• Manex Hiriart Urruty 1859an jaio zen Hazparnen (Lapurdin), Joanesederraenea etxean eta 1915eko azaroaren 4an hil zen.

• Gratien Ademak, Zalduby izenez ezagunak, gure Manex bataiatu zuen.

Familia zapatagintzatik bizi zen herri hartako gehienak bezala. Hiriart laborantzan aritu zen.

• .

• Oso ikasle ona zen Hiriart: lehenengo urtean, lehen sari bat eta bost aipamen izan zituen; eta azken urtean, lehen sari guztiak irabazi zituen.

Fraileen eskolan egin zituen bere lehen ikasketak.Apez izateko gogoa zuenez, Larresoroko Seminariora joan zen.

• Larresorotik Baionako Seminario Handira joan zen.

• 1882an apeztu zen eta gerora irakasle bihurtu. Jarraian Larresoroko Seminariora joan zen irakasle moduan.

• Apezgaiei gaztelania eta alemaniera irakatsi zien.

• Gratien Adema1907an hil zen eta Hiriart Urruty Baionako katedralera joan zen bere postua ordezkatzera.

Laburbilduz: apez bizitza izan zuen.

• Iraultza eta Napoleon Inperadorearen gerrek ia-ia 25 urte iraun zuten.

• Euskal Herria odolostuta geratu zen.

• Hiriartek Napoleon miresten zuen.

• Apez krisia egon zen.

• Eskolak elizaren menpe zeuden.

• Eskualduna astekarian iritziak eta ideiak plazaratu zituen.

• Kazetari zehatza, argia eta bizi-bizia zen.

• Euskal kazetarien artean lehena izan zen.

PIARRES LAFITTE

“Aldeko ala etsai, ezagutu zuten gehienek aitor zuten. Eskualdunen bihotzetan, eskual-idazle kondu segurik, fama handia hartze zukeela.”

Herria aldizkarian.

Honen ustez Lapurdiko eta Nafarroa Beheko belaunaldi osoan izan zuen eragina: Jean Etxepare, Pablo Fermin Irigarai, Larreko…

GREGORIO MUJIKA

“… esan dezakegu, jaun au izan dala orain arte euskarak izan duan “periodista” bakarra. Lendabizikoa behintzat.”

Esnalea aldizkarian.

VILLASANTE

“Belaunaldi oso baten irakasle izan zen, bakoitzari euskarazko moldeetan pentsatzen eta idazten irakatsiz.

Historia de la Literatura Vasca.

Eskualduna astekaria• Hiriart Urruty “Eskualduna” astekarian

buru-belarri zurien eta Elizaren alde aritu zen.

• Elizaren eta euskararen zerbitzura bizi zen, baina Frantziaren mugetan geldituz.

• Euskarari indarra eman zion Iparraldean.

• Jendeak Eskualduna aldizkaria irakurtzen zuen eta horrek alfabetatzea eragin du.

• Euskarazko kazetaritzan eredu izan da.