Herriko Aldizkaria ((( 19. zk ))) Abendua-Martxoa 2013 · itsasondo2.0 ( 19.zk ) udaleko berriak (...

Josu Sarasola: Hegats-igeriketan munduko

txapelketan parte hartu duen itsasondoarra

Zaharrak berri: Gipuzkoaren jatorria

Hondakinak: Itsasondoko atez ateko bilketa

itsasondoHerriko Aldizkaria ((( 19. zk ))) Abendua-Martxoa 2013

2.0

itsasondo2.0 ((( 19.zk )))

udaleko berriak ( 03 )


03. Udaleko berriak04-05. Eskola: Haurren Eskubideen Nazioarteko Eguna

06. Haurreskola07-10. Elkarrizketa: Josu Sarasola, hegats-igeriketa

11. Kale inkesta: Kultur ekintzetan zer?12-13. Zaharrak berri: Gipuzkoaren jatorria

14. Ongizatea: Emakumeen aurkako indarkeria15. Gazteak: Ilusio berriak

16-17. Hondakinak: Itsasondoko atez ateko bilketa18-19. Ibilbidea: Mandubia-Mandubia

20. Informatika: ADSL edo Zuntz optikoa21. Aranzadi: Itsasondoko Baratzeen I. Lehiaketa22. Ittuirri-txiki Guraso Elkartea23. Ziklo-kros: Itsasondoko XIII. Ziklo-krosa

24-26. Hemeroteka27. Lorezaintza eta sukaldaritza28. Oharrak. Kultur agenda

Aurk

ibid

ea

2 alditan izan dira gastuak diru-sarrerak baino handiagoak: 2009an eta aurten.2009an UFFF-aren zuzenketa bortitza eman zelako, eta aurten pertsonala (bajak,gauetako zaindaria..) eta gastu komunak (argia, ura, gasa, etab…) igo direlako.

Udalak beharrezkoa du urtero aurrezki bat sortzea, proiektuak aurrera eramanbehar badira, diru-laguntzek inoiz ez baitute inbertsioaren %100 finantzatzen.Horregatik, dituen aukeren artean:

• Diru-sarrerak igo zerga eta tasen bidez: gure politika ez doa ildo horretatik.• Maileguak eskatu: ez da jasangarria hileroko gastuak ordaintzeko maileguak

eskatzea. Maileguak berarekin baitakar itzulketa, eta gastu arruntak ordaintzekogaitasunik ez baldin badago, nola egongo da maileguaren kuota ordaintzeko?

• Gastuak jaitsi: erabaki hori hartu dugu; hau da, gastu komunak eta diru-lagun -tzak jaistea.n

MozioakUdalak azken hilabeteetan egindako batzarretan zenbait mozio onartuditu. Jarraian horien berri ematen da:

Irailaren 18ko batzarrean, preso gaixoen eskubideen aldeko mozioaonartu da.

Azaroaren 8an, emakumeen indarkeriaren aurkako mozioa onartu da.Azaroaren 28an, etxegabetzeen egoera larria salatzeko mozioa onar-

tu da. Egun berean, Euskararen Egunaren alde Donostian abenduaren3an egin beharreko manifestazioan parte hartzea eta herritarrei ere partehartzera gonbidatzeko mozioa onartu da.

Diru-laguntzakAzken hilabetean jaso eta eskatutakoak hauek izan dira:• Jasotakoak

- Udaletxeko beheko solairuan egiten ari diren obrak finantzatzeko5.289 euroko laguntza eman du Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak.

- 2012-2013 urteetan natura ingurunea zaintzeko ekintzak egiteko30.138 euroko laguntza eman du Eusko Jaurlaritzako IngurumenSailak

- Itsasondoko udal artxiboaren antolaketarako 7.080 euroko laguntzaeman du Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak.

• Eskatutakoak- EVEri diru-laguntza eskatu zaio, udaletxean ezarritako berokuntza-

sistema finantzatzeko.Nagusia 7an Udalak duen etxebizitza errentan emateko espedientearentramitazioa amaitu da. Eskaerak aurkezteko epearen barruan eskaerabakar bat izan zen, Ekaitz Arruti Mendizabalek aurkeztutakoa, eta bereeskaera onartua izan da.

Ordenantza fiskalakAzaroaren 8an egindako udal batzarrean, Udalak kobratzen dituen zergeketa tasek zer igoera izango dituzten erabaki da. Onartutako aldaketak jen-daurrean egon ziren, abenduaren 21era bitartean, egun hori barne. Epehorretan, herritarrek iradokizunak edo erreklamazioak aurkeztu ahal izan-go dituzte.

Onartutako aldaketak:KPI-Kontsumoaren gaineko prezioen igoera aplikatu da honako tasa haue-tan: hileta zerbitzuen eta udal hilerrian emakidak eman eta erabilera pri-batiboak ematearen tasa, establezimenduak irekitzeko tasak, estolderiazerbitzuko tasak, obra baimenaren tasak, ur hornidura tasa, ibi-badoentasa eta Frontoiko argindar eta erabilera tasa.

Zabor bilketa tasan, 2012rako ez zen igoerarik onartu, zabor bilketakosistema berriaren aplikazioaren aurrean, bizilagunak egiten ari ziren esfor -tzua saritzeko. Datorren urterako, aldiz, Sasieta mankomunitateak aplika-tuko duen igoera kontuan hartuz, %5eko igoera aplikatuko du 2013.urterako, kontuan izanik partida hori Udalerako defizitarioa dela urtero.

Ibilgailuen zirkulazio zergaren tarifetan KPIren igoera aplikatuko da, sal-buespen hauekin: 14 zaldi baino gehiago dituzten autoek %5,16 zalditikgorakoek %7,5 eta 20 zalditik gorakoek %10eko igoera izango dute.

Ondasun higiezinen gaineko zergaren tarifak KPIren igoera izangodute.

Horretaz aparte, uztailaren 4ko 4/2012 Foru Arauaren 1. artikuluan eza-rritako eran, ondasun higiezinen gaineko zergan %50eko errekargua apli-katuko zaie etxebizitza erabilera duten eta subjektu pasiboaren edo hiruga-rrenen ohiko egoitza ez diren etxebizitzei. Bilera berean onartu dira errekar-gua aplikatzez kanpo geratuko diren kasuak.

Akordio horiei buruzko informazio gehiago udaletxean jaso ahal izan-go da.

Doinua: Denbora, leku, zeru ta lurrak

Haurreskolako ume-jolasezalaitzen da eguerdiaeta umeen eskubideezmintzo da mundo erdia,gipuzkoarron jatorriariaitortuz bere egia udaletxeko aurrekontuekgarbi dute aurpegiaeta lotsetan gorritu zaigugenero indarkeria.

Txalotuz Josu Sarasolarenigeriketa bikainapatinen modak zirrarazten dudaraman martxa labaina,Mandubi, Garin, Astigarretapausoz pauso alajaina,ziklo krosaren lokatzak eta talo beroen usainaizango dira afaldu etakantuz aritzeko haina.

B este urte bat amaitzear, eta gure Itsasondo 2.0aldizkaria 19. alearekin dator. Nork pentsatukozuen ibilbide luze hau egiteko gai izango ginela?20. alearen ospakizunetan pentsatzen hasi behar-

ko dugu. Eta badirudi urte berria zaharraren krisi kantu bera-rekin etorriko zaigula. Horiek horrela, 2013. urterako aurrei-kusten diren zerga eta tasen nondik norakoak azalduko ditu-gu Udaleko berriak atalean. Elkarrizketaren tartean, JosuSarasola itsasondoar gazteak hegats igeriketako kirol ibilbi-dea eta beste hainbat kontu azalduko dizkigu. Zaharrak berriatalean, berriz, gipuzkoarren jatorriari buruz mintzatuko zaiz-kigu. Ibilbideari dagokionez, Itsasondoko eremuak alde bate-ra utzi, eta Mandubia-Garin-Astigarreta aldean ibiliko gara,inguruko paraje eta bideak ezagutuz, eta gure oinei eragi-nez. Horretaz aparte, azkenaldian izan ditugun kultur ekime-nen errepasoa egingo dugu: mendikleta trabesia, ziklo-krosa,patin ikastaroa, talo ikastaroa, talo festa, kantu afaria etabeste hainbat ekintza. Ez da ekitaldirik falta izan Itsasondonazkenaldian! Horrez gain, Itsasondo ekinez egina ekimenare-kin, Herri Plan berriaren lanketa egiten gabiltza, herritarrenparte-hartzearekin. Eta aurrera begira, agendan, Gabonak,Santa Ageda bezpera, Ijito Eguna, Emakumeen Eguna, esku-lan ikastaroa eta KORRIKA 18 ditugu. Ikusten daate-joka datorren urtea indarrez datorrela. Gukere asmo, ilusio , indar eta gogo onarekin hasdezagun!n

( 02 ) agurra Udaleko berriak

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20112012

aurreikuspena

diru sarrerafinkoak 472.849 463.353 548.886 525.271 606.175 532.061 451.486 601.764 579.930 596.373 gastu finkoak 369.027 371.986 406.515 438.279 473.371 492.940 559.787 602.025 540.848 643.066

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20112012

aurreikuspena

ZERGA TASA SARRERAK 159.162 144.140 208.474 169.170 210.657 194.380 215.189 223.178 232.129 223.477

ALDUNDIA Udal Foru Fondoa Finant. 313.687 319.213 340.412 356.102 395.518 389.973 331.115 381.541 398.194 395.436

Itzulketa UFFF 0 0 0 0 0 -52.293 -94.818 -2.955 -50.392 -22.540

DIRU SARRERA FINKOAK 472.849 463.353 548.886 525.271 606.175 532.061 451.486 601.764 579.930 596.373

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20112012

aurreikuspena

Pertsonala, gastu arruntak, interesak 291.086 281.226 340.301 360.831 383.754 399.970 463.039 506.691 451.907 534.892 4 ura, sasieta,goieki, goimen, goiherriko herrien 77.941 90.760 66.215 77.447 89.617 92.970 96.749 66.163 64.091 72.362 DIRULAGUNTZAK 29.171 24.850 27.112

GASTU FINKOAK 369.027 371.986 406.515 438.279 473.371 492.940 559.787 602.025 540.848 643.066

GUZTIRA 103.823 91.367 142.371 86.993 132.804 39.121 -108.301 -261 39.082 -46.693

Hauek dira azken 10 urteetako datuak.

Urtero errepikatzen diren partidak

aztertuta. 2012koa aurreikuspen bat da,

kontuan izanik ekitaldia itxi gabe

dagoela eta baikorki aztertuta

UFFFaren itzulketa (%5,7).

Sarr

erak

o be

rtso

ak

( 04 ) eskola

itsasondo2.0 ((( 19.zk ))) itsasondo2.0 ((( 19.zk )))

HaurrenEskubideenNazioartekoEguna

( 05 )

P asa den azaroaren 20an,Haurren Eskubideen Na -zioar teko Eguna izan zen,

eta egun horrek duen garran -tziaz jabetzeko, haurren eskubi-deak landu genituen, eskolakoumeekin.

Lehenik eta behin, LehenHezkun tzako ikasleek zer eskubi-de dituzten ulertu zuten, eta,ondoren, adin ezberdineko hau-rrekin talde txikiak egin, etahorma-irudiak egin zituzten esko-lako aterpean, eskubide horiekaldarrikatzeko asmoarekin.

Bestalde, eskola guztiko haurreneskubideak izanik, eta mundukohaur guztiek eskubide horien jabeizan beharko luketenez, eskolakohaur guztien argazkiak Lurrareninguruan kokatu genituen hori irudi-katu nahian.

