).

W O home tamn pode in estarse con parasitos tanto externoscomo internos, a travs do can, por contacto ou por inxes-tin accidental de ovos ou de larvas do parasito.

Un dos mis perigosos para o home o quiste hidatdico pro-vocado polo cestodo Echinococcus granulosus . Merece men-cin especial no caso de cans que estn con rabaos, polo cicloadaptado entre a ovella e o can.

Echinococcus granulosus

Parasita na sa ase larvaria o gando ovino e de xeito secundarioou accidental a outros hspedes, entre eles o home. A in eccin

prodcese tras inxerir alimentos contaminados con eces de c-nidos (pasto in estado), onde se atopan os ovos do parasito.Nestes hspedes desenvlvese o quiste hidatdico no gado quedespois se estende a outras vsceras.

Parasita o intestino delgado de cnidos na sa orma adulta quese in estan por comer vsceras de animais in estados.

MANUAL PRCTICO


24/85


25/85


26/85

25

W No cadro que vai a continuacin aise un resumo acerca des-ta en ermidade.

COMPOENTEHEREDITARIO

Por tratarse dunha en ermidade hereditaria os exemplarespara a cra debern de estar libres de displasia de cadeira.

FACTOR ALI-MENTACIN

preciso vixiar a alimentacin para reducir a velocidade de cre-cemento e as asegurar un bo desenvolvemento da arquitecturasea.*

FACTOR EXER-CICIO Convn exercicio moderado que permita un desenvolvementomuscular apropiado que incremente a estabilidade articular.

SNTOMAS Moi variables (coxeira, paso anormal, di cultade para levantar-seincluso invalidez total).

DIAGNSTICORadiogra a, xa que non existe correlacin entre os sntomasclnicos e a verdadeira doenza da en ermidade.

TRATAMENTOS

ConservadorPara reducir a incidencia da en ermidadeaconsllase exercicio moderado e control dopeso.

MdicoUso de substancias condroprotectoras (pararetardar a osteoartrite) e analxsicos antiinfa-matorios (para aliviar a dor)

CirrxicoExisten diversas opcins en uncin da idadee do grao de desenvolvemento de enmenosde artrose.

* Unha sobrealimentacin provoca unha desproporcin entremasa muscular e estrutura sea e ai que o animal tea que

soportar un peso excesivo cando anda a sa estrutura sea non compacta.

ECTROPIO

W Obsrvase en razas de pel solta e fexible coma o mastn. Obordo da plpebra invrtese cara ao exterior, polo que deixaao globo ocular desprotexido. Presenta sntomas clnicoscomo:

Coidados: sanidade


27/85


- Lagrimexo (xa que a plpebra in erior non pode reter a b-goa no ollo).

- Irritacin da conxuntiva que se atopa exposta s agresinsdo medio (po, vento etc.).

Animal a ectado de ectropio, que lle d ao animal a tpicamirada triste.

W A cirurxa s se ai en casos moi graves, a maiora dos a ec-tados acostmanse a vivir as.

ENTROPIO

W Trtase da inversin cara a dentro do bordo da plpebra,

tanto do superior como do in erior. Os sntomas son:- Lagrimexo: pola irritacin que produce na crnea o contacto

continuo cos pelos ou coas pestanas.- Contraccin das pupilas.- Outras mani estacins debido irritacin a nivel da conxun-

tiva e da crnea (conxuntivite, irritacin).

W O entropio s se pode corrixir mediante cirurxa.

MANUAL PRCTICO


28/85


29/85


W importante administrarlles calcio aos mastns o primeiro devida, xa que por tratarse de cans cun crecemento moi rpido probable que su ran de ciencias de calcio. Incluso s vecesse con unde a alta de calcio coa displasia de cadeira.

MANUAL PRCTICO


30/85

29

1. INTRODUCIN

A alimentacin xoga un papel moi importante na sade do can. undamental que o can estea ben alimentado e san para quepoida realizar o traballo que se lle encomende en plenas con-dicins. Polo tanto a alimentacin do can ser equilibrada e decalidade.

2. A ALIMENTACIN AXEITADA

W A alimentacin axeitada era un problema non hai moitosanos, na actualidade est superado grazas calidade demoitos produtos alimenticios do mercado. Cada animal encada caso ten unhas necesidades nutritivas distintas. Elixiraseo mis axeitado en uncin de:

Raza.

Idade (cachorro, adulto e ancin).

Estado ( emia xestante ou lactante, animal en ermo, animala dieta).

Tipo de vida (actividade sica).

W Cando precise un cambio de alimentacin, arase de ormaprogresiva, para que o animal se adapte pouco a pouco aonovo tipo de comida.

W No caso do mastn por tratarse dunha raza xigante pden-se atopar no seu desenvolvemento unha serie de problemasque se poden controlar a travs da alimentacin, poerase,polo tanto, especial atencin cando o animal estea en idadede mximo crecemento (entre os 3 e os 8 meses), evitandotanto as de ciencias como os excesos.

Coidados: alimentacin


31/85


De ciencias: poden carrexarlle problemas por unha malacon ormacin seo-muscular.

Excesos: evitarase sempre o sobrepeso, pero con mis raznna etapa de crecemento, para un normal desenvolvemen-to dos aplomos e para que a estrutura sea non tea quesoportar unha masa muscular excesiva para o seu grao de

ormacin.

3. RACIONAMENTO

conveniente racionar o alimento da seguinte maneira:

IDAD RACINS/DAAta 6 mese 3Ata 1 ano 2Despois 1 (*)

*Se o animal lambn, seguirselle racionando a sa porcindiaria de comida se el por si s non se sabe racionar.

