Intres Actuais - Galiciacentros.edu.xunta.es/iesdemelide/webantiga/intres08/intres08.pdf ·...
92
3 Intres Xuño 2008 Intres Actuais A OBSESIÓN ARMAMENTÍSTICA A OBSESIÓN ARMAMENTÍSTICA A OBSESIÓN ARMAMENTÍSTICA A OBSESIÓN ARMAMENTÍSTICA A OBSESIÓN ARMAMENTÍSTICA O día 26 de febreiro unha representación do I.E.S. Melide foi invitada ao pleno extraor- dinario polo día da paz. O noso representante, David García Mella, leu o seguinte discurso: «En primeiro lugar, falar da forza da pala- bra e os seus dous camiños: o camiño da paz e o camiño da guerra. Porque, frecuentemente, a palabra é unha arma ao servizo duns poucos, utilizada: - para enganar, involucrándonos en gue- rras con fins sempre lucrativos, - para disfrazar situacións de inxustiza, - para gañar audiencias que, recreándose no morbo, afúndennos nunha espiral de violencia que fai que esta sexa algo normal nas nosas vidas. Palabras que feren, que insultan, que acosan, que discriminan...; tamén aquí, nas nosas casas, nas nosas rúas, nos nosos institutos. Palabras que acaban por se converter en navallas, en pistolas, en bombas. A nosa vontade, é, sen embargo, utilizar a palabra para construír a paz. E así, dende aquí, quixéramos dar a palabra: - Aos refuxiados angoleños, mortos de fame nun país rico en petróleo e diamantes, - Ás mulleres que, en países como Afganistán, non teñen dereito á educación nin ao traballo, - Aos esquecidos e discriminados indíxenas de Chiapas, - Aos habitantes da República Democrática do Congo, teñen a desgraza de vivir nunha das rexións máis ricas do planeta, o que esperta a avaricia das grandes potencias mundiais, interesadas en potenciar o conflito que sofren. O seu coltán, co que fabricamos os nosos preciosos teléfonos móbiles, está bañado no sangue do seus mil mortos diarios, dos nenos soldados. Quixeramos dar a palabra a tantos e tantos millóns de seres sen voz! É dicir, que preferimos alimento a bombas en acio, ambulancias a carros de combate, mestres a solda- dos, xoguetes a minas antipersoas, medicamentos a bombas biolóxicas, libros a avións de combate. En segundo lugar, e sobre todo, quixeramos denunciar a tremenda hipocrisía dos nosos fermosos discursos sobre a paz; espertar as conciencias das grandes potencias mundiais, que miran para outro lado mentres enchen os seus petos con cartos manchados co sangue doutros seres humanos; chamar a atención sobre a ineficacia da ONU («garante a paz, a seguridade e o respecto dos dereitos humanos»); esixir aos que teñen poder para facelo, un compromiso real para procurar a paz. Para rematar con palabra de Gandhi: «apuramos xa todos os nosos recursos en canto a oratoria e discursos se refire; xa non basta con regalarnos os oídos, con regalarnos a vista, senón que é preciso que cheguen a tocar os nosos corazóns, facer que mans e pés se movan». » A nosa visita constou dun curto paseo polo edificio do parlamento, a estancia no propio parlamento onde escoitamos os distintos discursos de políticos e membros doutros institutos de Galicia e, para rematar, un pequeno aperitivo no que tivemos a oportunidade de coñecer os membros da cámara, os nosos representantes, e compañeir@s doutros institutos. Despois desta experiencia sentimos un gran agradecemento pola invitación. IRIS PARRADO B1C, MARIANA RODRÍGUEZ E LAURA VÁZQUEZ B1B
Transcript of Intres Actuais - Galiciacentros.edu.xunta.es/iesdemelide/webantiga/intres08/intres08.pdf ·...
3
IntresXuño 2008
Intres Actuais
A OBSESIÓN ARMAMENTÍSTICAA OBSESIÓN ARMAMENTÍSTICAA OBSESIÓN ARMAMENTÍSTICAA OBSESIÓN ARMAMENTÍSTICAA OBSESIÓN ARMAMENTÍSTICA
O día 26 de febreiro unha representacióndo I.E.S. Melide foi invitada ao pleno extraor-dinario polo día da paz. O noso representante,David García Mella, leu o seguinte discurso:
«En primeiro lugar, falar da forza da pala-bra e os seus dous camiños: o camiño da paze o camiño da guerra.
Porque, frecuentemente, a palabra é unhaarma ao servizo duns poucos, utilizada:
- para enganar, involucrándonos en gue-rras con fins sempre lucrativos,
- para disfrazar situacións de inxustiza,- para gañar audiencias que, recreándose no morbo, afúndennos nunha espiral de
violencia que fai que esta sexa algo normal nas nosas vidas.Palabras que feren, que insultan, que acosan, que discriminan...; tamén aquí, nas
nosas casas, nas nosas rúas, nos nosos institutos.Palabras que acaban por se converter en navallas, en pistolas, en bombas.A nosa vontade, é, sen embargo, utilizar a palabra para construír a paz. E así, dende
aquí, quixéramos dar a palabra:
- Aos refuxiados angoleños, mortos de fame nun país rico en petróleo e diamantes,- Ás mulleres que, en países como Afganistán, non teñen dereito á educación nin ao
traballo,- Aos esquecidos e discriminados indíxenas de Chiapas,- Aos habitantes da República Democrática do Congo, teñen a desgraza de vivir nunha
das rexións máis ricas do planeta, o que esperta a avaricia das grandes potencias mundiais,interesadas en potenciar o conflito que sofren. O seu coltán, co que fabricamos os nosospreciosos teléfonos móbiles, está bañado no sangue do seus mil mortos diarios, dos nenossoldados.
Quixeramos dar a palabra a tantos e tantos millóns de seres sen voz! É dicir, quepreferimos alimento a bombas en acio, ambulancias a carros de combate, mestres a solda-dos, xoguetes a minas antipersoas, medicamentos a bombas biolóxicas, libros a avións decombate.
En segundo lugar, e sobre todo, quixeramos denunciar a tremenda hipocrisía dos nososfermosos discursos sobre a paz; espertar as conciencias das grandes potencias mundiais,que miran para outro lado mentres enchen os seus petos con cartos manchados co sanguedoutros seres humanos; chamar a atención sobre a ineficacia da ONU («garante a paz, aseguridade e o respecto dos dereitos humanos»); esixir aos que teñen poder para facelo, uncompromiso real para procurar a paz.
Para rematar con palabra de Gandhi: «apuramos xa todos os nosos recursos en canto aoratoria e discursos se refire; xa non basta con regalarnos os oídos, con regalarnos a vista,senón que é preciso que cheguen a tocar os nosos corazóns, facer que mans e pés semovan».»
A nosa visita constou dun curto paseo polo edificio do parlamento, a estancia no propioparlamento onde escoitamos os distintos discursos de políticos e membros doutros institutosde Galicia e, para rematar, un pequeno aperitivo no que tivemos a oportunidade de coñeceros membros da cámara, os nosos representantes, e compañeir@s doutros institutos.
Despois desta experiencia sentimos un gran agradecemento pola invitación.IRIS PARRADO B1C, MARIANA RODRÍGUEZ E LAURA VÁZQUEZ B1B
4
Intres
Xuñ
o 20
08Intres Actuais
4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO FALAALAALAALAALA
Teñen o pensamento fluído no seu interior. Escoitemos a súa expresión liberada dascadeas dos formatos tecnocráticos que constrúen a vida escolar. Orden-caos, dinamismogrupal en constante recreación de zoas de desenrolo próximo, converxencias de informacións,intereses, textos e emocións que dotan o rapaz dos recursos necesarios para a producióndun pensamento situado dende a ruptura das rutinas esclerotizantes que a vida académicapropicia. Procesamento secuencial e simultáneo da información, planificación conxunta eimplicada das actividades, traballo cooperativo,estéticas que falan e diversos estilos deaprendizaxe atendidos. Estratexias que investigacións e distintos estudos das cienciascorrespondentes ao saber do comportamento humano (antropoloxía cultural, etoloxía,neurofisioloxía, sociobioloxía, ciencias da educación...) propio da profesión de ensinante, faimoito tempo que constataron , e que moitas veces non só son ignoradas, senón taménconvertida tal ignorancia case nun valor, e cando non, manifestándoa cunha tranquilidadee desfachatez que nos poñería os pelos de punta si o víramos noutras profesións. E odiagnóstico exclusor é para o rapaz...e nós reproducindo dende a escola as bases dunsistema que dicimos rexeitar...
Démoslles a palabra, nos xa falamos dabondo...
...Tamén me parece que o ra-cismo ten que ver coa políti-ca, porque se no mundo to-dos os países fosen iguais nonhabería racismo edesigualdade, porque todoisto se debe a que nos paí-ses menos desenvolvidos axente vive a duras penas ese atopan a primeira saída fano que sexa para logralo.Cando o conseguen a xentedesconfía e discrimina polaforma de vida...
IGNACIO FERNÁNDEZ
...unha cousa polo que seproducen estas mortes é polasida. Os fármacos que os po-den salvar da mortesoamente chegan ao 28 porcento dos que os necesi-tan... ...Se todas as persoasfósemos racionaissolucionariamos o problemada desigualdade...
XISELA FUCIÑOS
...A culpa é nosa, a culpa da
súa pobreza, debemos recti-ficar, porque rectificar é desabios, temos que axudar áxente acolléndoa ben, parasolucionar os erros pasados...Como non estar de acordocoa inmigración cando nóshai uns anos tamén tivemosque facelo...? Porque candoalguén morre de fame des-aparecen as diferenzas en-tre un español e un marro-quí...
SERGIO GARCÍA
...a maior parte deles sonmenores e hai tendas que llesvenden alcohol...o peor é quea policía o ve e non se pre-ocupa por impedilo... ...parafacerse o chulo diante dosdemais, porque parece que senon bebes es unha merda...
DIEGO RAMOS
Cada vez é máis preocupan-te o consumo de alcohol......cada vez comezan máiscedo ... ...o peor é que teñen
moi fácil o acceso ás bebidasalcohólicas... ...en moitoscasos os pais non os infor-man adecuadamente...
JAVIER YÁÑEZ
...a causa do accidente foi agran cantidade de alcoholque tiña o condutor... viñande facer botellón e ían a granvelocidade...A gran razónpola que beben os mozosgalegos é para que pensenque son máis fortes e crerseque xa son adultos...
ANÍBAL MEJUTO
...estudantes da ESO consu-men drogas habitualmente...
5
IntresXuño 2008
Intres Actuais
4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO FALAALAALAALAALA
....todo isto que agora nonnotamos acabaranos pasan-do factura... ...a xente máismaior xeneraliza moito,engloba a todos os mozos porigual, consumamos ou non......Ás veces tamén poden seros adultos os que provoqueesas situacións, non?... ...porque moitas veces non se in-mutan en intentar entender-nos?
EDURNE SUÁREZ
Hai moitas series, «as melloresseries» sempre utilizan a vio-lencia. O primeiro que haberíaque cortar serían ese tipo deprogramas. Outra cousa se-ría internet que se queresfacer algún masacre como ade Finlandia, tes páxinas nasque se di como debes faceloe todos os pasos... ...osvideoxogos que son paramaiores de 18 anos e pódenoscomprar os de 10. ...osvideoxogos tan violentos po-den causarlles aos rapaces«traumas» e meter a violen-cia neles.
JUAN MANUEL AGRA
...Os robots poderíanse usarpara cometer delitos e matara xente. Tamén a través deiso poderíase controlar máisá xente e iso non é bo, por-que a xente tan que terprivacidade e no futuro omáis seguro é que haxa cá-maras por todos lados...
ALEX RODRÍGUEZ
...A violencia aos maiorespoderíase evitar axudándollesa pasar máis tempo coneles... ...as persoas maioresprotestan dicindo que elestamén son persoas... ...centos de miles de anciánsestán a sufrir esta violencia...
IVÁN MEJUTO
«chicos ebrios eluden o hos-pital para evitar que informenaos seus pais.» ...os nenos crense máis guais,están máis soltos, pero tenas súas consecuencias ......aquí en Melide non hai con-trol de se se vende ou nonalcohol a menores...
ALFONSO FREIRE
...e sempre se repite o mesmosistema un agresor, un agre-dido e un neno que grava osfeitos... En toda pelexasempre hai testemuñas quenon quere declarar por medoa que se vaian meter en pro-blemas...
ISMAEL LÓPEZ
...O cambio climático causavariacións xenéticas emigratorias nalgunhas aves.Por culpa do cambioclimático, ás aves xa non llesfai falla emigrar porque entreo verao e o inverno xa nonhai tanta variación de tem-peraturas. Así as aves seamontoan e escasean os ali-mentos e o espazo. Por isohai que reducir a contamina-ción...
DIEGO FERNÁNDEZ VÁZQUEZ
6
Intres
Xuñ
o 20
08Intres Actuais
4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO FALAALAALAALAALA
...O cambio climáticoaféctalle tanto ao planetacomo a todos os seus habi-tantes... ...afecta a todotipo de seres vivos, cambia amigración dalgunhas aves,varían xeneticamente,algunhas como o ferreirolo ouo ferreiriño real baixan depeso... Para min é o temamáis importante, a xentemátase e é grave, pero senon temos a terra non existi-mos...
MARTÍN AGUIÓN
...As drogas quítanche a túapersonalidade cando as to-mas, porque fan que teñasun comportamento diferenteao de todos os días... ...Ocannabis triplica o risco desufrir trastorno mental... ...nobotellón podes coller un comaetílico e quedar deitado poraí nunha beirarrúa....
IVÁN VÁZQUEZ
..A anorexia é un trastornoalimentario que afecta a moitaxente, a maioría mozasnovas... ...o 10% morren e o30% nunca se cura......algunha delas usa internetpara propagar a teoría de queforman unha comunidade quecomparte un estilo de vida, oque aumenta o seu risco edificulta aínda máis a súa re-cuperación...
RAQUEL CONDE
...As drogas fanche outrapersoa distinta, porque fasoutras cousas distintas ásque estás acostumado afacer, eu penso que a maioríadas pelexas que hai son polaculpa das drogas...
CARLOS MOSTEIRO
...A xente consume drogas,eu creo que para facerse máischulo, pero agora vendo oque lle pasa á xente, poisalgúns déixano e outros xanon o proban... ...nas escolashai violencia porque unsnenospéganlles a outros ou aosseus pais, isto pode estar pro-vocado polos pais, se un paille pega á súa muller dendeque o rapaz é pequeno, o ra-paz aprende do seu pai....
CRISTIÁN MARTÍNEZ
...Nunca hai un eu sen ti.Cando marxinamos a unhapersoa da sociedade moitasveces convértese nunhapersoa violenta... ...A cien-cia en teoría non podería de-ducir todo o que di, non todo4 + 4= 8...
ALBA FERNÁNDEZ
Ás veces podemos chegar apensar que nos encantaríasaber todas as cousas,sabelas deducir, ... ao mellornon é tan bo deducir e com-
prender todo, se todos ofixésemos chegaría un puntono que seriamos iguais, e amin gústame ser como sondistinta e única, cada un tenas súas cousas, todos somosdistintos, pensamos desigual;se non houbese cousas dife-rentes neste universo a minnon me gustaría estar nel.Todos temos dereito a pen-sar diferente!!!!
SILVIA SUÁREZ
...ás veces os nenos ven pe-lículas violentas e despoisimitan o que ven cos amigose se lles gusta facelo malvano seguir facendo e a cul-pa é dos adultos por permitirque os nenos vexan este tipode programas... ...coñezovarios rapaces que venpreshing-catch e imítano... epóñense a pelexar. Se algúndía alguén se mete con eles,van aplicar o que practicanno xogo e ao pegarlle ao ra-paz poden facerlle feridasgraves...
AITOR VÁZQUEZ
...Hai persoas que están ob-sesionadas con outraspersoas, como por exemplo adesaparición de tantos nenose nenas, nunca máis esesnenos aparecen e se apare-cen é mortos; o sufrimento
7
IntresXuño 2008
Intres Actuais
4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO FALAALAALAALAALA
dos pais é moi duro, ver comoos seus fillos desaparecen émoi duro...
ANA SÁNCHEZ
...a moral é o que rexe porexemplo que os días conchoiva son tristes, pero a ra-zón di que un día é comooutro, ese día certo é que senon te queres mollar non po-des saír da casa, isto é delóxica......que pasa coas cousas queche pasan na vida?, comopode explicar a química o quesufrimos cando nos morre unser querido, cando un amigonos abandona...? non haimaneira de saber esesufrimento ate que cheocorre...(Patricia Vázquez)....O cambio climático estámoi avanzado xa, e se en lu-gar de estudar tanto o quepasa, fixeran por intentarcambialo, sería moitomellor...Hai moitos científicosque fan estatísticas sobrealgo malo que pase no mun-do e non intentan buscarllesolución...
LIDIA RODRÍGUEZ
...Opino que o mundo naturalestá formado por moitascousas, pero especialmentepolas relacións entre elas. Porexemplo, fálase de que a vio-lencia é causada entre outrascousas polas relacións
sociolóxicas, pola xenética decada persoa ou polo que elou ela desexa... ...Pero, comopode ser posible que alguénpoida saber o que desexa, édicir, ser libre para escoller seestamos influídos constante-mente pola sociedade e o quepoidan pensar de nós? ...
ANDREA VÁZQUEZ
As xeracións de rapaces pro-curaron formas de romper ediferenciarse do resto. Un ra-paz cando bebe estáproxectando a imaxe de sermaior. Pensa que sabe o quefai cando bebe, pero é do re-vés. Non se imaxina o quepasa...
CRISTINA VÁZQUEZ
...o rapaz de Nigrán que llederon unha malleira mentreso gravaban co móbil. Asvítimas habituais soen ser ra-paces pacíficos, tímidos,introvertidos e sobre todovulnerables. Porque sexan di-ferentes aos outros rapacesnon por iso deben ser mal-tratados. Os maltratadoressoen ser personaxes insegu-ros e provocadores que nonmaduraron a capacidade desentir ao sufrimento alleo...
XURXO PAZOS
...Tamén me preocupa quehaxa xente moi nova
drogándose e emborrachán-dose tanto como para chegara comas etílicos..., porexemplo poñen titulares noxornal de que o consumo decannabis triplica o risco desufrir trastornos mentais, eese montón de rapaces con-sumidores están xogando avida cando aínda lles quedamoito por vivir e descubrir...
XAQUÍN CARRIL
...Porque a min danme penarapaces de 12 anos ou me-nos aínda que anden cheospolas rúas adiante, e nonsaiban onde están pola cau-sa do alcohol. ... moitos ven-den alcohol a menores de 18anos e isto está prohibido,polo tanto deben multar ou irencima deles que o que fan éilegal...
ALEXANDRE SÁNCHEZ
....Por que algo ten de ocorrerdunha maneira e non doutra?A razón científica razoa ascousascomo as ve, non como assente... ...sempre haberáalgo que nos impida faceroutro algo, co que sempreestaremos atados áescravitude da nosa existen-cia.
UXÍA PARRADO
8
Intres
Xuñ
o 20
08Intres Actuais
4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO FALAALAALAALAALA
....Como se pode falar deprosperidade facéndoo exclu-sivamente en termos deposesións materiais? Esta éunha pregunta que cadapersoa debería facerse.......Ningún se cuestiona que anosa forma de vida estea aconverterse nunha realidadesen sentimentos e sencapacidade de comprensión.Nada se cuestiona mentresas estatísticas de economíanos sigan asegurando un rit-mo maior. O benestar mídesesegundo a posesión de bensmateriais...
JUDITH RAMOS
...O racismo é algo que invo-ca á violencia... ...Todostemos dereitos pero non secumpren. Por que as leis sondiferentes en cada país setodos somos humanos? Porque non podemos ter unhalei común? Fágome moitaspreguntas, creo que senresposta e sen solución.
MARGA LÓPEZ
...O peor de todo é que su-fran todo isto en silencio, poiseles non din nada, e os adul-tos non se dan de conta, por-que é o típico de preguntar:«que che pasa? «E dinlles:nada, e pensan: «estará can-sado, sairíalle un exame male por iso está triste...emoitas máis, estas son as tí-picas cousas que pensan, e
pode ser que os rapacesestean recibindo acoso es-colar...
SILVIA GARCÍA
...haberá que tomar algunhamedida para que non sexa tannecesaria a existencia desasfábricas que nos fan tantodano, xa que é tan perigoso,por que é tan necesario?,para que se descontrole máiso cambio climático?... ...asnosas vidas non poden estarlibres pensando o que nospode pasar a toda ahumanidade. As nosas vidasestán dominadas polos nosospensamentos epreocupacións...
YOLANDA MONTERO
...eu penso que a violenciapode aparecer en parellas detodas as capas sociais, entodas as razas, nunca deixesque a túa parella controletodo o que ti fas nin que chepida explicacións por todo,iso pode levar á violencia...
EVA VÁZQUEZ
9
IntresXuño 2008
Intres Actuais
4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO F4º DE ESO FALAALAALAALAALA
...As persoas aprenden apensar cando son pequenoscomo lles ensinan, se aos ra-paces dende pequenos nonse lles ensina o que é a ra-zón ética das cousas, é po-sible que acaben facendoburradas como as que sacannos xornais...
Mª CARMEN RODRÍGUEZ
..É a que decide, a forma deenfocar as cousas e sobre aque se emiten discusións erazoamentos, son asemocións que sentes ao verun problema, como queresresolvelo, esa é a razón éti-ca...
DIEGO FERNÁNDEZ MATO
...os científicos deberían en-contrar algunha forma paraque contaminemos menosporque estamos facendo danoa nós mesmos e tamén aoplaneta... ...ultimamenteestanse a facer moitosestudos pero non se ponsolución...estannos mentindoporque eles teñen soluciónsá contaminación...
SANDRA VÁZQUEZ
...Eu podo opinar isto dasmáquinas porque teño inde-pendencia ao expresarme......outro tipo de máquinascomo os videoxogos e asvideoconsolas converten acertas persoas en persoassen capacidade de compren-sión da realidade...
CRISTINA SÁNCHEZ
...para isto é necesario uncambio nas estruturas dasociedade para acabar coaviolencia de xénero... ...istotemos que cambialo e asmulleres aguantar moito me-
nos aos homes... ...en todasas parellas hai discusións,pero por favor ¡¡NUNCA, NUN-CA!! chegar as mans, asagresións... ...non podemosvivir nunha sociedade conmaltratadores...
Mª CARMEN SÁNCHEZ
...o rapaz anuncia as súasintencións en internet... ...eupenso que o fixo porque tiñaproblemas coa familia nacasa ou porque no institutometíanse con el......pensoque as prevencións chegandemasiado tarde porque xaforon maltratados moitosnenos e nenas... ...e seguiráa violencia nas instituciónseducativas....
PATRICIA FUENTES
...nesta época prodúcensemoitas desgracias en rapaces... ... e é cando a familia dásede conta que tiña que estarmáis atentos a eles... ...osestudantes agredidosconfesan que non pediríanaxuda aos adultos...
DIEGO GAREA
...Xa que nós non podemosseguir uns estudos «de ex-pertos», xa que non sería o
que pensamos, xa que oestudo foi feito por unhapersoa e sempre vai irinfluenciado polo que elapensa e non polo que tisentes...
LUCÍA PÉREZ
...Os comas etílicos son acausa do botellón... ... podeque sexa por non ser menosque os demais aínda quesaibas que non está ben.......Todo ten un sentido,moitas veces non se atopapensando no que pasa nomundo, senón pensando ennós mesmos, na nosa maneiraou forma de velas cousas epensar...
LAURA SEGADE
...Porque se casas con ela épara respectala, non parapegarlle. A min isto dámemoita rabia porque cada vezhai máis mulleres maltratadas.Porque os homes se cren su-periores , e as mulleres infe-riores....
ALBA RÚA
10
Intres
Xuñ
o 20
08Intres Actuais
A saúde é o máis impor-tante, esta é unha fraseque oímos dicir case to-dos os días, mais ás ve-ces caemos en erros quenos fan perder esa saúde. Hai moitas crenzasarredor do alcohol peronon son certas:
«Beber é divertido». Noné necesario beber alcoholpara pasalo ben. Ademaiso alcohol impídenos sabero que facemos e moitasveces provoca tristura emalestar. «Beber produce calor»,pero en realidade moitaspersoas alcohólicasmorren conxeladas nasrúas no inverno. «O alcohol é afrodisía-
ALCOHOL E XUVENTUDEALCOHOL E XUVENTUDEALCOHOL E XUVENTUDEALCOHOL E XUVENTUDEALCOHOL E XUVENTUDE
OLA AMIGOS:Xa sabedes que 3 días an-tes da ponte da Constitu-ción entrou en vigor a novalei de circulación consancións tan duras como éo ingreso no cárcere.A nova lei pode mandar ácadea aos infractores quesuperen a velocidade per-mitida en 60 km/h en víaurbana ou en 80 km/h envía interurbana (así, condu-cir por enriba dos 200 km/h en autovía pode ser cas-tigado con penas de 3 a 6meses de cárcere etraballos en beneficio dacomunidade) ou á xenteque conduza cun alto índi-ce de alcohol en sangue(0,60 miligramos por litroen aire expirado).Ademais, estas dúasaccións levan á retirada dopermiso de conducir por unperíodo mínimo dun ano.Con esta nova medida aDXT pretende reducir asiniestralidade nasestradas españolas (que,por certo, conta cunha dasporcentaxes máis elevadasa nivel de Europa) e, sobretodo, reducir o número demortes e eliminar dasestradas españolas oscamicaces que provocan amorte de persoas inocentessen culpa ningunha, só polofeito de que a eles lles gus-te correr ou beber alcoholen exceso.Así que, se vosoutros nonqueredes ir presos por estetipo de accións, xa sabedes,os sábados de marchapasade sen beber ou ide entaxi para a casa, e tedemoito tino con pisar o ace-lerador, que xa se sabe queá maioría dos xoves nosgusta correr.
PABLO MATO GÓMEZ B1C
co». Non é verdade, xaque reduce a potenciasexual. «Beber axuda aesquecer os problemas».Os problemas non des-aparecen porque se bebae ademais virán outrosderivados do abuso da be-bida. O único que é verdade éque o alcohol pode crearunha adicción que podeser moi importante sobretodo se se comeza a be-ber de moi novo. Por todo isto, mellorserá levar unha vida sa senalcohol, xa quepodémonos divertir senunha copa na man.
JESÚS SOENGAS
NOVA REFORMA DONOVA REFORMA DONOVA REFORMA DONOVA REFORMA DONOVA REFORMA DOCODIGO PENAL DECODIGO PENAL DECODIGO PENAL DECODIGO PENAL DECODIGO PENAL DECIRCULACIÓNCIRCULACIÓNCIRCULACIÓNCIRCULACIÓNCIRCULACIÓN
11
IntresXuño 2008
Intres Actuais
OPINIÓN PERSOOPINIÓN PERSOOPINIÓN PERSOOPINIÓN PERSOOPINIÓN PERSOALALALALALSOBRE O ABUSO SEXUSOBRE O ABUSO SEXUSOBRE O ABUSO SEXUSOBRE O ABUSO SEXUSOBRE O ABUSO SEXUALALALALAL
O l a ! !Chámome Elodie. Decidín falarsobre este tema, xa que éun dos que máis preocupa ásociedade actualmente. Nonsei se son a persoa máis in-dicada para falar disto, por-que a min nada me ocorreupero preocúpame polo que mepoida pasar no futuro ou aoutra xente do meu arredor.
Neste traballo intentareifacer entender a quen o leaque isto é un erro e hai queintentalo corrixir como outrostantos problemas.
Principalmente voufalarlle ao presunto agresor,a pregunta que sempre nosfaremos é: por que o fas? Eaínda que non saibamos aresposta, eu respondereinacoa miña opinión. Eu pensoque un agresor que estáfacendo un abuso sexual, fai-no por divertimento ou por-que ten problemas psíquicos,porque nunca será xustificadoabusar dun menor, sobre todonenas, que non poden andarsoas pola rúa polo medo quehai de que che poida ocorrera ti, e ademais a maioría dosagresores logo ou se suici-dan ou se entregan á policía,logo é cando verdadeiramente
nos preguntamos paraque fixeron sentir esador para que ao finalvaian para o cárcere?,nunca se saberá o quepasa pola mente dunpsicópata.
Agora pensarei oque pensan os que sofreneste abuso, eudefendendo este posto,penso que xa cos casosque houbo deste abuso, aspersoas xa nin se atrevena saír da casa só por medo
polo que poida ocorrer, can-ta xente queda na casa an-tes de saír e logo volver soaá casa? Miles de persoasprefiren quedar na casa an-tes, e isto é inxusto, porqueademais fan sufrir a unhapersoa inocente que xa ninpode vivir a súa propia vida.Isto non pode ser así, temosque acabar con isto.
Aínda que claro, agorao problema é comosolucionalo, como facer queesas persoas cambien dementalidade…pero eu podoasegurarvos que as persoasque o fan son lunáticas, eque non teñen remedio, iso éo malo deste problema, queparece que non ten solución.
E con isto quérovos abriros ollos e que vos deadesconta do que estamossufrindo e que ten que aca-bar xa!!!
Como consecuencia, asíestamos…con medo, e aíndaque non teña solución pode-mos mellorar, non perdamosa esperanza!
O outro día, estabavendo a televisión candooín falar por primeira vezdos bancos do tempo.
Estes bancos nonteñen caixeiros nintarxetas de crédito senónque se basean no troco deservizos. Ti fas algo paraoutra persoa e máis tar-de, alguén fai algo para ti.
A eles acoden aspersoas que poden ofre-cer un servizo no seutempo libre (por exemplo,dar clases de francés) eese labor queda rexistradonunha lista. Quen preciseese servizo, reclámao e, acambio, anótase na mesmalista ofrecendo aquilo quesabe facer el (por exemplo,cortar o pelo). Tense enconta o tempoempregado, se dás dúashoras de clase, tes quebeneficiarte do mesmotempo que ofreces aosdemais.
Nestes bancos, todospodemos ser útiles porquesempre hai algo que ti sa-bes facer.
Imaxinades poder re-cibir servizos sen ter quepagar nada, unicamenteintercambiando habilidadese tempo? A min parécemeunha idea xenial, e a vós?
OS BANCOSOS BANCOSOS BANCOSOS BANCOSOS BANCOSDO TEMPODO TEMPODO TEMPODO TEMPODO TEMPO
12
Intres
Xuñ
o 20
08Intres Actuais
¿QUÉ OCUL¿QUÉ OCUL¿QUÉ OCUL¿QUÉ OCUL¿QUÉ OCULTTTTTAN AS GRANDESAN AS GRANDESAN AS GRANDESAN AS GRANDESAN AS GRANDESMULMULMULMULMULTINATINATINATINATINACIONAIS?CIONAIS?CIONAIS?CIONAIS?CIONAIS?
¿A que nunca te paraches apensar na cantidade depersoas que son explotadasno mundo para facer a roupaque levas hoxe posta?Neste artigo queremos de-nunciar a precaria situaciónlaboral que sofren todas es-tas persoas en comparacióncoa xente occidental.
Nestlé SNestlé SNestlé SNestlé SNestlé S.A.A.A.A.A.....
Empresa produtora de alimen-tos y lambetadas.Impútanselle accións como acomercialización de alimentospara bebés mediante méto-dos prohibidosinternacionalmente, explota-ción e escravitude infantil através dos provedores dematerias primas. Os homesson explotados sobre todo naprodución de cacao e café.Nestas plantación traballanmiles de nenos escravos. Aempresa considera positiva autilización de alimentosxeneticamente modificados een Colombia impútaselle aventa de leite en po caduca-da.
ZaraZaraZaraZaraZaraO dono, representante ecreador desta gran empresa,distribuída por todo o mun-do, Amancio Ortega é un doshomes máis ricos a nivel mun-dial e español. Este señoraporta gran importancia a
Galicia dado que leva a modagalega por todo o mundo eas súas tendas están nasmellores rúas, nas mellorescidades.Pero, por outro lado, a súaempresa esconde unha gran-de explotación. IntermónOxfan denunciou a esta em-presa polas condicións indig-nas dos seus traballadores ea súa explotación salarial.Esta asociación o que pre-tende é conseguir unhascondicións humanas para to-dos os seus traballadores quena súa maioría son nenos deentre 10 e 14 anos.Intermón Oxfan non foi a úni-ca asociación que denuncioua Zara. O vicepresidente deUnión Democrática deTraballadores do Téxtildenunciouna pola falta de in-formación e formación dosseus traballadores que oca-siona a explotación laboral.Zara busca a comodidade,unha produción máis barata,rápida e flexible e dálle igualcomo sexa aínda que leve pordiante a infancia de nenos de10 anos. En Camboxa untraballador de Zara cobraaproximadamente uns 37Euros.
Nike.Nike.Nike.Nike.Nike.Esta multinacional contaaproximadamente con 22.000
traballadores e calcúlase que1.000.000 de persoas pro-ducen para Nike en todo omundo. No 2.002 as súasventas ascenderon a 10.600millóns de euros. A sede daempresa está situada enBeaverton (Oregón, E.E.U.U);cando se lanza un novoproduto os xóvenes acampanás portas da sé para ser osprimeiros en conseguir oprezado ben.En Xaneiro do 2.001 caeronacusacións sobre a fábricamexicana de Kukdo: os seusempresarios sonmultimillonarios mentres queunha costureira chinesa co-bra 17 cent. por horatraballada.Houbo acusacións contraNike por despidos ilegais epolas medidas represivas decara aos traballadores queprotestaron. A raíz das pro-testas internacionais, Nikeformou unha comisión inves-tigadora, que citatestemuños de traballadoresque afirman que rapaces deentre 13 e 14 anos traballanen Kukdo.Sobre a gran multinacionaltamén recaen críticas conrespecto a casos de acososexual, traballo infantil, ex-plotación dos traballadores eirregularidades con outrasempresas provedoras.
Levi’s.Levi’s.Levi’s.Levi’s.Levi’s.Empresa produtora de roupae complementos téxtiles.
13
IntresXuño 2008
Intres Actuais
Posúe miles de tendas portodo o mundo e centos defábricas situadas a maior par-te delas en Asia e en Améri-ca do Sur.Comercializa con pantalóns,c a m i s e t a s ,chaquetas…Producidas porcostureiras e outrostraballadores.A maioría destestraballadores son nenos que,en vez de estar na escolacomo calquera outro neno deoccidente, están traballandopara persoas descoñecidas,que o único que saben faceré aproveitarse da inocenciae da necesidade destesnenos.Os traballadores son someti-dos a intensas xornadas detraballo, xa que a maioría dosdías duran até máis de 12horas.O soldo de todos estestraballadores é de aproxima-damente uns 3 euros ao díae moitas das empregadas sonvioladas por capataces exente encargada da industria.Tamén poderiamos falar deempresas como Bayer, em-presa farmacéutica que utili-za seres humanos comocoellos de indias; Walt Disney,empresa cinematográfica;Ford, empresaautomobilística; …desgracia-damente a lista é intermina-ble…Asi que, amiguiños… Antes demercar algúns produtos,pensade un pouquiño…
ALUMNOS DE ÉTICA E FILOSOFÍA DO
DEREITO DE 1º DE BAC.
As persoas esta-mos rodeadas depublicidade; calquerade nós recibe entre200 e 300 mensaxespublicitarias ao día.Estas mensaxeschégannos a través detodo tipo de canles:desde a envoltura doproduto, «spots» datelevisión, pasando porxornais, revistas,carteis na rúa, etc...
Hai ben anos,cando naceu apublicidade, a súa fun-ción era fundamental-mente informativa:falaba das caracterís-ticas do produtoanunciado. Era unhapublicidade con abondosas explicacións, de acordo con esafunción informativa.
Nos anos 50-60 empezou o que hoxe chamamos«sociedade de consumo», o que motivou profundos cambiosna publicidade. Agora non se preocupan de informar sobre ascaracterísticas dos produtos, senón de buscar o xeito deque non entren devezos de mercalos, aínda que non saibamosben por que.
Nos medios de comunicación, a publicidade ten un pa-pel moi importante. Os seus cartos son os que sosteñen ouarruínan unha publicación. Este é o motivo de que os xornaise revistas admitan unha grande cantidade de anuncios.
O tipo de linguaxe que se emprega na publicidade é moiespecial. Emprégase un vocabulario técnico, onde non inte-resa tanto a comprensión das palabras utilizadas como oefecto que produce no espectador.
A finalidade é chamar a atención, impresionar ao intere-sado.
A atracción dos «spots» ten unha explicación técnica:ao ser necesariamente curtos (é unha publicidade moi cara)teñen que proporcionar o meirande número de imaxessuxestivas nun breve espazo de tempo.
É case imposible librarnos da influencia dos anuncios datelevisión, pero o menos que podemos facer é tratar de des-cubrir as trampas máis evidentes desta publicidade, a quemáis nos incita a consumir e desexar cousas que probable-mente non nos fan ningunha falta.
CRISTINA LÓPEZ LOUREIRO, S3A
O MUNDO DO MUNDO DO MUNDO DO MUNDO DO MUNDO DAAAAAPUBLICIDPUBLICIDPUBLICIDPUBLICIDPUBLICIDADEADEADEADEADE
14
Intres
Xuñ
o 20
08Intres Actuais
MACHISMOMACHISMOMACHISMOMACHISMOMACHISMO
Aínda que pensemos o contrario e sexa unhavergoña recoñecelo..aínda existe unha altaporcentaxe de homes machistas!!!!!Parece un disparate o que vos estamos adicir, pero non fai falta remover ceo e terrapara poder comprobalo.Sen ir máis lonxe, un dos centros onde maiorconcentración hai de xente machista é o ins-tituto!!!! ( igual estamos sendo un poucoesaxeradas..) pero...si,si!! Neste mesmo!!Pero tranquilos! , que non o dicimos polosprofesores ( que algún haberá por aí taméneh!!! ) senón que o dicimos polos alumnos docentro !!!( ben, sen xeneralizar ), mellor dito;por algúns alumnos deste centro!! ben, porbastantes alumnos do centro!!!É vergonzoso que a estas alturas da vida edos tempos siga habendo machismo!!Parece impresionante escoitar frases , refránse comentarios machistas como « cal é o as-tro da muller..?? pois resulta que é oastropajo.. jaja, é que é para partirse(ironicamente, claro), nos tempos que co-rren e máis impresionante aínda resultaescoitar tales barbaridades saíndo de bocasde rapaces de entre 12 e 18 anos!!!Pero nós xa sabemos que todo bo pintor tenque facer os seus bosquexos antes da súagrande obra, é comprensible que Deus fixeseo mesmo coa creación dos homes e mulleres.Suponse que a medida que pasan os anos asociedade debe de avanzar cara un mundoonde a muller viva en igualdade co home:vivir nas mesmas condicións, na que poidantraballar tanto homes como mulleres, gañara mesma cantidade de cartos polo mesmotraballo desempeñado, repartir as tarefas dacasa... entre outras cousas.Ben, pois parece que en vez de avanzar..estamos retrocedendo!!! Isto non se podeconsentir!! Xa estamos chegando demasiadolonxe!!!!A ver, que nós tampouco pedimos igualdade!!( sinceramente non podemos esixir que haxaigualdade entre homes e mulleres porque sa-bemos de sobra que o nivel da muller estámoi alto como para que un home poida chegara igualalo, e moito menos superalo!! ) NÓS OQUE QUEREMOS É FEMINISMO.
