I. ATALA. Immunitate-sistema eta elikadura - ocw.ehu.eus · somatikoa(TCR, BCR). Dibertsitatealtua....

02. gaia

I. ATALA. Immunitate-sistema eta elikadura

02. gaia

Babes innatoetatik

immunitate espezifikora

B. Diez Azpiri, J. Bikandi, R. San Millán Gutiérrez

Hantura akututik erantzun adaptatibora

Epitelioanatxikidura

Hedapenlinfatikoa

Immunitateespezifikoa

Ehunetantokiko

Epitelioareninbasioaatxikidura linfatikoa espezifikoatokiko

infekzioainbasioa

Mekanismo adaptatiboakMekanismo innatoak

Gaixotasunaren (infekzioaren) aurkako babesa

Innatoa Adaptatiboa

Ebolutiboki Ornogabeetatik Ornogabeetan soilik

Immunitatearen ezaugarriak

Ekintza Berehalakoa Garatu behar da

Espezifizitatea Baxua Altua

Dibertsitatea Mugatua Oso handia

Oroimena Ez Bai

Autoerreaktibitatea Ez Ez

Odoleko proteinakKonplementua, fase

akutuko proteinak

zitokinak, IFN

Antigorputzak, zitokinak

Zelulak Fagozitoak, NK T eta B linfozitoak

Antigeno sistema immuneespezifikoak ezagututako

edozein substantzia

Sistema immuneak ia edozein molekula

biologiko mota ezagut dezake.

•

Mikroorgansimoen

antigenoak

Autoantigenoak

Tumoreen antigenoak

Alergenoak

ImmunogenoErantzun immune espezifikoa

eragiteko gai den

substantzia antigenikoa.

IMMUNOGENIZITATEA

Molekula baten gaitasuna

erantzun immune espezifiko

neurgarria (humorala edota

zelularra) eragiteko.

ParametroaImmunogenizitate

handituaImmunogenizitate

gutxitua

Tamaina Handia Txikia (PM>2500)

Dosia Ertaina Altua edo baxua

Proteinen immunogenizitatean eragina duten faktoreak

Dosia Ertaina Altua edo baxua

Sarrera-bideaSubkutaneoa > intraperitoneala >

> benabarnekoa edo hestebarnekoa

Egitura/ Konposizioa Konplexua Sinplea

FormaPartikulatua Disolbagarria

Desnaturalizatua Natiboa

Proteina propioekiko Proteina propioekiko

antzekotasunaDesberdintasun asko Desberdintasun gutxi

AdiubanteakAskapen geldoa Askapen azkarra

Bakterioak Bakteriorik gabekoa

Hostalariaren MHC-rekin

interakzioaEraginkorra Ez eraginkorra

EZAGUTZA

B

Immunitate innatoa Immunitate adaptatiboa

AKTIBAZIOA

Th+

BT

+1 1

Fagozitosia, hantura

Antigenoen aurkezpena Antigorputzak Zitokinak

Perforinak

+

+

2

1

++

12

EZABAKETA

EzaugarriakFaseak

Erantzun Immune Adaptatiboa

� Espezifizitatea

� Dibertsitatea

� Oroiemena

� Espezializazioa

� Ezagutza

� Aktibazioa

� Efektorea� Espezializazioa

� Automugatua

� Autoerreaktibitaterik GABE

� Homeostasia

� Oroimena

Erantzun immune adaptatiboa: molekula eta zelula nagusiak

Antigorputzak

Th linfozitoa(T CD4)

