GIPUZKOAKO HITZA · Unzurrunzaga ‘Makala’ DJarekin hizketan, urteotako musika ibilbideaz...

GIPUZKOAKOHITZA

AITA MENNI

120 urte bete berri ditu Arrasateko Aita Menni ospitaleakbBuruko osasuna dauka ardatz Benito Menniapaiz italiarrak inauguratu zuen zentroakb900 langile ditu, eta 1.200 gaixori ematen die arreta b 2-3

Behar handiena

dutenei erantzunez

Arrauna Asteburuan jokatukodituzte Euskotren ligan aritzeko

kanporaketak, Sestaon eta Zierbenan

8Elkarrizketa MikelUnzurrunzaga ‘Makala’ DJarekin

hizketan, urteotako musika ibilbideaz

4Ostirala

2018ko ekainaren 29aIX. urtea359. zenbakia

[email protected]

Unai Zubeldia Arrasate

Bere horretan ja-rraitzen du bu-ruko gaixotasu-nen estigmak».Mikel Tellaetxe2013tik da Arra-

sateko Aita Menni ospitaleko zu-zendaria, eta eguneroko erreali-tate izaten du buruko osasuna ar-datz duen zentroa. «Jardun horinormala da guretzat, baina des-berdina den hori baztertu nahiakedo familian urritasunen batduen senideren bat izateak sor-tzen duen lotsa dago estigma ho-rren atzean. Bai, oraindik erebai». Angelo Hercules Menni Be-nito Menni apaiz italiarraren es-kutik, 1898ko ekainaren 1ean za-baldu zituen ateak Aita Mennizentroak —Santa Ageda osasunetxea izenez ezaguna zen garaibatean—, Gesalibar auzoan, eta

120 urte bete berri ditu, beraz.«Garai hartan ekin zioten lanarijarraipena ematen ari gara gu».Aita Menniko arduradunekemandako datuen arabera, Ara-ba, Bizkai eta Gipuzkoan, gauregun, herritarren %6-8k daukateburuko gaixotasunen bat.

Egun, Arrasateko ospitaleazgain, Aita Mennik buruko gaixo-tasunei aurre egiteko 25 egoitzaeta eguneko zentro dauzka Biz-kaian eta Gipuzkoan, eta munduosoko 26 herrialdetan lan egitendu. «Asian, Afrikan eta HegoAmerikan dauzkagu jarrita inda-rrak», zehaztu du Tellaetxek be-rak. Zuzendariaren hitzetan,«garaian garaiko egoeretara etapertsona bakoitzaren beharretaraegokitzea» izan da taldearen lor-penik handiena. «Izan ere, ez duarreta berbera eskatzen eskizo-frenia daukan pertsona batek, de-mentzia daukan adineko batek

edo urritasunen bat daukan per-tsona batek. Tratamenduak aha-lik eta zehatzenak eta pertsonali-zatuenak izan daitezen saiatzengara beti». Duela 25 urte, beharhoriei erantzuteko erronkari hel-duta sortu zuten, esaterako, garu-neko kalteei erantzuteko unita-tea.

Urte askoan «ghetto» bihur-tzeko arriskua izan dute AitaMenniren gisako zentroek.«Kasu gehienetan atzera buelta-rik gabea izaten zelako gaixoareningresoa». Baina, urteen pode-rioz, aldatu egin da errealitatehori. «1980ko urteetatik aurreraaldaketa bat gauzatu zen gizarte-an, eta pixkanaka indartzen hasizen gaixoek horrelako zentroetanitxita egon behar ez zuten ustea;ahal zen neurrian, gizarteratzeazen eta da helburua».

Osakidetza orduan hasi zen bu-ruko gaixotasunak artatzeko zen-

troak sortzen, errehabilitazio psi-kosozialeko zentroen aldekoapustua egin zuten aldundiek,adinekoen eguneko zentroak ire-kitzen hasi ziren gero... «Adine-koek ahalik eta denbora gehienfamiliaren ondoan irautea da bi-tarteko horien helburuetako bat,eta, buruko gaixotasunen batdaukatenen kasuan, ahal denneurrian, komunitatera itzul-tzea». Irune Galarraga Aita Men-ni ospitaleko erizain zuzendariakzehaztu duenez, Osakidetzak,egun, kontzertatuta dauzka epeertaineko eta epe luzeko egonal-diak, «San Juan de Diosekin [Do-nostian eta Arrasaten dauzkateospitaleak], Usurbilgo sendate-giarekin eta gurekin, Aita Menni-rekin».

Aita Mennik Arrasaten dauka,egun, egoitza nagusia, baina Es-koriatzakoa izan zen Benito Men-niren lehen apustua. 1872 eta 1876

artean lehertu zen Bigarren Kar-listaldia Hego Euskal Herrian, eta,orduko egoera larriaren jakitun,1973an Gurutze Gorri sortu be-rrian boluntario gisa sartzeko es-katu zuen Aita Mennik. Urtehaietan ezagutu zuen italiarrakDebagoiena, Arrasate eta Esko-riatza ingurua, bereziki, eta ho-rren ondorioz gauzatu zituenbere bi proiektu nagusiak.1875eko azaroaren 28an inaugu-ratu zuen Arrosario SantuarenOspitalea, Eskoriatzan, gaur egunMondragon Unibertsitateko Hu-manitate eta Zientzien Fakultateadagoen lekuan, gerraren ondo-rioz behar handiena zeukateneilaguntzeko helburuarekin. «Bai-na hainbat arrazoi tarteko, itxiegin behar izan zuen bi urterenburuan», zehaztu du zuzenda-riak.

Garai hartan, bainuetxe lekuazen Arrasate-Eskoriatza ingurua,

120 urte bete berri ditu Arrasateko Aita Menni ospitaleak. Angelo Hercules Menni ‘Benito Menni’apaiz italiarrak inauguratu zuen, 1898ko ekainaren 1ean, Santa Agedako bainuetxearen lurrakerosita. Gaur egun, 1.200 pertsonari ematen diete arreta zentroan lanean ari diren 900 profesionalek.

«Ghetto» izaerari ihesean

2GIPUZKOAKO HITZA

Ostirala, 2018ko ekainaren 29aAstekoa

1

eta jende asko joaten zen bertara

atseden hartzera, Antonio Cano-

vas del Castillo Espainiako gober-

nuburua tartean. 1897ko abuz-

tuaren 8an, Santa Agedako bai-

nuetxean zela, Michele Angiolillo

anarkista italiarrak tiroz hil zuen

Canovas del Castillo, eta bainue-

txeak berehala galdu zuen ordura

arte zeukan izen ona. Etorkizunik

ez zeukala ikusita, lur haiek salgai

jarri zituzten Ramon, Sabina eta

Carlos Mendiak, bainuetxearen

orduko jabeek, eta aukera horri

heldu zion Benito Mennik. «Bi el-

karte sortu zituen berehala: Jesu-

sen Bihotz Sakratuaren Ahizpa

Ospitalarioen Kongregazioa, eta

San Joan Jainkoaren Anaien Or-

dena. Garai hartan generoaren

arabera banatzen zituzten egoi-

tzak», azaldu du Tellaetxek.

Familiaren garrantziaGainerako ospitaleetan bezala,

gaixoak artatzen dituzte Aita

Mennin ere. «Baina oso kontuan

hartu behar izaten da gaixoaren

inguruko errealitate edo komuni-

tate guztia», azaldu du Galarra-

gak. «Guk beti esaten dugu he-

men daudenak ez direla gaixoak,

gaixorik dauden pertsonak bai-

zik. Edozein gaixotasun eduki de-

zakegu guk ere, eta buruko gaixo-

tasunak dauzkate hemengoek,

besterik ez». Aita Menniko langi-

leek «gero eta argiago» daukate

gaixo dauden horien familiek

zenbateko garrantzia daukaten.

Tellaetxek garai bateko erreali-

tatera jo du egungoaz jabetzeko.

Duela urte batzuk, «eroetxe»

deitzen zitzaien buruko osasuna

tratatzeko ospitaleei. «Eta herri-

guneetatik kanpo egoten ziren,

normalean». Lehen urte haietan,

«gizarteak baztertutako emaku-

meak» izaten ziren gehienak.

«Pentsa, neskatoen pabiloiadei-

tzen zitzaion eraikinetako bati».

80 urte dauzka gaur egun. «Baz-

tertutako neskatoak sartzen zi-

tuzten bertan, buruko gaixotasun

oso larriak zeuzkatenak edo adi-

men urritasunen bat zeukatenak;

marjinazioan bizi ziren, erabat

baztertuta». Galarragak horrega-

tik eman dio hainbesteko garran-

tzia familiaren babesari. «Hiri

txiki bat da hau».

Eta, hiri guztietan bezala, or-

daindutako lanak ere egiten di-

tuzte bertan bizi direnetako as-

kok. «Gazteenen gaitasunak

kontuan hartuta, gizarteratzeko

zenbateko aukera dagoen azter-

tzen dugu, eta hainbat tailer anto-

latzen ditugu, eurak treba daite-

zen. Egindako lanaren araberako

onurak jasotzen dituzte gero, ka-

fetegian, dendan... baliatzeko».

Gureak enpresarekin elkarlanean

aritzen da Aita Menni. «Eta, mo-

mentu jakin batzuetan, babestu-

tako tailer horietara ere joaten

dira lanera. Guretzat Realaren

harrobiko jokalari bat lehen tal-

dera iristearen parekoa da zentro

honetan dagoen gaixo batek Gu-

reak-en lantegiren batera jauzia

egin ahal izatea».

Gaixoei behar bezalako arreta

eskaintzeaz gain, lana sustatzea

ere badelako Arrasateko zentroa-

ren erronka. «Buruko gaixotasu-

nekin desegituratu egiten dira

ohiturak, portaerak... eta senda-

gaiekin, diziplinarekin eta jar-

duerekin lan egiten dugu guk.

Normaltasunetik, pertsona ho-

rien egiturak hutsetik sortu behar

izaten dira berriz ere». Alde ho-

rretatik, gero eta boluntario eta

elkarte gehiago ari dira elkarlane-

an Aita Mennirekin.

120 urte atzera eginda, garai

hartan «120 bat moja, auto gidari

bat eta mantentze lanak egiten zi-

tuen gizonezko bat» aritzen ziren

lanean Arrasateko zentroan, bu-

ruko gaixotasunen bat zeukaten

gaixoak artatzeko Gipuzkoan ze-

goen erietxe bakarrean. Gaur

egun, berriz, hamar moja daude

zentroan, 900 langile inguru ari-

tzen dira lanean, eta, zerbitzu

guztiak kontuan hartuta, 1.200

bat gaixo artatzen dituzte egune-

ro —430-435 ohe dauzkate Aita

Mennin—. «Ia ehun boluntario-

ren laguntza ere izaten dugu

hainbat programa gauzatzeko».

Gizartearekin, aldatzenGizartea «egunero» ari da alda-

tzen, eta neurri berean aldatzen

dira herritarren beharrak ere.

«Adibide gisa, duela lau urte ez

zegoen buruko gaixotasuna dau-

katen eta espetxeetan dauden

pertsonei arreta emateko auzitegi

psikiatrikoko unitaterik, eta due-

la hamabi urte sortu zuten jokabi-

dearen nahasmendua dakarren

adimen urritasunerako unita-

tea». Tellaetxek onartu du egu-

neroko lanean ez dela erraza alda-

ketez jabetzea. «Baina atzera be-

gira jarritakoan jabetzen gara

zenbat pauso ematen ari garen».

Buruko gaixotasunen erreali-

tatea «gero eta gehiago gizartera-

tzen» ari dela uste du Galarragak.

«Nolabait esatearren, arazo hori

ezkutuagoan zegoen lehen, eta

gizarteak normalagotzat hartzen

du gaur egun». Eta, hain zuzen

ere, erizain zuzendariaren ustez

hori izan da aurrerapausorik ga-

rrantzitsuenetakoa, «1983an ha-

rresiak hautsi eta gizarteratzen

hastea». Denboraren poderioz,

arazoaren neurria gutxitzen ez,

aldatzen ari dela uste du Tellae-

txek. «Lehen, Downen sindro-

mea zeukatenak ez ziren iristen

40-45 urtera, baina gaur egun,

45-50 urteren langa igarota, ikusi

dugu pertsona horiek gaixorik ez

dagoenak 70 urte bete ondoren

izan dezakeen dementzia berbera

izan dezaketela. Errealitate berri

horrekin topo egin dugu».

«Pertsonen jokabidearen ara-

zoetan espezializatuta», osasun

sistema osatzen duen katearen

«katebegi bat gehiago» da Aita

Mennirena, eta Tellaetxek eta Ga-

larragak oso argi daukate «une

oro gizartearen beharrei erantzu-

tea» dela etorkizunerako erron-

ka. «Lehen, hiru auto istripu iza-

ten ziren iktus bakoitzeko, eta,

orain, hiru iktus izaten dira auto

istripu bakoitzeko. Zorionez, gero

eta seguruagoak dira errepideak,

baina iktus kopurua ugaritzen ari

da bizitza sedentarioaren eragi-

nez. Sortzen ari diren behar horiei

erantzun behar diegu guk».

Erronka horri helduta, Aita

Mennin eraberritze lanak egingo

dituzte laster, eta indartu egin

nahiko lukete eskolekin egiten ari

diren lana. «Neska-mutikoei

errealitate hau azaltzen jarraitu

behar dugu, gauza arrotza ez, ger-

tukoa dela erakusteko».

3GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2018ko ekainaren 29a Astekoa

1Aita Menni ospitalea.Mikel

Tellaetxe zuzendaria, Monserrat

Esparza ama nagusia eta Irune Ga-

larraga erizain zuzendaria, ospita-

learen atarian.

2Baratzea.Eraikin nagusiaren

ondoan dago, eta zenbait gaixo la-

nean aritzen dira bertan.

3Tailerrak.Txandatan banatuta,

eskulan tailerretan aritzen dira os-

pitalean dauden gaixoak.