VIRGINIA FOCIÑOS Astrar & Noelia CAGIDE
VARELA B1B
Nestes últimos tempos nas clases, so-bre todo nas de filosofía, estase a falar moitodo tema do machismo e feminismo, xerandoeste último moita tensión nos rapaces… Poisben, a maioría destes están convencidos deque no mundo actual as rapazas estamosmellor valoradas e dánsenos moitas máisvantaxes que aos rapaces… Agora imos falarclaro: para empezar, o feminismo só pretendechegar á igualdade entre homes e mulleressen dar preferencia a ningún dos dous sexos.Se non vos quedou claro isto, aínda queroaclarar que eu son totalmente partidaria daigualdade, pero, rapaces, tedes que recoñecerque sodes vós soíños os que sempre sacadeso tema, por non falar de que nas clases sodesvós os que vos portades peor (isto non odigo eu, só hai que achegarse a unha aulacalquera en hora de clase, á que queirades!!),tamén sodes vós quen armades barullo e es-cándalo, non o neguedes! Por se isto fosepouco, cando os profesores intentan poñerllefreo a estas situacións con amoestacións,partes ou simplemente cunha pequena «bron-ca», (aínda por enriba!) pódense escoitar co-mentarios do tipo: «claro, como son un ra-paz…» ou «se unha rapaza fixese iso non lledirías nada, seguro»… Imos ver, aos «homes»que dicides iso, reflexionade sobre isto: ásrapazas nunca nos dirán nada porque, real-mente, nunca nos portaremos comoverdadeiros animais salvaxes nas clases enunca faremos comentarios de tan baixo ni-vel e faltos de lóxica coma vós. Se vospararades a pensar en pouco, dariádesvosconta de que tedes envexa nosa e sempresodes vós os que nos poñedes por enribavosa. Dito isto, quero volver a aclarar que euson totalmente partidaria da igualdade entrehomes e mulleres, aínda que aos rapaces llespareza que non. Tamén quero aclarar que es-tas acusacións van dirixidas SÓ aos rapacesque pensan que ás rapazas nos tratan mellor,e, por enriba de todo, quero aclarar que haide todo, tanto rapaces que se portan moiben, como rapazas que se portan bastantemal (ambas as dúas especies son a minoríaabsoluta). A FINALIDADE DESTE TEXTO É SÓFACER REFLEXIONAR AOS RAPACES E NONGABAR AS RAPAZAS.
UN BICO DE ALBITA.
FEMINISMO AO PODER!FEMINISMO AO PODER!FEMINISMO AO PODER!FEMINISMO AO PODER!FEMINISMO AO PODER!(COMO NON(COMO NON(COMO NON(COMO NON(COMO NON, ESCRIT, ESCRIT, ESCRIT, ESCRIT, ESCRITO POR UNHA RAPO POR UNHA RAPO POR UNHA RAPO POR UNHA RAPO POR UNHA RAPAZA)AZA)AZA)AZA)AZA)
15
IntresXuño 2008
OS «HOMES» E A ADOLESCENCIA…OS «HOMES» E A ADOLESCENCIA…OS «HOMES» E A ADOLESCENCIA…OS «HOMES» E A ADOLESCENCIA…OS «HOMES» E A ADOLESCENCIA…
Seino… esta é unhamestura bastante perigosa, ecreo que todos sabemos porque. A adolescencia… estaetapa na que nin te entendesti nin te entenden os teus…na que cambias… (algúns an-tes ca outros), na que tesamores e desamores, na quefas «parvadas» e cousas dasque máis tarde -… algúnsanos máis tarde- te arrepen-tirás, pero iso é normal, comodin teus pais: «eso é cousada edá’» ou «tas cunha ton-tería enriba, miña filla» , pero,como xa dixen, nin teentendes ti nin os teus. Ben,isto non era do que queríafalar, senón que eu queríaocupar un pequeno oco parareferirme a eses RAPACIÑOS,(si estes que cheiran a bra-vío) e que cambian do díapara a noite (máis ou menosde 3º para 4º). Pasan de seruns nenos que fan cousasde, aínda máis neno, a serun mozo que se comportacomo un rapaz de 5 anos, adiferenza entre as dúas ésoamente física… Pasan dexogar ao fútbol no campo doinstituto a sentar na cafete-ría a xogar ás cartas, e o queé peor, intentan comportarsecoma se fosen homes (comose algún día fosen ter a sufi-ciente madurez para selo…),isto é realmente o máis pa-tético… Intentan «lighar»coas rapazas: 1º paso: pa-san de cheirar a bravío (comodixen arriba), a cheirar a bra-vío mesturado con colonia…(«pa’ ghustarlles ás chava-las») 2º paso: comezan abotar «ghomina» no pelo,pero non, non, non a botanen cantidades normais, senónque para eles é unha obriga
que brille ben e que opelo se quede acumula-do en vultos deformes…non só iso, (3º paso)agora está de «moda»baixar ben os pantalónsaté que a única prendaque tape o cu sexan oscalzóns… isto é moidesagradábel para asrapazas, xa que creoque é bastante noxentosaber a cor e a marcada roupa interior detodo «flipado» que haipolo instituto. Aínda seisto fose pouco, se aunha rapaza se lle ve unanaquiño de braga queasoma na cima do pan-talón, escoitas comen-tarios deste tipo: «Seicavas plantar ás patacas!» Ben,deixando de lado o aspectoestético (xa que non pararíade engadir pasos), vouvosfalar do comportamento de«sobrados» que teñen entreeles: Exemplo: se hai unhamoto aparcada polosarredores, xa están eles for-mando un círculo perfectoarredor dela e facendo co-mentarios en plan expertos e«homazos». Coas rapazasesta actitude de homazosnótase aínda máis, entre elesfalan de cantas rapazas van«chimpar» o próximo sábadoou presumen das do sábadopasado… (nin a cuarta partedo que contan é verdade,pero é o que hai…) Para«lighar» coas rapazas estasepoñendo moi de moda a tác-tica: Ir ao estilo monte.Explícome, esta táctica é desobra coñecida por todas nós,para as que non a coñecedesé moi simple, só se escoita:«ei, corza, quen te pillara…!»
ou/e «ven pa’ aquí que chefagho un arreghlo!» (ou máiscousas deste tipo) , entón,se xiras a cabeza, poderásver o típico chulo cos«amighiños» ríndose por de-trás, pois ese «homazo» estáa usar a táctica monte (coneste nome non se pretendediscriminar os do monte,senón a xente que fala comose nunca aprendera un míni-mo de cultura e educación).Por último (porque se nonacabo xa podería acabarenchendo todo o INTRES),quero recomendarlles aosrapaciños de 1º ou así quetomen nota e a ver se den-tro de algún tempo existeunha xeración de rapacescomo é debido.
P.D : Poida que eu esteaequivocada, xa que, comodixen, son adolescente e aomellor non vos entendendo oueu mesma non me entendo.
UN SAÚDO A TOD@S.**A**
Intres Actuais
16
Intres
Xuñ
o 20
08Intres divulgativos
OS CINCO ELEMENTOS CINCO ELEMENTOS CINCO ELEMENTOS CINCO ELEMENTOS CINCO ELEMENTOSOSOSOSOSDDDDDA CULA CULA CULA CULA CULTURA CHINATURA CHINATURA CHINATURA CHINATURA CHINA
Fixen este traballo sobre a cultura china porque me parece moi interesante e, comosabemos tan pouco dela, podemos quedar sorprendidos. Esta información está sacada dunlibro que se titula Medicina China, de Yves Régueira. ¿A que elemento pertence vostede?
Na cultura china podemosidentificar cinco elementos, eao mesmo tempo, o Yin e oYang de cada un deles.Os elementos son osseguintes:
O tipo madeira – Yang.A este suxeito podémolo cha-mar «colérico»; é emotivo,activo e primario. Actúa e re-acciona no presente, dunhasoa peza, a miúdo senreflexións nin perspectivas,por impulso ou por intuición.Executa os seus actos convigor e precipitación.É de humor optimista e com-bativo, pero non impide quesexa ansioso. Mirando para ofuturo é entusiasta e repletode proxectos.
O tipo madeira - Yin.A este suxeito podémolo de-nominar como «nervioso»; éemotivo, non activo e prima-rio.Ten un humor cambiante, ver-sátil e emotivo, sempre an-sioso, e evita con facilidadeesta realidade incómoda,refuxiándose nos soños.Estainestabilidade de humor estárelacionada coa inestabilidadede carácter.Este suxeito traballa de for-ma irregular e soamentecando a súa actividade llegusta.
O tipo lume – YangA este suxeito podémolo cha-mar o «apaixonado» ; é emo-tivo, activo e secundario.É un idealista apaixonado, do-minado polo planeta Marte.Faría calquera cousa polo seuideal. Sente intensamente assúas emocións, pero isto non
lle impide actuar con boxuízo. Gústalle loitar polascausas sociais e humanita-rias.
O tipo lume – YinA este suxeito podémolo cha-mar o «sentimental»; é emo-tivo, non activo e secunda-rio. É hiperemotivo sentimen-tal. Todos osacontecementos lle penetranen pleno corazón. A súahipersensibilidade faino osci-lar sen cesar entre a alegríae a aflición, o xúbilo e a pena.
O tipo terra – YangA este suxeito podémolo cha-mar o «sanguíneo»; é nonemotivo, activo e primario.É un extravertido que lle qui-ta importancia a todo por au-sencia de emotividade. Istofai que teña unha aptitudeverdadeira para aobxectividade. Ten, comodin, «os pés na terra» e unbo sentido común que lle faisentir a terra baixo os pés.
O tipo terra – YinAo suxeito terra-yin podémolodefinir como o «amorfo». Énon emotivo, non activo eprimario. Chamámolo o «in-dolente».É un extravertido pasivo etoma a vida dende un ladobo, convencido de que todose amañará. O seu lema é:«na vida non hai que preocu-parse»O tipo metal – YangO suxeito de tipo metal-yangpodémolo definir como o«flegmático» ; é emotivo, ac-tivo e secundario. Estesuxeito é un ser decostumes, gústalle regular
tanto a súa actividade comaa súa conduta, con previsióne seriedade. Xeralmente érespectuoso cos principios, éun home de palabra e pun-tual.
O tipo metal – YinPodémoslle chamar o «apáti-co»; é non emotivo, por ac-tivo e secundario. É rigoroso,introvertido, reservado,recollido en si mesmo, egústalle remexer no pasado.Ás veces séntese fóra darealidade.
O tipo auga – YangÉ un voluntario apaixonado.Podémoslle chamar«apaixonado»; é emotivo, ac-tivo e secundario. Séntesepredeterminado a defender asgrandes causas, é capaz dereducir as súas necesidadesaté levar unha vida austera.Está disposto a sacrificar todopor unha causa xusta.
O tipo auga – YinÉ un sentimental conmovedor,emotivo, non activo e secun-dario. É ambicioso e tenaspiracións de futuro.Sen embargo, non poderáabandonar os espazosxustos, perseverantes e efi-caces.Canto máis fracasa, máis re-proches se fai.Ademais é moi tímido, intro-vertido e recollido nos seusestados de ánimo.
Identifícate con un destescinco elementos, e dentrodeles a que pertences: o Yinou o Yang.
GONZALO PAREDES BRUZOS, B1B
17
IntresXuño 2008
Intres divulgativos
Os damara, unha tribobantú de Áfricasubecuatorial, contancollendo cunha man os de-dos da outra. Senembargo,nunca perdenunha cabeza de gando, nonporque as conten, se nonporque atopan a faltar unhacara coñecida.
Utilizar as falanxes dosdedos das mans para con-tar foi un métodoamplamente utilizado entreos pobos asiáticos. Destaforma pódese contar, entreas dúas mans, ata 29. EnChina era frecuente que asmulleres levaran un controldo seu ciclo menstrual atán-dose un pequeno lazo nafalanxe correspondente.
Os romanos poñíanllenome propio ós seus fillos,pero só ata o cuarto, apartires deste,numerábanse deste xeito:quintus (quinto), sextus(sexto), octavius (octavo),decimus (décimo). No casoda familia numerosa non erararo que a un fillo lle tocarachamarse numerius (nume-roso).
No reino animalatópanse numerososexemplos d especies capa-ces de contar con precisión.As avespas solitarias, porexemplo, son capaces decontar o número de larvasvivas que deixan como ali-mento nas celdiñas nas quepuxeron os ovos. Fanosempre cun número exac-to: 5,12 ou 24. l
A primeira calculadoraportátil da historia data doséculo I a.C., utilizábana osromanos e consistía nunábaco construído nuncapequena táboa metálica naque había unhas regañasparalelas polas que podíandeslizarse un conxunto deboliñas de igual tamaño.
Se temos unha moreade grans de area e os imosretirando un a un,¿en quémomento o montón deixaráde selo? Esta é unha daschamadas «paradoxos decantidade», coñecidas xapolos presocráticos, o quepon de manifesto que ainquietude ante cuestiónsque non poden resolver alóxica tradicional ven xa demoi antigo.
¿Serías capaz deadiviñalo?
Pagueille a un home 12peniques por algunhasmazás, máis eran tanpequenas que lle dixen queengadira dúas mazás máis.Descubrín que así custaronun penique menos por duciarespecto do prezo orixinalque me pediu. ¿Cántasmazás obtiven polos meuspeniques?
UNHA DE LETRAS AFECCIONADA
AOS NÚMEROS
CURIOSIDCURIOSIDCURIOSIDCURIOSIDCURIOSIDADES NUMÉRICASADES NUMÉRICASADES NUMÉRICASADES NUMÉRICASADES NUMÉRICASOU ISTOU ISTOU ISTOU ISTOU ISTO VO VO VO VO VAI DE NÚMEROSAI DE NÚMEROSAI DE NÚMEROSAI DE NÚMEROSAI DE NÚMEROS
18
Intres
Xuñ
o 20
08Intres divulgativos
CURIOSIDCURIOSIDCURIOSIDCURIOSIDCURIOSIDADES BIOLÓXICASADES BIOLÓXICASADES BIOLÓXICASADES BIOLÓXICASADES BIOLÓXICAS
O outro día de casualidadeencontramos unha revistade animais na biblioteca,puxémonos a lela e encon-tramos cousas interesantísi-mas, destas que aparecennos documentais da 2 peroque normalmente non llesfacemos moito caso, non?Velaquí están algunhas:
O animal máis veloz na augaé o peixe agulla (110 Km/h).
O mosquito ten 47 dentes,(si, ese bichiño que vosestades a imaxinar, increí-ble!), o tiburón balea tenmáis de 4.500 e o peixe-gato (Amiurus nebulosus)ten 9.280, buff...Canto sedeben gastar en dentistas,non?!
So pican as femias dos mos-quitos, xa que o sangue éunha fonte de proteínas paraalimentar as súas crías(vaia,non todas as femias depen-den dos machos para conse-guir comida...). Os machosconfórmanse con nutrirse donéctar das plantas e outrassubstancias azucradas.
O corazón do colibrí, igualque o do canario, late ata1.000 veces por minuto. Ocolibrí ademais, é o únicopaxaro que pode voar caraatrás. O niño do colibrí abellaé como un dedal, xa que osseus ovos miden entre 8 y10 milímetros!
O bufo pode xirar a cabeza360 grados.
As moscas teñen 15.000papilas gustativas repartidaspolas súas patas. A mosca
común ou doméstica (Muscadomestica), vive de 10 a 14días e ata un mes encondicións favorables (aíndaque supoñemos queafectaralles o número de ma-tamoscas que temos nacasa...). Hai moitas varieda-des de moscas. A máis efí-mera dura un ou dous días,pero mira se son áxiles que étempo suficiente paraaparearse!
Un fío de araña é máis forteque un arame de aceiro comesmo grosor.
O aparato auditivoencóntrase situado en distin-tas partes do corpo,dependendo de cada espe-cie. No caso do home estána cabeza. Algunhas polillas,teñen o equivalente do tím-pano montado no medio dotórax. As arañas e os grilostéñeno nas patas. Entón seráque de aí ven o famoso chis-te de «araña sen patas, sor-da» .
Os cans teñen o sentidoolfactivo mellor que os huma-nos. Débese a que os cansteñen no nariz máis de 200millóns de células olfactivasmentres que un humano soten arredor de 5 millóns.
O elefante africano é o ani-mal terrestre máis grande.Para manterse necesita dia-riamente máis de 200 quilosde comida, polo que pasa máisde 16 horas ao día comendo,principalmente herba. Podenchegar a vivir uns 70 anos eos seus colmillos chegan amedir 3 metros. Os elefan-tes poden durmir de pé, pero
nunca dormen moito tempo.As súas crías poden andar 1hora despois de nacer. Atrompa é a vez o seu nariz eo beizo superior e úsana comoman, para comer, beber, ulir,respirar, facerruídos...digamos que a súatrompa é polifacética! Asgrandes orellas sérvenllespara refrescarse, movéndoascon máis forza canto máiscalor fai. Así, o sangue dasorellas é refrixerada e ao cir-cular, refrixera todo o corpo.Isto podería explicar o porqué os elefantes africanosteñen as orellas máis gran-des que os asiáticos, xa queno seu habitat fai máis calor.
As raias das cebras son dis-tintas en cada individuo eaxúdanlles a recoñecerseunhas a outras e tamén acamuflarse.
As Xulias ou Doncelas (Corisjulis) son uns peixes do Me-diterráneo hermafroditassecuenciais; cando sonxóvenes son femias e de adul-tos son sempre machos, cam-biando a súa coloración.
Ben, foron interesantes? poisxa sabedes, a partir de ago-ra, de vez en cando facendozaping hai que parar unpouquiño na 2!!!OK?J
19
IntresXuño 2008
Intres divulgativos
Ola amig@s!Veredes: decidinmea escribir un artigopara a Intres cando,hai uns días,mentres navegabapor Internet en bus-ca duns chistespara desconectarun pouco de tantoestudo (e, sobretodo, dos profeso-res), atopeimecunha serie depáxinas dedicadasintegramente a «divertidos chistes sobre galegos». Entreinunha delas, por ver de que ía, e atopeime con cousas tan«graciosas» coma estas:
Que sae da cruza dun burro cunha tartaruga?Un galego con casco.
Que hai que facer para que un galego se quede calado?Preguntarlle en que está pensando.
Que fai un galego correndo ao redor dunha universidade?Unha carreira universitaria.
En que se caracteriza un lapis de fabricación galega?Teñen goma en ambos extremos.
Por que os galegos case nunca deixan bigote?Para non parecerse á súa nai.
Por que os galegos acompañan os seus fillos todos os días áescola?Porque van no mesmo curso.
Que é un galego tirado na metade da rúa?Un lombo de burro.
Por que en Galicia as escolas son dun centímetro cadrado?Porque o saber non ocupa lugar.
Non vos parece incrible que a es-tas alturas, en pleno século XXI,nos sigan coñecendo como burrose ignorantes? Non vai sendo horasde que isto cambie? Eu penso quesi…
PABLO MATO GÓMEZ, B1C
COÑECES O CHISTECOÑECES O CHISTECOÑECES O CHISTECOÑECES O CHISTECOÑECES O CHISTEDDDDDAAAAAQUEL GALEGO…?QUEL GALEGO…?QUEL GALEGO…?QUEL GALEGO…?QUEL GALEGO…?
10 MANEIRAS MOI10 MANEIRAS MOI10 MANEIRAS MOI10 MANEIRAS MOI10 MANEIRAS MOISINXELAS DESINXELAS DESINXELAS DESINXELAS DESINXELAS DE
AFORRAR AUGA:AFORRAR AUGA:AFORRAR AUGA:AFORRAR AUGA:AFORRAR AUGA:
1.- Coloca 2 botellas cheasdentro da cisterna eaforrarás de 2 a 4 litros deauga cada vez que a uses.E sobre todo non empregueso inodoro como cubo do lixo!
2.- Pecha a billa ao lavar osdentes, podes aforrar ata10 litros.
3.- Dúchate e non te ba-ñes, aforrarás 150 litros!!
4.- Arranxa con urxencia asavarías de billas e tubarias.Unha billa que gotea perde30 litros diarios.
5.- Rega as plantas polasnoites para evitarevaporacións.
6.- Enche os lavalouzas eas lavadoras xa que é undos lugares onde máis augase consome.
7.-Non uses as duchas daspraias e dos ríos, xa que éun luxo innecesario!8.-Non utilices lixivia, usadeterxentes ecolóxicos, senfosfatos.
9.- Escolle plantasautóctonas para o teuxardín e as túas macetas.
10.- Coloca difusores eoutros mecanismos deaforro nas billas.
SÓ O 2.8% DA AUGA DONOSO PLANETA É DOCE ESÓ O 0.01% SE ATOPA ENLAGOS E RÍOS, NON A MAL-GASTES!!
LAURA VÁZQUEZ CASAL E MARIANA
RODRÍGUEZ-NAVAS VAL, B1B
20
Intres
Xuñ
o 20
08Intres divulgativos
OS INCENDIOS FORESTOS INCENDIOS FORESTOS INCENDIOS FORESTOS INCENDIOS FORESTOS INCENDIOS FORESTAISAISAISAISAIS
Dende hai uns anos, osincendios forestais en Galizaestán converténdose en algohabitual. Ademais dos seusnegativos efectosecolóxicos, rematarán pordanar o equilibrio doecosistema,ao que se chegouao cabo dun período de evo-lución; tamén, provocan es-tragos no sector madeireiro.Os prezos da madeiraqueimada son inferiores aoshabituais do mercado. Nor-malmente os ingresos da ven-da da madeira, son un com-plemento da economía deautosubsistencia doslabregos.
Problemática:Problemática:Problemática:Problemática:Problemática:A FLORA: a destrución
da cuberta protectora dochan faino menos fértil, ealgunhas especiesautóctonas van retrocedendocoa degradación dascondicións ambientais fronteás coníferas e eucaliptos queavanzan rapidamente. Asmáis afectadas son:bidueiros, castiñeiros,nogueiras, carballos…
A FAUNA: A microfaunaligada á parte máis superfi-cial sofre grandes perdas;pero tamén hai baixas noutrasespecies por falta de alimen-
to.A ATMOSFERA: Na com-
bustión prodúcense emisiónsde monóxido e dióxido de car-bono que dan lugar a proble-mas de asfixia ou mesmo demorte.
PAISAXÍSTICA: Nunchan pouco fértil desapare-cen as variedadespaisaxísticas de flora e faunaconverténdose nun chanerosionado que tarda moitotempo en recuperarse.
Solucións:Solucións:Solucións:Solucións:Solucións:Algúns dos dispositivos
profesionais que xa existían,e ademais puxéronse en mar-cha outras medidas comple-mentarias que teñen comoobxectivo:
-Facilitar canles de par-ticipación, a todas as persoasna prevención do lume.
-Sensibilizar e educar enmateria medioambiental.
-Compatibilizar comomedida decorresponsabilidade, aosprofesionais co voluntariadoe co conxunto da sociedade.
Opinión POpinión POpinión POpinión POpinión PersoalersoalersoalersoalersoalTodos debemos tomar
moi en serio o problema dosincendios forestais e o queisto conleva. Penso que to-dos deberiamos poñer algo danosa parte para evitalos. Porexemplo tendo coidado cospequenos descoidos que opoden orixinar coma cabichasde cigarros ou fogueiras malapagadas. Pero tamén levan-do a cabo tarefas de limpezado monte ou polo menos nontirando lixo. Creo que é moiimportante que a poboaciónestea concienciada con to-
das estas cousas e se fagafincapé na prevención dolume para que dunha vez portodas entre todos poidamosacabar con esta lacra.
ADRIÁN SAAVEDRA AMO B1B
INCENDIOS 2006INCENDIOS 2006INCENDIOS 2006INCENDIOS 2006INCENDIOS 2006
Aqueles calorosos díasde verán do pasado anotódalas cadeas de televisiónnacionais falaban do mesmo:Galiza estaba ardendo polascatro provincias, e parecíaque aquel inferno no que seconvertera o noso paraísoverde en tan só unhas horasnon ía remitir tan facilmente.
Supoño que eu, comounha espectadora máis, nonme decatara ata entón, queme tocaba vivilo ao mesmotempo de lonxe, pero moi depreto, do que en realidadesupón un incendio destas ca-racterísticas. Porque nestaocasión xa non só se tratabade que ardesen hectáreas ehectáreas de monte, nin deque moitos animais, plantase demais seres vivos que ha-bitan o bosque morresen ouquedasen privados do seuhábitat natural. Desta vezpúxose algo máis en xogo,moito máis importante quetodo o anterior, malia o in-calculable valor que o desas-tre ecolóxico e ambientalpoida ter; e é que moitas fa-milias galegas víronse coaslapas de lume á porta dassúas casas, sen máis mediosque unha mangueira e unscaldeiros cheos de auga paraextinguilas.
Realmente, cando vesesas imaxes pola televisión,á xente das vilas veciñas
21
IntresXuño 2008
Intres divulgativos
OS INCENDIOS FORESTOS INCENDIOS FORESTOS INCENDIOS FORESTOS INCENDIOS FORESTOS INCENDIOS FORESTAISAISAISAISAIS
chorando, desesperada, por-que o lume devorou as súascasas, os seus prados, assúas granxas, podes sentirparte da impotencia quesenten eles por non poderfacer máis que mirar como oimparable inimigo o destrúetodo.
O que pareceverdadeiramente indignante éque os causantes destaverdadeira traxedia ecolóxicae humana fosen unha seriede «persoas» que, polo me-nos aparentemente, non ti-ñan outro motivo que o deque non os contrataron paratraballar nos equipos anti-in-cendios que colaboran cadaano en Galiza. Bombeiros con-vertidos en pirómanos.
Por sorte, eu non vivínde xeito directo os incendiosdo 2006, pero estou segurade que a devastación dosnosos montes quedará gra-vada por sempre na memoriade moitos galegos e galegas.
Parece ser que este anoas cousas melloraron, xa queos incendios do verán foronpoucos e non moi intensos, adiferenza do que aconteceunoutros lugares de España.Aínda así, a mellor arma con-tra o lume é a prevención, eiso está nas mans de todosnós.
LUCÍA M. G. S3A
No mes de agosto de2006 os lumes destruíronmoitos montes. Foron provo-cados por xente que nonaprecia a natureza e só pensana destrución. Eu, por sortenon vivín a situación. O nosomonte está intacto, pero oque vin na televisión non eranada agradable, só se víalume, lume e xente quemorreu colaborando cosbombeiros.
A miña opinión é que, setodo o mundo puxera algo deinterese pola natureza, istonon ocorrería, e, por outraparte, deberiamos limpar osmontes para que o lume nonteña por onde empezar.
Se todos poñemos algoda nosa parte, a natureza du-rará moito.
O MONTEO MONTEO MONTEO MONTEO MONTE
Este monte estabaorquestrado polas aguias ecorvos, polos ruidosos saltosdos esquíos de piñeiro enpiñeiro, polos corzos, polofungar de carballos ecastiñeiros e polo son daherba ao pasar o vento. Peroisto morreu un mes de veráncheo de incendios, un tras
outro, que levaron consigo ascinzas de toda unha vida eos sentimentos de moitosgalegos, de persoascorrentes, ao ver que a súaverde terra morría, todo eralume...
Só puido renacer o mon-te baixo e as malas herbas e,aínda que aquí sobrevivironmoitos soutos e carballeiras,é moi deprimente mirar caraos montes veciños e aíndaver todo negro. Todo é unrecordo daquel infernal mesonde a calor e a impotenciapuideron cos galegos egalegas.
Por mor das choivas,arrastráronse moitos restos ecinzas contaminando ospequenos ríos e regatos, eestes contaminaron o mar aomesmo tempo, e así morreronmilleiros de animais mariños.
Os eucaliptos foron osmáis rápidos en rexenerarsexunto coas malas herbas eas uces. Pero ninguén nos vaidevolver os carballos demilleiros de fincas dosarredores qu medraron pro-gresivamente ano tras ano,e tardarán moito tempo envolver medrar.
Quero destacar o casodun monte moi próximo ámiña casa, nel estaban situa-das as sobreiras a maioraltitude de toda Galicia, postoconsolidado pola ADEGA;tamén o lume as levou pordiante. O bo é que rexurdirándas súas raíces e volveránmedrar coa esperanza de queningún desalmado lle volvaprender lume á súa TERRA.
IRIA PARRAS VÁZQUEZ, S3A
22
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
CONCURSO DCONCURSO DCONCURSO DCONCURSO DCONCURSO DAS LETRAS GALEGASAS LETRAS GALEGASAS LETRAS GALEGASAS LETRAS GALEGASAS LETRAS GALEGAS,,,,,ORGANIZADO POLORGANIZADO POLORGANIZADO POLORGANIZADO POLORGANIZADO POLO ENLO ENLO ENLO ENLO ENL
1º PREMIO DE POESÍA1º PREMIO DE POESÍA1º PREMIO DE POESÍA1º PREMIO DE POESÍA1º PREMIO DE POESÍA: ANA A: ANA A: ANA A: ANA A: ANA AYUDE PUGAYUDE PUGAYUDE PUGAYUDE PUGAYUDE PUGA, S1A, S1A, S1A, S1A, S1A
Pequenos e pequenasque vivides aló lonxeonde todo é diferenteá economía de hoxe.
Quixera eu dicirvostantas cousas eu quixeraque soubésedes meniñosa economía da nosa Terra.
Non son xustas esas,as vosas condiciónsxa que non podedes terun anaco de vacacións.
Nenos de oito anostraballar e traballar,meniños e pequenosque non poden estudar.
Pequenos e pequenasque vivides aló lonxe,onde todo é diferenteá economía de hoxe.
Isto hai que arranxalo,sexa hoxe, sexa mañá,pero aqueles meniñosqueren aprender o «a».
Ir por auga éunha pesada tarefaque só lle pode tocara unha nena que lle gus-taría estudar.
E agora a cavilarno que nos puidese pasarse estivésemosno seu lugar.
Pequenos e pequenasque vivides aló lonxeonde todo é diferenteá economía de hoxe.
Quixera dicirvostantas cousas eu quixeraque soubésedes meniñosa economía da nosa Terra.
23
IntresXuño 2008
Intres creativos
CONCURSO DCONCURSO DCONCURSO DCONCURSO DCONCURSO DAS LETRAS GALEGASAS LETRAS GALEGASAS LETRAS GALEGASAS LETRAS GALEGASAS LETRAS GALEGAS,,,,,ORGANIZADO POLORGANIZADO POLORGANIZADO POLORGANIZADO POLORGANIZADO POLO ENLO ENLO ENLO ENLO ENL
1º PREMIO CONCURSO DE RELA1º PREMIO CONCURSO DE RELA1º PREMIO CONCURSO DE RELA1º PREMIO CONCURSO DE RELA1º PREMIO CONCURSO DE RELATTTTTOS (microcontos):OS (microcontos):OS (microcontos):OS (microcontos):OS (microcontos):VERÓNICA TRABAZO MOURIÑOVERÓNICA TRABAZO MOURIÑOVERÓNICA TRABAZO MOURIÑOVERÓNICA TRABAZO MOURIÑOVERÓNICA TRABAZO MOURIÑO, S3C, S3C, S3C, S3C, S3C
O CANTO CANTO CANTO CANTO CANTO DO DO DO DO DA LA LA LA LA LOBAOBAOBAOBAOBANunha aldea do Courel vivía María, unha rapazafermosa e que sempre estaba cantando. Un díasubiu á montaña polo gando e non volveu. Dinque un lobo a comeu, pero polas noites de lúachea os cantos de María resoan na montaña doCourel.
VIAXE DE FIN DE CURSOVIAXE DE FIN DE CURSOVIAXE DE FIN DE CURSOVIAXE DE FIN DE CURSOVIAXE DE FIN DE CURSOViaxe de fin de curso, trinta compañeiros diríxensea un campamento do norte de Portugal. Na entra-da recíbeos o encargado. En grupos de oito rapa-ces ocupan as cabanas de madeira, agás unhaque ten prohibida a entrada, coas portas e asventás pechadas. Unhas cantas rapazas entranpola noite na cabana e deixan a porta aberta.Pola mañá atópanas convertidas en estatuas depedra e nas súas facianas reflíctese o medo. To-dos queren saber o que lles aconteceu, pero nonhai rastro do encargado por ningures. Que miste-rio agochaba a cabana número doce?
BROMA TERRORÍFICABROMA TERRORÍFICABROMA TERRORÍFICABROMA TERRORÍFICABROMA TERRORÍFICAPedro é un neno de doce anos ao que lle gustan os filmes de terror. Os seus amigos estánfartos de que lles fale sempre do mesmo, por iso deciden gastarlle unha broma. Encérranonun vello muíño que hai no bosque a carón dun río e agochan unha gravadora con voces esons para asustalo. Pedro non volveu á casa e pola mañá van buscalo. Cando o atoparonparecía morto, tiña os dedos ensanguentados de aferrarse á pedra do muíño. No chan habíamarcas moi raras e na gravadora ouvíanse uns alaridos que poñían os pelos de punta. Nuncamáis lle gastaron unha broma a ninguén.
UN FUTURO PRÓXIMOUN FUTURO PRÓXIMOUN FUTURO PRÓXIMOUN FUTURO PRÓXIMOUN FUTURO PRÓXIMOUn grupo de amigos fanáticos da informática deciden construir unha máquina para viaxar aofuturo e así tentar melloralo. Cando poñen o proxecto en marcha, o que ven é algo que elesnon desexarían. Non había nada, a vida na terra chegara á súa fin, só quedaba morte edestrución mirasen onde mirasen. Todo isto era debido á estupidez e ao egoísmo das persoas.Pero eles non se renderían, traballarían moi duro para que o futuro previsto fose algo mellor.Difícil tarefa tiñan por diante.
A ESTA ESTA ESTA ESTA ESTAAAAACIÓN DO AMORCIÓN DO AMORCIÓN DO AMORCIÓN DO AMORCIÓN DO AMORPor aquela estación de tren baleira e solitaria dous trens que viaxaban en direccións opostascrúzanse a un tempo. A través do cristal dúas miradas encóntranse e entre eles xorde oamor. Non se coñecen e tal vez nunca se encontrarán, pero aquelas dúas almas solitariassoñan con volver a pasar por aquela estación baleira e solitaria que para eles será a estacióndo amor.
24
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONTANANANANAN...............
O BOSQUEO BOSQUEO BOSQUEO BOSQUEO BOSQUE
Hai moitos anos, nunha vila chamada Melide, había un nenochamado Diego, duns nove anos. Era baixiño e delgado, tiñaa pel morena e o pelo curto e negro.A avoa de Diego era quen se ocupaba do rapaz polas tardes.Todos os días saían de paseo ata a casa de Dona Elvira. DonaElvira e a avoa de Diego coñecíanse dende que eran cativiñas,e sempre tiñan moitas cousas que contar. Ao rapaz non llegustaba estar con Dona Elvira, así que, mentres ela e mais aavoa falaban, el ía de paseo polos arredores.Un día, nun deses paseos, o Demo tentouno. O rapazintroduciuse no bosque e perdeuse. Estaba perdido, non sa-bía por onde ir, se ir á dereita ou á esquerda. Botouno asortes. Tomou unha dirección e foi camiñando a ver a onde olevaba a sorte. Despois dun bo anaco camiñando, atopousecon un esquío que parecía dicirlle algo. El seguiuno, pero oesquío subiu a unha árbore e el non se podía subir, xa queseus pais llo prohibiran. Pensou que seus pais non estaban alípara rosmarlle e, ademais, era unha ocasión especial.Subiu á árbore e ao lonxe viu a casiña de Dona Elvira, pero
moitísimo máis cerca viu un animal de catro patas e con moito pelo. Pensou que sería uncan, pero para ser un can era moi peludo. A medida que o animal se foi achegando descubriuque era un lobo. Decidiu baixar da árbore e camuflarse detrás duns arbustos. Cando chegou,o lobo empezou a uliscar diante dos mesmísimos arbustos nos que Diego estaba escondido.Afortunadamente non o descubriu. Despois, Diego púxose rumbo á casa de Elvira. Custoulletraballo atopala, pero cando chegou deuse conta de que tanto Elvira como a avoa non sedecataran de que marchara.Diego quixo saber onde estaba o bosque ao que fora el. Mirou en todas as direccións e nono viu. Todo fora un soño ou era un bosque fantasma?
ELENA VARELA PEDREIRA, S1B
UN NENO ABANDONADOUN NENO ABANDONADOUN NENO ABANDONADOUN NENO ABANDONADOUN NENO ABANDONADO
Isto ocorreu nunha pequena vila, non moi coñecida, cando Nicolás naceu.A nai abandonouno porque non quería ver que cando o seu fillo fose algo maior vise comoseu pai maltrataba a súa nai.Atopouno unha señora e levouno á casa fogar, alí daríanlle todos os coidados.Un matrimonio, Xoán e Pepa, non podían ter fillos, entón foron á casa fogar. Decidiron levara Nicolás para telo sempre con eles.Pasados oito anos, Xoán, Pepa e Nicolás foron de cámping. Xoán estaba xogando conNicolás á pelota e Nicolás tiráraa un pouco forte e deulle sen querer a unha señora que ía coseu home.- Perdón, señora –díxolle Nicolás.- Non pasa nada, guapo, como te chamas? –preguntoulle a señora.- Chámome Nicolás, por que o pregunta? É vostede a miña nai? – preguntou entusiasmado.- Non son túa nai, pero eu coñézoa –respondeulle esta.- Poderíame dicir onde vive? – Preguntou Nicolás.- Si, por suposto, toma, aquí tes o enderezo –díxolle a señora.- Grazas, débolle unha –dixo contento Nicolás.Despedíronse e Nicolás foi para onde estaban Xoán e Pepa.
