• ostirala • 1999ko apirilaren 23a

Egunkaria

Lizarra •Lizarra ikastolak irrati bat jarri berri du martxan Maider Igoa eta Antton Harinordoki • «Nafarroareri Eguna kanpari begira finkatutako hitzordua da».

Aurten Julian Romano Ugarte lizarratar konpositorearen heriotzaren mendeurrena denez, lMafarroako hainbat musikazalek ekitaldi ugari antolatu dituzte haren omenez. Egingo diren ekitaldien artean

aipagarrienetakoa igande honetan Baigorrin Nafarroaren Egunaren barnean aurkeztuko den dantzaldia izango da. Dantzaldi horrek XIX. mendeko dantzak ezagutarazteko balioko du, antolatzaileek,

galdutako dantza, erritmo, urrats eta jantziak berreskuratu baitituzte ekitaldi horretarako.

Lizarra lkastola irratia FlVlko 106.7 uhin frekueritziari aurki daiteke sortu berri duteri irratia

Lizarra Ikastolak

irrati bat jarri berri

du martxan. Goizeko

bederatzletatik

iluntzeko zortziak

bitartean Lizarrako

biztanleek euskara

hutsean egindako

saioak entzun ahal

izanen dituzte.

10 6 . 7 L I Z A R R A I K A S T O L A

i r r a t i a . Z u e n i r r a t i a» . Horixe da egunero behin eta berriro sor tu berri den irrati h o r r e t a n e n t z u n da i t ekeen leloa. Tarteka-marteka musi-ka, elkarrizketak, ipuinak eta bertzelako irratsaioak xarta-tzen dira. Derrigorrezko Biga-r r en Hezkun tzako ikas leak aritzen dira goiz-goizetik ilun-tzen duen arteraino hitz-jario e tengabean, betiere mus ika sa io luze e ta a s k o t a r i k o a k e s k a i n t z e n . Lan hor i ondo egin a h a l i z a t e k o Uxue Arroiabe irakaslearen lagun-tza izaten dute 13, 14 eta 15 u r t e k o n e s k a - m u t i k o e k . Haren hitzetan, irrati berria-ren xedea euskaraz komuni-k a t u a h a l i z a t e a d a , a l de batetik, eta irratia ikasgai bat iza tea , ber tze t ik . «Ikasteko baliabide ba t da irratia, eta, bertzelako ikasgaien modura, i r r a t i ak p a p e r g a r r a n t z i t s u

Lizarra ikastolako DBHko ikasleek euskarazko irratiaz gozatzeko parada dute. • M I K E L S A I Z

bat joka dezake ikasleen hez-k u n t z a r e n b a r n e a n » , e s a n digu Arroiabek.

I lbeltzean, negu ho tzean , j a r r i zen m a r t x a n p i t i n k a -p i t i nka i r ra t i a , e ta Korr ika egunean saio berezi ba t egin b a z e n ere, j o a n den a s t e a n egin zen e s t r e i n a k o s a i o a . Izar Martinezek, Miren Rolda-n e k , Mai te U r r a k , Alazne Esparzak eta Urko Gonzale-zek egin zu ten . Oro ta ra lau talde osatu dira DBHko biga-r ren , h i r u g a r r e n eta l auga-rren mailako ikasleen artean, e ta ta lde guzt ie tako k ideak ariko dira saioak prestatzen.

Ikasleen erranetan, oso espe-rientzia berria, polita eta inte-resgarr ia izaten ari da irrat i uhinetan hitz egitea.

I r r a t i a r e n p r e s t a k e t a r i dagokienez, ikastolako gura-soak ardura tu dira irrati gela-ren atonketaz. Hala, intsono-r i z a t z e k o e t a o i h a r t z u n a galarazteko beirazko zuntza eta arrautza kaxa anitz behar izan di tuzte . Antena l ineala da oso eta u h i n f r ekuen tz i a Lizarraldeko herrixketaraino ailegatu ahal izateko bertzela-ko a n t e n a b a t j a r r i k o d u t e b e r e h a l a . I r r a t i a r e n osaga i teknikoen zerrenda hauxe da:

hedaga i lua , anpl i f ikadorea , CDa, pletina bikoitz bat, ple-t i n a s inp le ba t , ba f l eak eta n a h a s k e t a m a h a i a . Lizarra I k a s t o l a k 5 0 0 . 0 0 0 p e z e t a b e h a r izan di tu i r ra t ia mar-txan jartzeko, eta ur tean ber-tze 50.000 pezeta behar iza-nen ditu mantenimendurako. Etorkizunean informatiboak, elkarrizketak, musika saioak, haur ren tzako programak eta l e h i a k e t a k e g i t e k o a s m o a dute ikasleek, eta horre tara-ko t e l e f o n o b a t e n p r e m i a dutela ere azaldu digute.

—S» Kristina Berasain

Z ançjozd •

Ehoziri Egileen 11. Jardunaldia

eginen dute bihar herriko arkupeetan

E H O Z I R I E D O E N K A J E A R E N

hi r iburu izanen da Zan-goza, bihar, Ehoziri Egile-en II. Jardunaldi antolatu ba i tu herr iko Etxekoan-dreen Elkarteak. Ehoziri-l a n a k a z k e n u r t e o t a n izan duen gorakadak bul-tza tu ta egin zuten duela bi urte lehen bilkura Zan-gozako ehozi r i egileek, eta au r t en berriro egitea erabaki dute. Hirurehun-dik gora ehoziri egile el-k a r t u k o d a Z a n g o z a n bihar, Nafarroa osotik ez ezik, G ipuzkoa t ik , Biz-ka i t ik e t a K a t a l u n i a t i k etorriak, besteak beste.

Elkarre tara tzea goize-ko 09:30etan hasiko da; e n k a j e r a k 13:30ak a r te ariko dira lanean herriko a r k u p e e t a n (Klaustroan e u r i a eg i ten b a d u ) , e t a antolatzaileek ehoziri-lan poli t e ta i k u s g a r r i e n a k s a r i t u k o d i t u z t e . 14:30etan, bazkaria egi-n e n d u t e k ide guz t i ek , Yamaguchi hotelean.

«Etxekoandreen Elkar-tean sortu zen enkajeren ta ldearen ideia. Hainbat u r t e d a r a m a g u ikas ten , eta, duela bi urte, j a rdu-naldi antolatzea erabaki genuen, Lizarrakoek an-tolatutako bilkuran egon ondo ren» , a z a l d u d igu j a r d u n a l d i a r e n an to l a -tzaile Mirentxu Zuñigak.

Edume Elizondo

mapa mutuak

P E L L O L I Z A R R A L D E eku tristeetan irratia beti piztuta edukitzen dute. Isiltasuna zama ikaragarria bihurtu

' ' den tokietan ahots urrun eta, maiz, gaizki sintonizatuak bilatzen dituzte. Ez da erraza gauez ibiltzen den taxia baino gauza ospelagorik imajina-tzea.

Txakurra bezain lagun ona omen irratia. Erien entretenigarri, bakarrik daudenen kontsolagarri, urrun horietako berriez jabetu nahi dutenen mezula-ri leiala. Irratien hariak darabiltzatenak ere jakitun dira daukaten ospe eta sinesgarritasunaz. Tonuan nabari zaie: alaia eta oihukaria egun argiz, konfi-dentziala eta xuxurlaria izaten da gauez. Gaueko-ak, hala behar du, bai, esatariak hain gogoko dituz-ten infernuetara jaitsiko badira. Sekulakoak entzu-ten cfirela esan didate. Berdin dio. Ez da deus. Fast food.

