Madencilik raporu

8/3/2019 Madencilik raporu

1/33

Dnyada ve TrkiyedeMadencilik Sektr

-1-

Dnyada ve Trkiyede

Madencilik Sektr


2/33


-2-

erik

1. Giri _________________________________________________________________________ 3

2. Dnyada Madencilik ____________________________________________________________ 4

2.1. Genel Grnm ___________________________________________________________________ 4

2.2. retim __________________________________________________________________________ 5

2.3. Tketim _________________________________________________________________________ 6

2.4. Dnya Madencilii _________________________________________________________________ 8

2.4.1. Gelimi Baz lkelerde Madencilik Faaliyetleri ________________________________________________ 8

3. Trkiyede Madencilik _________________________________________________________ 10

3.1. Genel Grnm __________________________________________________________________ 10

3.2. Madencilik Sektrnde D Ticaret ___________________________________________________ 14

3.2.1. hracat ________________________________________________________________________________ 14

3.2.2. thalat ________________________________________________________________________________ 15

3.2.3. hracat thalat Karlatrma _____________________________________________________________ 15

3.3. Madencilik Sektrnde Vergilendirme, stisnalar ve Tevik Sistemi _________________________ 16

3.3.1. Vergilendirme __________________________________________________________________________ 18

3.3.2. Baz Vergisel Dzenleme ve stisnalar _______________________________________________________ 19

3.3.3. Tevik Sistemi __________________________________________________________________________ 19

3.4. Madencilik Sektrndeki Sabit Sermaye Yatrmlar ile Yabanc Sermayeli Yatrmlar __________ 21

3.5. Madencilikte evrenin nemi_______________________________________________________ 22

3.6. Madencilik Sektrnn Sorunlar ve Bunlara likin zm nerileri________________________ 24

4. Sonu_______________________________________________________________________ 27

Ek:1 Dnya Maden Rezervleri______________________________________________________ 28

Ek:2 Trkiye Maden Rezervleri _____________________________________________________ 29

Ek:3 Trkiyede Bir Madenin letmeye Alabilmesi in Alnmas Gereken zinler______________ 31

Ek:4 Madencilik Sektrndeki Kurum, Kurulu ve rgtlerden Bazlar______________________ 32

Ek:5 Trkiye Maden Yataklar Haritas _______________________________________________ 33


3/33


-3-

1. Giri

nsan ve toplum hayatnda vazgeilmez bir yer tutan Madencilik sektr, tarih boyunca gelimi

lkelerin sahip olduklar teknoloji ve refah dzeyine ulamalarnda en etkin rol oynayanfaktrlerden biri olmutur. Madencilik, zellikle tarm ile birlikte toplumlarn hammaddeihtiyalarn salayan iki temel retim alanndan birisi konumundadr.

Doal kaynaklarn etkin bir biimde kullanan gelimi lkeler, var olan ekonomik glerini bykanlamda buna borludur. Sektr, gerek ekonomiye dorudan yapt katklar, gerekse ekonominindier alanlarna, zellikle imalat sektrne salad girdiler nedeniyle zel bir neme sahiptir.Sektrler arasnda en yksek katma deer ve istihdam yaratma kapasitesine sahip olan madenciliksektr, daha ok krsal alanlarayakn yerlerde gerekletirildii iin kente olan g nlemekte ve blgesel kalknmay da hzlandrmaktadr.

Bu nedenle gerek ekonomik gereksesosyal kalknma

politikalarnn oluturulmasnda, sektre zel bir nem verilmesi gerektii aktr. Doru plan vepolitikalarn takip edilmesi sonucunda sektrn retim, istihdam vb. ekonomik gstergelere nemlikatklar salayacann ve lke imalat sanayi iin itici bir g olacann gz ard edilmemesigerekmektedir.

Tm bu hususlar birlikte deerlendirildiinde Ernst & Young Trkiye olarak bu almadakiamacmz, dnya ekonomisinin en nemli sektrlerinden biri olan madencilik sektr hakknda ksabir bilgi vermek ve sektrn dnya ekonomisindeki yerini global ve lokal dzeyde genel okuyucukitlesiyle paylamaktr.

Sektre ilikin uygulamalar itibaryla tereddt edilen hususlar hakknda danmanlk ihtiyacnznbulunmas halinde, sektr uzmanlarmz sizlere yardmc olmaktan memnuniyet duyacaktr.

almamzn konuyla ilgilenenlere yararl olmasn dileriz.

Sayglarmzla,Ernst &Young Trkiye

Not: Dnyada ve Trkiyede Madencilik Sektr konulu almamz Ernst & Young uzmanlar tarafndan MadencilikSektr hakknda genel bir bilgi vermek amacyla hazrlanm olup, bu almada yer alan herhangi bir bilgi veyaaklamadan dolay Ernst & Young ve/veya Kuzey Yeminli Mali Mavirlik A..ye hibir suretle sorumluluk iddiasndabulunulamaz.


4/33


-4-

2. Dnyada Madencilik

2.1. Genel Grnm

Dnya maden rezervlerinde nemli paylar olduu gibi dnya maden retiminde de rol oynayanlkelerin banda ABD, in, Gney Afrika, Kanada, Avustralya ve Rusya gelmektedir. Bunun yansra maden grubuna girmeyen petrol retiminde Suudi Arabistan, Kuveyt, ran, Rusya ve TrkCumhuriyetleri nemli rezervlere sahiptir. Dnya ticaretinde madencilik rnleri arasnda ihracatdeerlerine gre ham petrol, demir d metaller ve endstriyel mineraller nemli yere sahiptir.Dnya ticaret rakamlar incelendiinde elik, bakr, kurun ve kalay gibi geleneksel metallerinkullanm derken, ileri seramik malzemeleri, plastik ve polimer kkenli malzemeler gibi yksekteknoloji malzemelerinin kullanmnn giderek artt grlmektedir. Sektr birok endstrinin ilktedarikisi konumunda olmas sebebiyle kresel ekonominin temel talarndan biridir. rneindnya ekonomisinin lokomotifi konumundaki ABDde maden ve madencilie dayal sanayilerin

toplam retimi 27,6 milyar dolar olup ABD ekonomisine salad toplam katma deer 2,28 trilyondolara kadar ulamaktadr. Yine dnya madenciliinde nemli bir yeri olan Kanadada ise toplammadencilik retimi 2009 ylnda 45,3 milyar dolar civarnda olup, sektrden elde edilen vergi geliriise yllk 13,5 milyar dolar civarndadr.1

Ekonomiye salad katklar ak olan madencilik sektrne; yatrmclarn ilgisi de her geen gnartmaktadr. Maden arama faaliyetlerine en ok yatrm yapan lkelerin banda Kanada, Avustralyave ABD gelmektedir. Sz konusu lkeler toplam aramabtesinin yaklak %69una tekabl eden12,6 milyar USD deerinde harcama gerekletirmektedir.2

Sektr fiyatlar, metal ve mineral pazarlarndaki arz ve talebe dayal olarak dnemsel hareketetmektedir. 2001den beri zellikle in, Brezilya ve Hindistan gibi bymekte olan ekonomilerdekiyksek talep dzeyleri, kresel madencilik endstrisinin youn byme srecinin arkasndaki iticig olmutur. Bu gl talep artna dayal olarak metal fiyatlarnda da 2002 2008 yllararasndaki nemli artlar gereklemitir. Nitekim dnyann 40 byk madencilik irketi ilegerekletirilen bir aratrmada; zellikle 2006 ylnda maden sektrnde faaliyet gsterenfirmalarn karlarnn rekor bir dzeye ulat ve piyasa deerlerinin de ciddi oranda arttgrlmtr.

Btn bu olumlu gelimeler 2008 yl sonlarna doru etkisini artran kresel kriz nedeniyle durma

noktasna gelirken, 2009 ylndan itibaren dnya ekonomisinin dzelme hzna ve talebin artmasnabal olarak sektrn tekrarbir dzelme srecine girdiigzlemlenmitir.3

1TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010, Sayfa 227,228 2TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010, sayfa 231

3TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010, sayfa 227


5/33


-5-

2.2. retim

Gnmzde, dnyada yllk 1,5 trilyon USD deerinde 10 milyar tonun zerinde madenretilmektedir. Bu rakamn %75i enerji ham maddeleri, %10u metalik madenler ve %15iendstriyel hammadde retimine aittir4. Bu kapsamda verilen deerlerden madencilik endstrisinindnya ekonomisi iin ne kadar nemli olduu grlmektedir.

Dnya ekonomisinin lokomotifi olan ABDde maden ve madencilie dayal sanayilerin oransalolarak btn ekonomi iindeki pay 2008 yl itibaryla %16 seviyesindedir (USGS, MineralCommodity Summaries 2009).

Yine dnya madenciliinde nemli bir yeri olan Kanadada madencilik sektrnden ciddi bir vergigeliri elde edilmektedir. Sektrn lkedeki istihdam yaratmadaki gc ak olup, rnek verilecekolursa sektrde 2008 ylnda 58.506 ii dorudan almaktayken, maden zenginletirme ve ilgiliimalat sanayisinde alan iilerle birlikte toplam say 351.400 kiiye ulamaktadr. 5




6/33


-6-

Sanayilemi lkelerin Dnya nfus oranlarna gre balca madenlerdeki genel retim oranlarnaaadaki tabloda yer verilmektedir:

lkelerDnya Nfus

Oran %Alminyum

%

Bakr%

Kurun%

elik%

Gelimi lkeler 14,6 61,5 56,8 60,1 48,8Gelimekte Olan lkeler 25,2 18,3 24,6 24,2 24,7in, Hindistan, Orta Dou veDier Asya lkeleri

22,4 3,6 2,7 9,2 5

Trkiye 1,1 0,8 1,6 0,9 1,6Kaynak:TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010, sayfa 228

2.3. Tketim

Getiimiz yzylda, dnya gayrisafi yurt ii haslas yaklak 18 kat artm ve kresel kaynaktketim miktar da buna paralel olarak bymtr. Dnya ham petrol tketimi 20,43 milyontondan 3,5 milyar tona ykselerek 172 kat, elik tketimi 27,80 milyon tondan 847 milyon tonaykselerek 30 kat art gstermitir. Alminyum tketimi 6.800 tondan 24,54 milyon tonaykselerek yaklak 3.600 kat, bakr tketimi ise 495 bin tondan 14 milyon tona ykselerek 28 katartmtr.6

Yaam standardkalitesiyle kii bana den maden tketimi miktar arasnda dorusal bir ilikibulunmakta olup, tketimmiktarnn refah dzeyiyle birlikte artt grlmektedir.

