1

Arabako Errioxako herritarren parte-hartzea Paisaiaren Katalogoa egiteko

2. fasea: Paisaiaren kalitate-helburuak eta jarduteko neurrien proposamena

Herritarrei egindako inkesten emaitzak

2012ko apirila

2

1. Sarrera

2. Paisaiaren kalitate-helburuen balorazioa

3. Jarduteko neurrien proposamenak

4. Ondorioak

Aurkibidea

3

1. Sarrera

2. Paisaiaren kalitate-helburuen balorazioa

3. Jarduteko neurrien proposamenak

4. Ondorioak

4

1

Funtsezko

eremuak

2 3

Faseak

Arabako Errioxako herritarrei euren paisaiari buruz galdetzen diegu

� Herritarren parte-hartzea funtsezko elementua da Paisaiari buruzko Katalogoak eta Gidalerroak egiteko.

� Herritarrek eta tokiko eragileek errazago parte har dezaten, honako hauek jarri dira martxan: paisaiari buruzko

webgune zehatza, elkarrizketa pertsonalak, email-en bidez egindako inkestak, lan-mahaiak eta parte hartzeko guneak

Irekia-n eta Facebook-en.

� Dokumentu honek herritarrek inkesta baten bidez egindako ekarpenak biltzen ditu. Inkesta 2012ko martxoaren eta

apirilaren artean (2. fasea: Paisaiaren kalitate-helburuak eta jarduteko neurriak) egin zen.

Paisaia identifikatzea,

ezaugarritzea eta

ebaluatzea

Irizpideak, neurriak eta

adierazleak.

Katalogoak aurkeztea

Gidalerroak egitea

Paisaiaren balioak, eremu degradatuak

Paisaiaren unitateak eta interes bereziko eremuak identifikatzea

Paisaiaren kalitate-helburuak, jarduteko neurriak eta

adierazleak

Katalogoak aurkeztea

5

� Txosten honek Arabako Errioxako herritarrei paisaiari buruz egindako inkesten emaitzak aurkezten ditu. Inkesta horiek

kalean bertan edo posta elektronikoaren bidez egin dira.

� Txosten honek Arabako Errioxako herritarren paisaiaren kalitate-helburuei buruzko balorazioa biltzen du. Helburu horiek

Katalogoaren idazle-taldeak proposatu ditu, bertako eragileekin kontrastatu ostean.

� Galdeketak Arlo Funtzionaleko honako udal hauetara bidali ditugu: Baños del Ebro, Kripan, Eltziego, Bilar, Bastida, Lantziego,

Lapuebla de Labarca, Leza, Moreda, Navaridas, Oion, Samaniego, Villabuena eta Ekora. Udaletan, berriz, hainbat sailetara

igorri dira, besteak beste, Kultura, Turismoa eta Berdintasun sailetara. Gainera, zenbait erakunde eta elkarteetara (garapen

ekonomikoko eta landa-erakundeak, eta kirol-, kultur, turismo- eta garapen ekonomikoko elkarteak) ere bidali dira, euren

kontaktuei helaraz diezaieten. Gainera, 2012ko apirilaren 3an inkesta bat egin zen lekuan bertan.

� Jasotako inkestak: 69.

% 3 25 urte baino gutxiago

% 38 25-44 urte

% 48 45-64 urte

% 12 65 urte edo gehiago

% 42 Emakumeak

% 58 Gizonak

Sexua Adina

6

PAISAIAREKIN DUTEN HARREMANA

Inkesta erantzun dutenek lotura handia dute euren paisaiarekin

Arabako Errioxarekin duten harremana

81%78%

57%

3% 3%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Bertan bizi naiz Bertan jaio naiz Bertan lanegiten dut

Paisaiarekin lotuta

dauden kirol-

edo aisia- jarduerak

egiten ditut.