4Korridorea.166 metro dauzka

ospitaleko korridore nagusiak.

ARGAZKIAK: JUANAN RUIZ / FOKU

Lehen, hiru auto istripuizaten ziren iktusbakoitzeko, eta, orain,hiru iktus izaten diraauto istripu bakoitzeko»Mikel TellaetxeAita Menni ospitaleko zuzendaria

«Guk beti esaten duguhemen daudenakez direla gaixoak,gaixorik daudenpertsonak baizik»Irune GalarragaAita Menniko erizain zuzendaria

‘‘

2 3

4

4 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2018ko ekainaren 29aElkarrizketa

Aitziber Arzallus Zarautz

Musikarik gabeko bizitzarik ezinlezake irudikatu Mikel Unzurrun-zaga Schmitz Makala-k (Zarautz,1970). «Behar dut, arnasten du-dan oxigenoa eta edaten dudanura behar ditudan bezala». Beste-ak beste, DJa da, musikaria, baxujotzailea, abeslaria, ekoizlea, kon-tzertu programatzailea, irratikoesataria, kolaboratzailea, surflariaeta nerabe baten aita. Duela hiru hamarkada hasi

zuen ibilbidean, AEBetan eta Eu-ropako herrialde gehienetan izanda musika jartzen, dozenaka aretoeta jaialdi entzutetsutan. Lan mor-doa ditu kalean: nola beste sortzai-le batzuen kantekin osatutako bil-dumak eta nahasketak, hala beraksortutako kantuekin egindakodiskoak ere. Ezinezkoa da harenmusika etiketa baten azpian sail-katzea, estilo asko jorratzen ditue-lako —jazza, swinga, soula, funka,discoa, afroa, reaggea...—. Dantzaegiteko moduko musika maiteduela aitortu du, soinu bero etatropikalak doinu elektronikoekinnahastea.Zer erantzungo zenioke Mikel

Unzurrunzaga Schmitz nor den

galdetzen duenari?

Musika maite duen tipo bat dela,musika pasio duena, eta pasio horilanbide bihurtzen asmatu duena.Ez da gauza makala!Denera iristen al zara?

Diruari dagokionean, irautekolain ateratzera, bai; denborari da-gokionez, ez. Egunak 48 ordu izanbeharko lituzke nahi nukeen denaegin ahal izateko. Norberak jarribehar ditu mugak eta nik ez dakit

muga horiek jartzen, ez dakit ezetzesaten. Nondik datorkizu musikarako

zaletasuna?

Etxean ez zen musikaririk, bainamelomanoak bai; ama eta anai-arrebak, batez ere. Bost anai-arre-betan gazteena nintzenez, eskuranituen haien kaseteak eta binilo-ak, eta beti ibiltzen nintzen saltse-

atzen. Irratia ere dezente entzutennuen garai hartan. 12-14 urtekonerabea nintzenerako, musikapasioa zen niretzat. Herrian baze-goen musika zentroa deitzen ge-nion gune bat eta denbora askopasatzen nuen han. Artean ez ze-goen CDrik, baina nik orduan ikasinuen pirateatzea zer zen.Gaur egun, musika duzu afizio

eta ofizioa. Baina, nola hasi ze-

nuen bidea?

15 edo 16 urte izango nituen Zarau-tzen Arraio Irratia sortu zutenean.Han saio bat egiterik ba ote geneu-kan galdetu genuen, eta baiezkoaeman ziguten. Hura poza! Musi-kari lotuta fundamentuzko zer-bait egin nuen lehen aldia izan zen. Eta DJ gisa, non egin zenituen le-

hen urratsak?

Malekoi zaharreko tabernetan.Marinan, Marmolen eta beste ta-berna batzuetan hasi nintzen dis-koak jartzen. Orduan ez ginenDJak, pintxadiskoakginen, eta bi-niloak ez genituen guk erosten, ta-bernek erosten zituzten. Ama ale-maniarra nuenez, ia urtero joatennintzen Alemaniara, eta taberna-riek eskatzen zidaten handik mu-

sika ekartzeko. 25.000pezeta ematen zizkida-ten, gaur egun 300 bat eu-ro izango liratekeena. Au-rreneko aldietan, eurekeskatzen zizkidaten bini-loak; baina, gerora, nahinituenak erosten uztenzidaten. Izugarria zen ni-retzat!Afizio hutsagatik aritzen

zinen diskoak jartzen ala

sos batzuk ateratzeko

ere balio zizun?

Saltsa hura asko gustatzen zitzai-dalako ibiltzen nintzen, ez diruaga-tik, baina, pozik hartu nuen lehensoldata. 1990eko udan izan zen, 20urte nituela. Marinako jabeak la-gun bati eta bioi eskatu zigun taber-nan musika jartzeko. Bi hilabetezaritu ginen, ia egunero. Orduan ezzegoen Internetik-eta, eta besteohitura batzuk genituen: eguneroirteten ginen kalera eta eguneroegoten zen parranda giroa. Hainbat taldetan jo duzu baxua.

Noiz ikasi zenuen?

Ikasi, inoiz ez. Instrumenturen batjotzen ikasteko gogoa piztu zitzai-dan eta baxua aukeratu nuen, etatxarrak ginenez eta musika esko-larik ez zegoenez, punkia egitenhasi ginen. Nire amaren etxekoganbaran entseatzen genuen ha-

sieran eta Vista Alegreko lokaletangeroago. Bi talde sortu genituen:Noise AM behin eta Tofu. Gipuz-koan barrena kontzertu batzukeman genituen eta pare bat make-ta grabatu ere bai. Elkarrekin ibil-tzen ginen herriko hiru taldek ha-mabost kantako bilduma bat eregrabatu genuen geuk sortutakoAza Rekords zigilupean, baina di-rurik ez genuen, eta han geldituzen. Egunen batean kaleratukodugu oraindik.Estilo bateko musika egiten ze-

nuen, beste estilo batzuetakoa

jarri... Dena gustatzen zitzaizun?

Garai hartan, punkiak punkiak zi-ren, heavyak heavyak... Baina es-tilo asko gustatzen zitzaizkidan ni-ri: atsegin nuen musika dantzaga-rria eta baita kontzertuetara joateaere. Inolako aurreiritzirik gabemugitzen nintzen.Musikaren bueltan, bai, baina

herrian eta inguruetan ibiltzen zi-

nen. Nola egin zenuen jauzia?

1995ean, Berlinera joan nintzenarreba bisitatzera, han bizi zelako.Kasulitatea: bere bikotea DJa zen.Bazekien ni ere hasia nintzela etaberekin batera saio bat egitea pro-posatu zidan; baiezkoa eman nionnik, noski. Flyer-ak egiteko izenbat behar zuela esan zidan. Nik eznekien hori zer zen ere.Eta, nolatan ‘Makala’?

Nahikoa izen absurduak zituztengarai hartan gustatzen zitzaizki-dan DJ batzuek: DJ Food [janari];DJ Shadow [itzal]... Nire izenarenkontsonanteei bueltaka nenbilela,Makalabururatu zitzaidan.Zer egin zenuen Berlinetik buel-

tan?

Hemen ere aukerak egongo zirelakonbentzituta, inguruan begirahasi nintzen, eta binilo denda battopatu nuen Donostian. Han nen-goela agertu zen Javi Pez, Donos-tiako DJ famatua eta musikaria.Hizketan hasi ginen eta oso harre-man ona egin genuen. Programa

«Aspalditik neukangogoa herrianmusika jaialdi batantolatzeko»Mikel Unzurrunzaga ‘Makala’ b Musikaria eta DJa

Hiru hamarkada daramatza musikan murgilduta eta oraindikez du ikasi ezetz esaten. Bi disko berri prestatzen ari da, DJ saioaketa emanaldiak egiten, eta irratsaio bat gidatzen du. Eta uztaileanZarautzen egingo den Adarretatik jaialdia ere berak antolatu du.

Musika dantzagarria atseginnuen eta baita kontzertuetarajoatea ere; inolako aurreiritzirikgabe mugitzen nintzen»

«90eko urteetan, jendeaklotzen zituen dj-ak gauarekin,technoarekin, drogekin; bainagu beste era batekoak ginen»

‘‘

5GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2018ko ekainaren 29a Elkarrizketa

bat zeukan Herri Irratian eta han

kolaboratzen hasi nintzen. Han-

dik Etxekaltera joaten ginen musi-

ka jartzera, eta, poliki-poliki, nire

lekua eginez joan nintzen. Beste

leku batzuetatik deitzen hasi zi-

tzaizkidan. Aldi berean, Pezek

Bartzelonako Txarly Brown lagu-

narekin zeukan Novophonic Dis-

kak disketxean hasi nintzen, eta

nire lana uztea eta afizio nuena ofi-

zio egitea erabaki nuen.

Ez zen erabaki erraza izango...

30 urte nituen ordurako, eta ez zen

erabaki erraza izan, ez; eskerrak

orduan eta orain nire bikote denak

bultzada eman zidan.

Ordutik, ez zara gelditu ere egin.

Hasieran, DJ aritzen nintzen, dis-

ketxean lan egiten nuen eta baita

Elektronikaldia jaialdia antola-

tzen ere. 2002an kaleratu nuen ni-

re lehen bilduma: Makala plays

Novophonic. Ez ziren nire kantak,

baina arrakasta izan zuen, eta Eu-

ropan barrena bira egiteko aukera

eman zidan. Amaitu nuenean, Ja-

vi Pez Orquestan baxua jotzen ari-

tu nintzen. Diskoa grabatu eta bi-

ratxo bat ere egin genuen.

Europan barrena asko ibili izan

zara. Etxean baino errazago mu-

gitu izan zara kanpoan?

90eko urteetan, hemen, DJ gutxi

ginen eta jendeak, oro har, aurrei-

ritzi asko zituen. DJak gauarekin

lotzen zituen, bakailauarekin,

technoarekin, egurrarekin eta

drogekin. Baina salbuespena gi-

nen gu, beste era bateko DJak.

Denborarekin, zabalduz eta alda-

tuz joan da jendearen ikuspegia.

Noiz hasi zinen kantak egiten?

Javi Pez Orquesta bukatu zenean

erabaki nuen neure bidea lantzen

hastea. Metakekoei disko bat gra-

batzeko asmoa azaldu nien eta

baietz erantzun zidaten; 2005ean

argitaratu genuen Hondartzan

diskoa, neure abestiekin. Aurkez-

penak egiteko Makala Banda osatu

nuen parte hartu zuten musikarie-

tako batzuekin, eta bi urte eta erdi

iraun zuen bira hark. 2008an iritsi

zen nire hurrengo lana, Madrilgo

disketxe baten eskutik. Singleak

kaleratu genituen aurrez, eta bil-

duma guztia 2011n: nazioartean

arrakasta handia izan zuen Unex-

pected Tapas lanak, eta Musika In-

dependientearen Sarietan, 2012an,

munduko musiken album onena-

ren sarirako proposatu zuten.

Etxera bueltatzea erabaki ze-

nuen horren ostean.

Bai, kanpoan nahikoa denboran

ibili nintzela eta, herrira itzuli, be-

rriz baxuari heldu eta 2012an Ma-

kala Jazz Funk Band sortu nuen

herriko jendearekin; talde instru-

mentala zen. Jazzaldiaren antola-

ketan ibiltzen nintzen garai hartan

eta han kontzertu bat ematea pro-

posatu zidaten. Ahots batek taldea

jantziko zuela pentsatuta, Oihan

Lopetegiri eskatu genion proba-

tzera etortzeko, eta gurekin geldi-

tu zen. Pare bat single kaleratu ge-

nituen aurrena eta 2015ean diskoa

ere bai: Xake!, sortu berri nuen

Orrua Diskak zigiluarekin.Aur-

kezpen bira egin genuen gero Eus-

kal Herrian, Katalunian eta Espai-

nian. Urtebetez aritu ginen eta

2016an taldea desegin genuen.

Uzta polita utzi genuen.

Gaztea irratian programa bat ere

gidatzen duzu duela hamahiru

urtetik.

Bai, 2005ean hasi nintzen Boom

Shaka Laka saioa egiten eta horre-

tan jarraitzen dut oraindik ere. Zir-

kuitu komertzialetik kanpoko

doinuekin osatzen dut saioa eta

saiatzen naiz esklusiban ematen;

alegia, lanak kaleratu aurretik.

Euskal Herriko hiriburuetan Glo-

bal Funkers festak ere antola-

tzen dituzu duela hamar urtetik.

Bai. Lehen, hilero antolatzen ge-

nituen; orain, noizean behin. As-

teburuko biratxoak izaten dira:

nazioarteko DJak eta artistak

gonbidatzen ditugu, asteburu be-

rean Euskal Herriko hiru aretotan

emanaldiak eskaintzeko. Horri

lotuta, beste proiektu bat ere ba-

dugu esku artean. Global Funk

kolektiboak aurten hamar urte

betetzen dituela eta, bururatu zi-

tzaidan polita izan zitekeela Denis

Barzaga perkusionista kubata-

rrak eta biok indarrak batzea eta

Global Funk Soundsystem sor-

tzea, kolektiboari omenaldi mo-

duko bat egiteko. Dagoeneko

zenbait emanaldi egin di-

tugu Espainian, Belgi-

kan, Herbehereetan...

Kantak jartzen ditut nik,

nireak eta beste batzue-

nak, eta haien gainean

perkusioa jotzen du De-

nisek. Kanta berriak sor-

tzen ari gara horrela.

Aurki aterako dugu le-

hen bideosinglea, seku-

lako kanta puska, irudi

eta guzti. Musika Euskal

Herrian sortu dugu eta

Londresen bizi den abeslari txile-

tar batek jarriko du ahotsa. Nire

asmoa da aurten EP bat ateratzea

eta datorren urtean zortzi kanta-

ko diskoa, gero aurkezpen bira

egiteko. Taldea ere osatu beharko

dugu ordurako.

