Gotikoa moodle

GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 5. GAIA

MAPA GAIARENMAPA TEXTOSTEXTOSTESTUAKTEXTOSTEXTOSTEXTOSTESTUAK SÍNTESISSINTESIAKINICIOHASI INICIOHASI

SALIRSALIR

SINTESIAKSINTESIAK

HASTEKOHASTEKO

MAPA DEL TEMAGAIAREN MAPA

TESTUAKTESTUAK

SAÍRSAÍRIRTEN SAÍRSAÍRIRTEN

Gotikoaren garaia

GAIA



Europa eta Mediterraneoa Erdi Aroan

SALIRSALIRSAÍRSAÍRIRTEN SAÍRSAÍRIRTEN ANTERIORAURREKOAANTERIORAURREKOA



Gaiaren mapa

GOTIKOA

Ezaugarri orokorrak

Arkitektura

Eskultura

Pintura

TESTUINGURUA:

HIRIKO KULTURA

ERAIKINAK

ELEMENTUAK

EUROPAKO ADIBIDEAK

ESPAINIAKO ADIBIDEAK

EZAUGARRIAK

MOTAK

EZAUGARRIAK

MOTAK

ADIBIDEAK




Sintesiak


Gotikoa: hiri kultura bat

HANDITUHANDITU

Arkitektura

HANDITUHANDITU

Eskultura

HANDITUHANDITU

Pintura

HANDITUHANDITU



Testuingurua: hiriko kultura


Palma Mallorkako airetiko ikuspegia

HANDITUHANDITU

Eskeko ordenak

HANDITUHANDITU

Erdi aroko unibertsitatea

HANDITUHANDITU

Mugarri literarioak herri-hizkuntzetan

HANDITUHANDITU



Palma Mallorkako airetiko ikuspegia. Erdi Aroko marra eta katedrala




Testua: eskeko ordenak

Eskeko ordenak

Irakinaldi sozial eta erlijiosoko garaia izanik, XII. Mendearen bukaeran esperientzia erlijioso berriak ugaritu egin ziren. Eskeko ordena guztien ezaugarri nagusiak dira: txirotasun kolektiboaren araua, norberarenari gehitzen zaiona (hau ordena erlijioso guztiei zegokien), eta toki publikoetan eskaletzan jardutea. Gainera, monjeengandik bereizten ziren predikazio ibiltarian aritzeagatik, batez ere hirietan, herriari eskatzen penitentzia eta aitortza egiteko; gaixoak bisitatu, hilzorian zeudenak artatu eta euren elizkoien hilobiak zaindu egiten zituzten. Tradizionalki elizjende sekularrari (apaizak eta apezpikuak) zegozkion lanetan esku hartze horrek etsaitasun adierazpen ugari eragin zituen, are gehiago kontuan hartzen bada eskeko ordenak zuzenean aita santuaren menpe zeudela, eta ez apezpikuen menpe. Honi gehitu behar zaio unibertsitateetako ikasle eta irakasleen ezinikusia, hauen artean frantziskotarrak eta domingotarrak oso goiz sartu baitziren.

C. CABY, «Ora et lavora», Historiaren abentura, 29. zenbakia




Erdi Aroko unibertsitatea

Herri eskolak eta unibertsitateak


HANDITUHANDITU

Unibertsitateko irakasgaia

HANDITUHANDITU

Ikasketen antolaketa

HANDITUHANDITU



Herri eskolak eta unibertsitateak




Irakasgaia Boloniako Unibertsitatean




Erdi Aroko unibertsitate ikasketen antolaketa


ZAZPI ARTE LIBERALAK

TRIVIUM QUADRIVIUM

GRAMATIKA

ERRETORIKA

DIALEKTIKA

ARITMETIKA

GEOMETRIA

ASTRONOMIA

MUSIKA

Lizentziatu titulua

Diplomatu titulua



Mugarri literario nagusiak herri-hizkuntzetan


IX. mendea

HERRI HIZKUNTZETAKO MUGARRI LITERARIO NAGUSIAK

IX. mendea

XIII. mendea

XIII. mendea

XIV. mendea

XIV. mendea

Frantsesa

Katalana

Gaztelera

Galiziera

Italiera

Ingelesa

Santa Eulaliaren poema

Usatges

Cantar de Mio Cid

Cantigas de Nuestra Señora

Divina Comedia

Canterburyko ipuinak



Eraikinak

Udaletxea Lonja

Unibertsitatea Jauregia

SALIRSALIRANTERIORAURREKOAANTERIORAURREKOA

HANDITUHANDITU HANDITUHANDITU


Katedrala

HANDITUHANDITU

SAÍRSAÍRIRTEN SAÍRSAÍRIRTEN



Katedral gotikoaren

berreraiketa ideala


Alboko sarrera.