Tc linfozitoa(T CD8)B linfozitoa

APC: Zelula antigeno-aurkezle profesionalak

Zelula dendritikoa Makrofagoa B linfozitoa

Zelula antigeno-aurkezle profesionalak MHC molekulak

MHC I MHC II

Antigenoaren ezagutzaerantzun adaptatiboan

BCR

MHCAntigorputzak T CD4

LB

TCR

TCR

TCD8CD8

BCR-ek ezagututako antigenoak

Linfozitoek ezagututako antigenoak

TCR-ek ezagututako antigenoak

� Peptidoak

TCR

Th2

� Azukreak, lipidoak,

BCR

B

� Peptidoak

� Prozesatuak eta MHC molekulei lotuta

� Beste zelula batzuek aurkeztuak

� Azukreak, lipidoak, proteinak, peptidoak, hormonak, azido nukleikoak

� Conformazio natiboa

� Askeak edo zelulei lotuta

Antigenoa lotzen duten molekulak

BCR /antigorputzak TCR MHC (I eta II)

Makromolekulak eta

substantzia kimiko txikiakPeptido-MHC konplexuak Peptidoak

Ag askea edo zelulari lotutaZelularen proteinetan

lotutako antigenoa

Zelularen proteinetan

lotutako antigenoalotutako antigenoa lotutako antigenoa

Natiboa Prozesatua Prozesatua

Epitopo linealak zein

konformazionalakEpitopo linealak Epitopo linealak

Antigenoaren ezagutza Antigenoaren ezagutza Antigenoa lotu eta aurkeztu

� B linfozitoak antigeno isolatuak ezagutzen ditu haien

konformazio natiboan (polisakaridoak, lipopolisakaridoak...)

Desberdintasunak B eta T zelulek antigenoa ezagutzean

� T linfozitoak antigeno proteikoak ezagutzen ditu bakarrik.

Antigeno horiek hurrengo zelularen mintzeko proteinei

asoziatuta egon behar dira:

Histokonpatibilitate konplexu nagusiaren molekulakHistokonpatibilitate konplexu nagusiaren molekulak

(MHC I eta MHC II)

hurrengo prozesuaren bidez:

Antigenoaren aurkezpena

� Antigenoaren ezagutza

Erantzun immune adaptatiboaren garapena

� Aktibazioa:

� Linfozitoen ugalketa: klonen hedapena

� Desberdintzea: zelula efektoreak eta oroimenezkoak

Fase efektorea� Fase efektorea

� Erregulazioa eta Oroimena

Ezagutza

Oroimena

Aktibazioa Efektorea erregulazioa(homeostasia)

Antigenoarenezabaketa

Erantzun immune adaptatiboa: faseak

Oroimena

Klonenhedapena

Desberdintzea

Apoptosia

Immunitatehumorala

Immunitatezelularra

Antigenoarekiko espozizioaren ondorengo egunak

0 7 14 >30



� Aktibazioa:





Linfozitoak eta haien errezeptoreak antigenoentzako

B linfozitoetan: BCR antigorputzak

Antigenoaren ezagutza

� B linfozitoetan: BCR (B cell receptor), antigorputzak

� T linfozitoetan: TCR (T cell receptor)

Erantzun adaptatiboarenErantzun adaptatiboaren

espezifizitatearen oinarriak

Klonen hautapenaren teoria

Klonen hautapenaren teoria

I. Linfozito bakoitzak errezeptore mota bakarra du,espezifizitate bakarrarekin.

II. Antigenoaren eta linfozito aproposaren arteko loturakII. Antigenoaren eta linfozito aproposaren arteko loturaklinfozito horren aktibazioa eragiten du.

III. Linfozito aktibatu bakoitzetik zelula efektoreak sortukodira. Sortutako zelulek izango dute jatorrizko linfozitoaktibatuaren errezeptoreen espezifizitate berdina.

IV. Mekanismo konkretuen bidez, eta haien garapenarenfase goiztiarretan, molekula propioentzakoerrezeptoreak dituzten zelulak desagertuko dira eta EZdira egongo linfozito helduen errepertorioan.

Klonen delekzioaren bidez linfozito

Klonen hautapena

Aitxindari komun batetik

espezifizitate desberdineko

linfozito asko sortzen dira.

Linfozito birjin helduen taldea.