25
IntresXuño 2008
Intres creativos
1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONTANANANANAN...............
- Onde te metiches? Lévache tanto tempo bus-car unha pelota? Preguntou preocupado Xoán.- Non, pero estiven falando cunha señora quecoñece a miña verdadeira nai e díxome ondevive.- Con esa cara que pos, xa sei que queres ir vera túa nai, e iremos –dixo Pepa.- Se che parece ben, imos mañá pola tarde –dixo Nicolás.- Vale –afirmou Pepa.Ao día seguinte pola tarde, Nicolás tocou o tim-bre da casa onde vive súa nai.- ¡MAMÁ! – berrou Nicolás.- Perdón? –dixo a señora que estaba no portal.- Mamá, son eu, Nicolás, o teu fillo.- Imposible, ti non poder ser o meu fillo. Eununca tiven fillos, son estéril.- Perdoe, debe ser unha equivocación –di Pepa.- Esta casa compreina hai un ano, ao mellor amuller que vivía aquí é túa nai.- E sabe vostede onde vive? Preguntou Pepa.- Ela díxome que se mudaba para a rúa ORobleVello nº 14 – dixo a señora.- Moitas grazas por darnos esta información –respondeulle Pepa.Ao chegar á rúa O Roble Vello, Nicolás tocou o timbre da porta 14. Abriulle un señor.- Bos días, señor, son Nicolás.- ¡Nicolás! Es ti? –preguntou o señor.- Si, son eu. Es meu pai?- Si. E a que viñeches? –preguntoulle- Unha señora deume o enderezo desta casa. Onde está mamá?- Fillo, mamá morreu hai dous meses –dixo con angustia o pai de Nicolás.- Como pasou iso? –preguntoulle Nicolás.- Cando sexas maior, chámote e dígocho, aínda es moi pequeno para sabelo –dixo o señor.- Se quere pode pasar algún día pola nosa casa e toma un café –comentou Pepa.- Non podo. Dentro duns días marcho para Xapón a traballar –dixo o pai de Nicolás.- Adeus, papá, ata dentro duns anos.
NAOMI ESTÉVEZ ROCA, S1D
AS AVENTURAS DE MARCOSAS AVENTURAS DE MARCOSAS AVENTURAS DE MARCOSAS AVENTURAS DE MARCOSAS AVENTURAS DE MARCOS
Hai moito tempo, un rapaz chamado Marcos (moi valente e intelixente) decidiu cruzar unbosque encantado para chegar ao parque. Ninguén o cruzara e tiña fama de estar encanta-do.O día que pensou que sería o momento de cruzalo, decidiu que o faría de noite. Cando o íacruzar, era unha noite de inverno, escura e chuviosa. Estábao cruzando cando, cando sedeu conta de que estaba no medio de catro plantas carnívoras que se aproximaban cada vezmáis.Non sabía como saír e recordou que cando ía entrar no bosque, un trasniño lle dera unhaapócema, pero Marcos non estivera atento cando lle dixo como se utilizaba. Pero el pensoununha película. Tiroulle unhas gotas de apócema ás plantas e morreron.
26
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
Así fixo coas pantasmas e monstros que se lle cruza-ron no camiño, e conseguiu pasar os bosques.Marcos volveuse tan famoso que xa non era bo ra-paz. Só miraba de facer o ben a el mesmo sen lleimportar os demais.O trasno estaba moi decepcionado e quíxolle poñerun castigo. Mandoulle unha nota ao alcalde dicíndolleque lle volvera mandar a Marcos cruzar o bosque eque todos o observaran a ver se era verdade que ocruzaba.El aceptou, pero cando estaba no medio, deuse contade que non tiña a apócema e volveu para atrás asus-tado.
Toda a vila descubriu a verdade e Marcos volveu a ser o mesmo neno de sempre.SANDRA AMBOAGE GARCÍA, S1B
O XAMÓN DE MILO XAMÓN DE MILO XAMÓN DE MILO XAMÓN DE MILO XAMÓN DE MILUCHO E ELUCHO E ELUCHO E ELUCHO E ELUCHO E ELVIRAVIRAVIRAVIRAVIRA
Hai moitos anos, nunha vila chamada Santalla, vivían dous anciáns chamados Milucho eElvira. Habitaban unha casa vella, de pedra, con ventás pequenas e de madeira e unha portade carballo.Polo San Martiño mataron o seu porquiño e decidiron vender os xamóns. Milucho levounos áfeira de Melide, pensando en vendelos ben. Xa na feira, cando estaba atando a besta, pasouun home e pilloulle o xamón. Cando Milucho acabou, faltáballe un xamón, e pensou: e o meuxamón?O que llo roubou dille:- Se o tiveras ao lombo como o teño eu, non cho pillaban.Cando Milucho foi para a casa, díxolle a Elvira:- Ai, Elvira! e non sabes o que me pasou? roubáronme o xamón!Contestoulle Elvira:- Pois ao que cho pillou, oxalá lle dea unha indixestión.
ALBA LOUREIRO VÁZQUEZ, S1B
UN MONSTRO GUAIUN MONSTRO GUAIUN MONSTRO GUAIUN MONSTRO GUAIUN MONSTRO GUAI
Hai moito tempo, no século XX, había unha casa encantada sen habitar. Dicíase que vivía unmonstro malvado nela.Un día, unha nena díxolle a seus pais:- Mamá, mamá, é certo o que dixo o papá? que hai un monstro malvado nunha casa dacidade.- Aínda non está comprobado, pero din que si, que vive alguén alí.- E por que non imos mirar?- Como imos ir mirar alí se está ao outro lado da cidade? e non se pode ir por alí, non ves queé moi perigoso ir a aquela casa abandonada?- Pois eu quero ir.Cando todos estaban na cama, á nena entroulle unha intriga enorme. Decidiu ir ver aquelafamosa casa encantada.Ao outro día, cando espertaron os pais da nena e viron que non estaba, primeiro chamáronaa ver se a escoitaban e cando viron que levaba fóra máis de dúas horas, decidiron chamar ápolicía.A nena xa chegara por casualidade á casa encantada e viu unha casa vella, con hedras
1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONTANANANANAN...............
27
IntresXuño 2008
Intres creativos
subindo polas paredes, coas ventás rotas, e ninsequera tiña porta. A nena, intrigada, entrou nacasa e alí estaba todo escuro, cando, de repen-te... Plaf! Caera un coitelo do segundo andar e anena xa estaba co rabo entre as pernas candoescoita unha voz da nada que dicía: «Que fasaquí?»Mentres seus pais estaban desesperados poratopala, dixo a nai: «Xa sei onde atopala,seguídeme»A policía e mais o pai seguírona ata a casa en-cantada e alí entraron os pais e viron a nenatoda asustada e un monstro detrás cun coiteloenorme.Finalmente a policía descubriu que o monstro erao ladrón máis buscado do país. Grazas á nenaatopárono, e de recompensa déronlle 100.000.000de dólares.
IVÁN SÁNCHEZ VÁZQUEZ, S1D
OS AMIGOSOS AMIGOSOS AMIGOSOS AMIGOSOS AMIGOS
Andaba o ano 2000, na cidade de Pontevedra había dous nenos chamados Xoán e Xurxo quenon se soportaban. Sempre se estaban insultando e pelexando. Ata chegaron a expulsalos!Pero un día, a mestra tivo unha idea. Xuntounos! A eles pareceulles fatal. Pero empezaron anon insultarse tanto. Pouco a pouco, sen que Xoán e Xurxo se decatasen, fóronse facendomoi amigos, ata o punto de contarse todo.Así que o teu peor inimigo pode chegar a ser moi bo amigo teu!
LAURA ABAD MARTÍNEZ, S1B
A SOMBRA DO INFERNOA SOMBRA DO INFERNOA SOMBRA DO INFERNOA SOMBRA DO INFERNOA SOMBRA DO INFERNO
Hai moitos anos, os mozos, para mocear, tiñan que ir andando á casa das mozas, e candovolvían para a súa casa xa era noite.Unha noite, un mozo que viña de ver a súa moza, para entreterse e perder o medo aos loboscantaba: «nabos e coles e flor de canela, non hai quen entenda a miña Manuela».Pero, de súpeto, apareceulle unha sombra no camiño que non o deixaba pasar. Tremía comaun xunco e, non se sabe moito como, puido fuxir.Ao chegar á súa casa, tremía de medo e contoulle o acontecido á súa nai. Ela díxolle quefora falar co cura, e así o fixo. O señor cura explicoulle que esa sombra era unha alma enpena que non podía ir ao inferno porque tiña o hábito bendito e seguramente lle pediría quelle rompera o hábito por diante; pero tamén lle dixo que non llo rompera por diante, porque sello rompía por diante iría con el ao inferno. Á noite seguinte apareceulle a sombra, e o mozopreguntoulle:- Que queres?- Quero que me rompas o hábito por diante.O mozo fixo o posible e con moita dificultade rompeullo por detrás. De súpeto escoitouse unforte estoupido e a sombra desapareceu para sempre.
RICARDO GALOS CASAL, S1C
1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONTANANANANAN...............
28
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
CARTCARTCARTCARTCARTAS DUNHA PIANISTAS DUNHA PIANISTAS DUNHA PIANISTAS DUNHA PIANISTAS DUNHA PIANISTAAAAAPIANOPIANOPIANOPIANOPIANO
As notas, as partituras, as obras de Bethoven e Mozart, ossilencios, as teclas do piano, o piano... todo isto me recordaa ti. Es a harmonía da melodía que se repite na miña cabeza.Piano a piano vou comprendendo o que significas para min! Opiano é o meu talento, ti a miña vida, e a melodía, o meucorazón. Pianísimo a pianísimo comprendo que ti es a obramestra que ten sentido na miña vida. Cada vez que toco opiano, en cada tecla do piano hai un recordo noso. Candotoco a nota sol, recordo aquela tarde, os dous xuntos nocampo verdoso baixo o sol, escoitando Satie! Decrechendo adecrechendo vou entendendo que isto ten unha fin, coma asobras de Chopin.A melodía acabouse e eu deixei de tocar o piano.Á fin!
FINFINFINFINFIN
Poñede unha fin, unha fin ao sufrimento, unha fin á dor, unha fin ás tebras, unha fin ás noitesescuras, unha fin á realidade dolorosa, unha fin ás bágoas, unha fin ao caos, unha fin átristeza, unha fin aos recordos dolorosos!Poñede un novo principio! un novo comezo desde cero! un novo capítulo coma nos libros! unnovo principio na melodía do corazón, que o final da melodía é doloroso.Poñede xa unha fin! unha fin sen dor, dano ou sufrimento!Prégovolo, liberádeme disto e poñédelle xa unhaFin!!!
ÁNGELA GUNTÍN ZAVALETA, S2C
OS SAMURAISOS SAMURAISOS SAMURAISOS SAMURAISOS SAMURAIS
Desta volta desprazámonos ata o Xapón, un país con moitas cousas diferentes ás nosas. Alíatopamos os Samurais (antigos guerreiros xaponeses) dos que, a pesar de seren abolidospolo 1870, o seu espírito aínda pervive.
«Samurai» refírese aos antigos guerreiros do Xapón, e o seusignificado é servir; tamén son chamados Bushi «home deguerra». Polo século XI, os guerreiros do Xapón pasaron agobernar o país, un réxime que durou arredor dos 700 anos eque estaba encabezado polo Shogurato, que viña sendo ocomandante militar sobre as terras e as xentes.Os samurais foron guerreiros que protexían as terras e o po-der, e loitaban por elas até a morte. A posición de samuraifíxose hereditaria, aínda que debían respectar un código eseguir uns valores.Estes guerreiros manexaban gran número de armas, desta-cando a catana, que lles entregaban ao cumprir 15 anos, ena que se dicía que estaba a alma do samurai. A catana eraun sable xaponés dun único fío curvado (máis ou menos de 1m. de longo e un Kg. de peso).
1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONT1º E 2º DE ESO CONTANANANANAN...............
29
IntresXuño 2008
Intres creativos
Os samurais rexíanse por uncódigo moi estrito, oBushido, que apostaba polalealdade, auto-sacrificio,xustiza... filosofías orientaissen o confucianismo. Entreoutras cousas dicían:- Non teño familia; a terra eo ceo son a miña familia.- Non teño poderes máxicos;a honestidade é o meu po-der.- Non teño milagres; fago dasleis xustas os milagres.Os samurais non temen amorte, porque cren na reen-carnación, que volverán a vi-vir outra vida na terra, poloque tampouco temen operigo.Necesitan auto-control, poloque non dan sinais dedebilidade, dor nin ledicia;todo o padecen para os seusadentros. Antepoñían o or-gullo e o honor e non valora-ban a riqueza nin os bens.Cando un samurai vencía oseu opoñente, cortáballe acabeza para ensinarlle aopobo a súa vitoria. Cando ascabezas eran de xenerais im-portantes, expoñíanse nasfestas.Se un samurai era derrotado,só lle quedaba a morte ou osuicidio, nun ritual chamadoseppukn ou máis coñecidocomo Harakiri, no que osamurai se quita a si mesmoalgúns órganos e seguidamen-te un compañeiro ou amigolle cortaba a cabeza. Se nonfacía isto e fuxía, levaba adeshonra á súa familia.LEE-ANN SARA GRACE IGLESIAS, ÁNGELA
GUNTÍN ZAVALETA, S2C
Ola, meu amor:
Ti non sabes quen son, e a verdade, den-de hai un tempo eu tampouco sei quen es ti,porque, dende logo, non es a mesma de an-tes. Eu quérote, por iso mesmo che escriboisto dende o fondo do meu corazón. Miñanena, ti ERAS (non «es») bonita por fóra, epor dentro aínda máis, cambiaches, non onegues, segues sendo bonita por dentro, perohai algo que non deixa saír esa beleza, e acambia ao seu antollo. Ese algo, tamén é oculpábel de que toda a xente que te quereestea mal, sufra e estea preocupada por ti.Propóñoche dúas cousas: a primeira quedeixes de sufrir por algo que só sentes ti eque te está destruíndo, tanto por fóra comopor dentro. A segunda non e por ti, senónpor nós, os que te queremos, por favor, faitodo o posíbel por saír dese mundo de fan-tasía con bolboretas e princesiñas encanta-das que ao final nunca conseguen a felicidade.Esta só se consegue sendo ti mesma senninguén que te controle nin se faga dono daTÚA vida. Tes que demostrar a túa forza eser capaz de elixir o mellor camiño, que estácos que te queren. Non te deixes dominarpor esta sociedade, porque acabara coa túavida. Sempre, sempre te quererei.
***A***
CARTCARTCARTCARTCARTA A UNHA PRICESIÑAA A UNHA PRICESIÑAA A UNHA PRICESIÑAA A UNHA PRICESIÑAA A UNHA PRICESIÑA
30
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
1º E 2º DE ESO CANT1º E 2º DE ESO CANT1º E 2º DE ESO CANT1º E 2º DE ESO CANT1º E 2º DE ESO CANTANANANANAN...............
Terra de verdes prados,montes, ríos e porcos bravos,de praias azuis que a rodean,de xeadas baixas que a queiman.
Terra de meigas e lareiras,carballos, pinos e sobreiras,canóns estreitos do Sil, o Miño,e, feito con cariño, o Albariño.
Ten tamén illas, esparexidas no marcoma acios de uva na parra.
Morriña, teño morriña,morriña da miña Galiza,lonxe estou desa terriña.Volverei, espero, antes de ser velliña.
TAMARA RODRÍGUEZ SÁNCHEZ, S2D
Galiza, a comunidade;Santiago, a capital;Coruña, diversidadee o fútbol mundial.
En Vigo, Pontevedrahai un zoocon moitos, moitos lobos, oito osose novos raposos, todos tolos.
Cuberta de branca neve,e como as perlas da miña bocabrillan como as estrelase son coma o frío xeo.
Ás súas mil festas vou.Nas romarías estou,tocando na bandae bailando coa charanga.
Hai en cada festaunha orquestra,aos mil cantanteslles tiran vermellos tomates.
Con millóns de grandes montes,con herbas verdes,con vellos castañoscon moitos carballos.
LEE-ANN, S2C
GALIZAGALIZAGALIZAGALIZAGALIZA, MIÑA TERRA, MIÑA TERRA, MIÑA TERRA, MIÑA TERRA, MIÑA TERRA
Os ollos con que te lembroson tan claros e transparentescomo a auga da fonte.
Unha noite escuranos meus soños estás.
Cando esperto, xa te vase a morriña convértese en dor,tan grande que se consomecoma a enfermidade ao enfermo terminal.
E eu volvo, volvo a ticada día e cada noite.Non te esquezo, miña Galiza.
DAVID MARTÍNEZ BARCIA, S2C
31
IntresXuño 2008
Intres creativos
Galiza, como un mundo é,ten montañas marrónse árbores que no veránmoitas sombras dan.
Galiza ten marpara saír a navegar e pescar.Galiza ten terras que labrare animais para coidar.
Galiza ten moitas cousas para ensinar,cousas que todo o mundo pode visitar.
SILVIA VÁZQUEZ SUFUENTES, S2D
Galiza é moi grandiosa,é unha terra marabillosa;ten prados verdese xente traballando neles.
Galiza está mirando o mar,ten moito peixe para pescar,e con tanto marisco que ten,todos comemos moi ben.
Galiza ten moitas cousas para ollare peregrinos vemos sempre pasar;tamén dende o Monte do Gozovemos Santiago moi fermoso.
PATRICIA SOUTO BLANCO, S2B
Galiza, ti es de Galiza,Protexe o teu poboComo se foses un lobo.Galiza, ti es a casa miñaMais a da miña irmánciña.Galiza, Galiza,Ti es do poboNon es novo
IGNACIO PARRADO RODRÍGUEZ, S2C
A NOVA GALIZAA NOVA GALIZAA NOVA GALIZAA NOVA GALIZAA NOVA GALIZA
Galiza, a nova Galiza, coma bebé recén nado.Galiza, a nova Galiza, coas túasTerras de cor verde coma as algas do mar.Galiza, a nova Galiza, cada día que vaiPasando é historia, e sempre quedarámarcada nos corazóns dos galegos.Galiza somos os que a vivimos,somos os que habitamos nela,somos os que facemos historia na nova Galiza,somos os heroes que a facemos vivir.Somos os galegos.
ÁNGELA GUNTÍN ZAVALETA, S2C
MIL PRIMAVERAS MÁISMIL PRIMAVERAS MÁISMIL PRIMAVERAS MÁISMIL PRIMAVERAS MÁISMIL PRIMAVERAS MÁIS
Para que o galego dure mil primaveras máis, podo:Falar sempre en galego, aínda que estea fóra de Galiza,coidar o noso contorno, non perder os costumes deGaliza e convencer á xente de que hai que estarorgullosos de Galiza e a súa lingua.
SANDRA AMBOAGE, S1B
Se vés a Galiza,unha muiñeira terás que bailar,unha regueifa recitare a un xogo popular brincar.
Galiza é a miña terra,Galiza é o meu fogar;se eu marcho de Galiza,non me sinto no meu lar.
Galiza é un fermoso lugarcon moitas praias nas que nadar e xogar.
ALBA SEOANE SUÁREZ, S2D
... A GALIZA... A GALIZA... A GALIZA... A GALIZA... A GALIZA
32
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
LLLLLOITOITOITOITOITA DE FA DE FA DE FA DE FA DE FAMEAMEAMEAMEAME
Loitade sen armas,berrade sen forzaspola vosa dignidadeesfameados en soidade.
Loitade sen armas,berrade sen ganasaquí desbotamoso que aló necesitamos.
Loitade sen armas,berrade sen ansiaserguédevos por mordun mundo mellor.
VANESSA RODRÍGUEZ BARREIRO, S1C
AS XENTES DOAS XENTES DOAS XENTES DOAS XENTES DOAS XENTES DOTERCEIRO MUNDOTERCEIRO MUNDOTERCEIRO MUNDOTERCEIRO MUNDOTERCEIRO MUNDO
As xentes que viven nesascondiciónsson dignas de devoción;cada vez que vexo unhacariña desasentristéceme o corazón.
As xentes do terceiro mundonunca poden vivir en paz,pois calquera enfermidadeas pode matar.
Ao non ter menciñasnin comida que comer,só poden ter a salvaciónde que unha familia as vai acoller.
Non paran de loitarpois non lles queda
[outra que camiñarpolos camiños da vidaun día e outro máis.
LARA RODRÍGUEZ VÁZQUEZ, S1D
BUSCANDO UNHABUSCANDO UNHABUSCANDO UNHABUSCANDO UNHABUSCANDO UNHAVIDVIDVIDVIDVIDA MELLA MELLA MELLA MELLA MELLOROROROROR
Nacín no terceiro mundo,aquí non hai futuro,chegarei en pateirasao outro mundo,ao primeiro mundo?Por que?Veño de lonxebuscando a vidaque non tiñaonde nacín.Deixádeme quedar aquí,eu seguiría alí,pero non teño a culpade alí non poder vivir.
RICARDO SALAS CASAL, S1C
POBRES NENOSPOBRES NENOSPOBRES NENOSPOBRES NENOSPOBRES NENOS
Pobres nenos,teñen que traballar,están cansadose non poden descansar.
Pobres nenosnon os poden curar,se se mancanpode que cheguena telos que enterrar.
Pobres nenos,un mal futuro van pasar;se os axudamospoden aguantar.
PABLO VILARIÑO, S1C
O TERCEIRO MUNDOO TERCEIRO MUNDOO TERCEIRO MUNDOO TERCEIRO MUNDOO TERCEIRO MUNDO
Pensemos nesas persoas,como o pasaránvivindo en chabolas,sen comer miga de pan?
Pensemos neses nenosque non teñen con que xogar,e sen ter oito anos,xa teñen que traballar.
Pensemos neses enfermosQue non teñen con que sanarDa sida ou doutras enfermidades.Témolos que axudar.
ADRIÁN SALGADO GÓMEZ, S1C
LLLLLOITEMOSOITEMOSOITEMOSOITEMOSOITEMOSCOMPCOMPCOMPCOMPCOMPAÑEIROSAÑEIROSAÑEIROSAÑEIROSAÑEIROS
Loitemos compañeiros,loitemos sen pararpara que haxa paz no mundoe todos poidamos gozar.
Triste é a vida,triste é a noite,e triste é a vidados nenos que sofren.
Os paxariños voandoestán contentos e alegres.Alegran a nosa vidacos seus cantos dos amenceres.
ISABEL VARELA IGLESIAS, S1D
NON TEÑEN NADANON TEÑEN NADANON TEÑEN NADANON TEÑEN NADANON TEÑEN NADA
Sen probar bocado,nin un só anacoestá esa xentee eu téñoa na mente.
Non podo esquecercomo dan a coñecera súa vida sen nada,sen poder facer nada.
SANDRA, S1C
1º E 2º DE ESO L1º E 2º DE ESO L1º E 2º DE ESO L1º E 2º DE ESO L1º E 2º DE ESO LOITOITOITOITOITANANANANAN...............
33
IntresXuño 2008
Intres creativos
UN DÍAUN DÍAUN DÍAUN DÍAUN DÍA
Un día a televisión encendín,e púxenme a mirar, pero só vinescándalos e violencia.
Un día o periódico collín,e púxenme a ler,pero só vininmoralidade e indignación.
Un día a radio acendínpero nada habíaque me fixese escoitar.
Un día deime contade que nos mediosnada había,salvo aquilo que non ten ciencia.
Tal vez algún día,alguén se decateque o mellor da vidaé a sabedoría.
NURIA ROUCO MEJUTO, S1C
Oxalá sexas realOxalá sexas realOxalá sexas realOxalá sexas realOxalá sexas real
Onte vin unha luz, era o teu sorriso,vin o teu corazón que me inmobiliza,observei a túa mente que memoriza,oín un susurro da túa voz na brisa,
Teño a sensación de que eres real,pero non teño probas para podelo demostrar,a última vez que te vin queríasme falar,pero non podías porque non eres normal.
Eres un duende que quere xogar,unha doce criatura que quere sorrireres un ser extraño que me fai vivir,e aínda estando desperta fasme soñar.
Gustaríame poderte bicar,pero bicarme non podes,porque non me quero enterarde que real non eres.
Gustaríame preguntarche,como te chamas e quen eres,se eres real,ou so enamoras mulleres.
MARIA V.G. S3ºPDC
Esta noite no marEsta noite no marEsta noite no marEsta noite no marEsta noite no mar
Ensíname o teu corazónporque te quero amaresa bela sensación,imposible de explicaresa que esixe paixón,e que non é posible controlar.Dame o teu amorque te vou a coidar,se sintes desolación,eu pódocha quitar,cántame unha canción,esta noite no mar,dime esa oraciónque me fai voar,e sen condición,podémonos amar.Esto non ten explicación,pois non se pode explicar,como te amo sen controlesta noite no mar.
MARIA V.G. S3ºPDC
O QUE PO QUE PO QUE PO QUE PO QUE PARA MIN SIGNIFICASARA MIN SIGNIFICASARA MIN SIGNIFICASARA MIN SIGNIFICASARA MIN SIGNIFICAS
Sempre fuches para min un amor prohibido,Algo intocable, demasiado perfecto...Que loucuras as da miña cabeza!Pasaron un, dous e incluso catro mesesE aínda sinto que te teño no meu corazón.Fuches e serás o único rapaz do que me namoreiCando soamente te coñecía a simple vista,Pero agora penso que non perdín o tempo,Porque sempre che dixen o que para min significabas...E a estas alturas non é demasiado tarde!
No meu corazón sempre haberá un oco para ti, só querodicirche un «sempre te quererei»
LEE-ANN SARA GRACE IGLESIAS, S2C
POEMASPOEMASPOEMASPOEMASPOEMAS
34
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
POEMASPOEMASPOEMASPOEMASPOEMAS
IMAXINARIO DA MORTE EN GALICIAIMAXINARIO DA MORTE EN GALICIAIMAXINARIO DA MORTE EN GALICIAIMAXINARIO DA MORTE EN GALICIAIMAXINARIO DA MORTE EN GALICIAEra unha noitede crúa invernía,os galos non cantanas vacas dormíane os porcos na cortede frío tremían.
O vento zoabaa choiva caíanon había estrelasa lúa escondida,era unha triste noitede crúa invernía.
Na lareira o lumepequeno se erguíaquentaba o caldeiroe á xente que habíaque o leite das vacascon sopas comían.
Coa barriga fartae a cara acendidasorriso nos beizosgustar parecíandas vellas historiasque alí se dicían:dos lobos do monte,das bruxas arpías,da Santa Compaña e,das cartas que lían;os mortos falaban…..e os lobos comíanos ósos dos homesque polo monte viñan,de sachar a terrada que froitos tiñan.
As bruxas voabanalén dos telladosarrastran os corpospolos verdes pradospeores cós demosque non son tan malos.
A nena escoitabapálida e fría,lembrando ás fadas
dos contos que lía,pingaba unha bágoaá par que sufría.
¿E será verdadeo que alí decíanque a morte falabaque a anunciarse viñaa través dos petos….nas portas , nas vilas….?
O vento soprabana crúa invernía….lóstregos alumeancomo o sol ó díaco medo no corpodurmir non podía….
Pasou polo agrocarballo fendíaatronou no fondoe Deus parecía,non era a Compañana crúa invernía…..
Contos e máis contoshoras e mais díasveráns en invernospasaban de présa…..e a nena escoitaba,soñaba… e crecía.
Un día coma hoxeo avó non durmía,xa non tiña alentoas mans non movía,chamaron o curada feligresía.
Oíanse os chorossons de cercanías,pálidas facesmomias se movíanconfusas, sen xeitocoa dor que elas tiñan.
¿Non fora anunciadaa morte que viña?
Non polos petosfantasmas que aliviansusurros da noitecondenas que brillan.
Arredor do corpovelas acendían,mulleres de negroque non comprendían,rezar non rezabanpoder non podían…
A nena espertavístese enseguida,a xente na portadicir non quería….o que acontecena fría invernía.
O lume esgótaseleña xa non tiña,a nena vai ledaó pallar quería…..xogar có canciñoque alí durmía.
De volta á casaun cantar traía,ela non pensabatal vez non sabía….que a morte non berra¡silenciosa viña!
Parecía xustona crúa invernía,as carnes tan feblesnon o resistíana nena miraba……sentir non quería.
O día coa noitexunguir parecía,levárono á tardecando a luz tremíalóstregos de medocoas lousas….morrían.
LUISA SILVELA
35
IntresXuño 2008
Intres creativos
O alba amence escuracal fervenza de sombras,non hai luz.
O silencio percorre o camiño,dá a volta e......estamos sós;si, ti e euamigo e inimigo nun.
Non confundas o parecerda.... noite.
Noite. Escura bágoa queesvara polo meu recordo.As miñas mans baleirastremen, caen ao chan,avanzan arrastrándosepor el tan pouco a poucoque me parece que nuncaabandonarei este lugar.
A soidade está en min,consome todo o que vee vouno gardando neseantigo peto da lembranza.Aférrase tanto que oaire escapa do meu interiortan rapidamente comofuxiu o teu recordo.
Aquel tren xa non se escoita,pero o son ficou nosmeus oídos... corrín tande présa como puiden,pero tan só vía marcharnel a miña esperanza,amiga inimiga que mesorriu coa súa boca deinferno, inferno queagora fago meu fogar.
PATRICIA RODRÍGUEZ MOSTEIRO
Teño fame e non sei de quen,teño frío.....
Tal vez ti puideses arrouparme:¡Se coñecese o teu nome,oteu desexo, a túa fe..... ¡
¿Podería facer que me....regalases , lector:un sorriso fiel?
LUISA SILVELA
MICRORRELAMICRORRELAMICRORRELAMICRORRELAMICRORRELATTTTTOS DE 2ºOS DE 2ºOS DE 2ºOS DE 2ºOS DE 2ºDE BADE BADE BADE BADE BACHARELACHARELACHARELACHARELACHARELATTTTTOOOOO
Estaba alí cando me veu buscar, en canto saín díxomo: o filloera seu. Non recordo máis ata que espertei na miña cama.Desmaiárame ao saber a noticia. Chamou por teléfono e dixo:marcho a xunto dela, espero que o entendas, cóntallo ti aMaría.
DIEGO MARTÍNEZ NÚÑEZ, B2A
O frío obrigoume a petar naquela casa:- Temos cama, pero non damos comida.Cando todos estaban durmindo levanteime por unha cuncade sopas... Aínda me dura o medo. Os caseiros escondíancadáveres de nenos no chan. Facían atrás.
DIEGO SEOANE SÁNCHEZ, B2A
Ía pola rúa cando el apareceu, empurroume dentro do co-che, onde todo estaba escuro, díxome o que me esperaba,el fora o asasino, deille ao talón para fuxir a Venezuela, saíndo vehículo e non volvín saber máis nada del.
CRISTINA RÚA, B2A
- Grazas.- Nada, eu non as quero.Miña nai de corpo presente, e eu dándolle as cartas ao seuex-noivo. Quizais non fose o mellor, pero quería desfacermedelas. Meu pai interrompeu os meus pensamentos.- Veña, vístete, imos á igrexa.
NURIA ÁLVAREZ, B2A
Xoana precisaba despexarse, fora un día longo, e un paseoestaría ben. Deron as 12. Fóra había unha densa néboa, frío,rúa solitaria... Colle o abrigo e sae. Leva pouco andado perosente tras ela algo raro, algo que a observa... Apura. Corre.Tropeza... pensa que todo se acabou. Xira. Abre os ollos.Sente un golpe, seco, doloroso... xa non volveu abrir osollos.
SANDRA RODRÍGUEZ CARRIL, B2AQUERIDO LECTQUERIDO LECTQUERIDO LECTQUERIDO LECTQUERIDO LECTOR...OR...OR...OR...OR...
36
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
Queridos señores, pódesepensar que este ies estaseconvertendo nun grandísimocárcere, vale xa, non haireixas pero como se ashoubese... Pola nova normaque a non sei que mentepensante se lle ocorreu, creoque cando a pensou era por-que non tiña un gran día, poisho, iso non se paga con nós.Esa norma que tanto chamaa atención é a de non poderir ao baño, que é, para quenon se emporcallen ou paraver se morre alguén poraguantar as gañas? Veña,ho!, esta xente está moimal...
DIEGO VARELA, BAC-2
Cando chegamos ao institu-to as normas non eran tanestritas. Pouco a poucofeitos e persoas fanche per-der a ilusión e as gañas deloitar polo que queres. Ásveces por máis que teesforzas non logras os resul-tados que mereces. Unexemplo é en terceiro e cuar-to da ESO, en Lingua, quepor máis que estudaba, apro-bar facíaseme costa arriba.Agora mesmo decídese o fu-turo de cada un. Está claroque este ano...
IRIA ARIAS, BAC-2
LIPOGRAMALIPOGRAMALIPOGRAMALIPOGRAMALIPOGRAMA
Texto sen «e»:A flor, a cal vin o outro díaxunto da túa casa, tiñamoitas follas bonitas. A florfinou por falta dun líquidochamado auga. Co paso dosanos outra flor con igual corlaranxa xurdiu alí. Foi a flormáis bonita do lugar.ANITA PAZOS E MARÍA MOSQUERA, BAC-2
PPPPPALÍNDROMOSALÍNDROMOSALÍNDROMOSALÍNDROMOSALÍNDROMOS
A casa e a sacaRío ó oírO tipo ata o pitoSon ananosSoles e selosSoñaba sabañós (frieiras J)O mais si amo
LETICIA PENAS E PATRICIA RODRÍGUEZ,BAC-2
O pito ata o tipoLuza o azulSapos e sopas
ANITA PAZOS E MARÍA MOSQUERA,BAC-2
REDACCIÓNREDACCIÓNREDACCIÓNREDACCIÓNREDACCIÓNALFALFALFALFALFABÉTICAABÉTICAABÉTICAABÉTICAABÉTICA
Alegre, Bieito contaba,deitado e feliz, grandes his-torias infantís, louco, mentresninguén oía panxoliñas queresoaban sempre uniforme-mente vistosas, xenial zum-bido.Alba Mejuto, Mario Villarabidee Samuel Suárez, PDC-4
Alexandra, boca carnosa,desexosa e ferida, gabeashoxe, inquedo lume melado,nos ollos pequenos que rin sentemor, universo vello xazolado.
LETICIA PENAS E PATRICIA RODRÍGUEZ,BAC-2
S+7S+7S+7S+7S+7
TTTTTexto orixinal:exto orixinal:exto orixinal:exto orixinal:exto orixinal:Cada bosque ten a súamusicalidade. Estes de Xaviñae Brañas Verdes estánorquestrados polo mar queten o seu fol máis poderosonos arrecifes e na enseadado Trece, entre o MonteBranco, o Cemiterio dos In-gleses e o Cabo Vilano. Poraquí as árbores vivan soan atuba e ocarinas. A trombón ea óboe. A unha fusión de jazze etno. Ei!, deixa de fanta-sear. Soaban. Agora só cabeagardar o réquiem da choiva.Por un intre, espetados nunlodo fumegante, véxoos comoespectros de soldadostisnados dunha guerra antigae futurista.(Manolo Rivas: «Recuerdo de un
infierno», El País 29/11/2006;tirado do libro
de texto de 3º de ESO doConsorcio Editorial Galego).
TTTTTexto transformado:exto transformado:exto transformado:exto transformado:exto transformado:Cada botica ten o seu nacio-nalismo. Estes de Xaviña eBrañas Verdes, orquestradospolo maratón que ten o seufollado máis poderosa arro-gancia, e nas entrañas doTrece, entre o Monte Branco,o cenfollas dos Inimigos e oCacahuete Vilano. Por aquí osarcos vivos soan a tumor eoctógono. A trompazo e obs-táculo. A un fuxitivo dekarateka e eutanasia. Ei!Deixa de fantasear. Soaban.Agora só cabe agardar a re-sidencia do choro. Por unhainvasión, espetados nunhalona fumegante, véxoos comoespermatozoides de solostisnados dun guindastreantigo e futurista.
IVÁN MOSTEIRO, LUCÍA SÁNCHEZ ERUBÉN CARBALLO E PDC-4
ESCRITESCRITESCRITESCRITESCRITA LIBREA LIBREA LIBREA LIBREA LIBRE
37
IntresXuño 2008
Intres creativos
TTTTTAAAAAUTUTUTUTUTOGRAMASOGRAMASOGRAMASOGRAMASOGRAMAS
Sete sacoden sal,saían salgados,sentábanse solitarios, sen sentirsatisfacción,simulaban sentir secura,sempre se sentían sinceros,soían sobrevivir solemnemente,solidarios, solucionando sermóns,suxeitaban suxestións sobre seriessumamente solicitadas sobresociedade.DAVID CASTRELO E BELÉN PÉREZ, PDC-4
Ies, incompetentesinsociables idealistas,ides illarnos,impedir ilusionarnos,ingresados inimigos,infernal infamia!invidentes intrépidos,inmutable inscrito.
ESCRITESCRITESCRITESCRITESCRITA LIBRE EN 3º de ESOA LIBRE EN 3º de ESOA LIBRE EN 3º de ESOA LIBRE EN 3º de ESOA LIBRE EN 3º de ESO
(Música de Georges Bizet: L´Arlesienne)(Música de Georges Bizet: L´Arlesienne)(Música de Georges Bizet: L´Arlesienne)(Música de Georges Bizet: L´Arlesienne)(Música de Georges Bizet: L´Arlesienne)
Diantres, estas portas parecen non rematar nunca. Aínda nonentendo por que meu pai, o rei, fixo este labirinto de casa devacacións.Seguirei abrindo portas até que atope a saída. Parece que estaé máis grande e está máis adornada... debe ser a derradeira!Si, é a derradeira. Que bonito volver a ver os meus xardíns. Xacomezan a florecer os lirios. Todo ole moi ben, respírasetranquilidade.Camiño polo paseo de pedras, levantando levemente o meuvestido, o xusto para non mollalo nos regatos.Agora camiño entre as roseiras, todas as rosas están abertasmenos unha.- Que che pasa, pequena? Por que non abres?- Porque me dá vergoña que me vexa o Sol.- O sol espera impaciente que abras os teus pétalos.- Está ben, abrirei...Estase abrindo, é unha rosa branca, a máis fermosa de todo oxardín.- Velo, dáme vergoña porque son branca e as demais son todasvermellas.- Pois es a máis linda flor que eu nunca vin.Desvergoñada, loce os seus pétalos de neve na grande roseira.