Talde txiki horietako partaideekeskubideak ahoz eta ozen aldarrika-tu zituzten, eta bideoan grabatugenituen. Bideo-muntaia eskolakoblogean ikus dezakezue.n

http://itsasondokoherrieskola.blogs-pot.com.es/

itsasondo2.0 ((( 19.zk )))itsasondo2.0 ((( 19.zk )))

Bizitzarako jolasak Berri Txarrak musika taldearen kanta batenletrak dioen bezala; “Neurtu al duzu inoiznahi duzuna eta behar duzunaren tartekodistantzia?”. Eta haurrak horretan artistakdira. Ziur nago ondo egoteko beharrakasetzera jotzen dutela. Gu, berriz, ez dakitbeharrak ahaztu eta nahiak asetzen ez otegabiltzan.

Eta ondo sentitzeko, haurrak jolasa era-biltzen du. Jolasa eta bestea. Eta beste horiZU izan zintezke, haurraren ispilu, babesleeta errespetuzko maitasun giroa eskain -tzen diona. Eta badauzka haurrak ondosentitzeko jolasak psikomotrizitate gelanegiten dituenak, baina baita ere parkean,mendian edo etxean. Jaio berritako plaze-rezko uneak gogoraziko dizkioten jolasakdira, eta segurtasun handia ematen diote,bere garapen integralean aurrera egiteko.

Jolas horiek haurrarengan eragin positi-boa izateko bi elementu eskatuko nituzke:errespetatzea haurraren momentukobeharrak eta gozatzea haurrarekin jolashoriek sortzen direnean. Bizi bere emozio,begirada, ilusio eta beldurrak. Eta jarrihitza bere bizipenei.

JolasakAurrenekoa kulunka jolasa da. Amarenhaurdunaldi garaitik datorren jolasa.Haurra ez da gogoratuko, baina bereinkontzientean grabatuta izango dukulunka hark sortu izan dion plazera.Hortaz, ekintza hori berriro bizitzea eta,gainera, ondoan norbait garrantzitsuaegonda, plazer handiz biziko du. Parkekokolunpioek arrakasta handia izaten dute,hamakek eta zintzilikatutako sokek bezala.Erritmo desberdinen nozioak jasoko dituhaurrak jolas horrekin, eta jaio berrikoegoerak berriro bizitzeko sentsazioak bizi-ko ditu. Gurasoek lasaitzeko edo lotanjartzeko kulunkatzen zuten garaikoa.

Bigarren jolasa apurketaren ingurukoada. Haurrekin gaudenean sarritan egitendizkiogu eraikuntzak: izan egurrezkodorreak, hondarrezko gazteluak, zutik jar -tzen diogun plastikozko botila eta abar.Horiek guztiak gustu eta plazer handizapurtuko ditu. Apurtzea gaizki ikusita

dagoen jendarte honetan, interesgarria dahaurrari jolas giroan apurtzeko aukeraematea, ezer txarrik egiten ari den sentsa-ziorik gabe. Aurrera begira bere apurtzekopultsionalitatea kontrolatu ahal izango du,eta komunikatu, sortu eta pentsamendu-rako irekiago egongo da. Horrela, bereharremanetan ez ditu behar izango agresi-bitatea eta indarkeria. Onartutako apur -tzeen ondoren, plazerez eta sormenezbeteriko eraikuntza iritsiko zaio haurrari.

Hirugarren jolasa ezkutaketa jolasa da.Silvia Donet psikomotrizistak dioen bezala:“Jolas horrek amarekiko banaketa gogo-ratzeko eta berriz bizitzeko aukera ematendio haurrari, modu ludikoan”. Haurrakmaitasun eta erreferentea den irudia gal -tzeko beldurra du. Eta beldur horren aurre-an, etengabeko ziurtasuna behar du hau-rrak, irudi erreferente hori ez duela galdu-ko. Interesgarria da nolako emozioarekinbizitzen duten jolas hori. Haurra ezkuta -tzen denean, irrikaz espero du aurkituaizatea eta maitatua dela ziurtatzea, bainabaditu zalantzak pertsona hori etorrikoden ala ez. Garrantzitsua da haurraren bilagabiltzan une horretan hitz egitea, eta unehorri garrantzia ematea. Horrela, haurrabaloratuta sentituko da. Aurkitzekomomentuak apoteosikoa izan behar du,zoriontasuna eta poza nagusituko direla-rik. Haurra besarkada goxo batez bildu,eta nolako poza hartu dugun aipatukodiogu. Jarri haurren azalean. Gehien maiteduen pertsona bere bila ibili da, aurkitu dueta pozez zoratzen jarri da.

Laugarrena harrapaketa jolasa da.Zerikusi handia dauka ezkutaketa jolasare-kin. Kasu horretan, gertu-urrun kontzeptugarrantzitsuak ageri dira, haurraren ziurta-sun afektiboa bermatzeko. Hau da,“zugandik urruntzeko gai naiz, nire auto-nomia, identitatea eta mugimendu gaita-sunak indartuz, eta harrapatzeko eskatzendizut, ziurtatzeko zuretzat inportantea nai-zela”. Hasieran, haurra utzi egingo daharrapatzen, baina, pixkanaka, nahikoaizango du soilik ikustea atzetik aita edoama doakiola harrapatzeko asmotan.Harremana estutzen doan heinean etahaurra ziurtasuna hartzen, jolasa ere eral-

datzen joango da. Harrapatzeaz aparte,otsoa edo pertsonaia beldurgarriren batizateko eskatuko digu, horrela beren bel-durrei aurre egiteko balioko dio jolasak.

Eta bosgarrena oreka-desoreka jolasada. Haurra jaiotzen denetik hamaika esku-tatik igarotzen da. Esku horien guztienmende egoten da hasierako hilabeteetan.Oso garrantzitsua da esku horien atentziokalitatea nolakoa izan den. Nola izan denedukia besoetan, nola izan den mugituahasierako jolasetan, nola hitz egin zaionmugimendu horien inguruan. Egoerahorietan haurrak sentsazio desberdinakbiziko zituen. Eta sentsazio horien oroitza-pena gordea izango du bere oroimen afek-tiboan. Bada, mugimendu horietan guztie-tan sentituko zituen haurrak oreka-desore-ka egoerak. Zure magalean daukazunean,koltxoneta batzuen gainean dagoenean,oihal baten gainean dagoenean. Egoeradesberdinak aprobetxa ditzakezu jolas horiegiteko. Aipatu haurrari une batetik beste-ra eroriko dela, baina sorpresa eta jakin-min hori mantendu. Emozio handiz bizikodu haurrak erori aurreko momentua, baieta erori ondorengoa ere.

Azken finean, haurrak inork baino hobe-to ezagutzen ditu bere beharrak. Nahizoinarrizkoak (noiz den gose, hotz, bero,nekatuta, aspertuta), noiz duen kuriosita-tea, maitasun beharra, ziurtasun beharraedo lasai bakarrik egoteko beharra. Ustedut bere ondoan egotea, behar horiek en -tzutea, ulertzea eta errespetatzea dagoki-gula. Eta bide horretan eskatzen dizkigunjolasak behar horien inguruan ibiliko dira.

Eta gogoratu haurrak ez duela jolastenjolasteagatik. Jolasak eskaintzen dionaga-tik baizik. Eta oso ondo daki jolas bakoi -tzak zertan aberasten duen, bere beharre-kin konektatua dagoelako. Animo etaeman jolasari!n

Bestalde, gogoan izan, Haurreskolakomatrikulazio epea zabalik dagoela,eta ateak irekita dituzuela edozeingaldera egitera etortzeko ! Edo beste-la, deitu 9430164831 telefonora…Zain naukazue!

Haurren jolasak

( 06 ) haurreskola

Kaixo !

Aurreko aldizkarian hasi genuen gaiarekin segituz,

oraingoan ere jolasaren inguruko hausnarketa bat

ekarri dizuet irakurtzeko. Gai interesgarria iruditzen

zait eta askotan gaur egun ahaztua duguna.

Oraingoan ere TTiklik.com web orrialdetik hartutako

pasartea da. Ea gustukoa duzuen!

( 07 )

Elkarrizketa honetan, hegats-igeriketa kirolean murgilduko

gara Josurekin, eta, bertan, bere kirol ibilbidean izan dituen

esperientzia eta gertaerak kontatuko dizkigu.

Kirol interesgarri hori ezagutzeaz gain, Munduko

Txapelketako bizipenak ere azalduko dizkigu.

Hegats-igeriketanmunduko txapelketanparte hartu duen itsasondoarra

Josu Sarasola

( 08 ) elkarrizketa


( 09 )

Zein da Josu?Hamasei urte dauzkat, eta herrian eskola-ko gazteen eta haien gurasoen arteannaiz ezaguna. Momentu honetan,Ordiziako Oianguren institutuan 1.Batxilergoa ikasten ari naiz, eta bizitzarenzati handi bat Ordizian egiten dut.

Igeriketan ibiltzen zinela bagene-kien, baina orain ospe pixka bathartu duzu?Ni igeriketa mota berezi batean ibiltzennaiz; hau da, hegats bidezko igeriketanedo hegats igeriketan. Modalitate horre-tan, hegats batekin edo birekin igeri egindezakezu.

Noiz eta nola sortu zitzaizun hegatsigeriketarako zaletasuna?Txikitatik esango nuke. Anaia zaharrena(Gorka) hegats igeriketan aritzen zen, etalehiatzen ikusten nuenean, kirol horreta-rako grina pizten zitzaidan. Anaiarekin seiurteko aldea daukat, eta berak nire adine-rako Errusian eta Polonian egona zenlehiatzen. Anaia Espainia mailan lehiatzenzen, eta oroitzen naiz nola joan ginenikustera Sevillara. Momentu hartan kirolhorretarako zaletasun handia sortu zitzai-dan, nahiz eta mutil kozkor bat izan.Gainera, Ordizian urtero Open bat anto-latzen zuten (aurten ez da egingo) etabertara Europako igerilari onentsuenaketortzen ziren. Open horretan, nire adine-ko umeak lehiatzen ikusi nituen, eta huraizan zen hegats igeriketan izena ematerabultzatu ninduena. Itsasondon, LehenHezkuntzako 5. mailan nenbilela, Ordizia -ko taldeak proba bat egiten utzi zidan.

Nolakoak dira lehenengo urteak?Hasierako urteak zailenak izaten dira,eta, urte horietan, teknika harrapatzensaiatu behar duzu. Hori da jendearigehien kostatzen zaiona.

Beraz, lehenengo bi urteetan teknikaikasten?Bai, eta lehiatu gabe. Oroitzen naiz igeri-lari zaharragoekin lehiaketetara joatennintzela, baina nik ezin nuenez partehartu, kirolarekiko grina handiagoabihurtzen zen.

Zertan datza teknika hori?Mugimendua bularrean hasi eta hankapuntetan amaitzen da. Uhin modukomugimendu bat egin behar duzu.Igerilarien artean sirena baten mugimen-duarekin alderatzen da. Besoak burutik

gora gurutzatu, eta geldirik edukitzendira. Mugimendua bularretik behera has-ten da. Munduan, italiarrek daukate tek-nika hoberena, eta munduko txapelkete-tan dena irabazten dute. ItaliarrakOrdiziako Openera etortzen dira, etaurtero zerbait berria erakusten diguteteknikari buruz.

