INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara...

32

Transcript of INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara...

Page 1: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin
Page 2: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

AUTORA Yvonne MartinTRADUCTOR Fidel Wilson

ILUSTRACIONES Augusto SilvaEDICIÓN Pascal Chaput

REVISIÓN Manuel FandiñoDISEÑO GRAFICO enmente

IMPRESIÓN INPASAMANAGUA NICARAGUA Abril 2005

Esta publicación es una iniciativa de Simplemente Maderay fue posible gracias al apoyo del Fondo de Pequeños Proyectos FPP del MARENA y de Exchange S. A.

Page 3: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

El manejo sostenible de los recursos naturales es decisivo para el futuro de nuestros hijos y de lahumanidad.

Este pequeño cuento nace en el marco del Proyecto UnArbol, un encuentro entre dos culturas para reflexionar y aprender sobre la importancia del bosque y sobre todo,lo que se puede hacer con un solo árbol cuando seaprovecha al máximo: como madera, artesanía, papel,tintes, medicinas… y hasta cuentos.

En esta labor, en la que participó la comunidad miskita de Layasiksa y gente del Pacífico, nos conocimos mutuamente y aprendimos un montón de cosas sobre el valor del bosque.

Nuestros agradecimientos al equipo técnico de la WWF, síndico de la comunidad Rufino Johnson, delegación del MEDC de Puerto Cabezas, profesores de la EscuelaNacional Primaria “Lakia Tara” y del preescolar formaly comunitario, profesores del Instituto Nacional AwasTangni de Layasiksa y muy especialmente a los estudiantes de estas escuelas y a toda la comunidad de Layasiksa.

Page 4: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan,bara pliska ba lamara unta pis kumbara kan. Bahara piawira wih daiwanwala nani sin manas pali bara kan.

Pyua kum, ai dahra wali bangwandus tara nani ba tiwi auya kan, baraaubia, dus nani dawanka ba, wanaisa, diara nani sut dawanka ba walaisan:

dus tara nani uba ailal batakisa yukum ra. Rausauhkanka ba takaskras.Upla nani ba ai dahra walras sa dusapu mita ai rayaka nani tiwaia sip ba.Dus tara nani luha wal naikara briaiadukia nani ba sin apu kabia. Aubia ba sarikira naku win.

Page 5: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Cerca de un río y de una laguna, vivía una comunidad miskita y cercade ella, había un bosque donde vivíanpájaros y animales.

Un día, al ver que los árboles estabandesapareciendo, Aubia, dueño de losárboles, habló con Wan Aisa, el dueño de todo:

Demasiados árboles caen cada día. Ladestrucción no para. La humanidad noentiende que sin los árboles no podrásobrevivir. Sin árboles, no tendrá futuro.Dijo tristemente Aubia.

Page 6: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Wan aisa ba tasba dus apu bara pastawi kaiki ninkara Aubia ra kaiki,muni naku wisata:

Tuktan waitna bara tuktan mairin naniba sika bila kaikan kum ba. Kumi banisip kabia dus tara kum dawanka kaia.Yawan bila kaikisa upla nani ba aidahra walbia nahki natka kat yamni bawan mapara. Upla nani ba kli aslalakara kaia sa tasbara bara nani baaikuki bara tuktan waitna bara tuktanmairin nani sika lan takbia.

Nan win upla nani sut dawanka ba,bara baha win ba ninkara witinlalamnikira wal tasbara dukia nanidawanka wala nani ra makaban:Alwani dawankara, imyula dawankara,liwa mairin, li dawankara, pasa yapti,pasa nani dawankara, witin nanikumi bani ba ai karnika ba marikantasba tuktika nani sut ba dus taranani dawanka kabia dukiara.

Page 7: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Wan Aisa miró primero la tierra deforestada y luego a Aubia, y contestó:

Los niños y las niñas son la única esperanza. Cada uno será dueño de unárbol. Esperemos que así la humanidadcomprenda cuan útil y beneficiosa es cada especie. La humanidad debevolver a vivir en armonía con la naturaleza, y serán los propios niños y niñas quienes les enseñen.

