II Revolución Industrial ImperialismoEspaña (1868-1931

II REVOLUCIÓN INDUSTRIAL Esténdese a América e Xapón.Primacia de Inglaterra, en forte

competencia con Alemaña e EEUU. Características básicas.

Novas fontes de enerxía: petróleo e electricidade Novos sectores industriais:

siderometalurxia (aceiro,aluminio, cobre, níquel) forno Bessemer(produce aceiro a baixo prezo)

Química: colorantes, explosivos, tintes, fibras sintéticas, plásticos, pinturas produtos farmacéuticos,...

Eléctrica: motores, turbinas, electrodomésticos,.. Transportes: automóbil, avión, tranvía, metro,...

Nova organización do traballo: Taylorismo (división do traballo para obter o máximo rendemento).

Traballo eficaz, pero mecánico e monótono Fordismo (fabricación en serie en cadeas de montaxe que evita os

tempos mortos entre unhas tarefas e outras Cambios:aumento do número de produtos que fabrica cada

operario polo que os prezos se reduciron e se elevou o consumo.

Novas telecomunicacións: telégrafo, teléfono, radio

Novas formas de organización empresarial: Sociedades anónimas por accións Cartel (acordo entre empresas dun mesmo sector

que se reparten o mercado) Trust ( (fusión de varias empresas que dan lugar a

unha nova empresa para controlar un sector da produción)

Holding (grupo de empresas controladas por unha sociedade que posúe a marioría das súas accións)

Formación de grandes imperios económicos dirixidos por magnates : Rockefeller (petróleo), Ritz (hostelería), Morgan (banca), Heartst(prensa), Carnegie (aceiro), Thyssen (siderometalurxia)

A REVOLUCIÓN DEMOGRÁFICA CAMBIO DE RÉXIME DEMOGRÁFICO

Aumento da produción de alimentos e desaparición das fames cíclicas

Progreso na medicina: descubrimento das vacinas, mellora das anestesias e da hixiene, …

Alta natalidade e descenso da mortalidade: forte crecemento da poboación

ÉXODO RURAL E CRECEMENTO DAS CIDADES Trasvase masivo do campo á cidade Transformación no urbanismo das cidades: derribo

das murallas, creación de barrios obreiros, aparición dos primeiros rañaceos.

EMIGRACIÓN TRANSOCEÁNICA Produciuse masivamente a América (nun

século aprox. 55 millóns de persoas) Desequilibrio entre poboación e recursos

de traballo Inflúe a posibilidade de mellorar o nivel

de vida

mellorou o empeorou o nivel de vida coa revolución industrial? relacións patrons-obreiros

cando maior é o número de traballadores as relacións son menores

traballo precario 12 a 16 h. de día e noite.Períodos de contracción e

expansión. Soldos miserables.Resultados negativos a saúde dos obreiros

nenos enfermizos, homes xoves pálidos e delgados, estirpe dexenerada

a dureza do traballo longas xornadas de traballo, alimentación deficiente,

descanso dunha hora

O nivel de vida mellorou aumento dos salarios reais entre 1800-1850. baixada de prezos, aumento do consumo per

cápita de alimentos e outros bens de consumo o nivel de vida descendeu

o nivel de vida próximo o nivel de subsistencia. Beneficios: comer máis patacas, poder adquirir téxtil de algodón, xabón, candeas, té e azucre

unha avaliación intermedia non hai probas concluíntes dun aumento do

nivel de vida entre 1780-1840 aprox. a partir de 1840 hai indicios de mellora do

nivel de vida

A chamada de África Dominio europeo entre 1880 e 1912 Dende o século XVI só se coñece o norte

musulmán.As súas costas perigosas e o clima e a vexetación que impiden a dominación

Exploración con motivos humanitarios: suprimir a escravitude e estender a relixión cristiá

Destacan Livingstone e Stanley Dominio político a partir de 1880

Expansión colonial e imperialismo Cara a 1870 aparece unha nova política de expansión política, económica

e militar (imperialismo) conquistando numerosos territorios en África, Asia e Pacífico

O reparto do mundo Iniciada por Gran Bretaña e Francia Especial interese en África, con zonas de fricción, especialmente a do

Congo. Conferencia de Berlín auspiciada por Bismarck A posesión da costa da dereito a colonizar ó interior Navegación libre do Nixer e Congo Congo como territorio persoal de Leopoldo II Carreira desenfreada por ocupar territorios

