Beñat HACH EMBAREK | VIANA

Erentzun ikastola1978an sortu zenVianan, eta hasta-penean sei haurrekosatzen zuten, Mer-txe Elordi irakasle

markinarraren begiradapean;egun 132 umek jasotzen dutehezkuntza bertan.

Xabier Antoñana idazle etairakaslea izan zen bultzatzailenagusietako bat, eta primeranoroitzen da nola jarri zen mahaigainean proiektu hura sortzekolehen ideia: «Gogoan dut 1977koAskatasunaren Ibilaldiaren bar-nean ekitaldi bat egin zela herri-ko plazan. Orduan, norbaitek lu-rrean mapa bat paratu etainguru honetan ikastolak sortze-ko aukeraz mintzatu zitzaidan:Vianan bat, Mendabian bestebat, Lodosan…».

Antoñanaren hitzetan, lagun-tza handia jaso zuten Lizarra etaIruñetik: «Juan Luis Larraza,Ikastolen Elkarteko zuzendaria,eta Feliciano Pinillos, LizarrakoIkastolakoa etorri ziren lagun-tzera. Udalari eskaera egin ge-nion, eta San Frantzisko mojenkomentuko areto bat utzi zigun;hor ekin genion gure bideari».

Egoitza batetik bestera mugitubehar izan zen ikastola, epe luze-rako baldintzarik ezin aurkituta.Komentutik Kokaren etxabera,eta handik Oroz plazara. Huraeskas geratu zenean, Ignacio Ve-lascori oilategia eskatu zioten,eta eskola gehienak oilategiakdirela kontuan hartuta, Viananoilategia eskola bihurtu zuten.

Vianako ikastolak ez du abagu-ne errazik ezagutu inoiz. Inguru-ko jende asko kontra izan du,pintadak egin dizkiote, baita fes-

tetako barraka erre ere. MiguelDiaz de Cerio lehendakari ohiaminduta mintzo da VianakoUdalak urteetan zehar izandakojarreragatik: «Beti zikoitz jokatudute gurekin. Gure haur eskolasendoturik zegoela ikustean,gaztelaniazko beste bat martxanjarri zuten, ikastolari hegoakmozteko».

1992a iritsi arte Haur Hezkun-tza soilik eskaini zuen ikastolak,baina guraso batzuk aitzina egi-tea erabaki zuten, orduko Oina-rrizko Hezkuntza orokorra erebermatzeko. Urte hartan ospatuzen Nafarroa Oinez Vianan, etaBittor Aiaperen eskutik gure me-moria kolektiboan iltzatutakoabesti batek zeharkatu zuen Eus-

kal Herria. Handik hiru urterazabaldu zen egungo ikastetxea.

HAMABOST URTE LODOSANIbaialde ikastola 2001ean jaiozen 35 ikaslerekin, eta 55 dituegun; hala eta guztiz ere, atzera-go begiratu behar da, ez baitzenhura izan ikastolaren lehenabiapuntua.

Deikazteluko ikastolak porrotegin ostean, Sartagudako bi he-rritar mugitzen hasi zirenproiektua herrira eramateko, Ri-cardo Gonzalez eta Oscar Marti-nez. Itxi berri zen ikastolako ira-kaslea, Maria Paz Iturbe,Sartagudara mugitu zen, etahantxe zabaldu zuten lehenikastola 1985ean, etxe zahar ba-

tean. Ikasleak pixkanaka geroeta gehiago ziren, eta azkenean,herriko eskolak baino haurgehiago hartzen zituen. Hasie-rako etxe zaharretik Udalakutzitako areto batera mugitu zi-ren, eta kultur etxera ondoren.Diru aldetik gabezia handiakzeuzkaten, baina garai hartakogurasoek egindako lan miresga-rriari esker aurrera egin zuten:festetan taberna bat hartu, kul-tur astea, pilota partidak... JuanLuis Larrazak, Elkarteko lehen-dakariak, berebiziko zereginabete zuen, handik eta hemen-dik irakasleari soldata ordain-tzeko dirua lortuz.