Jimmy Bidaurreta Gasteizko Big

Bandaren zuzendariarekin ere

baduzu beste proiekturen bat

abian...

Bai, iaz sortu genuen Descarga Li-

bre proiektua. Latin, jazz, funk eta

deskarga doinuen nahasketa da.

Kontzertu batzuk emateko auke-

ra izan dugu eta diskoa prestatzen

ari gara orain, poliki-poliki, dato-

rren urtean kaleratzeko, aurretik

erotzen ez banaiz, behintzat.

Orain arteko guztia nahikoa ez

balitz bezala, Oier Aranzabalen

eta bion ekimenez, musika jaial-

di berri bat jaioko da aurten: Ada-

rretatik. Uztailaren 20tik 22ra

izango da, Zarautzen. Zergatik

eta zertarako antolatu duzue

jaialdi berri hori?

Zarauztarra izanda eta musikari

lotutako hainbeste saltsatan sar-

tuta egonda, aspalditik zintzilik

neukan zerbait zen herrian musi-

ka jaialdi bat antolatzea. Iaz, Lou

Topet taldeko Oier Aranzabal la-

gunarekin topo egin nuen batean,

asmoa komentatu nion hari, gus-

tatu egin zitzaion eta kontuari

buelta batzuk ematekotan gelditu

ginen. Urtebete geroago, sortuta

daukagu Enbor Akzio Kulturala

elkartea eta antolatuta Adarreta-

tik musika jaialdia.

Nolako jaialdia izango da?

Txikia, euskalduna, nazioartekoa

eta dohakoa. Hiru agertoki izango

ditu: eguerdietan, Merkatu Plazan

izango dira emanaldiak; arratse-

tan, Musika Plazan; eta gauetan,

itsas pasealekuan.

Zergatik Adarretatik izena?

Jaialdiak ertzetako musika gertu-

ratuko dielako herritarrei.

Hurrengo urteetan jarraipenik

izango al du jaialdiak?

Bai, guk nahi genuke datozen ur-

teetan jarraipena izatea. Are

gehiago, urtean zehar ere Enbor

Akzio Kulturalak herrian hainbat

musika emanaldi antolatzea da

gure asmoa.

GORKA RUBIO / FOKU

MOTZEAN

Gaua ala eguna?Gaua.

Musika entzuteko: biniloa,

CDa ala euskarri digitalak?

Denak.

Musikaz gozatzeko: DJ saio

bat ala kontzertu bat?Kon-

tzertua.

Musika jartzeko: areto bat

ala jaialdi bat?Aretoa.

Areto bat? Le Bukowski, Do-

nostian.

Zer eskatzen diozu disko

jartzaile bati?Publikoarekin

konektatu dezala.

Artista bat? Jorge Oteiza.

Markatu zaituen DJ saio bat

edota kontzertu bat?Bono-

bo, New Yorken, 2012an.

30 urteotan zuk egin ditu-

zun saio guztietatik bat hau-

tatu beharko bazenu?

1995ean Berlinen egin nuen

aurreneko hura.

Jaialdi txikia izango da,euskalduna eta nazioartekoa,eta dohakoa. Ertzetako musikaherritarrei gerturatuko die»

«Asmoa daukagu urtean zeharherrian emanaldiren batzukantolatzeko eta jaialdiarijarraipena emateko»

‘‘

RIRITZIALeire Narbaiza

Sofan etzanda,euskara bultzatzeko

Telebista aparatua as-palditik da egongela iaguztietako parte, ezin-bestekoa esango nuke,

gainera. Gurean, ni jaio eta gutxi-ra sartu zen Helmotz markakogailua, Eibarren bertan eginda-koa. Zuri-beltzeko trepeta hartanikusi genituen luzaroan kanal ba-karreko saioak. Hain zen gogorratresna, ezen ez zen hondatzen,eta, hondatu ezean, telebista be-rririk ez. Beraz, ETB1 ikusten osoberandu hasi ginen, etxeko gaz-teenok irrikan egon arren. Oraingo etxera bizitzera joan

nintzenean, ez neukan telebista-rik, eta lau urte eman nituen ho-rrela. Erosi nuenean eta kateaksintonizatu, militantziaz-edo,

ETB1 lehenengo postuan jarrinuen, orduan euskaraz ikus ne-zakeen telebista kate bakarra ze-lako. «Ikus nezakeen» esan dut,baina ez nuen ikusten. Askotanesan izan dut ETB1 ez zela nireta-ko, saio gutxi interesatzen zi-tzaizkidalako, saio gutxiegi.Beste alde batetik, esan beha-

rra dago pasa den asteburuanTrio Medianocheren emanaldiaizan zela Eibarko Untzaga pla-zan, San Juan jaien barruan.Honaino, dena normala, jakine-koa baita «hiri guziz ereduga-rrian» zaletasun handia dagoelahalako musikarekin. Ondo etaegoki deritzot estilo guztietakomusikak jartzeari festetako pro-graman. Baina emanaldi honek

lotuta daraman beste albisteakernegatu nau: ETBkoak TrioMedianocherekin harremanetanjarri ziren sanjuanetako kontzer-tua grabatzeko proposamenaegiteko. Beraz, badakizue, larun-bat gau batean, Oholtzan saioan,prime time-an izango duguemanaldi osoa! Bravo! Beste saiointeresbako bat!Hau da ETBk eskaintzen digu-

na euskaldunoi, euskal hiztunoi.Herrietako jaietako emanaldiakgrabatu eta eman, edozein tele-bista lokalek egingo lukeen beza-la. Penagarria, benetan! Izan ere,horrelakoez osatzen dute progra-mazioa. Oso ohituta gaude ma-riatxiak ikustera, eta dantza txa-pelketak, jota lehiaketak, kantu

afariak, kantuzale topaketak...Eta ez zait txarto begitantzen ha-lakoak ematea; eman behar dira,baina ez beti audientzia altuena-ren lekuetan, eta ez hain gordin,azalpen eta testuinguru barik,alegia. Horri guztiari betelanusain itzela dario!Bitartean, ETB2n filmak ema-

ten dituzte, edo eztabaida saioak.Pilotaz eta futbolez betetzendute, ostera, asteburuko euska-razko kanalaren parrila. Horrela,euskal hiztunoi telebista euska-raz ikusteko aukera lapurtzen di-gute, eta erdaretakoetan zappingegitera bultzatu. Euskararen pro-selitismo hutsa!Baina ezin gintezke harritu.

Izan ere, Maite Iturbe EITBko zu-

zendari nagusiak adierazpenhauek egin zituen pasa den aste-an: «Telebista, agian, ez da tres-narik egokiena kultura zabaltze-ko. Kultur eskaintzan sakonduahal izateko, Internet izan daite-ke bitartekorik egokiena». Ho-rrela doaz gauzak gure euskal erdian!Egia da telebista kontsumoa al-

datu egin dela, baina oraindik erebetiko telebista formatuak fun-tzionatzen du. Horregatik —etaberandu baino lehen— euskara-dunok ganorazko telebista batbehar dugu, gure informazio go-sea aseko duena, dibertituko gai-tuena, denbora-pasa emango di-guna. Era berean, argota sorra-razten lagunduko diguna, esaldieginak eta errepikakorrak bul-tzatuko dituelako. Gainera, eus-kal iruditeria zabaldu eta indar-tuko duena, bertako erreferente-ak sortu eta bultzatuko dituena.Herria mamituko duena, berbabaten esanda.

Irudiab Irun

Ordezkaritza ofizialik gabe berriz ere«Gogorra izan da bidea». Hala aitortu dute Irungo alarde parekideko kideek, baina egoera «baretzen» ari dela

gaineratu dute. Alarde parekideak hogei urte beteko ditu aurten, eta festa giroan abiatuko dira, bihar, 10:20an,

Urdanibiatik. Joan den astean ekitaldi jendetsu bat egin zuten Irungo Ficoba erakustazokan, alarde mistoaren

hogei urteak ospatzeko —irudian, bertaratutako hainbat agintari—. Herenegun, ordea, alarde parekidera or-

dezkaritza ofiziala bidaltzearen aurka bozkatu zuten EAJk, PSE-EEk eta PPk Batzar Nagusietan. A. CANELLADA / FOKU

Batzar Nagusiek gaitzetsi egin dituzteAltsasuko gazteen aurkako zigorrak

DONOSTIA bEAJ, EH Bildu eta Ahal Dugu-ren aldeko botoekin, Gi-puzkoako Batzar Nagusiek gaitzetsi egin zituzten, herenegun, Altsa-suko gazteei jarritako bi eta hamahiru urte arteko espetxe zigorrak. Zigorrak «neurrigabeak» direla salatu dute hiru alderdiek.

«Ez gara ari N-1 errepidekobidesariaren inguruaninformazioa ezkutatzen;erabateko gardentasunezjokatzen ari gara gu»

Imanol LasaGipuzkoako Foru Aldundiko bozeramailea

25.000DONOSTIAKO GARBERA MERKATARITZA GUNEAREN

HAZKUNDEA, METRO KOADROTAN

Azaroan hasiko dituzte lanak Donostiako Garbera merkataritza gunean,

eta egungoak baino 25.000 metro koadro gehiago izango ditu: 61.000

metro koadro. EH Bilduk salatu du proiektua «legez kanpokoa» dela.

GIPUZKOAKO HITZAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 1.400 karak-

tere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta GIPUZKOAKO HITZAk mozteko

eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita:

Gipuzkoako Hitza, Martin Ugalde kultur parkea z/g, 20140 Andoain. Eskutitzak Inter-

net bidez bidaltzeko:[email protected].

%

6 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2018ko ekainaren 29aIritzia

Bietigheim Alemaniako txapeldunordeaizango du aurkari Bera Berak atarikoan

DONOSTIA bAurkari zaila egokitu zaio Super Amara Bera Berari Txa-peldunen Ligako atarikoan: BBM Bietigheim Alemaniako ligako etakopako txapeldunordea. Irailaren 7tik 9ra jokatuko dira atarikoko bifinalerdiak eta finala. Lublinek (Polonia) eta Salernok (Italia) jokatukodute beste atarikoa. Txapeldunen Ligan sartuko da irabazlea. Europa-ko Federazioak Bera Berari eman dio antolatzeko aukera.

Eider Goenaga Lizaso Mutriku

Deba eta Mutriku

arteko GI-638

errepidean obrak

hasiko dituzte las-

ter, eta hainbat hi-

labetez bidea guztiz itxi beharko

dute. Egunean, 6.000 ibilgailu in-

guru igarotzen dira hortik; ondo-

rioz, jende askori eragingo dio

itxierak. Alkolean tunel bat egite-

ko eta Ipitxarriko bihurgunean

mendi zati bat kendu eta galtzada

zabaltzeko egingo dituzte lanak.

Horrez gain, bi herriak batzeko

bidegorri bat egingo dute. Gipuz-

koako Foru Aldundiak uste du

errepidea bost hilabete egongo

dela itxita, baina obrak, bere oso-

tasunean, hamalau hilabete

iraungo du. 12 milioi euroko au-

rrekontua dute lanek.

Bidea itxita dagoen bitartean,

Mutrikura doazen autoek, De-

ban, Mendaro aldera jo beharko

dute, eta handik GI-3230 errepi-

detik barrena helduko dira Mutri-

kura, Astigarribia eta Kalbario-

gaina igaro ostean. Kamioiek, be-

rriz, Durango, Trabakua eta

Ondarroatik barrena joan behar-

ko dute.

«Errepide hau erabiltzen du-

ten guztiek izango dituzte kalte-

ak, baina Laranga auzoan bizi eta

lan egiten dugunok izango gara

bereziki kaltetuak», adierazi du

Iñaki Arinek. GI-638 errepidetik

50 metro eskasera dagoen Arbe

hotelaren jabea da Arin. «Orain

bost minutuan egiten dena egite-

ko, ordu erdi beharko da obrak

hasten direnean». Baserri bideak

eta asfaltatu gabeko bide zatiak

dira, GI-638 itxita, Arbe hotelera

iristeko modu bakarra. «Bide

hori 4x4 ibilgailuetan soilik egin

liteke orain. Bideak egokituko di-

tuztela esan digute, baina, halere,

bidea txarra izango da gero ere. Bi

auto gurutzatzen badira, ez dago

tokirik, eta, gauez, ni neroni ere

ez nintzateke ausartuko hortik

ibiltzen».

Laranga auzoan kezkatuta dau-

de errepidea ixteak izango dituen

ondorioekin. «Izan ere, hemen

bizi denak derrigor behar du au-

toa; edozertarako», azaldu du

Justo Pagolak, San Juan jatetxeko

nagusiak. «Nik etengabe erabil-

tzen dut autoa. Goizean, umeak

eskolara eramaten ditut, Debara,

eta, arratsaldean, jasotzera joaten

naiz. Horrez gain, egunero hain-

bat bider hartu behar izaten dut

autoa: jatetxerako erosketak egin,

banketxera joan... Errepidea ix-

ten badute, ia ordubete beharko

dut edozein enkargutarako», gai-

neratu du Manuel Loretok, Pikua

landetxeko nagusiak.

Hainbat datu jarri dituzte ma-

hai gainean, obrek auzotarren-

gan izango duten eragina azaltze-

ko: 140 lagun bizi dira Larangan;

eskolara joaten diren umeak dira

horietako 24; hamasei dira zaha-

rrak eta menpekotasunen bat du-

tenak; lau nekazaritza ustiapen

daude, jatetxe bat, nekazaritza

turismoko etxe bat, hotel bat, be-

hortegi bat... «Egunean, 400 mu-

gimendu inguru egiten ditugu

autoan», azaldu du Arinek. «Eta,

herriko ostalaritzari erreparatuta,

hemen daude Mutrikuko jatetxe

eta hotelen ia erdiak», gehitu du

Pagolak.