Dijo el dios de todo y luego, con vozserena y profunda invocó a los otrosdioses de la naturaleza: Alwani, diosdel trueno, Imyula, dios del relámpago,Liwa, diosa del agua y a Pasa Yapti,la madre viento, quienes juntaronsus poderes para convertir la niñezde la tierra en dueña de todos los árboles .

Page 8: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Nanara tuktan waitna bara tuktanmairin nani ba dus tara nani sutdawanka sa, awala nani ra, untaratara ra, twiura nani ra, bara kabu unnanira. Baku sika tawan nani tiwiluan yana.

Tawan kum laih palira bara babahara lapta ai tawa ba ai ingnikayabikan. Tasba bilara ba aisa barayapti nani ba silp yapisi buanninkara kaikan ai luhpia nani ba apukan kaiki sibrin kira sukia ra wan:

¿Dia takisa, wan luhpia nani anira sa?Sarikira yapti kum wisata.

naha na tasbara dukia nani dawankaba traika kaikan kum saBaku sukia ba wisata.

Page 9: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Ahora, los niños y las niñas erandueños de todo árbol, en los ríos, lasmontañas, los llanos, y las costas.Fue así que desaparecieron de lospueblos todos los niños y niñas.

En una comunidad lejana, los rayosdel sol empezaban a brillar. Al alba,los padres y las madres despertaronsolos, y al ver que sus hijos no estaban, acudieron desesperados al sukia:

¿Qué está pasando, dónde están nuestros hijos?Sollozó una madre.

Esto es una prueba de los dioses.Respondió el sukia.

Page 10: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

na timhya kati impruan ingnika ba walyawan untara wabia, bara baku sisintara yabalkara wan brih wabia. Nahadusa tara sinskira ba wan un kahbiadia daukaia ba.Wisata sukia ba.

Sisin tara pliki untara diman pyuawitin nani ai mina ba gamba tara rapruki kan, bara tatahku dus tarapura wina tabara wal alkan nani basim usi wihta watla baku kan baaikuki sin ai mina pruki auya kan.Bara dus wahya nani pasa prukanbin dauki nani ba sin wali kan, timyapali daiura saura nani bin daukankanani ba sin wali kan…

Page 11: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Esta noche nos adentraremos en elbosque, la luna llena, kati impruan,será nuestra luz, y nos guiará hacia laceiba. Nuestro gran árbol sabio sabráque hacer. Afirmó el sukia.

Al penetrar en el bosque en busca dela imponente figura, iban tropezandocon las grandes gambas enterradas ylos largos bejucos, que desde la copade los árboles tejían hasta el suelocomo una prodigiosa tela de araña.Se escuchaba el ruido del viento enlas ramas, el quejido de algún pájarode mal aguero…

Page 12: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Pat ingwuia kan bara il lupia kumpurara sisin tara dusa ba kaikan,untatara nani main kakaira ba, witinsika tasba aiskara bara ba.

Sukia ba rispik wal, wan natka babaku dus tara ba lamara wan barasisin karma binka yahpa ba nakuwisata:

Pyua wihka amya ai tikisi naiwa katrayangra aulma. Pyu nani manis ra dusnani trabil muni ba taka ahbanka walibangwi kapram, naiwa yua yang taimkisa man nanira mai wala apia maka-bankamba.

Sisin tara lawanka ba kaiki, bara wannatka kat sukia ba ai walka naninaira win kli pyu wala balaia ai lalmayara tara sin tawi kaikras kiramahka kli ai ninara tawan. Witin nanikati yapanhwan bila kaikan kli sisintara ra wih makabaia dukiara, barakli wan bara, baha kat ra lika sukiaba wal pain aisi naku win:

Page 13: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Estaba casi amaneciendo cuando, enlo alto de una colina, vieron la ceiba,la centinela del bosque, quien reina-ba majestuosamente.

El sukia, con respeto, se dirigió al árbol, como era la tradición, y la ronca voz de la ceiba le contestó:

Vienen a mí después de haberme olvidado por mucho tiempo. Hace ratoque escuchan el lamento de los árbolesy ahora seré yo quien no los escuche austedes.

