GIPUZKOAKO HITZA - Berria · udaberrikoen eta udakoen pare-koak izatera iristea. «Orain ere...

GIPUZKOAKOHITZA

JON

URB

E / F

OKU

Espainiako Trafiko Zuzendaritzak patinete elektrikoen araudia zehaztu zain egon gabe, DonostiakoUdalak hainbat neurri hartu ditu b Saltzaileak kexu dira salmentek behera egin dutelako nabarmen b 2-3

Arau hausteei

aurrea hartuta

Itsas ondarea Pasaiako‘Jaizkibel’ dragaontzia berriz ere

abandonatu egin dutela salatu dute

11Elkarrizketa Laxaro AzkuneHerri Irratiko esatari eta

gai jartzaile ohiarekin hizketan

4Ostirala

2019ko otsailaren 1aX. urtea384. zenbakia

[email protected]

2 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2019ko otsailaren 1aAstekoa

Aitziber Arzallus

Patinete elektrikoen

eta norbanakoen

mugikortasunera-

ko gainerako ibil-

gailuen erabilera

arautzeko neurriak hartu ditu

Donostiako Udalak. Debekatu

egin du horrelako ibilgailuekin

espaloian ibiltzea. Parte Zaharre-

an, parkeetan eta oinezkoentza-

ko guneetan ere ezingo dira ibili.

Bidegorria erabili beharko dute

orduko gehienez 25 kilometroko

abiadura hartzen duten ibilgai-

luek, eta 16 urte baino gehiago

eduki beharko dituzte gidariek.

Hortik gorako abiadura har deza-

keten ibilgailuek, berriz, errepi-

dea erabili beharko dute, eta, gu-

txienez, 18 urte izan beharko di-

tuzte gidariek. Kaskoa erabiltzea

ere ezinbestekoa izango dute. 16

urtetik beherakoek, berriz, moto-

rrik gabeko patineteak eta antze-

koak erabili ahal izango dituzte

soilik; bidegorrian ibili beharko

dute ahal duten guztietan, nahiz

eta 12 urtez azpikoek espaloia ere

erabili ahal izango duten.

Horrela, erabilera araututa,

Donostiako Udalak aurrea hartu

nahi izan die ibilgailu horien uga-

ritzeak hiriko elkarbizitzan era-

gin ditzakeen arazoei. Urtearen

hasieratik indarrean da araudia,

eta, orain, erabiltzaileei hari bu-

ruzko informazioa emateko kan-

paina abiatu du udalak. Hiriko

mugikortasunerako agenteak ari

dira erabiltzaileei araudia azal-

tzen. Informazio kanpaina inda-

rrean den bitartean, ez dute isu-

nik jarriko; hortik aurrera, bai.

Dena dela, behin-behineko

araua da Donostiako Udalarena.

Berez, DGT Espainiako Trafiko

Zuzendaritzari dagokio patinete

elektrikoen eta antzekoen erabi-

lera arautzea. Araudia prestatzen

ari da uneotan eta uztailerako bu-

katuta izatea aurreikusi du. Udal

gehienak horren zain daude be-

ren ordenantzak egiteko. Donos-

tiako Udalak ere orduan egingo

du ordenantza zehatza, baina

behin-behineko neurriak hartzea

erabaki du. Hala azaldu zuen Pilar

Arana Mugikortasun Zinego-

tziak: horrelako gailuen erabilera

«asko» ugaritu dela hirian eta

«ezinbestekoa» izan dutela

«esku hartzea».

Kalapie, arautzearen aldeKalapie Hiriko Txirrindularien

Elkartearentzat beharrezkoa zen

araudia. Elkarteak orain aste ba-

tzuk kaleratutako ohar batean

zioen ibilgailu motordun guztiek

errepidea erabili beharko lukete-

la. Orduko 25 kilometroz azpiko

abiaduran ibiltzen diren ibilgai-

luak bidegorrira bideratu izanak

«zalantzak» sortzen dizkiela ai-

tortu du Maite Alvarez elkarteko

idazkariak. «Espero dugu bide-

gorrian sartzen badira bidegorri-

ko arauak errespetatuko dituzte-

la: ez dutela gaindituko orduko

hamabost kilometroko abiadura,

txirrindulariak aurreratzerakoan

metro bateko tartea utziko dutela

eta kaskoa erabiliko dutela». Ha-

ren ustez, ibilgailu motordunak

asegurua egitera behartu behar-

ko lituzkete.

Alvarezek ez du ukatu patinete

elektrikoak eta antzekoak hirian

batetik bestera mugitzeko ibilgai-

lu erosoak izan daitezkeela, baina

ohartarazi du dena ez dutela

abantaila. «Egia da autoek baino

gutxiago kutsatuko dutela, baina

horrek ez du esan nahi osasunga-

rriak direnik, motordunak dire-

nez sedentarismoa bultzatzen

baitute. Bizikletaren erabilera

sustatu beharko litzateke». Hori

guztia kontuan hartuta, gailua

erosi aurretik erabakia ondo az-

tertzeko eskatu die herritarrei.

Araudiak eragina izan du pati-

nete elektrikoen salmentan. Hala

baieztatu du Asier Ubarretxenak,

Grup Carrerak Donostiako Urbie-

ta kalean duen Supersonido den-

daren arduradunak. «Gabonetan

izugarrizko arrakasta izango zu-

tela uste genuen, baina ez da hala

izan. Ziurgabetasuna eragin zu-

ten Donostiako Udala araudia

prestatzen ari zen zurrumurruek,

eta erosketa atzeratzeko edo ber-

tan behera uzteko erabakia hartu

zuen jendeak».