Aingura Nik astean behin pizten dut. Igande gauean.

Atsegin zait bidaiarien kontakizunak entzutea, eta tamainan datorkidan saioa topatu nuen aspaldi. Ez musika, ez oihu, iritzi eta ikasbide zuzen gutxi.Jstorio soilak, azken batean. Saioaren titu-luan aingura hitza agertzen da, eta ezin uka hitz egokia denik, aingura jasotzeko beharrak ekar-tzen baititu istorio hasierak eta aingura botatzeak amaiera eta hasiera berriak. Jende adina ahots etortzen zait uhinekin batera: hilabeterako abia-tzen diren turistak, etengabe «zerbaiten bila» errepikatzen dutenak, urtetan sosegurik aurkitu ezinik dabiltzanak, hippiak, nabigatzaileak, zien-tzilariak, misiolariak, idazleak...

Ez diet egiarik eskatzen, aski dut istorioak entzutearekin. Eta ez da batere zaila izaten, bidaiaria oso entzule ona izaten baita normalean,

eta arront ergela ez den edonork erantzun luzea ematen dio transzendentzia tonurik gabe eginda-ko galderari. «Zer dugu?», konparazio batera.

Etxe gutxitan izaten da beheko sua, ongi isola-tuak izaten ditugu haizea sar ez dadin, urrun xamar joan behar izaten dugu kilkerrak entzuteko edo ihintz bota berriaz bustitzeko. Ez da mun-duan, ordea, burua berotzea baino gauza erraza-gorik, eta inor ez da libre, ezta aingura aspaldi bota zuena ere, kontakizun batek begiak sutara eginik eta gogoa ozeanoaren erdian duzula jar zaitzake ixtant batean.

Egun batean norbaitek erabaki zuen ez genue-la ipuinik behar eta aingura bat jarri ziguten eskuetan. Horregatik zozotzen naute istorioek. Bakarrik nagoelarik hatza ahoan sartuta lokartzen naiz.

Egunkariaj ostirala, 1999ko martxoaren 19a

Bera •

Gas naturalaren berotasunean

Bera eta Lesakako biztarileek erregai hori baliatu ahal izarien dute

Bera eta Lesakako blztanleek gas natural sarea

izanen dute udatik aitzinera etxean hala nahi izanez

gero. Erregai hori

mendiaidera ekartzeko lehen

saioa da, eta Gas Navarra enpresak egin du urratsa.

1 I ORNIKUNTZA SAREA AITZINAtU

M s a m a r r a b a l d i n b a d a g o ere, oraindik zenbait hilabete b e h a r k o dira g a s a e txee ta ra i r i s terako, b a i n a dagoeneko lehenbiziko u r r a t s a k eginak dituzte. Beran, zorua berriz-t a t zeko her r i guz t i an egiten ari diren lanak aprobetxatuz, gas ho rn ikun t za r ako hodiak s a r t z en ar i d i ra auzoz auzo. Zorua berri tzeko lanak u r t a -r r i l a k a b e r a n h a s i z i r e n Beran, eta, zorua altxatzeare-kin batera, han-hemenka gas horniketarako hodiak sartzen ari dira. Ondoren etorriko da a u z o z a u z o h o d i n a g u s i t i k etxeraino eramateko instala-

Beran eta Lesakan gasa sartzeko lanetan ari dira egunotan. • J O N A B R I L

zioa. Hori interesa duen jende k o p u r u a r e n a r a b e r a eginen da, ba ina espero du te guztia ere uda honetan ber tan para-tzea abian.

Lesakara ere ailegatuko da gasa, Berako tenore ber tsuan. Joan den asteko ortzegunean, h i l a r en 15ean, Gas Navar ra e n p r e s a k b e r e z e r b i t z u e n

b e r r i e m a n z u e n L e s a k a k o uda le txean . Hemendik aitzi-nera, ha la ere, in teresa duen k o n t s u m i t z a i l e o r o r e n t z a k o bulegoa p a r a t u du te Lesaka-ko Bittiria karrikako seigarre-n e a n . Ber t an , gas n a t u r a l a -r e n i n g u r u k o x e h e t a s u n guztiak e m a n e n dituzte: ins-ta lazioak izanen d i tuen kos-

tuez, horniketa zenbat kosta-ko den, zein gauzatarako era-bili a h a l i z a n e n d e n e r rega i hori , e ta sor dai tezkeen ber-tzelako zalantzak. Baina hori guztia argitzeko ez ezik, zerbi-tzua jasotzeko izena emateko bulegoa ere izanen da. Beran ere laster pa ra tuko dute gisa bereko bulegoa.

400 familia urte bukaerarako

Lesakan, 56 milioi pezetako a u r r e k o n t u a d u G a s Nava-r r a k gas n a t u r a l a r e n ho rn i -k e t a p a r a t z e k o l a n e t a r a k o . Ur te a k a b e r a r a k o , L e s a k a n 185en ba t familiak gas na tu -ralaz eduki ahal izatea espero dute gas horniketa enpresako a r d u r a d u n e k , e t a u r t e b a t z u e n b u r u a n k o p u r u h o r i e k n a b a r m e n g o i t z e a espero dute.

Beran , berriz, a u r k e z p e n a m a i a t z a r e n h a s i e r a n eginen dute . Xehe ta sun ik aza ldu ez b a d u t e ere, Lesakako k o p u -r u a ba ino h a n d i a g o a espero d u t e e n p r e s a k o ordezkar iek Beran, biztanle k o p u r u a ain-tzat har tur ik . Hala bada , oro-ta ra Bera eta Lesakako 400en bat familiarengana iritsiko da gasa ur te akaberarako.

—6» Jon Abril

herri aldizkariak Edume Elizondo

Zorioriak, Herria '! 2.500. zenbakira ailegatu dela ospatu

duHerria astekariak bere azken zenba-kian. Dena dela, hori dela-eta ateratako gehigarrian aldizkariko arduradunek azaldu dutenez, 2.500 baino gehiago dira dagoeneko argia ikusi duten zenbakiak: «Apirilaren 8ko Herria, 2.500.tzat ekarria, ez zen xuxen-xuxen kontatuz 2.500.a... Bai, gehiagotarat ere helduak gara, ez da dudarik, kasik 300 zenbaki gehiago. Ho-na bi hitzez zertarik heldu den makurra. Herria sortu zen 1944ko azaro erditan. Handik bost urteren buruan, Piarres La-fitte kalonjeak erabaki zuen beste bixtaño

bat behar ziola eman, bereziki lehen orrialdeari, eta hobeki erakusteagatik He-rria sail berri bati lotzen zitzaiola zenba-kien sailkapena berriz batekotik hasi zuen».

