1

Literatura no século XIX

CONTEXTO POLÍTICO-

SOCIOCULTURAL

PRECURSORES

DEFINICIÓN

AUTORES

REXURDIMENTO

CONTEXTO

PERÍODOS

OBXECTIVOS

ÁMBITOS DE ACTUACIÓN E

PRINCIPAIS INICIATIVAS

LOGROS E FRACASOS

2

1. CONTEXTO POLÍTICO - SOCIOCULTURAL

Crecemento demográfico + sistema foral +

escasa industria + forte emigración

1808= Textos literarios

propagandísticos, resposta á

situación políticaPREOCUPACIÓN POLO PRESENTE E PORVIR..Orixe da conciencia de

país (1840-1864)= provincialismo

Semente do rexionalismo (1864-

1914)

Centralización que induce a galego = atraso, castelán = progreso.

Escasa escrita en galego pero créanse xornais, asociacións, liceos, academias.

Algúns escritores provincialistas que defenden a lingua galega e a nosa

cultura.

Provincialismo: Unidade de Galicia, postulados liberais, pobo diferente pola historia e a lingua.

A LINGUA é o MÁXIMO SINAL COLECTIVO DO POBO GALEGO.

3

2. PRECURSORES

2.1. DEFINICIÓN Álbum de la Caridad, 1862, volume que recolleu os textos

presentados ós primeiros Xogos Florais da Coruña de 1861, e outros poemas de autores da época.

Autores vinculados ó provincialismo, manteñen actividade literaria entre 1846-1863.

Cultivan poesía tradicional, folclórica e costumista con castelanismos, vulgarismos e formas dialectais.

2.2. AUTORES Xoán Manuel Pintos: A gaita gallega, Vocabulario Gallego-

Castellano. Francisco Añón: “A Galicia”. Alberto Camino: “Nai chorosa”, “O desconsolo”. Antonio Benito Fandiño: A casamenteira. Antonio Mª de la Iglesia: participa na publicación de Álbum

de la Caridad. Fco Mª de la Iglesia: A fonte do xuramento. Nicomedes Pastor Díaz: “A alborada”, “Égloga de Belmiro e

Benigno”.

4

3. O REXURDIMENTO

Período que abrangue boa parte do s. XIX e que se

caracteriza por dous fenómenos relacionados

2. Recuperación da escrita literaria do galego, dentro dun movemento máis amplo que

visaba a súa dignificación como

lingua e a recuperación e

ampliación social dos seus usos.

1. Aparición dun movemento

político-ideolóxico (provincialismo –

rexionalismo – nacionalismo)

reivindicador da personalidade

colectiva galega e defensor da súa

lingua.

5

3. 1. PERÍODOS DO REXURDIMENTO

PRECURSOR: 1833-

1862

•Engloba a actividade e a obra de autores que participaron no movemento provincialista e usaron o galego antes de 1863, ano da publicación de Cantares gallegos de Rosalía de Castro.

REXURDIMENTO PLENO:

1863-1888

•Consolidación e expansión do sistema literario galego autonomo.

•Rosalía, Curros e Pondal.

•Cantares gallegos, 1º libro integramente en galego e de gran calidade.

•Xénero predominante: poesía.

•Xogos Florais: concurso literario que fomenta o uso do galego.

•1880: Follas novas, Saudades Gallegas, Ares da miña terra.

DEPRESIÓN FINISECULAR

: 1889-1914

•Forte declive que na literatura maniféstase máis na calidade das obras que no relativo á cantidade.

6

3. 2. OBXECTIVOS DO REXURDIMENTO

1.

MUDAR A

CONSIDERACIÓ

N NEGATIVA

QUE EXISTÍA NA

SOCIEDADE

CON RESPECTO

Ó USO E ÁS

CALIDADES DO

IDIOMA GALEGO

2.

AMPLIAR OS

ÁMBITOS DE

USO DO

IDIOMA

GALEGO

3.

FINALMENTE,

ESTUDAR,

DEPURAR E

PERFECCIONAR

O IDIOMA

GALEGO

7

3.3. ÁMBITOS DE ACTUACIÓN E AS PRINCIPAIS INICIATIVAS

FILOLOXÍA

PRENSA ESCRITA

MÚSICA LITERATURA

FOLCLORE

HISTORIOGRAFÍA

8

3.4. OS LOGROS E OS FRACASOS DO REXURDIMENTO

INICIATIVA DUN PEQUENO GRUPO DE CLASE MEDIA,

CULTOS E SENSIBLES ÓS

MALES DE GALICIA.

AS SÚAS ACTIVIDADES

GALEGUISTAS ERAN OBSTACULIZADAS E PERSEGUIDAS POLO

PODER CENTRAL.

NON CONSEGUE IGUALAR EN ESTIMA E

ÁMBITOS DE USO O GALEGO E O CASTELÁN: O PROCESO DE

CASTELANIZACIÓN SEGUIU AVANZANDO.

O GALEGO RECUPEROUSE COMO IDIOMA

ESCRITO E CONTOU CUN DISCURSO

REIVINDICADOR E LEXITIMADOR DA

SÚA IMPORTANCIA PARA GALICIA.