Beste batzuk

7

Guardia, Oion eta Bastidako herritarrek izan dute parte hartzerik handiena 2. fase honetan

Adierazi non bizi ziren

3% 1%

7%

51%

0%3% 1% 3%

23%

4%1% 1%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Eltziego

Vilar

Bastida

Gua

rdia

Lant

zieg

o

Lapu

ebla d

e La

barc

a

Leza

Nav

aridas

Oion

Sam

aniego

Villa

buen

a

Esku

alde

tik kan

po

1. Sarrera

2. Paisaiaren kalitate-helburuen balorazioa

3. Jarduteko neurrien proposamenak

4. Ondorioak

8

9

Zabortegiak kontrolatzea, akuiferoak mantentzea eta mahatsondoak zein olibondoak sustatzea da

seinalatutako helburu nagusia

Garrantzi handiena duen helburua bat dator lehenengo etapako inkestan ingurumena andeatzen duen faktoreari buruzko

galderetan gehien aipatu zen faktorearekin: zabortegi eta hondakindegien kontrola (gehienezko 4tik, 3,6)

Balora itzazu, Arabako Errioxako paisaia hobetzeko, paisairen kalitate helburu hauen lehentasuna eta

premiazkotasuna

2,5

2,6

2,6

2,8

2,8

2,8

2,9

2,9

2,9

3

3

3

3,1

3,3

3,6

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4

Eremu horretakoa den abeltzaintza estentsiboa (ez ukuiluratua) mantentzea edo

gainbehera ekiditea.

Errepideak paisaian integratzea eta horretarako, besteak beste, ezpondetan landaredia

landatzea.

Bide- eta behatoki-sarea osatzea

Laborantza-aniztasuna, mugak, hegiak, harresiak… eta erliebearen forma bereizgarriak

mantentzea

Paisaiarekin bat datozen nekazaritza-teknikei eta praktikei buruzko arauak ezartzea.

Ureztaketarako ura biltzeko urtegiak paisaian integratzea eta horretarako, bestek beste,

zuhaitzak landatzea.

Herritarren partaidetza sustatzea eraikuntzan eta paisaiaren kudeaketan

Landa-eremuan pabiloien eraikuntza arautzea

Araba zeharkatzen duen gasbide berria paisaian integratz

Errepideen ondoko linea elektrikoak paisaian duen eragina murriztea

Laborantzaren eta baso naturalaren arteko muga mantentzea

Lurraldean paisaia-balioa duten elementuak konpontzea eta seinaleztatzea.

Ardoaren eta olibaren kultura sustatzea, sinergiak eta paisaia-kalitatea sustatzea

Akuiferoak zein errekastoak eta horien landaretza zaintzea, eta horien gehiegiko

ustiaketa ekiditea

Lurraldea garbi eta zainduta izatea, behin-behineko hondakindegirik eta zabortegirik

gabe

10

1. Sarrera

2. Paisaiaren kalitate-helburuen balorazioa

3. Jarduteko neurrien proposamenak

4. Ondorioak

11

Informazio eta elkarrizketa gehiago ,praktika emankorrak eta paisaiaren zaintza bateragarri egiteko

Nola batera daitezke nekazaritza-interesak eta praktikak (ezpondak erretzea, zirrikituetako eta ibaiertzetako landaredia

suntsitzea, erliebea eraldatzea) paisaia zaintzearekin?

Hizketa

o “Nekazariekin hitz egin”.

o “Nekazaritza departamentua eta fauna, mendiak eta

aniztasuneko departamentuaren arteko hizketa neurri

zehatzak lortzeko”.

o “Guztiok gehiago hitz egin behar genuke eta informazio

gehiago izan”.

o “Nekazariak, ekologistak eta politikoak bildu behar

ditugu”.

Formazioa eta sentsibilizazioa gai honi buruz

o “Lehenengoz, eta gauzarik garrantzitsuena, nekazaria

formatzea eta landaretza mantentzeaz eta inausketak ez

egiteaz kontzientziatzea da”.

o “Nekazariari nola jardun dezakeen paisaia ez suntsitzeko

informazioa emanez”

o “Lehenengo sektorean lan egiten duten langileen artean,

eraginkorrak izaten lortuko duten ekimenak bilatzen”.

o “Nekazariak paisaia erakargarri baten abantailaz

kontzientziatu eta dirua eman guztiontzat paisaia ondo

mantentzen duenari, bertan bizi direnentzat zein

bisitatzaileentzat. Garrantzitsua da paisaia mantentzea, baina

hori bezain garrantzitsua paisaia landuko duen nekazaria

mantentzea da”.

o “Formazioa eman Arabako Errioxari. Egonkortasuna galtzen

ari da”.

o “Nekazariak formatzen”.

o “Astakeriak egiten dituzten mahatsondoei formazioa

emanez”.