4. AUGA

Hai que ser moi coidadoso coaauga para beber, xa que a sa

alta pode ser atal para o ani-mal. Nunca debe estar sen ela,ter dispoible en todo mo-mento auga limpa e resca vontade.

MANUAL PRCTICO


32/85

31

1. REPRODUCIN

Proporcionarselle no tramo nal da xestacin e durante alactacin unha alimentacin axeitada para este estado.

Entre os 60 e 64 das de xestacin ter lugar o parto. A ca-dela deber dispoer dun sitio seguro e cmodo.

Vixiarase atentamente o estado de sade tanto da nai como

dos cachorros e consultarnselle os posibles problemas aoveterinario.

2. PELAME

Os mastns mudan de pelo das veces ao ano, en primavera een outono, polo que ser preciso algn cepillado para manter opelame saudable e un bao cando sexa necesario.

3. ESPAZO

Por ser unha raza de gran tamao, o mastn precisa espazo eexercicio sico. Con espazo dispoible, eles an o exercicio queprecisan.

Este non ser un actor que condicione cando se trate de canspara a proteccin do gando, xa que dispoen de moito espazoao aire libre.

Outros coidados


33/85


Mastn no pasto, onde dispn de moito espazo.

4. TEMPERATURA

Pode soportar temperaturas extremas de calor e de ro, perosempre debe dispoer dunha sombra onde descansar e abun-dante auga.

Cachorro de mastn sombra.

MANUAL PRCTICO


34/85

33

Mastn atento gardando un rabao mentres descansa sombra.

OUTROS

Intentaranse evitar os accidentes dentro do posible, por exem-plo, terase coidado coas vas polas que pasan vehculos, avisa-ranse os vecios de que o rabao est acompaado por cans

Como resumo pode dicirse que todos os coidados sonigual de importantes; a sanidade, a alimentacin, a repro-ducin e tamn un bo adestramento, por suposto, senmaltrato. Moi importante tamn que se sinta querido eapreciado polo dono.

Ter un can un compromiso moi importante, compromisoque vai mis al do simple eito de proporcionarlle augae comida, orma arcaica de pensar que vai a menos peroque anda se d.

Outros coidados


35/85


36/85

35

1. LOBO

O lobo ibrico ( Canis lupus signatus ) a subespecie de lobo que existe napennsula Ibrica.

O tamao do lobo ibrico interme-dio (alzada cruz entre 60 e 70 cm epeso entre 25 e 40 kg), as dimensinse peso da emia adoitan ser in eriores s do macho.

O pelame no lobo ibrico presenta as seguintes caractersti-cas di erenciais: lias negras lonxitudinais nas patas diantei-ras, trazo branco nos bel os e pelame mis longo e escuro nopescozo, na cola e no lombo.

A cor do pelame basicamente pardo pero existen varia-

cins individuais. O pelame de inverno mis denso e grisque o de vern, que mis escaso e vermello.

O lobo un carnvoro depredador, a maior parte da sa dietaest composta por presas cazadas. Entre estas presas estnos animais domsticos, na sa maiora ovellas.

Vive ortemente vinculado sa manada, na que existe unhaxerarqua social espec ca moi estrita. A manada est domi-nada por unha parella que normalmente a nica que sereproduce. A dimensin da manada depende das condicinsdo medio.

A media de cachorros por camada de 5 ou 6.

Mostra unha grande adaptabilidade a un variado nmero decondicins ecolxicas.

O lobo e os mtodos de proteccin


37/85


38/85


39/85


3. A RECENTE EXPANSIN DO LOBO

Durante as ltimas dcadas o lobo experimentou unha recupe-racin xeral.

Na actualidade en Espaa hai das poboacins, a principal es-tndese de orma continua polo cuadrante noroccidental. Ade-mais existe unha poboacin pequena e illada en Serra Morena.

O LOBO EN GALICIA

Na actualidade a presenza do lobo en Galicia ampla,ocupa a maior parte do territorio. Estimouse a sa reade distribucin en 25.000 km 2. Falta s nalgunhas zo-nas do litoral como son o extremo sudoeste, a costacentro-norte da Corua e a parte oriental da costa lu-cense e tamn alta arredor da cidade de Ourense e oBaixo Mio en Pontevedra.

A poboacin galega de lobos non illada, presenta con-tinuidade cos lobos de Asturias, Castilla y Len e Portu-gal.

En Galicia podera haber entre 420 e 625 lobos, condensidades importantes en toda a dorsal galega, nonorte de Pontevedra e no sur de Ourense.

Existen densidades importantes ao longo de toda a dor-sal galega, no norte de Pontevedra e no sur de Ouren-se.

Fonte: Plan de xestin do lobo en Galicia, no que se ten enconta in ormacin relativa aos seguimentos que se fxeronentre 1999 e 2003 (Llaneza et al. 2001, 2002, 2003).

MANUAL PRCTICO


40/85

39

Mapa de distribucin do lobo. De cor mis clara a mis escura,de menor densidade a maior densidade de lobos (gris claro0,01-1,27 lobos/100 km 2 , gris medio 1,27-2,29 lobos/100 km 2 ,negro 2,29-7,21 lobos/100 km 2 ). Fonte: Plan de xestin do loboen Galicia.

A expansin do lobo, a pesar de todo, demostra a sa capaci-dade de supervivencia que se debe en gran parte sa capa-cidade de adaptacin a numerosos hbitats.