Aadaki tabloda, bir nceki tabloda bahsi geen lkelerin bir grup metal madeni iin kg bazndakii ba tketimmiktarlar verilmitir:

lkelerDnya Nfus

Oran % Alminyum Bakr Kurun elikGelimi lkeler 14,6 17,8 10,3 4,4 438,4

Gelimekte Olan lkeler 25,2 3,1 2,5 1,0 128,4

in, Hindistan, Orta Dou veDier Asya lkeleri

22,4 0,7 0,3 0,2 9,3

Trkiye 1,1 0,3 3,7 0,9 188,8Kaynak:TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010, sayfa 229



7/33


-7-

Aadaki grafikte ise ABD, AB lkeleri ile Trkiyedeki kii bana hesaplanan maden tketimmiktarlar gsterilmektedir:7

Tketim miktarlarnn yksek olmasna ve gnlk yaantmzda kullandmz birok eyannhammaddesinin madencilikten temin edilmesine ramen, zaman zaman sektrn neminin fark

edilmemesi dndrcdr. Aadaki rnekler, madenciliin nemini vurgulamalar asndannemlidir:8

Ortalama bir konut iin yaklak400 ton,

1 km otoyol iin 30.000 ton,

Orta byklkte bir okul / hastane iin yaklak30.000 ton,

25-30 bin kiikapasiteli bir stadyum iin 300.000 ton agrega gereklidir.

Bu kapsamda gerek retim ve tketim, gerekse de istihdam verileri asndan ciddi bir potansiyelesahip sektre zel bir hassasiyetle yaklalmas, tm lkeler asndanbyknem arz etmektedir.

7TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010,sayfa 228

8TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010,sayfa 282-283

0

5

10

15

20

25

ABD AB Trkiye

Kii Bana Maden Tketimi (Ton)

Maden Tketimi(Ton)


8/33


-8-

2.4. Dnya Madencilii

Dnyada madenciliingl olduu lkelerarasndaABD, in, Gney Afrika, Kanada, Avustralyave Rusya saylabilmektedir. Madencilik faaliyetleri ile ilgilenen firmalara bakldnda, zellikleKOBler yerel ve ulusal pazarlarda inaat malzemesi ham maddelerinde uzmanlarken, ok ulusluirketler endstriyel ve metalik madenlerin retiminde kresel faaliyetlerde bulunmaktadr. ok

uluslu byk irketler say olarak 4000in zerindeki maden irketlerinin kk bir blmnkapsamakla birlikte, bu irketler metalik minerallerin retiminde % 83lk bir paya sahiptirler.Kalan % 17lik retim kk ve orta lekli irketler tarafndan yaplmaktadr.

Maden aramaclna en ok yatrm yapan lkelerin banda Kanada, Avustralya ve ABDgelmektedir. Bu oranlar lkelerin gelimilii ile birlikte maden potansiyeli ile de ilgilidir. Bulkeler toplam arama btesinin % 69una tekabl eden 12,6 milyar USD tutarnda harcamayapmaktadrlar. Madenlerin aranmas iin harcanan toplam para 1998den 2002 ylna kadar hafifbir azalma gsterirken, 2002-2008 yllar arasnda srekli art gstermitir. 1998 ylndan bu yanasadece aramalar iin yaklak olarak 60 milyar dolar harcanmtr.9

Dnya maden rezervleri (Ek1) asndan en zengin lkeler ve bu lkelerdeki nemli madencevherleri aadaki gibidir:

Gney Afrika Cumhuriyeti - Altn, platin grubu metaller, manganez, krom, alminyumin - Demir, kurun, manganez, molibden, kalay, zirkonyum, inko ve fosfatKanada - Uranyum, inko, altn, bakr, nikel, kobalt, demir, petrol ve doal gazAvustralya - Kmr, demir, rutil, inko, kurun ve uranyumABD - Kurun, molibden ve fosfat cevherleri

2.4.1. Gelimi Baz lkelerde Madencilik Faaliyetleri

Dnya madencilikfaaliyetlerinde ne kan baz lkeler aadaki gibidir:10

Kanada

Kanada, dnyann sayl madencilik lkelerinden biri olup, nemli mineral kaynaklar arasndanikel, kobalt,bakr, altn, demir, inko, potas, slfr, gm, uranyum, kurun, kmr gelmektedir.Kanada dnya uranyum retiminde % 23; potas retiminde % 33 ile 1inci, nikel retiminde %15,9; kobalt retiminde % 13,3 ile 2nci, titanyum retiminde % 14,6; platinyum retiminde % 4,4;alminyum retiminde % 8,1 ile 3nc srada yer almaktadr. 2008 yl Kanada GSYHsi 1.226milyar dolar iken madencilik ve buna bal endstrinin (petrol dhil) deeri 263,5 milyar dolardr.

2008 yl Kanada ihracat 455 milyar dolar olup ihracatn 132 milyar dolarn petrol rnleri; 85,4milyar dolarn ise madencilik oluturmaktadr. Alminyum reticisi olmamasna ramen 6,15milyar dolarlk alminyum cevheri ithal eden Kanada, alminyumu ileyerek 11,6 milyar dolarlkalminyum ihracat gerekletirmektedir.Kanadada kii bana den madencilik retimi ise 2007ylnda 1.232 dolar, 2008 ylnda 1.359 dolar olmutur.




9/33


-9-

Gney Afrika Cumhuriyeti

Maden rezervleri asndan dnyann en zengin lkelerinden biri olan Gney Afrika; altn, platingrubu metaller, manganez, krom, alminyum, silikat ve vanadyum rezervleri asndan dnyann

nde gelen lkelerindendir. Titanyum, zirkonyum, antimon ve fluorpar retiminde lider olupkesilmi elmas mcevheri retiminde de dnyann en byk reticisidir. retilen madenlerinnemli bir ksm ihra edilmekte olup, 2009 ylnda ihra gelirlerinin % 30dan fazlasn madenleroluturmutur.

Amerika Birleik Devletleri

ABD, kendi temel endstrisi iin gerekli metal ve mineraller bakmndan ok zengin bir lkedir.ABDde byk lde karlan maden ve mineraller arasnda, demir, kmr, inko, bakr, gmve suni gbre retiminde kullanlan fosfat bulunmaktadr. lkede, demir-elik fabrikalar iin ylda

80 milyon tondan fazla demir retilmektedir. Amerikann balca tabii kaynaklarndan ikincisikmrdr. Yzlerce yl yetecek geni rezervleri bulunmakta olup kmrn byk bir ksm elektrikretimi iin kullanlmakta ve lkenin elektrik enerjisinin yars kmrden elde edilmektedir.lkedekipetrol kuyularndan ylda 3,2 milyar varilden fazla petrol karlmaktadr. Gaz ve benzingibi petrol rnlerinin retimi, ilenmesi ve pazarlanmas, ABDnin en byk endstrilerinden birikonumundadr. lkede enerjinin % 33'ten fazlasn, doal olarak elde edilen veya kmrdenkarlan hava gaz salamaktadr.

in Halk Cumhuriyeti

Dnyadaki genel ekonomik gelime ve zellikle in'in ulat yksek byme rakamlar,beraberinde ham maddelere olan yksek talebi gndeme getirmitir. in sahip olduu kayda deermaden potansiyeline ramen, pek ok ham maddenin dnyadaki byk alclarndan olmaya devametmektedir. in'in ham madde talebi zellikle malzeme youn inaat ve otomotiv gibi sektrlerdekullanlan bakr, demir, krom, alminyum ve manganez gibi metal ham maddelere ynelikolmaktadr. Artan byme rakamlaryla, bu metal madenlerin yerli retimleri, talebin ancak 1/3' ileyarsna kadar olan miktarn karlamaya yetmektedir. Geri kalan talep ise lke dndan teminedilmektedir.

inin giderek artan ham madde ihtiyac gz nnde bulundurulduunda, madencilik sektrnde

ihracat tevik edici nitelikte uygulamalar olmad, hatta devlet tarafndan uygulanan vergilerleihracat engelleyici bir tutum sergilendii grlmektedir. Ham madde ithalat ise bunun tam tersisebeplerle lkeye ham madde akn srdrlebilir klmak amacyla, dk vergilerle tevikedilmektedir.


10/33


-10-

3. Trkiyede Madencilik

3.1. Genel Grnm

lkemizin karmakjeolojik ve tektonik yaps ok eitli maden yataklarnn bulunmasna olanak

salamtr. Gnmzde dnyada yaklak 90 eit madenin retimi yaplmaktayken lkemizde 60civarnda maden trnde retim yaplmaktadr. MTA verilerine gre, dnyada 132 lke arasndatoplam maden retim deeri itibaryla 28inci srada yer alan lkemiz, maden eitlilii asndanise 10uncu srada bulunmaktadr.

Bata endstriyel ham maddeler olmak zere, baz metalik madenler, linyit ve jeotermal kaynaklargibi enerji ham maddeleri asndan lkemiz zengindir. Dnya endstriyel ham madde rezervlerinin% 2,5i; kmr rezervlerinin % 1i; jeotermal potansiyelinin % 0,8i ve metalik maden rezervlerinin% 0,4 lkemizde bulunmaktadr. lkemizin zengin olduu madenler arasnda ise ilk sray dnyarezervlerinin % 72sini oluturan bor mineralleri almaktadr. Ancak, birka maden dnda dnyaleindeki rezervlerimiz kstldr.