Ubarretxenaren esanetan, iaz-

ko udaberrian eta udan saldu zu-

ten patinete gehien. «Hilabete

horietan, bai; patinete elektriko

asko saldu genituen orduan».

Hiri barruan ibiltzeko «oso ibil-

gailu egokia» dela dio, «azkar eta

eroso mugitzeko aukera ematen

duelako». Orain artean, ahoz

ahokoa izan da publizitaterik

onena. «Lagun batek erosi, eta

harena probatu zuelako etortzen

zen bestea, eta, horrela, katean».

Horregatik, uste zuten patinetea

izango zela Gabonetako opari na-

gusia. «Baina udalaren araudiak

atzeratu egin zuen jendea». Su-

personido dendaren arduradu-

naren hitzetan, patinete bat eros-

tea ez da nolanahiko inbertsioa.

«Merke-merkeak ere ez direlako.

Beraz, edozein zalantzak bertan

behera utz ditzake erosteko as-

moak».

Patinete aukera zabala dute Su-

personidon: 130 eurotik hasi eta

800 euro ingurura arteko hainbat

modelotakoak dituzte. «Bezero

bakoitzak ikusi behar du zer be-

har dituen eta behar horiei eran-

tzuteko zein ibilgailu datorkion

ondoen». Ubarretxenak gainera-

tu du jendeak, oraindik ere, ba-

duela interesa. «Galdezka etor-

tzen dira, eta antzematen zaie in-

teresa badaukatela, erosi edo ez

zalantzan dabiltzala, baina eraba-

kia hartzea falta izaten zaie». Zail

ikusten du salmentak berriz iazko

udaberrikoen eta udakoen pare-

koak izatera iristea. «Orain ere

saltzen ditugu, baina tantaka, eta

hemendik aurrera horrelaxe ja-

rraituko dugula uste dut».

Decathlonen ere beherakada

nabarmena antzeman dute sal-

mentetan, %20 eta %30 artekoa,

gutxi gorabehera. «Jende askok

zeukan buruan semeari edo ala-

Patinete elektrikoen eta antzeko ibilgailuen erabilera arautzeko neurriak hartuditu Donostiako Udalak. Horrek eragina izan du salmentan: zituzten aurreikuspenonen kontra, dendariek oso patinete gutxi saldu dute Gabon garaian. Gipuzkoakogainontzeko herrietan, oraingoz, ez daukate asmorik neurriak hartzen hasteko.

Erabilera arautzeaksalmentak geldiarazi ditu

Autoek baino gutxiagokutsatuko dute, baina ez dira osasungarriak,sedentarismoabultzatzen baitute»Maite AlvarezKalapie elkarteko idazkaria

«Bertan behera geldituziren erosketa asko,udala araudiaprestatzen ari zenzurrumurruengatik»Asier UbarretxenaSupersonido dendaren arduraduna

«Orain, jendeak badituirizpideak zer ibilgailuerosi nahi duenerabakitzeko; animatuegingo dira asko»Fernando PeraltaLa Bicicleta dendaren arduraduna

‘‘

Patinete elektrikoaren erabiltzaile

bat, Donostian, errepidea gurutzatu

nahian. JON URBE / FOKU

3GIPUZKOAKO HITZA

Ostirala, 2019ko otsailaren 1a Astekoa

bari patinete elektriko bat opari-

tzea, baina 16 urtetik beherako-

entzat ibilgailu motordunak de-

bekatu egin dituztenez, ez erostea

erabaki dute». Hori horrela, mo-

torrik gabekoak dira, oraindik

ere, gehien saltzen dituzten pati-

neteak. Gogoan izan behar da,

hala ere, patinete elektrikoak ez

direla jostailuak, mugikortasune-

rako ibilgailuak baizik, eta hau-

rrei oparitzat ibilgailu motordun

bat oparitzea arriskutsua izan

daitekeela, abiadura handian ibil

daitekeelako.

Fernando Peraltari «oso berri

ona» iruditu zaio Donostiako

Udalak patinete elektrikoen era-

bilera arautzeko neurriak hartu

izana. Donostiako Errege-Errre-

gina Katolikoen kalean dagoen La

Bicicleta dendaren arduraduna

da Peralta; hirian eta inguruetan

mugitzeko era guztietako ibilgai-

luak saltzen, alokatzen eta kon-

pontzen dituzte han. «Hiriko el-

karbizitza bermatzeko ezinbeste-

koa zen araudia egitea. Orain,

badakigu ibilgailu bakoitzak non

eta nola ibili behar duen, eta, ho-

rren arabera, bakoitzak erabaki-

ko du zein ibilgailu erabili».

Araudirik ez zegoenean ziurga-

betasuna zen nagusi, Peraltaren

arabera. «Ondorioz, salmentak

erabat geldituta egon dira. Interes

handia zeukan jendeak; asko

etortzen ziren galderak egitera eta

probatzera, baina ez ziren ausar-

tzen erosteko erabakia hartzera,

ez zekitelako araudiak zer esango

zuen». Turistei ez ezik, hemengo

bertako jendeari ere dezente alo-

katzen dizkiete horrelako ibilgai-

luak, erosi aurretik probatu egin

nahi izaten dituztelako.

Peraltaren beldurrik handiena

zen hiri barruan haien erabilera

galaraztea. «Orain, badakigu ez

dituztela galarazi, eta uste dut de-

non mesederako izango dela gau-

zak argi araututa izatea. Orain,

jendeak baditu irizpideak zein

ibilgailu erosi nahi duen erabaki-

tzeko, eta espero dut erostera ani-

matuko dituela horrek». Hirian

mugitzeko era guztietako ibilgai-

luen salmentak haziko direla uste

du Peraltak.