A expansin deste depredador ai rexurdir oeterno conito lobo-gando. O motivo mis comn de confito non cambiou,segue a ser a perda de gando, pero non a nica, tamn podeprovocar a perda de cans e crear temor e intranquilidade entrea poboacin.

un tema complexo no que hai das posturas, por un ladoest a confitividade que se xera co sector da gandara debidoaos ataques e por outro est a actitude de responsabilidade ecompromiso da sociedade actual co mantemento da biodiver-sidade.



41/85


O obxectivo , polo tanto minimizar a confitividade, reducir onivel de danos entre o depredador e a gandara, para que sexaposible a coexistencia do lobo co home nun contorno de man-temento sostible.

O emprego de mtodos tradicionais especiaisde proteccin do gando unha gran solucin prctica para atallar o problemaque supn para o gandeiro a coexistencia co depredador e para

conseguir manter unha relacin co medio natural mis positivae sustentable.

O mastn un mtodo tradicional de proteccin do gando.

4. HISTORIA DO MASTN E O LOBO

O mastn unha raza autctona espaola de can de gran alzadae corpulencia, oi tradicionalmente o encargado de a astar osladrns e os lobos dos rabaos domsticos.

MANUAL PRCTICO


42/85

41

No pasado, cando o enmeno da transhumancia se atopaba noseu apoxeo, os mastns, acompaaban o gando transhumante.Os rabaos eran enormes, centos de miles de ovellas cruzabano pas das veces ao ano e os nicos capaces de alertar sobreunha ovella que quedaba atrs ou sobre un inminente ataque eincluso de rescatar a ovella perdida ou de protexelas das anima-lias eran os mastns.

Coecedores, de antemn, que ao nmero de reses mortas du-rante o ataque habera que sumarlle as extraviadas, as eridas,que en moitos casos tamn morran, e as cras perdidas porcausa de abortos. Saban que todas as precaucins eran poucascon tal de evitar as temidas lobadas, o peor pesadelo dos gan-deiros, por iso se acan acompaar por estes excelentes cansde garda.

A medida que o lobo oi desaparecendo da maior parte da pe-nnsula Ibrica, a tpica estampa do mastn descansando pretodo rabao, oise acendo cada vez mis rara. A eliminacin daameaza que supoa o lobo para a integridade do gando do-mstico permitiu prescindir do mastn. Onde o lobo nunca des-apareceu, o mastn segue sendo unha peza clave como gardindo gando.

Agora nas zonas en que o lobo se est a recuperar de xeitonatural, as explotacins gandeiras sen proteccin son vulnera-bles aos ataques. Isto obrigar os pastores a contar de novo cosservizos do can gardin que, como outrora, se introduce parade ender as reses do lobo e ar que os ataques pasen a serespordicos o que minimizar as a confitividade.



43/85


5. O MASTN COMO MTODO DE PROTECCIN

W Durante moito tempo o home xo seleccin razas de canspara protexer os rabaos dos ataques dos lobos. Porquesempre ter bos cans era e un dos mellores mtodos paraevitar que os lobos lle causasen danos ao gando.

W Estas razas de cans, seleccionados durante sculos, o recenunha boa predisposicin aprendizaxe para a de ensa dogando, por iso non precisan de adestramento especial, mais,debemos estar atentos e corrixir calquera comportamentonon desexado.

W Son un mtodo de proteccin de incuestionable efcacia para a disuasin do lobo. A sa e cacia est avalada polo

eito de que un mtodo moi estendido, xa empregado tra-dicionalmente.

Mastn acompaando un rabao de cabras.

MANUAL PRCTICO


44/85

43

W Os mastns estn cos rabaoscontinuamente , todo o ano,sempre acompandoos, tanto de da como de noite. Encaso de que su ran un ataque de lobo, este ser de menorimportancia, poden matar algn animal, pero os mastnsnon permitirn que os lobos se ceben coas demais ovellas.

Mastn acompaando un rabao.

W Coa intencin de protexer a garganta do mastn da mortalmordedura do lobo, os pastores colcanlles uns colares re-

pletos de puntas a adas de metal que se chaman carrancas .Existen di erentes modelos destes colares, hainos de coiro,de erro Normalmente a sa abricacin artesanal.



45/85


Fotos dunha carranca e dun mastn con carranca.

CANTOS MASTNS SE PRECISAN?

O nmero de cans para unha proteccin e caz depende de va-rios actores, como a especie e cantidade de gando, o tipo e

cantidade de depredadores e intensidade dos ataques, do ma-nexo e das condicins das instalacins.

Tres mastns nunha nave de gando, dous mastns do pireneo eun mastn leons.

MANUAL PRCTICO


46/85

45

Como re erencia, para un rabao de 150-200 animais, reco-mndase ter dous ou mis cans. Entre eles mstranse mis se-guros ante a de ensa.

ELECCIN DO MASTN

O exemplar debe proceder de animais que se dediquen ade ensa de gando.

Teen que estar sans e libres de de ectos.

Non se aprecian di erenzas na e ciencia entre machos e e-mias, este aspecto ser escollido segundo as pre erencias dodono.

Non se recomendan exemplares excesivamente pesados,para que non a ecte a sa mobilidade e sexan xiles.

6. OUTROS MTODOS DE PROTECCIN

A convivencia cos depredadores no pasado, xo aparecer m-todos de proteccin tradicionais moi e caces. A recuperacin eadaptacin destes mtodos tradicionais e o emprego doutrosnovos acilitan a coexistencia entre producin animal e depre-dadores.

Curro de pedra que serva para gardar o rabao dentro pola noite, as os animaismantanse agrupados. Despoisnormalmente a maiores eranvixiados polos mastns e o

pastor.



47/85


GARDA DO GANDOW pola noite nun lugar onde non poidanacceder os lobos un mtodo bastante e caz porque can-do estes depredadores estn mis activos, pdese gardar:

Nunha estabulacin segura.