Zigorrak

o “Irtenbide onen izan ez arren, nekazaritza munduan

funtzionatzen duen gauza bakarra zigor ekonomikoa

da”.

o “Nekazariak paisaia erakargarri baten abantailaz

kontzientziatu eta dirua eman guztiontzat paisaia ondo

mantentzen duenari, bertan bizi direnentzat zein

bisitatzaileentzat. Garrantzitsua da paisaia mantentzea,

baina hori bezain garrantzitsua paisaia landuko duen

nekazaria mantentzea da”.

o Isundu eta kontrolatu”.

12

Arazoa ez dela deritzote

o “Ezponden erreketa eragozten bada, gerta liteke nekazaria

pestizidak erabiltzen hastea, zeinak txarragoak diren”.

o “Ez dut arazoa ikuste Arabako Errioxan”.

o “Nekazarien praktikak paisaiaren alde bat dira”.

o “Nekazariek ahal duten guztia egiten dute”.

o “Ez dakit zein arazo ikusten duten. Betidanik horrela izan

da”.

o “Lur zati bat badaukazu ahal duzun etekin gehien atera

behar duzu”.

o “Ez nekien ezponden erreketa txarra zela”.

Bestelako erantzunak

o “Honetan lan egiten duten enpresen praktikak

kanporatzen eta jarduteko patroi berea jarraitzen

ekiteko modua bateratzeko edo ingurumena suntsitzen

ez duten produktuen erabilera sustatzeko”.

o “Zenbait praktika utzi, baina kontrola eta laborantzan

eta paisaian gutxieneko arauak mantenduz”.

o “Ezponden erreketa jarraituago izan beharko litzateke,

horrekin nekazariak berak ez baitu ezer lortzen, ohitura

txarragatik egiten da. Erliebearen aldaketa gai zailagoa

da, mendi-mazelan dauden haien finkak baitira eta

zailtasunak baitituzte landatzeko. Agian ideia ona

izango litzateke baratze-alorrak egiten proposatzea,

estetika guztia apurtzen duen altuera oso handiko

ezponda bat egitea baino.Batzuek uste dute ibaietako

ur-bazterrak haienak direla, baina udaletxeek ere ez

dakite zer egin”.

o “Lehengo sektorean lan egiten duten pertsonen artean

eraginkorrak izaten lortuko duten ekimenak bilatzen”.

13

Herritar gehienek uste dute lehorreko laborantza ezberdinak bateragarriak direla

Posible al da lehorreko laboreak (fruta-arbolak, esaterako) eta mahastiak bateragarri egitea? Nola egingo zenuke?

Posiblea da laborantza horien bizikidetza

o “Betidanik elkarrekin egon dira. Gure nagusiei

galdetu behar diegu”.

o “Betidanik horrela izan da. Mahatsondoak

goieneko maila izan duten azken urteak arte,

Laguardian, mahatsondoen inguruan zuhaitz frutak

asko zeudela gogoratzen dut (gereziondoak,

gingondoak, mertxikondoak, aranondoak…), baina

interes ekonomikoa garrantzitsuagoa izan zen”.

o “Historian zehar, laborantza hauek betidanik

bizikide izan dira, zergatik orain ez? Moduren bat

egon behar da?

o “Posiblea izango litzateke hirurak lehorreko

laborantzak baitira”

o “Noski bateragarri egin daitezkeela. Nekazariei

lagundu behar diegu, haiek baitira sortzen eta

mantentzen dutenak”.

o “Hirugarren sektorean lan egiten dut. Lehenengo sektorean

lan egiten duten pertsonentzako galdera dela ulertzen dut.