Sintiendo la frialdad de la ceiba yrespetando la tradición, el sukiaaconsejó regresarse y cabizbajos, seretiraron. Esperaron la luna men-guante kati yapanhwan para volvera presentar su plegaria a la ceiba yen la segunda visita, el gran árbol dirigió sus palabras al sukia diciendo:

Page 14: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Awas dusa wina wamtla nani paskram,yulu dusa wal tibilkam nani paskibangwisma, yalam wal duarkam nani.Laulu bara sahkal dusa wal patampiaki pih bangwisma. Kuku dusa winalaya dih bara winka sin pih bangwismabara winkur wahya bara taya wina sinsika baku siknis taim yus muni rawibangwisma. Tunu dusa taya wina Kualasaki dimisma, bara kiwa nani nani winausnun nani paski bangwisma. Pyu banidusma nani pih karnikam brih bang-wisma mangu dusa wina, sikra dusawina, supa dusa wina, sadik barabrikput dusa wina sin. Lalah mana sinai atki bangwisma. Ilp nani manasmaiki bangwisna mana luha kira.Sakuna upla nani ba uya yus ai munibangwi tasbara asliki lakara diara walaaikuki iwi bangwisna ba sauhkan sa:yang nani rayaki baman trabilra apiasa, ba taka man rayakam ba sin trabilra sa.

Page 15: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Del pino han hecho sus hogares, de la caoba sus mesas, del cedro realsus cayucos. Han preparado su comidacon la leña del mangle y el kerosén.Han comido y bebido del fruto delcoco, y se han curado con hojas y cáscaras del cedro macho. Del tuno, se han vestido y de las fibras de nuestrosbejucos han tejido sus canastos. A diario se nutren con los frutos delmango, guayabo, pijebaye, toronja y de la fruta de pan. Nos han vendidopor dinero. Les hemos brindado todoesto sin pedir nada a cambio. Pero hoy,el abuso de la humanidad hacianosotros ha roto el equilibrio: no sóloestá poniendo en peligro nuestras vidassino también, las de ustedes.

Page 16: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Sukia ba baha walan ninkara ai dahrawalan kli aima wala ra bal kaikaia badukiara, baku sin sisin ba walbiadukiara, bara baku tawan uplika nanikli witin ra balan bahara lika katiraya ra.

Na pyuara sisin tara ba aisaras kan,sakuna limi bulnira yan aisabia, dai-wan nani sut lalka baku:

Man nani baman untatara ba nitkabrisma apia, yang nani sin nitka brisna.Baku wisata limi tara ba:

Dus nani ba wan biara banghki sa,bara sin wan kaina kahbi sa. Witinnani ai purara piawira nani ba ai watla

paski sa, urus nani ba ai lilia puraratauki sa, bara waula nani bapurara aikrutwisa. Dus nanitaka mita awala nani ba yanai laya nani ba ban plapisabara li sin ahwisa. Yang bara

walki nani sut ba wina nitsa dus nani wina raya kaia dukiara,bara man nani sim sat.

Page 17: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Cuando oyó estas palabras el sukia,comprendió que sería necesaria unatercera visita para que la ceiba losescuchara y la comunidad volvió apresentarse ante ella en luna nueva,kati raya.

Esta vez, la ceiba no quiso hablar,cediéndole la palabra al jaguar, quienrepresentaba a todos los animales:

No solamente ustedes necesitan delbosque, sino también nosotros. Dijo eljaguar:

En los árboles encontramos alimento y protección. En ellos, los pájaroshacen sus nidos, los monos viven alegres y las boas se enrollan. Gracias a ellos los ríos corren y las lluvias caen.Todos nosotros vivimos y necesitamosde ellos, al igual que ustedes.

Page 18: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Lim’tara ba aisi danh luan bara lala-man tara kum takan kumi sin aisaraskata:

¡Ba katra ai dahra wali bangwanrausauhk ikan ba! Ai tawanka ra saripali aidrubi banghwan, bakat ra aidara walan nahki natkara untaradukia nani ba rau muni kan ba . ¿diadauki kan? Pyu nani ba luan barawitin nani ai dara walras kan wapnikamangkaia dukiara, sakuna pyua kumkat ra tyara kum liliakira nan wisata:

¡yang nusna!, ¡yang nusna!, kaisanaiwa wina yan marikaia dus nani bayus munbia dia praiska nit ba katrayakaia dukiara bara taka wala likayawan kaina kahbia wan rayaka walkabia sin. Ani pyuara witin nani wankaikka rait yawan wan tanka brin barasin rispik rait muni kaka, ninkara likawitin nani kli ilp wan munbia...