Lodosan ere ikastola jarri zenmartxan, 1991n, Muskaria ka-rrikako etxe batean, bederatziikaslerekin; milurte amaieranhamabost ziren. Ibaialde, beraz,hurbil zeuden bi ikastola txiki-ren batura da. Nafarroako Ikas-tolen Elkarteak bultzatu zuenegitasmoa. 2001. urtean Lodo-san egin zen Nafarroa Oinez,eta hurrengo urtean zabaldu

zen egungo egoitza. Baina eraikin berrian egindako

inbertsioak eta ikasle kopurua-ren beherakadak kinka larrian ja-rri zuen ikastola. Hori gutxi ba-litz, 2009an Eusko Jaurlaritzaklaguntzak kendu zizkien.

80ko hamarkadan euskaltzalehoriek egindako lanaren emai-tzak ikusten ditugu gaur egun.Alde batetik, adibidez, Vianakoikasleen %60k euskaraz edotaeuskara ikasten dute, eta ondo-rioz, 35 urtetik behera ia herenaeuskalduna da. Bestetik, Ibaial-deko Ana Mendizabal irakasleakdioena ere aintzat hartzekoa da:«Andosillako ume bat euskarazhitz egiten entzutea da emaitza-rik hunkigarriena».

KULTUR ETXEAK, OILATEGIAK ETA KOMENTUAK

Lodosako Muskaria ikastolako lehen urteetako ikasleak, patioan jolasean. IBAIALDE IKASTOLA

2 NAFARROA OINEZ 2016ko urriaren 16a | GARA

Vianako Erentzun ikastolak zein Lodosako Ibaialdek

ez dute inoiz abagune errazik ezagutu. Baina hainbat

euskaltzalek isilean egindako lanari esker, hasiera

batean proiektu txiki eta zalantzazkoak zirenak egun

proiektu sendo bihurtu dira. Beren gelatan euskaraz

ikasten duten 187 ikasleak dira horren lekuko.

LANAREN EMAITZA

80ko hamarkadaneuskaltzale horiekegindako lanarenemaitzak ikustenditugu gaur egun.Adibidez, Vianakoikasleen %60k euskarazedota euskara ikastendu, eta ondorioz, 35urtetik behera ia herenaeuskalduna da.

3NAFARROA OINEZ2016ko urriaren 16a | GARA

B.H. | LODOSA

Zer moduzko urtea daramazu?Iazko apirilean hasi ginen Nafa-rroa Oinez antolatzen. Beharrakbultzatuta bada ere, hasieran se-kulako ilusioarekin heldu geniongaiari, eta ilusio berberarekin ja-rraitzen dugun arren, nabaritzenhasi zaigu 18 hilabete darama-tzagula geure bizkar kontu hone-kin; noski, azken txanpa da mu-gituena. Antolakuntza taldeezberdinetan banatuta dago, etabatzorde iraunkorra hogei laguninguruk osatzen dugu. Gainera,egun handia Vianan denez, urte-an zehar prestatutako ekintzakLodosan egin dira.

Ze ekintza mota izan dira?Batzuk aipatzearren, urteroegiten da Artea Oinez ekimena;aurten 73 lagunek eman dizkio-te obrak federazioari, eta era-kusketak antolatu ditugu. Pilo-ta partidak egin dira, etainguruko herrietako 50 pilotari

ohi eta pilotazale omendu ge-nituen (tartean munduko txa-peldunak). Mural bat ere mar-gotu dugu, baina hasieratikgeneukan garbi ez genuelaikastolarena izatea nahi, he-rriarena baizik. Ekainaren 18anikasturteko jaia egin genuen,eta Nafarroa Oinezen aitzakia-rekin, beste mural bat margotugenuen ikastolan; gero, giza-kate bat osatu genuen bi lanenartean (800 m). Zerrenda luze-agoa da, baina luze joko luke.

Sei urte daramatzazu Ibaialdenlanean. Zein izan da azken ur-teetako garapena? Inguruan (Lodosa, Sartaguda,Andosilla, Mendabia, SanAdrian…) ikastola eta euskaraez dira ongi ikusiak egon den-bora luzez; Alcanadre eta Villarde Arnedotik ere etortzen dirahaurrak, Errioxatik, alegia. Bai-na egindako lan eskergari eskereta urteen poderioz, hori alda-tzen ari da (Errigorak ere jarri

du bere alea). Testuinguru ho-netan, ikastola eta AEK-tik kan-po euskara ez da kasik entzu-ten. Azkeneko urteetanmintzalagun kuadrilla ederradaukagu, euskaldun berriak,ikasle ohiak, beste toki batzue-tako euskaldunak… eta horrekere ikusgarritasuna eta presen-tzia ematen dio hizkuntzari.Euskara apurka normalizatzendoa, eta ikastola kolektibo akti-bo gisa erreferente bilakatu da,gurasoen parte hartzeari esker.