Negozio horientzat errepidea

ixtea amaiera izan daitekeela

ohartarazi dute hirurek. «Errepi-

dea bost hilabetez itxiko dutela

diote, baina ziur luzatu egingo

dela. Ipitxarrin, mendiari puska

bat kendu behar diote, eta oso

eremu ezegonkorra da; behera

eror daiteke dena. Atzerapen

handia eragingo luke horrelako

zerbaitek. Zer gertatuko da, or-

duan, gure negozioekin, gure bi-

zibidearekin?», galdetu du Pago-

lak.

Arinen arabera, errepidea

abendu inguruan itxiko dutela

aurreikusten dute. «Epeak bete-

tzen badira, gaitz erdi; baina edo-

zein luzapenek uda galtzea eta,

ondorioz, urtea galtzea ekarriko

luke. Diru sarrerarik gabe geldi-

tuko gara, eta banketxeak ez du

barkatzen. Gure akabera izango

da», gehitu du.

Urteak daramatza Arinek hote-

larekin, eta GI-638ko obrak bere

ametsaren amaiera ekarriko due-

la uste du. «Kostako hotel bat

dela kontuan hartuta, nola esan-

go diot nik bezero bati mendi bide

batetik ordu erdiko bidea egin be-

har duela hona iristeko, eta ber-

din hoteletik ateratzeko? Ez da

inor etorriko». «Eta gure kasuan,

berdin, nork egingo du ordubete-

ko joan-etorria menu bat jate-

ko?», esan du Loretok, Pagolak

buruarekin ezetz egiten duen bi-

tartean. Euren egoera kontuan

izango duen konponbide bat es-

katu dute hirurek.

Obrak, bereizitaHiru ostalarien arabera,tuneleko

obrak eta Ipitxarrikoak bereizita

egitea litzateke irtenbide bat. Gi-

puzkoako Foru Aldundiko Bide

Azpiegituretako Departamen-

tuak, baina, dena batera egiteko

arrazoia eman du: «Egia da obra

bi fasetan eginda Laranga auzo-

koentzat eramangarriagoa izango

litzatekeela; ez, ordea, gainerako-

entzat. Hala egingo balitz, denbo-

ra bikoitzean egongo litzateke

itxita GI-638 errepidea, eta Mutri-

kuko herria eta inguruko indus-

tria osoa nabarmen kaltetuko lu-

ke horrek». Bi obrak batera egitea

«interes orokorraren mesede-

tan» hartutako erabakia dela dio-

te foru aldundikoek.

Auzotarrekin bilerarik ez egitea

eta haien egoerari konponbidea

jartzeko interesik ez izatea ere

egotzi diote foru aldundiari. Eta

iritzi bera dute Gipuzkoako Ba-

tzar Nagusietako EH Bildu eta Po-

demos-Ahal Dugu taldeek ere.

«EAJ-PSEren gobernantza be-

rriak ez ditu entzun nahi GI-

638ko lanetan kaltetuko diren

Mutrikuko bizilagunak», adiera-

zi zuten bi taldeek, prentsa ohar

batean. Lehengo astean eskaera

aurkeztu zuten bi taldeek, Laran-

gako auzotarrek Azpiegitura Ba-

tzordean agerraldia egin dezaten.

Bide Azpiegituretako Departa-

mentuak esan duenez, auzotarre-

kin lau bilera egin dituzte aldun-

diko hainbat ordezkarik. Horrez

gain, errepidea konpontzea mu-

trikuarren aspaldiko eskaera dela

nabarmendu dute, eta obra guz-

tietan daudela kaltetuak. Kalteak

ahalik eta arinenak eta kaltetuak

ahalik eta gutxien izan daitezen

saiatu direla azpimarratu dute.

Deba eta Mutriku arteko GI-638 errepidea aldi batez itxi beharko dute obrak egiteko,eta Laranga auzoko ostalariak kezkatuta daude, horrek amaiera ekarriko dielakoan.

Irtenbide bat bide itxiari

Justo Pagola, Manuel Loreto eta Iñaki Arin, Ipitxarriko bihurgunean. Mendiari puska bat jan behar diote zati horretan, errepidea zabaltzeko. GORKA RUBIO / FOKU

7GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2018ko ekainaren 29a Gaiak

Epeak betetzen badira,gaitz erdi; baina edozeinluzapenek uda galtzeaeta, ondorioz, urteagaltzea ekarriko luke»Iñaki ArinArbe hotelaren jabea

«Bidea bost hilabetezitxiko dutela diote,baina ziur luzatuko dela.Zer gertatuko da orduangure negozioekin?»Justo PagolaSan Juan jatetxearen jabea

«Egunero hainbat biderhartu behar dut autoa.Errepidea ixten badute,ia ordubete beharko dutedozein enkargutarako»Manuel LoretoPikua landetxearen jabea

‘‘

8GIPUZKOAKO HITZA

Ostirala, 2018ko ekainaren 29aGaiak

betako ordezkariak gogotsu dau-de denboraldiari ekiteko.

ITZIAR EGUREN

Arraun Lagunak-eko ordezkaria

«Guretzat kolpealitzateke Euskotrenligan ez sartzea»

1 «Dezentek utzi dute taldea,eta bi neska ekarri behar izan di-tugu Galiziatik, beste bi Ondarro-atik, Arkoten ibilitako bat...».

2 «Iazkoa berdintzea, gutxie-nez: Euskotren ligan eta Kontxa-ko ohorezko txandan sartzea. Gu-retzat kolpea litzateke Euskotrenligan ez sartzea».

3«Orio eta San Juan argi samardaude, eta akatsak garesti ordain-duko dira gero; Deusto, gu, Hibai-ka, Hondarribia... Gure akatsenzain egongo dira asko».

4 «Helburuak beteta eta taldelan on bat eginda; eta ez emaitzeidagokienez bakarrik. Ea gai garentalde indartsu bat sortzeko».

ALBERTO LOPEZ

Donostiarra Kaiarribako presidentea

«Hemezortzi hilabetedaramatzagu, eta ikastenjarraitzea da helburua»

1«Blokeari eutsi diogu. Ez dutesegituko Alacanteko bi neskak etaTarragonako batek. Euskal Herri-koak dira denak, bi bizkaitar etaOriok utzitako lau tartean».

2 «Hemezortzi hilabete dara-matzagu proiektu honekin, etaikasten jarraitzea da helburua».

San Juan, olatu artean, iaz, Kontxako Banderako bigarren jardunaldian, Orio atzean duela; bi ontzi horiek dira faborito argiak denboraldi honetarako. J. C. RUIZ / FOKU

1Aurreko denboraldiarekin

alderatuta, zein aldaketa

izan dituzue taldean?

2Zein helburu dauzkazue

denboraldi honetarako?

3Zein dira faboritoak

Euskotren ligan sartzeko?

4Zerekin geldituko

zinateke gustura

denboraldi amaieran?

Asteburu honetan jokatuko dituzte Euskotren ligarako sailkatzeko kanporaketak,Portugaleten eta Zierbenan. Hamabi ontzi ariko dira lehian, Gipuzkoako zortzitartean, eta laurentzat bakarrik dago lekua. San Juan eta Orio dira faborito argiak.

Lehenengo galbahe serioaUnai Zubeldia

Ez da giro izango, ezestropadaren ata-riko orduetan etaezta uretan bertanere. Arraun klu-bek asteburu ho-

netako palakaden arabera egitu-ratu beharko dute denboraldiguztia, eta dezenteko presioa sor-

tuko du horrek. Denboraldi ho-netan hamabi ontzik egon nahikolukete Euskotren ligan, arrauna-ren maila nagusian, baina lauren-tzat bakarrik dago tokia. Horieta-ko batek ia ziurtatuta dauka le-kua, San Juanek, iazko txapeldu-nak, nahikoa izango duelakobihar edo etzi bosgarren amaitu-ta. Portugaleten (Bizkaia) izangodute, bihar, lehenengo estropada

(18:00), eta Zierbenan (Bizkaia)bigarrena, etzi (11:45). Erlojuarenaurka ariko dira ontzi guztiak.Euskotren ligan ariko dira astebu-ru honetako lau ontzirik azkarre-nak, eta ETE Emakumeen Traine-ru Elkarte sortu berriaren ligangainerakoak.Arraun Lagunak, Deusto, Do-

nostiarra, Hernani, Hibaika,Hondarribia, Kaiku, Lea Artibai,

Orio, Puebla-Cabo, San Juan etaTolosaldea ariko dira lehian bihareta etzi, eta, Euskotren ligara sail-katzen diren ontzientzat puntua-garriak izango dira bi saioak. ETEligan, berriz, uztailaren 8an joka-tuko dute lehenengo estropadapuntuagarria, Donostian —ekai-naren 17koa eta 23koa ez dira izanpuntuagarriak—. Neguko lanakamaituta, Gipuzkoako zortzi klu-

9GIPUZKOAKO HITZA

Ostirala, 2018ko ekainaren 29a Gaiak

3«Orio eta San Juan; eta Arraun

Lagunak, Hondarribia, Deusto

eta galiziarren artetik, bi».

4 «Gehienek hurrengo urtean

ere jarrai dezaten lortuta, eta

Kontxan lan ona eginda».

XABIER ZABALA

Hernani Arraun Elkarteko prestatzailea

«Iaz Kontxan titularizan zirenen artetik bikbakarrik jarraitzen dute»

1 «Azken bi urteotan 30 bat

arraunlarik utzi dute taldea; iaz,

Kontxan titular izan zirenen arte-

tik bik bakarrik jarraitzen dute,

eta azken unera arte ez dugu izan-

go aukerarik multzoa osatzeko».

2«Larri gabiltza helburuak ze-

hazteko. Hogei bat egun-edo be-

harko ditugu gure mailarik txu-

kunena emateko. Guretzat goize-

gi datoz kanporaketak».

3 «Aurretik dabiltza San Juan

eta Orio, eta, ezustekoren bat izan

badaiteke ere, iazko laurak sartu-

ko direla uste dut: San Juan, Orio,

Hibaika eta Arraun Lagunak».

4«Gustura egongo naiz astero-

ko pausoak aurrera ematen badi-

tugu. Pasatutako urtearekin, ona

izango da lortzen dugun guztia».

ELI PESCADOR

Hibaikako arraunlaria

«Oso negu gogorra izanda; trainerua ez genuelaaterako uste zuten askok»

1«Iaztik, hamabost arraunlarik

utzi dute taldea, eta erabat berria

da proiektua. Arraunlari asko igo

dira harrobitik, eta etxekoekin

ibili gara neguan; orain iritsiko

dira fitxaketaren batzuk».

2 «Euskotren ligan sartzea da

helburua, nahiz eta zaila izango

den. Aurten, hala ere, bi ligetan

egongo da ikuskizun handia».

3«San Juan eta Orio dira fabori-

toak, eta lehia handia izango da

gero: Deusto, Hondarribia, Do-

nostiarra, Arraun Lagunak, gu

geu, Kaiku...».

4 «Gauza guztiak ondo atera-

tzearekin. Oso negu gogorra izan

da; trainerua ez genuela aterako

uste zuten askok. Gozatzea eta

sentsazio onekin amaitzea da hel-

burua».

IKER CORTES

Hondarribia Arraun Elkarteko

prestatzailea

«Zazpi talde gaudeEuskotren ligarako azkenbi postuetarako lehian»

1 «Nirea izan da aldaketarik

handiena, eta sei-zazpi arraunlari

fitxatu ditugu».

2«Trainerua uretan egotea zen

hasierako helburua, eta, hori lor-

tuta, Euskotren ligan sartzea da

erronka, nahiz eta badakigun oso

zaila izango dela».

3 «Orio eta San Juan barruan

egongo dira, ziur, eta, ondoren,

zazpi talde gaude azken bi pos-

tuetarako lehian. Hibaika eta gu

sartzea gustatuko litzaidake».

4 «Proiektuari jarraipena

emanda; ez dadila izan urte baka-

rreko kontua».

XANTI ZABALETA

Orio Arraun Elkarteko prestatzailea

«Oso adi ibili beharkodugu, ezustekoakizan daitezkeelako»

1 «Taldearen %75-80ri eutsi

diogu, eta lauzpabost aldaketa

egin ditugu. Ondo lan egin dugu

neguan, eta lehiaketari ekiteko

gogotsu gaude jada».

2 «Euskotren ligarako sailka-

tzea eta bertan finkatzea litzateke

lehenengo helburua, eta, ondo-

ren, Kontxako Banderan beste

pauso bat ematea. Ea gai garen

San Juanengana inguratzeko».

3 «Orain arteko emaitzak az-

tertuta, egia da San Juanek eta

Oriok barruan behar luketela,

baina oso adi ibili beharko dugu,

ezustekoak izan daitezkeelako.

Uste dut traineru batzuek, orain-

dik, ez dutela eman euren maila-

rik onena, eta kontuz».

4 «Onenekin parez pare lehia-

tzeko gai izanda, eta, tartean-tar-

tean, banderaren bat irabazita».

JOSUNE UGARTE

San Juan Arraun Elkarteko arraunlaria

«Gure lana ondo eginizanaren sentsazioarekinamaitu nahi dugu»

1«Urtero bezala, arraunlari ba-

tzuek taldea utzi dute aurten ere,

baina blokea mantentzea lortu

dugu. Pare bat arraunlari berri iri-

tsi dira taldera».

2 «Goian ibiltzea da helburua.

Azken urteak aztertuta, badakigu

zaila izango dela, baina aurreko

postuetan ibiltzeko erronka dau-

kagu».

3«Gu ia sailkatuta gaudela esan

daiteke, nahikoa izango dugula-

ko bi estropadetako batean bos-

garren amaitzea. Orio ere sailka-

tuko dela uste dut, baina ez nuke

jakingo beste bi ontziren izenak

ematen; Hondarribia, Deusto, ga-

liziarrak, Arraun Lagunak...».

4 «Gure lana ondo egin izana-

ren sentsazioarekin bukatuz

gero, gustura nengoke. Ondo lan

eginda irabazten badugu, prime-

ran; baina ondo lan eginda ere bi-

garren amaitzen badugu, gurea

eginda edukiko genuke».