Urteotan ateratako Herria astekariaren zenbakiak ekarri ditu aldizkariak gogora: «Nouvelle serie, N° 1:, hori zeukan titulua-ren ondoan frantsesez para tua 1950eko urtarrilaren 5ean agertu zen Herria-k. Oraikoaren aldean, aise xuhurragoa zen, den bezala erraiteko. Lau orrialde baka-rrik, eta ez zortzi. 1969ko urriaren 2an 1 .OOO.a atera zen. Beste itxura har tua

zuen 500.ari parekatu behar-eta: argazki guti oraino, baina zortzi orrialde. Duela hamar urte, 1989ko apirilaren 20an ate-ra zuen Herria-kbere 2.000. zenbakia. Toki ederra egina zitzaion Nafarroa eta Iparraldeko bertsularien xapelgoari, fina-la ondoko igandean jokatu behar-eta Bai-gorrin (Alkat z'en xapeldun jalgi)».

Etorkizuneko Herria-z mintzatzen da, halaber, aldizkaria: «3.000. Herria izanen da astekari idekia: munduar i idekia, Eu-ropari idekia, Hegoaldeari idekia. Behar-ko ditu idazle berriak, idazle gazteak, ge-roa segurtatuko dutenak».

P a t x i H u a r t e

Hemerotekarako. j Aholkuak banatzera nator :

gaurkoan. Panfletoak airera •

botatzera, bozgoragailutik kon- j

signak oihukatzera. Iritzi-iturri :

diren idazleek gogaitzen naute- j

lako bihurtuko naiz ni, gaur, iri- :

tzi-idazle. Ongi hornitua nator: j

botikan Subidonpon kaxa bat i

erosi eta sei piiula irentsi ditut; j

estankoan Alkaline Top Energy j

pila potoloak hartu ditut. Pisto- :

la bat kargatzen den modu j

berean sartzen ditut nik bozgo- :

: ragailu horian. Goazen bada j

: iritzi zeken batzuk botatzera!: j

: Gogaitua, zeharo aspertua i

: nago artistekin. Zer dela-eta j

• ibili behar dira egunero-egune- i

: ro nigar eta aieneka?. Artikulu- j

j kadak eta libelokadak bana- i

i tzen? Aintzat hartzen ez j •

: ditugulako nonbait. Hemen j

j dago gakoa. Errekonozimen- j

i duan. Nire adiskide batek erre- j

j konozimendua ez dela bilatu i

i behar esan zidan, ailegatzen j

j bada poztu eta esker ona era- i

i kutsi behar dela, baina bilatu j

j ez. Hau bai dela iritzia izatea! j

j Esaldi bakar batekin neure i

i aurrean ikusten ditudan idazle j

j negartien malkoak eta oihuak i

i ulertzeko tresna bikaina eman j

j zidan. Orain dena ulergarria- i

i goa da. Funtsean hori da kon- j

i tua. Artista hauen benetako j

j helburua ez dela zer edo zer i

i ona edo txarra sortzea, baizik j

j eta beren lanak aintzat hartu i

i behar ditugula, bestela jai, bes- j

j tela, nonbait, lan horiek ez dira i

j borobiltzen: negar-kantarien j

: antzera hasten dira orduan j

j esanez zein txarra den produzi- i

i tzen den guztia eta zein iñozo- j

j ak diren gainontzekoak. Ain- i

i tzat hartze hori iñondik

j iristekotan hurbilen duten jen- i

j dearengandik iritsi beharko

i dela, aurretik, itxaropenarekin ;

j bizi direnez, horrela ez izateko- :

i tan hurbilen duten mundu horri ;

j egiten diote eraso. Kontua da

i ez direla baioratuak sentitzen

j gixajoak. Beraiek dute peka-

j tua. Errekonozimenduaren bila

i ibiltzeak txotxongilo bihurtzen

j gaitu, eta kitto. Bai badakit

i 1917ko iraultzan aitortu zutela

j «intelektualak» langileak dire-

i la, baina hortik barregarri gera-

j tzera tarte haundia dago. Egi-

i dazue kasu: Hemerotekarako

i idatzi eta sortu. Ehun urte

j barruko irakuriearentzat idatzi.

i Zer edo zer erdipurdikoa sortu

j ezkero irudikatu haiek aintzat

i hartuko zaituztela eta punto.

j Bestela pailazo hunkigarri bat

i emango duzu hemerotekaren

: hautsen artean eta zure bizkar

j irriak izango dira nagusitzen

i direnak.

ostirala, 1999ko apirilaren 16a Egunkaria

Julian Romanoren partituren gainean osatu da

ikuskizun berria

Julian Romano Ugarte Lizarrako

konposatzailearen heriotzaren mendeurrena

ospatzeko, Nafarroako musikari eta dantzari

talde batzuek dantzaldi ikusgarria antolatu dute,

XIX. mendean boladan egon ziren dantza batzuk

berreskuratuta -gaur egun galduta zeuden dantza

horiek-. Honetaz gain, beste ekitaldi ugari

antolatu dira musikari honen omenez.

XIX. m e n d e a r e n h a s i e r a n L iza r r an gizarte asa ldura handia bizi zen, ia

Nafarroa osoan bezala. Napoleonen aurka-ko guda, aduanak Pirinioetara aldatzearen arazoa, lurralde horre tan euskarak inoiz j a san duen atzerakada handiena, eta oro har I. karlistaldia sortarazi zuten arrazoiak b e t e - b e t e a n h a r r a p a t u z i t u z t e n XIX. mende hasierako lizarratarrek.

Egoera h o n e t a n jaio zen b a d a J u l i a n Romano Ugarte, 183 lko u z t a i l a r e n 1 8 a n Ega ibaiaren ertzean, Espoz y Mina ka lean . Roque de Romano eta Ramona de Uga r t e e u s k a l d u n a r e n arteko ezkontzaren hiru-g a r r e n s e m e a izan zen Jul ian Romano, eta gaz-tetatik musikarako trebe-zia i k u s g a r r i a e r a k u t s i zuenez, Pico de angelgoi-tizena ere jarri zion nor-baitek.

R o m a n o k m u s i k a lanak sortzeaz gain mol-datzai le l a n a k ere egin zituen eta, konposatzai-lea, musika irakaslea eta gaita jolea izateaz gain, piano jole eta biolin jole bezala ere arrakasta han-dia lortu zuen. lizarratar honek erabat dominatzen z u e n ga i t a . Rigodoiak , p o l k a k , h a b a n e r a k , m a z u r k a k , t x o t i s a k , jotak, baltsak... denetarik a u r k i t u z i t e k e e n b e r e errepertorioan, lan berri-tzaileak batzuk, tradizio-an o inar r i tuak bes teak . Bere b e r r i k u n t z a r i k ga r ran tz i t suenak b a n d a

ostirala, 1999ko apirilaren 23a

Dantzari honen jantzia da iragan mendetik gordetako bakarretako bat. • O S K A R M O N T E R O

eta gaitarentzako lanak i z an z i r e n : Vals con variaciones, Popurri de aires estelleses eta Variaciones obligadas para dulzaina, eta, fro-gatzerik ez badago ere, ia z i u r t z a t j o t z e n d a Lizarrako Lar ra indan-tza e re b e r a k o s a t u zuela.