Nun curro de madeira ou metlico, de 1,2 m ou mis dealtura. Deste xeito aciltase a accin de proteccin doutrosmtodos coma o dos cans de garda ou da cerca elctrica.

MANUAL PRCTICO


48/85

47

A PRESENZA DO PASTORW ta-mn un mtodo de prevencinxa que seguramente o lobo nonse achegar ao intur a presenzade humanos.

O MANEXOW tamn axuda a pre-vir ataques: deixar os animais en-

ermos gardados ou nos lugaresmis seguros do pasto, escolleros pastos mis seguros, procurarque o rabao se mantea o misxunto posible e evitar que se dis-persen e se a asten reses do gru-po.

Exemplo de pasto seguro provisto dun correcto cercado.

Cercas electrifcadas:W colcanse rodeando a parcela na quese atopa o gando. Existen cercas elctricas permanentes ou

xas, pero tamn mbiles ou porttiles que se poden ir cam-

Pastor acompaando o seu rabao de ovellasmentres est no pasto.



49/85


biando de sitio en uncin das necesidades. Son moi sinxelasde instalar.

Cerca elctrica mbil.

Unha cerca elctrica apropiada debe ser de 5 os colocados aunha distancia de 20-30 cm. O primeiro o estar a 5-10 cm dochan. A altura aproximada da cerca ser 1,5 m.

Cercado electrifcado fxo.

Recomndase revisar o correcto estado da instalacin con certaperiodicidade.

MANUAL PRCTICO


50/85

49

Ademais estas cercas son moi tiles para un manexo mis c-modo do gando e para un mellor aproveitamento dos recursospastables.

Cerca elctrica mbil instalada nun pasto con ovellas.

FLADRY:W consiste nunha lia na que se colo-can bandeiras ou tiras de cor que se movenco aire. Colcase no permetro do pasto e os

lobos evitan cruzala por tratarse de algo estra-o.

VARIOS:W

Detonadores de propano: recomndase queos intervalos de explosin sexan relativamen-te curtos e cambiar a sa localizacin.

Exemplo de pasto seguro provistodun correcto cercado.



51/85


Outros: luces, sirenas, espantallos (bonecos, trapos, sa-cos).

W BURROS

Resulta curioso que os burrosdemostran certa agresividadecara os cnidos, persguenos,e tntanos morder e cocear.As, a introducin dun burrono rabao podera reducir aincidencia de ataques.

Anda que non un mtodotan e ciente coma outros, ouso de burros ten a vantaxede que non precisan de alimentacin especial xa que pastancoas ovellas. Esta prctica ademais podera axudar a aumentara poboacin de burros, xa que a presenza de burros oi indo amenos segundo oron perdendo uncins.

Burro cun rabao de ovellas.

MANUAL PRCTICO


52/85

51

W Algns son mtodos temporais porque os lobos podenacostumarse a eles e pasan a ser ine cientes (por exemploos detonadores, o fadry...).

W O emprego simultneo de mtodos de proteccin reducemoito as posibilidades dun ataque.

Mastn ao p dun curro e ovellas dentro dun cercado cun mastn.

W O/s mtodo/s de proteccin escolleranse en uncin dascondicins das que se conte, vai depender de caractersticascoma o tipo de pastoreo, a zona, a intensidade das inciden-cias, o depredador do que se trate



53/85


Mastns dentro dun cercado permanente dun pasto.

6. OBXETIVOS XERAIS NA PROTECCIN CONTRA O LOBO

Aplicar mtodos de prevencin para reducir o risco de de-predacin (cercados ben instalados, cercas elctricas, uso demastns, adecuado manexo do gando...).

Analizar a e cacia dos sistemas de proteccin empregados,escollendo aquel ou aqueles que se adapten mellor s con-dicins coas que se conta.

Promover melloras das proteccins xa existentes.

Divulgar o coecemento de mtodos que permitan a sensi-bilizacin dos gandeiros para acer posible a coexistencia dedepredadores coa actividade da gandara. O mtodo mise caz de divulgacin a transmisin de experiencias entregandeiros.

MANUAL PRCTICO


54/85

53

Por parte da Adminis-tracin: sacar lias deaxudas para os gandei-ros a ectados, impul-sar accins de protec-cin tanto tradicionaiscoma innovadoras, o-mentar a aplicacin demedidas preventivasincentivando a adqui-sicin de elementos para este n

Atopar estratexias ptimas para di erentes contextos paramellorar os resultados.

En de nitiva, reducir a confitividade que se xera ao mximo

para unha coexistencia mis estable.



55/85

MANUAL PRCTICO


56/85

55

1. CONSIDERACINS

Primeiramente hai que ter claro, como xa se dixo, que este non un can para o manexo do gando, un can de garda e pro-teccin , o seu traballo coidar dos rabaos.

O carcter valente e vez dcil do mastn aino ideal para oadestramento como can de proteccin.

As seguintes consideracins iniciais po-den ser tiles:

W Ter en conta no proceso de educacin eadestramento do can a capacidade ce-rebral e de instintos que ten un animal,polo que non se pretender que ascenda nosa capacidade de razoamento.

W A educacin debe ser progresiva e cons-tante, tras ter cubertas as sas necesi-dades bsicas (debe estar ben coidado,alimentado adecuadamente e con aten-cin veterinaria).

W Todo o proceso de adestramento e seguimento do compor-tamento precisa dunha dedicacin constante no tempo.

W undamental que o cachorro aprenda canto antes o que seconsidera comportamento aceptable e o que non.