Gurutzedun gangak dira guztiak eta bultza egiten duten guztiak arbotanteen gainean daude.

Kapitela.

Tontorrak.

Rosetoiak eta beirategiek barnean argia ematen dute.

Atari nagusiaren tinpanoa eraikinean hornikuntza handienetakoa duen elementuetako bat da.

Atari nagusia.

Hiru habe ditu.



Sienako udaletxea, Italia




Valentziako lonja




Cambridge-eko unibertsitatea




Infanterriko Dukeen jauregia, Guadalajara




Elementuak


Ojiba-arkua

HANDITUHANDITU

Beirateak

HANDITUHANDITU

Gurutze-ganga, arbotanteak eta kontrahormak

HANDITUHANDITU



Ojiba-arkua




Gurutze-ganga, arbotanteak

eta kontrahormak


Zutabea.

Kontrahorma.

Arbotantea.

Gurutze-ganga.



Beirateak




Europako adibideak

Frantziako gotikoa Italiako gotikoa


IRUDIA HANDITUIRUDIA HANDITUIRUDIA HANDITU IRUDIA HANDITUIRUDIA HANDITUIRUDIA HANDITU



Frantziako gotikoa

Parisko Nôtre-Dame La Sainte-Chapelle

Reimseko katedralaren kanpoaldea

Reimseko katedralaren barrualdea






Pariseko Nôtre-Dame




Pariseko La Sainte-Chapelle




Reimseko katedralaren kanpoaldea,

Frantzia




Reims-eko katedralaren barrualdea, Frantzia




Sienako katedrala, Italia




Espainiako adibideak

Burgoseko katedrala Toledoko katedrala Leongo katedrala

Sevillako katedrala Santa María del Mar eliza


HANDITUHANDITU HANDITUHANDITU HANDITUHANDITU




Burgoseko katedrala




Toledoko katedrala




Leongo katedrala




Sevillako katedrala




Santa Maria del Mar eliza, Bartzelona




Ezaugarriak

SALIRSALIR

Gai erlijiosoa

Mukulu biribila

Marra okerrak eta mugimendua

Aurkezpen errealistagoa

Irudien arteko komunikazioa

Sentimenduak azaltzen dira

SAÍRSAÍRIRTEN SAÍRSAÍRIRTEN ANTERIORAURREKOAANTERIORAURREKOA



Motak

Erliebeak Mukulu biribila


IRUDIA HANDITUIRUDIA HANDITUIRUDIA HANDITU IRUDIA HANDITUIRUDIA HANDITUIRUDIA HANDITU



Erliebeak

Erretaula baten xehetasuna


HANDITUHANDITU

Atariak

HANDITUHANDITU

Erretaulak

HANDITUHANDITU



Atariak


Bidezkoen eta kondenatuen arteko banaketa adierazten duen eszena

Kristo zeruan epaile goren modura

Lurrera bidalitako aingeruek tronpeta jotzen dute hildakoak esnarazteko



Sevillako katedralaren erretaula nagusia


Erretaularen kaleak santuen irudiak dituzten zutabetxoekin banatzen dira.

Erliebe zuriak zaharrenak dira.



Sevillako katedraleko erretaula nagusiaren xehetasuna




Mukulu biribila

Eskultura exentuak Gargolak



Hilobiak

HANDITUHANDITU



XIV. mendeko Kristo

Rabidako monastegian (Huelva)




Felipe Ausartaren eta Bavierako Margaritaren hilobia


Oinetan lehoia datza.

Otoitz egiten ari den hildakoa.

Aingeruak.