Teknika garatzen egon ondoren, noizhasi zinen lehiatzen?Lehen aipatu dudan bezala, teknikagaratzen nenbilen bitartean ez nuenlehiatzen. Horrela, lehenengo aldiz lehia-tu behar nuenean, ez zidaten abisatu,eta, besteetan bezala, beste igerilariekinbatera berotu eta luzatu ondoren, denbo-rak hartu edo begiratzera joan nintzen(hau, egia esan, nahiko etsigarria zen).Baina aukera hartan, lehiaketa irteerarajoateko esan zidaten. Nik hasieran ustenuen txantxetan zebiltzala, baina egiazen. Proba motzena izan zen, eta nahikomotel aritu nintzen.

Non izan zen? Lehenengo lasterketa Iruñean izan zen.Gainera, Iruñeko igerilekuak bazeukanbitxikeria bat: hogeita bost metrokoazen, baina alde bateko paretan zulo ba -tzuk zituen, eta alboko beste igerilekubatekin komunikatzen ziren. Kontatuzidaten Apnea hegats igeriketako moda-litatean (ur azpitik igeri egiten duzu), ige-rilari bat beste igerilekura pasatu zela.Orain igerileku berri bat dago.

Euskal Herrian lehiatzen zarete?Orain arte, Iruñekoak, Tafallakoak,Tolosakoak eta gu (Ordiziakoak) ibiltzenginen liga moduko batean, baina orainAragoikoak eta Gaztelakoak elkartu zaiz-kigu liga horretara.

Behin lehiatzen hasita, hobetzenjoango zinen.Egia esan, orain konturatzen naiz bi urtehorietan teknika landu beharrean lehia -tzen hasi eta erresistentzia landu banu,orain egiten ditudan denborak (markak)ez nituela egingo. Beraz, teknika onaedukitzea oso oinarri ona da.

Entrenatzaile onak izango dituzue.Hasierako urteetan, ni baino zaharragoakziren igerilariek irakasten zidaten teknika,baina hamabi-hamahiru urtetik aurrera,Gorka Merino eta Xabier De Migelekinhasi nintzen, eta oso teknika ona dauka-tenez, asko ikasi nuen.

Eskafandran ur azpitik zoazenez, azkarra-go joaten zara. 200 metroan 1 min eta36 s eta 800 metroan 7 min 25 s.

Hegats igeriketan jantzi bereziak era-biltzen dituzue?Ez, igerilari arruntek erabiltzen dituztenjantziak dira. Gorputz osoko bainujan -tziak zeuden orain arte modan, bainaorain debekatu egin dituzte. Txanoa eta betaurrekoak ere arruntakizaten dira.Bainujantziarekin batera, garrantzia dau-kate monoaletek. Nahiko handiak izaten

dira, pieza batekoak eta oinetan ipintzendira. Arnasa hartzeko hodia daukagu, eta ezda aldamenetik ateratzen, aurpegi aurre-tik baizik. Ur gainazaleko probetan era-biltzen da.Eskafandrako proban botila daukagu. Ibaietako trabesietan neoprenozko jan -tziak erabiltzen dituzte.

Anaia erreferentzia izan al duzu?Behin lehiaketetan hastean, zure mar-kak hobetuz doaz, eta hasieran zureerreferentzia zu baino zaharragoak

diren igerilarien markak dira. Baina nirekasuan, anaiak egindako markak diraerreferentzia. Gainera, ez dut lortuhobetzea berak nire adinarekin egin-dako denborak, baina bai selekziorajoatea.

Estatutik zehar ibiliko zinen lehia -tzen?Marka onak egiteak maila altuagoanlehiatzea dakar. Espainiako hainbat leku-tan ibilia naiz: Mallorcan, Lleidan,Bartzelonan, Valladoliden, Alacanten...

Hegats igeriketan zein modalitatedaude?Igerilekuan lau modalitate bereizten dira:- Ur gainazaletik hodiarekin igeri egiten

dena. Modalitate horretan, 50, 100,200, 400, 800 eta 1.500 metroko dis-tantziak daude.

- Apnea edo ur azpitik arnasarik hartugabe egiten dena. 50 metroko distan -tzia bakarrik dago modalitate horretan.

- Eskafandra, edo ur azpitik baina oxige-no botilarekin eskuetan igeri egitenduzu. 400 eta 800 metroko distantziakdaude.

- Bi hegats. Modalitate klasikoa da.Aurreko hiruretan monoaletarekin igeriegiten duzu. Hemen 50, 100 eta 200metroko distantziak daude.

Igerilekuetatik kanpo, ibai eta laku ba -tzuetan trabesiak egiten dira. Distantzialuzekoak dira. Adibidez, Bidasoa ibaikojaitsierak bi ibilbide dauzka: motza (6,5km) eta luzea (13 km).

Zein dira zure gustuko probak?Nire gustukoak dira ur gainazaletik 200,400, 800 m, eta eskafandran 400 m.

Eta markarik hoberenak?Eskafandran 400 metroan 3 min 20 s, etaur gainazalean 400 metroan 3 min 29 s.

L'hospitaleteko Espainiko txapelketako4x200 probako zillarrezko domina jasotzen Espainiko Selezkzioarekin Austrian

Valladolideko Espainiko txapelketan 800m-ko probaL'hospitaleteko Espainiko txapeletan 100meskafandran igeri egiten

Valladolideko Espainiko txapelketan 4x200m erreleboa Espainiko Selekzioko 4x200 erreleboa

Hasierako urteak zailenakizaten dira, eta, urtehorietan, teknika harrapatzen saiatu beharduzu. Hori da jendearigehien kostatzen zaiona.

Anaiak egindako markakdira erreferentzia.Gainera, ez dut lortuhobetzea berak nire adinarekin egindako denborak, baina bai selekziora joatea.

Europako txapelketetarajoango naiz, eta han finalen batean sartzeagustatuko litzaidake.

Nola sartu zinen Espainiako selekzio-an?Nik Junior mailan igeri egiten dut, etaabenduan lehiaketa bat egiten da.Bertan, Espainia mailako lau Junior hobe-renak elkartzen dira. Aurreko urtean, 400eta 800 m ur gainazaletik eta 400 meskafandran, lau igerilari hoberenen arte-an sartu nintzen. Modu horretaraEspainiako selekzioan sartu nintzen, etamunduko txapelketetara joateko aukeraizan nuen. Aurreko urtean parte hartunuen lehenengo aldiz Espainiako selek-zioarekin. Euskadiko selekziorik ez dago.

Munduko txapelketak urtero egitendira?Ez, bi urtetik behin. Tartean, Europakotxapelketak ere izaten dira, bi urteanbehin. Aurreko urtean, munduko txapel-ketak jokatu ziren, eta Austriara joatekoaukera izan nuen.

Beraz, Austriara munduko txapelke-tetara?Bai, eta esperientzia polita izan zen.Hemendik lau mutil joan ginen (hiruvalentziarrak eta ni) eta bi neska (bataBartzelonakoa eta bestea tolosarra).Lehendik elkar ezagutzen genuen.Lehenengo Bartzelonan elkartu, etahurrengo egunean Austriara joan ginen.Han, hotelean, beste herrialdeetako igeri-lariekin egin genuen topo. Denera,Austrian astebete igaro genuen. Hiruegun lehiatzeko, eta beste hiru egunturismoa egiteko aprobetxatu genituen.

Herrialde asko elkartzen zarete?Europatik Frantzia, Italia, Polonia, Errusia,Estonia, Alemania... Ameriketatik Kolon -bia, Venezuela... Asiatik Korea, Txina,Japonia...

Zer moduz moldatu zinen?Nire maila ezin da alderatu italiarrekinedo errusiarrekin. Gainera, nahiko neka-tuta iritsi nintzen. Espainiako txapelketenaurretik entrenamendu gogorrak eginnituen, bai eta lehiaketak ere. Horrenondorioz, munduko txapelketetan eznituen oso denbora onak egin, nahiz etaoso aukera ona izan denbora pertsonalakjaisteko.

Hori al da mundu mailan lehiatzekoaukera bakarra?Urtean zehar, munduko kopako sei lehia-keta izaten dira, baina horietara mundu-ko hoberenak bakarrik joaten dira. Motahorretako lehiaketetan, talde bezala joa-ten zara, eta ez selekzio bezala.

Zein dira aurtengo denboraldiko hel-buruak?Helburu nagusia da ondo entrenatzea etadenboraldi amaieran marka onak lortzea.Dauzkadan denborak jaisten baditut,seguruenik Europako txapelketetarajoango naiz, eta han finalen batean sar -tzea gustatuko litzaidake.

Nolakoa da Josuren egun normalbat?Eguneko ordurik gehienak institutuanpasatzen ditut, ikasten, goizeko 8:30etikeguerdiko 14:30era. Ondoren, bazkaldueta siesta egiten dut. Eskolako lanakegin, eta entrenatzera joaten naiz.Handik etorri, afaldu eta lotara.Astelehenetan eta asteazkenetan judoere egiten dut.

Judo egiten duzu?Igeriketarekin oso bateragarria da, etaondo etortzen zait gorputzeko malguta-suna hobetzeko. Horrez gain, uda parte-an, denboraldia amaitu ondoren, surfaere egiten dut Zarauzko hondartzan.

Hegats igeriketan, gertaera xelebre-rik egokitu al zaizu?Gertaera ez, baina nahiko bitxia daErrusiako hegats igeriketa taldekoak mili-tarrak izatea, eta italiarrak polizia nazio-nalak.

Herriko norbait animatuko zenukekirol horretara?Bai, noski. Ordiziako taldean oso giro onadago, eta jendea behar dugu. Gainera,kuota bat ordaintzen duzu, eta beharrez-ko material guztia uzten dizuete.n

( 10 )


Zer duzu gustuko Itsasondon?Herri giroa, denok elkar ezagutzea.

Zer botatzen duzu faltanItsasondon?Parranda. Orain dela urte batzuktaberna gehiago zeuden, etaGaztetxean kontzertuak egiten zire-la entzuna daukat. Hori agian.

Inoiz izan duzun amets bat?Kirol horretan gabiltzan guztienametsa izango litzateke mundukotxapeldun izatea.

Zure burua ikusten duzu mundu-ko txapeldun?Hemen Ordiziako taldearekin ez,baina Italiara joanez gero entrena -tzera, aukeraren bat izango nuke.

galderamotz3 ?


kale inkesta ( 11 )

Gorka eta NereaKultur ekintzetan parte hartzea gustuko izatendugu. Talo ikastaroan parte hartu genuen, eta osogustura egon ginen. Jende asko bildu ginen, etaguztiok ibili ginen gustura. Bestalde, taloen egune-an lanean egon ginen taloak egiten. Horrelakoikastaroak gustuko ditugu. Hala ere, ordutegi alde-tik arazoak izaten ditugu, eta ondo egongo litzate-ke larunbat goizetan ikastaro batzuk antolatzea.Adibideak: zeramika ikastaroak, zaharberritze ikas-taroak, sukaldaritza ikastaroak, eskulanak…Laster Korrika dator, eta euskararen alorrean zeredo zer prestatzea ondo egongo litzakete.

?

Jabi, Sonia eta Mª Teresa Parte hartzeko joera dugu normalean; batez ere,haurrentzako ekintzak prestatzen direnean.Gustuko ditugun ekintzetan parte hartzeko arazo-ak izaten ditugu normalean; izan ere, ohikoenaizaten da ekintzak arratsaldez antolatzea, eta hau-rrekin egon behar izaten dugunez, ez dugu partehartzeko aukerarik. Gure proposamenak hurren-goak lirateke: sukaldaritza ikastaroak, argazkigin -tza ikastaroak, zeramika ikastaroak…

?