Causas da expansión colonial Económicas- consecuencia da industrialización. Colonias como lugares

seguros para investir capitais, fonte barata de materias primas, mercado para as súas producións, lugar para asentar emigrantes

Políticas – relacionadas co prestixio da nación- As colonias como forma de engrandecer ós Estados. A expansión colonial conta co apoio da opinión pública . Tamén se buscan territorios estratéxicos

Demográficas e sociais – debido á explosión demográfica facilitou o asentamento

Ideolóxicas – inquedanza científica, sentimento da superioridade da raza branca, ideal de levar a civilización ó resto dos pobos

CONSECUENCIAS DA COLONIZACIÓN Positivas para os pobos colonizadores: continúa o seu

crecemento, aprovisiónanse de materias primas, enormes beneficios na construción do ferrocarrís, estradas, portos en Asia e África e explotación de plantacións.Estenden a civilización occidental por tódolos continentes.

Negativas para os colonizados: Ruptura da orde social coa instalación da burguesía europea que

considera ós indíxenas seres inferiores Imposición dunha economía baseada na agricultura de plantación

e explotación das minas. Os indíxenas son desposuídos das súas terras.

Profunda crise das culturas autóctonas. As elites indíxenas estudan nas universidades europeas (Gandhi)

Restauración (1875-1923)REINADO DE AFONSO XII (1875-1885) Pacificación do reino (carlistas e rebeldes cubanos) Abolición dos foros vascos Novas bases políticas baseadas na política de Cánovas

ou sistema canovista: Constitución de 1876, que establecía unha monarquía constitucional conservadora, cunha soberanía compartida entre o monarca e as Cortes (confesionalidade do Estado, sufraxio censatario, ampliación do poder do rei (veto, disolver Cortes e elixir senadores e ministros)

Caciquismo e fraude electoral. Designación dos alcaldes polo goberno. Obxectivo: impedir que republicanos, socialistas e nacionalistas obteñan representación parlamentaria.

Rexencia de María Cristina de Habsburgo(1885-1902)

Desastre do 98. Perda de Cuba, Porto Rico e Filipinas . Venda das

Marianas e Carolinas a Alemaña.Xurdimento do

Rexeneracionismo con Xaquín Costa.

Alternacia ou quenda pacífica entre dous partidos: partido conservador de Cánovas e

liberal de Sagasta. Pacto do Pardo (1885). Acordo entre

Cánovas e Sagasta para repartirse o poder e dar estabilidade ó sistema

político.

Inicio dos movementos rexionalistas e nacionalistas periféricos , que defenden os

intereses das burguesías autónomas (Cataluña-Lliga

Rexionalista,País Vasco-PNV e Galicia) Ampliación de dereitos e

liberdades. Sufraxio universal no goberno de Sagasta (1890) (legalización da UXT e PSOE-

Madrid, País Vasco e Asturias) e anarquistas (Andalucía e

Cataluña). Numerosos atentados anarquistas(Cánovas)

Características da Rexencia

REINADO DE AFONSO XIII(1902-1931)Crise do sistema do Restauración A. Constantes intervencións do monarca e exército

na vida pública B.Substitución dos líderes tradicionais

(Cánovas/Maura- Sagasta /Canalejas) que non son capaces de aglutinar a unha maioría amplia. (Crise de 1917) Maura: intento de eliminar o caciquismo que fracasa.

Dimite pola Semana Tráxica Canalejas: lei do candado (impide novas ordes relixiosas

en España), suprime o sistema de quintas (servizo militar obrigatorio, abolición dos consumos (impostos que gravaban os produtos de primeira necesidade).

C.Incremento das forzas opositoras

En 1910 a conxunción republicano-socialista obtén o seu primeiro deputado (Pablo Iglesias, fundador do PSOE)

Nacemento en 1921 do Partido Comunista Crecemento da Lliga Catalana e o Partido Nacionalista

Vasco, apoiados pola burguesía de ambas comunidades Graves atentados anarquistas: Canalejas(1912) e Dato

(1921) 1914- Estoupido da 1º Guerra Mundial. Eduardo Dato

declara a neutralidade na guerra.Política de non intervención. España exporta gran cantidade de produtos ós países en

guerra. A burguesía española móstrase eufórica porque é a gran favorecida.

Clase obreira prexudicada a longo prazo: a exportación de produtos de primeira necesidade, encarece o prezo dos produtos. Soben os prezos un 40% e os salarios permanecen igual.