Herrietan, presarik ezGainontzeko herrietan, oraingoz,

ez dute uste patinete elektrikoen

erabilera arautzeko beharrik da-

goenik. Eibarren, Errenterian,

Irunen, Arrasaten eta Zarautzen,

esaterako, oso jende gutxi dabil

patinetean, eta udaltzainek ez

dute izan istripuen berririk.

Errenterian, esaterako, ez dau-

kate inolako presarik arauak jar-

tzen hasteko. «Patineteren bat

edo beste ikusten da herrian, bai-

na hau ez da Donostia», azaldu

du Mikel Goñi udaleko komuni-

kazio arduradunak. «Oraingoz,

ez daukagu asmorik inolako neu-

rririk hartzeko. DGTren zain

egongo gara, eta gerora ere ez

dugu uste herri bakoitzeko uda-

lak egokitu beharko lukeenik

araudia; uste dugu Eudelek edo

antzeko erakunderen batek egin

beharko lukeela lan hori, herri

guztietan arau berak ezartzeko».

Zain egongo dira Eibarren ere.

«Eibarko kaleetan ez dabil pati-

neterik, eta udaltzainek ez dute

haiek sorrarazitako arazoen erre-

gistrorik», adierazi du Begoña

Dorronsoro alkatetzaren idazka-

riak. «DGTren araudiaren zain

egongo gara, eta gure ordenan-

tzara egokituko dugu gero». Za-

rauzko, Irungo eta Arrasateko

udalek ere gauza bera azaldu

dute; gertutik jarraitu dute bila-

kaera, baina neurririk hartu gabe.

ARAUDIA

Donostiako Udalaren arau-

diak jasotzen dituen neurririk

garrantzitsuenak:

Debekua.Patinete elektriko-

ak ezingo dira ibili espaloie-

tan, Parte Zaharrean, parkee-

tan eta oinezkoentzako gune-

etan. 12 urtetik beherakoei

soilik onartuko zaie hori, heldu

batekin eta mantso ibiliz gero.

Bidegorrian.Orduko 25 kilo-

metrorainoko abiadura har-

tzen duten ibilgailuek bidego-

rria erabili beharko dute, han-

go arauak errespetatuz.

Gidariak, gutxienez, 16 urte

izan beharko ditu.

Errepidean.Orduko 25 kilo-

metrotik gorako abiadura har

dezaketen ibilgailuek errepi-

dea erabili beharko dute. Gi-

dariak, gutxienez, 18 urte edu-

ki beharko ditu, eta homolo-

gatutako kaskoa erabili

beharko du.

Gutxienez 16 urte:16 urtetik

beherakoek guztiz debekatu-

ta izango dute ibilgailu motor-

dunak erabiltzea.

4 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2019ko otsailaren 1aElkarrizketa

«Espazio publikoa irabazten ez bagara ari, galtzen ari gara»Laxaro Azkune b Herri Irratiko esatari eta gai jartzaile ohia

Edozeinek ez du izaten gustuko lana egiteko zortea, eta Azkunek gutxienez esan dezake lanean gustuko gaiakjorratzeko aukera izan duela. Euskararen eta euskal kulturaren aldeko lanean jarraitzen du erretiratuta ere.

Aitziber Arzallus Azpeitia

Euskaltzalea eta euskal kultura-ren bultzatzaile sutsua da LaxaroAzkune (Azpeitia, 1950). Irakasleizateko ikasi zuen arren, kazetari-tzan jardun da urte askoan, etaHerri Irratian esatari eta bertsosaioetan gai jartzen aritzeak egindute ezagun. Ia zortzi urte diraerretiroa hartu zuela, baina beti duzerbait esku artean. «Gurasoaumea izateko zain dagoenean be-zala» dago orain ere, argitaratzeardirelako Nuarbeko sokatira talde-aren historiaz idatzi duen liburua.

Sei senidetan bosgarrena, Az-peitiko Oñatz auzoko OñatzHaundi baserrian jaio zen Azkune,«giro euskaldun-euskaldune-an». Eta Oñazko eskolan bertanibili zen 8 urtera arte; 8 urtetik10era bitartean, berriz, Azpeitian,Maristetan.Ondo hartu al zintuzteten kaleta-

rrek?

Kaletarren eta baserritarren arte-an bazegoen liskar giroa. Kaleta-rrak espabilatuagoak ziren, etaburla dezente egiten ziguten base-rritarroi. Baina, denborarekin, al-datuz joan da hori.

Gazteleraz moldatzen al zinen?

Ez genekien tutik ere. Maistrakesaten zituenak aditzen genituen,zer edo zer ulertzera ailegatuko gi-nen, baina hitz egitera, ez.Donostiara joan zinen gero, ko-

legiora.

Donostiako mojen kolegiora bida-li ninduten, gaztelera ikasteagatiketa seminariora joateko handikpasatzea beharrezkoa zelako. Apaiz izan nahi zenuen ala?

Intentzio horrekin bidali nindutenetxetik. Garai hartan, izan ere, ez

zegoen baserrietatik eskolarakobeste irtenbiderik. Gogoan daukat15 bat urte nituenean hemendikDonostiako seminariora nola joa-ten ginen, hasi Azkoititik eta Zes-toara artekoak; bete egiten ge-nuen autobusa.Gogorra egin zitzaizun etxetik

kanpo bizitzea?

10 urterekin etxetik irten nintze-nean, Gabonak arte ez nintzenbueltatu. Hiru hilabetean behinetortzen ginen hasieran, eta gero-ra hasi ginen asteburuero etor-

tzen. Hala ere, ez daukat gaizki pa-satu nuen oroitzapenik.Nolako giroa zenuten han?