Iñaki, Miguel, Amaia eta RakelNormalean bai, gustuko dugu ekintzetan partehartzea, eta, batez ere, plazaren inguruan antola -tzen direnean. Talo ikastaroan eta talo festan gus-tura parte hartzen dugu. Antzerkiak eta hainbatmotatako ikastaroak antolatzea ondo egongo li -tzateke.

?

Kultur ekintzetan zer?

Parte hartzen al duzu herrian antolatzen diren kultur ekintzetan?

Zer kultur ekintzatan parte hartzea duzu gustukoen?

Kultur batzordeari zer ekintza egiteko proposatuko zenioke?

( 12 ) zaharrak berri


Gipuzkoaren jatorria

Azaroaren 27an, Gipuzkoaren jatorria

benetan zein den erakusteko eta

gipuzkoartasunaren mitoa argitzeko

dokumental bat egin du Nabarraldek.

Elkarte horretako kide Beñi Agirre

“Gipuzkoaren jatorria. Historia, mitoaren

eta elezaharraren artean” dokumentala

aurkeztera etorri zen Itsasondora.

Orain arte, Gipuzkoabetidanik existitu izanbalitz bezala kontatudigute historia, baina,Nabarraldek uste horidesmitifikatu egiten du

dokumental honetan.Probintziaren armarri zaharrean

«Fidelisima Vardulia nunquam superata»esaldia dago idatzita, nahiz etaGipuzkoak ez izan erromatarrek aipatuta-ko barduluen leinuarekin segidarik, ez etabestelako antzinako mitoekin zerikusirikere. Modu sinplean esateko, Gipuzkoa,egiazki Gaztelak (bir-)antolatutako lurral-dea da, euskal itsasoaren ondasunez etaindustriaz jabetzeko eta Nafarroaren kon-trako gerran eraso plataforma gisa era-biltzeko.

Izan ere, historialariek antzinako koba-zulo, jentil eta basajaunen istorioetatikabiatuta, kolpetik, gaztelarrek 1200. urteinguruan sortutako hiribilduei emandakogutunetara jauzi egiten dute. Nolatankobazulo garaian, Burdin Aroan edotaerromatarrekin batera bizi ziren inguruo-tako euskaldunen lurretan, bat-batean,gaztelarrak agertu eta hiriak sortzen has-ten dira? Historialari ofizialek ez duteazaltzen gaztelarrak nolatan eta zergatikdauden hemen. DVD honetan, pausohori eta gerokoak nola gertatu zirenargitzen saiatu dira, eta horregatik, esko-letan eta historia curriculumetan barne-ratzeko oso aproposa dela uste duNabarraldek. Datu asko eta berriak, bestetokietan aurkitzen ez direnak, dakartzalan honek.

Lurraldearen zati bati buruz ezagutzenden lehen aipamen idatzia 1025eko doku-mentu batekoa da, Olazabalgo doaintza ize-neko dokumentukoa hain zuzen ere.“Ipuzkoa” izeneko lurralde bat aipatzenbaita, Iruñeko erresumako gaztelu-zaintzabat, alegia. Idoia Arrieta historialariak argi -tzen digunez, “XII. mendean Gipuzkoa lureremu geografiko zabala eta zehaztasungabekoa zen, ez zen barruti politiko-admi-nistratiboa oraindik eta Nafarroako erresu-maren parte zen. Hortaz, 1200. urtearenaurretik Gipuzkoak ez zuen lurralde batasu-nik. Hiru tenentziatan eta Nafarroako erre-gearen ordezkarien gobernupean banatutazegoen, alde batetik Ipuzkoa lurraldea bai -tzegoen (Urola eta Oria ibaien bitartekolurraldea), eta bestetik ekialdeko zein men-debaldeko mugak. Agiriek behin eta berriroazpimarratzen dute Ipuzkoako eta Donos -tiako tenentzien bereizketa. Donostia,zalantzarik gabe, Oria eta Bidasoa ibaienartekoa zen. Errege gaztelarrak 1200. urte-an lurralde horiek konkistatu ondoren agi-rietan azaltzen da ondoko esaldiekin:“Regnante rege Aldefonso cum uxore suadomna Alienor regina, in tota Castella et inAlava et in Campezo et in Maranon et inYpusqua et in Sancto Sebastiano”.

Dokumentalean argi azaltzen denez,lur horiek denak Gaztelako AlfontsoVIII.ak konkistatu zituen 1200. urtean.Hurrengo bi mendeetan, berriz, irabazi-tako lur haiek egonkortu zituenGaztelak: hiribilduak sortu, jaunei mese-deak egin, ganboatarren eta oinazta-rren arteko liskarrak bere alde erabili etagaizkileen muga bezala ezagutzen denaaltxatu zuen Nafarroa izaten segitzenzuen muga-esparruan. Erasoak, istiluak,gerrak, Beotibarkoa bezalako batailak…izan ziren garai haietan.

Gaztelako eraso eta jokoak intereshandia sortu du historiografian, gehie-netan helburu polemikoa eta politikoatarteko. Gipuzkoa konkistatua izan zela-ko zantzu guztiak zeudenean (oraindokumentatuta), borondatezko paktua-ren teoria (inoiz dokumenturik azaldu ezbada ere) indartu zen. Zeren eta, XIII.mendeko kroniketan ez dira datuakazaltzen, ez konkistaren alde ez boron-datezko batzearen alde. XIV. eta XV.mendeko kronika nafarretan ere ez.XVI. mendearen bigarren erdialdeko his-torialariek (Juan Martinez Zaldibiakoa,Esteban Garibai), ordea, Gaztelarekinborondatez batzearen teoria defendatuzuten, eta gerora joera interesatu horinagusitu zen. Gezurra badirudi ere, ildopropioa sortu eta arrakasta handia lortuzuten. Geroztik, polemika etengabeaizan da, eta gaur egun arte itunarenteoria ia aurkakorik gabe mantendu da.

Horren harira garrantzizkoa da osoIdoia Arrietak garaiko dokumentuenarrastoan aurkitutako aipuak. “Bitxiabada ere, 1332. urtean datatuta dagoendokumentuak honela dio: Traslado delfuero de San Sebastián sacado a peti-ción del concejo de la villa de Guetariaeta hau esaten du izenburuan: (...) DonAlfonso de Castiella, que Dios perdone,que la dicha villa conquisó (...)

Dokumentua Madrilgo ErregeAkademian jasota dagoen agiriarekinkonparatu zuen. Azken honen izenbu-rua bestelako hau da: 1202-1332Guetaria SS. Parte del Fuero de S.S. Y enel preambulo se dá por sentada la con-quista de S. S. eta dokumentuarenezkerreko aldean ohar bat: “ojo con-quista de S.S.” Sinestezina dirudi, zereneta, honekin guztiarekin, mendeetanzehar, Gaztelako erresumara Donostia -ren bat egitea armen bidez eta bortxazizan zela ezkutatu nahi izan da. Eraberean, Gipuzkoaren konkistaren argibi-dea frogatu da.

Gaztelaren esku zegoela, 1397an,lehen aldiz bildu zen GetarianGipuzkoako Herman da dea, Ipuzkoakoeta Donostiako antzinako gaztelu-zain -tzak hartzen zituena. Ehun urte beran-duago, Deba bailara gehitu zitzaion,Aitzorrotzeko tenentzia, eta horrela,

gipuzkoar armarriko hiru haginek sinbo-lizatzen duten lurra osatu zen. 1845arte -Oñati orduan batu baitzen-, ez zengaurko probintzia osatu.

Beñi Agirreren esanetan, berritzailediruditen datu horiek ezagunak badiraere, historiografia ofizialak interes han-dia izan du horietako batzuk ezkutatze-ko. Gipuzkoaren eta Gaztelaren arteanemandako ustezko itunik izan ez zelaerakusten du dokumentalak, 1200eanGipuzkoa ez baitzen existitzen. Beraz,ezinezkoa da inork gipuzkoarren izene-an ezer sinatzea. Akordiotik urruti,Aitzorrotz gazteluaren inguruan eginda-ko indusketa lanetan borroken arrasto-ak aurkitu dituzte. Horren argitan esa-ten da egungo Gipuzkoa indarrez pasa-tu zela Gaztelako lurralde izatera.

Ondorengo mendeetan gaztelarrekhartutako erabakiak 1512ko Nafa -

rroaren inbasioa prestatzera bideratuzituzten. Nafarroarekin mugan zeudenherriak gotortu eta harresitu egin zituz-ten gaztelarrek: Hondarribia, Hernani,Tolosa, Ordizia… eta Agirrek gogoratuduenez, Gaztelak sustatu egin zituenAhaide Nagusien edo jauntxoen artekoborrokak. Ondorengo Gaztelako errege-ek bere alde egiten zuten jauntxoakbabestuz, Nafarroa Garaiaren konkistanerabili zituen.

Gipuzkoaren jatorria DVDak gertaerahistoriko hauek azaltzen eta zehaztenditu, eta horretarako historialari hauenlagun tza ezinbestekoa izan da: José LuisOrella Unzué, Idoia Arrieta, IñakiSagredo eta Beñi Agirre. Angel RekaldeNabarraldeko zuzendariak egin dugidoia, eta Ruben Marcillak zuzendu dufilma.n


( 13 )

Euskal Herriko hizkuntzak eta gutxiengo erlijiosoak Behe Erdi Aroan

Iruñako Erreinuaren mapa osoa

Emakumeen aurkakoindarkeriaren ingurukomitoak

I ndarkeria mota horren kontra egite-ko, beste giza eskubideekin gertatzenden moduan, ezinbestekoa da pre-

bentzioa. Azken horretan jarduteko, osobaliagarria izaten da mitoak errealitatea-rekin alderatzea, eta eguneroko datueketa egoerek ematen diguten informazio-arekin mito horiek guztiak gezurtatzea.Emakumeen indarkerian ere mito askoditugu, eta gizonezkoen zein emakumez-koen ahotan entzun ditzakegu. Honahemen mito batzuen aipamena:

“Indarkeria behin bakarrik gertatu da,eta ez da berriro gertatuko”.

Indarkeria jasan duten emakumeenistorioak aztertuz, agerikoa da indarkeriagertatuz gero, errepikatu egiten dela,eta, beraz, behin gertatzen denean, ateairekita gelditzen dela, zoritxarrez, berrirogertatzeko. Eta ez hori bakarrik. Askotan,gainera, indarkeriaren erabilera etaondorioak gero eta gogorragoak izatendira. Beraz, behin pairatzea nahikoa daaski dela esateko.

“Gizon mota batzuek bakarrik egitendute”.

Gure gizartean oso zabalduta dagokanpotarrek edota erlijio zehatz bateko

gizonezkoek indarkeria erabiltzeko joerahandiagoa dutela. Gero, datu estatistiko-ek agerian uzten dute bertako emaku-mezkoen zein gizonezkoen artean kan-potarren artean baino gehiagotan gerta -tzen direla indarkeria-kasuak.

“Bikotelaguna gaizki tratatzen dutengizonek indarkeria pertsona guztiekinerabiltzen dute, eta ez soilik bikotelagu-narekin”.

Mito horren arabera, emakumeenkontra indarkeria erabiltzen duten gizo-nezkoak era naturalean bortitzak dirapertsona guztiekin eta esparru guztietan,alegia, bai lanean, bai kalean, eta ezbakarrik etxean. Kasuak aztertuz gero,ordea, argi dago proportzio handi bate-an, gizon bortitz horiek etxean eta ema-kumeen kontra soilik erabiltzen dutelaindarkeria, eta kontraesana badirudi ere,esparru publikoan (lanean, adibidez),pertsona ahulak diruditela.