Beraz, haurrak ikastolara era-maten dituzten guraso gehie-nak erdaldunak dira.%80. Ez dira euskal hiztunak,baina bai euskaltzaleak, eta be-ren alaba eta semeek hizkuntzamodu normalizatuan bizi etaikasteko hautua egin dute. He-men ikastolak sortu zituen jen-deak ez zekien euskaraz, eztabatek ere.

Nolako harremana manten-tzen dute ikastolako gazteekeuskararekin? Eskolan euskaraz egiten dute,ia guztia. Harrituko zinatekezenbat; ziur naiz herri euskal-dunetako zenbait eskolatakojolasorduetan baino euskaragehiago entzuten dela gureikastoletako patioan. Duela ur-te batzuk Lumatxo gure eskola-ra etortzen hasi zen. Zikoina dabera, eta haurrekin euskarariematen zaion erabilera azter-

tzen du. Eskolatik kanpo tes-tuinguru erdalduna daukate,baina badaude beren arteaneuskaraz egiten duten umeak,bereziki tartean ama-hizkuntzaduenen bat baldin badago.

Nafarroa Oinezek ezin die be-har guztiei erantzun, finean. Bankuekin daukagun zorraribuelta eman eta etorkizunekoproiektuak sostengatzea dirahelburu ekonomikoak. Denaden, arazo nagusia euskararennormalizazioa da, eta hori ezda ikastolaren erantzukizunasoilik, euskara guztion aberas-tasuna dela ulertzen dugunonabaizik.

Iñigo Telleria Ibarrakoa da. Goi mailako kirol teknikari ziklobat ikasi ostean irakaskuntzari heldu, eta ordezkapenbatzuk egin zituen. Duela sei urte, Lodosako ikastolanirakasle bat behar zutela esan zioten. Kontatu ezziotena zera zen, klaseak emateaz gain, azkeneko bosturteetan zuzendari ere izango zela; are gutxiago,Nafarroa Oinez bat ere tokatuko zitzaionik.

IÑIGO TELLERIA, IBAIALDE IKASTOLAKO ZUZENDARIA

B.H.

«Inguruan ikastolaeta euskara ez diraongi ikusiak egondenbora luzez.Baina hori aldatzenari da. Euskaranormalizatzen doaapurka, eta ikastolakolektibo aktibogisa erreferentebilakatu da».

hutsa

«Herri euskaldunetako zenbait eskolatan bainoeuskara gehiago entzuten da gure patioan»

4 NAFARROA OINEZ 2016ko urriaren 16a | GARA

5NAFARROA OINEZ2016ko urriaren 16a | GARA

B.H. | IRUÑEA

Iaz egin zenuen idatzi bateanhiru ardatz aipatzen zenituen:euskara, hezkuntza eta koope-ratiba.Bai, horrela izan zen, ikastolenizaeraren ezaugarri nagusiak ho-riek direlako, nire ustez; eta ida-tzi nuen, gainera, biderketa bate-an bezala nahastu daitezkeelahiru ardatzak, emaitza bera ema-teko: ikastola bat. Hezkuntza dagure zeregina; nahiz eta bestehizkuntzak ikasi eta erabili, eus-kara da gure tresnarik garrantzi-tsuena; eta kooperatibak osatuditugu gure ikastetxeak kudea-tzeko. Beraz, nik ez dut ikustenhorietako bat beste biak gabe. Ar-gi dago bestelako ikastetxeak erebadaudela, baina, berriro diot, hi-ru ardatz horiek aldi berean, ikas-toletan.

Iaz aldaketak izan ziren insti-tuzioetan. Zertan aldatu diraNafarroako Ikastolen Elkartea-ren eta Foru Gobernuaren arte-ko harremanak?Nabaria da gaur egungo Nafarro-ako Gobernuaren euskararen al-deko jarrera. Argi dute euskaraNafarroako hizkuntza bat delaeta horrela tratatzen dute. Le-hendakaria bera, gobernuko bo-zeramailea eta kontseilari batzukeuskaldunak dira eta euskaraerabiltzen dute, askotan, beraienagerpen publikoetan. Hor daudeemandako urrats batzuk ere, ha-la nola ETB-rena, EuskalherriaIrratiaren legalizazioa, D eredupublikoaren zabalkuntza Euska-raren Legea aldatzen… Gai ezber-

dinak direla eta, haiekin bilerabatzuk izan ditugu, eta hurbilakizan dira. Dena den, gure desa-dostasunak izan ditugu, eta ho-rrela adierazi dugu publikoki.Horretaz gain, lau alderdik sos-tengatzen dute Gobernua eta de-nek ez gaituzte ikusten begi ber-

berekin. Denbora gutxi daramatpostu honetan, baina dakidanez,aurreko gobernuekin, desadosta-sunak desadostasun, harrema-nak zuzenak izan ziren beti.