Lizarrak XIX. mende-a n e s k a i n t z e n z i t u e n aukera guztiak gainditu z i t u e n R o m a n o k , e t a m u s i k a r e k i k o z u e n gogo eta behar ikaraga-rr iak b a k a r r i k arrazoi dezake bere musikaren zabaltasuna. XIX. men-d e k o e b o l u z i o a b e r e m u s i k a hez ike t a r ek in b a t bizi zuen Romanok , e ta , m u n d u k o musiketara zabalik, tradizioa eta berrikun-

tza b a t z e n m a i s u izan zen gaita jole l izarra ta-r r a . N a f a r r o a k o t r a d i -zioa, Eu ropako iparra l -detik j a s o t a k o d o i n u a k eta gaur egungo flamen-koaren anaiatzat jo dai-tezkeen bolero e ta fan-dangoak, guztiak maisu-ki b a t u z i t u e n Roma-nok, gaur egun ere nafar g a i t a r e n e r r e p e r t o r i o a t x u k u n e n g o r d e t z e n duena bezala ezagutzen delarik bere lana. G a r a i h a r t a n , o r d e a , bazen dantza hauek begi onez ikusten ez zituenik ere. Elizak bekatutzat jo zi tuen dan tza haue t ako asko, dantza lotuak bai-t z i r e n . G e r o r a , e u s k a l abe r t za l e t a suna ren piz-teak ere ez zion mesede handiegir ik egin Roma-n o r e n l a n a r i , p i e z a hauek kanpoko musika-tzat jotzen baitziren eta m u s i k a euskaldunago b a t e n a l d e k o a p u s t u a egin baitzen.

Arrazoi hauenga t ik (eta b e s t e z e n b a i t z u g a t i k ) , 1 8 9 9 k o a b e n d u a r e n

8an hil zenetik J u l i a n Romanoren lana ahaztuta egon zen, 84 urte geroago Nafa-rroako Gaita joleen elkarteak Julian Roma-no. Bigarren aldiz diskoa ka le ra tu zuen

arte. Disko hau plazaratu ostean, 1984an Lizarrako Udalak herriko kontserbatorioa-ri bere izena jarri zion, eta 1990ean Roma-noren bizitza eta obra azter tzen zi tuen

Nafarroaren Eoneko ikuskizuna Jul ian Romano Ugarteren heriotzaren ehungarren ur- p teurrena dela-eta prestatu diren ekitaldi ugarien arte- k an garrantzitsuenetako bat igandean Baigorrin ospa-tuko den Nafarroaren Egunaren barnean egingo dena b izango da. f

Baigorrin Romanoren lanekin prestatutako ikuski- | zunaren bi atalak era bateratuan ikusi ahal izango di- ir ra. Ikuskizunaren lehen atalean iragan mendean mo- l dan zeuden hainbat dantza eskainiko dira. Romanok | konposatutako piezetatik ateratako dantzak dira guz-1 tiak, baina jatorri ezberdinetako musikak eta dantzak' ikusiko dira bertan.

San Andres Lizarrako patroiaren martxarekin hasi-ko da ikuskizunaren atal hori. Dantzariak agertokira irteteko rigodon bat dantzatuko dute, eta segidan ira-gan mendean modan zeuden hainbat dantzatatik gure egunotaraino hobekien iritsi den pieza bat sartuko da, bals bat hain zuzen.

Lehen atalaren hasieran gaur egun ezagunak diren dantzak izango dira nagusi, edo gaur egun ezagutzen diren dantzen antzekoak behinik behin. Balsaren atze-tik porrusalda eta jota berezi batzuk eskainiko dituzte, eta gero txulo izeneko musika mota bat, gaur egungo arin-arinarekin lot daitekeena nolahait. Horren atzetik

irtziko bat eta soka-dantza izanen dira. Errepertorio-3 dantza ezagunenen tartea horiekin bukatuko da. Bitxikerien tartea Andaluzia aldetik ekarritako mi-uet-bolero batekin hasiko da, gero dantza lotuko pa-irteak dituen fandango bat. Europako iparraldeko antzek ere izango dute euren tartetxoa, polka bat, lende honetan ia erabat galdutako mazurka bat, txo-s bat eta beste polka bat. Une horretara iritsita Zan-ozako erraldoi taldeak bals bat dantzatuko du, eta lazurka eta txotis berri batzuen ondoren larrain-dan-tak emango dio amaiera lehen atalari. Ikuskizunaren bigarren atala da, ordea, beneta : '0

errikuntza edo bitxikeria gordetzen duena. Romanok ntzuteko musika bezala konposatutako partitura ba-en gainean koreografia berria osatu baitute proiektu tonetan parte hartu duten taldeek. Joxe Miel Bidador antzariak adierazi zigunez, «ingeniaritza koreografi-toa egin behar izan da. Bartzelonara joan, han hobeto orde diren zenbait dantzatako urratsak ikasi eta Ro-lanoren partituretara egokitu ditugu. Aurreko men-lean nola egiten zen ezin da zehazki jakin, baina dan-^abatean dauden aukerak mugatuak dira eta iragan ®endeko dantzen oso antzekoa izango da orain guk bsatua».

l i b u r u b a t e re a r g i t a r a t u zen. Aurten bere heriotzaren men-deurrena ospatzen dela eta, N a f a r r o a k o G a i t a j o l e e n e lka r t eak ez z u e n R o m a n o a h a z t u n a h i i zan e t a u r t e has i e ra t ik h a i n b a t eki ta ldi pres ta tzen "dihardute, bes te z e n b a i t t a l d e r e k i n b a t e r a Julian Romanoren mendeurre-neko ospakizunetarako elkar-tea sortu zutelarik. Urtean zehar hainbat ekitaldi egin dira jada, eta beste asko dituzte programaturik. Igan-de honetan bertan, Nafarroa-ren Eguna ospatuko da Bai-gorrin, eta hango ospakizu-nen a r t ean J u l i a n Romano U g a r t e r e n e r r e p e r t o r i o a r i e r repaso b a t emango diote XIX. m e n d e k o d a n t z a k berreskuratuz. Dantza gehie-n a k g a u r e g u n e z a g u t z e n d i tugunak edota an tzekoak izango dira, baina ez dira fal-

- ; tako iragan mendean dantza-

tu ar ren guganaino iritsi ez di ren dan tzak ere. Ekitaldi h o n e t a n a u r k e z t u k o d i r en dantzen % 80 Romanok kon-p o s a t u t a k o piezak di ra e ta gainerakoak bere erreperto-riotik har tutako moldaketak.

..„' P ro iek tu h o n e t a n s a r t u r i k d a u d e n p e r t s o n e k i ze rd i

ugari bota behar izan dute etzi Baigorrin aurkeztuko den saioa prestatzeko.

.Romanoren musikak tradizio ezberdine-tako elementuak jasotzen zituenez, Nafa-rroan dantza horiek galdu izanak ez zen erabateko galera izan, eta Katalunia alde-an iraun duten zenbait urra ts eta erritmo ika s i r i k k o r e o g r a f i a b e r r i a k egin d i r a Romanoren p a r t i t u r a k o inar r i h a r t u t a . Dantza ld i h a u e t a r a k o , S a n Lorentzoko dan tza r i ak , Txan t r eako e r ronda i la ba t , Baztango dantzariak eta Balterrako banda izango dira, Iruñeko, Lizarrako eta Tutera-ko hainbat gaita jolerekin batera.