“Hain bortitza izanda jasandako indar-keria, emakumeak segituan salatukozuen”.

Mito hori oso zabalduta dago guregizartean. Horretan sinesten duten pertso-nek uste dute salaketa jartzeko erabakiaerraza bezain automatikoa dela. Horrela,indarkeria jasanez gero, erreakzio logikoe-na izango litzateke segituan bikotelagunasalatzea. Baina gero errealitatea askozkonplexuagoa da. Orokorrean, edozeinegoeraren aurrean, behin baino gehiago-tan salaketa jarri ala ez pentsatzen dugu,kontuan hartzen baitugu sistema judizialamartxan jarriko dugula, prozesu horienirizpideak ez ditugula menderatzen…Beraz, erraza eta automatikoa izango dazure bikotelaguna, zure senarra, poliziarenaurrean salatzea eta zure etxe barrukoarazo bat publiko egitea? Datuek argiuzten dute emakume askok eta askok ezdutela salatzen, salaketaren ondorioenbeldur direlako, edo bere hitzak epailebaten aurrean ez direlako sinesgarriakizango, besteak beste.

Eta, azkenik, zabalduena: “Gizonez -koek ere indarkeria jasaten dute bikotela-gunen aldetik”. Datu bat: biktimen % 99emakumeak dira. Bakoitzak bere ondo-rioak atera ditzala.

Denon esku dago, beraz, emakumeekjasaten duten genero indarkeriaren kon-tra mitoak baino haratagoko iritzia etajarrera izatea.n


( 14 ) ongizatea

Forma ezberdinak dituenemakumeen aurkako indar-keria emakumeen duintasu-naren eta osotasun fisikonahiz moralaren aurkakoeraso larria dugu, eta,horrenbestez, giza eskubide-en urraketa nabarmena etaonartezina da. Emakumeenaurkako indarkeria oso kon-plexua den arazo politikoeta soziala da, eta, desage-rrarazteko, beharrezkoa daeremu ugaritan esku hartzea.Horrela, azaroaren 25a ema-kumeen aurkako indarkeria-ren salaketa eguna dugu.

gazteak ( 15 )

Itsasondoko gazteok hemen gatozberriz ere herria berpizteko asmoz!Duela bi urte hasi genuen bidea, eta

fruituak eman zituen: I. Herri Eguna,Guztiona. Jarraipena ere izan zuen, II.aere egin baikenuen. Argi geratu zen,beraz, itsasondoarrak parrandazale finakgarela, eta gustura murgiltzen garelaherri giroan.

Ordutik, gure presentzia ez da hainnabarmena izan, eta hori herri giroannabaritu dela uste dugu. Hala ere, gureideiak eta asmoak kaleratu ez ditugunarren, lanean aritu gara, eta hemengatoz proposamen berriekin.

Argi utzi nahi dugu herriko eragilenagusietako bat izatera heldu nahi dugu-la. Horretarako, badakigu lan asko dugu-la egiteko, baina ezinbestekotzat jotzendugu horren aurrean herriak erantzutea.Gogotsu ekin diogu ibilbide honi, etaindar handiarekin etorri gara. Beraz, ezgaude edozein oztoporen aurrean kikil -tzeko prest.

Gure helburua da askotariko ekintzakegitea; hala nola, film edo dokumentalenemanaldiak, argazki erakusketak, mendiirteerak… tartean, ez dira faltako festaeta parranda, noski! Herri Egunagarrantzitsua den bezala, ez gara horre-tara bakarrik mugatzen, eta gustu, sexueta adin guztietako jendearentzakoekintzak egiteko asmoa dugu.Beharrezkoa da ekintza horietara ahaliketa jende gehien biltzea, dinamika batsortzeko eta gure ondorengoek guk ire-kitako bideari jarraitzeko.

Aldizkarian txokoa egin dugu jada.Ale guztietan izango duzue gure berri,baina ez hemen bakarrik, kalean erenabarituko da gure presentzia. Hori dagure helburua behintzat! Beraz, ez dagoaitzakiarik, ezinbestekoa zara. Lagu -narteko giroan lortuko dugun herri-pozaez dela nolanahikoa izango eta elkarre-kin une on ugari igaroko ditugula ziur-tatzen dizugu. Baina arestian esandakohitz horiek guztiak praktikara eramanbehar ditugu. Horretarako, datozenekintzen berri izango duzue, eta kaleangure oihartzuna nabaria izango da.

ILUSIO BERRIAK EGIA BIHURTZEKOBIDEA HASI DUGU. GUREKIN BATUNAHI?n

Ilusio berriak


i

S asieta Mankomunitateko eremuanhondakinak gaika biltzeko eredueraginkorrago bat ezartzeko bide-

ragarritasun azterketaren berri izan oste-an, Itsasondoko Udala hondakinen atezateko gaikako sistema berria eta pertso-nalizatua ezartzeko bidean da. Bidera -garritasun plana, egiaz, aurreko legegin -tzaldian sortutako proiektua da, eta2012an Spora enpresa katalanari eskatuzaio bideragarritasun plan hori. Sporakurteak daramatza Kataluniako nahiz kan-poko hainbat instituzio eta erakundere-kin lanean. Hala, Katalunian kolore guz-tietako alderdi politikoek (CIU, PP, ERC,PSC...) gobernatutako udaletan jardundute hondakinen bilketa sistema eragin-kor eta pertsonalizatuak ezartzen.

Axier Garro Itsasondoko alkatearenesanetan, aspalditik Itsasondoko Uda -laren nahia izan da ahalik eta ingurumenpolitika eraginkorrenak bultzatzea. Ho -rrexegatik, Itsasondo izan zen lehenakontainer marroia jartzen, eta 2011kouztailetik aurrera, zabor edukiontziakendu eta, hein batean bederen, bilketa

pertsonalizatu zen: "Azken hilabeteetanzaborren kudeaketan izugarri hobetudugu, eta itsasondoarrei egiten ari direnlana aitortu eta eskertu behar zaie. Unehonetan, gu gara mankomunitatean bir-ziklatze tasa onenak dituen herria, etaetorkizunean ere horrelaxe izaten jarraitunahi dugu. Beraz, atez ateko sistemarenbidez helmuga horretarako bidean besteurrats bat ematea tokatzen da orain”.Izan ere, uneotan Itsasondon % 63 ingu-ru birziklatzen da: errefusa % 7 da, bainakanpora eramaten diren hondakinak %30. Bilketa sistema hobetuta, % 90 birzi-klatzera iristeko aukera egongo da, bainahorretarako herritar guztien ahalegintxoabeharrezkoa izango da: “Emaitza hori lordezakegu guztion artean, eta, horrexega-tik, prozesu honetan aktiboki parte har -tzera gonbidatu nahi zaituztet” azaldudu alkateak.

Mankomunitatearen eremuan honda-kinen gaikako bilketarako ahalik eta sis-tema eraginkorrena ezartzeko Sporakegindako bideragarritasun plana eta pro-posamena herritarrekin partekatu nahi

izan ditu Itsasondoko Udalak. Sasietakproposatu duen oinarrizko ereduarenarabera, herri-kaxkoan, papera, ontzi ari-nak, materia organikoak eta errefusamankomunitateak banatutako ontzietanaterako dira. Beira, etxeko olioa, pilak etaarropa, berriz, orain arte bezala jasokodira. Landagunean, birziklagune komuni-tarioak jarriko dira, eta, azkenik, honda-kin kopuru handiak sortzen dituzteneikonponbide pertsonalizatuak eskainikozaizkie.

Bilketa modu irekiaHala ere, atez ateko bilketa egiteko ere-dua irekia da, eta behin betiko sistemaezarri aurretik, zonaka eta sektorekahainbat bilera egin dira erabakiak hartueta proposamenak jasotzeko. Hala, aza-roaren 15ean herritarren aurrean atezateko bilketarako proposamena aurkeztuostean, parte-hartze prozesua ireki daabenduaren 18ra bitartean. Parte-hartzebileretan, oro har, ereduaren inguruanhitz egiteaz gain, beste hainbat erabakiere hartu dira.

Hasteko eta behin, ontzi urdinarenordez, komunitateko edukiontzi handia-go bat erabiltzea etxebizitza batekokideen esku geratu da. Bigarrenik, ontziarinen kubo horia ere aukerakoa da, etabere ordez, mankomunitateak ematendituen poltsa horiak erabiltzeko aukeradago, Itsasondoko herritarrek, ordea,nahiago izan dute kuboak mantentzeaontzi arinen bilketarako. Hirugarrenik,bizilagun komunitate bakoitzak erabaki-ko du zintzilikarioak jarri edo ez, etajartzekotan non jarri. Azkenik, bilketaegutegia eta ordutegia ere irekiak dira.Horri dagokionez, bilketa ordutegia11:00ak arte luzatzeko proposamenaegin dute herritarrek, baita errefusalarunbatean beharrean, aste barruanjasotzekoa ere.

Horrez guztiaz gain, berrerabilpena-ren, birziklapenaren, autokonpostajearennahiz neurri zuzentzailearen gainean erehitz egin da, eta proposamenak eta ekar-penak egin dituzte itsasondoarrekUdalera nahiz Sasieta Mankomunitaterabideratzeko. Hainbat kezka eta arazosektorial ere azaleratu dira, eta, ondorioz,

Atez ateko informazio bulegoa

(Udaletxean): Urtarrila 8tik aurrera.

Astearte eta ostegunetan:

11:00-13:00 / 16:00-19:00

oso aberasgarriak izan dira parte-hartzebilerak zerbitzuaren hobekuntzarako.Ekarpen guztiak Udalera eta SasietakoMankomunitatera pasatuko dira orain,aztertu, eta posible den kasuetan, mar -txan jartzeko.

Aipatutako guztiaz gain, SasietakoMankomunitateak egindako proposame-nak baditu hainbat ezberdintasun gauregun martxan dauden atez ateko bilkete-kin alderatuta. Alde batetik, traste zaha-rren bilketa mantendu egingo da; bestealdetik, organikoarentzat poltsa biode-gradagarriak erabiliko dira, eta, azkenik,sortzen den hondakin kopuruaren arabe-ra ordaintzeko aukera ematen duenez,epe motzean norabide horretan laneanhasiko da.

Axier Garro Itsasondoko alkatea pozikagertu da parte-hartze prozesuan 140pertsona inguru ibili direlako: “Azkenbatean, hondakinen bilketarako sistema-rik eraginkorrena guztion artean diseina-tu dugu. Itsasondo, bere txikitasunean,ingurumen kontuetan eredu izan daorain artean, eta aurrerantzean ere halaizaten jarraituko du”.

Hurrengo urratsakBehin atez ateko gaikako bilketa pertsonali-zatua egiteko sistema herritarrekin diseina-tuta, Itsasondoko Udalak atez ateko infor-mazio bulegoa irekiko du Udaletxean(ondoko taulatxoan) eta atez atekoaren gai-neko zalantzak argitzeko teknikaria jarri du:Amaia Ozaeta. Beronen egitekoa izango daetxebizitza bakoitzeko bizilagunekin baterazintzilikarioak jarri ala ez erabakitzea, eta,jartzekotan, zein sistemarekin eta non jarriaztertzea. Horrez gain, herritarren edozeinzalantza argitzeko ere prest izango da.