Euskara oso zapalduta zegoen, etaeuskaldun talde bat klandestini-tatean biltzen ginen geure gauzakegiteko. Han hasi ginen euskararibalioa ematen, eta hantxe euskal-tzaletu nintzela esango nuke.Beste urte batzuk egin zenituen

seminarioan, baina apaizgintza

5GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2019ko otsailaren 1a Elkarrizketa

JUAN CARLOS RUIZ / FOKU

uztea erabaki zenuen azkenean.

Zergatik?

Bide hark bazituelako nire joere-

kin eta zaletasunekin bat ez zeto-

zen ezinbesteko gauza batzuk.

Nola hartu zuten etxean?

Aitak ez zuen ezer esan, baina

nahigabe handia hartu zuen

amak; apaiz ikusten ninduen,

nonbait.

Irakasle eskolan hasi zinen.

Aldaketa handia izan zen; Donos-

tian jarraitu nuen, baina pisuan.

Titulua nahi genuelako ari ginen

irakasle eskolako ikasketak egi-

ten, baina ikastolarako prestatzea

zen gure helburua, eta han ez gin-

tuzten prestatzen. Gau eskoletara

joaten ginen euskara, euskal kul-

tura, literatura, historia... lantzera.

Oso talde ona elkartzen ginen, eta

oso giro ona izaten genuen.

Ikasketak bukatuta, Azpeitiko

ikastolan hasi zinen lanean.

Bai, eta urte garrantzitsua izan

zen, gainera, ni hasitako hura, or-

duan hartu baitzen erabakia: Uro-

la bailaran euskara batua behar

zen, bai ala ez. H bai ala ez, hori zen

borroka, azkenean. Erreferendu-

mak ere egin genituen. Aurretik,

aztoratuta ibili zen bailara guztia.

Baiezkoak irabazi zuen.

Zortzi urte ikastolan egin ostean,

irratian hasi zinen. Nolatan?

Joxe Mari Iriondok, irratia utzi, eta

telebistara alde egin zuen, eta hu-

tsunea gelditu zen. Ikasturte bu-

kaera zen, azterketak zuzentzen

nazka-nazka eginda nenbilen, eta

irratian hastea proposatu zidan la-

gun batek. Sekula burutik pasatu

ere ez zitzaidan egin, baina zer lan

arlo ziren esan zidanean —herri ki-

rolak, euskara, euskal kultura eta

haren inguruko mugimendua—,

probatzea erabaki nuen.

Erraz egokitu al zinen?

Gogorra izan zen hasiera. Ekital-

dietara joan, eta haien berri zuze-

nean ematen aritzen nintzen.

Orduantxe hasi zinen gai jartzai-

le lanetan ere, ezta?

Betidanik izan dut oso gustukoa

bertsolaritza; ikastolan ere umee-

kin jarduten nuen bertsolaritza

lantzen, neure erara. Irratian has-

teak aukera eman zidan arlo ho-

rretan barneratzeko. Joxe Mari

Iriondok landutako eremua zen,

bertsolariek harreman handia

zeukaten irratiarekin, eta ni ere

berehala hasi nintzen haiekin ha-

rremana egiten. Txapelketa anto-

latzeko garaia zen, eta joateko es-

katu zidaten niri ere. Euskaltzain-

diak antolatzen zuen ordura arte,

baina bertsolarien eta antolatzai-

leen arteko harremanak bihurritu

egin ziren 1985ekoa antolatzeko

bileretan, eta bertan behera geldi-

tu zen ekitaldia. Urtebete geroago

egin zen, baina bertsolariek eta

bertsozaleek antolatuta. Oraindik

gogoan dut Tolosan aurkezle nork

izan behar zuen erabakitzeko bile-

ra batean Sebastian Lizasok nola

esan zidan: «Hori hik egingo

duk». Sekula egin gabea nintzela

erantzun nion, eta berak: «Hu-

rrengoan ez duk hori esango».

Nola gogoratzen duzu debuta?

Azkoitian izan zen, eta oraindik

gogoan dut hankek dardara nola

egiten zidaten. Baina ahotsean ez

zitzaidan nabarmendu, nonbait,

egundoko patxada transmititu

omen nuen, eta, halaxe, finalean

aurkezle izateraino. Sekula ez zait

ahaztuko zer ikara sartu zitzaidan

belodromoan saioa hasi aurretik

agertokira irten eta hura guztia

jendez gainezka imajinatu nuene-

an. Neure buruari esaten nion:

«Hik, gutxienez, paperetik iraku-

rri behar duk, irakurtzen ez zaik

ahaztu, eta egingo duk; bertsola-

riak okerrago zaudek».

Zer da zailagoa, txapelketan gai

jartzen aritzea ala bestelako

saioetan aritzea?

Oso desberdinak dira. Taldearen

babesa izaten da txapelketan, eta

irakurri egiten du gai jartzaileak.

Beste saioetan, norbera da gidoigi-

lea, norberarena da ardura guztia,

eta, hanka sartzean, norberak sar-

tzen du hanka. Beste tentsio bat

eragiten du horrek. Zenbait kasu-

tan, bertsolariek ere kontrariotzat

hartzen dute gai jartzailea, beren

burua salbatzeko. Baina argi izan

behar da han protagonista ez dela

gai jartzailea, bertsolaria baizik.

Saio batean gai jartzailea dagoenik

ere konturatzen ez bazara, ondo

ari dela esan nahi du.

Zergatik utzi zenuen?

Gazteak bazetozela ikusi nuelako,

eta, nire ustez, bertsolari gaztee-

kin gai jartzaile gazteek askoz irudi

hobea saltzen dutelako.