MALEN OIARZABAL

Tolosaldea Arraun Klubeko arraunlaria

«Gustura zerekin? Liganmaila ona emanda etaKontxarako sailkatuta»

1 «Traineru berria da gurea.

Oso gazteak gara denok, harrobi-

koak, eta etorkizuneko taldea da

gurea».

2 «Non gauden ikustea, guk

geuk ere ez dakigulako. Lehen

pauso sendoak eman nahiko ge-

nituzke».

3 «San Juan eta Orio barruan

egongo dira, eta akats gutxien

egiten duten bi ontziak sailkatu-

ko dira gero. Hondarribia, Donos-

tiarra, Arraun Lagunak, galizia-

rrak... Gertu gabiltza denok, eta,

gure kasuan, presiorik, behintzat,

ez daukagu. Hori daukagu alde».

4«Ligan maila ona emanda eta

Kontxarako sailkatuta. Azken

hori da arraunlari guztien helbu-

rua. Zazpirentzat soilik dago le-

kua, baina saiatuko gara».

Beñat Alberdi Antzuola

Lurrei dagokienez, An-

tzuola ez da Gipuzkoako

herririk handiena. Biz-

tanleak ere 2.000 pasa-

txo ditu, handienetatik urrun.

Baina udalak pauso handia eman

du herritarrek erabakietan parte

har dezaten. Urtarriletik martxan

dute Antzuola Eitten prozesua,

Aztiker soziologia ikerguneak di-

namizatuta. 2030eko herria di-

seinatzea da helburua. Makina

bat proposamen jaso dituzte jada;

triptiko batean bildu dituzte ho-

rietatik ehun, eta etxez etxe bana-

tuko dute orain. Boto bidez, herri-

tarrek erabakiko dute nolako An-

tzuola eraiki nahi duten.

Udalbatzak aho batez onartu

zuen prozesua. Historia askok

izaten dute hasiera bitxia, eta

kasu honetan ere hasiera ez zen

izan ohikoena. «Oposizioak ezta-

baida batean esan zigun parte

hartze plan oso bat nahi zutela

eurek», azaldu du Beñardo Kor-

tabarria Antzuolako alkateak.

«Hitza hartu genien guk, eta pro-

zesuari ekin genion».

Oinarrira joanda, herritarren

hitza alderdien gainetik jartzea

litzateke prozesuaren gakoa.

Egun, EH Bilduk, EAJk eta PSE-

EEk osatzen dute udalbatza, eta

EH Bilduk dauka gehiengoa. Hala

ere, alderdiak alderdi, herritarrek

proposatutakoa eta onartutakoa

garatuko dute etorkizunean.

Alkateak begi onez ikusten du

aukera zabalak eskaintzea:

«Posible da prozesutik guk berez

egingo ez genukeen zerbait atera-

tzea, baina herriak erabakitakoa

litzateke, eta bete egingo genu-

ke».

Halaber, Kortabarriak uste du

prozesuak herritarren boronda-

tea ezagutzeko balioko duela;

neurri batean bai, behintzat.

Oinarri edo ekintza zehatz

batzuk definituta, ezingo da pro-

posatu gai bererako beste egitas-

morik, «ordurako herria hitz

egina egongo delako».

Lau fase ditu Antzuola Eitten

parte hartze prozesuak: herriaren

diagnosia egin zuten lehenengo-

an, erronka nagusiak zehaztu zi-

tuzten bigarrenean, helburuak

gauzatzeko ekintzak hirugarre-

nean, eta proposamenak lehene-

tsiko dituzte laugarrenean. Azken

fase horretan daude gaur egun.

Proposamenak bilduta, herrita-

rrek gaur arte dute aukera bozka-

tzeko. Antzuolarrek gertutik ja-

rraitu ahal izan diote prozesuari.

Erabaki politikoa izan zen parte

hartzeko sistema martxan jar-

tzea, eta udalbatzako kideek ha-

sieratik argi izan dute herriak ze-

haztu behar dituela proiektuaren

nondik norakoak. Bilera horiek

guztiak Aztikerrek dinamizatu

dituela argitu du Xabi Luke en-

presako kideak. Talde eragilea eta

jarraipen batzordea sortu zituzten

herritarren parte hartzea susta-

tzeko eta erronka horiei heltzeko.

Prozesuaren inguruko eraba-

kiak hartzea eta prozesua bera

sustatzea izan dira talde eragilea-

ren lanak, eta hamabost-hamasei

herritarrek osatu dute egitura. Ja-

rraipen batzordea, berriz, politi-

kariek osatzen dute eta prozesua-

ren inguruan informatuta egotea

izan du helburu nagusi. «Fun-

tsezkoa izan da talde eragilearen

lana. Prozesua herrira egokitzen

lagundu digu eta gainerakoan

inoiz iritsiko ez ginen tokietara

iristen», nabarmendu du Lukek.

Bileraz bilera eta eztabaidaz ez-

tabaida, erronka nagusiak eraba-

ki zituzten lehenengo; hots, diag-

nosiaren ondorioen berri eman

zieten herritarrei, eta hutsune na-

gusiak identifikatu zituzten ja-

rraian. Bost ildotan banatu zituz-

ten landu beharreko gaiak: eko-

nomia eta ingurumenaren jasan-

garritasuna, pertsonaren garape-

na, bizikidetza, zerbitzu sozialak

eta herriaren kudeaketa.

Aukerak lehenetsi beharLan horiek eginda, helburuak eta

helburu horiek gauzatzeko ekin-

tzak zehaztea izan zen hurrengo

pausoa. Bi bilera egin zituzten alor

bakoitzean, proposamenak jaso,

aztertu eta batzeko. Azken pauso-

ra iritsita, aukerak lehenestea da-

gokie orain. Ehun ideiak atalka

banatuta, parte hartzaile bakoi-

tzak bost proposamen aukeratu

behar ditu ildo bakoitzetik; 25

guztira. Aztikerrek batuko ditu

emaitzak, eta, aztertutakoan, or-

duan zehaztuko dute herriak zein

lan ezarriko dizkion udalari.

«Badakigu parte hartze proze-

su luzeek beren kostua izaten du-

tela», aitortu du Lukek. «Gihar

hori ezin da mantendu denbo-

ran». Horregatik, saio gehiago

egitea baino nahiago izan dute

beste bide batzuk bultzatzea.

«Eztabaidak bukatuta daude,

gainera. Herriaren iritzia jaso be-

har dugu; zenbat eta gehiagok

parte hartu, orduan eta hobeto».

Prozesu horretan, triptikoa etxez

etxe banatzea erabaki dute, eta

herritarrek webgunean ere bozka

dezakete nahi izanez gero.

Antzuolarren iritziak jasota,

emaitzak jarraipen batzordera iri-

tsiko dira, eta herritarrek nahi du-

tena nola bideratuko duten azter-

tuko dute bertan. «Proiektuari

abizena jarriko diogu; prezioa,

alegia. Erabaki egin beharko dugu

zeri heltzeko gaitasuna daukagun

eta zein lehenetsi». Herriari aho-

tsa emateak herritarrek nolako

Antzuola nahi duten ikusteko ba-

lio izan die agintariei, eta halaxe

igartzen da proposatutako ekin-

tzetan. «Nekazaritza bultzatu

nahi dute herritarrek, eta bidego-

rriak sustatzeko hainbat proposa-

men ere jaso ditugu. Industria he-

rria izan arren, ingurumena zain-

du nahi dugula nabaritzen da pro-

posamen horietan».

Antzuolako Udalak martxan dauka Antzuola Eitten parte hartzeprozesua, herritarrek eurek erabaki dezaten nolako herria nahi duten.Boto bidez aukeratuko dute proposatutako ideietatik zeintzuk lehenetsi.

Herriak aukera dezala

Herritarren parte-hartze prozesua sustatzeko egindako saioetako bat. AZTIKER

Posible da prozesutikguk berez egingoez genukeen zerbaitateratzea, bainabete egingo genuke»Beñardo KortabarriaAntzuolako alkatea

‘‘

10 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2018ko ekainaren 29aGaiak

Olatz Mitxelena Hondarribia

Ez dago edozein elkar-

teren esku musika

alternatiboa progra-

matuz mende laur-

dena betetzea, eta,

horretaz jabetuta, lorpen hori me-

rezi bezala ospatzeko, Hondarri-

biko Psilocybek egitaraua ondu

du udararako. Asteartean aurkez-

tu zuten programa, Psilocybene-

an bertan, Txomin Sagarzazu

Hondarribiko alkatea bertan zela.

Laudorio sorta izan zuen Sagarza-

zuk Psilocyberentzat, eta, urteu-

rrenean egin antzera, etorkizune-

an ere lankidetzan aritzeko kon-

promisoa agertu zien elkarteko

kideei.

Psilocybeko arduradun Egoitz

Alkarazek eman zuen egitaraua-

ren berri, aurretik elkarteko kide-

ei urteurrenaren antolaketarako

egindako lan mardula eskertuta.

«Hau guztia ezinezkoa litzateke

elkartean lan boluntarioa egiten

dutenen ekarpenik gabe», aitor-

tu zuen. Alkarazek aurreratu zue-

nez, uztailaren 20tik aurrera

egingo dituzte urteurrenari lotu-

tako ekitaldi guztiak, asteburue-

tan, eta abuztuaren 24an eta

25ean izango dira ospakizun

nagusiak, Mighty Diamonds

eta Belako taldeen kontzer-

tuak tartean.

Psilocybeneatik kanpo

eskainiko dituzte progra-

matuta dauzkaten kon-

tzertu denak, Hondarri-

biko hainbat txokotan,

«ospakizuna ez delako

Psilocyberena soilik, Hon-

darribiko herritar guztiena

baizik». Horrek, nola ez, egita-

rauan ere izango du isla. Etxeko

talde eta DJ asko aterako dira jen-

daurrera: Marmoka, Velozet,

Horzdun, Afamada Orquestina

DJ... Ezin bestela izan eta, Psilocy-

beren itzalean hazi eta hezitako

taldeek protagonismo berezia

izango dute urteurrenean.

Doan izango dira kontzertu

guztiak, bat izan ezik: uztailaren

29an Eilen Jewellek Itsas Etxea

auditoriumean eskainiko duena.

«Aretoa alokatzeak dituen gas-

tuak ordaintzen laguntzeko ko-

bratuko dugu sarrera». Country

eta blues estiloak jorratzen ditu

AEBetako abeslariak, eta, Alkara-

zen hitzetan, «jende askoren gus-

tukoa» izango da kontzertu hori.

Izan ere, «hain gazteak ez diren

horiek» ditu jomugan uztailaren

29ko kontzertuak.

Doakoak izango dira gainon-

tzeko kontzertuak, baina, Psi-

locyberen egitasmoa lagundu

nahi duten guztientzat, 0 ilara

izeneko sarrerak jarriko dituzte

salgai, 5 euroan. Kontzertu are-

torako urte osorako sarrerak

zozkatuko dituzte 0 ilarako

sarrera erosten dutenen

artean, eta baita 25. ur-

teurrenerako propio

sortu dituzten elastiko-

ak, biserak eta garagar-

do sortak ere. Bidasoa

Basque Breweryk egin

ditu lan horiek guztiak.

Beroketa lanak egin on-

doren, Gernikako Arbola

plazaren inguruan egingo du-

te abuztuaren 24 eta 25eko jaial-

dia, Harresilandako berdegune-

an. Reggae Gaua izango da lehe-

na, eta Hondarribiko rap abeslari

Acto Messiek zabalduko du eki-

taldia. Stepi DJa ere bertan izango

da —Irungo Bad Sound System tal-

dearekin egin zen ezagun—, eta

Mighty Diamondsena izango da

gaueko emanaldi nagusia; Jamai-

kako reggae taldea da azken hori.

Manu Chaorekin biran ibilitako

Chalart58 Feath Matah DJak itxi-

ko du eguna.

Abuztuaren 25ean, berriz, Be-

lakok erakarriko du, ziurrenik,

jende gehien, baina aurretik ere

izango da zer hautatua. Afamada

Orquestina DJa hasiko da festa gi-

rotzen, eguerdian, eta herri baz-

karia egingo dute ondoren. «Nahi

duten guztiek eman ahal izango

dute izena», zehaztu du Alkara-

zek. Marmoka eta Velozet taldee-

nak izango dira lehen kontzer-

tuak, eta Buenos Airesko Capsula

taldeak disko berria aurkeztuko

du ondoren. Belakori dagokionez,

Alkarazen ustez horixe da gaur

egun Euskal Herrian dagoen «tal-

derik garrantzitsuenetakoa».

Disco Bambinos Donostiako DJ

bikoteak emango dio amaiera

ekitaldiari.

Emakumeek «presentzia na-

barmena» izango dute emanaldi

horietan. «Psilocybek hasieratik

egin zuen emakumeek rock

munduan daukaten garrantzia

ikusarazteko hautua», adierazi

zuen Alkarazek aurkezpenean.

Ibilbide oparoa Aurkezpen ekitaldian, elkartea

1996an sortu zutela gogoratu

zuen Ortzi Alonso Hondarribiko

zinegotzi eta sorreratik Psilocybe

elkarteko kide izan denak, eta

txosnetan lortutako diruarekin

ordura arte tailerrak ziren lokalak

egokitu zituztela gogoratu zuen.

Psilocybek ordutik «Hondarri-

bian eta inguruko herrietan»

eduki duen presentzia goraipa-

tzeaz gain, gaur egun «erabat

sendotutako proiektua» dela gai-

neratu zuen.

Alonsoren arabera, Psilocybek

bi lorpen garrantzitsu izan ditu

bide horretan. «25 urteotan Psi-

locybetik pasatu direnen kopu-

rua eta bertan sortu diren siner-

giak eta harremanak, batetik, eta

espazioa bera, bestetik». Zinego-

tziaren ustez, «izugarria» da he-

rrian bertan entsegu lokalak, gra-

bazio estudioa eta kontzertu are-

toa edukitzea.