Atez atekoa ezartzeko alderdi teknikoguztiak ebazten direnean, SasietakoMankomunitateak sistema martxan jar -tzeko materialak eskatuko ditu. Jarraian,teknikariak materialak banatuko dituetxez etxe, eta zalantzak dituenari, azal-penak emango dizkio. Horrez guztiazgain, sistema martxan jarri aurretik, bilke-ta egutegia nahiz ordutegia eta zer norabota behar den adierazten duen gida etxeguztietara banatuko dira. Oraindik datazehaztu gabe badago ere, hondakinengaikako bilketarako sistema berria apirile-rako martxan izatea aurreikusten da.n


( 17 )


( 16 ) hondakinak

Hilabete baino gehiago igaro da

Itsasondon atez ateko hondakinen

bilketa sistema ezarriko zela iragarri

zenetik. Orduz geroztik, hainbat bilera

egin dira zonaka nahiz sektoreka

herritarrekin, atez ateko hondakinen

bilketaren behin betiko diseinua nolakoa

izango den erabakitzeko.

Orotara, 140 bat herritarrek hartu dute

parte bileretan, hainbat gairen inguruan

eztabaidatu, iritzia eman eta

ekarpenak egiteko.

Azaroaren 15ean egindako batzarra

Banatuko den kubo sorta

Kalean geratuko diren kontainerrak

Azaroaren 20an egindako batzarra

Itsasondoko hondakinen atez ateko bilketa

Iraupena: 2 ordu eta 50’

Ibilbidea:

Mandubia-San Gregorio ermita: 20’

Ermita-Herripinudi: 45’

Herripinudi- Garin: 60’

Garin-Astigarreta: 35’

Astigarreta–Mandubia: 10’

Deskribapena: Jatetxearen atzean, gorantzekialdera doan bideari jarraituko diogu (arrastozuri-hori-zuriak), eta Trikuaiztiko tumuluetara iri -tsiko gara. Antxitxurdiko muinoa hegoaldetikinguratuko dugu, San Gregorio ermitara iristeko.Puntu horretan, arrasto zuri-gorriak jarraitukoditugu, ezkerreko bidea hartuz eta goraka jarrai-tuz. Otegi baserriaren ondotik igaro, eta mendihegalaren erdi aldetik, Larrarteko leporaino igokogara. Abeltzaintzarako erabili ohi den borda batdago bertan. Aurrera zuzen jarraitu, eta maldagogor samar bati aurre egin ondoren,Herripinudiko lepora iritsiko gara. Eizeta eta

Arrapaitz mendien artean kokaturik dago.Hemen, eskuinera eta aldapa behera, Usurbemendirantz abiatuko gara. Handik gutxira, jaitsie-ra labur bat amaitzearekin batera, pista bat aur-kituko dugu ezkerretara. Pista hori Ioiagatikbarrena Itsasondora doa. Daramagun norabidea-ri jarraituta, Mallutzeko lepoa inguratu eta ezke-rretara utzi ondoren, Mallutz eta Zormendiko gai-nak topatuko ditugu.

Gune horretan eskuinera egin, eta etengabekojaitsieraren ondoren, Garingo auzora helduko gara.Han errepidea eskuinera hartuko duguMandubiraino.n

16. Ibilbidea

Mandubia-Mandubia (PR-GI-55)

( 18 ) ibilaldia


Astigarretako sarrera

( 19 )

Trikuaizti I tumulua

Larrartera bideanPagorriaga Larrarte trikuharria

060504

02

03 San Gregorioko ermita

08

Larrarte baserria

Herripinudi

07

Garingo eliza

09

10


�01 Mandubiko Benta

Itsasondoko herri-inguruko

baratzeen I. lehiaketa

aranzadi ( 21 )


( 20 ) informatika

J ende gehienak ADSL esaten dioInterneteko konexioari, ohiko sareekedota operadore gehienek saltzen

duten Interneteko konexio mota baita. Baina ez dira gauza bera ADSL eta zuntz

optikoa. ADSLk telefonoaren sarea erabil -tzen du, eta bestea, berriz, sare berezibaten bidez doa. ADSLk telefono sarekoinpultsu elektrikoak (kobrea) erabiltzenditu, eta zuntz optikoak, berriz, argi izpiakerabiltzen ditu seinale bezala.

Zein da hoberena? Erantzun zaila du gal-dera horrek. Bakoitzak bere exijentziarenarabera sare bat edo beste aukeratu behardu.

Berez, zuntz optikoak askoz abiadurahandiagoa du datuak transmititzeko,ADSLrekin konparatuta. Seinalea egonko-rragoa da, eta (topologiaren arabera, etaInterneten ibiltzeko ekipoaren arabera)abiadura erreala da. Baina daukan eragoz-pen bakarra da etxebizitza zaharretan ins-talazioa egin behar dela. Etxebizitza berrie-tan, berriz, zuntz optikoarentzako instala-zioa eta kanalizazioa eginda daude legez.

ADSL zuntz optikoa baino merkeagoa da,baina abiadura mugatuagoa du. Inoiz ezda abiadura erreala izango, zeren eta ADSLseinalea galdu egiten da telefoniako sare-an. Hau da, gure etxea telefoniako zentra-litatik oso urruti baldin badago, ADSLrenseinalea txikitzen joaten da. Horregatik,ADSLren abiadura aipatzean, ez da esatenzenbateko abiadura erreala duen, baiziketa gehieneko abiadura XMB dela. Horidela eta, pertsona batek 20MBko ADSL bateduki dezake, baina errealitatean 9MB iri -tsi. Hori ez da gertatzen zuntz optikoare-kin. Asko jota, abiaduraren % 90 ziurta -tzen da zuntz optikoarekin.

Zer gauzetan nabaritzen da alde handie-na bi teknologia horien artean? Gehienbatweb-orriak irekitzeko garaian. Zuntz opti-koarekin, web-orriak oso azkar kargatzen

dira. Deskarga zuzenean ere nabaritzen daaldea, abiadura azkarragoa baita eta seina-lea egonkorragoa.

ADSL ez da hain egonkorra, momentubatzuetan gorabeherak eduki ditzakegugure seinalean. Gorabehera horiek web-orri baten karga edo deskargaren abiaduramotel dezakete.

Jokoetan ere asko nabaritzen da, etabereziki on-line jokoetan. Zuntz optikoaduen pertsona batek abantaila izango duADSL duen pertsona baten kontra. 2.munduko gerratean kokatutako jokobatean, tiro egiteko garaian, zuntz opti-koa erabiltzen duen jokalari batek lehe-nago erreakziona dezake ADSL erabiltzenduenak baino. Mikrosegundo batzukdira, baina nahiz eta gutxi iruditu, naba-ritzen da.

Gainera, zuntz optikoaren bidez, telebis-ta seinalea bidal daiteke. ADSLtik ere bidaldaiteke, baina ADSLtik telebista ikustenbaldin badugu (eman dezagun 7MB iristenzaizkigula) 7tik 6MB telebistak jango ditu,eta 1MB geratuko zaizkigu nabigatzeko.

Hori ez da gertatzen zuntz optikoarekin,bi seinaleak bidaltzea bateragarria baita.

Zoritxarrez, Itsasondon ez dago zuntzoptikorik oraindik. Espero dugu etorkizu-nean (Internet gustatzen zaigunontzat)aukera hori edukitzea. Orain arte ADSLbakarrik dugu, eta 3/6MB arteko abiaduraizango dugu gutxi gorabehera herrian.Antza denez, Telefonica zuntz optikoa arida sartzen Euskal Herrian. Ordizian badiru-di hasi direla sartzen. Euskal Herrian zuntzoptikoari dagokionez arrakasta handienaduen konpainia Euskaltel da.

Niri, egian esan, berdin dit zer konpai-niarekin ibili. Baina egia da, gaur egungoaurrerapenak ikusita, zuntz optikoa delaaukerarik onena, gutxi gorabehera 10 urtebaitaramatzagu Interneteko abiaduraninongo aldaketarik gabe.n

ADSL edo zuntz optikoa?

I rizpide ugari erabili zituzten, eta batzuek positibo-ki eta besteek negatiboki eragin zuten baratzeenbukaerako balorazioan. Positiboki baloratutako

ezaugarrien artean: barazkien barietate altua, hazito-kia izatea, landare aromatikoen presentzia, konpostaegitea, uraren aprobetxamendu egokia… azken fine-an, baliabide naturalak era egokian aprobetxatzea.Negatiboki baloratutakoak, berriz, plastikoak, bidoiaketa orokorrean material artifizialak bistan izatea.Azkenik, baratzearen itxura orokorra ere kontuan izanzen, udazkenean gaudela ahaztu gabe.

Azaldu nahi da herri-gunetik ikusten diren baratzeakizan zirela kontuan lehiaketan; hau da, baratzea bisita -tzeko jabetza pribatuan sartzea eskatzen ez zutenak.

Horrenbestez, sari banaketa abenduaren 12an eginzen, eta lehiaketako garaileak Ramon Elustondo etaGregorio Lizarralde izan ziren, Ermentari etxeko bara -tzeagatik. Bigarren postua Jesus Aranak eskuratu zuen,Iturbe etxean duen baratzeagatik. Irabazleak sari haueskuratu du: 2 pertsonarentzako afaria Nautico edoKaxintane tabernan eta bertako produktuen saski bat.Bigarren postuan geratu denari ere 2 pertsonarentzakoafaria oparitu zaio Nautico edo Kaxintane tabernan.

Azpimarratzekoa da Itsasondoko herri-inguruanzenbat baratze dauden; izan ere, 35etik gora izan dirazenbatutakoak. Horrez gain, txalotzekoak dira etxealdamenean baratze txiki zein handiak zaintzen etamantentzen dituztenak; izan ere, geroz eta jende gu -txiagok jarraitzen du aurrera naturarekin zuzenean lo -tzen gaituen lan horrekin.

Bestalde, abenduaren 14an eta 15ean baratze eko-logikoaren inguruko ikastaro teoriko-praktikoa eginzen Itsasondon. Ikastaro horren bitartez, baratze zeinelikadura osasuntsua izan, naturarekiko harremanahanditu eta aurrezteko bidea ere suposatu dezaketenpraktikak ikasi ahal izan genituen.

Ekimen hori lehenengo aldiz egin da Itsasondon,Eusko Jaurlaritzako Ingurumen, Lurralde Plangintza,Nekazaritza eta Arrantza Sailak garapen iraunkorrasustatzeko ekintzetarako urtero eskaintzen dituendiru-laguntzei esker.n

Gaur egun abiadura handiko

internet sareak zuntz optikoaren

bidez izango dira

Urriaren 22an, “Itsasondoko herri-inguruko

bara tzeen I. lehiaketa” egin zen. Horretarako,

nekazaritza ekologikoaren arloan adituak diren

pertsonaz osatutako talde batek herri-inguruko

baratzeak bisitatu eta puntuatu zituen,

hainbat irizpide kontuan hartuta.

Ramon Elustondo, Gregorio Lizarralde,Axier Garro eta Jexus Arana

Baratza ekologikoaren inguroko ikastaroa

Gaztain jana, patinaje ikastaroa

3 :30ean bildu ginen 20 bat laguneskola atarian, urtero bezala, gaztai-nak biltzera joateko, horretarako

garai egokia baita.Lehenengo, buelta txiki bat egiteko

asmoa genuen, baina txori txiki batek esanzigun Urkiako bidean zeudela gaztainaonak, eta, gogotsu geundenez, harantzjoatea erabaki genuen.

Hala izan zen! Batzuk txiki xamarrakziren, baina handiak ere topatu genituen.Poltsetan sartu eta bueltako bidean jarriginen ilundu baino lehen, lan ona egindakoirudipenarekin.

Bertan zegoen lan eta lan gaztainakerretzen eta pintxoak prestatzen koadrilaederra!