Dnyada retimi ve ticareti yaplan 90 eit maden ve mineralden 13nn ekonomik lektekivarl lkemizde henz saptanamamtr. lkemiz 50 eit madende ksmen yeterli kaynaklarasahipken, 27 maden ve mineralin gnmzde bilinen rezervleri ve kaliteleri , ekonomik madencilikiin yetersizdir. lkemizin, maden kaynaklar ve eitlilii bakmndan kendi kendine ksmenyeterli olan lkeler arasnda yer ald sylenebilir. 11



11/33


-11-

Trkiyede bulunan zengin mineral kaynaklar arasnda; bor tuzlar, barit, jips, lleta, mermer,diyatomit, perlit, manyezit, stronsiyum tuzlar, sepiyolit, fluorit, kireta, pomza, sodyumslfat,

zeolit, profilit, kuvars-kuvarsit, linyit, feldspat, kayatuzu, olivin, doomit, siliskumu, altn, bentonit,trona, asbest, kalsit ve zmparatanemli mineral kaynaklar arasnda; kaolen, karbondioksit, krom,molibden, boksit, nefelin siyenit, civa, NTE, diatomit, Tras, antimuan, toryum, alnit, kum-akl,gm, turba, tula topra, volfram saylabilir.

Trkiyedeki yetersiz mineral kaynaklar arasnda ise bakr, manganez, grafit, boya topraklar,kurun, alminyum, maden kmr, zirkon, inko, arsenik, talk, titan, demir, kkrt, mika, nikel,fosfat, kil mineralleri saylabilmektedir.12

Trkiye maden rezerv bilgisine (Ek2) ve rezerv haritasna (Ek5) ekte yer verilmektedir.

Dnya piyasalarnda gerekleen talebin bykl ve yurt iinde salanan retimin hacmi,Trkiyede madencilik sektrnn gerekletirdii ihracatn zerinde belirleyici olan temel biretkendir. Kresel piyasalardaki gelimeler zellikle metalik cevherlerin ihrac zerinde etkiliolmakta, dnya piyasalarndaki elverili ekonomik gelimeler de Trk madenciliine nemligeliim frsatlar sunmaktadr.

Trk madencilik sektr geleneksel olarak merkezde, orta- byk lekli kamu kurulular veonlarn evresinde, kk lekli zel sektr kurulularndan oluan bir yapya sahiptir. Ancakyakn zamana kadar devam eden bu yap son dnemde, bata Eti Maden letmelerine bal baz

ortaklklarn zelletirilmesi ve Trkiye Kmr letmelerine (TK) bal iletmelerin bazlarnnzelletirilmek zere Elektrik retim Anonim irketine devredilmesi sonucunda nemli ldedeimitir. Bugnk durum itibaryla Trk madenciliinin kurumsal yapsnn kamu-zel ayrmolmakszn kk ve orta lekli iletmelerden olutuu ifade edilebilir.

lkemizde bir madenin iletmeye alabilmesi iin alnmas gereken izinlere ve izni veren mercilere(Ek3) ekte yer verilmektedir.

Sanayileme ve ulusal kalknma asndan ihmal edilmeyecek bir neme sahip olan madenciliksektrnn ekonomiye katksnn en nemli gstergesi bu sektrn gayrisafi yurtii hasla iindeki

paydr. Madenciliin lkemiz GSYHdeki pay 2009 yl itibariyle %1,5 civarnda olup, bu orangelimi lkelerdeki oran olan %4 ile kyaslandnda, retimimizi arttrmamz gerektii aktr.

12TOBB Madencilik Sektr Meclisi, Trkiye Madencilik Sektr Raporu 2007, sayfa 2


12/33


-12-

Aadaki tabloda yllar itibariyle GSYH ierisindeki madencilik sektr pay bilgilerine yerverilmitir:13

GSYH inde Madencilik Sektrnn Pay (x1.000TL)Yllar GSYH Madencilik retim retim Art Oran % Madenciliin GSYH Pay %

1999 104.595.916 988.954 - 1,14

2000 166.658.021 1.658.124 68 1,14

2001 240.224.083 2.353.927 42 1,17

2002 350.476.089 3.225.992 37 1,05

2003 454.780.659 4.538.250 41 1,07

2004 559.033.026 5.898.572 30 1,20

2005 648.931.712 7.628.517 29 1,43

2006 758.390.785 8.952.359 17 1,44

2007 853.636.236 10.536.592 18 1,23

2008 950.534.251 13.458.457 28 1,37

2009 953.973.862 14.235.361 6 1,49

Maden leri Genel Mdrl (MGEM) verilerine gre 2003-2009 yllar aras eitli madengruplar iin genel retim deerleri aada tabloda verilmitir:14

Yllara Gre retim MiktarMaden Tr 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 BirimKarbondioksit 33.118 35.252 42.144 43.963 41.347 25.297 12.281 m3

Mermer 1.507.870 1.849.319 2.281.466 2.896.164 3.823.042 3.279.860 3.848.499 m3

Maden 161.840.759 162.907.872 248.417.344 346.939.416 408.783.622 429.912.884 470.266.682 ton

Madencilik sektrnn geliiminin lkemizde istihdam ve i imkan yaratma konusundaki gcortadadr.

Sosyal Gvenlik Kurumu 2008 yl istatistiklerine gre madencilik sektrnde 4.933 i yerinde114.962 ii almaktadr. Sektrde yer alan i yerlerinin lkemizdeki toplam 1.170.248 i yerisays ierisindeki oran % 0,42; sektrde alan sigortallarn lkemizdeki toplam 8.802.989

sigortal says ierisindeki oran % 1,3tr.

Aadaki tabloda 2008 yl verilerine gre madencilik sektrndeki iyeri ve sigortal saylarbilgileri bulunmaktadr:15


14http://www.migem.gov.tr/links/istatistikler/2003_2009_URETIM_%20BILGILERI.mht

15SGK statistik Yll, 2008, TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010, sayfa 211


13/33


-13-

Sektrdeki yeri Says, 2008 YER SAYISI

KOD

NO

FAALYET GRUPLARI(NACE SINIFLAMASINA GRE)

DAM

(I)

MEVSMLK

(II)

KAMU

(I)

ZEL

(II)

TOPLAM

(I+II)

5 KMR VE LNYT IKARTILMASI 421 84 22 483 505

6

HAM PETROL VE DOAL GAZ

IKARIMI 35 8 9 34 437 METAL CEVHER MADENCL 568 129 6 691 697

8

DER MADENCLK VE TAOCAKLARI 3.116 520 45 3591 3636

9

MADENCL DESTEKLEYCHZMET 43 9 5 47 52

TOPLAM 4183 750 87 4846 4933

Sektrdeki Toplam Sigortal Says, 2008ZORUNLU SGORTALI SAYISI

KODNO FAALYET GRUPLARI(NACE SINIFLAMASINA GRE) DAM(I) MEVSMLK(II) KAMU(I) ZEL(II) TOPLAM(I+II)

5 KMR VE LNYT IKARTILMASI 36.640 12.847 15.051 34.436 49.487

6

HAM PETROL VE DOAL GAZIKARIMI 1.906 721 1.408 1.219 2.627

7 METAL CEVHER MADENCL 11.139 2.845 335 13.649 13.984

8

DER MADENCLK VE TAOCAKLARI 39.862 7.889 2.798 44.953 47.751

9

MADENCL DESTEKLEYCHZMET 996 117 529 584 1.113

TOPLAM 90.543 24.419 20.121 94.841 114.962


14/33


-14-

3.2. Madencilik Sektrnde D Ticaret

Trkiyede retilenmaden rnleri, inaat sektrnde ve sanayide hammadde olarak tketilmekteolup, lkemiz ekonomisine ciddi katma deer salamaktadr. Trkiye, belli zenginlik ve kalitedeolan maden kaynaklarn ihra ederken; sanayisinin gerek duyduu ve yurt ii kaynaklardan yeterlimiktar ve /veya kalitede retemedii madenleri de ithal etmektedir. Trkiyenin ihra ettii balcamadenler mermer ve doaltalar, bor konsantreleri ve rnleri, krom, sodyum feldspat, manyezit,bakr, inko, al, barit ve pomzaiken ithal edilen nemli madenler arasnda kmr, demir, mermerve doal talar, fosfatlar, bakr, manyezit, potasyum feldspat, krom, kkrt, silis kumu ve grafitsaylmaktadr.

3.2.1. hracat

2004 ylnda 0,65 milyar dolar olan maden ihracatmz, 2008 ylnda 2,1 milyar dolara ykselmi;2009 ylnda kresel ekonomik krizin etkisiyle 1,58 milyar dolara gerilemitir. Kresel piyasalardaki olumsuz havann etkisiyle, Trkiye'nin maden ihracatnda nemli yer tutan bakr,inko, alminyum, kurun ve nikel gibi metalik madenlerin deeri, yarya yakn derek 3 -4 ylnceki fiyatlara gerilemitir. Maden ihracatnn gerekletirildii lkeler arasnda 902 milyondolarla in bata yer alrken, bunu 340,5 milyon dolarla ABD, 219,6 milyon dolarla Rusya; 151,4milyon dolarla talya izlemektedir. spanya, ngiltere, Bulgaristan, Hollanda ve Hindistan madenihra ettiimiz dier nemli lkelerdir.

Aadaki tabloda ham petrol ve doal gaz hari madencilik sektrnn 20002009 yllar ihracat

rakamlarnn toplam ihracat ierisindeki pay gsterilmektedir.