W Como norma xeral, o can debe ser reprendido no momen-to, sempre que cometa un erro, e igualmente debe ser ala-gado ou premiado sempre que aga algo ben. Pero, tantoa reprimenda como o premio debe recibilos no momento,

Adestramento


57/85


58/85

57

tado da seleccin, as, para cada obxectivo ctanse unhas pautasxerais de adestramento e unhas consideracins.

QUE ACOMPAE SEMPRE O RABAO SEN MOLESTALO

- O can introducirase no rabao de novio (con 2 ou 3 me-ses).

- Se os individuos adultos do rabao o molestan excesivamen-te pdese acer acompaar por animais novos (cabritos oucordeiros) ou pdese ter na corte ou incluso no pasto unparque ou recinto cerrado para o can.

Mastn con cordeiros na corte.

- As racins diarias de comida darnselle onde se atope cogando, xa sexa no pasto ou na corte, pero evitarase que ogando lle coma a sa racin. Ter tamn sa disposicinauga.

Adestramento


59/85


60/85

59

paso selectivo, de xeito que poida entrar e sar vontade.- Andar libremente en compaa doutros cans que non son de

gando pode levar o mastn a adquirir vicios non desexables.

QUE SINALE CON LADRIDOS A PRESENZA DUNHA AMEAZAPOTENCIAL

- Cada vez que o can percibe un perigo debe sinalalo ladran-do.

- Evitarase que ante a presenza dun perigo inicie a de ensasen advertilo con ladridos.

- Evitarase tamn que ante a presenza dun perigo potencial,como pode ser o dun depredador, abandone o rabao nasa persecucin.

Mastn a piques de ladrar para avisar dun perigo.

Adestramento


61/85


CONSIDERACINS

- O ladrido a primeira e mis e caz pauta de ensiva do mas-tn, xa que, por exemplo, ante a presenza do lobo s os la-dridos seran su cientes para inhibir o ataque.

- Dbese evitar que o can inicie a de ensa sen avisar con ladri-dos xa que as o pastor, en caso de estar, non se decatara doperigo, ademais esta conduta pode rematar en ataques non

desexados (a un vecio, a un paseante... que non percibenos avisos do can).

- O lobo recuentemente intenta a astar os mastns do raba-o con manobras de distraccin, trtase dunha tcnica moie ectiva para un ataque en manada deste depredador. im-portante que o mastn quede arredor do rabao, o cal, porinstinto de de ensa, seguramente se mantea unido e pretodo can.

Rabao unido protexido polo can.

MANUAL PRCTICO


62/85

61

QUE FAGA FRONTE ANTE O ATAQUE DUN DEPREDADOR

- A de ensa do rabao debe ser decidida, por sentir que ormaparte del. Necesitase un can coa autoestima alta, que se o-mentar no adestramento, nas correccins que sexa necesa-rio acer no seu comportamento. As correccins aranse contrato non humillante, xa que este trato omenta condutasagresivas por medo e necestase un can valente e orgulloso,

non agresivo.

Os mastnsW non deben estar atados , excepto para correc-cins de comportamentos non desexados. Pdese empregarcorrea:

- Para rear o xogo excesivo cos animais novos do rabao.

- Cando sendo cachorro morda o gando (se o can adulto e

morde os animais, o can dbese descartar para a uncin dede ensa do gando).

- Cando saia en persecucin dun depredador, abandonando orabao.

- Cando est no pasto e abandona o gando, levarase pola cadeade novo ao pasto. Esta conducin ata o pasto arase con tirnse golpes de correa ao mesmo tempo que se repite ortementea palabra NON. Esta correccin dbese acer de inmediato, un

longo percorrido pola cadea non sera ecaz. Deixarase o cana escasos metros do gando, se o can abandona o rabao, vol-

verase a repetir o proceso de conducilo pola cadea ao pasto.Este exercicio non durar mis de vinte minutos e, en casonecesario, repetirase durante varios das. Se despois de cadaexercicio o can non se queda co gando, abrigarase a permane-cer atado, o seu premio ser permanecer solto co rabao.

Adestramento


63/85


En resumo para un bo uncionamento:

W Os cans deben medrar xunto co rabao, as crean ortes la-zos a ectivos coas ovellas. Esteproceso de identifcacin co rabao de esencial importancia para garantir que o can

aga un bo traballo de de ensa.

W Os cans deben estar co rabao en contacto sico permanen-te desde os 2 ou 3 meses de idade, para que estableza ortesvnculos sociais co gando, as integrarase por completo norabao coma se ose a sa amilia.

Cachorro de mastn descansando ao lado dun lote de ovellas.

Esta adaptacin o segredo para que sexa un bo can protectordo rabao, se o proceso oi correcto o can pre erir estar corabao, ao que considerar a sa amilia.

MANUAL PRCTICO


64/85

63

3. OUTROS APUNTAMENTOS

OBEDIENCIAW

Non necesario que o can acade un grao de obediencia excesi-vo, unicamente que coeza o que signi ca a orde de NON, paraque deixe de acer o que estea acendo e que responda polonome cando o pastor o chama.

VISITASW

Cando o can est co gando no pasto a-ranse visitas, as primeiras veces as visitassern mis recuentes para observar o seucomportamento e corrixilo en caso de que

ose necesario. Nestas visitas comprobarasetamn a sade do animal. Ademais impor-

tante que o can se sinta querido e apreciadopolo dono.

O XOGOW

Un can novio curioso por natureza epode ter un comportamento inmaduro ede xogo, sobre todo ata os 10 meses.

Certo nivel de xogo pode incluso ser be-ne cioso para ortalecer os lazos entre ocan e o gando. Hai que ter especial coida-do se esta circunstancia se d en poca departos xa que os aos e cabritos son moivulnerables.