Baina suposatzen dut elkarrekin bizi ahal direla”.

o “Laborantza horiek sustatzen eta laguntzak ematen

mahatsondoen ordez”.

o “Bai, guztiz bateragarriak dira. Nekazari bakoitzak uste duen

moduan, haiek baitira laborantza gehien ezagutzen

dutenak”.

o “Bai, fruitu-zuhaitzak landatzen eta lur sailak banatzen”.

o “Bai, laborantza mota guztientzako lur sailak utziz”.

o “ Bai, betidanik horrela izan da”.

o “Bai, bananduz”.

o “Bai, dagoena landatzen utziz eta gehiago landatuz”.

14

Laborantzen errentagarritasun ekonomikoen arabera

o “Uste dut errentagarria izango zela nekazariarentzat

posiblea izango balitz. Laborantza guztia ekonomiarekin

bat dator. Ekonomikoki errentagarria bada, egiten da.

Lurraren emankortasunaren arabera, posiblea da

landatzea. Eltziegoren kasuan, zeinaren lurrak kalitate

gutxikoa direnak, mahatsondoarekin duen erlazioa

iraunkorra izan da mendeetan zehar. Zenbat eta lur

emankorragoa izan, orduan eta zereal gehiago landatzen

zen eta mahatsondoa eremu behartsuentzat zen”.

o “Errentagarritasuna ikusten ez bada, zaila da. Gaur egun,

guztiok daukagu nahi dugun fruta eta errentagarritasuna

ez badago, zaila da beste produktua jartzea.Olibondoak

jarri izan duenak bere berreskuratzean sinesten zuelako

izan da, alternantziagatik edo diru-laguntzengatik”.

o “Zaila. Balio ekonomikoen arabera dago”.

15

Eraikitzeko araudia erregulatu

o “Eraikitzeko erabiltzen diren materialen erregularizazioa

homogeneoak izateko eta baserritartasunarekin hainbeste

ez ezberdintzeko”.

o “Eraikitze homogeneoagoa izatea hainbeste ez

ezberdintzeko eta haientzako eremuak egitea”.

o “Soluziorik errazena paisaian integratuak dauden

eraikuntzan erabili ahal diren materialak markatzen

dituzten ordenantza edo araudi munizipalak egotea

(hormen kolorea, inguruetan zuhaitzen landaketa, altuera

gutxi…)”.

o “Proiektu berriak antolatuz eta daudenak leheneratuz.

Ekiteko zentzuzko aldiko araudiaz”.

o “Eraikitzeko irizpideak bateratuz, hazkuntza azkarreko

zuhaitzen erabilera makalen edo paulonien perfilak

disimulatzeko”.

o “Materialei eta zuhaixkei dagokienez, neurri zehatzak jarri

behar dira. Beharrezkoa da azterketa sakonagoa egitea,

horrela eragina pabiloiko titularrean txikiagoa izango da. Ez

da saihestu molde aurrefabrikatuekin eta txaparekin

eraikitzea modu azkarrenak eta ekonomikoenak direlako”.

o “Eraikitzeko irizpideak bateratuz, hazkuntza azkarreko

zuhaitzen erabilera makalen edo paulonien perfilak

disimulatzeko”.

o “Landatar lurzoruan dauden industria-nabeentzako

baldintzak ezarri”.

Zer konponbide proposatuko zenuke landa lurretako nabeek paisaian eraginik izan dezaten?

Eraikuntzetarako, araudi erregulatzaileak, eskainitako lekuak eta laguntzak, industria-nabeek paisaian duten eragina saihesteko

16

Industria-nabeentzako lekua izan

o “Landatar lurzoruan ez eraiki. Horretarako herritik

kanpo industria-nabeak eraikitzeko eremu bat egokitu

beharko litzateke”.

o “Nekazariak makineria guztia gordetzeko biltegi handia

behar du. Etxebizitza atxikiak egitea biltegiak eraikitzea

ekarriko du. Herritik hurbil egingo lirateke, ibarbide

eremuan, paisaia ez apurtzeko eta beti zuhaitz

landatzearekin inguruan”.

o “Hiri garapen eremuak ezarri hauek jartzeko”.