Maden hracatnn Toplam hracat erisindeki Pay (Milyon $)

Yllar Toplam hracat Toplam Madencilik hracat Madencilik Pay %2000 27.775,00 395,60 1,42

2001 31.334,00 345,70 1,10

2002 36.059,00 383,90 1,06

2003 47.253,00 466,30 0,98

2004 63.167,00 649,20 1,03

2005 73.476,00 798,10 1,092006 85.535,00 1.145,20 1,34

2007 107.272,00 1.656,50 1,54

2008 132.027,00 2.094,20 1,59

2009 102.129,00 1.581,50 1,55Kaynak: Trkiye statistik KurumuKaynak: TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010, sayfa 145


15/33


-15-

3.2.2. thalat

Trkiye, kulland doal gazn % 98sini, petroln % 90n, kmrn % 20sini, altnn % 95ini,demirin % 50sini, alminyumun % 80ini ve bakrn % 80ini ithal etmektedir. 2000-2008 yllar

itibaryla maden ithalat deerleri 2002 ylndan itibaren srekli art gstermi olup, 2004 ylnda1,6 milyar dolar civarnda olan maden rnleri ithalatmz 2009 ylnda 4,2 milyar dolara ulamtr.thalatta en byk art, demir-elik sektrnn ana ham madde girdisi olan demir cevheri vekoklaabilir ta kmrnde olmutur. Aadaki tablodan da grld zere 2009 yl toplamithalat 140,9 milyar dolar; toplam maden ithalat ise (ham petrol ve doal gaz hari) 4,2 milyardolar olarak gereklemitir. 2009 ylnda maden ithalatnn toplam ithalat iindeki pay % 3olmutur. 16

Maden thalatnn Toplam thalat erisindeki Pay (Milyon $)

Yllar Toplam thalat Toplam Madencilik thalat Madencilik Pay %2000 54.502,00 901,00 1,653

2001 41.399,00 500,00 1,209

2002 51.554,00 999,00 1,937

2003 69.340,00 1.255,00 1,810

2004 97.540,00 1.615,00 1,656

2005 116.774,00 2.181,00 1,868

2006 139.576,00 2.814,00 2,016

2007 170.062,00 3.530,00 2,076

2008 201.964,00 4.541,00 2,248

2009 140.926,00 4.247,00 3,014Kaynak: Trkiye statistik KurumuKaynak: TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010

3.2.3. hracat thalat Karlatrma

lkemiz maden ihracat ve ithalat arasnda 2000-2009 yllar arasndaki 10 yllk dnemde toplam13 milyar dolar ak olmutur. thalat ihracattan daha hzl bir art gstermektedir. 2009 ylndaihracatn ithalat karlama oran % 37 dolaynda kalmtr. 17

16TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010 , sayfa 146

17TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010 , sayfa 147


16/33


-16-

thalat ve hracat Verilerinin Yllara Gre Deiimi

(milyon USD)

Kaynak: TK

hracatn thalat Karlama Oran

Yllar Madencilik hracat Madencilik thalat Oran %

2000 396,00 901,00 44

2001 346,00 500,00 69

2002 384,00 999,00 38

2003 466,00 1.255,00 37

2004 649,00 1.615,00 40

2005 798,00 2.181,00 37

2006 1.145,00 2.814,00 412007 1.657,00 3.530,00 47

2008 2.094,00 4.541,00 46

2009 1.582,00 4.247,00 37

Kaynak: TK

3.3. Madencilik Sektrnde Vergilendirme, stisnalar ve Tevik Sistemi

Madencilik sektr aada saylan kendine has zellikleriyle dier sektrlerden farkl bir almasistemi olan ve buna istinaden zel vergilendirme, tevik ve dzenlemeler yaplmasna ihtiya

duyulan bir sektr olarak karmza kmaktadr:

1. Madencilerin faaliyet gsterecekleri yeri seme imkn bulunmamakta; maden neredeyseiletmeler oraya kurulmaktadr. Maden ocaklar genel itibaryla yollardan ve enerji nakilhatlarndan uzak yerlerde bulunmaktadr. Bu durumda ana yollara yol balants iinmteebbisler kendi yollarn kendileri yapmak ve kendi enerjilerini retmek iin kenditesislerini kurmak veya nakil hatlarnn maliyetine katlanmak zorunda kalmaktadr.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

35004000

4500

5000

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Toplam

Madencilik

hracat

Toplam

Madencilik

thalat


17/33


-17-

Ayrca dier sektrlerin faydalanabilecei organize sanayi blgeleri veya serbest blgeleresalanan imknlardan madencilik giriimleri genel olarak faydalanamamaktadr. Bu nedenlevergi destekleri ve dier tevik unsurlar dzenlenirken, madenciliin dier sektrlerdenfarkl olarak maden rezervlerinin bulunduu yerlere bal olarak faaliyet gsterdii,ounlukla devlet tarafndan salanan yol, su, elektrik gibi alt yap imknlarndan

faydalanamad gerei de gz ard edilmemelidir.

2. Madencilik faaliyetleri yrten iletmeleri dier kr amac gden iletmelerden ayran ennemli zelliklerden biri, faaliyet sresidir. ktisadi iletmeler prensip olarak sresiz olarakfaaliyet gsterirlerken, madencilik iletmelerinin mr genel olarak sahip olduklar rezervlesnrlanmaktadr. Rezervleri tkenmi maden ocaklarnn mevzuat gereince evredzenlemesinin yaplarak maden iletmeleri tarafndan tekrar doaya kazandrlmasgerekmektedir. Maden rezervlerinin iletilmeye balanmasyla birlikte iletmenin krllartmakta ve yksek krlar zerinden vergi verilmektedir. Maden rezervlerinin bittiidnemde iletmenin krll da bitmekte, bunun karlnda yksek maliyetli evre

dzenlemesi faaliyetleri balamaktadr. Bunun sonucu olarak iletme, yksek krllksalad dnemlerdeki gelirlerinden yksek evre giderlerini dememekte; kmlatifolarak dnldnde daha yksek vergi ykyle kar karya kalmaktadr. Madencilikfaaliyetinin maden rezerviyle snrl olmasnn dier bir sonucu, amortismana tabi iktisadikymetlerle ilgilidir. Maden ocanda faaliyet gstermek amacyla aktifletirilmi olaniktisadi kymetlerin mr genellikle madencilik faaliyetinden daha uzun olabilmektedir.Dolaysyla madenciliin vergilendirilmesinde, maden rezervleriyle snrl olan faaliyetsresinin sonunda evre dzenlemesi yaplacann; maden rezervlerinin tkenmesiyle omadenin karlmas nedeniyle aktifletirilmi amortismana tabi iktisadi kymetlerin artkekonomik mrlerinin tkendii hususunun gz nnde bulundurulmas gereklidir.

3. Madencilik sektrnde iletmeye balamadan nce uzun sren arama faaliyetlerinin olmasve arama faaliyetlerinin mspet sonu vermesi durumunda iletmeye balanabilmesisermaye asndan nemli bir risktir. Uzun sren arama faaliyetleri sonucunda madenyataklarnn bulunamamas, telafisi imknsz alternatif maliyetler oluturmaktadr. Aramafaaliyetlerinin yksek maliyetli olmas ve olumlu sonulanacann belirsizlii lkeekonomisi iin hayati nem tayan maden rezervlerinin aranamamasna, atl vaziyette yeraltnda kalmasna yol amaktadr. 18

4. lkemizde zellikle son yllarda madencilik sektrnn gelimesine paralel olarakmevzuatta da baz deiiklikler yaplm olmasna karn, gerek sektre ynelik vergiseldzenlemeler gerekse de sektre zel tevik uygulamalarna duyulan ihtiya her geen gnartarak devam etmektedir. Sektrn zel ve kendine has alma sistemi dikkate alndnda,mkelleflerin, zellikle vergisel anlamda, daha ak ve detayl yaplm dzenlemelereihtiya duyduklar grlmektedir.

18TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010, sayfa 153 -154


18/33


-18-

5. Hazine Mstearl tarafndan verilen yatrm tevik belgeleri incelendiinde, 2005-2008yllar arasnda verilen toplam 12.209 tevik belgesinin 557sinin madencilik yatrmlarnasaland; yatrm tevik belgesine dayal toplam 99.217.923.089 TL tutarndaki sabitsermaye yatrmlarnn 2.611.291.300 TLlik ksmnn madencilik sektrnde

gerekletirildii; yaplan her 1.000.000 TL tutarndaki yatrmn, madencilik sektrnde12,39; imalat sektrnde 5,71; enerji sektrnde 0,73; hizmetler sektrnde 6,73 kii ekistihdam oluturduu hesaplanmtr. Dolaysyla madencilik sektrnn imalat sektrnden2,16; enerji sektrnden 16,97; hizmetler sektrnden 1,84 kat daha fazla istihdamoluturma kapasitesine sahip olduu grlmektedir.19

Yukarda aklanan nedenlerle, bilhassa lke ekonomisi iin byk nem arz eden madencilikfaaliyetlerinin vergi ve dier tevik unsurlaryla zendirilmesi ve sektrel gelimelere paraleldzenlemelerin de ivedilikle hayata geirilmesi gerekmektedir.

3.3.1. Vergilendirme

Prensip olarak, Kanun koyucunun dzenlemi olduu yasalar ve mkelleflerin vergilendirilmesineilikin genel dzenlemeler, madencilik sektr iin de geerlidir. te yandan, madenlerinkarlmas ve iletilmesi hakk devlete ait olduundan, sektre zel bir uygulama olarak Devlet,madenleri karma ve iletme hakkn devretmesi karlnda iletmelerden Maden Devlet Hakktahsil etmektedir.

Sektrn GSYHye katks ve irketlerin devlet hakk yklerini gsterir tablo aada yer

almaktadr. Tablodan da grlecei zere, son yllarda denen devlet haklar, madencilikirketlerine yaklak %1lik ek bir mali yk oluturmutur.20

YIL

GSYH'ye Katks

(1.000 TL)

denen Devlet Hakk

(1.000 TL)

Devlet Hakk Yk

(%)

2005 7.628.517 64.340 0,84

2006 8.952.359 80.815 0,90

2007 10.530.738 104.743 0,99

2008 13.458.457 130.629 0,97

Kaynak: TUK, MGEM




19/33


-19-

3.3.2. Baz Vergisel Dzenleme ve stisnalar

Maden ve petrolclk faaliyetlerine ynelik yatrm tevik belgesi artna balanmayan bazistisnalar ve dzenlemeler aada belirtilmitir:

Katma Deer Vergisi Kanununun 13nc maddesinin (c) bendi uyarnca Altn, gm, platin arama, iletme, zenginletirme, rafinaj ve Trk Petrol Kanunu hkmlerine grepetrol arama faaliyetlerine ilikin olmak zere,bu faaliyetleri yrtenlere yaplan teslim vehizmetler ile ayn Kanun hkmlerine gre boru hattyla tamaclk yapanlara bu hatlarnina ve modernizasyonuna ilikin yaplan teslim ve hizmetler, katma deer vergisindenistisnadr.

zel Tketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayl listede yer alan mallarn, 6326 sayl PetrolKanunu hkmlerine gre petrol arama ve istihsal faaliyetlerinde kullanlmak zere bufaaliyetleri yapanlara teslimi zel tketim vergisinden istisnadr.

6326 sayl Petrol Kanununun 112nci maddesinin birinci fkras uyarnca petrolameliyesinde kullanlmak zere ithaline msaade edilen malzemeler, Petrol Tz'nn127nci maddesi gerei, Petrol leri Genel Mdrlnn msaadesine istinaden baka birmakamdan izin alnmasna gerek olmakszn gmrk vergilerinden muaf olarak ithaledilebilmektedir.