Gandeiro supervisando a integracindo mastn no rabao durante unha

das visitas.

Adestramento


65/85


Dous cachorros de mastn xogando.

Cando o xogo co gando excesivo ou mostra agresividade cosanimais do rabao, pdese separar o cachorro por un tempopero de xeito que siga en contacto co rabao a travs dun cer-

cado prximo.

Cachorro separado do rabao pero en contacto con el paracorrixir un comportamento non desexable.

MANUAL PRCTICO


66/85

65

CONTACTO COAS PERSOASW

O can debe ter o mnimo contacto posible coas persoas e aser posible s co dono. Demasiado contacto coas persoas podeser causa de que o can se despiste e abandone o rabao.

Estar en uncin do carcter do can, nun can tmido o contactodebe ser maior, xa que pode volverse temeroso coa xente e serdemasiado agresivo.

Evitaranse os contactos innecesarios sobre todo con nenos eoutros cans.

A EFICACIA DO MASTNW

O mastn pode tardar ano e medio ou dous anos para acadar asa mellor e ciencia no traballo, xa que necesita experiencia. Uncan novo anda non maduro e non est tan seguro de si mesmoe das sas posibilidades. Nese momento cando se pode acerunha avaliacin de nitiva acerca do seu traballo, anda que nor-malmente se son bos xa mostran calidades moito antes.

Mastn totalmente integrado nun rabao de ovellas.

Adestramento


67/85


W Non todos os cans teen o mesmo comportamento, existenvariacins entre individuos o que ai lles ser a uns melloresca outros.

W Hai que ter en conta que ata os 6-8 meses de idade o cannon conta cunha madureza sica su ciente para de ender-se ante un ataque. Mentres non acade esta idade levaraseaos pastos onde sexa menos probable un ataque.

W moi til que o can novo tea un can xa adulto, bo gardine protector do rabao, que lle sirva de modelo para seguir.

Cachorro de mastn con outro mastn adulto que xa acompaao gando no pasto.

W Por suposto, o trato co animal ten que ser semprede respecto e para o adestramento NUNCA se empre-gar violencia nin mal trato contra o animal.

MANUAL PRCTICO


68/85

67

Tdas as razas que se citan ronse seleccionando tras sculos,baixo un obxectivo uncional, para un acometido similar: pro-texer o gando dos depredadores, undamentalmente do lobo.Polo tanto, teen caractersticas e comportamentos semellan-tes. As di erenzas entre elas probablemente se deban s di e-rentes caractersticas da zona xeogr ca na que se orixinaron.Son molosos de tipo mastn.

1. CO DA SERRA DA ESTRELA

Co da Serra da Estrela da variedade de pelo longo protexendoun rabao de cabras (Autor: Asociacin Portuguesa do Co da

Serra da Estrela).

ORIXE: unha das razas mis antigas da pennsula Ibrica, igualque o mastn espaol e as razas portuguesas de cans de gando.De orixe portuguesa, da Serra da Estrela, que a mis alta dePortugal con 1981 metros. Os pastores precisaban dun can deproteccin para o rabao contra os depredadores, na Serra daEstrela habitaba o lobo ibrico (xa non existen lobos desde haicerca de 20 anos) e o oso pardo (xa extinguido en Portugal).

Outras razas de garda


69/85


Cachorro de Co da Serra da Estrela de pelo curto cun ao(Autor: Grupo Lobo).

DESCRICIN: Can ben proporcionado, harmnico en conxunto. Esqueleto com-

pacto.

Cabeza orte e voluminosa pero proporcionada.

Ollos medianos, normalmente mbar escuro. Mirada de expresinserena e intelixente.

Orellas pequenas, triangulares e colgantes.

Cola larga, robusta, cada en repouso, en accin elevada sobre ahorizontal con orma de gancho.

De pelo orte, liso ou lixeiramente ondulado, moi abundante. Po-den ser de pelo curto ou de pelo longo. Cor amarela, leonada,lobo, uni orme (ou con manchas brancas anda que non son moiapreciadas na actualidade).

MANUAL PRCTICO


70/85

69

TAMAO Altura: 65 a 72 cm os machos62 a 68 cm as emias

Peso: entre 45 e 60 kg os machosentre 35 e 5 kg as emias

Co da Serra da Estrela da variedade de pelo curto protexendoun rabao de ovellas (Autor: Grupo Lobo).

CARACTERSTICAS

W parte dun sico impoente ten, ademais, gran axilidade.

W Pose unha intelixencia excepcional e independente concapacidade de tomar decisins para resolver problemascomplexos.

W Dcil co rabao e co dono, pero ameazante cos estraos.

W un compaeiro inseparable e el gardin do rabao, capazde de endelo contra os lobos e os ladrns.



71/85


W extremadamente serio no seu traballo como gardin. Pa-trulla inspeccionando o terreo circundante mentres ladramarcando o territorio. Despois ditase nun lugar desde oque poida observar o rabao. Cando detecta un intruso,aproxmase con determinacin emitindo ladridos ortes enposicin ameazadora. Se o intruso non se a asta, pode che-gar a atacar. Est alerta durante todo o da, pero pola noiteest mis activo e atento.

W rstico. De gran resistencia sica o que lle ai ser un canben adaptado ao ro, neve e calor (tendo dispoibleunha sombra).

W Teen normalmente unha sade robusta, de resistencia sor-prendente. Facilmente superan os 12 anos de idade.

ACTUALIDADE:

Neste momento unha das razas mis populares dePortugal, conta con moitos simpatizantes e admirado-res. Tamn se emprega en Estados Unidos onde sonmoi apreciados para a de ensa do gando e en Noruegapara a de ensa de vacas.