O sol espertou cedo esta mañá; aínda non son as seis e xa seestá erguendo detrás das montañas que lle serven de agochodurante a noite estrelada. A pesares do sol, unha suave brisaacaricia a paisaxe e fai que as follas e aquelas fermosas floresda cerdeira bailen incesantemente. Pasando a escena a cámararápida, poderías ver como se abren as flores, como vanespertando os encantos da natureza que se concentran, todosxuntos, neste recuncho marabilloso da terra. A auga do río –non podería ser doutra forma- quere correr polo camiño trazadoao ritmo da música que escoitas: a do piar dos paxaros.E eu, pequena, encerrada na miña cápsula, da que me vou libe-rando, comezo a sentir o olor da herba, das flores... Xa está, xaestou fóra... Agora só estendo as miñas ás de cores e voo. Porfin! A sensación é indescritíbel. Xa son unha bolboreta.
LÉMBROMELÉMBROMELÉMBROMELÉMBROMELÉMBROME
Lémbrome de poucas cousas.Lémbrome de que lembraba máis recordos.Lémbrome daquel paseo en bici e do bache.Lémbrome da roda por un lado e do resto da bici por outro.Lémbrome cando era pequena e as cousas eran máis fáciles.Lémbrome do día que viaxei por primeira vez.Lémbrome cando meus pais me collían no colo.Lémbrome da primeira vez que comecei a camiñar.Lémbrome cando cheguei ao instituto.Lémbrome cando empecei a suspender.Lémbrome cando fun de pesca.Lémbrome cando collín a primeira troita.Lémbrome cando marquei o primeiro gol.
38
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
Lémbrome cando me gustaban as ovellas.Lémbrome cando choraba por todo.Lémbrome cando odiaba a leituga.Lémbrome de cando deixei o biberón e o chupete.Lémbrome da súa miradaLémbrome cando ficou en elLémbrome de cando te lembrabaLémbrome da despedida.Lémbrome do primeiro móbil.Lémbrome de cando me parira a Loura.Lémbrome do meu vestido rosa.Lémbrome das tortillas de meu avó.Lémbrome do risa da miña avoa.Lémbrome de cando me operei.Lémbrome do mal que o pasei.Lémbrome do maldito corsé.Lémbrome de cando media metro e medio e calzaba o 36.Lémbrome daquel libro marabilloso.
REDREDREDREDREDAAAAACCIÓNS ALFCCIÓNS ALFCCIÓNS ALFCCIÓNS ALFCCIÓNS ALFABÉTICASABÉTICASABÉTICASABÉTICASABÉTICAS
Agora buscan ceos distintos entre fragas galaicas. Húmidos,incomparables lugares máxicos. Non! Oxalá perduredes, que-ridos recunchos solitarios. Tedes unha vida xa zorregada.
PPPPPALÍNDROMOSALÍNDROMOSALÍNDROMOSALÍNDROMOSALÍNDROMOS
- Adora a roda- Adán nada- Oído ó odio- O moco como- Atar a rata- A laca cala- O voo do ovo- A nosa sona- A dama amada- Abusa da suba- A súa non a usa- A rula e a lura.- O chino e o nicho- A porta e a tropa- A traca e a carta- A pata e a tapa
ALUMNADO DE 3º DE ESO
TTTTTAAAAAUTUTUTUTUTOGRAMASOGRAMASOGRAMASOGRAMASOGRAMAS
Ai araucaria! Arbusto amedrentado. Achégate ata as atractivas atalaias, atrapa áureosanxos aventureiros ante antigos anfiteatros. Ascende altiva, acada admirable altura!
Amor, aburres ata aos ardentes, apaixonados amantes; abrásalos, abrúmalos, abrígalos,abrázalos, acarícialos, acovárdalos ... abócalos ao abismo.
Vulgar vida vulnerable, vólveste varicela varrendo varóns vascos.
Rato roedor ruso, rechamante romántico roto rápido.
Venecia, vila veciñal vigorosa, viaxo voando ventándoche vital ventura.
Camiñei, cabalguei, corrín cara Cáceres cantando cancións coñecidas.
Pintores pintando, persoas paseando, policías patrullando, parecen paisaxes perfectas.
Saber saír sen saída, sempre suxire satisfacción.
Durmín diario durante dez días. Deixei de durmir despois de descansar demasiado.
Pepe pensou pasar pola ponte para pisar pensamentos.
Agardo ansiosa a Ana, a adorada astronauta australiana.
ESCRITESCRITESCRITESCRITESCRITA LIBRE EN 3º de ESOA LIBRE EN 3º de ESOA LIBRE EN 3º de ESOA LIBRE EN 3º de ESOA LIBRE EN 3º de ESO
39
IntresXuño 2008
Intres creativos
MONOMONOMONOMONOMONOTTTTTONÍAONÍAONÍAONÍAONÍA
Liberta o gritoLiberta o gritoLiberta o gritoLiberta o gritoLiberta o gritoque trazes dentro...que trazes dentro...que trazes dentro...que trazes dentro...que trazes dentro...
CAMACAMACAMACAMACAMA
Dende sempre, os sábados, antesde facer a cama, a miña muller pí-deme que lle axude a voltear o col-chón. Cando un día lle pregunteidixo que era una cuestión dehixiene e que, ademais,cambiándoo de lado cada sema-na, atrasábase o deterioro.Teño observado que despois dealzalo ela manteno en vertical,apoiado sobre un canto, un par desegundos máis do necesario; nesetempo non a vexo, porque esta-mos en lados opostos da cama.Ao baixar o colchón ten a miradaperdida e un medio sorriso quesempre me resultou enigmático. Secon iso atrasamos o deterioro,paréceme estupendo.
MANUEL GONZÁLEZ
(HTTP://WWW.VENTANIANOS.COM/DOMBODAN/)
O BRILLO BRILLO BRILLO BRILLO BRILLOOOOO
Todos os días pola mañá sempre facía o mesmo, collía o seu bolso, poñía o seu abrigo emarcha a aquel parque. Non sabía por que razón, xa que perdera a memoria nun accidentede tráfico o verán anterior, saíra da estrada.Un día, facendo o mesmo de todos os días, viu algo que brillaba no chan, agachouse,colleuno e sorriu.
ANA AGRA
NON SOANON SOANON SOANON SOANON SOA
Sempre o mesmo, soa o espertador ás sete e media, almorzas, vas á parada, montas no bus,chegas ao insti, e volves outra vez á casa. Pero, que pasa se un día se che pegan as sabas?Todo cambia, todo vai máis rápido, muda todo.
DIEGO VARELA
VVVVVOLOLOLOLOLVES SORRIRVES SORRIRVES SORRIRVES SORRIRVES SORRIR
Todos os días me levanto cedo para ir á clase. É unha longa mañá de aburrimento e de durotraballo. Pero, cando pensas que xa non te podes aburrir máis, alguén di algo gracioso erecórdache que non todo é tan malo e aburrido como parece.
IRIA ARIAS
40
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
OUTRO DÍA MÁISOUTRO DÍA MÁISOUTRO DÍA MÁISOUTRO DÍA MÁISOUTRO DÍA MÁIS
Como todos os días, levántase, non fai nadanovo; dúchase, almorza... Pero, como todosos días tamén, algo lle di que hoxe todo vaiser diferente. Non sabe se é verdade, peroterá que esperar a que pase outro día máispara ver se algo vai cambiar.
ANITA PAZOS
HOXEHOXEHOXEHOXEHOXE
El estaba alí, con ela, sentados naquel ban-co do vello parque como cada tarde. Colleronas mans e deron un pequeno paseo arredorda lagoa como cada día, e logo sentaron
naquel banco. Atopábanse naquel tranquilo lugar, rodeados de natureza e de multitude dexente, falando e rindo; e eles alí, calados, coas mans xa separadas, ollando a lagoa.Pero el mirouna, mirouna dunha forma diferente ás outras veces, ela non se decataba e elvolveu a cara. Pero volveuna mirar e, de súpeto, ela volveu a mirada e atopouse cos ollosfixos nela. O sangue subiulle ás meixelas, e sorriron. Ela bicouno, e volveron mirar cara alagoa.
PATRICIA RODRÍGUEZ
POLA MAÑÁPOLA MAÑÁPOLA MAÑÁPOLA MAÑÁPOLA MAÑÁ
A min gustaríame rachar a monotonía, deixar de facer sempre o mesmo. Pola mañá, instituto,e pola tarde nada. Por que temos que facelo? Poderiamos cada un de nós camiñar pola nosaconta, estudar o que quixésemos, cando nos apetecese. Quen dixo que pola mañá tiñamosque vir ao instituto?
BORJA PÉREZ
ESPERTESPERTESPERTESPERTESPERTARARARARAR
A escuridade comeza a diminuír e a luz vai entrando pouco a pouco polo oco da ventá dahabitación. Tumbada na cama, o sono na miña cabeza xa coñece a hora da súa fin. Comonon vou ter sorte, o espertador vai soar, con coidado abrirei os ollos e intentarei sacar osono e a preguiza. E como non terei máis remedio, levantareime.
LETICIA PENAS
O MEU CAMBIOO MEU CAMBIOO MEU CAMBIOO MEU CAMBIOO MEU CAMBIO
Era unha rapaza normaliña, tranquila e tímida, ata que hai uns anos que empecei a saír.Cambiei moito, non sei se foi porque fun coñecendo máis xente e aprendín a ver a vidadoutra maneira ou porque foron os anos os que me mudaron.
MARÍA MOSQUERA
MONOMONOMONOMONOMONOTTTTTONÍAONÍAONÍAONÍAONÍA
... e a coragem, e o amor... e a coragem, e o amor... e a coragem, e o amor... e a coragem, e o amor... e a coragem, e o amor.....Mafalda VMafalda VMafalda VMafalda VMafalda Veigaeigaeigaeigaeiga
41
IntresXuño 2008
Intres creativos
Normalmente, os nenospequenos, cando van para acama adoitan agocharsedebaixo das mantas eengruñarse baixo osaloumiños das nais ó escoitara historia do Home do Saco.Habitualmente, bulenbricadeiros para a cama consó oír o nome, por iso é unbo xeito de conseguir queabandonen os xoguetes e sedeixen levar por PedroChosco, normalmente, e xadigo e recalco que normal-mente, adoitan facelo, ago-ra ben, non todos. Temoscomo excepción clara einmutábel a Pedriño.Loxicamente debería asustar-se coa historia do lobo,enchoupárselle as meniñasdos ollos cando lle dan un parde labazadas, debería termedo das cousasdescoñecidas e dar berrosenxordecedores cando a avoalle fala dos moitospersonaxes, presentes nomundo e na mente dun nenode 6 aniños; como bo nenoinocente que é, Pedriño de-bería e case tería a obriga defacer iso, xa que cada idadeconleva o seu, e que son osseis anos, senón buscarconstantemente de protec-ción baixo a saias da súa nai.Pois non!!, para el non¡¡, sabede sobra que para min seríamáis sinxelo contar a típicahistoria do neno medorentoe como o sabe debe, por iso,quererme complicar ascousas.
Pois ben, o caso é quePedriño estaba como tódalasnoites , entre lusco e fusco,xogando, e neste caso coasúa nova estación en minia-tura de avións, cando, etamén como marcaba a tra-dición, e leva acontecido ano
tras ano con cada neno na-cido na casa dos Xelmírez, anai de Pedriño o chama, faiseo durmido e o preguiceiro edá xiros ó redor da alfombracomo resposta, a nai deixa ólado a política pacifista e di-plomática empregada ataagora e opta pola vía delevalo polas orellas, pórlle opixama a duras penas e aíndaque o neno acabe coa partede abaixo do revés, conseguemetelo na cama. Por veces,moitas, fíxolle falla a axudado pai para tan laborioso earriscado traballo e foronmoitas as ocasións nas quelle pasou pola cabeza o depórlle un cadeado á porta, isosi que é unha boa loitadora!!E despois de moito tira eafrouxa, despois de moitos«déitome e vólvome a levan-tar», despois de moitaschantaxes e promesas o nenocaía rendido. Pois ese día,Pedriño decide que esta émala noite para ir para a camae portarse ben, pero nonpensedes que o fai así, senmáis, desinteresadamente, eé que para esa noite o nenoten plans. Esa noite decideser Alejandro Magno,Hércules...e o granaventureiro que consiga ma-tar os máis xigantes, gañarmoitas máis guerras..., e isoé porque no fondo seguesendo un neno de 6 anos e,agora si, como cada neno,ten moita imaxinación. Ocaso é que , ás veces, comodi moita xente buscas o loboe acábalo atopando. Nestecaso, o lobo tiña forma dehome sucio, farrapeiro e malvestido, é dicir, de vagabun-do. É algo que adoita pasarcando un neno de seis anosabre a porta da súa casa ásdoce da noite coa fin de
atopar o presunto «Home doSaco» e non atopa un homedo saco, senón a un homecun saco, que non é PapaNoel porque Pedriño sabe desobra que o nadal nonchegan ata decembro. E comoninguén se molesta enexplicarlle que o «Home doSaco» non existe, Pedriño,por primeira vez na súa vida,sente as meniñas dos ollosenchoupados de auga e co-rre a anicarse baixo a saiada nai.
E probable que se con 6anos optase pola vía dedeixarse enganar, agora condez anos non tería que sentiresa suor fría que lle percorreo corpo, ese terror, esearrepío que sente cada vezque alguén lle fala de saír árúa pola noite ou de PapaNoel, xa que por gardar certasimilitude co Home do Sacoesperta certo reparo enPedriño. É o que pasa porquerer adiantar osacontecementos e agora condez anos é un neno inocentee retraído.
ARIANA TRASTOY LÓPEZ, B1A
O HOME DO SAO HOME DO SAO HOME DO SAO HOME DO SAO HOME DO SACOCOCOCOCO
42
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
Eu teño medo a...Eu teño medo a...Eu teño medo a...Eu teño medo a...Eu teño medo a...Eu teño medo á morte,teño medo á escuridadeteño medo aos relámpagosteño medo aos vampiros e aos morcegos,teño medo a volver repetir curso, prefiro deixar o instituto,tamén teño medo a como vai ser o meu futuro,a que lle pase algo á miña familia ou aos meus amigos,a suspender o exame de inglés e o de tecnoloxía,.Eu teño medo ás serpes, aos touros, ás galiñas, aos ratos, aos lirios, ás arañas, aos edificiosgrandes, aos libros, á xente, aos cabalos, ás portas, aos espellos, aos coches, ao lobo, áscidades, aos profesores, aos corredores longos, aos mares...Eu teño medo a andar soa pola noite, á escuridade.Teño medo cando vexo películas de terror, cando fai vento, cando chove.Sinto medo cando morre alguén.Teño medo a morrer,teño medo a quedarme soa, tamén a que o sol se esgote.Sinto medo deste mundo, tamén dos ladróns.Teño medo dende o momento no que nacín.Sinto medo cando non aprobo.Teño medo de esganarme coa comida.Cando vexo telexornais e vexo aos terroristas atentar, tamén teño medo diso.Eu téñolles medo aos pallasos, danme pánico,teño medo a ir soa pola noite,teño medo a falar en alto no medio da clase. Un medo que se che mete no corpo porque nonsabes se vas dicir algo que non vén a conte e se van rir de ti. Oxalá nunca me pase.Pero, ao que máis medo lle teño neste mundo é a que lle pase algo á miña familia.Eu teño medo a suspender este curso.Tamén a ir de campamento a Escocia, intimídame.Dáme medo ir pola rúa e atoparme con un can xigante.Que algún amigo meu se vaia lonxe, porque sinto un baleiro e medo de que se esqueza daspersoas que quedamos aquí e que o queremos.Eu teño medo a que pase algo malo.Eu teño medo á escuridade,teño medo a facer o ridículo diante da xente,a que morra a miña gata,ás pelexas entre amigos.Teño medo a ser un fracasado no mundo laboral o día de mañá,teño medo a ser @ tont@ dos irmáns.Teño medo a ir no coche con miña nai porque conduce moi mal.Teño medo ás películas de medo,teño medo ao fracaso escolar,teño medo ás drogas.Teño medo a case todo.Eu teño medo á: escuridade, o can, as plantas carnívoras, cando miro pola ventá, a que mevexan espid@, que non pare de chover, que trone, que faga sol, que me coma o lobo, que merapten e non poida ver máis aos meus amigos e familiares, a que me deixen só, a que nevepola noite, a que o can me coma o gato, a que ninguén me queira, que haxa un terremotoque tire as casas, que se acabe o mundo, a que a terra rompa pola metade, a coller a gripe,a limpar, fregar, xogar coa pelota, berrar só.
TEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOS
43
IntresXuño 2008
Intres creativos
Eu teño medo a aquel home de acolá.Eu teño medo a matar a alguén,teño medo a perder xogando ao fútbol,a tirarme desde o cuarto piso,a que perda o Celta,a que se estropee o tractor,a que meus pais me pillen borracho,a ter un accidente.Eu teño medo a alguén que sexa forte e estea tolo,a que me poñan a navalla no pescozo,ás serpes,a ir só ao río de pesca,a operarme,teño medo a que miña nai me pille bebendo e borracho.Eu teño medo cando estou soa na casa e escoito o menor ruído,cando fixen algo malo, a que me descubran,teño medo a estar nunha completa escuridade,cando subo e baixo escaleiras na escuridade, como se me estivese a piques de tirar por unprecipicio.Teño medo de.... de ter medo.Eu teño medo do que hai debaixo da cama,teño medo ao Chococostro, porque non quero que me leve,teño medo porque el sabe que lle teño medoteño medo porque non quero que me comaporque non quero morrer tan novo,porque non podo escapar,porque isto non se pode solucionar,teño medo porque con el non se pode razoar.Eu teño medo que me faga mal a verdura no estómago,teño medo cando lla vexo facer a miña nai.Teño medo á condenada verdura, que xa non sei para que a botamos, porque non me gustae xa fai mal só con vela nos pratos.Eu teño medo ao tomate,teño medo na casa á hora de xantar.Teño medo a converterme nun tomate cando o como.Eu teño medo a moitas cousas,teño medo porque o teño,teño medo porque son medosa.Eu teño medo de afogar.Eu teño medo aos Teletubis, aos porcos, ás galiñas, a que me pegue un rato ou me mordaunha toupa, a esganarme cun melón, a que veñan os Powers Rangers á miña casa, abañarme no río sen bañador.Teño medo a caer enriba dunha bosta, ás persoas gordas, aos cacahuetes, a que me tireunha ovella.Eu teño medo a que caia o ceo. E se caese o ceo? porque non poderiamos vivir sen el. E secae e rompe o Sol? E xa non falemos da Lúa. Se o Sol morrese, quedaría viúva e pasaría todaa eternidade chorando e chorando. E se marcha para esquecer o sol? Que farían os namoradossen a Lúa? As poesías perderían a paixón que a luz da Lúa outorga. E os científicos daríanvivido sen as súas amadas e lonxanas estrelas e constelacións? O mundo viría abaixo, poloque o meu maior medo é que caia o ceo. Espero que estea ben sostido, pero claro, contantos satélites e estrelas debe pesar moito. Será suficientemente forte o que o sostén? Isoespero, porque non podería pasar nin un día sen ceo.
ALUMNADO DE 3º ESO
TEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOS
44
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
TEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOS
TTTTTeño medo...eño medo...eño medo...eño medo...eño medo...Teño medo a suspender o exame de Filosofía,Teño medo a que morra o meu avóTeño medo a deixar embarazada a unha rapaza cando teña relaciónsEu teño medo ao coche, cando está circulando pola rúa,á porta, cando se abre ou se cerra,ao ascensor, cando sobe e baixa.Eu teño medo cando miña nai vai falar co titor,cando alguén que coñezo, familia, amigos... está no hospital.Eu teño medo de poder vela, teño medo de non poder vela;cando a vin, quixen coñecela, cando a coñecín quixen bicala,e agora que a biquei, non a quero deixar marchar,teño medo, porque se marcha morrerei por ela, e morrerei de amor.Eu teño medo de moitas cousas, por exemplo dos amores de adolescencia.Eu teño medo... á escuridade, ao silencio, ao engano, ao risco, á soidade, á mentira, aexcesiva ilusión, aos exames, a quedarme soa, á traizón, á dor, aos nervios, á violencia, águerra, ao sufrimento...porque amo a luz, as palabras e a verdade. Prefiro ilusionarme o xusto e teño medo a darllerenda solta aos sentimentos, por intentar escapar do sufrimento.Eu teño medo despois das películas de terror, a esa sensación que che queda no corpo aovolver á realidade e estar soa na casa, co silencio e ás escuras.Teño medo a non dar cumprido uns certos obxectivos na vida, a como será o futuro, a seestou tomando as decisións axeitadas que me levarán a un futuro que me guste, porque mepreocupa máis o que farei no futuro que o que me acontece agora, xa que o de agora podocontrolalo máis ou menos.Eu teño medo do que acontecerá mañá,medo deste mundo, porque non sabemos o que ocorrerá,se haberá guerra ou paz.Teño medo ao cambio climático, porque ao mellor no futuro non hai auga.Teño medo polo meu propio futuro.Eu teño medo ás operacións,tamén a non sacar o curso adiante,ou a morrer nun avión,ou a afogar cando vou nun barco.Eu teño medo de enfadar moito aos meus pais,de morrer queimado ou afogado,de non ser ninguén na vida.Eu teño medo dos exames, de latar, aos profesores.Eu teño medo a ter un accidente,a non saber elixir o camiño correcto,a sufrir algunha enfermidade,a que meus pais se enfaden comigo,a non poder cumprir os meus obxectivos,a encontrarme con persoas malas no meu camiño,a separarme dos meus amigos,á escuridade e á soidade.Eu teño medo á araña que vin hoxe pola mañá ao saír da casa,aos cans grandes, ás notas da avaliación,a morder as uñas.
45
IntresXuño 2008
Intres creativos
TEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOS
Eu teño medo aos balonazos en E.F.,aos coches cando van moi rápido ea algún profesor cando está moi enfadado.Eu teño medo á maldade da xente,a que lles pase algo ás persoas que quero.Teño medo ao silencio, ese silencio que che di que vai pasar algo,sobre todo cando se rompe con un golpe, cando estou só na casa.Eu teño medo á 3ª avaliación, porque é cando vai mellor tempoe cando menos ganas hai de estudar, vendo o sol e abafando na casa.Eu teño moito medo a quedarme completamente só.Eu teño medo a quedar mancado para toda a vida no traballo,Teño medo a suspender os test na autoescola,tamén tiven medo de quedar sen dedo cando o abrín traballando.Eu teño medo a estar encerrada, ás enfermidades e á fame.Para min a peor situación sería que pecharan a porta dunha habitación na que estivese soasen poder comer nin beber, e na que non houbese ningunha luz e, aínda por riba, que mepuxese enferma.Teño medo a terroristas, violadores, homes bomba...Eu teño medo a todo,ao que me poida pasar.Teño medo cando as cousas van mal,dáme medo pensar no malo.Teño medo á Garda Civil cando fago algo malo, porque me poden levar preso.Eu teño medo cando me encontro a unha gran altura,a sufrir un accidente de tráfico ou algunha enfermidade,se perdo unha man, un brazo, se quedo nunha cadeira de rodas...Eu teño medo á xente que leva os rapaces á forza,aos insectos, porque os odioaos tiburóns e a todo o que poida vivir na auga.Eu téñolle medo ás serpes, principalmente de noite.Eu teño medo a que se rompa a familia na casa no Nadal.Eu teño medo a que me peguen.Teño medo cando vou no coche con un que corre moito.Eu teño medo a que un día entre un ladrón na casa e aproveite para roubar certas cousas.Eu teño medo a estar de noite no comedor da miña casa porque me recorda cousas malas edefuntos, e penso que aínda están alí.Eu ao único que lle teño medo é ás ras, sapos e cóbregas porque me dan noxo.Teño medo a algúns sitios como cemiterios e lugares abandonados.Tamén teño medo cando soño.Eu teño medo de min mesma,de non ser feliz na vida,de non atopar traballo.Teño medo aos terremotos, ás guerras, aos fenómenos meteorolóxicos imprevisibles.Teño medo ás armas e aos coches veloces.Eu teño medo ás pistolas, aos incendios, ás navallas.Teño medo a non ser como desexan meus pais,a facer o ridículo.Eu teño medo á morte,a facer as cousas mal e que me berren,aos animais grandes.Teño medo ás persoas borrachas que non saben o que fan.
46
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
Eu teño medo a ser violada por alguén,aos incendios, ás inundacións.Eu teño medo a esperar moito unha persoa e cando chega non saber que facer ou dicir.Eu teño medo a comer bechos.Eu teño medo a comer verdura,a perderme nalgún lugar, non saber onde estou e non saber volver, a ter moitos inimigos,a caerlle mal á xente.Eu teño medo aos profesores, ao instituto, a estudar, a ler, aos exames, a todo o que estearelacionado co instituto.Teño medo a traballar, a ter que madrugar, a comer algo que non me guste,a non poder conducir o coche, a moto, o tractor, todo o que teña motor,a non poder ter nunca un coche,a non poder comer o bocadillo.Eu teño medo de caer da moto, de romper un óso, de que marche o autobús,de caer no pozo do veciño, de perderme no medio de Santiago no coche...de que o mércores sexa o exame de Galego.Eu teño medo a pensar,a non me acordo,a ti, a min, a el, a vós, a elesteño medo a eu que sei,ás mulleres, ao lume, ao fume.Teño medo a non me acordo.Eu teño medo á escuridade, aos ascensores,a Miguel, a Gonzalo,á clase de Galego, aos profesores.Eu teño medo ao amor.Eu teño medo de que se rían de min, de facer o ridículo,teño medo ao frío,teño medo de non saber que facer, a equivocarme.Eu teño medo a perder a vida,á mentira,a todas esas cousas que non dou nin imaxinado.
Eu teño medo á morte, á enfermidade, á música flamenca.
Danme moito medo os bonecos de colores como os Teletubis e os Power Rangers,e de pequeno tíñalles medo aos pin y pon, pero supereino co tempo.Dáme moito medo cando estou só nun ascensor.
O medo máis grande que teño no mundo é que se me derrube a casa coa moto, a roupa e amiña colección de Pokemons dentro.
Eu teño medo á banda de Visantoña, ao cocido, aos ascensores, á pintura verde, á GuerraCivil, ao chocolate, ao motor dun tractor, ao cacique, a un reloxo, ao can de meu primo, aobolígrafo verde de Adrián, ás cadeiras rotas, ... ás almofadas brancas, ás casas de cemento,aos ácaros, ás piscifactorías, aos remuíños do pelo, á gaita e á pandeireta, ao Entroido, ásbonecas, aos percebes, ao lacón con grelos, ás patacas fritas, á novena sinfonía, aoscrioulos, ás correntes de aire quente, aos Teletubis, ás filloas, aos exames de Galego, ásestrelas.
ALUMNADO DE 1º DE BAC.
TEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOSTEÑOMEDOS
47
IntresXuño 2008
Intres creativos
Unha tarde de tronada, Saraestaba coas súas amigas nabiblioteca contando lendasde medo.De súpeto alguén fai tremera Sara, resulta que eran osseus compañeiros que asescoitaran e queríanse unir.Entón un deles chamadoHugo comeza a falar, di quecoñece unha lenda moi boa,entón pídenlle que a conte.- Esta lenda, non é unhalenda calquera, posto que étotalmente certa, e ocorreumoi preto de aquí, un monteperdido que a xentedescoñece e os que sabenonde está, por motivos deseguridade, prefiren nonachegarse.Hai moitos anos nese montehabía unha aldea moiacolledora na que todo omundo vivía tranquilo senningún tipo de preocupación.Ata que ocorreu unhadesgraza que cambiaría asvidas dos habitantes e daaldea para sempre.Resulta que certo día unhanena moi cativa púxose axogar coa súa boneca acarón do río e como era unpouco evidente caeulle senquerer. Como de todas for-mas a boneca estaba moipreto da beira, a nenaintentou collela, pero candoparecía que xa se fixera conela, a pobre caeu ao río. Elacomezou a pedir axuda e aberrar, pero a xente que es-taba por alí non sabía quefacer, xa que o río era moiperigoso. Entón, decidironchamar a nai, pero cando elachegou xa era demasiadotarde e xa non se vía ninrastro da pobre rapaciña.
A nai toleou e comezou aberrar.A xente comezou a preocu-parse, posto que sabían quea señora non esta ben dacabeza.Todo o mundo calou mentresela dicía:- Maldígovos, maldígovosmalditos campesiños, porcovardes. A miña filla debe-ría estar viva e vós mortos,ja,jaja, a miña filla virá! ,virápara matar a cada unha daspersoas que vós máisqueredes, e non se salvaráninguén. Dentro dun ano poresta mesma data a miña fillasairá do río e irá arrastran-do un a un a toda a vosafamilia ata o río.,alí elaafogaraos e a súa morteserá tan desgraciada comofoi a da miña pobre filliña.Pero aos que estabades aquínon vos matará, non, senónque en lugar disto deixaráque vivades co calvario queteño que vivir eu, por nonpoder estar coa miña filla,que era a única persoa queme quedaba neste mundo eá que quería con loucura.Sentiredes esta dor, estasoidade e esta furia queteño eu neste intre. Peroisto non é todo, senón quea miña filla iravos visitar devez en cando, e isto faráque acabedes tolos ata queun por un vos vaiades tiran-do ao río.Se non me credes, xaveredes, ides facer cola atapara tirarvos ao río, que oque non fixestes hoxe polamiña filla farédelo dentro decinco anos, longos, moilongos sobre todo os catroque botaredes toleando.
JajajaAh, esquecíaseme outracousiña. Aquel que intenteescapar terá unha mortemoito máis longa e cruentaque a que vos acabo decontar,así que o que vóselixades, eu aí non opino,cada un é libre de morrercomo el prefira.Todo o mundo quedou mudo.A xente non sabía que pen-sar, e foise esquecendopouco a pouco do sucedi-do, pero a maldicióncumpriuse como predixera atola, e a aldea quedou to-talmente deserta.A muller acabouse suicidan-do para reunirse coa súafilla.Contan que as súas almasseguen vagando por todosos recunchos desa vila, es-perando que apareza un po-bre camiñante para apode-rarse da súa alma.Por este motivo a vi laquedou perdida e estanca-da no medio dun frondosomonte, posto que ninguénestá tan tolo como para ir
VVVVVAI DE MEDOAI DE MEDOAI DE MEDOAI DE MEDOAI DE MEDO
48
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
ata alí.Entón un dos compañeirosinterrómpeo e dille:- Eu tamén coñezo esamesma historia.Hugo dille:- Xa, esta é unha lenda moiantiga, pero seguro que sócoñeces ata aquí, fixo quenon coñeces como segue,posto que ata hai pouco alenda remataba aquí, agoranon é así, así que se medeixades continuar,cóntovoscomo remata.Hai aproximadamente seismeses, seis rapaces, quecoñecían esta mesma histo-ria, intentaron averiguar seesta historia era certa, eadentráronse no monte. Nonse soubo nunca máis nadadeles excepto dunha rapazachamada Silvia.Segundo din, os seis rapa-ces querían comprobar seesta lenda era verdade epara iso adentráronse nomonte.Contan que despois de dousdías atoparon a aldea. Can-sados sorriron eachegáronse rapidamente,pero cando por fin a pisa-ron, algo malo e estrañorecorreu o seu corpo. Foientón cando se decataronde que alí pasaba algo.Os país destes rapacesanunciaron a súa desapari-ción.Pouco despois, apareceu ocorpo de Silvia, unha dasdesaparecidas, nun río depola zona. A morte da rapa-za deixara aínda máis enig-mas dos que había. Morreraafogada, aínda que a causanon se sabía, non presen-taba sinais de violencia.Os hematomas e rascadelas
que posuía por todo o seucorpo, debíanse sen dúbidaá forza coa que a rapazachocara contra as pedras dorío cando ía corrente abaixo,ata que este a arrastrou aun lugar onde a auga esta-ba algo estancada. Al íquedou ata que a atoparonos pescadores.A policía rastrexou a zonapor se había algo máis poralí, non atoparon nada eseguiron coa súa inútil bus-ca.Un dos pais encontrou unmapa sinalando a aldeaabandonada, foi cando oresto de pais, que falabanentre si da desaparición dosseus fillos, se decatou deque os seus f i l losultimamente falaran dese lu-gar.A policía dirixiuse á aldeaabandonada e comezou unhabusca longa e perigosa.Contan que despois de douslongos meses deixaron a in-vestigación, posto que tan-to o corpo de investigacióncomo o de policía non que-ría arriscarse máis.Nestes mesesdesapareceran variosaxentes, e outrosatopáranos mortos á beirado río, preto de onde en-contraran o corpo de Silvia.Din que a nena mataría a to-dos os que puxeran un péna súa casa. Por desgrazaera a casa mellor conserva-da, xa que nai e filla aíndavivían alí.Os rapaces refuxiáranse alídurante días e a nenamatáraos a todos, exceptoa Silvia que ao ver como anena mataba a un dos seuscompañeiros toleara e inten-
tara fuxir.Silvia tivo mala sorte e caeuao río, alí morreu afogadanun momento de crise eloucura.Os policías que deran coscorpos morreran a mans danena, e por isto a policíadeixou a busca, posto quequen sabía o segredo morría.Segundo acabou de contara historia todos comezarona rir. Todos menos Sara.Hugo dixo:- Esta historia é completa-mente certa,así quedeixádevos de rir.Os seus compañeiros non ocreron.Entón Sara comezou a falar:- Eu créote, Hugo, esa his-toria é certa e vóuvolo de-mostrar.De repente, todos quedaroncalados sen saber que dicir,incluído Hugo.- A primeira parte desa his-toria contouma a miña pri-ma, era moi aventureira eencantábanlle este tipo dehistorias. Sempre me dixoque quería comprobar seesta lenda era certa.A segunda parte tamén o é,posto que unha das rapa-zas mortas é a miña prima,quen me dixo que se non re-gresaba significaría que alenda era certa.Todos estaban pálidos sensaber que dicir,non podíancrer que a lenda fose certa.
Así que xa sabedes, tedetino coas historias ou lendasque vos contan porque aomellor non son de broma, examais intentedescomprobalo se non queredesacabar igual.
VIRGINIA FOCIÑOS ASTRAR
VVVVVAI DE MEDOAI DE MEDOAI DE MEDOAI DE MEDOAI DE MEDO
49
IntresXuño 2008
Intres creativos
Era setembro e unhaspequenas pingueiras de augafixeran posible que se bota-ran os nabos nas leiras, ondexa se apañara a mala colleitade patacas que apenas su-peraban a cantidade que seempregara para plantalas.Pouco despois do día 1comezaron as xeadas e pos-teriormente as nevadas nunhapequena aldea do interior deGalicia.
A cousa non pintababen. Coas borreas xaestendidas e co trigo nadonos montes cuberto polaxeada que noite tras noite oía amolentando xa ben en-trado o mes de novembro,tamén o lobo comezou a seroutro perigo máis. As neva-das que día si día non íancaendo fixeran que os animaisse achegasen ás casas parabuscar algo que comer, unhapita extraviada, un can depalleiro ou mesmo un homeao que se lle fixera noite nocamiño. A lei do máis forte! Avida tornábase complicadapara o pequeno Pepe ou máisben o Roxo, como se coñecíapolo contorno. Ese alcumeproviña xa de seu bisavó. Con15 anos acabados de cumprir,o Roxo viuse na obriga deaxudar a seus pais e irmánsque traballaban arreo peroque non daban sostido afamilia.Cos seus trallos e la-zos ía para o monte e mirabade traer algo para a casa, xafose unha garduña, un rapo-so ou un gato bravo quesempre tivo fama de estar moibo. O caso era levar algo paraa casa as peles naquel entónestaban moi ben prezadas, eo valor dunha garduña eracase o mesmo có dunha
vaca.O Roxosentíase útil, oseu era iso, omonte e as pe-les, canda si,sempre insepa-rable a súa pa-ralela do 16 esempre cargadacon dous car-tuchos dodobre cero quea b o n d a b a npara facerlleben dano aoseu inimigo, odemo que oespreitaba to-dos os días nomonte; entre eles había unhaconexión especial, sempresabían onde se atopaba ooutro. O Roxo estaba segurode que chegaría o día no quese enfrontarían os dous caraa cara e iso inquedábaomentres poñía os lazos nasbredas das súas presas quenormalmente estaban nasbeiras dos ríos, preto daspontes, e nos carrilleiros doscoellos por onde pasaban nabusca de comida.O invernofacíase duro e escuro, poucomáis ca cinco horas de luzdebido ás nevadas continuas,pero ao mesmo tempomiúdas, que facían que naszonas máis baixas dos valesa neve non callase.
Pepe xa deixara o mon-te, o éxito das peles fora talque no mes de xaneiro xa tiña2800 pesetas que xa dabanpara algo, en todo o mes sófoi dúas veces máis a armare tivo sorte porque pillou dousgatos bravos que lle pagaronas balas para a escopeta.Non podía andar toda a vidacoa munición do dobre
cero…iso lle dicía a súa nai.Os días pasaban e os
primeiros cantares dospaxaros nas pólas dosameneiros sen follas soaron,febreiro xa levara sete mortosen oito días. Os culpables, amanda de lobos que famentosde carne non sabían ondebuscar, metíanse na aldeapola noite e collían todo oque vían moverse.O terrorapoderábase da xente, oshomes do pobo facían gardascoas escopetas, pero non ti-ñan moita pólvora e os tirosmedíanse. Quince homes entoda a aldea e entre estessó catro armas sen a do Roxo.
Catorce de febreiro e anoite clara pero sen luar cosberros da xente polascorredoiras, «entrou, entrouo lobo na miña casa»iso dicíaMaruxa do pombeiro á vez quecorría cara as barrancas deLamigueiros, houbo un silen-cio e un berro e pouco despoisun ouveo.O Roxo agarrou aescopeta, cargouna con dúasbalas e marchou ás carreirascara Lamigueiros; outros
UN INVERNO DE FUN INVERNO DE FUN INVERNO DE FUN INVERNO DE FUN INVERNO DE FAMEAMEAMEAMEAME
50
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
dous homes foron con el peronon lle daban andado. Eracoma un raio que se perdíana escuridade dos toxos ecarpazas do monte. Era, eraun lostrego, movíase lixeiro esen mover unha folla, salta-ba os balados sen tocalossequera. Nun momentoatopou a Maruxa, aínda viva,mirando cara el cun lobo queaínda estaba no pescozo damulleriña que intentaba falare que só movía os beizosenchoupados de sanguevermello e ardente coma olume da lareira. O lobo soltoua carne e mirouno desafian-te. O Roxo endereitou a es-copeta, apuntou e disparouaos miolos do animal. Caera!a bala furouno sen problema.Co ruído do da explosión osdemais lobos esvaecéronse echegaron os dous veciñosque quedaran atrás, Suso eRamón, así se chamaban. ORoxo aínda miraba para o ani-mal, un segundo despoisergueu a vista e alí no cumeda pena queimada, estaba oseu lobo, non o que matarasenón o que o ollara todosos días no monte. Levantouo caño e apertou o gatillo,untiro perdido que máis ben foi
un sinal. O lobo ninsequera tremeu, sópegou un ouveo ebrincou monte abaixo.