o “Nekazaritzarako poligonoak jarri eraikuntza hauek

bateratzeko”.

o “Hiri bezala izendatutako eremutan jarri, poligonoetan

bateratuz”.

o “ Eremu zehatzak egokitu”

o “Poligonoetan bateratu”

Baina ere…

o Ez zait ezer bururatzen, horretarako leku berezia uztea

txarragoa iruditzen baitzait”

Daudenen estetika hobetu

o “Leku berezietan herrietatik urrun jartzea ez da

nekazarientzako soluzioa, ez da erosoa. Hobe

kamuflatzea”.

o “Eraikitakoak begetazioz inguratu (zuhaitzak)”.

o “Landaretzaz disimulatu”.

o “Inguruan zuhaitzak landatu”.

o “Zuhaixka edo zuhaitzak landatzea eta marroi edo berde

kolorez margotzea”.

o “Ongi margotu”.

o “Inguruan zuhaitzak landatu”.

o “Txapuzarik ez egitea exijitu. Txaparik ez. Prezioak

egokitu”.

o “Harria”.

17

Laguntzak

o “Paisaiarekin bat egiteko eraiki ahal izateko laguntzak”.

o “Ederra den zerbait egin ahal izateko dirua eman

diezadaten soilik bururatzen zait. Eskatzea erraza da

baina ordaindu egin behar da.

o “Diru publikoa erabili”.

Benetan beharrezkoak diren nabeak soilik eraiki

o “Kontuan izan beharreko beste faktore bat, pabilioi bat

eraikitzen duen bakoitzak bere aktibitatea garatzeko

honen beharra duela frogatzea da.Aktibitaterako

lehentasuna dela frogatzea.

o Gune hauetatik kanpo egingo diren eraikuntza kopurua

mugatu, baimena interes orokorrekoak diren horiei

soilik emanez.

Beste batzuk

o Pabilioiak mugatu, pertsona bakoitzeko kopurua.

o Ez dezatela gehiago eraiki.

Ez da arazo bat, beharrezkoak dira

o “Nabeak paisaiaren parte dira, ez dute inpakturik sortzen,

paisaia bera dira. Zer da ustiaketa bat bere naberik gabe?

Paisai naturala aldatuko genuke.”

o “Dauden moduan ongi daude”.

o “Ez da arazo bat. Beharrezkoak dira.”.

o “Jada ez dira eraikitzen”

o “Ongi eraikitzen badira, egon daitezke”.

o “Ongi daude, nekazariak behar ditu”

o “Nabeak nonbaiten egon behar dute”.

18

Informazio eta elkarrizketa gehiago, praktika emankorrak eta paisaiaren zaintza bateragarri egiteko

Kontzientziazioa, sentsibilizazioa

o “Bertakoak eta turistak bere zainketaz eta mantentzeaz

mentalizatu. Adibidez zaborren isurketa eta bilketa

modu selektiboan egiteko neurriak ezarriz, birziklapena

bultzatu”.

o “Uste dut ez dela aurrekontu arazoa, utzikeria arazoa

baizik. Udaletxeei kontzientziazio lana eta adibide

modura toki ezberdinetara bisitak”.

o “Arazo handiena kontzientziazio falta eta inguruarekiko

errespetu eza direla uste dut, ingurunearekiko

errespetuaren kultura askorik ez daukagula”.

o “Birziklapena, zabor bilketa, ez zikindu”.

o “Kultura gehiago egotea eta bidaia gehiago egitea beste

kultura batzuetatik ikasteko. Zaindu”.

o “Zabor bilketa kontu handiagoarekin egin eta beste leku

batzuetan gauzen zainketa nola egiten duten ikusteko,

beste toki batzuetara joan”.

Zer egin daiteke hiri-inguruek hondatu itxura izan ez dezaten?