Bertsolaritza barrutik bizi ze-

nuen lehen, eta kanpotik bizi du-

zu orain. Alde handia al dago?

Askoz gehiago bizitzen da barru-

tik. Ni neu bertsolaria izango nin-

tzatekeen gustura, baina ez dut

izan gaitasunik. Saiatu ere ez naiz

egin, bertso eskolan ere

sekula ez bainaiz ibili.

Baina zortea izan dut ha-

lako bertsozalea izanda

aukera izan dudalako

bertsolariak ezagutzeko

eta haien artean ibiltzeko.

Luxua izan da, eta ikara-

garri gozatu dut.

Beti euskaraz aritu zinen

Herri Irratian?

Elkarrizketatu behar

nuenak euskaraz ez ze-

kielako bakarrik aritzen

nintzen gazteleraz. Pilota

partiden emanaldietan

ere eskatu izan zidaten

gazteleraz laburpena egi-

teko, baina ez zitzaidan gustatzen,

ez nintzen eroso sentitzen.

Elebiduna zen Herri Irratia. Ez al

zenuten egin guztiz euskaldun-

tzeko ahaleginik?

Herri Irratiak bazuen helburua

euskara gero eta gehiago sartzen

joatekoa. Ariketa bereziak ere egin

ziren; adibidez, 24 orduz jarraian

euskaraz jardutekoa, 1975ean edo

1976an. Garai hartan aldunditik

laguntzak jasotzen zituen progra-

mak euskaraz egiteagatik. Baina,

Joseba Arregiren garaian, Jaurlari-

tzara pasatu zen laguntza horien

ardura, eta bidean galdu ziren. Ba-

dakit batzuek esan zutela, gainera,

Herri Irratiak bere prestigioagatik

bakarrik ere euskarari eutsi egin-

go ziola. Nik han egin nituen azken

urteetan ikusi nuen euskararen

alorra beheraka joan zela. Izaten

genituen eztabaidetan nik esaten

nuena zen irratiaren audientzia-

ren %60 euskalduna bazen eta

euskarazko programazioa ez ba-

zen %30era ailegatzen ez zela eus-

karari laguntzen ari, euskaldunak

gaztelerazko programak entzuten

jartzen zituelako; gainera, gaztele-

razkoak izaten ziren beti progra-

marik garrantzitsuenak. Baina zu-

zendaritzak ez zuen ulertzen edo

onartzen hori.

21 urte igaro eta gero, 2004an

nahiko modu tristean utzi behar

izan zenuen irratia. Oroitzapen

onak dituzu irratiko garaitik?

1983an hasi nintzen, eta urte ga-

rrantzitsuak izan ziren ordutik

1990era artekoak. Erabateko as-

katasunez jardun nuen beti, inola-

ko mugarik gabe. Nire arazoa zen

ez neukala guztiaren berri emate-

ko espaziorik eta ez nintzela aile-

gatzen denera, bakarrik nengoe-

lako. Adibidez, ez da modua idazle

batengana bere liburua irakurri

gabe joatea, eta horrelakoak ere

egin behar izan nituen.

Zer eman dizu irratiak?

Luxua izan da bertsolariekin ha-

rreman estu hori izatea, eta gauza

bera esango nuke kantagintzan

eta literaturan aritu izan direnen-

gatik eta aldizkarietan jarduten

dutenengatik ere. Nire mundua

zen, nik bultzatu nahi nuena, eta

gustuko nuen zenbait gairen in-

guruan eztabaida sortzen nuen.

Ezagun egin zintuen irratian ari-

tzeak. Nola barneratu izan duzu

hori?

Arazorik ez dit sortu inoiz, baina

horren bila ere ez naiz ibili. Sekula-

ko zama ez da izan, baina publiko-

aren aurrean jarduteak eta edozer

gauzaren inguruan zure iritzia

eman behar horrek, beti eragiten

du presioa, eta, horregatik, lasai-

tua hartu nuen irratia utzi nuene-

an.

Estualdiak ere izango ziren. Ba-

duzu bakarren bat gogoan?

Irratian hasi berritan, Tolosako ze-

zen plazara joan nintzen aizkola-

rien urteko finalaren emanaldia

egitera. Egun handia izaten zen:

zuzenean egiten genuen, eta irra-

tiak aurretik salduta izaten zuen

programa horretako publizitatea.

Baina Telefonicarekin arazoak

izan genituen orduan ere. Kone-

xiorik ez, seinalerik ere ez... Horre-

tan nenbilela, hasi egin zen finala.

Zer bururatuko, eta telefono kabi-

na batera joan nintzen kontaketa

egitera. Ordu laurdenero joaten

nintzen kabinara, ordura artekoa-

ren kronika egitera. A zer estualdia

pasatu nuena! Antzerakoak dira

pasadizo txar gehienak, Telefoni-

carekin zerikusia dutenak.

Hainbeste urtean irratian ibilia

izanik, berri ona iruditu al zaizu

Naiz irratiaren sorrera?

Oso ona. EITBri ere mesede egingo

dio lehiakide bat izateak. Badira

Herri Irratiko zuzendariaren pen-

tsaera bera dutenak, gutxirekin

asko egin daitekeela uste dutenak,

eta hori ez da hala; aurrekontua-

ren eta baliabideen araberakoa

izango da emaitza ere. Horren on-

dorio dira Euskadi Irratiaren eta

Radio Euskadiren arteko aldea, eta

ETB1en eta ETB2ren artekoa. Eta

euskararen normalizazioan, au-

rrera egiten ez bada, atzera egiten

da, espazio publikoa irabazten ez

bagara ari galtzen ari garelako. De-

na dela, ikusi egin beharko da Naiz

irratiaren bilakaera nolakoa den,

eta euskarari eta nazio ikuspegiari

dagokionez hasierako plantea-

menduari eusteko gai den edo ez.