Klonen delekzioaren bidez linfozito

ez-heldu autoerreaktibo gehienak

suntsitzen dira.Ag propioak Ag propioak

Ag arrotza

Linfozito espezifiko aktibatua

ugaltzen eta desberdintzen da.

Zelula efektoreen klonak

sortzen dira.Ag ezabatzen duten zelula efektoreak

Ag arrotza

Immunitate innatoa Immunitate adaptatiboa

B1 B2

m.o.1 m.o.2 m.o.3 m.o.1 m.o.2 m.o.3

B3

PAMP (patogenoen egitura

arruntak)Espezifizitatea

Antigenoen molekulen

detaileak

Lerro germinalean kodetuak

(PRR)

Dibertsitate mugatua

Errezeptoreak

Geneen zatien errekonbinazio

somatikoa (TCR, BCR).

Dibertsitate altua.Dibertsitate mugatua

EZ da klonala

Zelula mota desberdinetan

hainbat errezeptore berdin

Errezeptoreenbanaketa

Klonala

Linfozito bakoitzak Ag-arekiko

espezifizitate bakarra

BAIPropio/arrotza

desberdinduBAI

Erantzun immune adaptatiboa: B linfozitoak

Ag

B linfozitoak

Zelula

Igββββ Igαααα

mIgM

Ag

Zelulaplasmatikoa

ITAM

Antigenoa

lotzeko

lekuak

FR

CDR

Fab

Fc

Erantzun immune adaptatiboa: T linfozitoak

T CD4linfozitoa

T CD8linfozitoa

Tc linfozito ζ ζ

CD3 CD3

α β

ε δ γ ε

Th1

Tc linfozitoaktibatua

ζ ζ

Th2

Th17

Thf

Antigenoaren aurkezpena: MHC molekulak

MHCMHC

CD4

TCR

MHC II

CD8

TCR

MHC I

T linfozitoak bakarrik ezagutzen ditu peptidoak mintzeko proteinei asoziaturikoak,

Histokonpatibilitate konplexu nagusiko molekulei (I eta II),

eta ezagutza baimentzeko hurrengo prozesua beharrezkoa da

antigenoaren aurkezpena.

Antigenoaren ezagutza eta aurkezpena

B linfozitoa

Tαβ linfozitoaBCR

TCR

antigenoaren peptidoa

MHC II

B linfozitoa

Zelula antigeno-aurkezlea(APC)

antigenoa

Histokonpatibilitate konplexu nagusia: geneak eta molekulak

6. kromosoma MHC

HLA sistemaren locusa

II mota III mota I mota

…

DP DQ DR B C AE G F

DR103

B51

DP2B51 Cw1

DR53

DR7DR3

DQ7

DQ2

A11B51

Cw7

A2

B44

Cw5 A2

B44

Cw5

A11

DP4

hepatozitoa makrofagoa

MHC aleloen adierazpen kodominatea

Polimorfismo eta poligenia: indibiduo batetanadierazten diren MHC molekulen dibertsitatean inplikatuta

Polimorfismoa PoligeniaPolimorfismo eta poligenia



� Aktibazioa:


� Desberdintzea: zelula efektoreak, oroimenezkoak



T linfozitoen erantzunaren faseak

Antigenoaren

ezagutzaAktibazioa

Klonen

hedapena

T CD4+

birjinak

Mφφφφ, L B eta bestezelula batzuen

aktibazioa

Funtzio efektoreakDesberdintze

APC

birjinak

Zelula

aktibazioaT CD4 Efektorea (Th)

IL-2R Oroimen T CD4

IL-2

T CD8+

birjinak

IL-2

IL-2R

Zelulainfektatuensuntsiketa;

Mφφφφ-en aktibazioaT CD8efektorea(Tc)

Linfa-organoak Ehun periferikoak

Oroimen T CD8



� Aktibazioa:





T CD4

linfozito birjina

Zelula

dendritikoa

T CD4 erantzunaren plastikotasuna

Th1 linfozitoa Mikroorganismo

intrazelularren eta

birusen aurkakolinfozito birjina

Th17 linfozitoa

Thf

birusen aurkako

immunitatea.