Ospakizunak ospakizun, etor-

kizunera begira lanean ari da el-

kartea, eta, alde horretatik, le-

hentasun bat zehaztu du Alon-

sok: «Musika egin nahi duten

gazteak espaziora erakarrita, le-

kukotza bermatzea». Erronka

horri heltzeko gonbidapena ere

bada urteurren festa.

25 urte bete ditu aurten Hondarribiko Psilocybe elkarteak, eta, urteurrena ospatzeko,musika egitarau oparoa landu dute udara honetarako, aretotik herrira jauzi eginez.

Psilocybe, haria eten ez dadin

Elkarteko kideak, Psilocybenean, 25. urteurrenerako antolatu duten egitarauaren aurkezpenean. OLATZ MITXELENA

Psilocybenearen sarreran

dagoen ikur handia.

ASIER PEREZ-KARKAMO


Izugarria da herrianbertan entsegu lokalak,grabazio estudioaeta kontzertu aretoaedukitzea»Ortzi AlonsoZinegotzia eta Psilocybe elkarteko kidea

‘‘

ikastolen mugimenduaren bul-tzatzaileetako batek. Haren hitze-tan, Iparragirrek beste ezeren gai-netik jarri zituen askatasuna etaarte sorkuntza —musika eta poe-sia—. Urretxuarra guztiz pertsonaperiferikoa zen, Setienen esane-tan. Gitarra bera, Iparragirrerenirudian gerora ezinbestekoa izanden musika tresna, ez zen batereohikoa garai hartan; ez, behin-tzat, txistuarekin, txirularekin,

albokarekin edo txalapartarekinalderatuta. «Gitarra herritartuegin zuen Iparragirrek, eta aitzin-dari izan zen zentzu horretan,egungo kantarien gisan, gitarra-ren bidez arnasberritu zuelakoherriaren giroa», idatzi zuen Se-tienek.

Familia utzita, etxeraUruguain familia utzita —AnjelaKerexeta emaztea, alegiarra, etazortzi seme-alabak— 1877an Eus-kal Herrira itzuli zenekoa, horixeda Iparragirreren biografian uler-tzeko zaila den pasarteetako bat.Familia ez zen sekula berriro el-kartu. Euskal Herriari foruakkendu zizkiotela-eta, haiek de-fendatzera itzuli zen koblakariaherrira; eta baita Ameriketan he-rriminak jota bizi zelako ere.Hainbat idatziren arabera, familiaosoa Euskal Herrira ekartzea izanzuen helburu; ez zuen lortu, or-dea. 1881ean hil zen Iparragirre,Ezkioko Zozabarro-Txiki base-rrian, eta Uruguain hil zen Kere-xeta, 1920an.Iparragirre2020 proiektuaren

barruan, Urretxuko Udalak ibil-bide bat egingo du datorren udaz-kenean, Kerexetaren biografiaaletzeko. Urteurrena iritsi bitar-tean, material ugari biltzen aridira herrian: eskulturak, margo-lanak, zigiluak, liburuak... Gerni-kako Arbola, Ara nun diran, Gi-tarra zahartxo bat, Trapu zaha-rrak eta beste zortziko ugari sortuzituen koblakari urretxuarrari ai-torpena egiteko guztiak. Ezinez-koa izango da poliedroaren piezaguztiak batzea, eta beti gelditukoda galdera markaren bat bidean.Baina Iparragirreren abestiekdenboraren galbahea pasatudute, eta hori da garrantzitsuena.

Miriam Luki Urretxu

Urretxuko SantaAnastasia jaietan,irailean, bada kan-tuagatik bereiztenden une bat. Igan-

dean, Euskal Jai egunean, BentaZaharreko Mutiko Alaiak taldeaosatzen duten musikariek gel-

dialdia egiten dute, eguerdi parte-an, Jose Maria Iparragirre kobla-karia (Urretxu, 1820-1881) jaiozen etxearen parean —Alde Zaha-rrean, garai bateko Kale Nagusianeta gaur egungo Iparragirre kale-an—. Geldialdia egin, eta jendezinguratuta daudenean, kantuanhasten dira den-denak elkarre-kin. Kantuz kantu, momentu ba-

tean kale zaharrean barreiatzendira Iparragirreren Trapu zaha-rrak abestiaren doinuak. Urre-txuarrek orduan bizi izaten dutetxinparta baten moduko une be-rezi hori; neurri batean eurenaden ondareaz harro, ahots bakarbat irudikatuz bezala kantatzendute herriko semearen kantuezagun hori.

Iparragirre jaio zela 200 urtebeteko dira 2020an, eta urteurre-na ospatzeko proiektu zabalaprestatzen ari dira UrretxukoUdalean. «Mendeurrena zetorre-la jakinda, jaialdi bakar eta handibat antolatzeko aukera zegoen,batetik, eta denboraz landutakoegitasmo zabalago bat sortzekoa,bestetik», azaldu du Maialen Fi-dalgo Kultura zinegotziak. Biga-rrenari heldu zioten azkenean,eta orain gutxi abiarazi dute Ipa-rragirre2020 proiektua. «Hain-bat arlo landuko dituen proiektuanahi dugu; Urretxutik mundurairtenda, eta, bide batez, gurean,Iparragirreren ondarea oinarrihartuta, zer edo zer eraikitzekobalioko digun lanketa egin nahidugu».Hasteko eta behin, urretxua-

rrek Jose Maria Iparragirre norizan zen jakin dezaten nahi dute.«Hari buruzko informazio asko-rik ez daukagula konturatu gara,eta, are gehiago, dakigun horrekIparragirreren ustezko ospe txa-rra duela oinarri». Proiektu po-liedrikoa izan dadin nahi dute.«Horrelakoxea zelako Iparragi-rre bera», zehaztu du Fidalgok.«Mundura zabaldu nahi duguharen izena, hark Euskal Herria-rena eta Urretxurena zabaldu zi-tuen bezala».Baina ez dituzte jorratu nahi

kulturaren, musikaren edo eus-kararen esparruak soilik. «Urre-txuko arkitekturari, turismoari,ekonomiari eta merkataritzaribultzada emango dion proiektuaizan dadin nahi dugu». Finean,2020ko ospakizunek geroraarrastoa uztea da helburua. Ma-hai gainean dago Urretxuko AldeZaharra biziberritzeko aukera,eta baita ikasmaterialetan Iparra-girre nor izan zen transmititzekoerremintak txertatzea ere, belau-naldi berriei historiaren berriemateko.Victor Hugo eta Henri Beyle

Stendhal frantziarrek idatzitakoeleberrietako heroietatik gertudago Jose Maria Iparragirrerenbiografia. Alabaina, Erromanti-zismo garaiko eleberri haietakoheroiekin gerrak, zauriak, erbes-tealdiak, aberriarekiko maitasu-na, askatasun gosea eta espetxeal-diak partekatzen baditu ere, an-tiheroitik asko izan zuen urre-txuarrak. Beharbada, diru goserikez eduki izanak, negozioetarakogaitasun eskasak eta orduko kon-bentzioetatik urrun ibili izanakitzalez bete zuten Iparragirrerenospea.Argirik gabe ez dago itzalik, or-

dea, eta Iparragirre liburuan bes-telako soslaia egin zuen JaxintoFernandez Setien urnietarrak,

Jose Maria Iparragirre koblakaria jaio zela 200 urte beteko dira2020an, eta hari aitorpena egiteko proiektu zabala mamitzen arida Urretxuko Udala. Iparragirreren izena mundura zabaltzekoeta haren izana herrian bertan gordetzeko xedea du proiektuak.

‘Gitarra zahartxo bat’hartuta, bidaian

Jose Maria Iparragirre eta Anjela Kerexeta, 1877an, Mercedes hirian, Uruguain, zortzi seme-alabekin. URRETXUKO UDALA

12 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2018ko ekainaren 29aGaiak

Urretxuarrek Iparragirrenor izan zen jakitea dahelburuetako bat,eta proiektuakgerora arrastoa uztea

Beste ezeren gainetikaskatasuna eta artesorkuntza jarri zituelazehaztu zuen Setienek‘Iparragirre’ liburuan

Eider Goenaga Lizaso

Uztailaren 30ean

beteko dira 750 ur-

te Bergarak hiri gu-

tuna jaso zuela, eta

dozenaka lagunek

ia bi urte daramatzate lanean ur-

teurren horri begira. Ez dira urte-

ro betetzen 750 urte; gogoratu be-

harreko urteurrena da. «Duela

pare bat urte-edo, ideia horrekin

etorri zen udaletxera Gotzon Ar-

tzelus. Urteurrena gogoratzea

proposatu zigun udaletxeko al-

derdi guztiei. Bere proposamena

zen gogoratzea nondik datorren

Bergara eta nola sortu zen, baina

baita aurrera begiratzea ere, nora

goazen eta nora joan nahi dugun

aztertzea. Oso ideia ona iruditu zi-

tzaigun denei», azaldu du Maite

Agirre Bergarako kultura zinego-

tziak.

Herritar guztiei zabaldutako

batzar ireki batekin jarri zuten le-

hen harria, eta bertatik sortutako

batzordeak lanean aritu dira hor-

tik aurrera. Historia eta Zientzia

Mahaia da horietako bat. «Ho-

rren helburu nagusietako bat zen

Bergarako historiaren laburpen

bat egitea, herritar guztiek irakur-

tzeko modukoa». Liburuxka bat

kaleratu dute, eta udalaren web-

gunean ere deskargatu daiteke,

750. urteurrenari buruzko atale-

an. «Historia adituak diren kide-

ak elkartu ziren talde horretan,

eta oso erraz irakurtzeko moduko

testu bat ondu dute, guztien ados-

tasunarekin».

Historia eta Zientzia Mahaiak,

halaber, uda ostean Laborato-

rium museoan izango den era-

kusketa atondu du. «Haiek ze-

haztu dute erakusketaren oina-

rria eta ildoa». Uda osterako, ha-

laber, hainbat hitzaldi antolatu

dituzte, hainbat gairen inguruan:

Bergara eta Ilustrazioa, euskara-

ren presentzia, baserria...

Kultura eta Kirol Mahaia izan

zen sortutako bigarren taldea. Ki-

rolaren arloan, emakumeen pre-

sentziari eman diote garrantzia.

«Bergaran tradizio handiko kirol

txapelketa bat egiten da: Bergara

Hiria. Gizonezkoen txapelketa

izan da orain arte, baina, urteu-

rrenaren aitzakian, emakumeen

parte hartzea sustatzea jarri zuen

helburu Kirol Mahaiak». Herriko

futbol, saskibaloi, eskubaloi, pilo-

ta, irristaketa eta txirrindularitza

taldeekin hitzarmena sinatu zu-

ten, eta txirrindularitza eta pilota

txapelketak egin dituzte jada,

emakumeek parte hartuta. Hala

egingo dute beste lau kiroletan

ere. Pol Pol mendizale elkarteak,

berriz, Bergarari Bira antolatu du.

«Herriko mugarriak lotzen di-

tuen ibilbidea da; hainbat etapa

ditu, eta sei asteburutan egingo

da. Hiru falta dira: uztailaren 8an

bat, eta irailean beste biak».

Kulturari dagokionez, berriz,

gaur gauean egitekoak ziren kon-

tzertua zen mahai horren emai-

tzarik adierazgarriena. Eguraldi

txarraren eraginez, ordea, bertan

behera utzi behar izan dute azke-

nean —ekaitz giroa dago emanda

gaur iluntzerako—. Irailean egin-

go dute kontzertu hori; eguraldi

ona bada, San Martin Agirre pla-

zan, eta, bestela, pilotalekuan.

Datozen egunetan zehaztuko du-

te eguna. «Bergarako ia talde guz-

tiak ariko dira kontzertu horre-

tan», zehaztu du Agirrek.

330 musikari, dantzari eta ar-

tistak parte hartuko dute iraileko

kontzertuan. Bergarako Txistula-

ri Taldeak, Xamatz dantza taldeak

eta Bergarako Musika Eskolako

dantza taldeak Ikurrin Dantzare-

kin emango diote hasiera ekital-

diari, eta, ondoren, hiru ataletan

banatuko dute kontzertua. Ber-

garako Musika Bandak Jose Maria

Usandizagaren bi pieza joko ditu

lehenengoan; Aitzol Mujika ba-

karlariak, Bergarako Orkestrak,

Aritzeta abesbatzak, Bergara Or-

feoiak eta Orfeoi Gazteak hiru

euskal kantautoreren lanak inter-

pretatuko dituzte bigarrenean;

eta guztiak elkarrekin ariko dira

hirugarrenean.

Etorkizunera begiraGazteen mahairik ez zuten sortu

hasieran, baina, Gotzon Artzelu-

sen bidez, haiek ere hasi ziren par-

te hartzen. Hiru sare sozialetan

—Facebook, Instagram eta Linke-

din— jarri dute martxan VerBer-

gara dinamika. «Munduan zabal-

duta dagoen izena da Bergara edo

Vergara, eta komunitate bat sor-

tzeko helburuz jarri dute martxan

egitasmoa». Horrez gain, LHko 5.

eta 6. mailarako Bergarako herri

curriculuma landu du Hezkuntza

Mahaiak, herriko ikastetxeekin

batera. Datorren ikasturtean ja-

rriko dute martxan.

Atzera begirakoa egin du Histo-

ria eta Zientzia Mahaiak, eta au-

rrera begirakoa Ekonomia eta Ga-

rapen Mahaiak. «Oso garrantzi-

tsua da nora goazen jakitea; ga-

rrantzi handia ematen diegu ba-

lioei, eta duela hogei bat urte

Bergarako garapen ekonomikoa-

ri buruz egindako ikerketa berriro

mahai gainean jartzea eta berri-

tzea da helburuetako bat».