Irudipena dut duela berrogei urte

orain baino gertuago geundela Bi-

dasoako mugaz bi aldeetakoak.

Euskaldunak jabetzen dira eus-

karazko produktuak kontsumi-

tzeak daukan garrantziaz? Adibi-

dez, oso euskalduna da Azpeitia

bera, baina gaztelerazko egun-

karia irakurtzen da gehien.

Urtean behin Durangora joatea

eta umeentzako zerbait erostea

baino askoz gehiago eskatzen diot

nik herri honi. Jabetu behar genu-

ke zenbat lan egiten den euskaraz-

ko eta kalitatezko produktuak ka-

leratzeko, eta guk kontsumitzen

ez baditugu beste inork ez dituela

kontsumituko. Oso pentsamendu

espainolak dauzkagu oso euskal-

dunak garelakoan. Umorea egite-

rakoan edota ateraldi elegantee-

tan, gaztelerara jotzen dugu beti.

Zer jaten den, horixe irteten baita.

Irratia utzi eta Jesusen Lagun-

dian itzultzaile aritu zinen erreti-

roa hartu arte. Eta, harrezkero, li-

buruak idatzi eta idatzi ari zara,

ezta?

Aspalditik zintzilik neukan zer-

bait zen errezildarren ateraldiei

buruzko liburua idaztea. Enkar-

guz egin ditut gainontzekoak: Az-

peitiko auzoetako bizimoduaren

ingurukoa, Tomas Zubizarreta tri-

kitilariari buruzkoa, sagardoari

buruzkoa... Sokatirari buruzkoa-

rekin ari naiz orain. Disfrutatzen

ari naiz lan hauekin; ordu pila bat

sartzen dut, baina oso gustura.

«Ni neu bertsolaria izangonintzatekeen gustura, baina ez dut izan gaitasunik eta saiatu ere ez naiz egin»

«Irudipena dut duela berrogei urte elkarrengandikhurbilago geundela Bidasoakomugaz bi aldeetakoak»

«Oso pentsamendu espainolakditugu oso euskaldunakgarelakoan; zer jaten den,horixe irteten baita»

‘‘

RIRITZIALeire Narbaiza

Ilusio faltsuak

Emaidazu eskua, ta haugertatu zeneko lekuraeramango zaitut./ Bai-na zuk nahiago/ dena

ederki ikustea begiak itxita./ Zinegidazu ez dela berriz gertatuko,/baina soilik ezpainak mugitzendituzu, ezta?/ Utzidazu esaten le-kukoek ez dutela beti berdinikusten./ Orain ez dago ilusio fal-tsurik./ Zure itxaropenak zoroensolas pausa./ Zerraldoa bahituaizan da kalean denen aurrean,/eta zu mutu zaude orain. / Zeinekulertuko du?/ nagitsuak isilik jarraituko dira./Zeinek pagatuko du/ inozentzigalduaren prezioa?».Hertzainak taldearen kantu

hau nahiko kriptikoa iruditu izan

zait beti. Edo, beharbada, inter-pretazio askorako ematen zuela,bakoitzak nahi zuena ulertzekomodukoa zela, alegia. Nahi alanahi ez, ilun geratu zitzaien letra,ia-ia Hau dena aldatu nahi nukediskoan sartzekoa bezalakoa.Abesti zaharra bada ere, egu-

notan behin eta berriro etorri zaitburura Ez dago ilusio faltsurik,eta oraingoan beste zentzu bathartu diet hitzei. Argiago ikusidut mezua, ilusio faltsuak eskai-ni, eta kea saltzen dutenen aurre-an, morboaren trafikatzaile kru-delak parez pare ikusita.Sarritan, nahiago izaten dugu

dena ederki ikustea begiak itxita,edo albo batera begiratuta. Gureahoa ez da gai esateko ez dela be-

rriz gertatuko, eta soilik ezpainakmugitzen ditugu, keinu hutsal ba-ten gisa. Lekukoek, ostera, denadakusate, eta ez dute ikusten gureplantek ezkutatu nahi dutena.Itxaropena zoroen solas pausa

da. Esperantza, ahateak bezalaonil baten bidez, galkatutakomunstro bat, ahalik eta azkarrengizentzeko, interes ekonomikoeta mediatikoen mesedetan. Etazerraldoa kalean denen aurreanbahitu dute kamerek, esatariek.Ilusio faltsuen elikatzaileak mutugeratu dira orain, ezin azaldutaeuren motibazioa.Gainera, inork ezingo du uler-

tu; hala ere, nagitsuek isilik jarrai-tuko dute, ezkutuko negozioakazaldu ezinean. Eta zeinek paga-

tuko du, orain, inozentzia gal-duaren prezioa? Ezin, inozentziaezin delako ordaindu diruz.Kriptikoki moldatu dut kan-

tua, nire interesetara; izan ere,abestia luzetxoagoa da, baina fal-ta den zatiak ez dit balio adierazinahi dudana azaltzeko, bestenorbaiten berbak behar ditudala-ko sentitzen dudana espresatze-ko, inoiz ez dudalako ulertukoilusioa eta esperantza artifizialkipuztea jakinda beste bati ilusiofaltsuak eraikitzen dihardugula.Are gutxiago, sufritzen ari den