Uda honetan berriz ere ika-mi-ka izan da testuliburuen harira.

Aurreko gobernuak testuliburubatzuetan hainbat orri aldarazizituen. Bereziki Euskal Herrikomapak agertzen zirelako, ulertugabe Euskal Herria euskararenherria dela eta ahantziz izen horiXVI. mendean erabiltzen zela.Hor daude Bonaparteren mapaospetsuak ere… Gaur egungo Go-bernuak bertan behera utzi duarau hori, eta orain liburu horiekerabil daitezke.

Azkenik, Nafarroa osoan hez-kuntza publikoan euskarazikasteko eskubidea aitortu zaieherritarrei. Nola kokatzen diraikastolak hor?Betidanik egon gara Nafarroa ere-mu ezberdinetan banatzen zuenlegearen kontra, euskara Nafa-rroa osokoa dela argi izan dugula-ko beti. Adibiderik onena gurehegoaldeko ikastolak dira. Berta-ko familien lanari, esfortzuari, in-

bertsioei esker ireki ziren. Hori,ozen esaten dugu, ezin da ahaztu.Ezin da ahaztu berrogei urteetanegindakoa. Euskararen garapenabaldin bada nahi duguna, ezindugu erori borroka hutsal batean,eta instituzio publikoek kontuanhartu beharko lukete non gau-den, zein herritan… eta zer aukeradauden beste motetako ereduakirekitzeko. Ongi aztertuz, eta argiizaten zeintzuk diren helburuak.Bestela gerta daitekeena da, he-mendik urte gutxi batzuetara,inork aukera hori ez izatea. Betie-re, noski, gurasoen eskubideakerrespetatuz.

Elkarrizketa hau Nafarroa Oi-nezen egunean bertan argitara-tuko da. Zer esango zenieke ber-taratu diren euskaltzaleei?Lehendabizikoz, gogoratu nahikonieke, bi ikastola txikiren arteanantolatu dutela aurtengo Nafa-rroa Oinez. Hegoaldean kokatu-rik, duela urte mordoxka hartuzuten euskara garatzeko soka ka-litatezko hezkuntza eskaintzen,tenkatu dute hori urte hauetanizugarrizko esfortzua egiten, etahorren alde, oztopo guztien gai-netik, tiratzen jarraitzen dute.Esango nieke eskuzabaltasunezgoza dezatela egunaz, jaten etaedaten (pasatu gabe, gure leloakzioen bezala) eta antolatu direnekitaldiez gozatuz.

B.H.

«Hiru ardatz dauzkagu: euskara, hezkuntza etakooperatiba. Ezin da bat ulertu bat beste biak gabe»

Mikel Asiain atarrabiarraren ogibidea ez da inoiz egon hezkuntzari lotua, bainabizitza bai. Paz de Ziganda ikastolako batzordean igaro ditu hamasei urte, etagaur egun, bere ordainpeko lanak amaitu bezain pronto ekiten die bere bestezereginei. Nafarroako Ikastolen Elkarteko lehendakari izendatu zuten otsailean.

MIKEL ASIAIN, NIE-KO LEHENDAKARIA

B.H. | VIANA

N afarroa Oi-nezek urte-ro egiten dudantza, bai-na betiereabesti ez-

berdin batekin, bistan dena.Aurtengoa ere ez da nolanahi-koa izan, eta berezi bihurtzenduena, beste gauza askoren arte-an, ikuspegi teknikoa da.

Mikel Urmeneta diseinatzailenafarra, Opanibia films-eko tal-de teknikoarekin batera, bideo-kliparen ekoizpenaren ardura-duna izan da. Lan hau 360°-anegin da, teknika berria eta bi-txia, mugimendua eskaini etaikusi nahi duzun ikuspegia au-keratzeko aukera ematen duena.