Crise do sistema : SEMANA TRÁXICA E CRISE XERAL DE 1917

SEMANA TRÁXICA(1909) Motivada polo envío de tropas a Marrocos e o sistema de

recrutamento (20.0000 pais de familia que novamente son mobilizados e as súas mulleres logran deter o embarque )

Convocatoria de folga xeral polas organizacións obreiras, Saqueos e incendios de igrexas en Barcelona, declarándose o

estado de guerra e sufocando o exército , cun resultado de 113 mortos. Dimisión de Maura.

CRISE DE 1917, centrada en tres sectores: Protesta de militares profesionais polo sistema

discriminatorio dos ascensos, que favorecen ós africanistas fronte os peninsulares. A isto engádenselle un exceso de oficiais e uns baixos salarios.

Protesta dos parlamentarios rexionalistas que piden a reforma da Constitución e autonomía para Cataluña

Socialistas, republicanos e anarquistas convocan unha folga xeral que fracasa, pero mostra o malestar existente en parte da poboación. Forte represión levada a cabo pola Garda Civil e o exército, cun número aproximado de 80 mortos

A PARTIR DE 1917 Sucesivos gobernos de concentración, que estaban

integrados polos políticos das distintas tendencias, incluídos nacionalistas cataláns.

Entre 1917 e 1923 houbo 13 cambios de goberno e 30 crises parciais.

Persistencia dos conflitos sociais causados pola subida dos prezos (consecuencia da 1º Guerra Mundial) e o incremento do desemprego, que determina numerosas folgas e atentados, especialmente en Cataluña co fenómeno do pistolerismo, entre patronos e sindicalistas obreiros, especialmente anarquistas.

Asasinato do xefe do goberno Eduardo Dato Derrotas militares en Marrocos, especialmente a

derrota do Annual. (Sospeitas da ineptitude dos mandos militares e a mala actuación do xeneral Silvestre)

Ditadura de Primo de Rivera (1923-1929) Golpe de estado de Primo de Rivera o 23 de setembro de

1923 Obxectivo: Crear un goberno forte que reformase

España desde arriba Suspende a Constitución de 1876 e disolve as Cortes Factores que explican o golpe de Estado:

O desastre do Annual xera malestar entre os militares Auxe dos nacionalismos vasco e catalán visto con temor polos

sectores máis conservadores Incremento da conflitividade social (folgas, atentados

anarquistas) Ataques ó Rei, considerado responsable do desastre do Annual

O golpe conta co consentimento do Rei, que ante as continuas crises políticas cede

Base ideolóxica católica e conservadora, mesturada coa mentalidade militar do mantemento da orde e a influencia de Mussolini.

DIRECTORIO MILITAR (1923-1925) Goberno só de militares Impón a orde pública, erradica o terrorismo e

reprime o movemento anarquista Suprímense os partidos políticos e a liberdade

de prensa O conflito marroquí remata co desembarco de

Alhucemas Forte oposición de intelectuais, republicanos,

anarquistas e comunistas

Goberno formado por civís , vinculados á Unión Patriótica (organización de apoio ó novo réxime). Destaca Calvo Sotelo.

Réxime político similar ó de Mussolini. As Cortes son

substituídas pola Asemblea Nacional Patriótica.

Obras públicas: política hidráulica.constitúense as cuncas

hidrográficas. Mellora das comunicacións en especial

estradas e ferrocarrís.

En Galicia: lei de redención dos foros, que permite ó

campesiñado quedarse coa propiedade das terras Industria: creación de monopolios

estatais que xestionan o consumo do petróleo (CAMPSA) e das

comunicacións telefónicas (Compañía Telefónica Nacional

de España)

Directorio civil (1925-1929)

Fin da ditadura e da monarquía(1930-1931) Forte oposición á ditadura en 1929. O rei decide retirar ó apoio a Primo de Rivera , que dimite a

p. de 1930 Formación dun novo goberno presidido por Dámaso

Berenguer, que restablece a Constitución de 1876 Formación do Pacto de San Sebastián (republicanos,

socialistas,nacionalistas cataláns) en 1930 para acabar coa monarquía.

En decembro prodúcese un golpe militar en Madrid e Xaca que fracasa

Ante a incapacidade de Berenguer para reconducir a situación,novo goberno presidido polo almirante Aznar (con representación política de tódolos partidos que apoian á monarquía) .Convocatoria de eleccións municipais para o 12 de abril, cun triunfo maioritario dos partidos republicanos

Afonso XIII abandona España e o 14 de abril proclámase a República.