AutoimmunitateaIL-2,

IFN-γ

IL-4

Bakterioen eta

onddoen aurkako

immunitatea.

Autoimmunitatea

IL-21

IL-1, IL-6,

IL-21,

IL-23

Th2 linfozitoa

Thflinfozitoa

Helminto parasitoen

aurkako immunitatea.

Alergia

Autoimmunitatea

T-B kolaborazioa.

Erantzun humorala

Erantzun zelular adaptatiboa

T CD4 linfozitoa

T CD8 linfozitoa

Tc linfozitoaktibatua

Th1 Th17 linfozitoa aktibatua

Th1 linfozitoa linfozitoa

Th17linfozitoak

Th17 linfozitoen funtzio efektoreak

IL-17

Hanturarekin erlazionatutako

IL-22

IL-17

Neutrofiloenekoizpena eta pilaketa

erlazionatutako zitokinak eta kimiokinak

Peptido antimikrobianoak, mukua, hanturarekin

erlazionatutako zitokinak eta kimiokinak,

metaloproteasak

Th1linfozitoak

Th1 linfozitoen funtzio efektoreak: erantzun zelularra

IFNγγγγ IFNγγγγ

Konplementua

linfozitoakIFNγγγγ

LT, TNF

Makrofagoen

T CD8Tc

IL-2, IFNγγγγ

Konplementuafixatu, Ab

opsonizatzaileak

Neutrofiloen

aktibazioa

(patogenoen

suntsiketa ↑)

Makrofagoen

aktibazioa

(patogenoen

suntsiketa ↑)

Zitotoxizitatea

handitu

NK

T CD8 linfozitoaktibatuek zelula

infektatuak suntsituT CD8 linfozitoen zatiketa

T CD8 birjinen

aktibazioa

T CD8 linfozitoen aktibazioa

infektatuak suntsituaktibazioa

APC

MHC I B7

IL2

IL2RCD28TCR

1 2

+ +

Funtzio efektorea

IL2

Ezagutza ugalketa desberdintze

T CD8 birjina

APC

B7

CD28

IFN-γγγγ

+ ++ + T CD8

IL-2 T CD8 linfozitoen

T CD8+ birjina

+ ++ +

IL-2

T CD8Th1

T CD8Th1

IL-2

Tc

T CD8 linfozitoenaktibazio osoa

Zelula efektoreak eta oroimenezkoak sortu.

Erantzun humoralean inplikatutako zelulak

T CD4 linfozitoa

Thflinfozitoa

Th2 linfozitoa

B linfozitoa

linfozitoa linfozitoa

Zelula plasmatikoa

Makrofago aktibatua

Th2 linfozitoak

Th2 linfozitoen funtzio efektoreak

IL-4

IgE ekoiztu

IL-10IL-4

Eosinofiloa

helmintoa

B linfozitoa

IL-5

Antigorputz neutralizatzaileak

(IgG)

Makrofagoen inhibizioa

Mastozitoen degranulazioa

Eosinofiloenerakarpena +

aktibazioa

helmintoa

B linfozitoen aktibazioa

Proteinaberriensintesia

Klonenhedapena

Desberdintzea Homeostasia

Oroimen B

Zelula efektorea(Ab-ekoizlea)

Ag +

2. seinaleak

B linfozitobirjina

Linfozitohandia

(linfoblasto)

Apoptosia

Oroimen B linfozitoa

Thf

IgG IgDIgM IgA IgE

Antigorputz-isotipo desberdinen oinarrizko egitura

J katea

J katea

IgA dimerikoa

IgM pentamerikoa

Isotipo bakoitzak funtziobereizgarriak bideratzen ditu

Immunoglobulina-isotipo bakoitza

gorputzean selektiboki

IgG IgM

gorputzean selektibokibanatzen da

IgG IgM

IgEIgA

dimerikoa

Antigorputzen funtzio efektoreak

Antigorputzak

Konplementuaren

aktibazioaNK

M.o. eta

toxinen

neutralizazioa

M.o.-en

lisiaC`-aren zatiekin

opsonizatutako

m.o.-en fagozitosia

HanturaZitotoxizitate

antigorputz-

dependentea (ADCC)