Urteurrenaren balorazio bat

egiteko goizegi dela dio Agirrek,

urtea amaitu arte itxaron behar

dela horretarako. «Baina jende

asko mugitu da urteurrenaren in-

guruan: parte hartzea oso handia

izan da, eta oso pozik gaude».

750 urte dira Bergarak hiri gutuna jaso zuela, eta urte osoko jarduerak prestatudituzte. Eguraldiaren eraginez, atzeratu egin dute gaur egitekoa zuten kontzertua.

750ak gogoratzekoak direlako

750. urteurrenaren harira lanean ari diren batzordeen aurkezpen ekitaldia, ekainaren 13an. BERGARAKO UDALA


Jende asko mugitu daurteurrenaren inguruan:parte hartzeaoso handia izan da, eta oso pozik gaude»Maite AgirreBergarako Kultura zinegotzia

‘‘

MUSIKA

AIA Itzeder eta Asier.bGaur, 22:30ean, Elkanon.

AIAKupela.bBihar, 23:00etan, Elkanon.

AIA Izer eta Alabier.b Igandean, 20:00etan, Elkanon.

ALTZOHodeiertz abesbatza, Aitor Furundarena, Garikoitz

Mendizabal eta Andoni Aleman:

Kristalezko bihotza ipuin musikatua.

b Igandean, 12:00etan,

Andre Maria parrokian.

ARRASATEArrasate MusikalekoBig Banda.

bGaur, 22:30ean, Monterron

parkean.

ASTEASULaket.bGaur, 22:30ean, plazan.

ASTEASUWillis Drummond

eta Liher.

bBihar, 23:30ean, plazan.

AZKOITIAUdal Musika Banda.bBihar, 19:00etan, Plaza Berrin.

AZPEITIA Julian Barrenetxea eta Kantaka abesbatzak.

bGaur, 19:00etan, Sanagustin

kulturgunean.

AZPEITIAGipuzkoan Gazte Festa:Brisa Fenoy, Ane Jurado eta

Iban Garcia DJ, eta La Basurekin

masterclass-a.

bBihar, 16:00etan, Sanagustinen.

BEASAINAnari.bGaur, 22:00etan, Igartzako

jauregian.

BERGARASan Martzialgo erromeria.

b Igandean, San Martzialen.

DEBALos Garrapata.bGaur, 20:00etan, Ondargainen.

DEBAMice.bGaur, 20:00etan, Itziarko

Burugorri aretoan.

DONOSTIASiete C.bGaur, 20:00etan, Tabakaleran.

DONOSTIASur Le Feel.bGaur, 20:00etan, El Muron.

DONOSTIAShinigami, Kamorrah,Pato Pato, Urgull eta H & M.

bGaur, 20:30ean, Añorgako

gaztetxean.

DONOSTIALa URSS eta Ttun Ttun Brigade.

bGaur, 21:00etan, Dabadaban.

DONOSTIANonguayaz.bGaur, 21:30ean, Altzako

San Martzial plazan.

DONOSTIAAndoni Oilokiegi, Bidelapurrak, Pelax eta Cowboys

Orchestra.

bGaur, 22:00etan, Intxaurrondoko

jaietan.

DONOSTIABideoaldia: DZ dj-a.bGaur, 22:30ean, Intxaurrondo

kultur etxean.

DONOSTIAFan & Go.bGaur, 23:30ean, Igeldoko plazan.

DONOSTIADJ Esther.bGaur, 23:30ean, Igeldoko

kultur etxean.

DONOSTIACrystal Fighters DJ Seteta Arbi Squad DJs.

bGaur, 00:00etan, Dabadaban.

DONOSTIACalavera eta Jon Jon Jon.

bBihar, 20:00etan, Tabakaleran.

DONOSTIAWAS.bBihar, 21:00etan, Dabadaban.

DONOSTIADJ RU.bBihar, 23:00etan, Altzako

San Martzial plazan.

DONOSTIAArby Squad.bBihar, 23:30ean, Covent Gardenen.

DONOSTIALaiotz, DJ Hoolitas eta DJ Min.

bBihar, 23:30ean, Igeldoko plazan.

DONOSTIAForbidden Colours:Balza, El Txef A, Kastil, Katza eta

Willy Kasper.

bBihar, 00:00etan, Dabadaban.

DONOSTIAAdrian Oblanca etaJon Costas.

bBihar, 01:00ean, El Andenen.

DONOSTIAMaria Berasarte &Pepe Rivero: Delirio.


Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIAZozo.b Igandean, 19:00etan,

Guardetxean.

DONOSTIADeRobert & The Half-Truths.

b Igandean, 20:30ean, Dabadaban.

DONOSTIALa Jodedera.b Igandean, 22:00etan eta

23:00etan, Igeldoko plazan.

DONOSTIA Izer eta Alabier.bAstelehenean, 23:00etan,

Igeldoko plazan.

DONOSTIAAna Popovic.b Igandean, 00:00etan,

Convent Gardenen.

DONOSTIADBDB 2.0: inaugura-zio festa.

bAsteartean, 20:00etan,

Dabadaban.

DONOSTIATexas.bAsteartean, 21:00etan,

Kursaalean.

DONOSTIAChico y Chica: Notario. Un concierto hablado.

bOstegunean, 20:00etan,

Tabakaleran.

EIBARGospel Bilbao.bGaur, 12:00etan, Karmengo Ama

parrokian.

EIBARLas Fellini.bBihar, 22:00etan, Untzaga plazan.

EIBARBoloñesa Vegana DJa.bBihar, 23:30ean, Untzaga plazan.

ELGETASkasti eta DJ Bull.bGaur, 22:00etan, plazan.

ELGETA Jainaga eta Narbaiza.bBihar, 16:00etan, plazan.

ELGETA Ingou.bBihar, 20:00etan, plazan.

ELGETAMugi Panderoa.bBihar, 23:00etan, plazan.

ESKORIATZANiko Etxart eta Dom Earl & Kiki Graciet.

bGaur, 22:30ean, Gorosarri

plazan.

ESKORIATZAPuro Relajo.bGaur, 00:00etan, plazan.

ESKORIATZASonidos de Mexico.bBihar, 13:00etan, plazan.

ESKORIATZASan Peters Oi! Vol.2,Mareo, Newroz eta Rude Pride.

bBihar, 22:30ean, Santa Marina

plazan.

ESKORIATZAWood Strings.

b Igandean, 19:30ean, Inkernun.

ESKORIATZAGarilak 26.b Igandean, 20:00etan, plazan.

EZKIO-ITSASOTrikuarri.

bGaur, 22:00etan, Santa Luzian.

IRUN Irun Hiria Musika Banda.bGaur, 12:30ean, San Juan plazan.

IRUNRomance Latino & Reynaldo y Amaia.

bBihar, 23:00etan, Zabaltza plazan.

LASARTE-ORIA Ibai Berriak.bGaur, 23:00etan, Jaizkibel plazan.

LASARTE-ORIAVendetta.bGaur, 00:00etan, Okendo plazan.

LASARTE-ORIASu Ta Gar.bBihar, 22:00etan, Okendo plazan.

LASARTE-ORIA Iceberg Orkestra.bBihar, 00:00etan, Isla plazan.

LASARTE-ORIAMojitos Escozios.bBihar, 00:30ean, Okendo plazan.

LASARTE-ORIASon Kandela.b Igandean, 23:00etan, Jaizkibel

plazan.

LASARTE-ORIALos Caligaris.b Igandean, 23:30ean, Okendo

plazan.

LEABURUElizagoien Ahizpak.bBihar, 22:30ean, plazan.

MUTRIKUGuda Dantza.bGaur, 22:30ean, portuan.

MUTRIKUUdal Musika Banda.bBihar, 23:00etan, parrokian.

OÑATIGanbara Faktoria: Euskal mitologia, gure historia

musika ikuskizuna.

bGaur, 22:30ean, Kirrukua zelaian.

OÑATIDJ Jabi Sound.bBihar, 19:00etan, Torreauzon.

OÑATIGauargi.bBihar, 19:30ean eta 22:00etan,

Zubillaga auzoan.

OÑATI Itziarren Semeak, Gadafiste Brothers, Gorpuzkings,

Broken Legazy eta DJ Elvis Caino.

bBihar, 20:30ean, Fan Hemendik

Egunean.

OÑATIOlatz Salvador.b Igandean, 19:00etan, Zubillaga

auzoan.

OÑATIGari & Maldanbera.bAsteazkenean, 19:00etan,

Lizarraga lorategian.

Oñati b Fan Hemendik Eguna

Festa giro umoretsuan, aldarrikapenaGuardia Zibilak Euskal Herritik alde egin dezala eskatzeko, Fan Hemendik Eguna ospatuko dute, bihar, Oñatin

—irudian, iazko ekitaldia—. Trikipoteoarekin ekingo diote egunari, 12:30ean, eta bazkaria egingo dute gero,

15:00etan. Ohiko manifestazioaren ondoren (19:00), kontzertuen txanda iritsiko da iluntzean: Itziarren Seme-

ak, Gadafiste Brothers, Gorpuzkings, Broken Legazy eta DJ Elvis Caino taldeak ariko dira. JAIZKI FONTANEDA / FOKU

14 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2018ko ekainaren 29aAgenda

ORIOBidean.bGaur, 23:00etan, plazan.

ORIONogen.bBihar, 23:00etan, plazan.

PASAIABerzosax.bGaur, 20:00etan, 3 t’erdi tabernan.

PASAIA Jo Ta Tiro, Four Rooms eta Garinbo.

bGaur, 23:00etan, San Pedroko

kaian.

PASAIADenbora Makina Musikala.

bBihar, 22:30ean, San Pedroko

plazan.

PASAIANorte Vikingo, Ziribulio Sound System

eta Disco Bambinos DJ.

bBihar, 23:00etan, San Pedroko

kaian.

PASAIAModesto.b Igandean, 21:00etan,

San Pedroko frontoian.

TOLOSATofol Martinez.bGaur, 19:30ean, Ilargin,

eta bihar, 13:00etan, Karelan.

TOLOSAAnika Chambers.bGaur, 22:30ean, Euskal Herria

plazan.

TOLOSAEdu Big Hands.bBihar, 19:00etan, Saikinen,

eta igandean, 13:00etan, Solanan.

TOLOSAQ & The Moonstones eta Laurence Jones.

bBihar, 22:30ean, Plaza Berrian.

TOLOSAQ & The Moonstones.b Igandean, 20:00etan,

Txurrerian.

VILLABONA-AMASAUrval Ensemble.

bBihar, 20:00etan, Amasako

San Martin elizan.

ZUMAIAUdal Musika Banda.bGaur, 13:00etan eta 23:30ean,

Eusebio Gurrutxaga plazan.

ZUMAIARockalean.bBihar, 20:15ean, kalejiran

Kofradiatik.

ZUMAIAOihan Vega.bBihar, 22:00etan, Amaia plazan.

ZUMAIAMexico Lindo ¡Si Señor!mariatxia.

b Igandean, 22:30ean,


ZUMARRAGAGoiargi abesbatza.bBihar, 20:00etan, Mertzedariatar

Lekaimeen elizan.

ZUMARRAGAKobrazulo.b Igandean, 20:00etan,

Areizaga-Kalebarren plazan.

ZUMARRAGAOne Way eta Schizophrenic Spacers.

b Igandean, 23:30ean,


ZUMARRAGALos Brazos eta Alice Jayne.

bAstelehenean, 20:00etan,


ZUMARRAGAVulkano orkestra.bAstelehenean, 23:00etan,

Euskadi plazan.

ANTZERKIA

DONOSTIAGautena: Congreso de adicciones.

bGaur, 18:00etan, Lugaritzen.

DONOSTIAPixkol@(bis): Siete mujeres.

bGaur, 19:00etan, Etxarrienen.

DONOSTIAMarkeliñe: Chef Nature.bBihar, 17:00etan, Altzagainan.

DONOSTIAMireia Gabilondo,Garbi Losada, Jokin Oregi eta

Fernando Bernues: Strip-Tease.

bBihar, 20:00etan, Viktoria

Eugenia antzokian.

DONOSTIAKantu Kolore: Far West.

b Igandean, 17:30ean, Sagastieder

plazan.

DONOSTIATrapu Zaharra: Etsiak.b Igandean, 19:30ean, Igeldon.

DONOSTIABorobil: Jokoz kanpo.bOstegunean, 20:00etan,

Antzoki Zaharrean.

DONOSTIARafael Alvarez El Brujo:¡Cómico!.

b 20:00etan, Viktoria Eugenian.

EIBARPirritx, Porrotx eta Marimotots: Borobilean.

bBihar, 19:00etan, Amaña auzoan.

ESKORIATZANiño Costrini: The Crazy Mozarts.

bGaur, 19:30ean, plazan.

HERNANIKulunka: Taxidermia de un gorrión.

bGaur, 20:00etan, Biterin.

IRUNCoria Castillo eta Felix el Gato: bakarrizketak.

b Igandean, 23:15ean, Zabaltza

plazan.

PASAIAPatata Tropikala: Kalean otso, etxean uso.

bGaur, 17:00etan, Salbion.

TOLOSAFunes Troup: Aukerak.bGaur, 18:30ean, Amarotzen.

TOLOSADikothomia: Spazi-O.b Igandean, 13:00etan, Amarotzen.

ZARAUTZPez Limbo: Oxido.Umore garratza.

bAsteazkenean, 19:00etan

euskaraz, eta 20:30ean gazteleraz,

Villa Mundan.

ZARAUTZTrapu Zaharra: Etsiak.bOstegunean, 19:00etan,

Udaletxeko plazan.

ZARAUTZShakti Olaizola: Baldinbada.

bOstegunean, 20:00etan,

Frontoi Txikin.

ZESTOAAtx Teatroaren Tomiriseta Kamikaz & Ttak Teatroaren

Agur eta Dolore.

bGaur, 20:00etan, kultur aretoan.

ZESTOAZestoako InterpretazioEskola: Errege gaua.

bBihar, 18:00etan, kultur aretoan.