Page 19: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Al terminar de hablar el jaguar, seoyó un gran silencio:

Por fin, habían comprendido el grandaño que estaban haciendo.Regresaron tristes a la comunidad,entendiendo ahora los abusos quehabían cometido. ¿Qué harían? Pasóel tiempo y no encontraban una solu-ción, hasta que un día, una joven dijoentusiasmada:

¡Ya sé! ¡ ya sé!, demostrémosle que, apartir de hoy, sólo usaremos los árbolesnecesarios para poder vivir y que alresto, los protegeremos con nuestrasvidas. Cuando vea que hemos entendi-do y que nuestro respeto es sincero, nosayudará…

Page 20: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

kati banguan ra, upla nani ba kliuntara taki wan. Sakuna na pyuaralika yamni pali ai dahra wali bangwankan, baha pliska painkira payaskakauhla painkira kan ai auya tikankan ba , sangh painkira tilara ai lilia-ka briaia

Sisin tara dusa mawanra sukia ai lalbuki kasbrika purara kat kaiki baraai klahkla ba kwaki muni nan wisata:

Page 21: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Y en luna creciente, kati banguan,nuevamente salió la comunidad haciael bosque. Pero esta vez, se sentíanreconfortados, disfrutando tanto delaire puro como del verdor y frescorde aquel paraíso que habían olvidado.

Frente a la ceiba, el anciano alzó lacabeza mirando Kasbrika Pura yabrió los brazos diciendo:

Page 22: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Yawan wan dahra walisa untara naniritska bara kan ba lalah mana atki kanbara dus nani wina tat nani baiki kanbara wan dahra walras kan baha nanisin danh taki ba. Naiwa lika yawanpain wan dara walisa yawan raumuni kan ba, bara yawan pramastaki sa dus nani ba wan darawali yus munaia, bara sinkankahbaia, wan dahrawali dawan paskankanani blisin kaba yamnikaikaia sa, rispik sinmunaia dus nani kumi baniba, kainara yus muni kan ba baku.

ba baku apia, bara sin lan takbia painpali briaia, main kaikaia, bara yusmunaia sakuna yaka danh lika takaiaapia. ¡ Baha ba wan pramaska sa.!

Page 23: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Reconocemos que hemos abusado denuestros bosques y que tomábamos lamadera que queríamos creyendo quenunca se acabaría. Hoy, entendemoseste abuso y nos comprometemos ausar nuestros árboles con cordura y aprotegerlos, porque hemos comprendi-do que para asegurarles una vida debendiciones a todas las criaturas bajoel cielo, debemos valorar y respetar ca-da árbol, como antes lo hacíamos.

Plantaremos árboles, descubriremosnuevos usos para la madera que antesdespreciábamos y aprenderemos a ma-nejar, cuidar y aprovechar nuestrosbosques para que nunca se acaben.¡Este es nuestro compromiso!.

Page 24: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Sisin tara ba ai lilia takan las kat rabaha bila walan taim, ai tnawa bakau yari dauki ai distika yan bahauplika nani ai kupia turbanra taukinani kan bara, ai natka ba kat witinnani aima walhwal bal wan kaikan ilppliki.

Bara sin tuktan nani tiwan aisika,yaptika nani pliki kan ba kum kum rabal taki kan, ai lilia pat pali ai tawan-ka sat wala painkira takan dukiara.Unta ra dus nani ba kau pawi kan,daiwan nani ba sin kau ailal taki kanbara upla nani sin ai pramaskadaukan ba rait pali alki dauki kan:Unta ritska nani wina raya kaia,sakuna rau munraskira bara kainakahbi wal

Page 25: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

La ceiba, contenta al fin de escucharesto, extendió su ramaje y procurósombra para los visitantes exhaustos,quienes, cumpliendo con la tradición,habían venido cuatro veces en buscade su ayuda.