Baina esperientzia erabatekoaizateko, sortzaileen azken hel-buruaz gozatzeko, VR betaurre-koak erabiltzea komeni da, erre-alitate birtualaz gozatzekoparada eskaintzen dutenak(kartoizkoak ere izan badira),bestela ordenagailuetan eta dis-positibo mugikorretan ikus dai-teke arazorik gabe.

Youtuben zintzilikatuta dago,eta ikusiz gero ohartuko zarete«arrain begi» izeneko efektua-ren parekoa daukala. Bideoaren

beste bertsio batere badago for-matu tradiziona-lean ikusteko.

Viana eta Lo-dosa irudika-tzen dituzten bipertsonaiek gi-datzen dute bi-deoklipa: En-dregoto sorgina(bere ingurukoazalpenak luzeeta zabal agertzendira hurrengoorrialdean), eta Pi-pergontzi (piperrezosatutako erraldoi bi-txia). Hurrenez hurrenViana eta Lodosa irudi-katzen dituzte, beraz, En-dregotok eta Pipergontzik,eta bi herri horietan kalez kaledabiltza jendea bilduz. Denak el-kartutakoan, bi ikastolen baturagorpuzten duen jai batean egi-ten dute bat. Eta azkenik, txalu-pa batean, Ebro ibaian beherajoaten dira.

TALDE BIKAINA

Egia esan, kanta zein bideoklipaaurrera atera duen taldea ez danolanahikoa izan, eta egindakolana aitortu behar zaie. Musika-ren konposizioa eta ahotsak Ur-ko Peral, Andoni Bonafau, eta

Juan-ra Garcia-ren eskutiketorri dira. Abestenzein musikan beren ekarpenaegin dute, aurreko laurez gain,Arantxa Arizek eta Aitor Sa-rriak. Kantaren ekoizpena LurEstudioak egin du, Gatillazo, Ka-otiko edota Marea bezalako tal-deekin lan egin duen argitale-txe nafarrak.

Hartu eskuetan, irribarrea ezpainetanTenka hari guztiak, lotu elkarri hizkiak!Tira mingainari,josi zure hitzak sokari!

Hitz egin, kantatu, hasibeldurrik gabe! Hari bat falta da, zu ezbazaude!

Nafarroa Oinez, nireindarraz, zure aupadaz! Viana eta Lodosan ereeuskaraz! Hartu Tenka Tira, denoneskuak behar dira! Har dezagun soka Tenka etaTira!

Gari soro, ortu, mahasti... Inguruko paisaien argazki. Mahats more, piper gorri... Denak goxo izugarri!Lurra beti eder dago, egon liteke ederrago!

Animo, etorri gurekinbatera, kolore berri bat ereitera!

Nafarroa Oinez, nireindarraz, zure aupadaz! Viana eta Lodosan ereeuskaraz! Hartu Tenka Tira, denoneskuak behar dira! Har dezagun soka Tenka etaTira!

Ebro ibai ertzean bizi garenbi ikastola txiki gara; poz-pozik etortzen gara goizeroeta pila bat ikasten dugu, baina guk kalean ere euskaraz bizi nahi dugu.

Endr

egot

o So

rgin

ak e

ta P

iper

gon

tzik

Via

na

eta

Lodo

sako

jen

dea

bilt

zen

du

te ik

asto

len

fest

ara

eram

atek

o.GA

RAHARTU, TENKA,TIRA, 360º-TAN

Pertsonaia mitologikoak me-rezi duten altueran jarri dituzteDonibaneko hankapaloek: Ima-nol Berrueta, Ioseba Ibañez etaRaul Gonzalez. Estren parte har-tzea gizendu duten tokiko hain-bat eragile ere agertzen dira ber-tan, Nafarroa Oinez bezalakoekimen bat jendartean nola za-baltzen den irudikatzeko balia-garri: Vianako eskubaloi eta fut-bol taldeak, Lodosa etaSartagudako erraldoien konpar-tsa, edota Deshojando la Danzadantza taldea; eta nola ez, biikastoletako familiak, irakasleaketa neska-mutilak ere.