En dúas semanaso Roxo pensou epensou naquel lobo,naquel demo que o ate-rraba. Todos os días sevían, todos os días aventa se poñía no me-dio das miradas dosdous e, en canto Pepecollía a escopeta, o lobovoaba.
Na vila non se falabadoutra cousa que da morteda Pombeira, e do Roxopequeno que xa era case unhome.
Entre idas e voltaschegou marzo marzolo cosseus trebóns e os raolos, enunha noite moi parecida áque lle levara a vida a Maruxa,o Roxo estaba na lareiracando chegou Suso daEstivada e Ramón de Cornias,súa nai abríralles a porta.«Boas José» dixo Suso. «Nontal» contestou o Roxo. So-braban as explicacións peroRamón comezou. «Mira,Joseiño, nós vímosche pedira ti e mais a teus pais quenos axudes a cazar a mandade lobos que anda polacomarca.Ti sabes ondeatopalos, como seguilos,como matalos,precisámoste.» Pero interveua nai, que o sempre o apoiara,pero que desta se negou aque fora ao monte na buscados demos. Entón falou o pai,«irá, xa é hora que se fagaun home, fixo quince anos,se el quere ir pode « Con es-tas palabras do pai, o Roxodixo: «cando ,onde, moicedo, ou pola noite?»
«Sairemos mañá ás sete» ORoxo despediunos e foi polasúa arma ao armario do cuar-to, que era pouco máis quecatro táboas con oito pun-tas. Colleu as balas e un puñose cartuchos e pousounosenriba dun tallo, deitouse elogo adormeceu. Espertou,acendeu un misto e mirou ahora no reloxo de corda deseu pai. Eran as seis e algo,ergueuse paseniño, puxo aroupa e baixou á lareira queaínda tiña as brasas benvermellas. Avivou o lume equentou o caldo que queda-ra do día anterior.Con estasandrómenas o tempo pasoue cando se deu de conta xaeran as sete. Colleu a para-lela canda os cartuchos e asbalas e botouse á eira na quetodos os anos mallaban o tri-go e que coas nevadas eagora coas choivas estabacheo de lama. O ceo estabaneboento e caía unazarzallada moi miúda pero quemollaba no cano da escope-ta. Foron chegando osdemais e decidiron que habíaque andar. O Roxo cargou aescopeta e botouse a camiñarcanda os outros. Baixaron asCambas, subiron a outraladeira ata chegar ao Saltodo Paxaro onde comeron unhacodela de pan e un anaco dechourizo.
Nada, no se vían!os lo-bos déranlle o rabo. Os ca-zadores volveron a camiñar,pararon a beber na fonteCanteira e baixaron o Rego;alí foi onde o Roxo dixo: «alí,alí os están!» Así era, no cumeda zarra da Mina catro lobose o seu xefe, as feras liscarondun brinco e os cazadoresdetrás, pero o Roxo non os
UN INVERNO DE FUN INVERNO DE FUN INVERNO DE FUN INVERNO DE FUN INVERNO DE FAMEAMEAMEAMEAME
51
IntresXuño 2008
Intres creativos
seguiu, sabía das bredasdeles sabía que os lobosbaixarían polas carballeiras doOuvín que daban saída ao ríoLamapoto, un río moi cauda-loso que na primavera tiñamoito fondo e forza nas súasaugas.Botou a correr poloRego abaixo ata chegar aunha zarra que estaba limpae que só tiña catro pebidasde toxo polo medio, cruzounae saíu á esquina dacarballeira, xa se sentían oshomes a berrar na cima e noprado do fondo do Ouvín, xaviu pasar dúas das feras peronon lles deu tirado e pasarono río, case nun brinco comedo que levaban. De súpetosentiu un estrondo pola cos-ta abaixo, dous demos co-rrían para se salvar, un delesera o xefe, o que o visitabadía si e día tamén. Ergueu ocano e disparou dous tiros quelle fixeron sentar a cabeza aomáis grande e forte deles, oxefe! Namentres o outro viroucara arriba e foi abatido porSuso.Ao chegar o resto doshomes xuntaron as pezas,tres das cinco feras caerane, para sorpresa dos demais,o Roxo matou o demo que forao pesadelo das xentes dacomarca.
A entrada dos homes navila foi un acontecementopara as xentes. «Caeron asbestas» «mataron tres» Esanoite foi de festa coa xenteleda e bébeda pola ledicia. Omellor foi para o Roxo, quese sentiu ben por deixar mar-char os outros dous lobos quenon farían mal, o mal facíaoo demo.
MANUEL FERNÁNDEZ PAMPÍN, B1C
Un día, ás 7:30 damañá, Diego levantouse e foipara a casa de seus pais.Manolo, que era seu pai, erao xefe da empresa Larsa, eademais era o xefe dunhacuadrilla de caza. Diego que-ría ser cazador, pero só tiña14 anos e ata os 16 non sepodía sacar a licenza nin opermiso de armas.
Manolo díxolle a Diegoque ás 7 estivese alí, peroDiego durmiuse e foron senel. El, chorando, volveu paraa casa dos seus avós edíxolle a seu avó que seu pai marchara sen el. O seu avó,cabreado, subiu correndo á súa habitación pola escopeta,o chaleco e cartuchos. Cando baixou, Diego quedou coaboca aberta e preguntoulle para onde ía, e seu avó díxolle:«Vouche ensinar a cazar eu». Diego alegrouse econtestoulle: «imos, avó, imos logo».
Colleron o coche e o carriño e montaron os catrocans: Laica, Chula, perla e o cazador máis vello de todaEspaña: o París.
Cando chegaron ao monte, o avó deulle o chaleco aDiego; cando o puxo deulle a escopeta e explicoulle comose cargaba e como se apuntaba para disparar e todo.Despois abríronlles aos cans e foron correndo detrás deles,berrando: «To, to, to, vai París, ei Perla». De alí a uncacho quedouse todo silencioso, só se sentían laiar («can-tar») os cans. Diego non podía crer o que estaba vendo.Era certo, estaba no monte de caza, co seu avó e cocorredor máis vello, o París.
Ás 11:15 da mañá acordaron marchar para lle ir darde comer ás vacas. Cando ían de camiño á casa, o Parísempezou a cantar (laiar) no medio dos toxos. Diegoasustouse, e seu avó díxolle: «Mantén a calma». Saíu uncoello do medio dos toxos e os cans todos tras del. Seuavó berraba: « Tira, Diego, apunta e dispara»
Niso Diego apertou o gatillo e «PUN», caeu de cu,coa retransmisión. Seu avó berrou moi contento: «Ben,décheslle, viva». Cando Diego se levantou, chegou o Pariscun coello na boca. Diego colleuno e empezou a saltar dealegría.
Cando chegou a cuadrilla de seu pai para xantar, Diegoempezoulles a contar todo o que pasara. Ninguén llo cría,pero, de repente, falou o avó: « A ver, hostia, por que nonllo habedes crer? estaba eu con el, porque polo menosapréndolle algo de proveito, cousa que seu pai non fai.
IVÁN GARCÍA ORO, S2B
¡QUERO APRENDER A CAZAR!¡QUERO APRENDER A CAZAR!¡QUERO APRENDER A CAZAR!¡QUERO APRENDER A CAZAR!¡QUERO APRENDER A CAZAR!
52
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
Son as dúas da mañá, unsruídos acábanme de espertar,teño medo de levantarme,pero aínda así intrígame saberquen está provocando estesruídos.
Levántome, lentamentebaixo as escaleiras que me le-van ó primeiro piso, todos seencontran durmidos, ó pare-cer eses ruídos só meespertaran a min, sígoosescoitando, son como se algorabuñara a parede, miña casaqueda ó lado dun terreo enventa, aquel ruído viña dendeo terreo cara á parede da miñacasa, as rabuñaduras e gol-pes non son continuos…
Decido pensar que son oscans que andan pola zonapolas noites, porque sincera-mente non quero pensar outracousa, volvo á miña cama coaesperanza que poida volverdurmir.
Ó día seguinte xa nonescoito nada, prepárome parairme ó colexio, prefiro noncomentarlle nada a meus paisnin a miña irmá porquetampouco creo que me creran,no almorzo meus pais falan so-bre a desaparición dunha tía(a irmá do meu pai) e que apolicía xa está facendo asinvestigacións, ela vive namesma cidade que nós,preocúpame ver a meu pai así.
Ó irme paso polo terreoen venta, logro ver unha bol-sa negra ó lado da parede damiña casa, pregúntome queserá, pero non me podo acer-car porque uns cans están moicerca dela.
Cando volvo pola tarde ámiña casa a bolsa segue alíintacta, os cans xa se foran,así que achegueime a recollela,non sei por que pero ó tocalasentín un calafrío en todo ocorpo.
Meu pai ábreme a portae pregúntame que levo nesabolsa, dígolle que a encontreió lado da casa e ó parecer tenunha caixa grande cunha tapa,miña nai e miña irmá tamén seintrigan polo que haxa dentro,levámola á cociña e meu paidisponse a abrila…
Ó abrila ó instante saíuun mal cheiro , miña nai caeuó chan, miña irmá saíucorrendo gritando, a mindéronme ganas de devolver emeu pai aínda sen saír do sus-to seguiu mirando o interior dacaixa, nunca poderemosesquecer o que vimos alí den-tro, unha cabeza humana me-dio queimada e unha man ócostado, a caixa chea desangue.
Chamamos á policía paraavisar do descubrimento, óchegar a policía, levaron acaixa, pediunos tranquilidadee que non llo dixeramos aninguén , para non alarmar axente da cidade.
Eu aínda era un neno, eas miñas ganas de contarllo aalguén remordíanme por den-tro; así que llo contei ós meuscompañeiros do salón. Eles, porsuposto, non me creron eburláronse de min ó inventartales cousas.
Pola noite meus pais mi-raban o noticieiro, eu e miñairmá tamén o miramos con eles,dalgunha maneira a prensa xase decatara do encontro dacabeza e publicárono esanoite, ¡Ben! –pensei- meuscompañeiros xa non se riríande min, pero grande foi a nosasorpresa cando no noticieirorelacionaron o feito coa des-aparición da tía.
Dixeron que segundo asprobas de ADN, o sangue quese encontrou na caixa era omesmo ADN que o da miña tía.
Meu pai non podía crelo, easustouse ó recordar aquelaameaza que lle fixo un tipo ha-bía uns meses.
«Quitáchesme o meuposto de traballo epreferíronte a ti que a min,quitáchesme a única maneirade alimentar a miña familia,como consecuencia euquitareiche a túa»
Meu pai non sabía quepensar, entrou nunha inmensatristeza, non quería pensar quepodía ser aquel tipo o que fixoaquela atrocidade; miña naitratou de tranquilizalo comosempre o facía e sempre fun-cionaba, parouse, despediusee foise a durmir, miña naidíxonos que nostranquilizaramos que para o díaseguinte meu pai estaría moitomellor.
Fun durmir e ó levantar-me vin a meu pai máis tran-quilo, e pediunos desculpas amin e a miña irmá polo quepasou; díxonos que eramos omáis importante para el, e quea súa tristeza se iría pouco apouco así o querería a súairmá, xa que de pequenos nun-ca lle gustou ver chorar a meupai.
Foise tranquilo ó traballo,era un home que sempre serecuperaba rápido de calquerador.
Son as 7 da noite meupai está por chegar do traballo,dixo que traería unha rica pizzapara que a comamos entre to-dos, estou moi feliz….
Miña nai acaba de cha-mar moi preocupada á policía,miña irmá non deixa de andar,segue dando voltas na sala,eu sinto un gran temor e algoque me doe no peito...
…Son as dúas da mañá…e meu pai aínda non chega¿Qué puido pasar?...
ELODIE
AMEAZA…AMEAZA…AMEAZA…AMEAZA…AMEAZA…
53
IntresXuño 2008
Intres creativos
Sara e Paula eran dúas gran-des amigas que se coñecíandende os catro anos.Tiñan 16 anos e estudaban1º de bacharelato, pero íanen distintas clases.Paula tiña mozo dende os 14anos, en cambio Sara nontiña mozo formal.As dúas eran bastanteaventureiras e sempre anda-ban a investigar cousas ou afacer toleadas.Querían organizar unha ex-cursión pola súa conta, senprofesores e país que osvixiasen, así poderían ir elascos seus amigos e montarfesta todo o día.Dixéronllo a Iván, o mozo dePaula; a Hugo, que era o ra-paz que lle gustaba a Sara,e a uns amigos máis: Sabela,Lara, Pablo e Miguel.Ese mesmo venres enganaronos país para ir de excursióncos seus amigos. Non sabíanben a onde pero iso era o quemenos lles importaba.Foron comprar comida, be-bida e cousas que puidesennecesitar.Cando estiveron todosxuntos, Paula díxolles que ásaforas da vila había unhascantas casas abandonadas epoderían pasar alí os días, xaque ninguén os molestaría eestarían ben.Comezaron a camiñar polasaforas da vila e chegaron aonde estaban as casas aban-donadas.Entón viron unha que pare-cía estar en mellor estado queo resto e dirixíronse a elarapidamente, pois xacomezaba a facer bastantefrío.Un dos rapaces abriu a por-ta, e o primeiro que viu foi un
estreito corredor,non moi longo,queremataba cunhasescuras escaleirasque daban á segun-da planta.O corredor, ademaisde unha morea decadros nas súas pa-redes, compoñíasede catro portas,dúas á súa dereitae dúas á esquerda.Os rapaces entraronsixilosamente na casa ecomezaron a inspeccionalade arriba a abaixo.A primeira porta da esquerdafoi a primeira que abriron, eraunha antiga cociña. Erapequena e non tiña moitascousas, no centro había unhaantiga e pequena cociña deferro, que aínda tiraba, ao seucarón había unha mesa demadeira e unhas cantascadeiras con algunha queoutra tea de araña, pero enxeral a cociña estaba dema-siado limpa como para levartantos anos abandonada.Entón decidiron deixar alí ascousas, posto que alípoderían comer a gusto e senter frío.Continuaron coa porta deenfronte, era unha pequenasaliña chea de fotos e cadrospor toda a parede, tamén tiñadous sofás vellos e unhamesa de madeira con unhamorea de papeis.Os rapaces achegáronse eintentaron ler o que poñía,aínda que non entendían moiben a letra e deixáronos sendarlles maior importancia.Tamén había unha morea dedebuxos dos que non com-prendían moi ben o significa-do.
Abandonaron a saliña eabriron a seguinte porta, eraun cuarto de baño, estabaun pouco vello e a bañeiraun pouco oxidada, entón undeles comprobou se habíaauga para poder lavarse e,aínda que ao principio saía unpouco turbia, despoiscomezou a saír auga limpa.No baño había un w.c. unpouco rudimentario, unhabañeira algo oxidada, unhaespecie de andeis tapadospor unha cortina e unha pile-ta cun espello.Saíron de alí e foron á últimaporta na que había unha cheade trastos vellos, todos elescheos de po e teas de ara-ña, entón supuxeron que se-ría unha especie de almacén.Dirixíronse á segunda planta,na que había cinco portas.Eran catro dormitorios e outrobaño.Paula e Iván colleron oprimeiro dormitorio, tiña unhamesiña, unha alfombra e unhagrande cama, polas paredeshabía algún que outrocrucifixo.Sabela e Lara elixiron a se-gunda habitación, tiña dúascamas e dúas mesiñas, pa-recía a habitación de dúasirmás e estaba pintada derosa.
A CASAA CASAA CASAA CASAA CASA
54
Intres
Xuñ
o 20
08
Miguel e Pablo pediron aseguinte. Tiña dúas camasgrandes e dúas mesiñas,semellábase moito á anterior,pero esta non estaba de corrosa. Entón Sara e Hugotiveron que compartir a últi-ma habitación, algo que llesagradou aos dous aínda queo disimularon.Era unha habitación de ma-trimonio, bastante ampla conmoitos cadros e dúas alfom-bras, tiña un moble bastantegrande e unha mesiña cunhacadeira.Dirixíronse á cociña poralgunhas cousas paradeixalas na súa habitación etamén para arranxala unpouco para durmir alí.Hugo e Sara colleron as súasmochilas e leváronas ao seucuarto, alí deixáronas no chanmentres arranxaban a cama.Comezaron a falar sen pararmentres cambiaban as sabasda cama, limpaban un poucoo chan , os mobles, etc.Cando xa tiveron todo bas-tante recollido, tombáronsena cama e puxéronse a ton-tear un co outro.Estaban xogando coaalmofada cando Pablo abriua porta e lles dixo que xa erahora de cear pero que sequerían que seguisen ao seu.Eles miráronse e riron,deixaron a cama estirada e
foron cear.Xa estaban todos abaixocando chegaron, miráronsee sorriron disimuladamentementres se sentaban acear.Cando acabaron,dirixíronse ao salón,colleron as bebidas ecomezáronse a emborra-char.
Para animar o ambientepuxeron música, entón unsbebían sen parar e outrosbailaban ao mesmo tempoque se emborrachaban.Xa era bastante tarde candoPaula e Iván se foron para asúa habitación, para ter máisintimidade. Entón escoitarona Paula berrando, pero nonlle deron maior importancia.Mentres o resto seguía nosalón de festa, con músicaxogos e todo o que se llesocorría.Entón escoitaron a Paulaberrando, pero non lle deronmaior importancia, e seguironao seu.Como xa era tarde, decidironsubir para a planta de arriba,pero como preferían durmirxuntos, Pablo e Miguelcolleron os seus colchóns eleváronos para a habitaciónde Sabela e Lara.Sara dixo que se ía dar unhaducha e cambiarse.Un pouco máis tarde Hugodixo que ía poñer o pixama eque axiña volvía.Cando se estaba cambiandochegou Sara, ela pediulledesculpase e el díxolle quenon se preocupara, que el xacase acabara.Riron e comezaron a falar,despois tombáronse na camae recordaron o que llesacontecera cando xogaban
coas almofadas.Entón Hugo díxolle a Sara queera moi simpática e guapa eque sempre que estaba conela era como se tiverabolboretas na barriga, e quenunca sentira algo así porninguén.Ela sorriu e díxolle que a elalle ocorría o mesmo, entónbicáronse.De súpeto os berros deSabela fixeron que se sepa-raran e foran ver o que pa-saba.Dirixíronse ao baño onde es-taba ela e viron a Pablo mortona bañeira, cheo de sanguepor culpa dun coitelo que tiñaatravesado na barriga.Entón saíron rápido da casae pensaron no que podíanfacer e quen podería ser oautor do crime.Sara deuse conta de quefaltaban Paula e Iván e foicorrendo ao interior da casaa buscalos; Hugo foi detrásdela por medo do que llepuidese acontecer.Cando Sara abriu a porta dahabitación e viu a Paula e aIván mortos botouse achorar, entón Hugointentouna sacar dese lugar.Sabela, Miguel e Lara queestaban fóra esperando nonpodían máis e querían fuxir dealí.Entón Sara e Hugo saíron edispóñanse a marchar candounha corda agarrou a Lara earrastrouna cara a casa.Sabela foi correndo paraaxudala, pero cando viu oasasino quedou muda. Estetapouse cunha capa e levoua Lara.Sara dirixiuse a Sabela parapreguntarlle que pasara , eladíxolle que o asasino era a
A CASAA CASAA CASAA CASAA CASA
Intres creativos
55
IntresXuño 2008
dona da casa, a señora quesaía en todas as fotos.Entón miráronse estrañadose dixeron que era imposible,se non esa señora tería queter 200 anos.Sara entrou correndo na casaseguida de Hugo e dirixiuseao salón, colleu os papeis eintentou ler o que poñían,entón deuse conta de queestaban en latín.Viu un libro moi grande ecolleuno. Sara comezou alerllo a Hugo.«Hai moitos anos eu vivía aquíco meu marido, eramos feli-ces pero estabamosdesgustados porque eu nonpodía ter fillos.Recorremos os mellores mé-dicos pero dixéronme que nonpodían facer nada.Un día miña prima chegou coseu marido pedíndome axuda,posto que perderan todocanto tiñan. Eu axudeille edeille un fogar.Pasaron os anos e tivo moitosfillos, desde este intre a casacobrou vida e grazas aosnenos parecía todo moitomáis alegre.Un día o marido da miña pri-ma morreu, desde entón todocambiou e non volveu serigual.Todos os días eu tiña quesubir á vila para intentar ven-der algo e despois ir á leira.Ese día eu só tiña que ir áleira e entón volvín moi rápi-do á casa. Cando subín aocuarto descubrín a miña pri-ma co meu marido na cama,entón collín un coitelo emateinos aos dous.Á cea os meus sobriñospreguntáronme por súa nai eeu díxenlles que tivera que irvisitar a miña nai da miña par-
te.Comecei aobservalose dinmeconta deque todoseles seasemellabanmoito aomeu marido.Pola noitedecateimede que amiña primaantes de chegar á miña casanon conseguira ter fillos eentón todos eles eran froitoda miña desgraza.Non o puiden evitar e fun unpor un matándoos a todos.Á maña seguinte os veciñosdescubrírono, entón decidironqueimarme na fogueira comoas bruxas para que non des-canse en paz, e así é que amiña alma non pode descan-sar.»De súpeto chegou a vella eintentou matar a Sara. Hugopúxose diante para que nona matara e a vella cravoulleun coitelo no brazo a el.Cando se dispoñía a matalo,Sara díxolle.- Por favor, ti que es unhamuller que sufriu moito apiá-date de min e non mates oúnico amor que tiven na miñavida.A vella mirouna epreguntoulle:- Pero el quérete realmente?,os homes son todos iguais,se o mato fareiche un granfavor.- Non, non o fagas, non seise me quere realmente, peroeu a el si, e non quero que omates, ademais se non fosepor el agora mesmo eu esta-ría tirada no chan morta.
A vella díxolle:- Se realmente o queres, oúnico que podes facer é ocu-par o seu lugar e morrer tipor el.- Prefiro morrer por el, a vercomo ti o matas, así quemátame.Entón Hugo díxolle:- Antes de matala a elamátame a min, porque unhavida sen ela non tería senti-do, prefiro morrer a ver comoa matas.Sara sorriu e bicouno, entóna pantasma da vella comezoua desaparecer, pero antes deque desaparecera, Saradíxolle: «descansa en paz,velliña».Entón a vella desapareceu eescoitouse en alto un eternograzas meniña.Cando saíron da casa e vironos corpos dos amigos alí ,camiñaron cara a vila entris-tecidos polo sucedido.Cando chegaronprometéronse que sempre seían querer, e que nunca seían separar.Acababan de vivir unpesadelo, pero grazas a elagora estaban xuntos edábanlle as grazas por estarvivos.
VIRGINIA FOCIÑOS ASTRAR
A CASAA CASAA CASAA CASAA CASA
Intres creativos
56
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
O verán pasara moiamodo na pequena aldea doCaurel. Dentro duns meses,os escasos veciños que ahabitaban volverían ver aneve cubrindo os tellados delousa, os caramelos de xeo apendurar nas pólas dasárbores, nos arames daroupa.
Era día tres desetembro. Cumpría vinte edous anos. O autobús da liñatrece trouxéraa ata a entra-da mesma de Raíbe, a queri-da aldea natal. Cantosrecordos lle viñan á mentementres percorría o camiñode pedra que a levaría ata asúa antiga casa! As botasque calzaba facían ruído aopisar a grava, pero ela ninsequera o escoitaba. Agora,na súa mente, no seu cora-zón, só había cabida paraaquel sentimento que lle pro-ducía a volta, desta vez de-finitiva, á aldea onde se cria-ra. Cantos bos momentospasara alí, rodeada pola xentequerida! E que duro foraperdelos!
Nada cambiara naqueles
anos, Raíbe seguía sendo amesma: aquel recunchiñoperdido do mundo onde asvelliñas, como noutro tempo,aínda facían o pan nos vellosfornos e onde os vellos, nasnoites de lúa chea, se reuníanarredor dunha lareira a con-tar contos de malfados elobishomes.
Equipaxe en man, Xianaabriu a ferruxenta cancelacon dificultade, e botou unhaollada cara a minúscula casiñade pedra. Era sinxela, de dúasplantas, cun par de ventásen cada unha delas e unhaporta de madeira media co-mida pola couza. Esta últimafixéraa o avó, recordábaoperfectamente, como o seuúltimo traballo de carpinteiro,un par de anos antes do ac-cidente.
Abriu a porta e, logo deinspeccionar as estancias in-feriores, comezou a subir asempinadas escaleiras conprecaución. Chegou ata o seuantigo cuarto onde, ademaisduns mobles semidesfeitos, sóatopou a súa vella boneca,vestida aínda co traxiño que
súa nai, que fora moi boacostureira, lle fixera. Desúpeto, ao tomala entre assúas mans, veulle á cabezaun torrente de lembranzas.
Era pequena, non teríamáis de catro anos. Estabarecollendo flores nun prado,preto da casa. Gozaba concada son, con cada paisaxe,con cada aroma da aldea. Alíaprendera a amar a naturezae a vela como a mellorcompañeira de xogos. Ataque cumpriu os cinco anos ecomezou a escola, foi a úni-ca que tivo…. E ata quechegou Daniel, claro.
Agora estaba mirandopola ventá do seu cuarto, através do cristal abafado,cara a casa de enfronte, ado señor Vicente. A estanciaestaría en completo silenciode non ser polo constantetamborileo da chuvia sobre otellado. Dende a súa posición,onde podía ver sen ser vista,percibiu a silueta dun nenoda súa mesma idade, o netodo señor Vicente, que disqueviña para quedarse con elmentres seus pais xuntabanalgúns cartos no estranxeiro…
De novo, outro recordoasaltou a súa mente. Era ve-rán. Ela tiña uns trece anose estaba sentada nunhapedra de tamaño considera-ble ao pé do río, acababa desaír da auga. Daniel, o netodo veciño, que se converterano seu mellor amigo dende omomento en que chegara,sentou ao seu carón. A pe-sares da confianza e acomplicidade que existía en-tre os dous despois de variosanos de risas, choros efalcatruadas, el estaba ner-vioso, tenso, e ela notouno.
RAÍBERAÍBERAÍBERAÍBERAÍBE
57
IntresXuño 2008
Intres creativos
Mirouna con aqueles ollos color mel e Xiana soubo entón queestaba namorado dela. Debeu de querela con todo o seucorazón. Tanto que non a volvería ver e, malia a todo, unhadécada despois, o seu recordo seguiría intacto na súa mentee na súa alma.
Era a noite daquel mesmo día de verán. Xa se despedirade Daniel, e quedaran en verse o día seguinte pola tarde norío, coma sempre. Había varios días que Xiana notaba unambiente estraño na casa. Seu pai, aquel home esperto,alegre, cheo de vitalidade, ao que admiraba de veras esta-ba, cando menos, raro. Levaba semanas escribindo nuncaderno de tapas vermellas sabe deus que, e, cando a rapa-za se achegou a mirar o que escribía, pechoullo nos naricese díxolle, de moi malos modos, que non a quería ver fedellandonas súas cousas. Días despois deste incidente chamáraa áparte e dixéralle, con bágoas nos ollos, que se sentía orgu-lloso dela, que debía ser forte, que agora xa era case unhamulleriña capaz de mirar por súa nai e seu avó se algún día elnon estaba e o precisaban. E que a quería. Ela supuxera queseu pai, o bo de Xacobe, estaba emocionado por ver á súanena, á súa meniña, facéndose grande. Enganábase.
Era o día do seu aniversarios. Ergueuse da cama e abriuos agasallos: un xersei de la (regalo de súa nai), unha caixiñade madeira feita á man por seu avó e un libro titulado Agardono teu corazón, que seu pai lle mercara con moito cariño.
Seus pais e o avó vestíronse e dixéronlle que esperasealí ata que volvesen, que ían á vila mercarlle unha torta dechocolate, desas que lle gustaban a ela, para celebrar oaniversario, que volverían axiña. Mentían.
Mércores, 3 de setembro A Voz da Mañá
Accidente mortal na estrada que une Cabomaiorcun pequeno núcleo de aldeas do Caurel
Un automóbil que circulaba hoxe pola estrada que une a vila deCabomaior cunha pequena aldea do Caurel, sufriu un accidente queprovocou a morte dos seus ocupantes: un matrimonio –o home era ocondutor- e mais outro home maior, pai do primeiro. As investigaciónsindican que a causa máis probable deste tráxico suceso foi a xeada acumuladana vella estrada, unida a unha posible distracción do condutor.
- Hai alguén aí?- Unha voz de home sacouna dos seuspensamentos e devolveuna á realidade. – Quen anda aí? Des-cúbrete, se non queres que vaia eu por ti!
Xiana baixou as escaleiras coas mans en alto, temendoque aquel home cumprira a súa ameaza.- O-ola… S-son a nova d-dona desta casa… Quero d-dicir,esta casa é miña p-porque a herdei da miña familia.-Dixo convoz tremente.
Agora que Xiana sefixaba ben naquel rostro defaccións duras e marcadas,naqueles xestos, naquel corpodelgado pero musculoso e, so-bre todo, naqueles ollos cormel, espertos, vivos e moidoces, caía na conta de queaquel home se lle facía moicoñecido.
Parecía que o mozo nonacababa de crer a explicaciónde Xiana quen, ao decatarse,engadiu, con voz máis firme:- Chámome Xiana, e son netade Pepe, o antigo dono destacasa. Vivín aquí, en Raíbe, atao día que cumprín os catorceanos, e el e meus pais tiveronun accidente de tráfico efaleceron. Despois tiven quemarchar vivir á cidade cunhatía miña, e esta casa formaparte da herdanza que medeixou a miña familia. Non sonningunha ladroa. Non minto,creme…
O mozo, que pola súaaparencia non debía contarmáis de vinte e cinco anos,deixou caer o pau que ata esemomento agarrara firmementeentre as mans.- Xiana!!?? Non me coñeces??Son Daniel, o neto de Vicen-te, o teu mellor amigo nostempos en que vivías aquí. Nonte lembras de min??- Daniel… Es ti!! Meu deus,canto tempo pasou… Quecambiado estás…-Dixo a rapa-za, mentres se fundía nun pro-fundo abrazo co seu amigo dainfancia. Realmente, non es-peraba atopalo alí, nuncativera esperanza de volvelover. Pasaran moitos anos.
Daniel contoulle que seuavó morrera había tempo, queel estudara hostalería e queagora montara unha casa ru-ral na querida aldea; ela, que
LEMBRANZAS DUNHA ALDEALEMBRANZAS DUNHA ALDEALEMBRANZAS DUNHA ALDEALEMBRANZAS DUNHA ALDEALEMBRANZAS DUNHA ALDEA
58
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
o día do accidente de seus paissúa tía veuna buscar e levounapara a súa casa na cidade,supostamente porque elestamén irían para aló en breve,e só entón lle contou o queocorrera en realidade.
Os dous amigos pasaronhoras e horas falando sobre oque fora da súas vidas nesesanos de separación,contáronse anécdotas erememoraron trasnadas exogos pasados.
Fíxose noite e cearon nacasa rural do mozo, que poraquelas datas aínda estababaleira, sen máis presenza quea deles dous e máis o can quea gardaba.- Sabes, tan só me quedaunha espiña que non podoquitar con respecto a meuspais. Sei que algo lles ocorría,algo que non me quixeron dicirpara non estragarme o aniver-sario. Pero meu pai estaba ra-rísimo… Daquela pensei que setrataba dunha sorpresa que metiñan preparada para o aniver-sario, pero levo moito tempocavilando e agora coido quenon, que había algo máis.
Daniel quedou pensativodurante uns intres e logodíxolle que a seguira. Levounaata o salón da casa e, mentresrebuscaba nun andel repletode libros, íalle dicindo:- Non sei, pero creo que teñoa resposta ás túas preguntas.Verás, cando marchachesentrei na vosa casa para verse deixaras unha dirección oualgo para poder escribirche,aínda que non atopei nada…Excepto isto...-Dixo mentreslevantaba, con cara de triun-fo, un pequeno caderno detapas vermellas.- É algo queestaba a escribir teu pai…Síntoo, eu era un cativo e nonpuiden evitar lelo…-Escusouse-Agora é teu.
No seu cuarto, Xiana líacon impaciencia o caderno queseu pai escribira. Grazas a eldescubriu o motivo daquelsentimento que fixera estardistante, mesmo triste, á fa-milia nos seus últimos díascomo tal. Seu pai fora despe-dido do traballo, e as facturasacumulábanse sen poder facernada para remedialo. Chamoua tódalas portas, pediu
traballo a tódolos seuscoñecidos, pero nada serviu.Tamén a nai o intentou, peroo resultado foi o mesmo: o paísía mal e non había traballo paraninguén. Ata o avó, o pobreavó, se puxera de novo atraballar como carpinteirofacendo caixiñas de madeiracomo a que lle regalara a ela,polas que lle pagaban unha mi-seria… Xacobe viuse na obrigade ter que marchar óestranxeiro, onde as cousasían mellor, e poder levar á casao pan que na súa terra lle ne-gaban. O día en que morreron,viña de mercar un billete… Paramarchar. Tal vez para sempre.Seu pai ía marchar para poderdarlle unha vida mellor, e nonquería que ela o soubese, nonllo quixo dicir para nonamargarlle o aniversario. Nonquería vela triste, ninchorando. Que bo era… Comonon ía querer a un home así?
As vidas de Xiana e Da-niel uníronse, pero non porcasualidade. Foi o destino oque quixo que sucedera.Uniunos porque Xiana tiña quecoñecer aquela verdade, eporque aquel amor, que am-bos sentiran, non podía per-derse.
Volveron ser amigos,compañeiros, confidentes,cómplices. Marido e muller.Quixéronse con loucura etiveron familia.
Foron felices.Xiana e Daniel viaxan en
coche cara a vila. Van mercarunha torta de chocolate parao seu fillo máis novo, Xacobe,que hoxe cumpre cinco anos.A estrada está xeada. É díatres de setembro.
LUCÍA M. G. S3A
RAÍBERAÍBERAÍBERAÍBERAÍBE. LEMBRANZAS DUNHA ALDEA. LEMBRANZAS DUNHA ALDEA. LEMBRANZAS DUNHA ALDEA. LEMBRANZAS DUNHA ALDEA. LEMBRANZAS DUNHA ALDEA
59
IntresXuño 2008
Intres creativos
QUEN MÁIS ME GUSTQUEN MÁIS ME GUSTQUEN MÁIS ME GUSTQUEN MÁIS ME GUSTQUEN MÁIS ME GUSTAAAAA
QUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTA A SAMUELA A SAMUELA A SAMUELA A SAMUELA A SAMUEL
Ela é unha muller moi feitiña; é moi boa e sempre me invita.Ela ten todo de bo: cariñosa, atenta, guapa, riquiña.Esta muller só ten unha cousa de malo: Cando se enfada haique apartar.Realmente gústame porque coñecela foi o mellor que me pasouna vida.
QUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTA A ALBAA A ALBAA A ALBAA A ALBAA A ALBA
El é moi guapo e canta moi ben .Vístese con pantalónsvaqueiros e unha camisa e unha chaqueta .O mellor é que traballa moito e tamén lle gustan as froitas egústalle ir á praiaO peor que ten é que non lle gustan as verduras.A min realmente gústame polo guapo que está. Estou espe-rando a que veña cantar por aquí, porque a min gustaríamevelo en persoa e que me cante unha canción .
QUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTA A MARIOA A MARIOA A MARIOA A MARIOA A MARIO
Ela é unha rapaza con moito pelo e poucas ideas, a rapaza éalta, tan alta que me pasa a min, e un pouco balea.O mellor que ten e que ten bo corpo, ten un pouco de chichae non é de Melide.O peor que ten é o moito pelo.Non, e a min realmente non me gusta precisamente por iso.
QUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTA A LA A LA A LA A LA A LUCÍAUCÍAUCÍAUCÍAUCÍA
El é un rapaz louro, baixo e moi amable, e gústanlle moito oscoches.O mellor que ten é que é moi guapo, e ademais é moi cariñosoe amable.O peor que ten é que lle gusta moito correr no coche, eademais é moi baixo.A min realmente gústame porque é moi bo rapaz e taménsabe ser moi bo amigo.
QUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTQUEN MÁIS LLE GUSTA A BELÉNA A BELÉNA A BELÉNA A BELÉNA A BELÉN
El é un rapaz moreno, moi amable e a min sempre me invita.El traballa de pintor e gústanlle moito os coches.Ten un problema cando se enfada: ten moi mal xenio, pero émoi difícil que se enfade porque el é moi bo.Ademais de ser moi cariñoso e gracioso, baila moi ben e comigoé moi boa persoa.
60
Intres
Xuñ
o 20
08Intres creativos
Para os namorados, ostolos de amor, para os prínci-pes azuis e as princesastamén, para os que choranou rin demasiado, para os queteñen un brillo especial nosollos con só lembralo, para osnostálxicos, para os querevolven o plato á hora dacomida porque non o dan qui-tado da cabeza, para os ator-mentados, para os que nondan conciliado o sono, paraaqueles que sí dan conciliadoo sono contando corazóns nocanto de ovelliñas, para osque unha soa palabra nega-tiva pode arrancárllelo cora-zón, para os ilusionados, epara os desilusionados, paraos cobardes que sufren pornon poder dicilo que sinten,para os traizoan o que enrealidade queren, para os queson traizoados e pensan queson amados, para os os quedan a súa vida, para aquelesque escriben un só nome edeixan que toda a súa vidadependa diso, para os queescriben a palabra AMORnunha carta con caligrafíadubidosa e chea de bágoasimpresas, e támen paraaqueles que están sentadosó lado duna carta indecisosa abrila por medo a que o seucorazón deixe de latir desúpeto pola dor que lle cau-sa A FRECHA e os que teñenmedo de que esa frecha llescause unha dor tan grandeque non a poidan olvidar.