Est mis estendida a variedade de pelo longo, e a depelo curto mis rara pero en expansin.

Emprgase moito para a garda de casas.

MANUAL PRCTICO


72/85

71

2 CO DE CASTRO LABOREIRO

Co de Castro Laboreiro cun rabao de cabras(Autor: Grupo Lobo).

ORIXE: unha raza antiqusima orixinaria da vila portuguesa de

Castro Laboreiro, rexin de serra xunto a ronteira con Galicia. un excelente gardin de rabaos, por ser particularmente erocos lobos que anda hoxe abundan na rexin.

DESCRICIN:

W Can vigoroso de conxunto mor olxico agradable.

W Cabeza mediana e algo alargada.

W Ollos medianos, castaos en di erentes tonalidades. Mirada de expresinsevera e dura.

W Orellas medianas, case triangulares e colgantes.

W Cola longa, grosa, de insercin algo alta, cada en repouso e en accinelevada en arco sobre as costas.

W Pelo groso, resistente, algo spero, mate, liso e curto. Cor lobo en tdasas sas tonalidades (claras, medias e escuras).



73/85




CARACTERSTICAS

W vigoroso, pero xil, os seus movementos son vivos e enr-

xicos.

W Rstico, de gran resistencia sica e de sade robusta.

W Ten instinto de garda innato.

W Leal e dcil para o dono e cos nenos.

W un excelente can gardin pero tamn un bo can de compa-a, mais pode ser algo agresivo cos estraos.

Cachorro de Co de Castro Laboreiro cun rabao(Autor: Grupo Lobo).

W Ten un ladrido bastante caracterstico, que comeza con tons

MANUAL PRCTICO


74/85

73

variables, en xeral graves, e remata con tons agudos prolon-gados, parecidos a un ouveo.

W un can intelixente, que aprende rpido, pero algo inde-pendente e, moitas veces, acta por iniciativa propia.

ACTUALIDADE:

unha raza rara, pouco coecida, que estivo ao bordo da extincin perorecentemente est a ter certa expansin ra da sa rexin de orixe, bas-tante amosa entre os criadores de cabras nas serras do Norte de Portugal,preto de Vila Real.

Est a ter tamn cada vez mis apreciadores ra de Portugal, como enEspaa, en Galicia, en Alemaa e tamn nos Estados Unidos.

3. CO RAFEIRO DO ALENTEJO

ORIXE:raza autctona da rexin de Alentejo, ao sur de Portu-gal, onde abundan os rabaos de ovellas.

DESCRICIN:

Can de gran tamao, orte e ben musculado.

Cabeza que recorda a do oso, mis ancha por arriba e menos ancha e avultada

na base. Ollos escuros. Mirada bondadosa e expresin calmada.

Orellas pequenas, triangulares e pendentes.

Cola longa, grosa, de insercin media. Cada en repouso, en accin pode che-gar a enroscarse.

Pelo xeralmente curto, denso e liso. Cor negra, amarela, lobo ou atigrada,sendo mis comn o branco con manchas destas cores.



75/85


Co Ra eiro do Alentejo protexendo un rabao(Autor: Grupo Lobo).



CARACTERSTICAS

W De gran estatura, orte e rstico.

W intelixente, intuitivo, seguro de si mesmo e independente,con capacidade para tomar decisins hora de actuar, resol-ve situacins por si s.

W rme cos estraos e dcil cos nenos.

W Mis activo e vixilante pola noite.

ACTUALIDADE:

unha raza que estivo ao bordo da extincin pero actualmente xa bastantecomn, sendo tamn moi empregada para a garda de propiedades.

MANUAL PRCTICO


76/85

75

4. MASTN DO PIRENEO

ORIXE: de orixe espaola. Foi tradicionalmente seleccionadopara a garda de rabaos no sistema transhumante aragons,que percorran os vales pirenaicos e era un movemento trans-humante di erente e independente do que percorra a meirandeparte de Espaa.

Descricin: Can ben proporcionado. Potente e musculado. Esqueleto compacto.

Cabeza grande, orte e moderadamente longa.

Ollos pequenos, cor abel. Mirada atenta, simptica e intelixente.

Orellas medianas, triangulares e cadas.

Cola orte, fexible, de insercin media e moi poboada de pelo. En repouso

de porte baixo, en accin levantada en sable, con rosca no nal. De pelo groso, tupido e moderadamente largo. Cor basicamente branco,

con mscara ben denida, tamn pode ter manchas da mesma cor que amscara polo corpo.

TAMAO:os machos deben pasar dos 81 cm e as emias os 75cm. Non existen lmites, sempre dentro de proporcins axeita-

das, son pre eribles os de maior alzada.

CARACTERSTICAS

W Impoente e elegante.

W Ladrido grave, pro undo e de expresin esperta.

W Carioso, manso e nobre. Pero valente e severo cos estra-os.



77/85


W Rstico, resistente aos ros invernos e capaz de pelexar cospredadores como o lobo.

W Adaptase a varios traballos: gardin, cazador, de ensor

W De temperamento moi equilibrado e seguro de si mesmo.

W Polo da parece indi erente, pero pola noite cobra activida-de.

W importante mostrarse rme durante a sa educacin, an-da que non precisa adestramento espec co para a garda,selle de xeito espontneo.

ACTUALIDADE:

Estivo a piques de se extinguir, diminundo o seu nmero de xeito preocu-pante para o mantemento da raza.

Debido ao seu impresionante aspecto e ao seu excelente carcter ai quesexa cada da mis apreciada ra de Espaa e que o seu prestixio medreconstantemente nos pases en que se introduce.