Iritsi bezain pronto, euria hasi zuen,baina, aterpean geundenez, gaztainakjaten hasi ginen. Bueno, gaztainak, txorixopintxoak.... Haiek ziren puzkarrak bertara-tuen artean! Gau hartan etxeak goxo-goxoegon ziren.

Eskerrik asko lanean ibilitako guztiei! Hurrengo urtean ere bilduko gara gaz-

tainak jateko!n

U rriaren 30ean hasi ginen patinatzenikasten guraso eta haur batzuk.Gutxi gorabehera 30 bat lagun

elkartzen gara, batez beste.Aspaldian baginen guraso batzuk pati-

natzen ikasteko gogoarekin. Horregatik,gure irakasle Olaiz animatu zenean, hitzahartu eta patinak lortzeari ekin genion.Arriskuak ez ziren gutxi, baina kaskoakburuan jarri eta aurrera ekin genion fron-toian atzera eta aurrera buelta batzuk ema-tera.

Animatuenek eta agian abilenek ere bai,asteburuetan Legorreta arte iristea lortudute . Beste batzuk, aldiz, poz-pozik gaudeBerostegira joanda.

Halere, dudarik gabe, gure arteko giroaizan da hoberena.

Aupa Itsasondoko patinatzaileak!n

( 22 ) itturri-txiki guraso elkartea


ziklo-kros ( 23 )

Itsasondoko XIII. Ziklo-krosa

A benduaren 8rako jarri genion hitzorduaItsasondoko ziklokrosari. Aurten Superprestigiotxapelketarako puntuagarria izan da; hau da,

Estatuan egiten den txapelketa garrantzitsuenerako pun-tuagarria.

Eguraldiak asko lagundu ez bazigun ere, eskertzekoaizan zen ia 300 parte-hartzaile izatea, 5 lasterketak kon-tuan izanda. Eskerrak, baita ere, eguraldi txarrari aurreeginez, antolakuntzan, bidegurutzeak zaintzen, autoakaparkatzen, ibilbidea jasotzen... lagundu zenuten guz-tioi! Mila esker! Zuek gabe ezingo litzateke lasterketarikantolatu!

Lasterketei dagokienez, elite mailan, lasterketa nagu-sian Egoitz Murgoitio izan genuen garailea. Azkeneko biitzulietara arte lehia estuan ibili zen Aitor Hernandezekin.Javier Ruiz de Larrinaga izan zen hirugarren. Laugarren,berriz, Isaac Suarez Espainiako txapelduna izan genuen.

Aipatzekoa da, baita ere, jubenilen mailan AlexAranburu ezkiotarra izan genuela garailea. Lasterketahorretan zorte handirik eduki ez zuen arren, Eriko Mujikaherritarrak ere hartu zuen parte.

Aipatzekoa eta antolakuntzatik eskertzekoa daziklokrosak eskaini digun beste sorpresetariko bat:Jokin Mujika berriro ere bizikleta gainean jarri eta herri-tarren aurrean lehiatzea. Gainera, oso lasterketa politaegin zuen, eta bigarren postua lortu zuen master-50kategorian. Herrian inoiz ziklokrosik korritu gabe zego-en, etxeko zelaietan txirrindulariak ikusi... eta arantzahori ateratzea lortu du... Eskerrik asko Jokin!

Antolakuntzak urtero babesleei eta laguntzaileei egi-ten dien omenaldia aurten Ixio Barandiarani egin genion.

Besterik gabe, ziklokrosak sortu dituen eragozpenak,trafikoa, zarata, lokatza... ulertuko dituzuelakoan agur -tzen gara.n

Guraso elkarteak besteekintza batzuen artean,gaztain jana eta patinajeikastaroa nagusi izan dira.

hemeroteka hemeroteka

( 24 ) hemeroteka ( 25 )


Talo ikastaroa • Talo jana 2012

U rte dezente pasa dira jada Itsasondoko Udalaabenduko aste kulturalaren barruan Errota

pilotalekuan Talo Festa antolatzen hasi zenetik.Ekimen horren hastapenetan, herriko jubilatu koa-drila sendo bat arduratzen zen ur beroaz eta artiri-naz orea egin eta suak kiskalitako txaparen beroazprobesturik, taloak puztu-puztu egin eta talohoriek txorixo, gazta, urdai edo txokolatez horni -tzeaz. Ilara luzeak itxaron behar izaten genituen,gure kulturaren parte diren elikagai goxo horiekdastatu ahal izateko.

Urteak aurrera joan ahala, ordea, txapa beroa-ren inguruan eserita zapla-zapla talo-egurren kon-tra artirinezko ore pusketari forma zapal hori ema-teaz arduratzen ziren emakumeen kopurua txikituzjoan zaigu. Egoera horretaz jabeturik, eta arazoariaurre egiteko asmoz, Itsasondoko Udalak talo-ikas-taroa antolatu du aurten Bizi Nahi jubilatu elkarte-an. Benetan arrakastatsua izan dela azpimarratubehar da, 25 bat herritarrek hartu baitute parteikastaroan.

Rosario eta Dolores Arza, Tomaxeneko Mattereeta Urkia auzoko Mattere izan dira irakasleak.Lehen egunean, orea behar bezala egiteko argibi-deak eman zizkiguten, eskuak erretzeraino uraberotu eta artirinari gatz pixka bat bota ondoreneskuekin behin eta berriz nahastu zizkiguten hiruosagai horiek, orea puntuan utzi arte. Ondoren,ikasle bakoitzak ore pilota bat hartu, eta norberakbere talo-egurraren aurka eskuekin kolpeak ema-nez, ahaleginak egin behar izan genituen orea egu-rrera ez itsasteko. Talo egurrera artirin pixka batbotatzean omen datza sekretua!!! Behin taloeiforma eman ostean, txapa beroaren gainera taloakbota eta Urkiko Mattere arduratu zen gainontzeko-az. Eguna ondo amaitzeko, guk eginiko taloak txo-rixo eta txokolate pusketarekin dastatzeko aukeraere ez zitzaigun falta izan. Gainontzeko bi egune-tan, berriz, orea ikasleok egin genuen, eta ikastaro-ko azken egunean ere txapa beroaren ardura guta-ko ikasle batena izan zen, betiere gure lau irakaslezorrotzen begiradapean.

Pasa berri den abenduaren 1ean, aurtengo TaloFesta ospatu genuen. Talo ikastaroan parte hartugenuen ikasle asko bertaratu ginen pilotalekura,ikastaroan ikasitakoaz probesturik hasierako jubila-tu taldeari erreleboa eman eta herritarrei banatubeharreko taloak egiteko asmoz. Gure lau irakaslefinen gidaritzapean, aurreko urteetan baino gutxia-go itxaron behar izan zuten itsasondoarrek taloakeskuratu ahal izateko. Talo Festa girotzeko asmoz,herriko trikitilariak ere jo eta su aritu ziren lanean

ekitaldiari trikiti doinuekin festa kutsua emannahian. Pilotalekuan giro polita sortu zela esandezakegu, eta bertaratutako jendeak talo goxo-goxoak dastatzeko aukera izan zuen. Guztira 250talo inguru saldu ziren aurtengo honetan.

Egunari amaiera emateko, aurten irakasle lane-tan aritu diren emakumeei urteetako lana eskertueta eurentzako omenaldi xume bat egin nahian,herriko Mikel Mendizabal bertsolariak eginiko ber -tsoa kantatu zieten eskolako haurrek plazara bildu-tako herritarren aurrean. Azkenik, eta oroigarri gisaMikelen bertsoa serigrafiatuta zeraman talo-egurbana eman genien gure lau irakasleei.

Gure esker ona, baita ere, urteetan zehar taloakegiteaz arduratu diren gainontzeko jubilatuei. Zuekgabe ez litzatekeelako posible izango ohitura zaharhorri bizirik eustea, eta urtero-urtero Itsasondontalo goxoak dastatzeko aukera izatea.

Euskararen eguna

Kantu afaria

A zaroaren 30ean, ostiralean, ArbelaitzElkartetik janari goxoaren usaina dator, eta

biolin eta eskusoinu doinuek neguko gaueko isilta-suna hausten dute. Pixkanaka, lagun taldea elkar-tera gerturatzen doa; giro eta umore ona nabaridira.

Afaria, betiko moduan, ezin hobea. Beste behinere, Iker eta bere lagun koadrilari eskerrak emanbeharrean gara; ardogilea ere ez da makala,mahats ale soiletik horrelako zuku goxoa egiteaere…

Eta afalostean biolin, eskusoinu eta eztarri urra-tuak, euskal kanta esanguratsuenei errepaso egi-nez: batzuk doinu eta soinu; beste batzuk, aldiz,aiene eta oihu; baina, denok batera kantu etakantu. Gaua ez da berehala amaitu; beldur garabizilagunak ez ote diren gogaitu; datorren urtean,espero dugu lagun giro ederrean gaitezen elkartu.

Abenduaren 3a, euskararen eguna

“GAZTA ZATI BAT” dokumentalaren

emanaldia

U rteroko ohiturari jarraiki, abenduko lehenastean, Itsasondoko Udalak kultura batzorde-

arekin elkarlanean, ekintzaz beteriko Euskararenastea antolatu du: kantu afaria, talo festa eta aben-duaren 3an, euskararen eguna. Goizean, eskolakohaurrak herrian zehar dantzan ibili ziren, eta plazanemanaldia egin zuten guztiek batera. Ondoren,berriz, txikientzako antzerkia izan zen eskolakoaterpean, eta arratsaldean, neguko giro hotzekoarratsaldea musikaz alaitzen saiatu ziren herriko tri-kitilariak, egunari amaiera ona eman nahian.Gaztelekuan, “Gazta Zati Bat” dokumentalazgozatzeko aukera izan genuen bertaratu ginenherritarrok.

Idiazabalgo “Nazioen Mundua” herri ekimenakduela urte batzuk hasitako lanaren fruitua izan dadokumental hau, Jon Maiak zuzendu eta ekoiztuduena. Dokumental honetan, herri ekimen honekEuskal Herriaren erabakitze eskubidearen aldeburutu dituen ekintza ugari laburbiltzen dira,Eskozian ematen ari den autodeterminazio proze-suarekin parekotasun bat bilatu nahian. Aldi bere-an, Euskal Herrian azken urte honetan bizi izandugun aldaketa sozio-politikoa argi eta garbi isla -tzen du dokumental honek, eta besteak beste, ETAerakundearen jarduera armatuaren behin betikoetena, Igartza eta Aieteko adierazpenak... bezalakoalbisteak ongi azaltzen ditu dokumentalak. Esanliteke, Euskal Herriko historiaren estereotipoetatiketa kazetaritza kroniketatik haratago, giza baloreaksakondu nahi izan direla “Gazta Zati Bat” doku-mentalean, eta baita lortu ere!!

Dokumentala hasi aurretik, “Nazioen Mundu -ko” ordezkariek dokumentalaren kronika modukobat egin zuten, eta besteak beste, 1931ko apirila-ren 18an, Itsasondoko Udalbatzak aho batez onar-tu zuen autodeterminazioaren aldeko mozioa eta80 urte geroago gure herrian egin zen elkarretara -tzea, nahiz Itsasondon mozioa onartu zuten alkateeta zinegotzi haien sendiei egindako omenaldiakere hizketagai izan zituzten.

Dokumentala amaitu eta bertaratutako herrita-rrok dokumentalari buruzko balorazioa egin oste-an, “Nazioen Mundua” ekimeneko materiala esku-ratzeko aukera zabala ere izan genuen Gaztele -kuan jarri zuten salmenta-postuan.