Gelir Vergisi Kanununun 23nc maddesinin 3nc fkras uyarnca toprak alt iletmesihlinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili dier btn ilerde alanlarnmnhasran yer altnda altklar zamanlara ait cretleri gelir vergisinden istisnadr.Ayrca, Damga Vergisi Kanununa ekli 2 sayl Tablonun III/3. Maddesi uyarnca bu cretve primlere ilikin dzenlenen katlar da Damga Vergisinden istisnadr.

Vergi Usul Kanununun Madenlerde Amortisman balkl 316. Maddesi uyarnca iletmesebebiyle iindeki cevherin azalmasndan dolay maddi deerini kaybeden madenlerin ve taocaklarnn imtiyaz veya maliyet bedelleri, ilgililerin mracaatlar zerine bunlarn byklkve mahiyetleri gznnde tutulmak ve her maden veya ta oca iin ayr ayr olmak zereMaliye ve Sanayi Bakanlklarnca belli edilecek nispetler zerinden yok edilmektedir.

3.3.3. Tevik Sistemi

Kalknma Planlar ve Yllk Programlarda ngrlen hedefler ile uluslararas anlamalara uygunolarak, tasarruflar katma deeri yksek yatrmlara ynlendirmek, retimi ve istihdam artrmak,

yatrm eiliminin devamlln ve srdrlebilir kalknmay salamak, uluslararas rekabet gcn artracak teknoloji ve aratrma-gelitirme ierii yksek byk lekli yatrmlar zendirmek,dorudan yabanc yatrmlar artrmak, blgesel gelimilik farkllklarn gidermek, evrekorumaya ynelik yatrmlar ile aratrma ve gelitirme faaliyetlerini desteklemek amacyla eitlisektrlerde, belirli blge ve koullara gre bir dizi tevik getirilmitir.


20/33


-20-

Yatrmlara salanan devlet yardmlar, 16.07.2009 tarihli ve 2009/15199 sayl Yatrmlarda DevletYardmlar Hakknda Karar ile bu Karara ilikin dzenlenen 2009/1 sayl Tebli erevesindeuygulanmaktadr. Madencilik yatrmlar gerek u anda yrrlkte bulunan Karar gerekse dahanceki Kararlar dneminde azami lde desteklenen sektrler arasnda yerini almtr.

Genel Tevik Sistemi: Genel tevik sistemi ierisinde, tevik edilmeyecek yatrm konular hariolmak zere, asgari yatrm tutarnn zerindeki tm yatrmlar, blgesel ayrm yaplmakszngmrk vergisi muafiyeti ve KDV istisnas desteklerinden yararlanabilmektedir. Genel teviksistemi ierisinde tevik edilmeyecek madencilik yatrmlar ise; Trkiye Cumhuriyeti ve AvrupaKmr elik Topluluu Arasnda Avrupa Kmr ve elik Topluluunu Kuran Anlamann YetkiAlanna Girenrnlerin Ticareti ile lgili Anlama eki rn listesinde yer alan rnlerin retimineynelik yatrmlar ile kamu kurum ve kurulular ile yaplanlar da dahil olmak zere rdovanslmadencilik yatrmlardr.

Blgesel ve Sektrel Tevikler: Halihazrda uygulanan 2009/15199 sayl Karar kapsamnda,madencilik sektr lkenin hemen hemen tamamnda desteklenen sektrler arasnda yer almaktadr.Karar ekinde yaymlanan Ek 2 Nolu liste dikkate alndnda, sadece stanbul ili hari tm illerdemadencilik yatrmlarnn (1. grup madenler, mcr, rdovansl madencilik hari) blgesel destekunsurlarndan (blgeye ve yatrma balama tarihine gre gmrk vergisi muafiyeti, KDV istisnas,vergi indirimi, sigorta primi iveren hissesi destei, yatrm yeri tahsisi, faiz destei)yararlandrld grlmektedir.

Byk lekli Yatrmlara Salanan Tevikler:5520 sayl Kurumlar Vergisi Kanununun 32/AMaddesi uyarnca 50 milyon Trk Liras zerindeki yatrmlardan 2009/15199 sayl Karara ek 3

Nolu listede belirlenen yatrmlar byk lekli yatrmlar olarak tanmlanmtr. Sz konusu listedemadencilik yatrmlar da yer almaktadr. Buna gre Maden Kanununda belirtilen IV/C grubumetalik madenlerle ilgili nihai metal retimine ynelik izabe (cevher ileme) tesisleri ile bu tesislereentegre olan maden retimine ynelik (istihra+ileme) yatrmlar [Avrupa Kmr elik Topluluu(AKT) kapsam rnler hari] byk lekli yatrmlar kapsamnda desteklenecek yatrmlararasnda saylmtr. Byk lekli yatrmlara salanan destek unsurlar ise gmrk vergisimuafiyeti, KDV istisnas, vergi indirimi, sigorta primi iveren hissesi destei ve yatrm yeritahsisidir.

Bunlar haricinde sektrn faydaland farkl tevikler de mevcut olup, 5084 sayl Kanun

kapsamndaki tevikler, ar-ge ve evre yatrmlarna salanan tevikler vb. bunlar arasndasaylabilmektedir.


21/33


-21-

3.4. Madencilik Sektrndeki Sabit Sermaye Yatrmlar ile Yabanc Sermayeli Yatrmlar

Sektr, ekonominin temel arklarndan biri olmasna karn, sektre ynelik sabit sermayeyatrmlarnn toplam yatrmlar ierisindeki pay sadece %2 civarndadr. Bu dk sabit sermayeyatrm, bugne kadar lkenin maden kaynaklarnn efektif bir biimde deerlendirilerek katma

deeri yksek rnlere gei salayabilecek sermaye birikiminin salanamadnn ak birgstergesidir.21

Sektrde Sabit Sermaye Yatrmlar (milyon TL)

YlToplam Sermaye

YatrmlarMadencilik Kamu + zel

Sermaye Yatrmlar Madenciliin Pay %

2004 78.782 1.485 1,89

2005 97.647 1.757 1,80

2006 121.623 2.096 1,72

2007 186.915 3.121 1,67

2008 191.815 3.261 1,70

2009* 160.200 3.434 2,14

(*) Gerekleme Tahmini

Kaynak: DPT, Temel Ekonomik Gstergeler, Mart 2010

21Kaynak: TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010, sayfa 163


22/33


-22-

Yabanc sermayeli irketlerin madencilie en nemli katks teknoloji getirmelerinin yan sra,arama faaliyetleri iin lkeye risk sermayesi getirebilmeleridir. Madencilikte yaanan sorunlarn banda, maden aramalar iin her sene harcanmas gereken risk sermayesinin ok az olmasgelmektedir. Maden bulunmadan madencilik yaplamayacana gre; yeni maden yataklarnn

bulunabilmesi iin maden arama almalarna ayrlan btelerin bykl ve sreklilii nemkazanmaktadr. Yabanc Sermaye Genel Mdrl verilerine gre, ubat 2010 sonu itibarylalkemizde faaliyet gsteren toplam 23.933 adet yabanc sermayeli irketin irili ufakl toplam 488imadencilik sektrnde faaliyet gstermektedir. Aadaki tablodan da grlebilecei zere 2002-2009 dneminde madencilik sektrne toplam 932 milyon ABD dolar yabanc sermaye giriigereklemi olup, ayn dnemde lkeye giren toplam yabanc sermaye tutar ise 68,25 milyar ABDdolar civarndadr. 22

Sektrde Dorudan Yatrm Girileri

Yllar

Madencilik Sektrnde

Dorudan Yatrm Girii(milyon $)

Toplam Dorudan

Yatrm Girii(milyon $)

Madencilik Sektrnn

Dorudan Yatrm Girileriindeki Pay (%)

2002 2 571 0,4

2003 13 696 1,9

2004 73 1.190 6,1

2005 40 8.535 0,5

2006 122 17.639 0,7

2007 337 19.137 1,8

2008 152 14.733 1,0

2009 193 5.749 3,3

TOPLAM 932 68.250 1,4

Kaynak: Hazine Mstearl, Yabanc Sermaye statikleri, Nisan 2010

3.5. Madencilikte evrenin nemi

evre, btn canllarn yaam boyu iliki ve etkileim iinde bulunduusosyal, fiziksel ve kltrelortamlar btndr. lkemiz nemli doal kaynaklara sahip olup, dinamik nfusuyla da her geengn gelimilikdzeyini artrmaktadr. Hem bugnn hem de gelecek kuaklarn evre koullarntehlikeye atmakszn evresel deerleri gvence altna almak, kalknmann bir gereinioluturmaktadr.

evre kirlilii, eski zamanlardan gnmze kadar gelmi ve her dnemde en nemli sorun olarakkabul edilmitir. evre sorunlar evrensel sorunlar olup, tek balarna ele alnmamalargerekmektedir. Bu sorunlara yol aan balca sebep olumsuz insan davranlardr. Kaynaklarnyanl kullanlmas, arpk kentleme gibi sorunlar, evrede byk bir tahribata yol amaktadr.

22Kaynak: TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010, sayfa 164


23/33


-23-

Madenler lkelerin nemli doal kaynaklarndandr. Globalleme ile birlikte bu kaynaklara duyulantalep de giderek artmakta olup, madenlerin yanl ve verimsiz kullanm doann tahribine yol aannemli faktrlerdendir. Madencilik sektr belirli karakteristik zelliklere sahiptir ve buzellikleriyle dier sektrlerden ayrlmaktadr. Madenler yenilenemeyen kaynaklardr ve buhammadde kaynaklar olutuklar yerlerden karlmak zorundadr. Bu amala kurulacak tesisler veatk havuzlar gibi yaplarteknik ve ekonomik unsurlarn yan sra mutlaka evre unsuru da dikkatealnarak ina edilmeli ve tm bu faaliyetler gerekletirilirken evre kirlilii en aza indireceknlemlerin alnmas gerekmektedir.

