KAREHARRIZKOINGURUA

Kareharrizko eremuak “Z” alderantzizkatua osatzen du

KAREHARRIZKO INGURUAKOKAPENA(“Z” alderantzizkatua)

Pirinioak, Euskal Mendiak, Iberiar Mendikatea, Kataluniar kostaldeko mendilerroa,…

HARRI MOTA

-Aro sekundarioko sedimentuak gerora aro tertziarioan tolestuko direnak orogenesi alpiniarraren eraginez

-Kareharria nagusitzen da (harri gogorra eta iragazkorra; erraz disolbatzen da)

HIGADURA ERAGILE NAGUSIAUra

KAREHARRIZKO INGURUASORTUTAKO ERLIEBE MOTA: ERLIEBE KARSTIKOA1) Lapiazak edo lenarrak: kareharrian urak sortutako ildo edo barrunbeak dira

(“surcos”)2) Zintzurrak edo arroilak: ibaiek sortutako haran estu eta sakonak dira. Erliebe

malkartsuz inguratuta.

3) Poljeak: hondo horizontaleko sakonune luzangak dira. Ur-lasterrek zeharkatzen dituzte eta hauek bat-batean desagertzen dira ponorrak sortuz.

4) Dolinak edo torkak: ura gelditzen den lekuetan sortutako barrunbe handiak dira. Bat baino gehiago batzean ubalak sortuz.

5) Haitzuloak (kobazuloak): kareharrizko eremuetan barnealdean sortzen diren galeriak dira. Bertan, estalaktitak eta estalagmitak sortzen dira.

6) Simak edo leizeak: irekigune estuak dira, kobazuloak lurrazalakin komunikatuz.

Erliebe karstikoaErliebe karstikoa

Erliebe karstikoa

Lapiazak

Tajo ibaiak egindako arroila

(Cuenca-ko mendizerra)

Poljea

Erliebe karstikoaErliebe karstikoa

Asón ibaiaren iturburua (mendigune karstiko batetik sortua). Kantabria

-

Dolina

Leizea

Leizea

“Ciudad Encantada”

delakoa (Cuenca)

INGURU SILIZEOA

INGURU SILIZEOAKOKAPENA (Penintsularen mendebaldean batez ere)-Kantabriar Mendikatearen, Mendikate Zentralaren, Toledoko Mendien eta

Sierra Morenaren mendebalderantz adarrak-Arrastoak Pirineo ardatzetan, Iberiar mendikate eta Kataluniako kostaldeko

mendikatearen sektore batzuetan…..HARRI MOTA: (noizkoak?aro arkaiko eta primariokoak)Harri zaharrak dira: Granitoa nagusitzen da (harri kristalino eta gogorra).HIGADURA ERAGILE NAGUSIA -URA izango da. -Aldaketa motak:• Aldaketa kimikoa uraren eraginez hare gorri-horixkak• Diaklasen ( arraildura / hausturen ondoriozko aldaketak )

INGURU SILIZEOA

Arraildura edo hausturen bitartez:

1) Goi-mendian: ura arrailduretan barrena sartzen da, izoztu bolumena handitu eta harriaren apurketa ematen da: galaioak eta harritzak (kantxalak).

2) Oso garaiak ez diren eremuetan: formak apurketen kokapenaren araberakoak dira. Paraleloak izanik domosak eta perpendikularrak izanik bolak(berrokal, tor, harri zalduna, kaos granitikoa).

Kantxalak: harritzak edo harri apurtuen zatiak

kantxala

GALAIOAK

Erliebe granitikoaren eskema

Berrokala eta kaos granitikoa

Harri zaldunak

Ibaia paisaia granitikoan barrena

Tor delakoa

INGURUBUZTINTSUA

INGURU BUZTINTSUAINGURU BUZTINTSUA

Noiz?

Eratzen da

Kokapena (ipar eta hego goi-ordokiak, Ebro eta Guadalquivir sakonuneak….

• Tertziario amaieran

• Kuaternarioan

adibidez

Material

sedimentarioak

Buztina, margak, igeltsua

Alpiniar orogenesiaren amaieran

Higadura azkarra •Erliebe horizontala

(landazabalak=paramoak)

•Lubakiak edo karkabak

(BADLANDS delakoa)

•Erliebe horizontala

(landazabalak=paramoak)

•Lubakiak edo karkabak

(BADLANDS delakoa)

Inguru buztintsua Inguru buztintsua

Arroak

Noiz?

Eratzen da

Kokapena (ipar eta hego goi-ordokiak, Ebro eta Guadalquivir sakonuneak….

• Tertziario amaieran

• Kuaternarioan

adibidez

Material

sedimentarioak

Buztina, margak, igeltsua

Alpiniar orogenesiaren amaieran

Higadura azkarra •Erliebe horizontala

(landazabalak=paramoak)

•Lubakiak edo karkabak

(BADLANDS delakoa)

•Erliebe horizontala

(landazabalak=paramoak)

•Lubakiak edo karkabak

(BADLANDS delakoa)

Inguru buztintsua Inguru buztintsua

Arroak

Puebla de Valles (Guadalajara) inguruko mendi buztintsuak

Karkabak Nafarroako Bardeetan

Paisaia mota honi, bere osotasunean, BADLANDS deitzen zaio

Karkabak

Badlands

Badlands Almanzorako haranean (Almería)

Badlands= “Lur txarrak”

Badlands

Badlands