María, a rapaza do nomecomún, que se senta na in-mensa aula da universidadede Dereito, aquela que nun-ca levanta a man cando tendúbidas e que os pais son dedereitas e conservadores poriso nunca a deixan ter mozo
ata que sexas responsableteñas a cabeza centrada epoidas asumilas consecuen-cias. Pois esa María, e é unhadas marías que hai en toda aaula porque por desgrazaMaría é o nome que tódolospais poñen á súa filla candoven que o nome é demasiadocurto e que ata o abrevianpara non ter que dicir que enrealidade lle puxeron María ásúa fil la por falta deorixinalidade: Mari Carme ouo nome que as avoas elixenpara as súa neta, que se forapor elas todas as nenas sechamarían María Concepción,María Dolores... ; neste caso,refírese a María, a que sesenta na segunda filacomezando polo final e nona que se sitúa xusto ó lado epasa toda a clase limando asunllas da man dereita porquesempre as atopa desiguais, enrealidade é que xa as cortaasí a propósito para ter unhaocupación xa que á fin decontas ela está alí porquepapá a mandou e para poderlucilo descapotable vermelloque lle prometeron como re-compensa. A cuestión é queela sen comelo nin bebeloviuse enguedellada nun asun-to que nin buscou nin seimaxinou que pasaría e agoranon sabe se conseguirá saírpois é inexperta e non lle po-demos pedir máis que acabade empezala universidade eson demasiadas as expecta-tivas que todo o mundo ponnela.
Resulta que con isto dasfestas universitarias coñeceuun rapaz baixo e guapiño queó principio nin lle atraía nadiñamais con iso de levarlle os li-bros e esperar deitados na
herba a que soe a campápara entrar na clase foronsurxindo cousas moi raras, eela xa se imaxinaba por ondeían os tiros. Haber algoaprendera no instituto: quese o primeiro roce, o primeiroaloumiño, as pasións escon-didas... mais ningunha sen-sación coma esa quedararexistrada no seu disco duropor iso asustábaa un pouco,ademais, os rapaces sempreminten e a que acabas feitapó es ti, decíallo a experien-cia, así que era preferible nonmeterse nesa lameira. O queocorre é que agora xa eratarde para rectificar. Ó prin-cipio ata pensaba que portomar un xelado e algo máistampouco pasaba nada equeríalle demostrar ós papásque era quen de poder levarunha relación sen problema,pero por desgraza meteuseela soíña e foi facéndose unnobelo ela mesmiña; o quemáis lle doía sobre todo eradárllela razón ós papás queen fin de conta sempre a ti-ñan. Despois do xelado e daparte de «só somoscompañeiros de clase» veu aparte de «é un amigo» ecando xa se chamaban unhavez ó día ahí sí que secompliou a cousa realmente.E de todo isto, por suposto,os papás non sabían nada eaquí non se pode dicir eso de«nin falta que fai» porque éo que máis a axudaría. A con-secuencia de todo istocomezaron a verse e ó mesdespois xa mantiñan unha re-lación que, non se lle podíachamar seria porque averdade era que ela o acep-tara porque non lle disgusta-ba mais tampouco debecía
CLICKCLICKCLICKCLICKCLICK
61
IntresXuño 2008
Intres creativos
por el, e prometérase a símesma que ía dar controladoa situación e que ó terceiromes cortaría con el porquetotal co sinxelo que era...e aela tampouco lle facía fallaun mozo a estas alturas dapelícula.
Todo moi sinxelo ataaquí, o que ocorre é que,agora, despois de sete me-ses de chamadas, apertas,aloumiños, biquiños... sinteque non é quen de deixalo.Sinte iso e tamén sinte quesen el non se é capaz, quenon quere espertar sen sa-ber que el seguirá ahídicíndolle que a quere, quetampouco desexa durmirsesentíndose soa, porque aíndaque ten á familia non é omesmo. Do mesmo xeitotampouco quere ter quechorar de amor e opta polocamiño máis cómodo pero ávez o máis complicado postoque se está metendo nun lu-gar que descoñece e o máisdesagradábel é que ten aestrano presentimento deque vai sufrir e istoatorméntaa. E aínda que dique non o cre no fondo eladeixouse levar e pensa queel sí que a quere, son xa setemeses os que leva dicindoque a quere e será verdade?Sí polo menos un anaquiño...é máis fácil crer iso e vivirnunha felicidade que tende aromper coma un anaco de vi-drio roto cuxos anaquiñospoden facer moito dano,como narcotizada... É que eldíxolle moitas cousas e sontan bonitas e tenras... é difí-cil non crelas e sentirse comonunha nube...flotar... O pro-blema surxe en que agora elaestá sentada no sofá do seu
piso,que aínda non estáamoblado e que aínda cheiraa pintura, ó lado dun anacode papel que contén unhamensaxe cifrada mais non éunha mensaxe dun navío quese extraviou, nin unha cartade reclamación senón que éunha carta del, do noso prín-cipe misterioso. E nesta oca-sión, coma en moitas outras,dálle a espiña de que serámellor que non a abra porquelle vai a condicionala vida;estos días el estaba moi raromais é mellor deixalo pasarcoma se non pasara nadapero sabendo que ahí hai unproblema que queira ou nonvai estalar en calquera mo-mento e entón oirase unCLICK e toda a súa vida, coassúas ilusións e esperanzas sedesmoronará, e é realmenteunha pena porque lle queda-ba moito por diante. Escribeesto ela mesma, porque sabe
que ata chegaría a quitarsea vida por el, quizáis cando aabra descubrirá que el a querecon loucura pero tamén éposible que el lle diga que arapaza coa que salíu do por-tal da súa casa o sábado, oluns, o martes... é solo unha«amiga», quizáis.
É unha carta de axudaou tamén como unha espe-cie de despedida, non o sabeben pero nuns minutos todose aclarará e ó mellor non équen de conter tantosufrimento e decide deixareste mundo sen el. É un SOSpara que alguén conteste ea axude a saír do pesadeloou para que por fin veña overdadeiro príncipe que elaestaba a esperar e a leve parasempre. Para todos aquelesque sintan o mesmo, paraaqueles que necesiten un seopara chorar, para todos...
CLICKCLICKCLICKCLICKCLICK
62
Intres
Xuñ
o 20
08Intres para ler
O pasado luns, día 26de novembro de 2007, osalumn@s de 1º debacharelato xunto con algúnsalumn@s de 4º da ESOtivemos a oportunidade depoder asistir á conferenciaque nos veu dar ao IES deMelide Rosa Aneiros, autorada novela Resistencia, entreoutras moitas.
Rosa Aneiros naceu noano 1976 en Taraza, Meirás,no concello de Valdoviño.Esta muller, exerce a profe-sión de xornalista e no seutempo libre dedícase a escri-bir novelas.Este afán que ten a escrito-ra Rosa Aneiros pola escritu-ra transmitiullo o seu padriño,xa que era un home queestivera vinte anos emigradoe durante a infancia da es-critora contáballe historiasque a el lle aconteceran e quea ela lle resultaban entraña-bles.
Na súa traxectoria comoescritora conta conrecoñecementos como o Mo-
desto Rodríguez Figueiredo(Pedrón de Ouro, 1998), oManuel Loureiro Rey (1996),o Manuel Murguía (2001) ouo Carvalho Calero (2001)
Rosa Aneiros escribiualgunhas novelas como:
O xardín da media lúaO xardín da media lúaO xardín da media lúaO xardín da media lúaO xardín da media lúa
A escritora Rosa Aneirosachéganos a estasapaixonantes historias de tra-dición oral con toda a forza ea imaxinación da primeira vezque foron contadas. Coaemoción e a viveza dos pobosque as fixeron nacer.
Eu de maior quero serEu de maior quero serEu de maior quero serEu de maior quero serEu de maior quero ser
A novela representa unhaviaxe ao «modus vivendi» dosestudiantes de Santiago e aun perí-odo vital imposible deesquecer pero que non havolver. No texto reflíctense ostemas que máis preocupanaos mozos como as dificulta-des de acadar a estabilidade
afectiva, os problemas davivenda, do traballo ou aincerteza do futuro.
Corazóns amolecidos enCorazóns amolecidos enCorazóns amolecidos enCorazóns amolecidos enCorazóns amolecidos ensal i t resal i t resal i t resal i t resal i t re
Resis tenciaResis tenciaResis tenciaResis tenciaResis tencia
Desta novela foi da que máisnos falou a escritora, xa quefoi a novela que lemos osalumn@s de 1º debacharelato e foi polo tantoda que máis nos interesabasaber.Rosa Aneiros contounos quea obra naceu dunha viaxe quea autora fixo a Portugal e dasúa visita ao museo Resisten-cia. Neste museo había unhagran exposición de cartas deamor que os homes presosmandaban ás súasnamoradas. Rosa Aneiros nonfixo a viaxe para pensar nahistoria da súa seguinte no-vela, pero esta viaxe deullemoitas ideas.Así, Resistencia é, pois, todaunha singradura a través dahistoria portuguesa da mande dúas familias maldicidaspola escravitude do amor, amorte e o silencio.
BEATRIZ RAMOS ARES EANDREA PRADO CONDE, B1B
ROSA ANEIROS NO IES DE MELIDEROSA ANEIROS NO IES DE MELIDEROSA ANEIROS NO IES DE MELIDEROSA ANEIROS NO IES DE MELIDEROSA ANEIROS NO IES DE MELIDE
63
IntresXuño 2008
Intres para ler
Entrevista a Rosa AneirosEntrevista a Rosa AneirosEntrevista a Rosa AneirosEntrevista a Rosa AneirosEntrevista a Rosa AneirosE.:-Antes de escribir o teu libro supoñemos quepartirías dunha idea inicial, pensaches dende oprincipio en escribir unha novela deste tipo?Rosa:-Non, eu so tiña o final da historia e escribín aver que daba de si. Escribín sen pensar no que melevaría, nin a quen ía dirixido.Eu só me documentei epúxenme a escribir.
E.:-Tomaches ou tiveches algunha referencia paraescribir o teu libro?R.:-Si, ademais de falar con xente, documenteime abase de testemuñas e cartas.
E.:-Por que te decidiches a escribir sobre este tema,hai algún motivo especial?R-Foi de casualidade, cadroulle que estaba alí e non en París ou en Roma . Nunca sabes de que vasescribir. Eu non pensaba en escribir da revolución dos cravos. É emocionante que as historias xurdan, tinon escribes a historia, a historia lévate a ti.
E.:-A túa intención ao escribir o libro, cal era? Quizais chegar á mente da xente e facerlle ver ocalvario da Resistencia?R.-Ti pretendes apelar a ideas políticas; a vida é máis complexa , pretendes chegar máis aló da resisten-cia, pretendes transmitir a verdade dos personaxes, o que viviron, como viviron.
E.:-Todos os personaxes son froito da tua imaxinacion?R.:-Todos os personaxes son froito da miña imaxinación, agás os históricos coma Salazar,etc.Eu collín aospersonaxes que necesitaba sobre a marcha.
E.:-Sénteste identificada con algún deles?R.:-Non, pero quizais os personaxes da obra, todos eles teñen un anaco de min. Procuro que non teñannada de min, pero non sempre é posible.
E.:-Queres salientar o papel da muller nesta obra?R.:-Non, só quero salientar que as mulleres tamén existían. Ademais o machismo da época, ás mulleresera a quen lles tocaba sacar a casa adiante, porque os homes ou estaban na guerra ou emigrados e asmulleres tiñan que sacar aos seus fillos. Iso si que era a verdadeira Resistencia.
E.:-Qué nos comentas da actitude de Ana Barbosa?R.:-Parece que Ana Barbosa é a muller que quizais non debería ser tan pacifica. Sabes que ti farías unhacousa, pero ela fai o contrario. Quizais é demasiado correcta, achégate á realidade que vivimos e verásque hai moitas mulleres coma ela.
E.:-Cal e o real motivo do suicidio de Filipa?A verdade é que foi bastante dramático o facer afrontara Rui unha situación tan dura el só.R.:-Quixo vivir noutra realidade, non pensou nas personaxes que vivían arredor dela, só pensou en simesma; optou por quitarse do medio
E.:-Na obra falase da revolución dos cravos e tamén dos caraveis. Por que ese cambio?R.:-Utilizo as dúas formas para respectar as súas opinións e a súa historia.
E.:-Cales son as túas perspectivas de futuro?R.:-Un conto infantil para Nadal que se chama «O ourizo cacho e o gran río gris». Este libro está ilustrado egustoume moito persoalmente, tamén estou escribindo unha novela que aínda non ten fin.
ARIANA TRASTOY LÓPEZ, MIGUEL PAMPÍN VIZCAÍNO E CARLOS GARCÍA PARRADO, B1A
ROSA ANEIROS NO IES DE MELIDEROSA ANEIROS NO IES DE MELIDEROSA ANEIROS NO IES DE MELIDEROSA ANEIROS NO IES DE MELIDEROSA ANEIROS NO IES DE MELIDE
64
Intres
Xuñ
o 20
08Intres para ler
Este curso veu ao IESde Melide o escritor BreogánRiveiro, o autor do libroTonecho de Rebordechao,veu dar unha charla aoalumnado de 2º de ESO, xaque lemos o seu libro egustounos moito; entónveunos contar que a el llegustaba escribir e lercontos, pero que para el eraun pasatempo, xa que tiñaoutro traballo. Tamén nosanimou a que leramos, xaque a case ningún rapaz do
IES lle gusta ler.El díxonos que agora
estaba a escribir un libro.Comentounos que un díafora coa súa familia a unhaviaxe, e a partir do que viue do que falou cunha seño-ra, ocorréuselle a idea de es-cribir un libro. Contounosque un libro non era unhacousa que xurdía dun díapara outro, senón que seía facendo segundo ascousas que ían pasando, eque podía levar cinco anosou máis; e ademais a elgustáballe ler e inventar his-torias dende que erapequeno, por iso agora pu-blicaba algunhas das súasobras. Tamén nos dixo quese algún día queriamos serescritores, aínda quemoitas veces os nosos li-bros non lles gustaran áxente ou non tiveranmoitas vendas, non nos ti-ñamos que desanimar e ti-ñamos que seguirescribindo até que alguén
BREOGÁN RIVEIRO NO IES DE MELIDEBREOGÁN RIVEIRO NO IES DE MELIDEBREOGÁN RIVEIRO NO IES DE MELIDEBREOGÁN RIVEIRO NO IES DE MELIDEBREOGÁN RIVEIRO NO IES DE MELIDE
recoñecese o noso talento.A nós gustounos
moito porque nos animoua ler e ás veces a inventarhistorias ou a escribircousas que nos pasaran, ede aí a facer un libro.Ademais el foi unha persoaque nos falou de forma moiclara e con confianza, comose fose unha persoa comanós e non máis importan-te, xa que el considerabaque escribir libros era algoque podía facer calquerapersoa que lle puxese en-tusiasmo e ganas de facelo.Ademais, a maioría de nósnunca tiveramos aoportunidade de poder falarcara a cara con un escritordun libro que leramosepreguntarlle algunhas cu-riosidades que tiñamos.
PATRICIA ROCA E
SILVIA VÁZQUEZ, S2D
65
IntresXuño 2008
Intres en Melide
Se ha i un ano ,alguén mencionase osapelidos Prado Condeen t re o a l umnadodeste IES, a maioría di-r ía que estabamos afalar de Andrea, a nosacompañeira. Fóra doIES, ao mellor alguénpensa r í a queestabamos a falar deCh iqu i , exce l en texogado r do C IRE ecoñec ido por toda axuven tude da nosavila.
Hoxe en d í a , semenc i onamos es te sapel idos en calquerapun to da xeog ra f í agalega, e incluso fóradela, calquera sabe quees tamos a f a l a r deSantiago Prado Conde,coñecido por todos nóspor Chago. Nado enMel ide, hai 31 anos,este vec iño noso fo inomeado gañador dadécimo segunda edicióndo premio Vicente Ris-co das ciencias sociais,coa súa obra Novasm ino r i a s nasinst i tuc ións educat i -vas. O alumnado conprocedencia rural naTerra de Melide.
Chago é licenciadoen antropoloxía polaUniversidade do PaísVasco e doutorado enan t ropo l ox í a po l aUniversidade Autóno-ma de Ba r ce l ona .
Despois de rematar asúa tese tras sete anosde traballo e algún queoutro problema, poiscomo el contou nalgúnmedio de comunica-ción, en decembro doano 2003 arde a súacasa e todo o material,que t i ña r e cop i l adopara este traballo den-de o ano 2000 ,desapareceu neste in-cendio. (Debes ter oco razón mo i f o r t e ,Chago , po i s se mevexo na túa situación,da r í ame un i n fa r to :perder o traballo de 3anos!!!). Pero el si éforte, e empezou denovo , ben , de novonon, pois como el dí,tiña todo recopilado noseu ordenador persoal(a súa cabeza).
Tamén nos conta oque l le levou a facereste traballo sobre oens ino na Te r ra deMelide, en especial, so-bre o alumnado queprocede do medio ru-ra l : dende rapaz ,no tou que os seusamigos, sobre todo osque viñan do rural, de-cidían deixar os seusestudos aos 14 ou 15anos (educac i ónobr igator ia naquelesanos), ás veces sen lo-grar o graduado esco-lar.
Noraboa, veciño, eque logres moitos éxi-tos máis.
ROBERTO PÉREZ CASTRO
1º BAC
SANTIASANTIASANTIASANTIASANTIAGO PRADO CONDEGO PRADO CONDEGO PRADO CONDEGO PRADO CONDEGO PRADO CONDE
66
Intres
Xuñ
o 20
08Intres en Melide
OS CAMBIOSOS CAMBIOSOS CAMBIOSOS CAMBIOSOS CAMBIOSSUFRIDOS EN MELIDESUFRIDOS EN MELIDESUFRIDOS EN MELIDESUFRIDOS EN MELIDESUFRIDOS EN MELIDE
EN 43 ANOS.EN 43 ANOS.EN 43 ANOS.EN 43 ANOS.EN 43 ANOS.
O centro da vila
Estrada da Coruña
Estrada de Santiago
Zona dos viños
DAVID GARCÍA MEJUTO, B1C
Por se alguén non o sabe, un blog é un espazo gratuíto deinternet no que calquera pode falar do tema que máis lleguste, introducir fotos, vídeos, opinións. En definitiva, unlugar onde relacionarse coa xente e onde a liberdade deopinión é o que prima, xa que cada quen fala do que quere.Aquí en Melide, Cerne de Galiza, temos unha gran variedadede blogs onde podemos atopar dende noticias da nosa vila,de toda Galiza, información sobre os principais equipos defútbol e fútbol sala da vila, ademais de innumerables amigosque teñen o máis visitados é, como non, o do Gran Riki(MELIDEINBLOG) no que podemos atopar as novas máissalientables da nosa vila, ademais do outro blog de Riki(PRENSACIRE), onde atoparemos: clasificación, resultados enovas do CIRE de Melide. Tamén temos, por outra banda, oblog oficial do CIRE, feito por Quintos, onde atoparemos osresumos de todos os encontros de todas as categorías. E,como non, o equipo por excelencia do fútbol sala de Melidetamén ten o seu lugar no blog do Melide FS, onde teredestodo o que queirades saber sobre o equipo.Pero non vou seguir coa innumerable lista de recunchos nosque vos podedes informar de todas as novas da vila, porquenon remataría nunca, aínda que non querería despedirme senmencionar o blog do que eu mesmo formo parte activamen-te: Días de Troula ([email protected]) no quepodedes atopar tanto noticias da vila, como dos xuvenís doCIRE ou mesmo concertos próximos á comarca, ademais detodo aquilo que pensamos que se debe dar a coñecer. Taméntemos moitas fotos da nosa xente, como non.Así que, en definitiva, cando naveguedes pola rede, non vosesquezades de visitarnos.Para rematar, quero agradecer a publicidade gratis.
DAVID GARCÍA MELLA
www.miky-vace.blogspot.com/Dias de Troula
O MUNDO DO BLO MUNDO DO BLO MUNDO DO BLO MUNDO DO BLO MUNDO DO BLOGOGOGOGOGEN MELIDEEN MELIDEEN MELIDEEN MELIDEEN MELIDE
67
IntresXuño 2008
Intres en Melide
O CESTEIROO CESTEIROO CESTEIROO CESTEIROO CESTEIRO
1. Cantos anos ten?- Teño sesenta e cinto anos.2. Número de irmáns/irmás que ten- Teño cinco irmáns.3. Oficio ao que se dedicaban seus pais- Meu pai era carpinteiro e, mentres, miña naitraballaba na casa.4. Por que elixiu a profesión que ten?- Eu elixín o oficio de cesteiro debido a que meupai, cando tiña o seu tempo libre, aprendíame astécnicas e procesos de elaboración dos cestos, eiso gustábame.5. Onde aprendeu o seu oficio? Cando?- O meu oficio aprendino grazas ao meu pai, por-que, sobre todo as fins de semana, levábame para o seu propio taller e eu alí entretíñame.Aprendín este oficio cando tiña aproximadamente catorce anos.6. Por que pensaba que este oficio era bo?- Pois, se che digo a verdade, pensaba que este oficio era bo porque nel podías gañar moitoscartos.7. Cantos anos hai que se dedica ao seu oficio?- Dedícome a este oficio dende que saín da escola, e eu tiña catorce anos.8. Como é o proceso de elaboración dos cestos?- O proceso de elaboración é o seguinte:Póñense oito ou dez «lechizas» e estas métense ao forno, son chamados cestos de senqueira,e con elas colócase a madeira de carballo para que non rompan. Unha vez saídas do forno,dánselle forma de abanico, con iso xa podiamos utilizar as «corres», que eran pequenasvaras de vimbio; con isto estaba terminado. Se as corres eran pequenas, facíase un cestopequeno, e se eran grandes, facíanse cestos con asas.9. Que era o que máis lle demandaban os seus clientes?- O que máis me demandaban era facer cestas de lechizas, tanto de pequeno como de grantamaño, porque iso dependía do seu uso.10. Cantos traballos tivo?- Á parte do de cesteiro, estiven traballando no campo durante doce anos, e na hostaleríaaproximadamente dezasete.11. A fabricación ou elaboración dos seus produtos lévalle moito tempo?- Os cestos pequenos levábanme unhas tres horas curtas, e os grandes, case cinco.12. Cantas horas soía traballar? Goza traballando ou faino por diñeiro?- En cuestión das horas, dependía da época do ano; no verán traballábanse moitas máishoras, mentres que no inverno era o contrario, porque eu, ademais, traballaba no campo ecase non tiña horas para isto. Eu se che son sincero, dígoche que o fago polo diñeiro, perocon isto tamén te entretés e ademais pásalo ben.13. Ferramentas de traballo:- Utilizaba unha fouce, unha machada, que era para romper os paus de carballo, e taménutilizaba un martelo para darlle o último retoque.14. Gustaríalle aprenderlle o seu oficio a alguén?- En realidade, gustaríame moito, porque é un recordo inesquecible que lle teñas que apren-der este oficio a alguén, xa que se está extinguindo.
ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNS
ENTREVISTADORES: ADRIÁN MOSQUERA EDREIRA E DAVID GARCÍA MEJUTO, B1C
68
Intres
Xuñ
o 20
08Intres en Melide
O ZAPO ZAPO ZAPO ZAPO ZAPAAAAATEIROTEIROTEIROTEIROTEIRO
1. Cantos anos ten?- Teño setenta e tres anos.2. Número de irmáns e irmás te ten- Nada máis teño unha irmá chamada María.3. Oficio ao que se dedicaban seus pais- Meu pai foi toda a vida zapateiro e andaba confrecuencia polas feiras, mentres que miña nai eraunha sinxela ama de casa.4. Por que decidiu elixir a profesión que ten?- Eu elixín esta profesión porque a min cando eraneno gustábame moito o oficio de ser zapateiro, por-que ademais aprendíame meu pai e tamén porqueera un oficio no que se podía gañar moito diñeiro.5. Onde aprendeu o seu oficio? Cando?- Eu aprendín este oficio concretamente no taller noque traballaba meu pai, cando tiña aproximadamen-te trece anos, é dicir, cando saín da escola.6. Por que pensaba que este oficio era bo?- Eu pensaba que este oficio era bo para destacar,porque naquela época había moita competencia en-tre os zapateiros.7. Cantos anos hai que se dedica a este oficio?- Eu dedícome a este oficio dende que saín da escola, cando tiña trece anos.8. Proceso de elaboración dos zapatos- Para facer zapatos, empezábase co seguinte:Primeiro comprábase a pel de becerro para facer os zapatos. Esta pel cortábase cunhacoitela, pero había que cortar segundo a talla do zapato. Unha vez feito isto, punteábasecunha máquina na que se adaptaba a forma do zapato. Despois disto facías a forma paraunha plantilla cun casquillo, e co contraforte servía para colocala dentro do zapato e conisto xa estaba todo feito.9. Que é o que máis lle piden os seus clientes?- O que máis me soían pedir era colocar plantillas, poñerlle unhas novas solas e tamén darllea forma a un zapato ou zapatilla.10. Empregos que tivo?- Eu soamente me dediquei a este oficio, porque o de ser zapateiro é un traballo que se levade xeración en xeración e gárdase con moito cariño no corazón.11. Leváballe moito tempo a elaboración de zapatos?- Con respecto a isto, digo que non leva moito tempo facer zapatos.12. Cantas horas traballaba? Gozaba traballando ou só o facía por diñeiro?- Soía traballar entre oito e dez horas diarias, pero iso tamén depende do traballo que teñas.Eu só fago isto por diñeiro.13. Ferramentas de traballo:- As ferramentas para facer zocos eran: coitelas, o bicho, que era unha especie de alicate eo alicate; e as ferramentas para zapatos eran: croio, que era unha gran pedra redonda paramazar a sola, e o martelo de mazar.14. Leva moito tempo sen dedicarse a isto?- Levo aproximadamente vinte anos
ENTREVISTADORES: ADRIÁN MOSQUERA EDREIRA E DAVID GARCÍA MEJUTO, B1C
ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNS
69
IntresXuño 2008
Intres en Melide
ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNS
O ZOQUEIROO ZOQUEIROO ZOQUEIROO ZOQUEIROO ZOQUEIRO
1. Oficio dos pais?- Meu pai era carpinteiro emiña nai ama de casa2. Que o levou a elixir o seutraballo?- Porque tiña un irmán quefacía zocos, eu funlle axudaralgunha vez e pouco a poucoempecei a aprender e cadavez gustábame máis ata queempecei a facelos eu.3. Traballou só nisto?- Non, tamén tiña vacas.4. Técnicas de traballo- Había que cortar a madeiraen cachiños pequenos con un serrucho, logo labrábase cunha machada e despois cunhastrenchas íaselle dando forma á sola e amarrábao con cravos.5. Anos no oficio- Fixen zocos durante uns vinte e cinco anos, e ao mesmo tempo tamén tiña vacas e ovellasna casa.6. Materias primas- Madeira de ameneiro ou bidueiro, cravos e ocoiro.7. Que utensilios usaba?- Serrucho, martelo, trencha, machada e, ás ve-ces, tenaces.8. Canto lle custaba o material?- A madeira, por cada par de zocos custábamecincuenta céntimos.9. Canto cobraba?- Os primeiros anos cobraba seis pesetas, edespois fun aumentando ata os últimos que vendína once pesetas.10. Cantos pares facía ao día?- Facía uns seis pares, porque tamén tiña queatender algo as vacas.11. Cantos anos tiña cando empezou a facelos?- Empecei con quince anos.12. De onde traía o material?- Compraba no monte unhas árbores e despois fendíaas e labrábaas.13. Cando empezou, que tiña pensado para o futuro?- Pois quería ser o mellor zoqueiro da aldea, e ao final conseguino, porque cando parei defacelos, xa era o único zoqueiro da aldea.14. Naquela época había moita competencia?- Non moita, había moitos artesáns na aldea, pero cada un dedicábase a unha cousa.15. Onde os facía?- Nun local que tiña, que era onde tiña as ferramentas todas para traballar
ENTREVISTADOR: JOSÉ LUÍS MEJUTO SANGUIAO, B1C
70
Intres
Xuñ
o 20
08Intres en Melide
SUSOSUSOSUSOSUSOSUSO, O FERREIRO, O FERREIRO, O FERREIRO, O FERREIRO, O FERREIRO
- Ola, Suso- Boas tardes.- Chámome Marcos Pardo e queríalle facer unhaspreguntas sobre o seu traballo, así daríao acoñecer e faríalle un pouco de publicidade.- Claro que si, comeza cando queiras.- Cantos anos levas neste oficio?- Levo toda a vida, porque este traballo herdeino.- Poderíame explicar como é o seu traballo?- O meu traballo é artesán, fágoo todo coas mans,aínda que cada vez menos, porque se van incorporan-do novas máquinas.- Que ferramentas utilizas?- Sobre todo o martelo e a bigornia ou o fol, aínda quetamén as pedras de afiar, alicates, tenaces, punteiro,cicel, zafra,...- Que materias usas?- Ferro, aínda que de diferentes modelos, dependendodo nivel de dureza. Tamén o carbón.- Poderías describir o funcionamento dalgunhaferramenta?- Moi ben, antes para soldar había que meter o ferrono lume e cando estivese nun certo punto de calor,antes de que se fundise, petábase e xuntábase, asípegábanse. Nas ferramentas de corte, para darlle du-reza quentábanse e despois metíanse en auga, istotiña que ser nun punto xusto.- Que obxectos fai?- Sobre todo ferramentas de labranza, como o fouciño, a sacha, a galleta, machetas,... perotamén coitelos, apliques, lámpadas, bisagras...- Como van as ventas neste oficio? Notou a subida dos prezos?- As ventas, regulares, aínda que se nota na época na que esteamos; antes dicíase quecando chovía o ferreiro sempre tiña xente, e ademais cando a xente viña cobrar pasaba poraquí. Antes os transportes eran rudimentarios e a xente viaxaba pouco, agora, co transpor-te persoal, veñen máis a miúdo.Respecto ao prezo, si que se nota, sobre todo no ferro, que está a aumentar moito.- Notou algúns cambios nestes últimos anos? Dende hai por exemplo trinta anos?- Si, houbo moitos cambios, desde os prezos, as ferramentas e ata o mantemento do taller.Agora xa non se venden tantas ferramentas de labranza, coa aparición da maquinaria diminúea cantidade de ventas de fouces, machetas, sachas, galletas...- Por que decidiu dedicarse a este oficio?- Como xa dixen, por herdanza.- Se puidese, cambiaría de oficio?-Non, seguirei sendo ferreiro ata que poida.- Permíteme sacar algunhas fotos?- Claro, así farasme publicidade (risas)- Ben, moitas grazas e ata logo.- Adeus, grazas a ti.
ENTREVISTADOR: MARCOS PARDO VÁZQUEZ, B1C
ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNSAS A ARTESÁNS
71
IntresXuño 2008
Intres en Melide
Un dos aspectos a salientar da nosa vila, Melide, é a súaoferta gastronómica. Entre os seus productos típicos estáo melindre, un delicioso doce elaborado cos produtos máisnaturais. Concha Gómez Lareo leva toda unha vida adicadaa este oficio, o de melindreira, unha tradición que semantén xeración tras xeración e que se remonta a princi-pios do século XX. A continuación, unha breve pero benmerecida entrevista a esta recoñecida melindreira da nosaterra, Melide.
Pregunta: - Cantos anos ten?Resposta: - Teño 78 anos.P: - Cantos anos leva exercendo esta profesión?R: - Levo dende que deixei a escola aos 14 anos, polo tanto levo 64 neste oficio.P: -Por que o escolleu?R: -Este oficio venme de tradición familiar. Xa miña avoa e miña nai facían melindres e eu continueico oficio.P: -Gústalle?R: -Si. Aparte de que eu son moi larpeira e gústanme moito os doces.P: -Pódenos dicir os ingredientes dos melindres?R: -Levan ovos, fariña (a que eles admitan), manteiga de vaca e azucre, este último para o baño.A preparación é moi sinxela: amánsanse os ingredientes, estírase a masa en tiras redondas ealongadas e dáselle forma de rosquillas. Despois métense ao forno e listo.P: -Que instrumentos utiliza para facelos?R: -As mans! É un traballo completamente manual e, unha vez feitos, van ao forno.P: -Cambiou moito a maneira de facelos de cando vostede comezou no oficio a hoxe?R: -Non, segue sendo a mesma.P: -Ademais dese produto típico de Melide, que outros doces fai?R: -Fago de todo: ricos, almendoados, tartas, empanadas…P: -Vendíase máis cando empezou ou agora?R: -Vendíase máis cando empecei porque non había tanta competencia e tiñamos encargas detoda Galiza. Mandabamos os pedidos polos autobuses de Freire e polo de Pereira, o que hoxevén sendo Arriva.P: -En que época do ano vende máis doces?R: -No verán, porque hai máis xente e tamén máis romerías.P: -Vende só na casa ou tamén para fóra (feiras, mercados…)?R: -Hoxe só vendo na casa e na Feira do Melindre, pero antes iamos vender ás feiras e ás rome-rías. Pero seguimos tendo moitas encargas, por exemplo da Escola de Hostalería de Santiago deCompostela, que os levaron a Fitur e incluso a Alemaña.P: -Cantas veces coce á semana?R: -Normalmente cozo os venres e deixo os melindres sen bañar, logo vounos bañando segundoas vendas.P: -Na actualidade, segue exercendo a profesión?R: -Segue adiante a tradición familiar, agora é a miña nora a que continúa co negocio, aínda queeu lle vote unha man.P: -Hoxe en día cre que se podería vivir só da venda dos doces?R: -Hoxe, non. Antes si porque mandabamos moita mercadoría para fóra e tamén tiñamos pana-dería. Ademais tiñamos clientes fixos, como unha señora de Santiago que nos encargaba unpedido de melindres cada día para ela vendelos aló, e pagábanos unhas doce mil pesetas aomes, que para aqueles tempos eran moitos cartos.P: -E por último, que opina da feira do melindre que se ven celebrando dende hai uns anos enMelide?R: -Paréceme unha fabulosa idea para dar a coñecer o melindre, un dos produtos máis típicos danosa terra.Grazas por esta pequena entrevista, que serve para achegarnos un pouco máis a este oficiotradicional.
PABLO MATO GÓMEZ, B1C
ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTA A UNHA MELINDREIRAA A UNHA MELINDREIRAA A UNHA MELINDREIRAA A UNHA MELINDREIRAA A UNHA MELINDREIRA
72
Intres
Xuñ
o 20
08Intres en Melide
O menciñeiro xogou un papel relevante na saúde dos habi-tantes das zonas rurais galegas.Na miña familia temos a miña tía Fina e o meu bisavó. Amiña tía Fina é unha compoñedora de ósos , como o era omeu bisavó. Dos sete irmáns é a única que ten ese don ,por iso, do meu bisavó e da miña tía, atópanse as fotos noMuseo Etnográfico LISTE de Vigo, na sala dedicada a Luz,Fe e menciña popular.O meu bisavó era natural de Paradela (Toques), el eracoñecido alí como «O Canteiro» , e en Melide como « Josédo forno».Dedicouse a compoñer ósos e para poder vivir traballou depanadeiro e tratante de cabalos. Na actualidade, a tíaFina, continúa co seu traballo, a ela entrevistámola co finde coñecela mellor.- Como te chamas?Josefina Freire Peón.- Onde naciches e en que ano?En Melide, no 1.938.- Viviches sempre en Melide?Sí- De quen aprendiches o que sabes?Aprendín todo de meu pai- Dende cando sabes que tes ese don de sandar?Dende moi nova,el, meu pai, quería que aprendese- Que tipos de doenzas curas?Dislocamento de ósos, compoño ósos en xeral- Que utilizas para desenvolver o teu traballo?Unicamente as mans, apalpo cos dedos para atopar odislocamento- Cobras polo teu traballo?Non, é gratis- Como sabe a xente de ti?Porque a propia xente o di e vai pasando dunhas xeraciónsa outras- Que recomendas, en xeral, aos teus pacientes cando te visitan?Descanso, descanso e que non fagan esforzos- Canta xente ves ao mes por termo medio?Entre quince e vinte persoas no inverno, pero no verán o número duplícase. Na tempada defútbol sala o número de mozos que veñen a mirarse con problemas de nocellos e xeonllos,aumenta.- Utilizas ou coñeces algunha planta que cure os ósos?Non, eu doulles alcohol con vinagre- Dedicácheste a algún outro traballo?Si, fun panadeira- Gustaríache que algún dos teus sobriños tivese ese don e seguise a tradición?Si, e teño unha sobriña que quere aprender.Nada máis e moitas grazas.
SERGIO FREIRE PEÓN
MENCIÑEIROSMENCIÑEIROSMENCIÑEIROSMENCIÑEIROSMENCIÑEIROS, UN SABER MILENARIO, UN SABER MILENARIO, UN SABER MILENARIO, UN SABER MILENARIO, UN SABER MILENARIO
73
IntresXuño 2008
Intres en Melide
amallós
moca
pértego
A MALLA (I)A MALLA (I)A MALLA (I)A MALLA (I)A MALLA (I)
Nos traballos agrícolasexistía unha colaboraciónmoi intensa entre osveciños. A reciprocidade eraa regra dominante entódalas áreas cando otraballo apertaba. Non sepagaba en metál ico,devolvíase o equivalente enfaena. É o que se chamaba«xeira» ou «andar de xeira».Por exemplo, a sementa daspatacas: uns abren ossucos, outros sementan,outros aboan e outros co-bren as patacas.
En maio tamén se re-unían os veciños para segara herba, así como tamén secongregaban os veciños paraa «sementeira» de trigo ennovembro, para a «seitura»,«restreba» ou sega de trigoen xuño, ou para a «malla»do trigo en agosto.
Nas mallas (separar ograo da espiga e da palla)xuntábanse 40-50 persoas.A elas asistía o pobo enteiro,ían dúas e tres persoas decada casa e ían de casa encasa. Estas mallas, antes deque se usaran máquinas,facíanse cos «mallos», unspaus longos que sechamaban «mocas» e que ti-ñan unidos ó final un paumáis curto chamado
«pértego». Osdous paus es-taban unidospor unsc o r d ó n sc h a m a d o samallós.