Gnmzdeevre bilincinin artmas ve madencilik sektrnn ortaya kard tahribatn farknavarlmas ve bu hammaddelerin tkenmesini nlemek amacyla yaplan bilinli toplumsalhareketlerle, bu problemlere eitli zm yollar aranmakta ve tedbirler alnmaktadr.Srdrlebilir kalknma politikalar dorultusunda doal evrenin korunumu iin evre Kanunukarlmtr. Trkiyede madencilik faaliyetleri evre Kanunu ve bu kanuna istinaden karlmdier ynetmeliklere uyularak gerekletirilmektedir.

evresel Etki Deerlendirmesi, evreye byk lde etkileri olabilecek projelerin tm uygulamaaamalarnda, bu etkilerin ve nlemlerinin izlenmesi ve deerlendirilmesi srecidir ve bugn btndnyada evre ynetiminin en st seviyesi olarak grlmektedir. lkemizde de yasal bir statyeoturtulmu ve uygulamaya gemitir. Ayrca lkemizce taraf olunmu ok sayda szleme, protokol ve anlamabulunmaktadr. Kyoto Protokol, ozon tabakasn incelten maddelere dairMontreal Protokol, Cartagena BiyogvenlikProtokol bunlarn bazlardr.


24/33


-24-

3.6. Madencilik Sektrnn Sorunlar ve Bunlara likin zm nerileri

Sektrn ekonomiye katks ak olmakla beraber; yapsal, alt yapsal, yasal, kurumsal, yargsal,idari, evresel, finansal, toplumsal, sosyolojik, i sal ve i gvenlii ile ilgili eitli sorunlarlakar karya kalnmas, sektr zellikle yeni yatrmclar iin cazip klmamakta ve bu tr yeniyatrmlarn nntkamaktadr.

Madencilik sektrndeki sorunlarn aratrlarak alnmas gerekennlemlerin belirlenmesi amacylakurulan TBMM Aratrma Komisyonunun Mays 2010 tarihli Raporuna gre sektrn belli balsorunlarndan bazlar aadaki gibidir:

Madencilik konusunda belirlenen politikalarn uygulanmasndaki aksaklklar

Mevcut rezervlerin kkl ve leklerin yetersizlii

Sermaye yetersizlii ve risk algsnn madencilie uygun olmay

Belirli kurumsal yaplardan kaynaklanan sorunlar

Sektrdeki brokratik srecin uzun olmasndan kaynaklanan sorunlar

Devlet yardmlar ile ilgili sorunlar

Vergilendirme ile ilgili sorunlar

Maden sektrndeki alt yap sorunlar

Maden kanunu ve uygulama ynetmelii ile ilgili sorunlar

Uygulamalardan kaynaklanan sorunlarniversite - sanayi i birliinin gelitirilememesi sorunu

Madencilik sektrnde halkla ilikilerin eksiklii ve bilgi kirliliinden kaynaklanan sorunlar

Madenciliin gnlk yaamdaki neminin bilinmemesi

Petrol ve doal gaz aramalar hakknda yanl bilinenler

Siyanr hakknda yanl bilinenler

Altn aranmasnda siyanr kullanldna ilikin yanl bilgilendirme

Altn madenciliinin Trkiye ekonomisine katksnn yeterince bilinmemesiGenel bir veri taban eksiklii

Eitim sorunu

Sektrdeki koordinasyon-iletiim eksiklii

Gvenlik kltr eksiklii


25/33


-25-

kazalar ve meslek hastalklar orannn ykseklii

Meslek mensuplarnn uzmanlama yetersizlii

alanlarn yaptklar ilerle ilgili mesleki eitimlerinin yetersizlii

sal ve gvenlii hizmetlerinin tm i yerlerini kapsamamasSektrde i birliinin olmay

Arama yetersizlii sorunu

Madencilikteki atl ocak ve tesislerin lke ekonomisine kazandrlamamas

Maden arama, rezerv ve madenlere ilikin dier bilgilerin gvenilir ve uluslararasstandartlara uygun olmay

Katma deeri yksek rnn elde edilememesi ile maden ticaretinden kaynaklanan sorunlar

Meclis Aratrma Komisyonunun yapt almalar sonucunda, madencilik sektrnn lkekalknmasna gereince katk salayabilmesi iin, elde edilen bulgular ve zm nerilerindenbazlar ise unlardr:

Maden sektrnn ihtiyalarna uygun olarak Maden Kanunu ve madencilie dorudan veyadolayl etkisi olan mevzuatn gnn deien ihtiyalarna en hzl ekilde zmler retecektarzda yenilenmesi gerekmektedir.

Madencilik sektrnn gelitirilmesi, glendirilmesi, sorunlarn zm, madencilikfaaliyetlerinin desteklenmesi ve iyiletirilmesi kapsamnda ulusal maden politikalarnnbelirlenerek maden kaynaklarnn dnyadaki yeni gelimeler nda ulusal ekonomiyeyksek dzeyde katk salayacak biimde deerlendirilmesi iin, bir Maden Master Planoluturulmas zaruriyeti bulunmaktadr.

Sektrn sorunlarnn zm ve salkl bir gelime ortamnn oluturulabilmesi iin yasalalt yapnn yan sra, etkin bir brokratik ve kurumsal yaplanmaya da ayn dzeyde ihtiyavardr.

Maden sektrne zg kurumsal yaplarn oluturulmas iin merkezi ynetimden mahalliidarelere kadar tm brokratik yaplarn, madenciliin sorunlarnn zmne katkyapabilecek fiziki imknlara ve personel yapsna kavuturulmas gerekmektedir. Bukapsamda, baz kamu kurum ve kurulularnn yeniden yaplandrlmasnda faydagrlmektedir.

Rekabet gcne sahip olabilmenin balca koullar arasnda lek ekonomisindenyararlanmaya imkn verecek firma byklklerine, yeterli sermaye yapsna, nitelikli igcne, bilgi ve teknoloji retebilme yeteneine sahip olmak bulunmaktadr. Bu erevede,sektrde firma ve iletme leklerinin bytlmesine, gl sermaye gruplarnn sektreolan ilgisinin artrlmasna, kredi imknlarnn gelitirilmesine, kaliteli eitim yoluylasektrel i gcnn niteliinin ykseltilmesine zel nem verilmelidir.


26/33


-26-

eitli tevik tedbirlerinin yan sra kurumsal ve yapsal deiiklikleri ngren bazadmlarn atlmas, madencilik bankas kurulmas, kurumlarn akredite edilmesi ve profesyonel mhendislik uygulamasna geilmesi gerekmektedir. Ayrca, hazrlananprojelerin ve maden rnlerinin borsada ilem grmesi salanmal ve lkemiz ihtiyalarnaynelik enerji-maden (ham madde)-u rn retimi entegrasyonlar ile byk lekliprojeler gelitirilmelidir.

Bakanlklar ve kurumlarn koordinasyon eksikliine dayal olarak, maliyet artrc unsurlar(i ve zaman kayb gibi) tetikleyen ve istihdam oluturacak mteebbislere ypratc bir golarak ortaya kan yetki karmaasna son vermek amacyla, madencilikle ilgili btnizinlerin tek bir otorite tarafndan verilmesi lke ve sektr yararna olacaktr. Bu balamda, brokratik ilemlerin azaltlmasn, izin alma srelerinin makul snrlara ekilebilmesinisalamak ve ok eitli kurumlar eliyle verilen izin srelerinde ortaya kan sorunlarasgariye indirmek amacyla, alnmas gereken izinlerin tamamnn (GSM izinleri, tarm,orman, sit alanna ilikin izinler vb.) ED kapsamna alnmas nerilmektedir.

Politikalarn uygulamaya geirilmesinde ortaya kan sorunlarn yannda, mevzuatn

karmakl ve uygulamada tek tip salanamamas, yetimi personel eksiklii, etkin birdenetimin yaplamamas, lkemizdeki risk sermayesinin ve finansman imknlarnn, ayrcai kltr ile iletmecilerimizin risk algsnn sektrn gerekleriyle tam olarak uyumamasgibi sorunlarn bir an nce giderilmesi gerekmektedir.

Maden arama ve iletme harcamalarnn KDV bata olmak zere vergisel ve dier alardandaha fazla tevik edilmesi gerekmektedir.

Rezerv yetersizlii ve lek kkl, lkemiz madenciliinin gelimesinde en bykengelleri oluturmaktadr. Buna karn yeterli lde ve derinlikte arama yaplmam olmas,lkemiz asndan bir frsat olarak deerlendirilmektedir.

Yerli retimimizin artrlmasn salamak amacyla ayn zellikteki ithal edilen madenleryerine, z kaynaklarmzn deerlendirilmesi nem arz etmektedir.

Madencilik alannda gelimi lkelerde uygulanan raporlama standartlar, lkemizmadenciliine uyarlanmaldr. Bu balamda; kurum, niversite ve kiilerin de lkemizdemaden kaynak ve rezervleri iin raporlama yapabilecek koullara getirilmesi iin uluslararas alanda akredite olmalar salanmaldr. Raporlama standartlarna uygun olarak tespitedilecek maden rezervlerinin iletilmesi iin banka kredisi ve borsalarda listelenme gibiyollarla finansman kayna oluturacak bir yap kurulmaldr.

niversite-sanayi i birliinin gelitirilmesi ve zendirilmesi amacyla gerekli yasal

dzenlemeler yaplmaldr.

Trkiyenin i sal ve gvenlii sorunlar, lkenin genel sosyoekonomik gelimilik veeitim dzeyi, isizlik sorunlar ile dorudan ilgilidir. Sektrdeki i sal ve gvenliiniartrmak ve kazalar azaltmak iin, i gvenlii kltrn oluturmak zere faaliyetlerencelik verilmeli; maden i yerlerinde, rdovans ve taeron (alt iverenler) uygulamalarolan i yerleri de dhil olmak zere, i sal ve gvenlii hizmetleri yaygnlatrlmal;sektrn ihtiyacn karlayacak nitelik ve nicelikte i gvenlii uzman yetitirilmelidir.


27/33


-27-

Bu gibi i yerlerinde yaplan teftilerin, ii ve ivereni ynlendirici, bilgilendirici, koruyucuve nleyici yaklam esas alnarak kalc tedbirleri oluturma amal yaplmasna nemverecek ekilde etkinlii salanmaldr.