Baina edozein kanta erditze-ko beharrezkoa da hitza josikoduen norbait, eta hori Julio So-to izan da. Gorritiarraren kantahonako hitzekin amaitzen da:«Ebro ibai ertzean bizi garen biikastola txiki gara; poz-poziketortzen gara goizero eta pilabat ikasten dugu, baina guk ka-lean ere euskaraz bizi nahi du-gu». Sotok bi ikastolak berokibat egiten dabiltzan bi jostune-kin parekatzen ditu bere idatzibatean; euskararentzako berokibat: «Berak [euskarak] badakiezin duela luzaroan jarraitu biaterpe horietan bizitzen, be-harko dituela, bai, baina berakalekoa dela. Beroki oso bat be-har du horretarako ordea, etanekez lortuko du bi jostunekinbakarrik. Zuk ere izango duzuetxean jostorratz zaharren bat,ezta?».

6 NAFARROA OINEZ 2016ko urriaren 16a | GARA

7NAFARROA OINEZ2016ko urriaren 16a | GARA

B.H. | VIANA

S i habéis visto elvideoclip del Na-farroa Oinez deeste año, seguroque ya la tenéisfichada. Es la pri-

mera persona que aparece en lagrabación. Después de sacar decasa sus más de dos metros ymedio, se adentra en las callesdel pueblo: es Endregoto, la cie-guita de Viana.

Endregoto se da un garbeo porla villa, se junta a todos los críoscon los que se cruza y se los llevaa un bosque. Así. Yo, si fuera unamadre o un padre de la ikastola,me preocuparía seriamente.

Pero Endregoto era una brujaque de piruja tenía más bien po-co. Sobre su figura han escrito orecopilado información escrito-res como Alfredo Gil del Río o Xa-bier Antoñana. El caso de la cie-guita de Viana es una varianteclásica y tradicional de la imagenque se tenía sobre algunas muje-res en la época de la Inquisición.

La señora era curandera y undía entró a la consulta un labra-dor, muy preocupado, pues ledolía la espalda y creía que teníaal diablo dentro. Se ve que En-dregoto sanó sus males con di-versos ungüentos, y su fama cre-ció, ya con el añadido de poneren su currículum «exorcista, ni-vel usuario».

Era el siglo XVII, y andaba en-tonces por aquellos lares un curallamado Johanes de Bargota. Cur-só sus estudios en Salamanca, ycomo los estudiantes tunantesde hoy en día que siguen dicien-do en casa que van allí a sacarseuna carrera, Johanes volvió unpoco endemoniado de la ciudadcastellana. Y la vida le llevó a jun-tarse con Endregoto.

Los amantes de las «artes oscu-ras» solían juntarse en Slytheri…digo, en el Prado Salobre, junto ala Laguna de Las Cañas. Monta-ban unos akelarres de muchocuidado, y como bien indica elnombre, si te pasabas con las ca-ñas te podían quedar lagunas. So-lía haber gente muy VIP, entreellos Endregoto, Bargota, o elmismísimo Satán, que según lasmalas lenguas estaba como unaputa cabra.

Vivía en aquella época el Con-de de Aguilar, un aristócrata concasa en la Plaza San Miguel deViana. Se ve que era un hombreguapo, con mucho éxito en elamor, pero con el pasar de losaños, las mujeres no le decían na-da; de hecho, ni le dirigían la pa-labra. Ansiaba la eterna juventudcomo agua de mayo, y como no

tenía ninguna esperanza de en-contrarse la piedra filosofal entrelos guijarros de los campos aleda-ños, se dirigió a Endregoto supli-cándole ayuda.

La cieguita de Viana programóun quirófano que ríete tú deHouse. Con Johanes de Bargotacomo pinche, llevaron adelante

una operación médica muy pun-tera para la época. Agarraron alconde, lo mataron, lo descuarti-zaron, le machacaron los huesosy lo hicieron picadillo, con la fir-me voluntad de recomponerloenseguida como a un puzle, másjoven y guapo. Para sorpresa delos dos, la cosa no funcionó, y co-

mo lo máximo que podían hacercon el conde eran albóndigas,limpiaron los trastos, tiraron pa-ra casa, y si te he visto no meacuerdo.

Pero claro, al Conde de Aguilarlo empezaron a echar de menosen su casa, las autoridades com-petentes iniciaron una investiga-

ción, y finalmente detuvieron ala cieguita de Viana, que al pare-cer, no vio venir que iban a porella. Por orden de la Inquisición,la quemaron en Logroño.

Ojito con no saliros del recintoen el Oinez, a ver si os vais a cru-zar con Endregoto y volvéis a ca-sa reencarnados en marmitako.

Endregoto, la cieguita de Viana

8 NAFARROA OINEZ 2016ko urriaren 16a | GARA