Na actualidade emprgase como gardin, pero tamn como can de compa-a.

Mastn do Pireneonunha nave de

gando.

MANUAL PRCTICO


78/85

77

1. O LOBO EN GALICIA: SITUACIN LEGAL

En Galicia o lobo unhaespecie cinextica , aparece no lis-taxe do anexo IV do Regulamento 284/2001, de relacin deespecies cinexticas da Comunidade Autnoma de Galicia. Enconsecuencia unha especie que se pode cazar, cuxo aprovei-tamento cinextico debe realizarse seguindo uns criterios quepermitan asegurar a sa conservacin segundo establece a Lei

4/1997.

A caza en Galicia est rexida pola Lei 4/1997, do 25 de xuo,de caza de Galicia, desenvolvida a travs do Regulamento do 11de outubro de 2001 de caza de Galicia, aprobado polo decreto284/2001, e pola Orde de vedas.

A xestin dos danos ocasionados polos lobos gandara ten asa base legal na Orde de vedas , que regula a caza por danosproducidos polas especies cinexticas.

Esta Orde de vedas sae cada ano e regula os perodos nos quese permite a caza, as especies sobre as que se poder exercer,os mtodos que se autorizan para a caza e as limitacins quea ectan o exercicio desta prctica.

No caso do lobo na Orde de vedas para a tempada 2007-2008

s se permite a sa caza como medida de control , co n dereducir os danos que poidan producir na agricultura, gandara,na silvicultura e na fora e na auna silvestre.

O Plan de xestin do lobo en Galicia ten os seguintes obxec-tivos:

- Conservar unha poboacin estable e continua similar ac-tual.

O lobo en Galicia: normativa


79/85


- Establecer propostas para un aproveitamento cinextico or-denado.

- Minimizar a confitividade xerada polos ataques de lobo.- Desenvolver programas e actuacins coa nalidade de au-

mentar a coecemento e a tolerancia cara ao lobo.- Establecer propostas e omentar actuacins nas que se reco-

eza o lobo como recurso econmico (manter e promover oturismo arredor de valores culturais vencellados ao lobo).

2. O LOBO EN GALICIA: AXUDAS

A Consellera de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostiblevn sacando anualmente lias de axuda directa para indemnizar gandara polos danos producidos por ataques de lobo.

Ataque de lobo a unha cabra

Tamn a Consellera de Medio Rural vn destinando anualmen-te axudas para paliar os posibles danos por ataque de lobo nomarco dos programas de mtodos de producin compatibles co

coidado do medio.

MANUAL PRCTICO


80/85

79

A Consellera de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostibledesde o ano 2005 tamn vn sacando axudas para a prevencinde ataques do lobo ao gando. Estas axudas van destinadas para

omentar a aplicacin de medidas de proteccin:

- Cans mastns.- Pastores elctricos.- Curros.

- Detonadores de propano.

O lobo en Galicia: normativa


81/85

MANUAL PRCTICO


82/85

81

PROGRAMA DE CRA DE MASTNS

No ano 2006 establcese, por primeira vez, un convenio de co-laboracin entre a Consellera de Medio Ambiente e Desenvol-vemento Sostible e OVICA (Asociacin de Criadores de Ovino eCaprino de Galicia).

O obxecto deste convenio poer en marcha medidas de pre-vencin que minimicen os ataques do lobo gandara e polotanto os perxuzos causados aos gandeiros.

OVICA proporcinalles e distribelles aos/as socios/as e outrosgandeiros/as interesados en ormar parte do programa cansmastns de entre dous e cinco meses de idade. Son cans criadospara a de ensa de rabaos. A entrega realzase atendendo prioridade establecida en uncin das caractersticas das explo-tacins. As, outrgaselles maior prioridade a aquelas situadasen zonas con ataques de lobo reiterados, a aquelas integradasen ADSG e s de rxime extensivo ou semiextensivo.

OVICA, en colaboracin con outras entidades, periodicamentepon e marcha actividades ormativas e in ormativas para asegu-rar o xito das medidas preventivas contra os ataques de lobo(charlas, xornadas...).

Os gandeiros unha vez que reciben o can para a sa explotacinquedan includos dentro do programa e asinan un contrato conOVICA de catro anos de duracin segundo o cal:

As cadelas cruzaranse unicamente con cans includos dentrodo programa de cra, e o gandeiro ter que estar pendentedos seus celos.

Anexo


83/85


O 25% dos cachorros, procedentes destes cruzamentos, re-torna a OVICA para ser distribudos entre socios/as e outrosgandeiros/as interesados. Outro 25% para o propietario domacho e o 50% para o propietario da emia.

Os gandeiros compromtense a seguir as recomendacinsdos servizos tcnicos e veterinarios dependentes de OVICApara o coidado, mantemento e reproducin do animal.

Gandeiro recibindo un mastn do programa de cra.

MANUAL PRCTICO


84/85

83

W Alejandro Ibarra Arts.

W Asociacin Portuguesa do Co da Serra da Estrela.

W Consellera de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sosti-ble.

W Grupo de Accin Ecoloxista Outeiro.

W Grupo Lobo en especial a Silvia Ribeiro.

W Luis Llaneza (A.RE.NA. Asesores en Recursos Naturales,S.L.).

W Vicente Palacios (A.RE.NA. Asesores en Recursos Naturales,S.L.).

Agradecementos


85/85

Manual práctico de coidado e adestramento de cans mastíns para a protección do gando

Documents

Transcript of Manual práctico de coidado e adestramento de cans mastíns para a protección do gando