M.o.-en

opzonizazioa eta

fagozitosia

HEV

Linfozito birjinakodoletik bidaitzen

dira linfa-gongoiletara

Linfozitoen zirkulazioa

Linfozitoak linfatikitzultzen dira

konduktu torazikora

Infekzio-fokuarenantigenoak linfatikheltzen dira linfa-

gongoiletara

Ehun periferiko infektatua

Linfa-gongoila



� Aktibazioa:





X Ag Ag X+ Ag Y

anti-X linfozitoak

Erantzun immune primarioa vs sekundarioase

rum

enea

n

anti-Y linfozitoak

LB Oroimen B linfozitoa

B linfozitoaktibatuak

B linfozitoaktibatuak

An

tig

orp

utz

enti

tulu

ase

rum

enea

n

anti-X erantzun

sekundarioa

Denbora

anti-X erantzunprimarioa

LB birjina LB

birjina

Oroimen B linfozitoa

An

tig

orp

utz

en

anti-Y erantzunprimarioa

Innatoa Adaptatiboa

Erantzuna

Erantzun immunearen ezaugarriak

Erantzuna garatzeko denbora

Orduak Egunak

EspezifizitateaMugatua eta

finkoa

Desberdina eta hobetua

kontaktuen finkoa kontaktuen ondoren

Infekzio errepikakorrei

erantzuna

Berdin-berdina (oroimenik

gabe)

Azkarragoa eta eraginkorragoa

(oroimena)

AntigenoaAntigenoarekiko erantzunaren efektua

Erantzunnormala

Erantzun eskasa

Erantzun onuragarriak/ kaltegarriak

normalaErantzun eskasa

PatogenoaImmunitatebabesgarria

Immunoeskasia

Substantziaez-kaltegarria

AlergiaErantzun EZA

(tolerantzia induzitu)

Organotransplantatua

ErrefusaOnarpena

(tolerantzia induzitu)transplantatuaErrefusa

(tolerantzia induzitu)

Organo propioa Autoimmunitatea Autotolerantzia

TumoreaImmunitateantitumorala

Minbizia

Alergia

Arrotza

alergenoak

Immunitate-sistemarenerantzun kaltegarriak

Aloimmunitatea(errefusa)

Arrotza

birusak

TrasplanteaAutoimmunitateaImmunoeskasia

Immunitate sistema

Arrotza

birusak

Aloantigenoa

(arrotza)

Infekzio

oportunista

arrotzaAutoantigenoa

(propioa)

� Immunoterapia

Aktiboa: txertoak

Erantzun immunea: aplikazioak

� Aktiboa: txertoak

� Pasiboa: antigorputzak eta zitokinak

XX

� Teknika diagnostikoak1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

A

B

C

D

E

F

G

H

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12

¿Nola lortzen dugu immunitate babesgarria?

PasibokiAktiboki

ArtifizialaNaturalaArtifizialaNaturala ArtifizialaNaturalaArtifizialaNaturala

X

X

Txertaketaren oinarriak

Infekzio

naturalaTxertaketa

• Espezifizitatea• Oroimena

naturalatoxoidea toxina

Ant

igor

putz

en k

ontz

entr

azio

a

Antigorputz-

erantzun

primarioa

Antigorputz-

erantzun

sekundarioa

Oroimen zelulak

Ant

igor

putz

en k

ontz

entr

azio

a

denbora

I. ATALA. Immunitate-sistema eta elikadura - ocw.ehu.eus · somatikoa(TCR, BCR). Dibertsitatealtua....

Documents

Transcript of I. ATALA. Immunitate-sistema eta elikadura - ocw.ehu.eus · somatikoa(TCR, BCR). Dibertsitatealtua....