Poco a poco, los niños regresaron a sus hogares, alegres al ver sucomunidad cambiada. Los bosquescrecían, los animales se multiplicabany la gente cumplía con su compromiso:vivir del bosque sin desperdiciarnada y a la vez protegiéndolo.

Page 26: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Coco/Kuku (Julias Piters C.) Fruta de pan/Bredput (Laura Clak Piters) Pino/Awas (Kenly Piters)

Ceiba/Sisin (Elías Jacinto Thompson) Coco/Kuku Fruta de pan/Bredput (Cristina Cruz Ovino)

Pino/Awas (Claudio Solares) Mangle/Laulu (Quinely Piters Thompson) Arbol con flores/Tangni dusa (Perla Lizan Alborth)

Page 27: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Caoba/Yulu (Ruduel Rensel Alborth) Toronja/Sadik (Erling Piters Centeno) Ma rañon/Kasau (Delicia Quant Conrado)

Nancite/Krabu (Maribel Rosendo Lacayo) Fruta de pan/Bredput (Seos Janath Solares) Madroño/Madroño (Kenny Piters)

Plátano/Platu dusa Nancite/Krabu (Elizabeth Ocampo) Mango/Mangu (Linmay Conrado Jacinto)

Page 28: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Naranja/Andris (Mercaling Ocampo Conrado) Nancite/Krabu (Devenor Ligrap Rivera) Pino/Awas (Luncina A. Piters Jacinto)

Toronja/Sadik (Julia Piters) Fruta de pan/Bredput (Indiana Q. Janath) Nancite/Krabu (Devenor Ligrap Rivera)

Nancite/Krabu (Marcia Cruz O.) Marañon/Kasau (Mara Y. Rivera Molina) Cedro macho/Saba (Delfino Castro Solares)

Page 29: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Naranja/Andris (Mesonia Piters Conrado) Naranja/Andris (Karla Ocampo Alborth) Marañon/Kasau (Clayda Ocampo Rivera)

Arbol con flores/Tangni dusa (Aracely Conrado) Marañon/Kasau (Lucero Piters Centeno) Cedro/Yalam (Edalia Thompson)

Santa María/Krasa (Corali Thompson) Santa María/Krasa (Wiklif Jacinto Thompson) Arbol del oso hormiguero/Winko (Jorge Clak Piters)

Page 30: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Primer grado

Ofreciano Ligrap

Aigwel Morales

Jonan Ocampo

Gerardo Castellón

Jhorrin Piters

Gerson Janath

Orzan Lacayo

Lenny Solares

Jonny Ocampo

Denicio Ocampo

Victor Piters

Chaky Piters

Omar Janath

Gandy Lencho

Oliverio Salomón

Sayda Jacinto

Morelia Hernandez

Jency Jhanath

Elodia Cruz

Lunicea Rugama

Tania Clark

Magaly Piters

Jorlene Borge

Jensly Lizan

Cheyki Conrado

Jefry Rabath

Ivis Angel Molina

Yuther Toledo

Aryet Fenly

Rosely Piters

Lorenzo Janath

Maynor Lacayo

Melkiny Thompson

Chanlina Mc Donald

Catalina Mails

Serito Simons

Alex Conrado

Erwin J. Thompson.

Glenes Solares L.

Lesly Piters A

Wilmer Bromfiels

Jonas Ocampo S.

Harol Eboy Conrado

Joyci Lemon M.

Jesely Centeno M.