Denboraren poderioz galdutako dantzak berreskuratzeaz gain, xehe tasun guztiak

Orain

berreskuratuta

ko dantza asko

bekatutzatjo

zituen Elizak

bere garaian,

dantza lotuko

zatiak

baitituzte

Katalunia

aldean

gordetzen

diren zenbait

urrats eta

erritmo

ikasirik,

koreografia

berriak egin

dituzte,

Romanoren

partiturak

oinarritzat

hartuz

kontutan har tu dituzte antolatzaileek, eta d a n t z a r i e n j a n t z i e t a n ere b e r r i k u n t z a k izango dira. Arroparekin ere iragan mende-ko tradizioa berreskuratu nahi izan da, eta lan zaila gertatu da gainera. Romanoren pieza h a u e k gau- ja i p r i b a t u e t a n jo tzen ziren gehienetan, garaiko debekuak zirela eta; hala, jai horietara joaten zen jendea ez zen nolanahikoa izaten, eta, jakina, garai har tan kalean erabiltzen zen arropa ez da d a n t z a h a u e i egoki tzen za i ena . J a n t z i h o r i e n b e r d i n - b e r d i n a k ez in z i r e n e z berreskuratu , antolatzaileek zenbait arau eman zituzten eta taldeek arau horiek kon-tu tan hartuz euren jantzia prestatu dute.

Igande h o n e t a n Baigorr in izango den ikuskizuna Biasterin emango dute amaia-tzaren 9an eta Buñuelen 22an.

Ba ina Romano urtea o spa tzeko bes te hainbat ekitaldi ere antolatu dituzte men-d e u r r e n e k o o s p a k i z u n e z a r d u r a t u den e lkar teko kideek. Alde ba te t ik , J u l i a n Romano Ugarteren bizitza eta obra ezagu-tzera emateko, elkartekoek eraktisketa ibil-tari bat antolatu dute. Merindade burue-t a n e t a g a i t a t r a d i z i o d u n b e s t e h e r r i b a t z u e t a n izango d a e r a k u s k e t a , e t a Romanok eta bere ikasleek erabilitako gai-tak, ahoko piezak, tanborrak eta beste ins-t r u m e n t u b a t z u k e r a k u t s i k o di ra her r i bako i t zean as tebetez , Nafa r roan ga i tak izan duen eboluzioa azaltzeko beste hain-bat tresnaz gain.

Kontzer tuak eta hi tzaldiak ere has i ak dira dagoeneko, eta Romanoren heriotza-ren mendeurrenean egingo diren lan uga-riak ur tea amaitzearekin bat ez ahazteko a smoz , d i sko b a t ere k a l e r a t u k o d u t e elkarteko a r d u r a d u n e k . Lan hone ta rako kolaborazio ugari izan dira: alde batetik, Txomin Muj ikak , Elgoibarko b a n d a r e n z u z e n d a r i o r d e a k , R o m a n o r e n h a i n b a t lanen elkarketa berezi bat prestatu du, eta Elena Fraile konposatzaileak mendeurre-naren gaia osatu du. Bitxikeria Tuterako Nomadas taldearen eskutik etorriko da -musulmanek, ijitoek, Erriberako jendeak... osatzen du taldea-, hauek ere bere tokia izango dute diskoan.

Mendeur rena ren oijoigarri gisa monu-men tu ba t ere eskaini nahi diete elkarte honetako kideek Romanori. Lizarrako uda-laren behin betiko onespena jasoz gero, a b e n d u a r e n 8 a n Espoz y Mina k a l e a n d a g o e n a i s i a l d i r a k o g u n e a n h a r r i z k o monolito ba t jarriko da Romanoren ome-nez.

Interneten egin duten saiaoa ere aipatze-koa da; oraindik ez dago sarean XIX. men-deko pertsonaia honen bizitza, baina liza-rratar honen lanen miresleak web orri bat osatzen ari dira, XXI.mendean ere Roma-noren berri izan dezaten.

Pertsonaia honi historian merezi duen to-kia egiten zaion neurr ian, iragan mendeko zenba i t o h i t u r a b e r r e s k u r a t z e k o b i d e a n izango gara. Gainera ekitaldiak egingo diren herr ietako jendearen par te har tze aktiboa bultzatu nahi dute antolatzaileek, azken fi-nean gaitazale eta, oro har, musikazale na-far guztien elkartzea ere bultzatzen delarik.

—f> Asier Legarda Donezteben egindako entseguaren une bat.

• O S K A R M O N T E R O

ostirala, 1999ko apirilaren 23a

K l a s i k o b i t x i • a r r o r i t k l a s i k o

Joxemiel Bidador

Bazilio Joannategiren lanak Baxenafartarra; Saran eta Altzain apeza eta Beloken eta Lazkaon beneditarra; euskal izkiriatzaile mardoa,

hagiografikoak izan ziren utzi zizkigun gutxiz gehieneko lanak

PETTAN JOANNATEGI ISTURIZKO

Xelaitoan sortu zen 1837.eko martxoaren 17an; 1862.ean apeztu eta Sarako bikario edo apez iaguntzaile arizan zen lau urtez, harik eta 1867.ean Altzaira erretore joan zen arte, euskal idazlea ere zen Frantzisko Laphitzek utziriko arta bere gain hartze-ra; edozein modutan ere, frai-de behar zuela iritzirik, 1878.eko azaroan La Pierre-Qui-Virera hurbildu zen orden beneditarrean fraidetzeko. orduz geroz, eta pontekoa erdeinatuz, Bazilio izanen zelarik. 1875.ean ireki berri zen Belokeko abadetxean sar-tu zen non fraidegaien molda-tzaile ihardun zuen, baita pre-dikalari ere 1890-1894 urte bitartean. Emile Combes Frantziako lehendakariak onarturiko lege laizistak zirela eta, 1903.era01tzaraetorri zen Belokeko fraidegai guztie-kin. Iruñerrian ordea, labur igaro zuten, maiatzetik abuz-tura arte soilik, orduan Idiaza-balera aldatu baitziren, han-dik hiru urtera helmuga Lazkaon betikoz finkatzeko, aurretikago karmeldarren etxea izan zen berean. Gipuz-koako herri hartan zendu zitzaigun Joannategi 1921.ean, bi urte lehenago mahatsondoak inausten ari zela erori. burua abarrikatu eta nahikoa ezindurik geratu ostean.

Garaiko euskal intelligen-•tsiaren kideak ezagutu zituen, eta Azkuerekin batera Akade-mia sortzeko ahaleginetan ari-tu zen; hiztegigintzak kezkatu-rik, aldi oro aditzen zituen hitz berriak betiere soinean zera-man kaierrean apuntatzen zi-tuen, hortaz, egun ezezaguna zaigun hiztegiaren lanabesak Azkueri igorri zizkion, Lekeitio-koak profita zitzala, alabaina, ez dirudi bizkaitarrak ezagutu egin zituenik: «Un tercer diccio-nario manuscrito de importan-cia me envid el P. Joannateguy, que desgraciadamente no Uego

a mis manos». Bazilio anaia bereziki kez-katzen zuen biga-rren auzia euskal li-buru zaharren bil-tzea izan zen, eta hura zela eta, Van Eys, Dodgson, edota Urkixo liburuzaleak ezagutu zituen.