Hirigintza eta kontrol planak

o “Hirigintza plana eta garbiketaren hobekuntza. Zaborra

botatzen duenari isunak jarri”.

o “Udaletxeen hirigintza planen bidez kontrolatu”.

o “Estetika zehatzeko ordenantzak. Borondate politikoa”.

o “Txabola eta merkatu ibiltarien kontrola”.

o “Administrazioen aldetik kontrol eta zaintze handiagoak”.

o “Urte batzuen buruan, zaharkituak eta hondatuak dauden

eraikinak erabiltzeko arautegia sortu. Eraiki aurretik

urbanizatu.

o “Txabola eta merkatu ibiltarien kontrola”.

19

Mantentzea, zailtasun handia

o “Inguru urbanoen mantentzea sustatu; degradazioa

kontserbazio faltagatik gertatzen da.”

o “Orain arte egin den gauza bakarra, antzinako etxe

esanguratsuenei babes bat ematea izan da. Honekin

lortu duten gauza bakarra mantentzeko edo,

beharrezkoa den kasuetan, berreraikitzeko orduan

trabak jartzea izan da. Beharrezkoa den eraikin guztien

zaharberritzea erraztu beharko litzateke eta eraikuntza

berrientzako irizpideak bateratu”.

o Administrazioek azpiegitura berri ezberdinak

eraikitzeko diru laguntzak ematea oso erraza da, nahiz

eta gero egoera onean mantentzea ezinezkoa izan;

gainera gure herri batzuen inguruetan, jarduerak egiten

saiatu arren, aldundiko errepide zerbitzuak eragotzi

egin du bere araudiarekin.

o “Langabezian daudenei lana eman eta eraikinak bere

horretan mantendu”.

Laguntzak

o “Exijentzia guztiak laguntza bidez konpentsatu gauzak

geroz eta hobeto egin daitezen”.

o “Ondasunen jabeak hauei dagozkien ordenantzak jarraituz,

ondasunak konpondu, zaindu eta zaharberritzeko nolabait

sustatuz”.

o “Diru laguntzak”.

o “Konpontzeko diru publikoa inbertitu”.

o “Ez dagoen dirua erabiliz mantendu”.

o “Hiria eta bere eraikinak udaletxeek eta gainerako

erakunde publikoek duten diruarekin zaindu”.

Ez da aspektu degradaturik antzematen

o “Etxeak duden moduan mantendu behar direla uste dut.

Ondo daude”

o “Herria zaharra da. Ondo dago”.

o “Ezer ez, Laguardia horrela ondo dago. Landatarra da”.

o “Laguardia oso zaindua dago. Fatxadak garbitu”.

20

Ondarea eta ekoizpen-praktikak bateratzeko sentsibilizazioa eta konpentsazio ekonomikoak

Konpentsazioa

o “Nola konpentsatu daiteke lursail bat erosten diru

kantitate bat inbertitu duen nekazaria, gerora lursail

horretan aztarna arkeologikoak daudela ikusten badu?

Aldundiak lursail hori erosi beharko lioke?”.

o “Kultura sailaren eta udaletxearen laguntzaz”.

o “Bizitza honetako gauza guztiak bezala, azkenean parte

guztiek zerbait ematearen kontua da eta interes eta sen on

apur batekin ez litzateke arazorik egon beharko”.

o “Terrenoagatik honek balio duena ordaintzen badidate,

ikusiko genuke”.

o “Diru laguntzak”.

o “Konpentsatu, konpentsatu eta konpentsatu”.

o “Lurrak kentzeagatik ordaindu”.

o “Jabe eta politikariak trebatu eta landatu ezin badute

konpentsazio ekonomikoak eman”.

o “Antzeko terrenoekin ordezkatu edo desjabetzea

konpentsazioarekin”.

o “Zu lanean zaude, ez zara egun guztia interesa duen

zerbait dagoen begiratzen egongo, dagoenagatik ordaindu

dezatela!”

Nola bateratu daitezke eremu berean nekazaritza arloko interesak eta ondare arkeologiko eta kulturala?

Zer konponbide proposatuko zenuke?

Sentsibilizazioa, informazioa

o “Jendea ondarearen garrantziaz kontzientziatu.