jendeari, zalantzan murgilduta,

tragediaren ertzean. Bai, Malaganzuloan jausitako umeaz eta harenfamiliaz ari naiz. Sendiari bizirikegon zitekeela esan, eta esperan-tza zentzugabe —eta faltsuki—handitu. Komunikabideek ereeuren negoziorako ilusio faltsuakhedatu zituzten. Zulo ondoanzeuden arduradun politikoek ereitxaropena hauspotu zuten; be-harbada, egiten ari ziren erreska-te erraldoia zuritze aldera.Mutikotxo baten desgraziaren

lepotik, moral bako jende-mo-duak etekina ateratzeko aprobe-txatu du, itxaropenak itxaropen.Espainiaren batasuneko alda-rriak jaurtitzeko, jainkoaren etaerlijioaren apologia egiteko pro-bestu dute abagunea. Sarraskijalemadarikatuak dira horiek, ino-ren samina (beti besteren batena,jakina) erabiliz interes baten zer-bitzura. Higuina eta nazka, enpa-gua eta narda infinituak.Gure itxaropena zoroen solas

pausa.

Zeinek pagatuko du,orain, inozentzia

galduaren prezioa?Ezin, inozentzia ezin

delako ordaindudiruz

Irudiab Donostia

Nazioarteko abangoardian kokatutaCIC Nanogunek 2009ko urtarrilaren 30ean inauguratu zuen bere egoitza, Donostiako Ibaetako campusean.

Nanozientziako eta nanoteknologiako hainbat esparrutan bikaintasunean oinarritutako ikerketarako bidea

ematea zen 6.000 metro koadroko azpiegituraren helburua, eta erronka hori buruan izanik bete ditu lehen ha-

mar urteak. 25 herrialdetako 110 ikertzaile inguru aritu dira lanean urteotan. Herenegun egin zuten ospakizun

ekitaldia —irudian, agintariak eta enpresako buruak, taldeko argazkian—. JUAN CARLOS RUIZ / FOKU

Alderdi politikoekin metroari buruzkomahai ingurua egingo dute asteartean

DONOSTIA bEH Bildu, PP, Ezker Anitza, Equo eta Ciudadanoseko or-dezkariak bertan direla, Donostiako metroaren pasabideari buruzkomahai ingurua egingo dute, asteartean, Donostian, Koldo Mitxelenakulturgunean (19:00). Satorralaia bizilagunen elkarteak antolatu dusaioa, eta Gorka Jimeno EHUko antropologoa ariko da gidari lanetan.

Eguraldi txarrari erantzuteko langileakfalta dituztela salatu dute suhiltzaileek

ZARAUTZ bHaserre daude aldundiak kontratatutako suhiltzaileak.Azken egunotako eguraldi txarrak eraginda, ugaritu egin zaizkie la-rrialdi deiak, baina joan den asteartean, esaterako, Bidasoako parkeanlau langile bakarrik zeudela ohartarazi dute, alerta horia eta laranjaaktibatuta egon arren. Atzo manifestazioa egin zuten Zarautzen.

GIPUZKOAKO HITZAk irakurleen eskutitzak argitaratzen ditu. Ez dituzte 1.400 ka-

raktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta GIPUZKOAKO HITZAk mozteko

eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita:

Gipuzkoako Hitza, Martin Ugalde kultur parkea z/g, 20140 Andoain. Eskutitzak Inter-

net bidez bidaltzeko:[email protected].

%

6 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2019ko otsailaren 1aIritzia

Gidabaimena ateratzeko lau aztertzailegehiago izango ditu Gipuzkoak

DONOSTIA bUrte amaieran 2.000 ikasle inguru zeuden Gipuzkoan gi-dabaimena ateratzeko azterketa praktikoa egiteko zain. Azken hilabe-teotan hiru etsaminatzaile bakarrik aritu dira lanean —behin-behine-ko beste bi ere aritu dira—, baina beste lau ariko dira aurrerantzean.2017an greba luzea egin zuten etsaminatzaileek.

30IRUNEN ABIADURA HANDIKO TRENAREN GELTOKIA EGITEKO

ADIF-EN AURREKONTUA, MILIOI EUROTAN

Espainiako Trenbide Azpiegituren Administratzailea, Adif, hasi da jada

Irunen AHTaren geltokia egiteko proiektua idazten. 64.000 metro koa-

droko eremua izango da, eta 30 milioi euroko inbertsioa aurreikusi dute.

Beñat Alberdi Oñati

Egun, patriarkatua sus-

tatu eta elikatzen duten

sistemak eta kulturak

eragin zuzena daukate

gizonezkoengan ere. Argi dago

beste sexuaren aldean egoera pri-

bilegiatuan bizi dela gizonezkoa,

eta baita gizarteko beste sektore

batzuekin alderatuz gero ere.

Itxuraz, gizonezkoak du egoera-

ren kontrola, eta garaile irteten

da ia beti. Txanpon guztiek dauz-

kate bi alde, ordea. «Gizon izate-

ko kontratua sinatzean, inork ez

digu esaten letra txikia dauka-

nik», azaldu du Juanma Feitok,

Piper Txuriak elkarteko kide eta

Arrasateko gizon taldeko dina-

mizatzaileak. «Irakurriko bage-

nu, inork ez luke sinatuko».

Gizonezkoen zapaltzaile rolaz eta

letra txikiaz hausnartzeko, gizo-

nezkoen talde bat sortu dute

Arrasaten.

Feito ez dago ziur zer erantzun

behar duen nor den galdetutako-

an, edo ez, behintzat, zer eran-

tzutea komeni den. «Ariketa hori

egiten dut saio bakoitzean»,

zehaztu du. «Bakoitzak bere

burua definitzeko erabiltzen

duen moduan ikusten dut mas-

kulinitatea». Nahiago izan du

«pertsona bat» dela esatea, bere

burua horrela definitzea; «ikas-

teko gogoa daukan pertsona bat,

lasaiago bizi nahi duena».