Licio Piters Conrado

Keklin Rivera

Segundo grado

Jef Maik Piters

Randiz Ocampo

Edgardo Lacayo

Telmer Zobras

Roberto Piters

Jiry Busby

Jerson Conrado

Selvarita Méndez

Nessy Martínez

Jethy Thompson

Chalia Jacinto

Lesie Mc Donald

Aura Conrado

Mercedes Piters

Adela Cruz

Raquel Ocampo

Jency Piters

Candida Solanes

Jura Jacinto

Shady Johnson

Dalila Piters

Alia Thompson

Denora Ocampo

Sherry Roberth

Carmen Rugama

Jemson Lizan

Fray-Gerson Robert

Ricky Toledo

Josefar Ocampo

Lester Lacayo

Licsan Lacayo

Tercer grado

Wilfred Johnson Lisan

Ernaldo Forbes Solares

Josue Janet Solares

Wisly Jacinto

Benjamin Ocampo

Wilmer Taslin Stony

Arnolfo Solares

Astin Teuly

Beyer Morales

Snayders Mood

Oinicio Ocampo

Lisio Busby

Jonly Rivera

Elias Thompson

Nestor Piters

Ervin Ludrik

Sorio Thompson

Lisardo Lencho

Kevin Molina

Betian Conrado

Darnaly Wilipan

Taling Tagni Molina

Merhaly Cruz

Daysy Mememba

Olivia Piters

Clara Ocampo

Marizol Ligrap

Coraly Solares

Derlin Solares

Jahaira Rivera

Carolina Centeno

Ichiel Rugama

Dina Rivera

Marisol Janath

Jorleny Ocampo

Ruth Rugama

Ana Berta Mememba

Arelia Molina

Cuarto grado

Delfino Castro Solares

Hilario Lacayo Solares

Seos Janath Solares

Berman Conrado Piters

Jorge Clark Piters

Roberto Piters Conrado

Leonel Solares

Reynaldo Piters Jacinto

Aracely Conrado

Evelin Piters

Lucero Piters

Mara Rivera Molina

Mercaling Ocampo

Lluvia Piters

Laurinda Clark

Luncina Piters

Eoling Lacayo

Alumnos de la Escuela Nacional Primaria “Lakia Tara” Comunidad: Layasiksa Laguna

Page 31: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin

Brigilia Rodríguez

Sintia Molina

Laura Ocampo

Saida Janath

Quinto grado

German Conrado

Marlon Memenber

Julias Piters

Kenly Piters

Ruduel Rensel

Wiklit Jacinto

Claudio Solares

Devenor Ligrap

Sanders Janath

Unofse Memenba

Efrain Memenba

Felipe Memenba

Carlos Busby

Fedlan Centeno

Clayda Ocampo

Rosa M. McDonald

Alma R. Funes

Berta Te Lizan

Laura Mememba

Quinely Piters

Misoria Piters

Amelia Conrado

Quetrat Janath

Mayra Te Castellon

Marizol Piters

Telena Thompson

Idalia Thompson

Teuc Lacayo

Suker Rivera Molina

Sexto grado

Elías Jacinto

Neftaly Conrado

Delcia Quant

Erling Piters

Maribel R. Lacayo

Linmay Conrado

Marcia Cruz

Cristina Cruz

Elizer Janath

Coraly Thompson

Tomasa Ocampo

Mirna Ocampo Piters

N. Kenny Piters

Jamileth Thompson

Elvis Lacayo

Clara Cruz Piters

Jonny Conrado

Zoila Ocampo

Karla Ocampo �

Abner Memenba

Delicia Jacinto

Yamer Rivera

Leopoldo Hamilton

Gabriel Ocampo

Watlan Thompson

David Rodríguez

Nancy Molina

Marbelli Lacayo

Lucio Lagos

Otoniel Bolaños

Martin Piters

Javier Eugenio

Morazan Janath

Loida Piters

Swih Maylin Zuniga

Ezequiel Molina

José Rodríguez

Yimiath Conrado

Delina Janath

Cleotilde Montiel

Leonardo Ocampo

Chavarria Janath

Veronica Paterson

Zeledon Ocampo

Cesar Broocks

Arturo Ocampo

Azael Castellon

Cesar Cerapio

Leonars Cruz Piters �

Alumnos de Secundaria Instituto Nacional Awuas Tagni (INAT)Comunidad: Layasiksa Laguna.

Profesores de PreescolarReyna Conrado, Aurelia Ocampo, Basilia Ocampo

Profesores de PrimariaRicardo Centeno, Julia Rivera, Arelia Molina,

Edy Mc. Donald, Stedman Janath, Norma Rivera, Felix Rivera

Profesores de SecundariaUriel Brooks, Ortega Janath Solares, Alwin Tom Morazan

Ofelia Rivera, Henry Cley Toledo

Page 32: INPASA - bio-nica.info · Awala un kum ra wih lakun kum lama-ra miskitu tawanka kum bara kan, bara pliska ba lamara unta pis kum bara kan. Bahara piawira wih daiwan wala nani sin