Nekazariekin hitz egin eta azalpenak eman. Gainerakook

ere zerbait topatzekotan zer egin behar den”.

o “Bi gauzak egin daitezkeela kontzientziatu”.

o “Politikoak eta herritarrak kontzientziatu”.

o “Nekazari, politikari eta jabeak sentsibilizatu. Seinaleak

jar ditzatela eta ondarearen inbentarioak egin”.

o “Informazioa, inplikazio eta interes asko, botere lokal

eta eskualdeko autoritateetatik hasita. Ondare honi

buruzko inkesta bat eginez jakinarazi daiteke”.

o “Nekazariari lursailean aztarna arkeologikoak aurkitzeko

dagoen posibilitateaz informatu beharko litzaioke eta,

egongo balira, nekazariak udaletxera edo aurkikuntza

dagokionarengana jo beharko luke.

o “Nola lan egin azalduz, zer egin eta lan egiteari utzi

behar zaion, lursailaren jabeei zerbait eman beharko

diete”.

21

Beste azalpen batzuk

o “Ondare arkeologikoa errespetatu behar da,

horretarako mantentzea beharrezkoa da. Aspektu

kulturalari dagokionez, nekazaritza tokiko kulturaren

parte da, horregatik mantendu eta sustatu egin behar

da. Gure ondarea da”.

o “Jada bateratuak daude”.

o “Sentitzen dut, ez zait ezer bururatzen. Beti izan da

arazoa eta beti izango da, baita Navaridasen dagoen

Castejon Garaian gertatzen den bezala, landatuak ez

dauden guneetan ere, Eltziego-Leza errepidearen

zabalkuntzan eragiten duena”.

o “Ez dauka zer ikusirik”.

Erantzunik gabe

o “Sentitzen dut, ez zait ezer bururatzen. Beti izan da arazoa

eta beti izango da, baita Navaridasen dagoen Castejon

Garaian gertatzen den bezala, landatuak ez dauden

guneetan ere, Eltziego-Leza errepidearen zabalkuntzan

eragiten duena”.

o “Pentsatu ahal izateko denbora beharko nuke”.

o “Ez dauka zer ikusirik”.

o “Limiteak errespetatuz eta seinaleen bidez paisaian

integratu. GR ibilbideak hobetu bateragarria den landa

turismoa mantentzeko”.

22

1. Sarrera

2. Paisaiaren kalitate-helburuen balorazioa

3. Jarduteko neurrien proposamenak

4. Ondorioak

23

Ondorioak

o Zabortegien kontrola, akuiferoen mantentzea eta mahastiaren eta olibondoaren kulturaren sustapena dira aipatutako

paisaia-kalitatearen helburu nagusiak.

o Sentsibilizazio eta trebakuntza handiagoa, eta elkarrizketa eta isun gehiago dira ekoizpen praktikak paisaiaren

zaintzarekin bateratzeko emandako irtenbideak. Askok ez dute uste praktika okerrik egiten denik.

o Gehienek uste dute lehorreko laborantza ezberdinak bateragarriak direla. Horien hedadura laborantzen

errentagarritasunaren araberakoa izango litzateke.

o Nabeek landa paisaian duten eragina ekiditeko honako neurri hauek proposatu dira: eraikuntza berrietarako udal araudi

erregulatzailea osatzea, dagoeneko badauden nabeen estetika hobetzea, horrelakoak jartzeko eremuak ezartzea eta

laguntzak ematea. Batzuek, ordea, ez du arazotzat hartzen, beharrezkoak direla uste baitute. Kontu saihestezina da.

o Hiri eremuek itxura degradatua izatea nola ekidin daitekeen galderari emandako irtenbideak honako hauek dira:

heziketa eta sentsibilizazioa, hirigintza planak eta kontrola eta isunak. Degradazioa kontserbazio ezagatik ematen dela

uste da. Beste kasu batzuetan, berriz, ez da hiri eremuen degradaziorik antzematen.

o Nekazaritzaren interesak zenbaitetan lursailetan aurkitzen den ondare arkeologiko eta kulturalarekin bateragarri

egiteko, hauek dira proposatutako irtenbideak: sentsibilizazioa eta horrelakoetan nola jokatu jakiteko jaso beharreko

prestakuntza eta jabeari konpentsazio ekonomikoa ematea.