Joanategik eus-karaz izkiriaturik utzi zizkigunez de-nez bezanbatean, desagun hagiografia izan zela landu zuen ia gai bakarra. Al-tzain zegoela, 1876.ean, Ehun bat sainduen bicitcea atera zuen Baionako Lasserrerene-an, 439 orrialdeko lan gotorra. Lan honen bigarren aldaera zuzendua eta guztiz emenda-tua Beloken zegoela egin zuen, Sainduen bizitzea, betiereko Lasserre baionarrean, 1890.ean 537 orrialdeko lehen zatia, eta 1900.ean 436 orrial-deko bigarren zatia. Vinsonek zekarren araberakoa, Sain-duen bizitzea honetatik atera Sienako Katerinaren bizitza italierara itzulirik 1891.eko maiatzaren 5ean agertu zen, La vergine benincasa S. Caterina da Siena, hango argitalpen erli-jioso batean.

Fraide sartzeko zegoela, ko-mentuko bizitzari buruzkoak ziren San Benoaten bicitcea, eta Ligorioko Alfontso Mariaren lanaren laburpen moldatua den Ceruraco bideric errechena atera zituen betiko tokian 1887.ean -lehendabizikoa bi-garrenez inprimatu berri da Inazio Mujika Iraolak apailatu-rik Euskal Editoreen Elkarteak ateratzen duen Klasikoak sai-lean 82 zenbakiarekin-. Han-dik zazpi urtera berriz, Bihotz sacratuaren hilabetheco escu-li-burua inprimarazi zuen, 335 orrialdeko lan guritsua ere de-na.

Joannategik orduko hainbat aldizkako argitalpenetan idatzi zuen, bereziki Baionako Lasse-rrerenean ere moldakatzen zen Fedeco propagacioneco urteca-

ria edofedearen propa-gacioneco berriac u ca ematen dituena lze-nekoan, «publication

bimensuelle depuis septembre 1877, avecportraits, v'u s dessins et cartes lit- 1 hographies», eta §| frantsesez ateratzen | | zen Annales de la 8 propagation de lafoi lanaren itzulpen- 1

egokipentzat har daite- I keena; Maisonnave kalonjeak J aintzinaturik eta Baionako ka- | lonje ohorezkoa zen Larrouse j abadeakjarraiturik, itzulpenak | Larresoron irakasle zegoen Ar- | naud Abbadie apezak egin zi- j tuen, 1891 .era arte bederen, j bada ordutik aitzina huraxe Joanategiren ardura izan bai-tzen. Aipatu Bitiriñeko Arnaud Abbadiez (1843-1916) esan be-har da Es kualduna aldizkarian agertzen zen «Laborarier» saila-ren egilea zela, abelkuntza eta lurgintza izkiriagai zuen saila alegia; Abbadieren idazkeraz, bestalde, Villasantek honela zioskun: «...su estilo es sin brillo pero preciso, quiere realizar una revolucidn en elpais a base de manejar los procedimientos pe-ro sin romper con la tradicion»;. Abbadieren beste lanak ere 1890.eko Aphezak soldado -Baionan, Lasserre etxean, eta berrikiago ere Euskaltzaindia-ren Euskara-n Xarrittonen es- : s kutik-, edota 1892.ekoHazpar-neko kalbarioa argitalpenean Jesus Kurutzeari iltzatua predi-kua.

Joannategirengana arrat-tzuliz, frantsesez tajutu lanak ere eman zituen argitara, esate baterako, 1877.eko urtarrila-ren 31 ko La semaine de Ba-yonne-n agertu zuen Article sur la vie des saints, edota Akizeko L'Adour. Journal de l'Appel au peuple egunkarian 1897.eko ekainaren 12an ateratako Let-tre d'un paysan basque en trai-tement aux boues de Dax ases parents en souletin avec tra-ductionfrançaise et notes.

P a t z i k u P e r u r e n a

Gizon izateraren mahukak M ^ E N I D E ARTEKO O T O R -

^ ^ ^ duetan, beti atera-tzen da gauza bitxi-

^ * ren bat, eta lehengo batean El chollo de ser hombre (•Gizon izatearen mahukak) ize-neko orritxo bat ekarri zuen norbaitek, Gipuzkoa aldetik edo. Oso ergela da, iruditeria eskasekoa, eta batezere, exen-plu konkretuak falta dituena.

Baina, nere txoko hau tragi-ko samar bihurtzen ari omen da, eta tarteka ergelkeria polit batzuk sartzea ere ongi etorri-ko omen litzake, hala esan di-date marketinean aditu dire-nek, eta gaurkoan, kontu sal-garri horien zakuko izatea nahi nuke nerea ere, bere esti-lo xixtrin eta guzi:

«Emakumea aldarean ipin-ten baduzu, eta gaitz guzieta-tik errukiz babestu, funtsean, zeure intentzio matxista gor-dea azaleratu nahi duzulako besterik ez omen. Etxean gel-ditu eta sukaldeko lanak egi-ten badituzu, neskame txin-txotua deituko dizute maha-xiz. Eskuak bete lanarekin ba-zabiltza, ez duzula betarik emakumea goxatzeko; lanik egiten ez baduzu, emakumea-ren kontura bizi zaren alfe-rrontzi zuritzat joko zaituzte.

Emakumeak lan asper eta betibatekoa badu, eta gainera soldata urrikoa, esplotazio lo-tsagarria da, jakina; baina, gi-zonak beti lan bera eta asper-garria egiten badu, muinak dantzatu eta beste zerbait dui-nago bilatu ez duelako, zea!

Zeure borondaterik onenaz piropo polit bat atera bazaizu, eraso sexualtzat hartuko dizu-te, eta juez batek asmatuko agian zure borondate gaiztoa; ez badiozu bere edertasun be-rezirik adierazten, berriz, ma-txismoaren betiko indiferentzi umilatzaile horregatik izanen da.

Negar egiten baduzu, ume mainosatzat joko zaituzte; eta ez baduzu malkorik isurtzen, berriz, zinezko sentimendurik gabeko zerri potroaunditzat. Gizonak zakarraldiren batean emakumea jotzeko keinurik egiten badu, heriotz mehatxu

garbia izan dela erakutsiko dio abokatuak; emakumeak gizo-na amargatzen, pozoitzen edo akatzen badu, berriz, jakina, bere buruaren defentsan beti.

Gizonak erabakiren bat har-tzen badu emakumeari esan gabe, matxista fatxa delako noski; baina emakumeak era-baki bera gizonari esan gabe hartzenbadu, liberatutako emakume den sinale on. Gizo-nak eskatzen badio emakume-ak nahi ez duen zerbait egite-ko, dominatu nahi hutsagatik izanen da beti; baina, emaku-meak eskatzen badio gizonari, zinezko demokrata moderno izaten erakusteko.

Arropa aproposez nabar-mendutako alderdi kilikariak atseginez eskertzen badizkio-zu, obseso zikina zu; eta eziku-siarena egiten badiezu, mari-koi erreprimitua edo auskalo? Beren gorputza pittin bat ani-matzen eta apaintzen duten emakumeak gustatzen bazaiz-kizu, ez zara inondik ere gura-soen kontura bizi diren gaxte bohemio usteko horietakoa, baizik eta eme itxura pollita bi-latzen duzun betiko matxista klasikoa.

Lore xorta gorri bat errega-latzen badiozu emakume bati, seguru haren hankarteko la-rrosa duzula gogoan. Eta ez badiozu deus erregalatzen, de-taile emeak batere estimatzen ez dituzun astazakila zu.