Primeiropreparábase aeira (sit ioxunto á casaonde sefacían ostraballos damalla), varríase easfaltábase con bosta devaca que se volvía dura ósecarse. Encima botábanseos mollos (feixes de trigo) eespallábanse para que llesdera o sol: dicíase que «faimáis o sol que os mallos».Reuníanse de catro a seismalladores (tiñan que serhomes) en cada lado epetaban na palla para quese separara o gran. Asmulleres colocaban unhasaba arredor para que nonsaltase o gran e ían varrendoa espiga desfeita. Durantea malla comían o carneiro damalla, a cachucha, oschourizos...etc, e bebíanviño, todo aportado polodono da casa. Os malladoresviñan moi cedo e o donopoñíalles o mantel sobre ograo e comían todos pan.Despois, ás oito da mañá,almorzaban con xamón,chourizo e viño. Ás doce eraa comida: cordeiro. Amerenda era sobre as cincoda tarde e había chourizos,pan e viño, e á noiteceábase con carne fresca,patacas, xamón, ovos...etc.Todo o preparaban asmulleres da casa e veciñas
que viñan á malla.As espalladoras eran as
mulleres, coas que se brin-caba; eran as que revolvíane separaban o grao da pa-lla. Viñan ó grito de ¡mulleresá eira!, e os homes descan-saban. Cando andabanrevolvendo ían por detrás oshomes e tombaban ásmulleres na palla, ou elas oshomes. Era a brinca.
Berraban ó empezar,facían ruído ó terminar e lan-zaban berros durante otraballo: ¡Aí vai a perica!dicían os que daban o paumáis forte; ¡Mulleres áeira!..etc. E cando un mozoe unha moza caían, osoutros tapábanos con palla;era brincar. Se era a mallamoi grande, quedaban alí adurmir.
Facíase competencia aver quen golpeaba mellor:«bo mallador». Collíanse ca-prichos: está fila mallamellor, estes teñen mellorritmo...etc. E cando estabaterminada a malla botábasea « aña»; que era o molloúltimo, e alí dábanse golpesata quedar desfeito emirábase quen daba o golpemáis forte.
OS TRABALLOS TRABALLOS TRABALLOS TRABALLOS TRABALLOS DO CAMPOOS DO CAMPOOS DO CAMPOOS DO CAMPOOS DO CAMPO
74
Intres
Xuñ
o 20
08
OS TRABALLOS TRABALLOS TRABALLOS TRABALLOS TRABALLOS DO CAMPOOS DO CAMPOOS DO CAMPOOS DO CAMPOOS DO CAMPO
En outubro e novembroeran os meses nos que o millose recollía dos campos elevábase para a casa; era o«tempo das esfolladas». Domesmo xeito que a malla erade día, a esfollada era de noitee os veciños acudían á casado que tiña o millo, paraesfollar as espigas, terminadaa faena nunha casacomezábase noutra. A ope-ración era coñecida comoesfolla, esfolliada, escocha,escoucha, escarocha,esfollada, espruga,escunchar...
Era costume que o be-neficiario ofrecera unha co-mida ós que axudaban. Estaconsistía nunhas castañasnalgunhas aldeas, que sepoñían nun cesto de vimbiose comíanse á redonda conleite; noutras aldeas eracachelos, «ribeiro»; e noutrasqueixo, ou ben viño e bacallau.Tamén se daban copas deaugardente.
A atmosfera da esfollaera unha diversión xuvenil, alíían mozos, mozas e veciños.
Cando aparecía unha espigaencarnada dicíase; reina, ealgúns mozos, por se non aencontraban, levábana nopeto. Ó encontrala saudabaos homes e tiña dereito aabrazar as mozas. O mozo tiñaque ter coidado que non llesacaran as follas á espiga,pois con iso perdía o dereitode abrazar as mozas. Os mo-zos tirábanse as espigas,...moceaban, ...apagábanseas luces...risas, chistes, loitase brincas e tombos na folladas espigas. Tamén habíamúsica con pandeiretas,acordeóns, frautas, cántigase baile.
Esta colaboracióntraducíase en veciñanza,solidariedade, axuda mutua,diversión, oposición ecomplementariedade desexos, agresión,comensalidade e romanticis-mo. Cada un dos elementosdos mesmos vén canalizado,sometido a controis, normas,espazos e tempos pola carac-terística común que osaglutina: están ritualizados.
ARIANA TRASTOY LÓPEZ-B1ºA
AS ESFOLLADAS (II)AS ESFOLLADAS (II)AS ESFOLLADAS (II)AS ESFOLLADAS (II)AS ESFOLLADAS (II)
Aí tengo 2 navajitas nuevasque las trouxen de Brañas,y nosotros se las traemospa afeitar ata as entrañas.
Aí tengo 2 navajitas nuevasQue las trouxen da Capela,y nosotros se las traemospa afeitar a carón da muela.
Aí tengo 2 navajitas nuevasque las trouxen de Mangüeiro,y nosotros se las traemospa afeitar o compañeiro.
Aí tengo 2 navajitas nuevasque las trouxen de Ordes,Y nosotros se las traemosPa facer unhos cuantos cortes.
Aí tengo 2 navajitas nuevasque las trouxen de Paradela,y nosotros se las traemospa afeitar o de Folladela.
Aí tengo 2 navajitas nuevasque las trouxen de San Martiño,y nosotros se las traemospa afeitar a carón do fuciño.
Aí tengo 2 navajitas nuevasQue las trouxen de Santa Uxía,Y nosotros se las traemosPa afeitar o vello que esta na silla.
Aí tengo 2 navajitas nuevasQue las trouxen de Villamor,Y nosotros se las traemosPa afeitar a este señor.
Aí tengo 2 navajitas nuevasque las trouxen de Vilouriz,Y nosotros se las traemosPa afeitar a carón do nariz.
MACOPE
(Dirixida por un barbeiro(Dirixida por un barbeiro(Dirixida por un barbeiro(Dirixida por un barbeiro(Dirixida por un barbeirode Tde Tde Tde Tde Toques ao seu cliente)oques ao seu cliente)oques ao seu cliente)oques ao seu cliente)oques ao seu cliente)
REGHEIFREGHEIFREGHEIFREGHEIFREGHEIFAAAAA
Intres en Melide
75
IntresXuño 2008
Intres herdados
Esta historia que vou relatar contouma miña tíaEsta historia que vou relatar contouma miña tíaEsta historia que vou relatar contouma miña tíaEsta historia que vou relatar contouma miña tíaEsta historia que vou relatar contouma miña tíaAndrea:Andrea:Andrea:Andrea:Andrea:
Era unha vez un galochamado Galete que estabano galiñeiro. Unha mañárecibiu unha carta na que oinvitaba seu tío para a súavoda, a voda do seu tío Kiriko.O día da voda,Galetelevantouse cedo para limparo seu bico e as súaspatas.Cando ía polo camiñoatopou tres graos de millocheos e feces, e Galete dixo:- Comereinos ou non?. Se oscomo mancharei o bico e senon os como é moita perdadeles.Despois de tanto pensar,Galete decidiu comelos emanchou o bico.Polo camiño atopou cunhaherba e díxolle:- Ou herba, e pódesme limparo bico para ir á voda do meutío Kirico?- Non quero- dixo a herba.Máis adiante atopou cunhavaca e díxolle :- Ou vaca, come a herba quenon me quixo limpar o bicopara ir a voda do meu tíoKiriko.- Non Quero- respondeu avaca.Despois de outro cachoatopouse cun pau.- Pau, pétalle á vaca que nonquixo comer a herba e que aherba non quixo limparme obico para ir á voda do meutío Kiriko.- Non quero - díxolle o pau.Despois atopouse co lume edíxolle:- Lume, queima o pau que nonlle quixo petar á vaca, que avaca non quixo comer aherba, que a herba non quixo
limparmeo bicopara ir ávoda domeu tío Kiriko.- Non quero– respondeulleo lume .Despois de andar outro ca-cho atopou coa auga, edíxolle:- Auga, apaga o lume quenon quixo queimar o pau,que o pau non quixopetarlle á vaca, que a vacanon quixo comer a herba,que a herba non quixolimparme o bico para ir ávoda do meu tío Kiriko.- Non quero- dixo a auga.Dentro dun pouco atopoucunha besta e díxolle:- Besta, bebe a auga, quenon quixo apagar o lume,que o lume non quixoqueimar o pau, que o paunon quixo petarlle á vaca,que a vaca non quixo co-mer a herba e a herba nonquixo limparme o bico parair á voda do meu tío Kiriko.- Non quero- respondeulleE Galete foi así todo ocamiño pero ninguén lleaxudaba e tivo que ir ávoda co bico manchado edixo:- Se non comera o millo xanon manchaba o bico paravir á voda de meu tíoKiriko.
CRISTINA CONDE ROCA, S2A
O GALO GALO GALO GALO GALO GALETEO GALETEO GALETEO GALETEO GALETE
Dende hai xa un tempoveño escoitando esta historia,gustaríame compartila con to-dos vós:
Corría unha guerra poraquel entón por España.Obrigaban os labregos a loitarna fronte, o meu avó foi undeles. Cando por fin rematouaquel pesadelo todos ossobreviventes foron embarca-dos para poder reunirse de novocas súas familias. Despois devarios días navegando,desencadeouse unha gran tor-menta e o barco naufragou.Todos os homes que no barcoviaxaban quedaron espalladospolo mal. Cada un, desespera-do pola situación, só pensabana esperada volta a súa casaca súa familia.
O noso protagonista, Ma-nuel, abrazouse o único anacode esperanza que lle quedaba,un baúl moi avellentado e reladopolo paso do tempo. De segui-do pechou os ollos, pola enor-me fatiga que sufría, e inducidopolas súas crenzas relixiosas,meteu unha pequena medallada virxe do Carme (patroa dosmariñeiros) na boca e rogoullecon todas as súas forzas que osalvara, e se ela cumpría iso elcomprometeríase a non traballaros días 15 e 16 de xullo (festasda nosa señora do Carme) paraacudir a igrexa e levarlle unhacandea prendida no seu honor.
Así foi, a virxe do Carmecumpriu a súa promesa, elespertou na casa dunsdescoñecidos que o encontra-ran na praia esa mesma mañáxunto có baúl.
Non vos sabería dicir se,realmente, foi a virxe do Carmea que o axudou, o que si sei eque cada ano, por esas fechaseu sempre vexo saír da casa omeu avó dicíndome: «Mentresviva, ei de seguir indo!»
LAURA VÁZQUEZ CASAL EMARIANA RODRÍGUEZ-NAVAS VAL, B1B
HISTHISTHISTHISTHISTORIAS DOSORIAS DOSORIAS DOSORIAS DOSORIAS DOSNOSOS AVÓSNOSOS AVÓSNOSOS AVÓSNOSOS AVÓSNOSOS AVÓS
76
Intres
Xuñ
o 20
08Intres herdados
Lembranzas de miña nai.Lembranzas de miña nai.Lembranzas de miña nai.Lembranzas de miña nai.Lembranzas de miña nai.
Que quedan daquelestempos? Aqueles temposcálidos e felices decando eu era nena!Nada, non queda nada!A miña era unha aldeapequeneira e esquecidanun recuncho do Caurel;rodeada de soutos,carballeiras, algunhasnogueiras e un bo número de acivros. Por aquel entón eraunha aldea viva e repleta de xente, había nenos e mesmotíñamos escola, moi preto da miña casa. O chan non es-taba asfaltado e as casas eran grandes e de pedra, costellados de lousa. Cada unha tiña o seu nome, de acordoco apelido da familia: Cas Garrido, Casa de Lolo, CasCarballo, Cas Blanco, Cas Mondelo, Cas Xil, Cas Carrete...A vida era sinxela, todos tiñamos vacas, todoscultivabamos o campo e con iso chegábanos para vivir emesmo para vender unha parte cando había feira. Recollíaseo liño para facer a roupa xa que había un tear en cadacasa. Tamén aproveitabamos a la das ovellas coa quefacíamos medias e calcetíns moi abrigosos para o inverno.Nas aforas do Seixo había un muíño que compartiamoscos de Pazios (a aldea veciña), alí iamos moer todos ogran, e logo facíase o pan na casa, e, igual que o tear, encada unha había un forno.Falando destes tempos véñenme á cabeza varias anéc-dotas, vouvos contar unha.Naqueles días fríos e chuviosos de outono poñiamos cas-tañas a asar e acurrutabámonos arredor da lareira . Entónviña o avó e sentábase cabo de nós a rezar o rosario. Eue miña irmá sempre deixabamos algunhas castañas senamozcar e cando iamos á letanía, que era a parte final dorosario, o avó dicía:- Ora por nobis !E nós respondiamos:- Miisere nobis !El dicía :- Crista leisón! Cria leison!- Miisere nobis!, repetíamos nós de novo.E nesta parte as castañas sen amozcar comezaban asaltar e a esbourar e nós a escachar coa risa, peroaguantabamos ata que o avó remataba o rosario e daquela,«patitas para que os quiero», fuxiamos o máis rápido po-sible porque como nos pillaran... caíannos unhas boasazoutas!Séguenseme ocorrendo moreas de cousas que contar, peronon habería follas dabondo para poder escribilas.
O SEIXO SEIXO SEIXO SEIXO SEIXOOOOO
- Non te cases co ferreiro que tequeiman as muxicas, casa cocarpinteiro que fai as huchas benbonitas.
- Cando Deus non quere , os san-tos non obran.
- Onde canta un Crego e orneaun burro, nunca falta un pesoduro.
- O que non fuma nin bebe viño, odemo o leva por outro camiño.
- Predícame frade, por un oído meentra e por outro me sae.
- Na casa do ferreiro, coitelo depau e na do carpinteiro sentarseno chan.
- Non hai sábado sen sol nindoncela sen amor.
- A cruz nos peitos, e o demo nosfeitos.
- Cóxegas e amores empezan conrisas e acaban con dolores.
- A quen madruga, Deus lle axuda.
- Home pequeno, fol de veleno.
- O que chega tarde nin oe misanin come carne.
- Sol que moito madruga poucodura.
- Ir á guerra, nin casar, é bo deaconsellar.
- O Crego: onde canta, aí xanta.
- Sogra, avogado e doutor cantomáis lonxe mellor.
- O que de vello queira folgar, denovo ten que traballar.
- Con pan e viño, ándase ocamiño.
REFRÁNSREFRÁNSREFRÁNSREFRÁNSREFRÁNS
77
IntresXuño 2008
Intres herdados
- O cuco, San Benito o trae e San Benito oleva.- Os tronos de marzo apertan a cuba comazo.- A castaña no agosto quere arder e nosetembro beber.- Temperá é a castaña que por setembroregaña.- Quen queira ter allo fino, que o poñapolo San Martiño.- Castañas no Nadal saben ben e prestanmal.- Sementar en novembro, abarbeitar endecembro.- Se chove en xaneiro, pon as redes aofumeiro.- Xaneiro añeiro, febreiro cabriteiro.- Gloriosa é Santa Ádega e das santas arival, que lle cortaron o peito, igual que secorta o pan.- Por xaneiro e febreiro, os lobos baixan aopalleiro.- Seco en xaneiro, abundancia no graneiro.- Flor de febreiro non vai ao froiteiro.- Por santa Polonia, metá do inverno vaifóra; se chove ou venta, inda entra.- En xaneiro calquera ovella pasa oregueiro; en febreiro, nin ovella nin carneiro.- Por San Ciledón, porretas ao queixón.- Cando o cuco marcha, colle a manta.- Por San Nicolás, vén a chuvia e vaise ovran.- Polo San Martiño, vende o teu viño, an-tes a pipeiro que a taberneiro.- San Andrés, San Andrés, o que se dávólvese outra ves.- No minguante de xaneiro, corta o teumadeiro.- Xaneiro xeadeiro, febreiro amoroso, mar-zo ventoso, abril augas mil, maio pardo eSan Xoán claro valen máis cós bois e ocarro.- Vai en xaneiro a grilos e en verán ásespinacas e verás o que sacas.- A neve febreiriña cómea a galiña.- A choiva en febreiro fai bo palleiro.- Sempre que en marzo hai xeada, cóntasecon boa anada.
RECOLLIDOS POR JOSÉ LUÍS MEJUTO SANGUIAO, B1C
REFRÁNS DOS MESESREFRÁNS DOS MESESREFRÁNS DOS MESESREFRÁNS DOS MESESREFRÁNS DOS MESESDO ANODO ANODO ANODO ANODO ANOXANEIRO· Xaneiro quente trae o demo noventre.· No mes de xaneiro, pon os pés nobraseiro.FEBREIRO· En febreiro sete capas e unsombreiro.· Febreiriño corto cos teus días vintee oito.MARZO· Marzo, marzán· Marzo chuvioso, verán caloroso.ABRIL· Abril frío, moito pan e pouco viño.· En abril augas mil.MAIO· En maio aínda a vella queima o ta-llo.· Polo San Isidro sementa o teu mi-llo.XUÑO· Auga de San Xoán, nin palla ningran.· No San Xoán, as once con día dan.XULLO· Xullo andado, millo aventado.· En xullo arder e patacas coller.AGOSTO· Trebón de agosto mellora o mosto· No mes de agosto nin capes ninrapes.SETEMBRO· Polo San Miguel, o coello xa se veben.· Setembro, ou levas as pontes ousecas as fontes.OUTUBRO· Outono chegar, pouco cebar.· Polo San Clemente, ergue a man asemente.NOVEMBRO· No San Martiño, nin fabas nin liño.· Por Santos, neve nos altos; poloSan Andrés, neve nos pés.DECEMBRO· Nadal chuvioso, Nadal ventoso· Nadal mollado, xaneiro xeado.
RECOLLIDO POR: GONZALO PAREDES BRUZOS, B1B
REFRÁNSREFRÁNSREFRÁNSREFRÁNSREFRÁNS
78
Intres
Xuñ
o 20
08
A Banda da Torriñaformouse a principios do sé-culo XX. Formábana aproxi-madamente oito ou novehomes de Xubial, Santalla,Gondollín e Zas de Rey, poloque podemos dicir que erantodos veciños.
Recibe o nome de Ban-da da Torriña xa que de aíprocedían a maior parte dosseus compoñentes.
Esta banda foi formadapola afección que tiñan elescon respecto da música, apesares de que ningún delestivera preparación musical.Ademais os músicos destabanda non tiñan unha parti-tura para interpretar as súaspezas, senón que era todo através da improvisación(cousa que hoxe en día poucose soe dar, xa que casetódolos músicos teñen unhapartitura).
Os seus ensaios tiñanlugar nas casas doscompoñentes, onde sexuntaban polas noites,despois de que cada un re-matara o seu traballo.
Os instrumentos quecompoñían a Banda daTorriña eran: o bombo, atrompeta, a caixa, o baixo, oclarinete, o saxofón e algúnsmáis que nos é imposible re-cordar.
Tal era o seu éxito, queos chamaban para tocar encase tódalas festas, ademaiseran dos «baratos á hora decobrar».
O medio de transportedestes homes era ir andan-do, e o que podía e tiña unhabicicleta desprazábase nela,iso sempre tendo que levaros instrumentos. Ás veces,ían tocar lonxe, teñen
chegado a facer 20 km. oumáis para chegar ao lugar daromaría, polo tanto tiñan quelevar a comida e todo o ne-cesario con eles porque contanto desprazamento tiñanque saír moi cedo da casa.
As festas naquelestempos comezaban á tardiña,sobre as cinco da tarde, xaque pola noite a festa rema-taba pronto.
O que gañaban dafesta, repartíano entre eles,e iso era outra das formasque tiñan de gañar diñeiro elevalo para a casa, porquenaqueles tempos os poucoscartos que tiña a xente eranmoi precisos.
Así se formou unha granbanda para aqueles tempos,
A BANDA BANDA BANDA BANDA BANDA DA DA DA DA DA TA TA TA TA TORRIÑAORRIÑAORRIÑAORRIÑAORRIÑA
Intres musicais
un medio de diversión para axente daqueles tempos, epara os membros desta unhaforma máis de gañar a vida áparte de traballar logo nassúas tarefas .
Cando os membros daBanda da Torriña se foronfacendo maiores, e deixaronde tocar, foron substituídospor outras bandas. Pouco apouco, pasaron os anos e oscompoñentes desta bandaforon falecendo e non houboninguén, na familia destesartistas, que seguira coa tra-dición.
E así, foi comodesapareceu a querida Ban-da da Torriña.
BEATRIZ RAMOS ARES EANDREA PRADO CONDE, B1B
79
IntresXuño 2008
Intres musicais
Xenialidade, estilo propio,carisma, cor, orixinalidade, fan-tasía, capacidade para facergrandes cancións… son moitosos adxectivos que me veñen ámente á hora de definir o estilodeste cantante que, coa súavoz a medio camiño entreFreddie Mercury é o cantantedos Scissor Sisters, arrasa alípor onde vai, recollendo premiose eloxios tanto do público comoda crítica especializada. Paraaqueles que, coma min, xacaeron xa caeron nas redes dasúa música alegre e colorista,de debuxos animados, escriboesta breve biografía que resu-me como de ser un neno intro-vertido e solitario pasou a seconverter no cantante revela-ción da tempada, chegando aser número un no mundoenteiro.
Mikahil HolbrookPenniman Ismaili, máiscoñecido como Mika, naceu enBeirut (Líbano) no 1983.Fuxindo da guerra que tiña lu-gar no seu país, aos nove anosrefuxiouse coa súa familia (untotal de cinco irmáns, de nailibanesa e pai estadounidense)en París e Kuwait e, posterior-mente, en Londres.
Unha dislexia provocoulleserios problemascomunicativos, dificultando asúa aprendizaxe e integracióncos demais compañeiros, cuxasburlas e torturas marcaron oseu carácter. Como terapia paraesquecer os seus sufrimentos,súa nai fíxolle estudar música echegou a ser alumnoavantaxado en diversas eprestixiosas escolas, como oLiceo Francés Charles de Gaulle,a Westminster School e o RoyalCollege of Music.
Á idade de quince anos egrazas ás clases dunha profe-sora rusa de ópera, Mika xacantaba como tenor. Esta for-
mación clásica serviulle para,máis tarde, demostrar sobre oescenario unha pasmosaseguridade a pesares da súaescasa experiencia no mundodo pop.
Durante a súa adolescen-cia xa demostrou certaexcentricidade (vestía roupa decor escarlata e mostrabamaneiras de dandy), un claroprecedente do que viríadespois.
Ingresou na LondonSchool of Economics paraestudar política e economía,pero ao cabo de dúas semanasdeciciu deixalo e adicarse defi-nitivamente á súa paixón, amúsica.
Asegura que medrouescoitando todo tipo de músi-ca, dende grupos como Queenou os Beatles a cantantes comoJoan Baez, Bob Dylan, ÉdithPiaf, Prince ou Elton John, pa-sando pola música clásica emesmo polo flamenco.
Mika foi cantante de ópe-ra e escribiu varios jingles pu-blicitarios para Aeroliñas Britá-nicas e chicles Orbit. Isto foinoadentrando na música máis co-mercial ata que deu o gran sal-to ao pop. Segundo as súaspropias palabras, foi rexeitadodurante anos por «ser dema-siado melódico e raro para aescena comercial»; o seu estiloextravagante e os seus casedous metros de estaturatampouco axudaron demasiadoa arredar del a imaxe de «raro».
Os seus inicios no mundodo pop tampouco foron de todobos, xa que foi duramente criti-cado por «querer imitar aFreddie Mercury». No seuprimeiro single «Grace Kelly», ocantante fai alusión a estas crí-ticas e contraataca: «Intentoser como Grace Kelly, pero to-das as súas facetas eran de-masiado tristes, así que inten-
to ser un pequeno Freddie… Amiña identidade volveusetola!». Neste tema tamén di, li-teralmente: «Podería sercalquera cousa que ti queiras»,referíndose, asemade, ás súascomparacións con outros artis-tas. Sen dúbida o anglo-libanésten sentido do humor!
A pesares de todas as crí-ticas recibidas, foi proclamadocantante revelación con máisfuturo pola BBC, sacou un dis-co (Life in Cartoon Motion) enfebreiro do pasado ano coacompañía discográficaCasablanca Records e tivo catronominacións, entre elas a demellor álbum e mellor single,aos premios Brit Awards damúsica anglosaxona.
Superadas todas as reti-cencias, Mika ingresa con pasofirme no negocio do espectáculocoa súa impresionante voz ecos seus non menos especta-culares shows. Non cabedúbida de que seguiremosescoitando este nome, o deMika, durante moito tempocomo un dos novos show-mane mellores cantantes do pano-rama musical actual.
LUCÍA MATO GÓMEZ, S3A
MIKAMIKAMIKAMIKAMIKA, A REVELA, A REVELA, A REVELA, A REVELA, A REVELACIÓNCIÓNCIÓNCIÓNCIÓN.....
80
Intres
Xuñ
o 20
08
AMY WINEHOUSEAMY WINEHOUSEAMY WINEHOUSEAMY WINEHOUSEAMY WINEHOUSE
REHABREHABREHABREHABREHABThey try to make me go to rehab, I said: «No, no, no»Yes, I´ve been black but when I come back you ll know, know, knowI ain´t got the time and if my dady thinks I´m fineHe´s tried to make me go to rehab, I won´t go, go, go(Estribillo)
I´d rather be at home with RayI ain´t got seventeen´Cause there´s nothing, there´s nothing you can teach meThat I can´t learn from M.r Hathaway
I didn´t get a lot in classBut I know we don´t come in a shot glass
They tried to make me go to rehab, I said: «No, no, no»Yes, I´ve been black but when I come back you ll know, know, knowI ain´t go the time and if my dady thinks I´m fineHe´s tried to make me go to rehab, I won´t go, go, go
The man said, «Why do you think you here?»I say «I got no idea»I´m gona, I´m gonna lose my babySo I always keep a bottle near
He said, «I just think you´re depressed»Kiss me, yeah baby and go rest»
They tried to make me go to rehab, I said, «No, no, no»Yes, I´ve been black but when I come back you ll know, know, know
I don´t ever wanna drink againI just, ooh, I just need a friendI´m not gonna spend ten weeksHave everyone think I´m on the mend
And it´s not just my prideIt´s just´til these tears have dried
They tried to make me go to rehab, I said, «No, no, no»Yes, I´ve been black but when I come back you ll know, know, knowI ain´t go the time and if my dady thinks I´m fineHe´s tried to make me go to rehab, I won´t go, go, go
Trátase dunha dascancións de Amy Winehouse,cantante de jazz famosa hoxeen día, non só pola súacalidade musical e orixinalidadedas súas cancións, senóntamén por estar nomeadapara os Grammys. O temadesta canción é o alcohol.Sabemos polos medios de co-municación que a súa vida pri-vada, mencionada repetidasveces en revistas e progra-mas do corazón, é un tantopolémica. A cantante non sóinxire grandes cantidades dealcohol, que a levaron ó seuingreso hospitalario, senónque tamén consume incipien-tes, como heroína. Pode queesta canción teña base nasúa conflitiva vida, que taménestá presente nas súas outrascancións.
Non só e popular pola súavida privada e pola súa pro-fesión, senón que tamén re-paran nela no mundo da modapolo seu particular estilovestindo difícil de definir. Levadiversos tatuaxes destacan-do o do brazo esquerdo,piercings, digamos que o seuestilo podería rozar o roqueiromais sorpréndenos moitas ve-ces con vestidos, entrecomiñas, elegantes.
Intres musicais
81
IntresXuño 2008
TRADUCIÓNTRADUCIÓNTRADUCIÓNTRADUCIÓNTRADUCIÓN
En canto ó contido da canción, quérenos contar:
Trataron de facerme ir á rehabilitación (rehab vén derehabilitación en inglés) e eu dixen que non. Eu sei que estivenmoi mal a causa do alcohol e ti sábelo. Non sei se o tempo emeu pai pensan que estou ben pero el tratou de enviarme árehabilitación e non vou ir!. Prefiro estar na casa con Ray esó teño dezasete días. Non hai nada que me poidan ensinar.Non podo aprender nada de Sr.Hathaway. Non aprendín moitona clase, mais eu sei que non vimos de un chupito.
(Repítese o estribillo)E un home díxome: ¿Por qué pensa que está vostede
aquí? E eu respondín non teño nin idea. Vou perder o meubebé. Polo tanto, eu sempre teño unha botella cerca. Eldixo: eu só penso que ti estás deprimida. Bícame, si, nena, evai descansar.
(Estribillo)Non quero volver a beber máis, só necesito un amigo,
no me vai levar dez semanas... Fago que todo o mundopense que vou enmendar. Non é só polo meu orgullo é queestas lágrimas secáronse.
(Estribillo).
Paréceme que o que nos intenta contar é a historiadunha alcohólica, consciente do seu problema pero que nondeixa que os demais a axuden a saír del, que tenta seguiraferrándose a unha botella de alcohol. O único que quereconseguir é enganar ós demais e dicir que o único que nece-sita é un amigo, por covardía, quizais por que non se atrevea saír porque o ve imposible.
Por iso elixín esta canción, porque penso que esta é asituación de milleiros de persoas e non só me refiro ás queviven escravizadas ao alcohol, senón a calquera tipo de dro-ga. A maioría de elas quedaron no camiño por covardía porfalta de vontade... Creo que somos humanos e, igual que ofixo Eva, caemos en tentacións que nos poden custar moitoe das que pronto nos arrepentimos. Podemos considerar atacomprensible un error máis o que non é comprensible é sertan inconscientes como para non darse de conta de que seestán destruíndo a si mesmos e que, en realidade, estánrexeitando o máis bonito que teñen, que é a vida, e cerrandoas portas a soños e ilusións.
Para min o realmente imperdoable é o que vemos nesteexemplo, o feito de dalo todo por perdido e ser inconscien-tes, porque ao final todo o mundo se dá de conta dos seuserrores aínda que sexa tarde sempre hai un momento paraatopala resposta. A verdade é que sempre está aí, só queestamos tan cegos que non a vemos ou simplemente cerra-mos os ollos porque é o máis cómodo.
Quen non sabe daexistencia de este grupotan famoso? Supoñemosque todos o coñecedes,pero por si acasoinformámosvos de que éun grupo de pop rock es-pañol que naceu no ano2000 en Alcobendas (Ma-drid). Está formado porcatro rapaces chamados:Dani Martín (voz), DavidOtero (guitarra e coros),Chema Ruíz (baixo) eJandro Velázquez (bate-ría).
En 2000 sacaron oprimeiro disco chamado«El canto del loco». No2002 volveron a triunfarcon «A contracorriente».Un ano despoissorprendéronnos con «Es-tados de ánimo» e final-mente no 2005 con «Za-patillas». Na nosa opiniónéste foi o mellor dos catro.
Pero... cal é a nova?Pois a nova é que despoisde un ano sabático a cau-sa do nacemento da filla deDavid Otero con Marina,realizando o últimoconcerto en A Coruña vansacar o novo disco o 1 deabril! Este chamarase«Personas» e dise que vaia ser todo un éxito. A letraé do propio Dani Martín ea música de David Otero.
Xa queda menos paraabril e estamos desexandoque chegue para escoitara súa música de novo. Evós?
LAURA AYUDE PUGA,MARTA SUÁREZ CAGIDE, B1B
ECDLECDLECDLECDLECDL
Intres musicais
82
Intres
Xuñ
o 20
08Intres deportivos
Ola, amigos lectores de Intres:Hoxe quero falar do fútbol galego, que agora non está a
pasar polo seu mellor momento. Quizais moitos de vós nonseredes de equipos galegos, pero outros si. Como xa sabedes,o Deportivo non está a pasar polo seu mellor momento e oCelta está loitando en segunda por lograr o ascenso e, nestesmomentos, aínda que non sexamos de ningún dos dous,conviría apoialos, xa que á fin e ao cabo somos todos galegos.Cando todo ía ben, todos os apoiaban, é moi fácil lembrar ostempos do Superdepor ou do Depor campión de liga ou doDepor semifinalista da Copa de Europa, ou dese Celta enChampions Leage fronte a equipos como o Arsenal ou o Juve.
Eu só quero que non perdades a fe na armada galega eque, co apoio de todos, os grandes equipos galegos poidanser os que foron en tempos pasados. Pero eu non só falo daspotencias galegas, senón dos máis modestos. Na nosa vilatemos, nada máis e nada menos, que dous equipos, O CIRE eo Atlético. Estes dous equipos son os nosos representantes,uns senten máis aprecio polo CIRE e outros polo Atlético;eu, evidentemente, son do CIRE, xa que levo catro anosxogando alí, pero sen desprezar o Atlético, que tamén tenmoi boa plantilla. Este ano quizais estea mellor o CIRE (refíromeaos seniors), porque está pelexando polo ascenso, pero haique dicir que o Atlético xa hai moito tempo que non participaen competicións oficiais e tócalle o papel de novato; eupenso que pouco a pouco irá subindo.
Quérovos animar a que veñades ao campo de fútbol,hai partidos toda a fin de semana.
Con este artigo quérovos transmitir a enerxía de animaro noso fútbol, porque é moi triste ver un estadio baleiro, eeu dígoo por experiencia, animádevos.
CARLOS GARCÍA PARRADO, B1A
Xa comeza a serunha tradición que afinais de decembro secelebre un partido moiimportante para osgalegos, a nova selecciónde fútbol xoga o 27 dedecembro en Balaídos, oestadio do Celta de Vigo,e enfrontarase á selec-ción de Camerún, unhadas grandes potenciasdo fútbol africano. Haidous anos a SelecciónGalega xa xogara en SanLázaro (Santiago deCompostela) fronte á Se-lección de Uruguai.
O ano pasado foi enA Coruña, fronte aoEcuador, e este ano es-peramos que a SelecciónGalega continúe invicta,aínda que se terá queesforzar, xa queCamerún conta conxogadores como SamuelEto´o, Carlos Kaneino,ou Welo, xogadores quetrunfan na Liga Españo-la.
Dende aquí, todomeu apoio á Selección e¡A gañar!
CARLOS GARCÍA PARRADO, B1A
FÚTBOL GALEGOFÚTBOL GALEGOFÚTBOL GALEGOFÚTBOL GALEGOFÚTBOL GALEGO
SELECCIÓNSELECCIÓNSELECCIÓNSELECCIÓNSELECCIÓNGALEGAGALEGAGALEGAGALEGAGALEGA
83
IntresXuño 2008
Intres deportivos
Moi boas, amigos. Quérovos falar nesteartigo da invasión de xogadores españois naNBA, (liga de baloncesto dos EUA). Nos últi-mos anos, foi incrible a cantidade dexogadores españois que xogan ou xogaronalí. Un dos primeiros foi Pau Gasol, que foiparar aos Memphis Grizzlis; logo seguiuno RaúlLópez, que actualmente regresou ao RealMadrid; máis tarde sería José Manuel Calde-rón, que iría aos Toronto Raptors; xustodespois sería Garlajosa, logo Sergio Rodrígueza Porland Trail Blazers; e xa por último a«Bomba» Navarro, que iría ao Memphis.
O máis coñecido por todos é Gasol, quexa no seu primeiro ano sería nomeado «No-vato do ano», anos despois chegaría a xogaro All Star co conferencia Oeste, todo unprivilexio porque só participan os mellores;anos despois, sería Garlajosa o que partici-paría no All Star, e este ano sería Navarro oelixido; pero o máis importante de todo istoé o traspaso de Gasol aos Anxeles Lakers, undos grandes conxuntos da historia. Eu creoque este ano por fin poderá aspirar ao anelda NBA, ten no seu equipo un dos mellores,para min o mellor da NBA actualmente, que éKole Briant. Para min, Gasol e Kole forman amellor parella da NBA na actualidade, o seupoderío é inmenso, e eu espero e confío enque poidan gañar o anel.
Non futuro non moi afastado, case se-guro a próxima tempada, o número deespañois da NBA será aínda maior, case contoda seguridade uniranse Rudy Fernández(DKV Joventud) e Marc Gasol (Akasvayu deGirona). Deséxolles moita sorte.
CARLOS GARCÍA PARRADO, B1A
A NBAA NBAA NBAA NBAA NBA
O pasado 21 de outubro todos os españoisestivemos pendentes do asturiano FernandoAlonso e, aínda que as posibilidades de quegañase o mundial de fórmula 1 eran poucas,eu creo que todos tiñamos unha pequena es-peranza.
Desde as catro da tarde, que empezabao previo, non había ninguén na rúa, xa quetodos estabamos pendentes de Fernando. Ásseis empezou a carreira. Mais xa saía deprimeiro, Hamilton, o maior inimigo de Alonso,de segundo, Raikonen de terceiro, e Alonso decuarto. Se a carreira rematara así gañaríaHamilton, Alonso quedaría de segundo eRaikonnen de terceiro.
Nada máis empezar acarreira, Raikonnenadiantou a Hamilton e Alonso tamén aproveitou.Hamilton enfadouse, quixo adiantar a Alonso esaíuse da pista e baixou a oitava posición. Nesemomento, penso que os españois tiñamosmoitas esperanzas, xa que se a carreira rema-tara así gañaría Alonso.
E cando as cousas non podían ir mellor,Hamilton ten un problema e ponse en 18ª po-sición. Aínda que se soluciona o problema tiñamoi difícil gañar o mundial, xa que tería quesubir á 6ª posición.
Alonso vai liderando o mundial ata queRaikonnen adiantou a Massa, e se Alonso nonquedaba 2º non gañaba. Pero Alonso estaba amoito tempo de Massa, e era case imposible.
A carreira rematou Raikonnen 1º, e gañadordo mundial, Massa 2º, Alonso 3º e Hamilton7º. Os españois non perdemos a esperanzaata que lle puxeron a bandeira a cadros aRaikonnen. E aínda que non gañou Alonso, osespañois celebramos que non gañara o nosopeor inemigo, Hamilton.
YOHANA VILLARABIDE CARRIL, B1B
A PA PA PA PA PAIXÓN DAIXÓN DAIXÓN DAIXÓN DAIXÓN DAAAAAFÓRMULA 1FÓRMULA 1FÓRMULA 1FÓRMULA 1FÓRMULA 1
84
Intres
Xuñ
o 20
08Pasaintres
SOPSOPSOPSOPSOPAS DE LETRASAS DE LETRASAS DE LETRASAS DE LETRASAS DE LETRAS
1-Voz emitida con foita forza: berro.2-Aconsellar, orientar: guiar.3-Brasas acesas que quedan entre a borralla: remol.4-Parte inferior do oco dunha porta: soleira.5-Resolver: solucionar.6-Sexto mes do ano: xuño.7-Monte cerrado: zarrro.
5 2 9 4 7 6 9 3 4 1 4 8 2 9 1 8 7 8 3 5 4 3 9 6 5 3 8 9 8 2 7 5
SUDOKUSUDOKUSUDOKUSUDOKUSUDOKU
NATALIA PENAS MATO, B1BA X L F M A E L M Z G H I
F S I D A S O U V O V P E G X I L X P T F N H P H A E S I D Q S L O A L H L L U I R S T L R R E F I S G S G U R O R I C S L M G J I A N A E S N U F R A S T F I U A O C O H D I N E K I P B M R N E L S V A I M L A H E P A T I T I S B J T R I C O N O M I A S I S S G F P T B A R B E S I S U R S M I A X W P I Q Z A S I I A N T W E F I U O E R L O W A P E G R U O J S D F G G I H S I F L E H K
Busca nesta sopa de letras algunhasenfermidades de transmisión sexual.