Gnmz madencilik anlaynda evrenin korunmas ve yeniden doaya kazanm sonderece nem arz etmektedir. evre ile bark sanayileme iin gerekli evre-sanayidengesinin kurulmas, kalknmada lokomotif grevini stlenecek olan madencilikfaaliyetlerinin evreye duyarl bir anlay iinde sanayileme ile birlikte yrtlmesizorunludur. lkemizde son dnemlerde bu konuda byk ilerlemeler kaydedilmi olup,kaydedilen bu ilerlemenin daha da ilerletilmesi iin toplumun bilinlendirilmesi almalarartrlmaldr. evre rgtlerinin faaliyetleri, madenciliin gelimesine engel olarak deil;destekleyici ve gelitirici bir unsur olarak kabul edilmelidir. Bu anlayla, gerekli yasaldzenlemelerin ve uygulamalarn uyumlulatrlmas konusunda kamuoyunu bilgilendirmeve bilinlendirme almalarna arlk verilmeli, kurulularn halkla ilikiler blmleriglendirilmelidir.

4. Sonu

Madencilik sektr, gelimi lkelerin kalknmalarnda rol oynayan en nemli sektrlerden birisikonumundadr. Madencilik, zellikle tarm ile birlikte toplumlarn hammadde ihtiyalarn salayaniki ana retim alanndan birisi olarak gelimi lkelerin kalknmasnda ihtiya duyulan temel iticiglerden birisi olmutur. Genellikle lkelerin maden tketimi ile gelimilik dzeyleri arasndadorudan bir iliki olduu gzlemlenmekte olup, gelimi lkelerin var olan ekonomik glerinesahip olmalarnda, doal kaynaklar etkin bir ekilde kullanmalarnn byk rol oynadgrlmektedir. Madencilik, istihdam oluturmas; enerji ihtiyacn karlamas, hizmetler, imalat veyan sanayi sektrlerini tevik etmesi; blgesel kalknmay n plana karmas ve lkeye dvizsalamas asndan ayrca bir neme sahiptir.

Bu nedenledir ki lkemizde de madencilik sektrnn yeri ve nemi gn getike artmakta, konuyailikin yaplan yeni dzenleme ve giriimler, sektrn gelimesine katk salamaktadr. Tm bugelime ve gayretlere ramen, bugn itibariyle madencilik sektr, lkemizin kalknmasnayapabilecei byk katky kendisinden beklenen dzeyde salayamaz durumdadr. Kald kilkemizdeki madencilik faaliyetleri retim, finansman olanaklar, yetimi insan gc, bilgi vetecrbe birikimi, verimlilik, lek ekonomisi ve teknoloji gibi kriterler asndandeerlendirildiinde, dnyadaki madencilik konusunda gelimi lkelerle henz rekabet edecekdzeyde bulunmamaktadr. lkemiz madenciliinin ekonomimize katksnn arttrlmas, istikrarlbir bymenin salanmas ve istihdamn arttrlmas gibi sosyal yararlarn elde edilmesi iin, aramave iletme sreleri bata olmak zere tm madencilik yatrmlar ve faaliyetleri daha fazla tevikedilmelidir. Ayrca lkemizin madencilik gelecei asndan, karlan madenlerin herhangi birkatma deer eklenmeksizin dorudan sata konu edilmesinden ziyade katma deeri yksekmadencilik rnlerinin retilmesine ve ilenmi rn kapasitesinin, rn eitliliinin ve rnkalitesinin gelitirilmesineynelikentegre madencilikyatrmlarn desteklenmesine nem verilmesigerekmektedir.


28/33


-28-

Ek:1 Dnya Maden Rezervleri

MADENN ADI

REZERVLER (Bin Ton) 2008

AIKLAMA REZERV BAZ REZERVAltn * Au ierii 47.000 100.000Antimon * Sb ierii 2.100.000 4.300.000Asbest R R

Bakr Cu ierii 550.000 1.000.000Barit 190.000 880.000

Boksit 27.000.000 38.000.000

Bor B2O3ierii 170.000 410.000**

Cva * Hg ierii 46.000 240.000inko Zn ierii 180.000 480.000Demir Kullanlabilir Cevher 150.000.000 350.000.000Diatomit R RFeldspat R RFluorit 230.000 470.000

Fosfat 15.000.000 47.000.000Grafit (Doal) 90.000 220.000Gm * Ag ierii 270.000 570.000lmenit TiO2ierii 680.000 1.400.000Jips R RKadmiyum * Cd ierii 490.000 1.200.000Kalay * Sn ierii 5.600.000 11.000.000Kobalt * Co ierii 7.100.000 13.000.000Kurun Pb ierii 79.000 170.000

Manganez Cevheri 500.000 5.200.000

Mika (Doal) Tabakal R RNadir Toprak E. * NTE-Oksit ierii (REO) 88.000.000 150.000.000Nikel * Ni ierii 70.000.000 150.000.000Perlit 700.000 7.700.000

Potas K2O ierii 8.300.000 18.000.000Rutil TiO2ierii 45.000 87.000Soda Kl (Doal) 24.000.000 40.000.000Sodyum Slfat 3.300.000 4.600.000Stronsiyum * Sr ierii 6.800.000 12.000.000Talk + Pirofillit R RVanadyum * V ierii 13.000.000 38.000.000Zirkon* ZrO2ierii 51.000.000 77.000.000* : Satrdaki deerler Ton olarak verilmitir.

** : ET Maden Verilerine Gre B2O3Bazl Dnya Toplam Bor Rezervi: 1.201.200 bin tondur. Bu rezervin %72sini oluturan 866.000 bin tonu lkemizdedir.

R: Rezerv oktur.Kaynak: USGS, Mineral Commodity Summaries2009Kaynak: TBMM Aratrma Komisyonu Mays 2010


29/33


-29-

Ek:2 Trkiye Maden Rezervleri

TRKYE MADEN REZERVLER*

Cinsi Rezerv (Gr+Muh)(Ton) Aklamalar

Altn 328 Metal Au (potansiyel 560 ton)

Alnit 3.974.860 % 7.54 K2O

Antimuan 99.306 Metal Sb

Asbest 29.646.379 Deiik lif boylarnda, lif yzdesi % 4 'n zerindeAsfaltit 82.000.000 AID: 2876-5536 Kcal/kg

Bakr 1.462.580 Metal Cu

Barit 34.222.792 % 71-99 BaSO4

Bentonit 241.519.504 Sondaj+dkm+aartma

Bitml ist 1.641.381.000 Or.AID 541-1390 Kcal/kg

Boksit 68.910.000 % 55 Al2O3 (25.667.000 Metal Al)

Bor 3.052.568.000 % 24.4-35 B2O3(Gr+Muh+Mm)

Civa 3.820 Metal Hg

inko 1.659.502 Metal Zn

Demir 113.252.000 % 55 Fe (82 458 750 t metal Fe)

Diatomit 44.001.040 iyi kalite

Disten 3.840.000 % 21-52 Al2O3

Dolomit 19.817.124.196 % 15 MgO ve zeri

Feldspat 372.790.701 Albit ve Ortoklaz

Fosfat 70.500.000 % 19 P2O5

Fluorit 2.530.694 % 40-80 CaF2

Grafit 86.736 2-17 C

Gm 5.740 Metal Ag

Kaya Tuzu 5.157.036.177 % 88,5 zeri NaCl ierikli (200.000.000 tonu gl rezervi)

Kaolen+llit+Halloysit 420.647.806% 15-37 Al2O3

Kil (Ser+Ref) Seramik+Refrakter kili

Krom26.637.873 % 20 zeri Cr2O3

198.100.000 % 5.34 Cr2O3ortalama tenrl

Kurun 795.201 Metal Pb

Kuvars Kumu 1.884.208.585 % 90 zeri SiO2

Kuvarsit 2.460.735.184 % 90 zeri SiO2

Kkrt 625.700 % 32 S

Linyit 12.000.000.000 AID: 868-5000 kcal/kg

Lleta 1.483.670 iyi, orta kalite (Sandk)

Manganez 3.200.000 %34.54 Mn (Metal Mn ierii 1.576.000)

Manyezit 106.673.833 % 41-48 MgO

Mermer 5.137.342.751 m3 toplam potansiyel rezerv (13 933 mil.ton)

Molibden 372.657 (0.5-0.27 Cu edeeri, 0.01-0.0176 Mo; Gr+Muh+Mm)

Nikel39.500.000 Lateritik (% 1.34 Ni , 0,042-0,060 Co )

179.000 Slfit (% 1-4 Ni )


30/33


-30-

Olivin+Dunit 190.000.000 yi Kalite Potansiyel rezerv

Perlit 5.688.021.716 Deiik genleme oranlarnda

Pomza 1.397.786.725 (m3) iyi kalite

Profillit 6.644.000 Seramik+refrakter+imento

Sepiyolit 13.535.374 % 50 zeri Sepiyolit ierikli

Sodyum Slfat 11.050.467 % 81 NaSO4(13.040.000 tonu gl rezervi )

Stronsiyum (Slestin) 347.101 % 72 zeri SrSO4

Talk 427.574 iyi kalite

Takmr 1.126.548.000 iyi kalite

Titan161.348.413 % 0,87-0,98 TiO2(Grnr-plaser) SAKARYA-KARASU

5.131.969 % 4,95 TiO2(Grnr-Primer) MANSA-ALAEHR

Toryum 380.000 % 0.21 ThO2

Trona 836.283.891 % 56 zeri Trona

Uranyum 9.129 % 0.05-0.1 U3O8

Vanadyum 41.346Seydiehir boksitlerinde % 0,05-0,07 V2O5deerlerinde vanadyum

saptanmtr.