Atxoak buruko mina badau-ka, zinez nekatua dagoelako izanen da beti; baina, gizona buruko minak jotzen badu, gezurra: atxoa maite ez duela-ko sintoma besterik ez. Larru grinak maizegi jotzen bazaitu, biziosoa zarelako; eta behar den grinarik erakusten ez ba-diozu, seguru baduzula keri-daren bat auzoan»...

Ez dute ez, lan erraza, ema-kumeak eta gizonak, elkar en-gainatzekoa. Sekulan ez dute hala izan. Halere, inoiz baino ikasiago eta libreagoa ote da, ezkontz dibortzioen konpara-zio, inoiz baino aisago atera-tzeko afanean, inoiz baino jen-de gehiagoa kartzelan sartzen duen gizartea?

> Motxorrosolo

Inkestak

AURREKO INKESTARENEAN, S A R D E E N G O R A B E H E R A IZAN ZEN. H O N E -

tan, norabide bakarreko mezua zabaltzean, inkestaren da-tuen ordez, txostena baliatu dute. Sanedrinak jakin badaki da-tuak maneiatzen, unibertsitateko euskara dela eta, harria ez da oztopo izan, legarra izan dute bere alde. To normalizazioa.

Egunkaria ostiraia, 1999ko apiriiaren 23a

ulaj'Jar lyya Aiimn f l a r l u a r y y l l Basa izea e l k a r t e k o k i d e a k

«Mafarroaren Eguna kanpoari begira finkatutako hitzordua da»

• Lehen aldikotz, aste kultu-rala antolatzeko ordez Bai-gorriko haranean, kultural-dia antolatu duzue. Zergatik horrelako aldake-ta aurten?

Maider Igoa: Kul tur as tea antolatzen zene-an, ekitaldi guz-tiak aste batean antolatzen ziren. J e n d e a ez zen baitezpada libra-tzen aha l egun guziz edo bi gaue-ta t ik behin . Beharbada, gure ekitaldiak muga-tzen geni tuen horrengat ik . Asteburuetan antolatuz, berriz, iruditu zitzaigun jende gehia-gori irekiko genizkiela gure eki-taldiak. Horrengatik, lau aste-bu ru t an iraganen da aur ten euskal kulturaldia.

Antton Harinordoki: Bestal-de, guretako errazago zen, lana estaliago zen. Dena aste batez antolatuz, azken astea latza zen; Nafarroaren Eguna pasatu eta aste kulturalaren antola-kuntzari lotu behar zen, gogo-rik gabe. Horrelako formulare-kin, aldiz, denbora gehiago hartzen dugu gauzak hobeto prestatzeko.

«Nafarroaren Eguna

kanpoari begira

egina da;

Kulturaldia, berriz,

gehiago hemengo

jendeari itzulia da»

#

Ohiturari jarraikiz, publiko zabala hunkitzeko ekital-diak antolatu dituzue sail anitzetan? Maider Igoa: Bai, funtsez-

koa ba i ta denen gustukoa ematea. Euskal antzerkia sartzen ari baita emeki-emeki, Antton Lukuren azken antzerkia ekartzeko asmoa izan dugu. Ekital-di a r rakas ta t sua izan zen eta ehun

bat pertsona bildu ziren lehen igan-dean Tu quoqueJ11i

antzerkia ikusteko. Bestalde, ur te guziz, bada tokiño bat bertsolarientzat, dela bertso afari, dela bertso saio edo ber-tso kantaldi aur ten bezala. Xabier Amuriza izan da gure aurtengo gomita, eta Xalbado-rren bertsoak abestu zituen joan den larunbatean, Aldu-den. Bestalde, mugimendu bat sortu da azken urteotan, hala nola Baigorriko bertso eskola-rekin. Bertsolarigaiak entzute-ko aukera izanen dugu Nafa-rroaren Egunean eta bertso saioa eskainiko dute goizeko mezatik landa.

Antton Harinordoki: Hau-

rrek ere beren txokoa dute kul-turaldian. Hasieratik, hitzordu berezia antolatzen dugu kanto-namenduko haurrak biltzeko. Lehen aldikotz, Haurren Eguna Alduden iragan da, Urxintxene-an elkarte berriaren laguntza-rekin. Egoitza, ordenadoreak eta materiala eskaini dizkigute, euskarazko animazioak antola-tzeko.

Gazteentzat ere iraultze txiki bat egin dugu rock kontzertu bat antolatuz, aspaldiko par-tez, larunbat arratsean. Urte guziz, rock konzertua antola-tzeko ideia pausatzen da, gaz-teak biltzeko Nafarroaren Egu-naren bezperatik. Alabaina, ha inbat arrazoi zirela-eta ez zen egiten eta gauza klasikoa-goak antolatzen ohi ziren. Aur-ten, rock kontzertua antolatze-ra saiatu gara, eta hitzordua l a r u n b a t a r r a t s e a n f inka tu dugu Eten Gabe, Mokoka eta Hats taldeekm.

• Nafarroako harreman sozio-ekonomikoak ere ikertuko dituzue apirilaren 30ean? Maider Igoa: Iaz Orreaga

akordioa izenpetu genuen eta haren ildoari jarraikiz antolatu dugu eztabaida hori. Interesga-rria iruditu zitzaigun ikertzea nola gauzatzen diren harrema-nak, zer leku uzten diegun egu-

neroko bizian. Horrengatik, bi aldeetako kargudun ekonomi-koak gonbidatu ditugu; truke-ak bultzatzeko aukera izanen da. • Orreaga hitzarmenari dago-

kionez, zertan dira Nafarro-ako elkarteen arteko harre-manak? Antton Harinordoki: Mani-

festua gauza sinbolikoa zen. Hala ere, a r rakas ta ukan du eta jende anitzek s ina tu du azkenean, u s t e b a i n o j e n d e gehiagok. Ipar Euskal Herrian gehienbat elkarteak bildu dira, eta Hego Euskal Herrian aski zabalki onartua izan da. Gaur egun, federazio bat muntatzen ari da, Nafarroa kontuan har-tuz bere o s o t a s u n e a n . 40 elkarte biltzen gara, gehienak Hego Euska l Herrikoak, eta hainbat gauza antolatu ditugu. Esaterako, akordioa Nafarroan San Frantzisko Xabierren egu-nean izan zen aurkeztua. Bes-talde, Nafarroaren historiari buruzko erakusketa bat anto-.latu dugu. Laster estreinatuko da Nafarroan, eta ondotik Bai-gorrira ekarriko dugu, baita Nafarroa Behereko ha inba t herritara ere. Azkenean, Orrea-gari esker, elkarteen arteko informazio trukatzea sendotu dugu.

s o s l a i Maider Igoa Basaizea elkarteko

lehendakaria da eta Antton

Harinordoki Administrazio

Kontseiluko kidea. Basaizea

Baigorriko kultur taldea duela

hogei bat urte sortu zen eta

lehentasuntzat jo zuen euskal

kultura bultzatzea haranean.

Urteko eginkizun garrantzitsuena

du udaberriko hitzordu kulturala

antolatzea, eta, batez ere,

Nafarroaren Eguna. •

Beste zenbait elkartetako kide

anitzekin batera, Igoak eta

Harinordokik kulturaldiaren

antolakuntzan parte hartzen dute

azken urteotan. Datorren

igandean lanari ekinen diote

milaka laguneri harrera egiteko

Baigorrin. Izan ere, gero eta jende

gehiago biltzen da egun honetan

eta elkarteko kide guztien parte

hartzea beharrezkoa da eguna

antolatzeko.