Pariseko Nôtre-Dame katedraleko gargolak




Ezaugarriak

SALIRSALIR

Gai erlijiosoa

Margoak egur gainean

Kolore aberastasuna

Urre kolorearen erabilera

Errealismoa eta mugimendua




Pintura motak

Egur gainean Egur gainean: erretratua Pareta gaineko pintura





Margo-erretaula




Erretratua. Santo Tomas,

Berrugueterena




Pareta gaineko pintura

Pareta gaineko pintura San Franziskoren bizitzako eszena

Jesus atxilotua





Asisko San Frantzisko baselizako barrualdea




San Franziskoren

Bizitzako eszena




Jesus atxilotua




Adibideak


Deikundea

HANDITUHANDITU

Kristo hilaren gaineko negarra

HANDITUHANDITU

Graziaren iturria

HANDITUHANDITU

Belar gurdia

HANDITUHANDITU

Santo Domingo de Silos

HANDITUHANDITU

Gurutzearen jaitsiera

HANDITUHANDITU



Simone Martiniren deikundea




Giottoren Kristo hilaren

Gaineko negarra




Graziaren iturria, Jan Van Eyck




Roger Van der Weyden-en Gurutzearen jaitsiera


Oleoan margotutako taula hau hiru zatitako erretaularen parte zen. Beste bi zatiak galdu dira. Gurutzeak

konposizioa koadroan sartzen du.

Birjinaren eta Kristoren gorputzek bi marra kurbatu paralelo osatzen dituzte.

Bitxi eta arropa zehaztasun handia.

Urrebitsa xaflekin egindako hondo laua.

Pertsonaien aurpegiek mina erakusten dute.



El Boscoren Belar gurdia




Santo Domingo de Silos,

Bartolomé Bermejorena




XIII. mendean estilo artistiko berria garatzen hasi zen Frantzian, gotikoa.

Hiriak kultura gune bihurtu ziren garai hartan:

Hiriak hazten ari ziren eta eraikin berriak behar zituzten. Nobleak eta burgesak artelanak eta jauregiak eskatzen hasi ziren. Hirietan orden erlijioso, frantziskano eta dominiko berriak bizi ziren.

Bi berrikuntza kultural eman ziren garai hartan:

Lehenengo unibertsitateak sortu ziren: París, Oxford, Cambridge, Bolonia... Hirietan orden erlijioso, frantziskano eta dominiko berriak bizi ziren.

SALIRSALIR

Gotikoa: herri kultura




Arkitektura gotikoa hirien botere sinbolo bihurtu zen. Katedrala hiriaren erdigune bihurtu zen.

Ezaugarriak:

Materiala: harria. Elementu arkitektonikoak: ojiba-arkua, gurutze-ganga, arbotanteak eta

kontrahormak kanpoaldean. Tamaina handia. Altura handia. Argi asko: Beirate eta errosetaz osatutako lehio erraldoiak. Gurutze-latindar oinplanta, erdiko habea alboetakoa baino altuagoa eta

zabalagoa eta burualde oso garatua. Eraikin aniztasun handia, bai erlijiosoak bai zibilak: elizak, katedralak,

udaletxeak, lonjak, jauregiak, gazteluak, unibertsitateak...

SALIRSALIR

Arkitektura




Funtzioa: Arte erlijiosoa: Lanek bizitza espirituala islatzen zuten, ez edertasuna. Hezteko funtzioa: eszenek kristau erlijioaren gertakari eta gai nagusiak

erakusten zituzten.

Estiloa: Erliebeak egiten dira, baina mukuru biribileko eskulturak garrantzia hartzen

joan ziren. Errealismo eta naturalismo handiagoa. Mugimendu sentsazioa. Sentimenduak azaltzea.

Motak: Erliebeak eraikinen atarietan. Erretaula zizelkatuak. Harlanduzko koroak. Hileta-eskultura. Gargolak

SALIRSALIR

Eskultura




Estiloa: Kolore aberatsak. Urre kolorearen erabilera. Paisaiak pinturen atzealdeetan. Errealismoa. Mugimendua.

Gaiak: Erlijiosoak. Erretratuak.

Motak: Miniaturak: liburuetarako marrazkiak. Pintura egur gainean: pintura-erretaulak. Harresien margo gutxi.

SALIRSALIR

Margoak


Gotikoa moodle

Education

Transcript of Gotikoa moodle