Volfram 36.719 Metal W

Vollastonit 31.500.000 Dk kalite

Zeolit 344.217.073 Klinopitilolit+Hylandit (gr.+Muh)

Zmpara 3.607.564 iyi kalite

*http://www.mta.gov.tr/- Gncellenme Tarihi:01.02.2010


31/33


-31-

Ek:3 Trkiyede Bir Madenin letmeye Alabilmesi in Alnmas Gereken zinler

Alnacak zin zni Veren Makam

1 Maden Ruhsat

Maden leri Genel Mdrl2 Maden letme Ruhsat

3 ED Olumlu Belgesi

evre ve Orman Bakanl4 Atk Depolama zni

5 n Emisyon ve Emisyon zinleri

6 Dearj zni

7 Arazi Kullanm zni (Mera Tahsis Deiiklii) Tarm l Mdrl

8 Arazi Kullanm zni Arazi Sahibinden

9 Orman zni evre ve Orman Bakanl

10

Tesis zni (Orman zinleri, EDRaporu, Emisyon zinleri, GeriDnm Raporu, Atk YnetimPlan, GSM Ruhsat)

evre ve Orman Bakanl, alma ve SosyalGvenlik Bakanl, l zel daresi

11 Yeri Ama ve alma Ruhsat Belediye veya l zel daresi

12 letme zni Maden leri Genel Mdrl

13 Kltr ve Turizm Bakanl Uygun Gr Kltr ve Turizm Bakanl

14 Yeri BildirimiSGK, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl,Vergi Dairesi

15 mar zni Bayndrlk ve skn Bakanl veya Belediye

16 naat zni Bayndrlk ve skn Bakanl veya Belediye

17 Elektrik Ruhsat TEDA

18 Su Ruhsat DS ve Bayndrlk ve sknBakanl

19 Patlayc Madde Depo naat zni ileri Bakanl ve Bayndrlk ve sknBakanl

20 Patlayc Madde Satn Alma ve Kullanma Ruhsat ileri Bakanl

21 Dier zinler Mill Savunma Bakanl, DS vb.

Kaynak: TBMM Aratrma Komisyonu Raporu, Mays 2010


32/33


-32-

Ek:4 Madencilik Sektrndeki Kurum, Kurulu ve rgtlerden Bazlar

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl Maden leri Genel Mdrl Maden Tetkik ve Aramann Bulvar No: 27Bahelievler/ANKARA

enyuva Mahallesi Mertler Sokak No 112Betepe/ANKARA

niversiteler Mah. Dumlupnar Bulv. No:106800 ankaya/ANKARA

Tel: 0 312 212 64 20 Tel: 0 312 212 80 00 Tel 0 312 201 10 00

Faks 0 312 215 65 86 Faks: 0 312 213 84 51 Faks: 0 312 287 91 88

www.enerji.gov.tr www.migem.gov.tr www.mta.gov.tr

Trkiye Kmr letmeleri Kurumu Trkiye Takmr Kurumu Eti Maden letmeleri

Hipodrom Caddesi No:1206330 Yenimahalle/ANKARA

Balk Cad. Yayla Mah. hsan Soyak Sok. No:2ZONGULDAK

Korkutreis Mah.Cihan Sk. No:2Shhye/ ANKARA

Tel: 0 312 384 17 20 Tel : 0 372 252 40 00 Tel :0 312 294 20 00

Faks: 0 312 384 16 35 Faks: 0 372 251 19 00 Faks :0 312 230 60 35

www.tki.gov.tr www.taskomuru.gov.tr www.etimaden.gov.tr

Trkiye Bilimsel ve Teknolojik AratrmaKurumu (TBTAK)

Ulusal Bor Aratrma Enstits Maden Mhendisleri Odas

Tunus Caddesi No:8006100 Kavakldere / Ankara

Dumlupnar Bulvar No:166 Kat:1006520 ankaya/ANKARA

Selanik Caddesi No 19/3Yeniehir/ANKARA

Tel : 0 312 468 53 00 Tel: 0 312 285 83 85 Tel: 0 312 425 10 80

Faks : 0 312 427 74 89 Faks: 0 312 285 75 55 Faks :0 312 417 52 90

www.tubitak.gov.tr www.boren.gov.tr www.maden.org.tr

Jeoloji Mhendisleri Odas Jeofizik Mhendisleri Odas Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii

Bayndr Sokak No 7/7 Yeniehir/ANKARA Milli Mdafa Caddesi No10/7Kzlay/ANKARA Atatrk Blv. No:149 Bakanlklar ANKARATel: 0 312 432 30 85 Tel: 0 312 418 82 69 Tel: 0 312 413 80 00Faks: 0 312 434 23 88 Faks : 0 312 418 83 64 Faks: 0 312 418 32 68

www.jmo.org.tr www.jeofizik.org.tr www.tobb.org.tr

Madencilik Sektr Bakanlar KonseyiBirlii

Trkiye Mermer Doalta ve Makinalarreticiler Birlii

Seramik Cam ve imento Hammaddelerreticileri Dernei

Turan Gne Bulvar 71. Sokak No 8/2Yldz-ankaya/ANKARA

Turan Gne Bulvar 71. Sokak No 8/3Yldz-ankaya/ANKARA

Bykdere Caddesi Stad Han Kat 4 D 9Mecidiyeky/STANBUL

Tel: 0 312 440 97 38 Tel: 0 312 440 83 63- 440 75 86 Tel: 0 212 266 52 54

Faks : 0 312 440 97 38 Faks: 0 312 440 80 83 Faks: 0 212 266 51 23

- www.tummer.org.tr www.serfed.com

Agrega reticileri Birlii imento Mstahsilleri Birlii Yap rnleri reticileri FederasyonuYeniyol Sokak Cecanlar merkezi B Blok20/5 Kat 3 Acbadem-Kadky/STANBUL

Eskiehir Devlet Yolu 9.km No: 359 06800ANKARA

Eskiehir Devlet Yolu 9.km 06800 ANKAR

Tel: 0 216 545 82 00 Faks : 0 312 287 92 72 Tel: 0 312 287 32 50

Faks : 0 216 545 82 03 Tel: 0 312 287 3250-141 Faks: 0 312 287 92 72

www.agub.org.tr www.tcma.org.tr www.yuf.org.tr

Kire Sanayicileri Dernei stanbul Metal Maden hracatclar Birlii Ege Maden hracatlar Birliiatal Sokak enlikky Mahallesi No: 7A-1Bakrky / STANBUL

D Ticaret Kompleksi A Blok obanemeMevkii Sanayi Caddesi Yeni Bosna stanbul

Atatrk Caddesi No 382 Alsancak ZMR

Tel: 0 212 663 04 04 Tel :0 212 454 00 00 Tel: 0 232 488 60 00

Faks: 0 212 574 19 14 Faks: 0 212 454 00 01 Faks : 0 232 488 61 00

www.kisad.org.tr www.immib.org.tr www.egeliihracatcilar.com

Genel Maden ileri Sendikas Trkiye Maden ileri Sendikas Yurt Madenciliini Gelitirme VakfMithatpaa mah. emsi Denizer sok. No:18ZONGULDAK

Strazburg Caddesi No 7 Kzlay/ANKARACumhuriyet Caddesi, Itr Apt. No.295 Kat. Harbiyeili /STANBUL

Tel: 0 372 251 22 06 Tel: 0 312 229 79 20 Tel: 0 212 246 20 81

Fax: 0 372 253 66 45 Faks: 0 312 229 89 31 Faks: 0 212 247 51 11www.genelmadenis.org.tr www.madenis.org.tr

Trkiye Madenciler Dernei Gen Maden letmecileri Dernei Altn Madencileri Derneistiklal Caddesi No 471/1-1 Tunca Apt.Beyolu/STANBUL

Kore ehitleri Cad. No:41 34394 Zincirlikuyu /STANBUL

ran Caddesi Turan Emeksiz Sokak No:1/4Gaziosmanpaa/ANKARA

Tel: 0 212 245 15 03 Tel : 0 212 288 72 80 Tel : 0 312 466 36 77

Faks: 0 212 293 83 55 Fax : 0 212 288 47 35 Fax : 0 312 427 82 75

- www.gemad.org.tr www.altinmadencileri.org.tr

Kaynak: TOBB Madencilik Sektr Meclisi, Trkiye Madencilik Sektr Raporu, 2007
http://www.enerji.gov.tr/http://www.enerji.gov.tr/http://www.migem.gov.tr/http://www.migem.gov.tr/http://www.mta.gov.tr/http://www.mta.gov.tr/http://www.tki.gov.tr/http://www.tki.gov.tr/http://www.taskomuru.gov.tr/http://www.taskomuru.gov.tr/http://www.etimaden.gov.tr/http://www.etimaden.gov.tr/http://www.tubitak.gov.tr/http://www.tubitak.gov.tr/http://www.boren.gov.tr/http://www.boren.gov.tr/http://www.maden.org.tr/http://www.maden.org.tr/http://www.jmo.org.tr/http://www.jmo.org.tr/http://www.jeofizik.org.tr/http://www.jeofizik.org.tr/http://www.tobb.org.tr/http://www.tobb.org.tr/http://www.tummer.org.tr/http://www.tummer.org.tr/http://www.serfed.com/http://www.serfed.com/http://www.agub.org.tr/http://www.agub.org.tr/http://www.tcma.org.tr/http://www.tcma.org.tr/http://www.yuf.org.tr/http://www.yuf.org.tr/http://www.kisad.org.tr/http://www.kisad.org.tr/http://www.immib.org.tr/http://www.immib.org.tr/http://www.egeliihracatcilar.com/http://www.egeliihracatcilar.com/http://www.genelmadenis.org.tr/http://www.genelmadenis.org.tr/http://www.madenis.org.tr/http://www.madenis.org.tr/http://www.gemad.org.tr/http://www.gemad.org.tr/http://www.altinmadencileri.org.tr/http://www.altinmadencileri.org.tr/http://www.altinmadencileri.org.tr/http://www.gemad.org.tr/http://www.madenis.org.tr/http://www.genelmadenis.org.tr/http://www.egeliihracatcilar.com/http://www.immib.org.tr/http://www.kisad.org.tr/http://www.yuf.org.tr/http://www.tcma.org.tr/http://www.agub.org.tr/http://www.serfed.com/http://www.tummer.org.tr/http://www.tobb.org.tr/http://www.jeofizik.org.tr/http://www.jmo.org.tr/http://www.maden.org.tr/http://www.boren.gov.tr/http://www.tubitak.gov.tr/http://www.etimaden.gov.tr/http://www.taskomuru.gov.tr/http://www.tki.gov.tr/http://www.mta.gov.tr/http://www.migem.gov.tr/http://www.enerji.gov.tr/


33/33

Ek:5 Trkiye Maden Yataklar Haritas

Kaynak: http://www.mta.gov.tr/

Madencilik raporu

Documents

Transcript of Madencilik raporu