R U J P O I A V P A W I Z H A V G A A L Y U A D A I A S L C E R R F B R L E E O D N O E R Y M C C N A S D T D A X T T D O Ñ L N S A G O O O S M I A B G K M Z N P Q P U R V W I A D S R M T D I U A J F
Busca nesta sopa de letras algúnsmetodos anticonceptivos.
R S P E R N S A L E X N D V E Q O A D A O I A Y G W U R I A A T S U L Ñ L B Z A E G E C C R E R A R A E L D I E S T E D I R C R L R U E L N O P I N R A O I D A I A L M C I R A T D C P T O N I A E Ñ P E C U E B N E T P O O P D P A R U A R I A D C O R N I D E B A R S I E N R R N L G E F I C S R O S F M A C D S I A D E R A O S C E L Y B A J H C V V S A S O O I A O K L I A V I T M R L T E I L A M A S C A R V A J A L R O P I N T O S F C A S T E L A O
Busca o nome de 12 escritores/as galegos/as
85
IntresXuño 2008
Pasaintres
Debaixo hai catro preguntas. Non podes tomar o teu tempo, nin meditalas. Preparad@?Primeira Pregunta: Estás participando nunha carreira. Adiantas ao que vai segundo.¿En qué posición estás agora?Resposta:Se contestaches que estás primeiro... Confundícheste! Se adiantas ao que vai de segundo,colócaste no seu lugar, polo tanto... Ti quedas na segunda posición.Segunda Pregunta: na mesma carreira, se adiantaras ao que vai en último lugar, entónserías...Resposta:Contestaches «o Penúltimo»? Pois estás outra vez nun erro. Dime... ¿Como podes adiantarao que vai ÚLTIMO? ppppffffffff!!! ¿Imos ben..?A terceira pregunta consiste nun pouco de cálculo elemental. (Aviso: Para ser honest@, tesque facer os cálculos mentalmente, sen papel, lapis, calculadora ou móbil. Inténtao)Terceira Pregunta: Tes 1000. Agora súmalle 40. Súmalle outros 1000 e 30 máis. Máis outros1000. Máis 20 e súmalle outros 1000. e agora 10 máis. ¿Total? Deuche 5000,verdade?Pois... Non! A resposta correcta son... 4100. ¿non o cres? Pois toma papel e lapis ou unhacalculadora e compróbao!Non é un día demasiado bo, ¿verdade?¿atréveste cunha cuarta pregunta? Ao mellor estas i que a atinas...Cuarta Pregunta: o pai de Rosa ten cinco fillas, que son: 1.- Nana, 2.- Nene, 3.- Nini, 4.-Nono.¿Cómo se chama a quinta filla?Resposta:Contestaches Nunu? A resposta correcta é Rosa!!!!.Es o Rival máis Débil.
YOHANA VILLARABIDE CARRIL, B1B
2 3
1
9
4
10
7
8
5
6
O RIVAL MÁIS DÉBILO RIVAL MÁIS DÉBILO RIVAL MÁIS DÉBILO RIVAL MÁIS DÉBILO RIVAL MÁIS DÉBIL
1. Obra de Curros Enríquez.2. O nome do Grupo Nós pro-cede da revista...3. Época dos Reis Católicos.4. Rosalía de Castro é unharepresentante do...5. Nome do conflito entre obloque soviético e o capita-lista, que tivo a máxima ex-presión na guerra de Vietnam.6. Cancións do Nadal.7. Obra de Eduardo Pondal.8. Nome do autor con apelidoRisco.9. Nome da muller a quen selle dedicou o primeiro Día dasLetras.10. O movementovangardista que mostra unhanatureza viva.
PPPPPALABRAS CRUZADALABRAS CRUZADALABRAS CRUZADALABRAS CRUZADALABRAS CRUZADASASASASAS
86
Intres
Xuñ
o 20
08
Boas! Chámome Elodie,unha rapaza de 1ºBach., aíndaque o máis importante é queformo parte do grupo de teatroaquí neste instituto. Estou aquípara contarvos un pouco de quevai iso de estar integrado nungrupo de teatro. Eu e máis ra-pazas xa formamos esta agru-pación dende que entramos noinstituto. Comezamos candonos daba clase a profesora MariCarmen Nieto de CienciasSociais de 1º e 2º ESO, con elafixemos distintasinterpretacións, todas elas cunhumor abraiante, ensinounos obásico, o movemento dos acto-res e todo o que se pode sabersobre como actuar. O peor detodo foi que non puidemos re-presentar estas obras, xa quetampouco houbo oportunidadee supoño que todas nos arre-pentimos.
Logo en 3ºESO xa nosempezou a dar unha nova pro-fesora, a actual directora destecentro por certo. Encargouse decontratar un profesor especia-lista en teatro que viña dendeSantiago só para darnos clase,con el máis ben fixemos moitaexpresión co corpo, mandába-mos imitar, representar…Con elfixemos obras que logorepresentariamos aquí no cen-tro, pero o mellor de todo foi ircatro días a Antas de Ulla, e alípoder aprender con outros ra-paces. Era unha excursión demoitos colexios de Galiza, aíndaque había un grupo de Asturias,onde nos coñecemos e cada undos grupos demostrou o quesabía, o que aprendera, senmedo de que os outros non ovalorasen, porque alí todosestabamos aprendendo grazasa uns profesores profesionaisque nos daban materias comoexpresión e movemento corpo-ral ou interpretación.
A última actuación que
tivemos foi o 30 de xaneirodeste mesmo ano, cando repre-sentamos unha obra de teatroxa dedicada ao día da paz. Con-sistía nunha bomba atómica queía estoupar, pero logo os áto-mos puideron fuxir antes dedestruír o mundo como quería oXeneral Xeneralísimo. Con estaobra aprendemos especialmen-te a improvisar, xa que tivemossó unha semana para repartiros papeis, aprendelos, ensaiar,o vestiario, etc pero logo todasestabamos orgullosas do nosotraballo. Ademais tivemos asorte de poder ir colexio porcolexio representando estaobra aos rapaces pequenos quehabitan nesta vila, nuncaimaxinariamos o ben que nosacolleron e ademais o apoio quetivemos por parte de todos.
Con este artigo quero dicirque aínda que pareza que o gru-po de teatro só é traballar eaprender os papeis e todos eses«rollos», como pensantodos…eu, que formo parte dungrupo, teño que dicir que nunhaagrupación non só é traballar,hai momentos nos que ris atanon poder, ata te ris de timesmo, por iso existe o teatropara aprender a rirse dunmesmo, aprender que nestavida ao mesmo tempo queaprendemos tamén nos diverti-mos.
Aquí vos deixo, moitasgrazas e facédeme caso,animádevos a participar. Unsaúdo
ELODIE, B1C
TEATEATEATEATEATRO NO DÍA DTRO NO DÍA DTRO NO DÍA DTRO NO DÍA DTRO NO DÍA DA PA PA PA PA PAZAZAZAZAZ
O pasado día 30 dexaneiro foi o día Interna-cional da Paz. A maioría doscolexios e demais centroseducativos conmemoráronorealizando algunhaactividade especial.
Este ano o grupo deteatro do IES de Melidetamén se puxo a traballarno tema da paz erepresentou a obra «Abomba e o xeneral». O gru-po formámolo só rapazas,así que, como consecuen-cia diso, eu mais unha ami-ga Elo tivémonos que dis-frazar de señores e, comoo noso papel era breve,encargámonos tamén damúsica e das luces, queaínda que pareza unha ton-tería, se todo se fai ben,cambia moito, e a obraenténdese moito mellor...
O caso é queocorréuselle a Alba a ideade facer un «tour» polos di-ferentes colexios de Melide,(pois a obra era máis beninfantil), e coa axuda de di-rección, conseguímolo, efomos esa mañá de colexioen colexio representando anosa breve obriña (que porcerto, tan só a ensaiaramostres días, por iso saíu aprimeira actuación regular,xa que aínda non estabatodo ben montado).
Con todo isto queríaagradecer en primeiro lugara Loli, que foi quen nosaguantou toda a mañá eorganizou bastantescousas, en segundo ao ins-tituto pola súa colaboracióne, en terceiro, a todos oscolexios desta vila, pola súaamabilidade.
IRIS PARRADO SÁNCHEZ, B1C
Intres do instituto
87
IntresXuño 2008
O pasado día 30 dexaneiro conmemorouse o díada paz.
Para celebrar este día,as rapazas de teatro repre-sentamos unha pequenaobra, chamada « A bomba eo xeneral» onde participamos:Virginia: como átomo 1Alba: como átomo 2Noelia: como átomo 3Elodie e Iris: señorónsGiovanna e Edurne: como pre-sentadorasCarlota e Laura: comoaxudantes de decorados...etc.
Tampouco nos podemosesquecer da nosa queridísimaprofesora de filosofía Loly, senela non nos sería posible ce-lebrar este día, e tamén deMarga e o resto do equipodirectivo por apoiarnos e fa-cilitar o noso traballo. Por-que eles foron os que fixeronposible a nosa colaboración,tamén, no resto dos colexiosde Melide.
O noso obxectivo ao re-presentar esta obra foi,amosarlle á xente, sobre todoaos nenos, as posibles ca-tástrofes que pode producirunha guerra, as consecuen-cias das bombas dedestrución masiva, as ar-mas... etc
Na obra reflectíase amaldade por parte do xenerale os señoróns ao querer facerunha guerra atómica coa finde facerse ricos a conta dela.
Tamén se reflectiu so-bre o que tiñamos, isto deuresultado e fixo recapacitará xente, polo que pensamosque para algo serviu: polomenos nesta pequena repre-sentación colaborou o públi-co tamén,e isto levou a unha
maior atención e entusiasmopola xente que nos estaba aver e escoitar.
Ademais o que conta éa experiencia vivida, e conrespecto a iso temos que dicirque foi unha experiencia moibonita, porque ao ver as ca-ras dos nenos cando entra-mos nos colexios e a cara deinocentes que poñían así cosolliños tan abertos e tanatentos, e interesándose poloque estabamos a dicirlles...Desde logo o público doscolexios foi o que máis nosgustou.
Pasámolo moi ben, aíndaque acabamos derreadasdespois de andar toda a mañádun lado para outro.
Ben, pois agora despoisdeste «rollo» vén o típico....
NON ÁS GUERRAS NIN ÁVIOLENCIA !
VIVA A PAZ!!NOELIA CAGIDE VARELA &
VIRGINIA FOCIÑOS ASTRAR B1B
O mércores, 14 demaio o grupo de teatroTeiroa presentou Asasemblearias (adaptaciónde textos de Aristófanes)
Nós tiñamos algúnscoñecementos da Graciaclásica, pero deAristófanes nen sequeraoiramos falar. Podemossuliñar dous motivos, en-tre os moitos que nos le-varon a aceptar a repre-sentación da obra,parecíanos divertida e otema era moi actual. Asique adiante!
De contadoapareceron as dificulta-des: moito texto paraaprender, escenas
«complicadas» quenos daba moito corte pre-parar, con excepcións cla-ro,
algúns para nada!!etc. Pero aprendemosmoitas cousas edivertímonos. O resultadofinal xa o vístedes, e sepasástedes un anacoagradable, dámonos porsatisfeitos.
Moitas grazas e ata apróxima
PATRI, CARLA E AS NENAS ENENOS DE 2ºB
AS ASAMBLEARIASAS ASAMBLEARIASAS ASAMBLEARIASAS ASAMBLEARIASAS ASAMBLEARIASEN 2º DE ESOEN 2º DE ESOEN 2º DE ESOEN 2º DE ESOEN 2º DE ESO
Intres do instituto
88
Intres
Xuñ
o 20
08Intres do instituto
Saímos de Melide o día 9 de Maio.Fomos pola Vía da Plata e paramos enCáceres, onde nos botaron dunha prazapor facer barullo e onde nos estafaron porunhas cocacolas. Chegamos a Mérida ahora de cear, o hotel estaba moi ben.
A mañá seguinte visitamos Mérida aocompleto: o teatro, que é un dos mellorconservados no Imperio Romano, anfitea-tro, circo, casas romanas... Estivemos alídous días, e o día seguinte marchamospara Sevilla, chegamos a hora de comer.Estivemos outros dous días en Sevillaonde tivemos moito tempo libre e facíamoita calor. Visitamos a Catedral e Giral-da, os Alcázares, a Praza de España, Par-que de María Luísa, a Torre del Oro e di-mos unha boa volta pola cidade, sobretodo pola famosa Calle Sierpes.
Ao saír de Sevilla fomos a Itálica, queé unha cidade romana que conserva.Despois marchamos para Córdoba, ondepasamos outros dous días. O día quechegamos, fomos ver Medina Azahara, queera unha residencia de califas do s. X. epasamos unha calor de morte, xa que eranas catro da tarde e, ademais, case nontiñamos auga para beber. O noso alber-gue estaba no corazón da cidade vella, naJudería, moi perto da Mezquita e tiña unhashabitacións un pouco pequenas. En Cór-doba puidemos ver pegadas das tres cul-turas que alí conviviron na Idade Media: amusulmá, a sefardí (xudea) e a cristiá. Oseguinte día pola maña saímos cara Melide.En resumo, todos o pasamos moi ben.
ALUMNAS E A ALUMNOS DE S4C
Ola amiguiños e amiguiñas!Fixástesvos na espectacular obra de
arte que se está facendo no IES (nós so-mos os responsables de tal feito), si oh…esa que está alí enfronte de música, xasabemos que non está nun sitio no queluza moito, pero decidimos colocala aí porunha sinxela razón… que logo desvelare-mos. Pero… a que é unha marabilla? Paraos máis ignorantes, dirémosvos que se tra-ta de unha famosa obra do tamén famosopintor Pablo Picasso, titulada «Músicos conmáscaras» de 1921. Ben, agora xa non étan difícil adiviñar por que a colocamos aí,non? Pensamos que sería moi bonito colo-car os músicos onde estes puidesen sentira música de verdade e non estivesen con-denados ao silencio eterno, xa que estadebe ser a maior desgraza que lle poderíaocorrer a un músico, non vos parece? Enfin, só queriamos recordarvos que estasobras fan do IES un lugar máis alegre(sendo isto bastante complicado...), asíque, por favor, non as estraguedes, por-que estarán aí para toda a vida e ben…ademais, nós gastamos bastante tempo ecustounos bastante facela. Esperamos quevos gustara como quedou, porque, isto none só noso, senón de todo o IES.Mandámosvos un gran saúdo: MANUEL, VIR-GINIA e ALBITA! Para os/as que teñadespensado coller «Debuxo artístico» en 1º e2º de Bacharelato con Natalia, seguro queo pasaredes moi ben. Ah! xa se nosesquecía, se nos vedes polo IES, nondubidedes en pedirnos autógrafos…, nós en-
VIAXE A MÉRIDVIAXE A MÉRIDVIAXE A MÉRIDVIAXE A MÉRIDVIAXE A MÉRIDA EA EA EA EA EANDANDANDANDANDALALALALALUCÍAUCÍAUCÍAUCÍAUCÍA
QUE FQUE FQUE FQUE FQUE FAAAAACEMOS ENCEMOS ENCEMOS ENCEMOS ENCEMOS ENPLÁSTICA?PLÁSTICA?PLÁSTICA?PLÁSTICA?PLÁSTICA?
89
IntresXuño 2008
Intres do instituto
¿NON NO¿NON NO¿NON NO¿NON NO¿NON NOTTTTTASTES UN CAMBIO NO NOSOASTES UN CAMBIO NO NOSOASTES UN CAMBIO NO NOSOASTES UN CAMBIO NO NOSOASTES UN CAMBIO NO NOSOINSTITUTINSTITUTINSTITUTINSTITUTINSTITUTO ESTE ANO? E NA AO ESTE ANO? E NA AO ESTE ANO? E NA AO ESTE ANO? E NA AO ESTE ANO? E NA ACTITUDE DCTITUDE DCTITUDE DCTITUDE DCTITUDE DALGÚNSALGÚNSALGÚNSALGÚNSALGÚNSDOS NOSOS PROFESORES E PROFESORAS?DOS NOSOS PROFESORES E PROFESORAS?DOS NOSOS PROFESORES E PROFESORAS?DOS NOSOS PROFESORES E PROFESORAS?DOS NOSOS PROFESORES E PROFESORAS?
Nós si. Levamos 5 anosneste instituto, e sen lugar adúbidas este foi o peor de to-dos, pero con diferencia, xaque:
En canto que houbo unexcesivo control dos corredo-res este ano. Sabemos quenos corredores de 1º e 2º deESO era preciso, debido ás cir-cunstancias, pero que culpatemos nos, neste caso, osalumnos de 1º e 2º de BAC?(Supoñemos que nas mesmascondicións se atoparán os de3º e 4º de ESO?) Levamosdende que entramos nestecentro podendo saír aos co-rredores entre clase e clase,por que este ano non? Nóstamén precisamos respirar unpouco entre clase e clase,aínda que somos conscientesde que a actitude dalgúnsalumnos non sexa a axeitada.
Ademais, se este ano senos prohibiu así de súpeto saíraos corredores, o máis nor-mal sería que nosinformarades do por que seprohibira iso, e non noschegara a información pormedio dun papel pegado naparede que o único que dicíaera que : «queda prohibido saíraos corredores, quen o fagaterá unha amoestación». Xanon só isto, pensamos que ascousas do noso interese senos deben transmitir median-te o diálogo, e non a travésde papeis pegados nas pare-des de cada aula.
Ademais disto,gustaríanos falar das «famo-sas AMOESTACIÓNS», xa queparece que este ano están de«moda», polo tanto o institu-to está rexido por elas,
poñéndoas nalgún casosinxustamente.
En canto ao noso pare-cer, as cousas non se ama-ñan poñendo amoestacións oupartes de expulsión, xa quemoitos pensan que o alumn@así cambiará de actitude, epensamos que iso non é así.A nós parécenos que teríaque haber un pouco máis dediálogo entre profes – alum-nos, e non todo a través defaltas.
Tamén queremos dicirque poñer unhaAMOESTACIÓN, PARTE DEEXPULSIÓN ou nalgúns casosPROHIBIRLLE AOS ALUMN@SA ENTRADA NA AULA porchegar un ou dous días tardeé inxusto xa que calquera sepode quedar durmido áprimeira hora da mañá, tantoprofes como alumn@s. E nocaso de que sexa a outra horada mañá, antes de poñerllealgún tipo de falta, o máislóxico sería preguntar o moti-vo desa impuntualidade edespois valorar se se debepoñer algún tipo de falta.
E xa por último, dicir queeste artigo fixémolo sen áni-mo de ofender a ninguén, deverdade. Soamente o fixemosporque esta parécenos arealidade deste instituto.
Gustaríanos que para ovindeiro ano cambiara unpouco isto que dixemos ante-riormente.
E xa nada máis.Unha aperta a tod@s
MARTA SUÁREZ CAGIDE, ANDREA PRADO
CONDE, BEATRIZ RAMOS ARES ELAURA AYUDE PUGA, B1B
¡¡QUERIDOS COMP¡¡QUERIDOS COMP¡¡QUERIDOS COMP¡¡QUERIDOS COMP¡¡QUERIDOS COMPAÑEIR@S DO I.EAÑEIR@S DO I.EAÑEIR@S DO I.EAÑEIR@S DO I.EAÑEIR@S DO I.E.S!!.S!!.S!!.S!!.S!!
Ola compañeir@s;como xa sabedes, o pasadomartes foi aprobada poloclaustro de profesores unhanova «lei» que non acaba deconvencer de todo aoalumnado.
Como nos informouunha circular posta en cadaunha das aulas do centro,queda totalmente prohibidosaír da aula aos corredoresen cambios de clases excep-to para cambiar de aula.Tamén queda prohibido ir ácafetería a non ser antes deque toque a sirea que anun-cia a entrada ou nos recreos.
Quen non cumpra estasnormas será amonestadocun dos partes aos que tan-to tememos @s alumn@s.
Acabáronsenos as visi-tas ao baño e iso de irpreguntarlle á clase do ladoas preguntas do exame.
Pero, non vos pareceesta medida un poucoesaxerada para un centro deensino?
Se continuamos conestas prohibicións logo pa-recerá que @s alumn@s es-tamos no cárcere en vez deestar nun IES.
Pola miña parteparéceme unha medida unpouco esaxerada… pero é oque hai, e toca, como non,aguántalo.
PABLO MATO GÓMEZ, B1C
A NOVA «LEI» DO IESA NOVA «LEI» DO IESA NOVA «LEI» DO IESA NOVA «LEI» DO IESA NOVA «LEI» DO IES
90
Intres
Xuñ
o 20
08Intres do instituto
Ola! Estamos aquí cosmembros do Equipo de Deba-te do IES de Melide, queparticipou na I Liga Galega deDebate. Eles son Uxía,Sandra, David, Manuel e Li-dia.
Pregunta: Para comezar,podédesnos explicar en queconsistía a Liga?Uxía: Participamos 24 equi-pos de centros públicos, pri-vados e concertados deGaliza. Consistía en que sedebatía entre dous equipossobre o tema de se debe pri-mar a seguridade pública so-bre as liberdades individuais.Sandra: En cada debate es-taban presentes tres xuícesque nos avaliaban tendo enconta diferentes ítems comoo control do espazo, afacilidade de palabra, as pre-guntas que se facían namesa, o traballo da mesa...Nas semifinais o nº de xuícespasou a seis, e o xuíz princi-pal tiña voto de calidade, coque, en caso de empate, estevoto valía o dobre. Non seise queredes engadir algomáis.
Manuel: Non, está bastanteben, iso é todo.Pregunta: Que vos levou aparticipar nesta liga?Manuel: Ben, levounos, unpouco, o noso interese polaoratoria, e tamén a contri-bución de varios profesoresdo IES animándonos a parti-cipar.Pregunta: Como foi a pre-paración do debate?David: O debate tivemos quepreparalo sobre todo nos re-creos das semanas anterio-res, reuníndonos os catro cosprofesores e a capitá (que aver se contesta algunha pre-gunta). Desde tres semanasantes quedamos no recreo ealgunha tarde, pero nonroubou demasiado tempo.Pregunta: Podes dicir algomáis, Lidia?Lidia: Ben, podemos engadirque quedamos con dous cen-tros, Xoán Montes, de Lugo,e o outro... ah!, si, Zalaeta,que foi o primeiro, para facerunha práctica de debate.Fomos a A Coruña a debatere eu penso que resultou beno ensaio para a práctica fi-nal.
Pregunta: Faládesnos dadocumentación e de todo iso?De que vos valestes?Uxía: Sobre todo de xornaise de revistas, das últimasnoticias relacionadas cotema. Pero tamén, para falarde leis, valémonos de librosde dereito.Sandra: Ademais tamén nosservimos da Internet, da calsacamos bastante informa-ción.Pregunta: Que vos pareceuo tema a debater?Sandra: Moi interesante,aínda que, nun principio, polomenos eu, non vía moito poronde saír. Porén, despois, coainformación que todos os pro-fesores nos foron achegando,e a que nós tamén fomosbuscando, tiña posibilidadesde saír por moitos sitios e ela-borar moitas conclusións.Manuel: Ben, a verdade éque, se non pensas previa-mente, nunca te cuestionasunha postura entreseguridade pública eliberdades individuais. Pero,unha vez que te achegas aotema en si, é certo que haimoitos argumentos e moitascuestións sobre as que sepode debater.David: Ademais, o principalproblema que tivemos alí éque tiveras que defender apostura que che tocase, eera moi difícil defender unhapostura sen acabar inevita-blemente no termo medio;polo tanto, ao final, os dousequipos estabamos nunha liñamoi parecida. Por iso era moicomplicado, porque nonpodiamos ser demasiadoextremistas.Lidia: Eu penso que era untema do que se podían bus-car moitos argumentos. E oque dicía David, que moitas
ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTA AA AA AA AA AOS MEMBROS DOOS MEMBROS DOOS MEMBROS DOOS MEMBROS DOOS MEMBROS DO
91
IntresXuño 2008
Intres do instituto
veces a un argumentodábaslle a volta e servíachepara defender a postura con-traria. Pero ben, foi intere-sante a búsqueda de todosos argumentos.Pregunta: Cal era a vosaprimeira postura?Uxía: Tocounos defender quea seguridade pública debíaprimar sobre as liberdadesindividuais. Debateron Davide Manuel, que o fixeron moiben, e gañamos a uns de 1ºde BAC.Lidia: Ben, realmente todasas veces saíu esa posturamenos unha. De todos os de-bates nos que participamos,que foron cinco, en catro saíudefender a seguridade públi-ca, ou sexa que lles tocou aeles defender a súa postura.Pregunta: E cal era a vosapostura?David: Neutral, neste caso.Realmente os argumentos depeso de calquera das dúasposturas... A verdade é quecalquera dos catro, dos cin-co incluíndo a capitá, somosmoi extremistas nese aspec-to, pois realmente non tiña-mos unha postura moi defini-da. O que si é certo é que,unha vez ves moitos argu-mentos dunha postura con-creta, quizais, inevitablemen-te, acabas entendéndoamoito máis. Pero, claro,tamén ves os argumentos daoutra postura e xa te dásconta de que ningunha dasdúas é perfecta.Pregunta: Condicionou ovoso pensamento a realiza-ción desta actividade?Manuel: A min en particularnon. Eu creo que niso residea técnica do debate, en sa-ber defender calquera cousaaínda que non a penses real-mente. O importante é saber
dicir algo oportuno no mo-mento oportuno aínda querealmente non o penses.Pregunta: Consideradesoportuna a elección da pos-tura mediante sorteo?Sandra: Si, porque así, nonnoso caso, por exemplo,levabamos repartidas as pos-turas: a postura a favor eradefendida por David e Manuele a postura en contra porUxía e mais eu. Porén, algúnsequipos tiñan para cada de-bate preparados dous aoazar, independentemente dapostura que tocase; e así eramáis inesperado e improvisa-do, e máis interesante.Manuel: Ben, con iso resultaque, se levaban só dous ora-dores, tíñano máis complica-do, porque tiñan que cambiarmoi rapidamente dun tema aooutro e igual se facían máislío. A nós resultábanos máisfácil que cada un tivese a súapostura asignada.Uxía: A min tamén mepareceu ben a elección dapostura mediante sorteo, xaque así non hai problemas epara nós era mellor.
Pregunta: Parecéronvosadecuadas as normas conrespecto á vestimenta?David: Ben, si, no sentido deque, á fin e ao cabo, era unacto público e estaba ben le-var unha certa imaxe,minimamente arranxada.Tamén é certo que, nalgúnsaspectos, estas normas erandemasiado restritivas, ou ,chegado o caso,discriminatorias, porque, porexemplo, estaba prohibido ouso de camisetas. Creo queé posible levar unha imaxeminimamente arranxada sennecesidade de prohibir certotipo de vestimenta.Pasáronse un pouco nesesentido.Pregunta: Ti que opinas,Sandra?Sandra: Pois o mesmo que omeu compañeiro, aínda que,a final de contas, visto quealgúns participantes nonfixeron moito caso das regrasque ao principio deron, o usode camisetas pasárono moitopor alto. Pero ben, eu creoque tamén valoraron un
EQUIPO DE DEBAEQUIPO DE DEBAEQUIPO DE DEBAEQUIPO DE DEBAEQUIPO DE DEBATE DO IES DE MELIDETE DO IES DE MELIDETE DO IES DE MELIDETE DO IES DE MELIDETE DO IES DE MELIDE
92
Intres
Xuñ
o 20
08Intres do instituto
pouco a vestimenta.Pregunta: Mantivestes rela-ción con outros participan-tes na Liga de Debate?Manuel: Si, a verdade é que,ben, eu estou moi contentoda xente que acudiu alí; eutiven relación con varios equi-pos e realmente era unhaxente moi preparada e eramoi amena a conversacióncon eles. E ben, divertinmedurante a Liga de Debate,paseino ben coa xente, aíndaque creo que os meuscompañeiros non fixeron tan-tas relacións; con algúnsaínda seguimos en contacto.David: Tamén hai que dicirque era difícil seguirte; por-que todos falamos máis oumenos con todos os da Ligade Debate, pero Manuel eracase o relacións públicas doequipo, era o que ía «nego-ciando» cos institutos detoda Galiza. Pero estivo moiben, eran moi boas persoastodos.Manuel: Ben, teño que dicirna miña defensa que o facíaun pouco pola beleza dascontrincantes.Pregunta: Entón, seguidesmantendo contacto con eles?Manuel: Si, de certo modo,si.Pregunta: O tempo de de-bate, considerástelo oportu-no?
Sandra: Si,bastante opor-tuno, porque ásveces levasmoito prepara-do, moitos argu-mentos, moitasrespostas áspreguntas queche podenfacer, pero oscinco minutos,polos nervios ea tensión, fanse
un pouco longos; porén,despois vas saíndo e, unhavez alí, a verdade é que pa-san rápido os cinco minutosdas refutacións e os tres daconclusión.Pregunta: Considerades quevos prexudicou o cambio delugar na semifinal?David: Non especialmente,porque o resultado non deixade ser decidido por un tribu-nal, ou sexa que é posible queperdésemos no mesmo esce-nario. Porén, si que é certoque, con respecto aos outrosdebates, quizais tivemosunha dificultade engadida,que era que nós eramos osque máis saiamos do atril e achuvia que caía con forzaamortecía moito o son e nonse nos escoitaba; nese sen-tido si que puidoprexudicarnos un pouco.Manuel: Claro, é que tiñamosque manter unha «estreitarelación» cos micros do atrilporque, senón, non seescoitaba realmente o quequerías transmitir, aínda queperdésemos o ítem de domi-nio do espazo.Pregunta: Considerades queé xusto que, nun principio, sevos recomendase abandonaro atril e despois se vos dixeseo contrario debido a un pro-blema de son?
Manuel: É ao que nosestabamos referindo agora.Non o consideramos xustoporque, efectivamente,limitounos no sentido de quenós tiñamos un pouco domi-nado ese ítem. Ao meu pare-cer saíanos ben, e en todosos outros debates foi unhaaxudda para nós, pero nestefoi unha limitación.Pregunta: Que vos pareceuo resultado final?Sandra: Pois, en certo modo,inxusto, porque, comodixemos até agora, un dosítems era o do dominio doespazo, e ao final do debatecomentáronnos que, por pro-blemas de son, non seescoitara realmente partedas nosas argumentacións.Isto foi algo que xogou encontra nosa e non o tiveronen conta, porque, pode quesexa unha opiniónsubxectiva, pero realmentefixérono mellor os meuscompañeiros.Pregunta: E ti que opinas,Uxía?Uxía: Igual cá miñacompañeira Sandra, pensoque foi bastante inxusto xaque os meus compañeiros ofixeron mellor có outro equi-po. De feito, todo o mundopensaba que iamos gañarnós, xa que eles dominabano espazo e o equipo contrin-cante non, e eles levaban asrefutacións escritas e apren-didas, mentres que os meuscompañeiros refutaban demaneira improvisada, comoestaba estipulado nas normasda competición.Pregunta: Ti que opinas, Li-dia?Lidia: Eu penso o mesmo queos meus compañeiros. Pensoque as condicións acústicasnon eran as adecuadas, e,
ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTA AA AA AA AA AOS MEMBROS DOOS MEMBROS DOOS MEMBROS DOOS MEMBROS DOOS MEMBROS DO
93
IntresXuño 2008
Intres do instituto
como eles saían moito doatril, as súas intervenciónsquedaban totalmente deslu-cidas. E dos grupos que vinnos sucesivos debates, earriscándome a pecar de de-masiado subxectiva, elesforon os mellores e merecíanestar na final clarisimamente.Pregunta: Parécevos xustoque a opinión persoal dun dosxuíces valese máis cá dosoutros?Manuel: A ver, era unha me-dida en certo modo necesa-ria, pero tamén se poderíafacer un tribunal que foseimpar, así xa se decidiría. Desaforma, o que pasaba era querecaía demasiado aresponsabilidade sobre unhapersoa, e esa persoa podeser parcial ou imparcial; e eucreo que todo o mundo so-mos parciais en favor doequipo que nos chama unpouco máis a atención aíndaque non o fixese mellor. Conisto non quero dicir queestivese mal a súa opinión,pois cada un ten a súa.Pregunta: Pódesnos diciralgo máis, David?David: A ver, nós queriamosgañar, evidentemente, perodesde o meu punto de vistanon era demasiado negativoporque ese tribunal era omesmo para todos. Quizaisera un pouco inxusto porquequedaba o resultado en mansdunha persoa, pero comoforon as mesmas normas paratodos, tampouco foi especial-mente negativo.Pregunta: Repetiríades a ex-periencia? Por que?Sandra: Si, porque, nun prin-cipio, estivemosnerviosísimos, especialmenteUxía e eu, porque os meuscompañeiros tiñan unhafacilidade de palabra que pa-
recían expertos no tema.Pero, sinceramente, foronuns días en que o pasamosxenial, tanto na habitación,preparando os debates, comonos debates, a pesar dos ner-vios previos pola elección dapostura a defender; istoademais de que, aínda quenon coñecemos tanta xentecomo Manuel, non fixemostantas relacións, a xente quecoñecemos pareceunos fan-tástica.Manuel: Eu estou de acordocoa miña compañeira, e eurepetiría sen dubidalo. Paramin foi unha experiencia novae logrou que o pasase bendurante unha fin de semana;e tamén que coñecese amoita xente interesante,cousa que, ás veces, é unpouco difícil. A mecánica dosdebates, para min, estivobastante ben, é unha espe-cie de proba para a túa sol-tura falando. Resultoumeentretido e, ao mesmotempo, foi como un pequenoreto que me impuxen; e,aínda que non chegamos áfinal, non nos foi de todo mal:iso tamén axuda a quequeiramos repetir.David: Eu repetiría, pero den-tro dun tempo, agora mesmo
quizais estea demasiado cer-ca. Pero, ben, é unha expe-riencia boa, facendo balan-ce, porque gañas moita con-fianza en ti mesmo ao falardiante de tanta xente aolongo de tantos debates.Uxía: Eu repetiría, non ago-ra, igual que David. Eu paseimoitos nervios, paseino bas-tante mal, pero a experien-cia foi moi boa e apréndesemoito.Lidia: Eu tamén repetiría por-que todo o que sexan activi-dades deste tipo, que fomen-tan o espírito crítico, me pa-rece moi interesante, perocambiaría algunha cousa,como, por exemplo, o esce-nario final, que o faría máisaxustado ao debate.
Moitas grazas polo vosotempo, grazas por estardesaquí e contardes a vosa ex-periencia, que nos pareceumoi boa.
REALIZARON ESTA ENTREVISTA CRISTINA
EXPÓSITO GARCÍA, CRISTINA RÚA
CASTRO, CARME MONTERROSO GÓMEZ,SANDRA ABAD GARCÍA, OLALLA VÁZQUEZ
VARELA E VANESSA TABOADA VÁZQUEZ
COA AXUDA DE MABEL, PACO E OUTROS
MOITOS PROFES.MOITAS GRAZAS E ADEUS.
EQUIPO DE DEBAEQUIPO DE DEBAEQUIPO DE DEBAEQUIPO DE DEBAEQUIPO DE DEBATE DO IES DE MELIDETE DO IES DE MELIDETE DO IES DE MELIDETE DO IES DE MELIDETE DO IES DE MELIDE
94
Intres
Xuñ
o 20
08
Ben, aquí estou,escribindo unha despedidana que non sei que poñer.Levo tanto tempodesexando facer isto... eagora non sei por ondecomezar,nin sequera sei sede verdade quero facelo.Parece mentira o rápido quepasou o tempo,se aínda foionte cando entrei no IES een poucos días vou estarfora... vou botar tantascousas de menos,tentaxente,tantos recunchosdeste lugar. Fai seis anoscheguei aquí cargada deilusións e de desexos,agoramarcho cargada de bos mo-mentos e [email protected] aquí sendo ungrupo de tres quepensabamos queestariamos xuntas toda avida, porén, iso non pasou;aínda así, marcho de aquícon esas persoas que meaxudaron en todo, quenunca me deixaron e queme axudaron a mellorar
como persoa, quérovos in-finito TANIA, IRIA, MERY,LÚ, SONIA, NATY, CRIS,DIEGO, CRISTINA...GRAZAS!!
O outro día,nunha cla-se de inglés, alguén mepreguntou a que profeso-res botaría de menos,oprimeiro que me veu á ca-beza foi Paco (e as súas cla-ses de literatura do XX), elaxudoume en todo o quepuido, dicir que non é unmestre calquera, é un granamigo.Tamén lle teño quedar as grazas a moitosoutros mestres dos queaprendín que renderse nonera o mellor camiño, quetiña que loitar se quería seralgo neste mundo, eses queme mostraron que despoisdisto ven unha vida na quepapá e mamá non te vanquitar de todas as leas,eses que nos aprenderon ater as nosas propias ideas;Susana Losada, Ana Bicos,Isa, Marga Quintela, Lidia...
Delas e de moitos máis es-pero seguir aprendendoestes catro anos que meesperan lonxe de aquí.
Nestes seis anos noIES tamén atopei mestresque fixeron todo moito máisdifícil, eses que fixeron quenalgún momento quixeramarchar e abandonar omeu soño; a eles tamén(relativamente) lle teño quedar as grazas por facermever que na vida non todoson boas persoas (e xa sepode ir dando por aludidaalgunha...).
E a vos dicirvos quenon vos asustedes, que onoso instituto non é tanmalo; eu tamén o pensabaao principio pero agoravexo que non,non vosrendades nunca, loitadepolo que queredes e poloque credes xusto e sobretodo, desfrutade de todosos momentos aquí porqueeste lugar é único. Podo dicirque marcho contenta, por-que se xiro a vista atrásvexo todos os bos amigose momentos que me levode aquí. Nestes últimos díashoubo unha persoa que meaprendeu algo que esperopoñer en práctica a partirde agora, esa persoadíxome que tiña que pen-sar, crer, soñar e atreverme;prometinlle facelo e voumanter a miña promesa,prometo voltar aquí conver-tida nunha gran actriz e nondefraudar nunca aos quetanto me axudaron, tantoaquí como fora. ATÉ PRON-TO!!!!
Intres do instituto
ADEUSADEUSADEUSADEUSADEUS