Alabaina, beren eginkizuna ez da

Kulturaldira mugatuko. Izan ere,

elkartearen biltzar nagusiak

erabaki du aktibitateak antolatzea

urtean zehar. «Egitura berria sortu

dugu, animazio batzordearekin

eta batzorde teknikoarekin, eta

askoz egokiago izanen da lana

zatikatzeko», adierazi zuen

elkarteko lehendakariak.

• Kulturaldi aberatsa antola-tu arren, Nafarroaren Egu-na izanen da hitzordu garrantzitsuena? Antton Harinordoki: Ez da

dudarik hori dela egun jende-tsuena eta ezagunena, horrek eskatzen duela lan gehien eta horrek duela arrakasta handie-na. Nafarroaren Eguna gehiago itzulia da kanpoko jendear i buruz. Pozten gara ikusiz Bai-gorriko jendeak gero eta gehia-go hartzen duela parte hitzor-duan . Hala ere, h i t zordua kanpoari begira egina da, Bai-gorri eta Basaizea ezagutaraz-teko. Kulturaldia, berriz, gehia-go hemengo jendeari itzulia da. Bertako jendea nahi dugu hur-bildu, trukeak bultzatzeko eta eztabaidak bultzatzeko.

—s» Lutxi Fourcade

ostirala, 1999ko apiri laren 16a Egunkaria

Egunkaria

i ostirala • 1999ko apirilaren 23a

Gontzal Agote

Jauregitarren demokrazia

onezkero inor ez zen harrituko, ez f f ba i ta lehenengo aidia eta ez da

izango azkenengoa. Urteotan hi-tzegin digute demokraziaz, eta lubaki bitxi eta handi bat eraiki nahi izan zuten demo-krata eta bortitzen ar tean. Azken hauen ezaugarri nagusia, borroka armatuari no-labaiteko sustengua emateaz gain, bere izaera ez-demokratikoa zela errepikatu zi-guten behin eta berriz.

Denborak gauza guztiak bere lekuan jar-tzen ei ditu eta gurean ere hala ari dela ger-tatzen ematen du. Adibideak ugari eta non-nahi: dela lizarratarren izaera biolento be-rria, dela kurduen bilkura eragotzi nahi izatea. Azken gertaeren aurreko hainbat ja-rrera argigarri ari dira izaten eta, susma-tzen genuen bezala, demokrataren izenpe-an edozein animalia mota ezkutatu ahal dela ikusten ari gara.

Egoera orokor honen baitan UPNren ja-rrerak eredugarriak ari dira izaten zentzu guztietan. Betidanik entzun izan diegu na-far petorik badago haiek direla, beste eze-ren gainetik Nafarroa eta honen baitan gor-

etzen den izaera berezi eta bakarra defen-atzen dutela. Eta maiuskulaz: Nafarroako STITUZIOAK. Kanpoko inbasoreen kon-ko gotorlekurik seguruenak omen, eta,

laien defentsan, diskurtso luze, aspergarri gustu txarrekoak entzutera ohitu egin

ra.

Nafarren borondateari errespetua. Zen->at aldiz errepikatu dute halakorik? Urru-

gi joan gabe, lehengo astean berriro era- i cutsi ziguten zein den parlamentu baten | anari dioten begirunea, non geratu den he- i

r r i tar ren borondatearekiko errespetua. ; Zein den jauregitarrek demokraziaz duten; ideia.

Irrati lizentzien inguruko Parlamentua-1 ren erabakiari egindako trufa larria da, bai-na kate luze honen barruan beste bat izan da. Eta oso kezkatzekoa da berriro ere Par-iamentuaren lanari erakutsi dioten mes-pretxua, gainera harrokeria galanta eraku-tsiz. Oso kezkatzekoa diot, ezin baitut ima-jinatu zer gerta daitekeen gehiengoak eu-ren txiñngitotik alde egitea erabakitzen duen egunean zer egingo duten demokrata hauek.

KONTZERTUAK

I Lizarra: J a b i e r Muguruzak kontzertua emango du gaur Lizarrako kontserbatorioan 20:00etatik aurrera.

I Irunea: Les Elements hirukote italiarrak Haendel, Couperin eta Philidorren piezak eskai-niko ditu gaur Iruñeko kate-dralaren Rococo sakristian. 20:00etan.

»Mendabia: Xabaltx taldekoek bere azken diskoa aurkeztu-ko dute bihar 19:30etan. Mendabiako kultur asteko ekitaldi hau Udal aretoan iza-nen da.

I Zangoza: Quinteto Clasico tal-deak Arriaga, Mozart, Zalba eta Zabalzaren lanekin kon-tzertua emango du bihar, 20:30etan, Carmengo Audito-rium-ean.

I Barañain: Barañaingo koralak Done Jakueren bideko ipuin, kondaira eta musika ikuski-zuna eskainiko du datorren ostegunean Kultur etxeko erakustaretoan, 20:00etan.

ZINEMA

I Tafalla: Datorren as tear tean eta ostegunean Lulu on the bñdge Paul Auster idazle eta zinemagilearen pelikula pan-tailaratuko da 20:00etan eta 22:30etan. Bihar, berriz, 18:00etan, etaetzi 17:30etan, La tribu de los Krippendorf eskainiko da haurrendako. Emanaldi guztiak Cinema Españolen izanen dira.

ERAKUSKETAK

> Tafalla: Datorren asteazkena arte F. Javier Etaio Tasio-ren marrazki erakusketa ikus daiteke.

I Zangoza: Imagenes de unapere-gñnacion; ruta Jacobea era-kusketa ikus daiteke maia-tzaren 2a arte. Bertan, Donejakue bidean hartutako hainbat irudi bista daitezke.

I Berriozar: Sebastiao Salgado argazkilari brasildarraren Te-rra izeneko argazki erakuske-ta ikusgai izanen da Berrio-zarko Kultur Etxean datorren as tear tea arte. Egunero 18:00etatik 20:00ak arte.

> Lizarra: Maiatzaren 16a arte ikusgai izanen dira Gustavo de Maeztu museoan Lizarra inguruko sei margolarik egi-niko lanak. Erakusketak SEIS'MIRADAS A UN TIEM-PO izenburua du.

BESTELAKOAK

t Mendabia: Mendabiako IKA euskaltegiak antolaturiko kultur astearen barne Txan magoarekin magia ikuskizu-na gaur arratsaldeko 17:30etan. Bihar 18:00-etan dantza erakustaldia izanen da Lantziegoko Iradier Sala-berri dantza taldearekin eta igandean Herri Kirol saioa Nafarroako federazioak anto-latuta, 13:30etatikaurrera.

I Leitza: 'Txirringaren aienean' liburua aurkezpen&gaur Lei-tzako l iburutegian Amaia Elosegi eta Ester Mugerza egileek. 19:30etan.

I Urrotz: Bihar 21:00etan bertso afaria Maialen Lujanbio, Se-bastian Lizaso eta Anjel Mari Peñagarikanorekin.

I Baigorri: Nafarroaren Eguna-ren barruan, Bittor Elizagoie-nek, Fermin Mihurak eta La-kak bertso saioa eskainiko dute igandean.

Castelao nos

A tua filla xa sera unha moza. ;eh?

Hire alaba neska ederra izan da, he?