ZUMAIATomaxen Abenturak.bBihar, 17:00etan,


ZUMAIATrapu Zaharra: Etsiak.bBihar, 19:00etan, Erriberan.

BERTSOLARITZA

AIAAndoni Egaña, Maialen Lujan-bio, Aitor Mendiluze eta Julio Soto.

bBihar, 22:30ean, Aristerrazun.

ANTZUOLABertso afaria: EnekoAraiztegi eta Aratz Igartzabal Potto.

bBihar iluntzean, San Martzialen.

Zarautz b Kalerki kaleko antzerki jaialdia

Kaleko gertutasunean25. urteurrena izango du aurten Zarauzko Kalerki kaleko antzerki jaial-

diak, eta egitarau zabala daukate prest uztailaren 4tik 7ra. Ohiko emanal-

diez gain, aurten antzezlan bat prestatu dute hainbat herritarrek, eta

akrobazia tailerra ere eskainiko diete 14 urtetik gorakoei. ARITZ MUTIOZABAL

ASTEASUBertso bazkaria: MillanTelleria eta Sebastian Lizaso.

bBihar, 12:00etan.

BERGARAMaddalen Arzallus eta Sebastian Lizaso.


San Martzial auzoan.

LASARTE-ORIAAndoni Egaña,Igor Elortza, Beñat Iguaran, Ane

Labaka, Maialen Lujanbio eta

Unai Muñoa.

bGaur, 22:30ean, kultur etxean.

USURBILNerea Ibarzabal, OihanaIguaran, Jexux Mari Irazu eta Unai

Iturriaga.

b Igandean, 22:30ean, frontoian.

ZEGAMABertso bazkaria: Jon Gurrutxaga eta Aratz Igartzabal.

bBihar eguerdian, Tartalon.

DANTZA

DEBAErtza: Hariak.bGaur, 22:00etan, Plaza Zaharrean.

DONOSTIATrisquele taldea.bBihar, 12:00etan, Gaskuña plazan.

DONOSTIAAlkartasuna taldea.b Igandean, 13:00etan, Altzan.

DONOSTIAAurresku herrikoia eta Ttonttorroen jaitsiera.

bAstelehenean, 00:00etan,

Igeldoko plazan.

ELGETATio Teronen Semeak.bGaur, 19:00etan, plazan.

ESKORIATZAOinkari & Hika: Sagartu.

bBihar, 22:00etan, Gorosarri plazan.

EZKIO-ITSASOGoruntz taldea.bGaur, 12:00etan, Santa Luzian.

IRUNErromeria.bBihar, 11:00etan, San Martzial

mendian.

IRUNFandango eta arin-arin txapelketa, eta herri erromeria.

b Igandean, 18:00etan, Urdanibian.

LEABURUOinargi taldea.bGaur, 23:00etan, plazan.

PASAIAMuxikoak.bBihar, 12:00etan, Santiago plazan.

ZARAUTZAnezkaren Revolucióneta Maduixaren Mulïer.

bOstegunean, 22:00etan, Munoan.

ZUMARRAGA Irrintzi taldea.bBihar, 18:00etan, Zelai Arizti

pilotalekuan, eta 00:00etan,

Euskadi plazan.

ZUMARRAGAEzpata dantza,ohorezko aurreskua, gizon dantza

eta erromeria.

bAstelehenean, 11:00etatik aurrera,

egun osoan, Antioko baselizan.

HITZALDIAK

AZPEITIANapar Zuzterrak:1615eko euskal baleazaleen

sarraskia.


Sanagustinen.

PASAIABeatriz Rodriguez: Indarkeria matxista jaietan.

bGaur, 18:00etan, Antxon,

Bekoz Bekoren egoitzan.

IKUS-ENTZUNEZKOAK

DONOSTIA29. Bideoaldia. Sei ekoizpen ikusteko aukera.

bGaur, 20:00etan, Antzoki

Zaharrean.

BESTELAKOAK

AMEZKETAGure Zirkua.bGaur eta igandean, 19:00etan,

eta larunbatean, 19:00etan eta

21:30ean.

AZPEITIAGau mexikarra eta karta,dardo eta futbolin txapelketak.

bGaur, 19:00etan, gaztetxean.

EIBAR Jugger erakusketa.b Igandean, 11:00etan, Untzaga

plazan.

OÑATITxan magoa.bBihar, 17:30ean, Torreauzon.

URNIETAMarisa Tabernero: ipuinak igerilekuan.

bBihar, 18:00etan, kiroldegian.

15GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2018ko ekainaren 29a Agenda

Eider Goenaga Lizaso

Ezkio-Itsasoko Adaki publizitateagentziaren sortzailea eta proiek-tuen kudeatzailea da Andoni La-rrañaga (Antzuola, 1969), TomasMendizabalekin batera. Zazpi la-gun aritzen dira lanean enpresan,eta Larrañagak garrantzi handiaematen dio taldeari. Ikusmen

murriztua dutkanpainarekin Sa-ludFestival publizitate jaialdianjasotako bi sariak talde lanarenemaitza direla dio.Nola azalduko zenioke publizi-

tate munduan ez dabilen bati sa-

ri hauek zer garrantzi duten?

Osasunaren eta elikaduraren in-guruko nazioarteko publizitatesariketa bat da SaludFestival. Etazer esango dizut? Gustura hartzendira sari guztiak; azkenean, taldelana da gurea; lan asko dago kan-paina baten atzean, eta sariak betiizaten dira ongi etorriak. Erreti-nosi pigmentarioa duten gaixoenBegisare elkartearentzat eginda-ko Ikusmen murriztua dutkan-paina aurkeztu genuen sariketa-ra, eta niretzat oso berezia da kan-paina hori.Zergatik da hain berezia?

Urte asko daramatzagu haiekinlanean. Begisarekoak gurekin ha-rremanetan jarri ziren, eta lagun-tza eskatu ziguten euren izena za-baltzeko. Laguntzeko modukoproiektu bat zela pentsatu ge-nuen, eta lankidetzan aritu garaordutik, musu-truk gehienetan.Bestetik, proiektu oso polita da,eta oso gustura gaude egindakoa-rekin. Nola lantzen duzue halako eska-

era bat iristen zaizuenean?

Proiektu bat kudeatzen dugune-an, helburua izaten da elkarte ba-ten edo enpresa baten izena edoproduktua zabaltzea. Asko eragi-ten diogu buruari bide tradiziona-letatik ateratzeko; betiko ikus-entzunezko iragarki edo prentsa-ko iragarkiez aparte, komunika-tzeko beste bide batzuk bilatzenahalegintzen gara. Begisarek es-kuak libre utzi zizkigun —norma-lean hala izaten da bezero gehie-nekin—, eta Ikusmen murriztua

dutkanpaina atera zen hortik.Kanpaina horretarako sortuta-

ko aplikazioak jaso du sarietako

bat. Zertarako da aplikazio hori?

Erretinosi pigmentarioa duenjendeak osatzen du Begisare, etahaiek beti esan izan digute jende-ak ez dituela ulertzen sentitzendutela; gaitz oso minoritarioa de-nez, jende askok ez dakiela zerden ere. 20-30 urte artean diag-nostikatzen den gaitza da: tunelbaten barruan egongo balitz beza-

la ikusten du gaixoak, eta tunele-ko zuloa estutuz joaten da poliki-poliki, itsu gelditzen diren arte.Haien lekuan jartzea izan zen gurelehen ahalegina; kono batzukegin genituen, haiek zer sentitzenduten ulertu nahian. Eta hori aplikazio bihurtzea era-

baki zenuten?

Bai, zerbait teknologikoa egiteapentsatu genuen, eta ez bakarrikerretinosiarekin, baita ikusmena-ren beste gaixotasun batzuekinere: glaukoma, erretinopatia dia-betikoa, Stargardten gaixotasuna,aniridia... Erakundeen eta enpre-sen atea jotzen dugu horrelakoe-tan, ea diru laguntzarik eskuradezakegun. Esan beharra dagoEuskal Herrian enpresek-eta askolaguntzen dietela halako erakun-de eta proiektuei. Kasu honetan,laguntzak lortu genituen, tarteanEusko Jaurlaritzarena eta Gipuz-koako Foru Aldundiarena, eta

App bat egitea pentsatu genuen.Sei bat sintoma edo gaixotasun ja-sotzen ditu aplikazioak, eta auke-ra ematen dute haiek nola ikustenduten ezagutzeko. Bi bertsiotan dago aplikazioa.

Zein da ezberdintasuna?

RV bertsioa da bat, eta bertsio nor-mala bestea. Bertsio normalarenhelburua da horrelako gaixotasu-

nak dituzten pertsonek senideeieta gertukoei erakustea haiek no-la ikusten duten; alegia, besteaknolabait ere beraien tokian jar-tzea. Sakelakoan ikus daiteke ho-ri, eta interesgarria da, baina pau-so bat harago joan nahi genuenguk.

RV bertsioan lortu duzue hori?

Konplexua zen, baina lortu dugu.Zer egiten du RV bertsioak? Irudiabi pantailatan banatzen du, eta sa-kelakoa RV betaurrekoetan sar-tzean, eurek ikusten duten bezalaikusten da. Bestalde, sintomak la-rriagotuz joaten direnez, aukerahori ere ematen du; erretinosia-ren kasuan, adibidez, gaitzarenhainbat fase igaro daitezke, itsugelditu arte.Publizitate agentzia batek badi-

tu baliabideak halako egitasmo

bat garatzeko?

Erantzun baino lehen, DonostiFrame eta Akting enpresek egin-dako lana aipatu nahiko nuke.Aplikazioa garatzeko ezinbestekolaguntza ematen digute haiek.Guk proiektu bat hartzen dugu-nean, ideia pila bat botatzen ditu-gu, askotan gauzagarriak direnere jakin gabe. Arlo horretan ari-tzen diren profesionalengana jo-

tzen dugu halakoetan, eta jendeaskorekin kolaboratzen dugu.Zazpi laguneko talde batek osa-tzen du Adaki, eta, hori egingo ezbagenu, oso mugatuta geundeke,publizitatearen diseinu klasikoramugatuta. Adakiren lelo nagusie-tako bat da ezin diogula mugarikjarri guk egin dezakegun horri;gauza asko egin daitezke, eta gubeti ahalegintzen gara beste bidebatzuk, beste lankidetza batzukbilatzen, helburua bete ahal izate-ko. Oraingo honetan, lortu dugu.Proiektu asko egiten ditugu, bai-na gutxitan sentitzen zara guztizgustura eta harro, eta, honekin,ni, behintzat, oso harro nago.Bi sari jaso dituzue: aplikazioa-

gatik bat, eta bestea?

Teknologikoki garatutakoproiektu onenaren saria jaso duaplikazioak, eta Ikusmen murriz-

tua dutkanpainari bere osotasu-nean emandakoa da bestea. Lanasko egin ditugu kanpaina horre-tan, publizitatearen arlo klasikohorretan ere bai, eta modu globa-lean saritu dute lan hori.Modu altruista batean eginiko

kanpaina da hau. Nolako lanak

egiten dituzue gainerakoan?

Zorte handia dugu, mota askota-ko kanpainak egiten ditugulako.Adibidez, asko mugitzen gara in-dustria sektorean. Beren irudiahobetzeko eta zabaltzeko deitzendigute. Enpresara joan, eta zer be-har dauzkaten ikusten dugu: bi-deoak, marketin arloa, webgu-nea, katalogoa... Gu hasi ginene-an, arlo horretan hutsunea zegoe-la ohartu ginen, hemengo enpre-setan, historikoki, irudiarenkontuari ez zaiola garrantzi han-dirik eman; orain, zorionez, alda-tu egin da. Administrazioarentzatere aritzen gara, eta prentsa kabi-nete lana ere egiten dugu; eta lanasko egiten dugu Interneteko po-sizinamenduan, SEO, Google etabeste bilatzaileen kokatzean ere.Nolakoa da euskal publizitate

agentzien osasuna?

Agentzia asko dago. Krisiak era-gin handia izan zuen, eta agentziaasko itxi ziren, publizitatea izatenbaita lehenengo kentzen den gas-tua. Dibertsifikazioari esker, irau-tea lortu genuen guk. Orain berri-ro ari dira sortzen agentzia be-rriak. Maila dezente onean gaude-la esango nuke nik. Herrialde txi-kia garen arren, ondo kokatutagaudela uste dut. Agentzia han-diak ere badauden arren, ez garairisten Madril eta Bartzelonakomailara, baina agentzia txiki askodaude. Lehia badago, eta konpe-tentzia ona dela uste dut; hobetze-ko akuilua da.

«Bide tradizionaletikirteteko, asko eragitendiogu buruari»

Andoni Larrañaga b Adaki-ko proiektuen kudeatzailea

Adaki publizitate agentzia saritu dute, ikusmen murriztua duten gaixoeknola ikusten duten simulatzen duen aplikazio bat sortzeagatik. AndoniLarrañagak adierazi du proiektu horrek «oso harro» sentiarazten duela.

GIPUZKOAKO HITZAOSTIRALA, 2018ko ekainaren 29a

Zuzendaria: Unai Zubeldia. Argitaratzailea: Euskal Editorea

Lege gordailua: SS-1514-2010

www.gipuzkoa.hitza.eus [email protected]

sELKARRIZKETA

Andoni Larrañaga eta Tomas Mendizabal, Adaki publizitate agentziako proiektuen kudeatzaileak. JUAN CARLOS RUIZ / FOKU

«Krisiak eragin handiaizan zuen. Orain ari dirasortzen agentzia berriak.Esango nuke mailadezente onean gaudela»

GIPUZKOAKO HITZA · Unzurrunzaga ‘Makala’ DJarekin hizketan, urteotako musika ibilbideaz...

Documents

Transcript of GIPUZKOAKO HITZA · Unzurrunzaga ‘Makala’ DJarekin hizketan, urteotako musika ibilbideaz...