( errezeta )

Barazki hostopila,ahuntz gaztarekin etatrufazko olioarekin

Axier ArbillaArbeletxe jatetxea. LA SEU D'URGELL

www.arbeletxe.com973 361 634

Maixabel GarmendiaIzadia Loradenda. BEASAIN

943 88 14 40

( 27 )

( lorezaintza gomendioak )

Clivia miniata


Clivia espeziea Hegoafrikakoa da berez. Garai batean, askozabaldu zen hemen, eta gaur egun oso ondo geratzen dadekorazio modernoetarako. 50 cm-ko luzera izan dezake.Hosto zapal eta lodiak ditu, erraz antzemateko moduko kolo-re berde ilunekoak. Laranja-koloreko lore handiak ateratzenzaizkio, negu amaieran edo udaberri hasieran. Loraldiarenondoren, baia berdeak ematen ditu. Baiak heldu ahala, gorri-tu egiten dira, eta gorri-gorri egoten dira neguan zehar. Halaere, garrantzitsua da baia horiek kentzea, landareak indarrikez galtzeko, eta hurrengo urtean ere loreak emango dituelaziurtatzeko.

Clivia oso landare iraunkorra da, eta ez da zaila haztea,apur bat zaintzen bada.Argia: Argitasun handiko tokian edukitzea komeni da, bainaez eguzkitan, baizik eta itzalean. Behar beste argi iristen ezbazaio, baliteke lorerik ez ematea.Tenperatura: Negu hasieran deskantsua hartzen duenean,freskuran eduki behar da, 7-10 graduan. Tenperatura 15 gra-dura igo behar da, lore-begiak ateratzen zaizkionean. Udan,20-23 graduan eduki behar da gehienez.Ura: Lehor samar edukitzea komeni da. 15 egunean behinureztatu behar da deskantsuko garaian, eta astean behin,loratzean eta hazten ari den bitartean.Ongarriak: Ongarri pixka bat botatzea komeni da, asteanbehin, hazten ari den bitartean.Loreontziz aldatzea: Landarea gaztea denean, urtero aldatubehar da ontziz, udaberrian. Heltzean, berriz, hobe da ontzizez aldatzea, eta gainazaleko geruza 2-3 urtean behin aldatzea.Altsumak emateari uzten dionean aldatu behar da.

Substratu arinak erabili behar dira, sustraietan putzurik ezsortzeko.

Loreontzia aldatzean, kontuz ibili behar da sustrai mami -tsuei kalte ez egiteko. Ez da erabili behar loreontzi handiegirik,bestela ez baita hasiko loreak ematen, harik eta sustraiakberriz trinkotzen zaizkion arte.Garbiketa: Komeni da tarteka hostoetako hautsa kentzea,zapi busti bat erabiliz. Ez da distira-emailerik erabili behar,kalte egiten baitiote landare honi.

( 26 )


E uriari aurre egitera animatu ginen 36parte-hartzaile ausart irten ginen XV. tra-

besian. Eguraldi txarra izan arren, giro ede-rrean eta umoretsu ibili ziren parte-hartzaile-ak 29 kilometroetan zehar.

Eskertu Ijittu kirol elkartetik bidegurutze-etan egon zaretenoi, janari- eta edari-pos-tuetan egon zaretenoi, merienda prestatueta zerbitzatu duzuen guztioi eta, era bate-an, antolakuntzan lagundu duzuen guztioi.

Hurrengo urterako ea herritar gehiagoanimatzen zareten trabesian ateratzen.

Itsasondoko XV. mendikleta trabesia

A pirilaren 12an, 50 urte bete ziren Arbel-Aitz elkarteaireki zela. Hori dela eta, azaroaren 18an, elkartean

bazkari bat antolatu zen, urteurrena ospatzeko eta gureartean dauden bazkide sortzaileei omenaldi xume bategiteko.

Bazkaria 14:30 aldera hasi zen. Menua honako hauizan zen: hasierako hotzak eta beroak (urdaiazpikoa,patea eta gula nahaskia); ondoren, kokotxak saltsa ber-dean; eta, plater nagusi bezala, azpizuna, piper gorriz etapatata purez lagundurik. Postrea: izozkia, Tolosako ziga-rrilloekin eta trufekin.

Bapo bazkaldu ondoren, kafe garaian txapel bat emanzitzaien bazkide sortzaileei. Bazkide omenduak honakohauek izan ziren: Manuel Garmendia, Sotero Kalleja etaAxintxio Iturrioz. Joxe Otegi eta Inaxio Arbilla ere gogo-ratu ziren, ezin izan baitziren etorri. Hala ere, bazkidebatek gogoratu zuen ez zeudela denak, Manuel Gorospeere bazkide sortzailea izan zela eta ez zitzaiola gonbida-tu. Zuzendaritza batzordeak lerro hauek erabili nahi dituakatsarengatik barkamena eskatzeko.

Omenalditxoa amaitu ondoren, bazkalostea trikitixa-ren musikarekin alaitu zen. Egun paregabea pasatu zutenbertaratu ziren guztiek. Ea Arbel-Aitz elkarteak beste 50urte betetzen dituen.

Arbel-aitz elkarteko 50. urteurreneko bazkaria

hemeroteka

Osagaiak:2 xerra berenjena2 xerra kalabazin3 xerra tomate3 perretxikoPorru erdi bat2 xerra sagarTrufa 1/450 gr ahuntz gazta

Prestakuntza:Barazkiei gatza bota, eta labean sartuko ditugu.

Trufari oliba olio birjina bota, eta tourmixaz irabiatukodugu.

Barazki guztiak bata bestearen gainean jarri, eta ahuntzgazta jarriko diogu gainean.

Barazkiak labean edukiko ditugu, gazta gainerre arte.Azenario tira batzuk arraspatuko ditugu (azala kentzeko

tresna batez), irineztatu eta frijitu egingo ditugu, azenariokurruskariak lortu arte. Platera dekoratzeko erabiliko ditugu.

Baratzeko produktu ekologikoak erabiltzea gomendatzendugu.

Plater hori beste barazki batzuekin edo perretxikoekinegin daiteke.

Ale honetan parte hartu dutenak

honakoak dira:

Arantzazu MuñoaAranzadi ElkarteaAxier ArbillaAxier BazagaBelen MendizabalBeñi AgirreDanel EtxeberriaEkaitz ArrutiEnma ArrondoEskolako haurrakErkuden MendizabalHaurreskolako HezitzaileakGorka TelleriaIker MendizabalIker UsonIturritxiki Guraso ElkarteaJose Luis AranburuMaite LasaMaixabel GarmendiaMikel MendizabalMiren AburuzaRosi NogueraUnai Agirre

itsasondo 2.0-k ez du bere gainhartzen aldizkarian adierazitako esaneneta iritzien erantzukizunik.

Herritik kanpo bizi baldin bazara, eta,korreoz edo e-mailez, aldizkaria zureetxean jaso nahi baduzu, jarri gurekinharremanetan:

943 88 11 [email protected]

Lege gordailua: ISSN:SS-297-2010 2171-5572

Pap

er b

irzi

klat

uan

eg

ina

GOGORARAZTEN DIZUEGU

HURRENGO ALEA MARTXOAN IZANGO

DUZUTELA ETXEAN

!

itsasondoHerriko Aldizkaria ((( 19. zk ))) Abendua-Martxoa 2013

2.0

Telefonointeresgarriak

Udaletxea 943 881170• Gizarte Langilea• Udal Arkitektoa• Epaitegia

.............................................................................................Haurreskola 943 164831Herri Eskola 943 887704Arbel-Aitz Elkartea 943 881339Lurdes Janari Denda 943 885236Arrastoa Botika 943 882148Medikuarenean Txanda Hartzeko

943 805800Kaxintane Taberna 606 756551Nautiko Taberna / Izaskun Hotela

943 880012Izaskun Ileapaindegia 943 160285.............................................................................................Sasieta 943 161555Traste Zaharrak 943 161590Taxi (Ordizia) 943 881486

Haurreskola ireki denetik Itsasondon(2005ean), bigarren aldia izango da hau-rreskola hain hutsik dagoela eta ixtekoarriskuan dagoela. Izan ere, urte oparoakizan baditu ere, eta haurreskola umezgainezka egon bada ere, aurten hiru hau-rrekin hasi da ikasturtea eta bostekinbukatzea aurreikusten da. Horren ondo-rioz, haurreskolaren ordutegia murriztuegin da, partzuergoko legeek agintzenduten bezala, eta haur gehiago matriku-latu arte ordutegi berdinak segituko du.Horrek, guraso asko atzera bota ditu,haurreskolak ez baitzuen beraien beharrabetetzen, eta horregatik, ondoko herrikohaurreskola batzuetara eramatea eragindu. Hori ikusita, partzuergoari ordutegiazabaltzeko eskaera ere egin zitzaion,horrela bakarrik lortuko baitzen haurgehiago matrikulatzea Itsasondoko hau-rreskolan, baina partzuergoaren erantzu-na ezezkoa izan zen.

Krisi ekonomiko honek ere eraginhandia izan du; haurreskolan ere askoantzeman da. Gurasoetako bat etxeangelditu bada, haurra ere etxean geldi -tzen da normalean. Beraz, kurtsoanahiz eta bost haurrekin bukatu,hurrengoa bi haurrekin hasiko delaaurreikusten da, eta partzurgoko lege-

Itsasondoko haurreskola geroz eta hutsago

en arabera, minimoa hiru haur izatendira haurreskola ireki nahi bada. Hauxeda Itsasondoko haurreskolak duen ego-era momentu honetan. Haur jaioberribat beharko litzateke matrikulatzea,hurrengo kurtsoan ere haurreskolazabalik mantentzeko.

Argi ikusi da azken urte hauetan hau-rreskolak izan duen garapena. Itsason -doko jaioberrien kopurua ere jaisten aridenez, haurreskola ere geroz eta hutsagogeratzen ari da. Urte batzuetan, Ordi -ziatik haur dexente etorri izan dira,hango haurtzaindegian lekurik ez zutela-ko, baina hori ere aldatu egin da aurten,han ere toki librea izan dute (krisiareneraginez beraien ustetan ere). Hauxe dadaukagun errealitatea.

Hori dela eta, haurreskolak kanpainaberri bat hasiko du eta ateak irekita izan-go ditu, urtarrilaren 2an, 3an eta 4an,nahi duen guraso oro hartzeko eta gurefuntzionamendua eta egunerokotasunaezagutzeko, zuen kezkak eta dudakargitzeko. Haurreskola zabalik dagoenedozein momentuan etorri lasai ikustera(08:30etik 13:00etara, dauden haurrenloaldia dela eta 13:00ak arte). Beraz, ani-matu zaitezte eta etorri gu hobeto eza-gutzera!

Kultur Agenda

Otsaila2 Ijito eguna4 Santa ageda bezperako eskea

Martxoa8 Emakumeen nazioarteko eguna14 Korrika15 Korrika txikia eta korrika kulturalaMartxoan hasita, eskulan tailerra aste-azkenetan,14:45etik 16:45era.

ItsasondotikAutobus bat baietz!

Apuntatzeko Kaxintanen.

Oharra

!

Herriko Aldizkaria ((( 19. zk ))) Abendua-Martxoa 2013 · itsasondo2.0 ( 19.zk ) udaleko berriak (...

Documents

Transcript of Herriko Aldizkaria ((( 19. zk ))) Abendua-Martxoa 2013 · itsasondo2.0 ( 19.zk ) udaleko berriak (...