Ogibideari helduta, Bilboko

Piper Txuriak gizonezkoen elkar-

teko kide da Feito. Bizitzako

gorabeherak tarteko eta gai

horren inguruan zeukan intere-

sagatik, maskulinitatea lantzen

ari da egun. Izan ere, horri buruz-

ko hitzaldiak, argazki erakuske-

tak, formakuntza saioak eta abar

eskaintzen ditu Piper Txuriak

elkarteak. «Hau da galdera: gizo-

nezkook zer egin behar dugu ber-

dintasunaren eta bortxakeriaren

gaian?».

Piper Txuriak duela hiru urte

hasi zen Debagoieneko Elkarhe-

zitzen sarearekin elkarlanean.

Hasieran, Lanbide Heziketarako

zentroetan —nerabeekin— eta

Helduen Hezkuntzako guneetan

hasi zen lanean. Ordura arteko

eskaintza hedatzea zeukan

buruan Elkarhezitzen-ek. Eta

Mondragon Unibertsitatearen

Biteri ikasle egoitzara ere iritsi

zen egitasmoa.«Hitzaldi bat

antolatu genuen, eta edonork

parte hartu ahal izan zuen entzu-

le gisa», argitu du Feitok. «30

lagun baino gehiago bertaratu

ziren». Aurrera egiteko aukera

ikusi zuten, eta horrela sortu zen

taldea. Hilean behin elkartzea

erabaki zuten.

Hazia landatuta eta uzta jasota

eman zituzten lehenengo pauso-

ak. Baina zer landu behar du gizo-

nezko talde batek? «Konfiantza

eremu bat sortu behar da; ez zara

biluziko edonoren aurrean», ar-

gitu du dinamizatzaileak. Finean,

egoerari buruz argi eta garbi hitz

egitea dute helburu halako talde-

etan. «Entzutea da garrantzitsue-

na. Nik ezin diet esan ‘hori ez da

hala, eta hau pentsatu behar

duzu’».

Maskulinitateari heldu eta kon-

plexurik gabe hitz egiten dute el-

karren artean. Feitok gaineratu

du «ez da inoren errua», «ahal

zenuten ondoen egin duzue» eta

halako esaldiak erabiltzen dituz-

tela lortzeko guztiek lasai jardun

dezaten. «Gizonezkotzat hartu

bagaituzte, zapaltzaileak gara.

Hala da. Maskulinitatearen urrats

garrantzitsua da hori onartzea».

Momentuz, saio bakarra egin

dute Arrasaten, eta maskulinitate

hegemonikoa identifikatzea izan

zuten ardatz lehen lanketa horre-

tan. «Hainbat talderekin lan

eginda, ohartzen zara oso ohikoa

dela gizon izatea edo sentitzea»,

azaldu du Piper Txuriak taldeko

kideak. Eta bitxia da, baina kasu

guztietan eremu edo eragile ber-

berari heltzen diote lehen urra-

tsak egiteko: familiari.

«Neska edo mutila da?»Feitoren hitzetan, «genero ikus-

pegia sozializatzen eta gizon iza-

ten ikasten den tokirik garrantzi-

tsuena» da familia. «Borondate

onenarekin egiten dute senideek,

haurrentzat onena izango dela-

koan». Era berean, Piper Txu-

riak-eko kideak aipatu du haur-

dun dagoen emakumeari beti

galdetzen zaiola neska edo mutila

izango den. «Hori izaten da gene-

ro sozializaziorako lehenengo

pausoa».

Sistema eta kultura jakin bate-

an hazitakoak eta hezitakoak iza-

ten dira senideak. «Eta normala

da ikasitako hura erreproduzi-

tzea». Hortik sortu da egungo

egoeraren muina. «Azaleko ari-

keta bat egin zenezake», zehaztu

du taldeko dinamizatzaileak,

«baina ez da egonkortuko. Lan-

keta horrek iraungo badu, mui-

nari heldu behar diozu, nola hazi

zaren aztertu behar duzu».

Norberak garatu duen masku-

linitatea identifikatzea litzateke

saioetako lehen pausoa; eta ondo-

rioak ateratzea eta praktikan jar-

tzea hurrengoa. Hots, gazteekin

eta emakumeekin beste modu

bateko harremanak izaten ikas-

tea, ahaldunduak eta errespeta-

tuak senti daitezen. «Bakoitzak

erabakitzen du nola garatu saio

horietan landutakoak».

Etorkizunera begira jarrita, eta

Arrasateko taldetik harago, bai-

kor dago Feito: «Gero eta gizo-

nezko gehiagok ez dute onartzen

emakumeen aurkako indarkeria,

eta lehen urrats garrantzitsua da

hori. Gero eta gizon gehiagok bat

egin dezake ideia horrekin».

Maskulinitatea lantzeko gizon taldea sortu dute Arrasaten. Emakumefeministen taldeekin elkarlanean baina paraleloan lan egin nahi dute,patriarkatuaren gaur egungo gatazkan gizonek euren lana egin dezaten.

Gizon jaio bai, baina nolako gizon?

Piper Txuriak elkarteak antolatutako hitzaldia, Arrasaten; hortik sortu zen gizonezkoen taldea. HITZA

Hau da galdera:gizonezkook zer egin behar duguberdintasunaren etabortxakeriaren gaian?»Juanma FeitoPiper Txuriak elkarteko kidea

‘‘

7GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2019ko otsailaren 1a Gaiak

Imanol Garcia Landa Tolosa

Txakurren mundua da

Xabier Moiua tolosa-

rraren pasioa, eta ogi-

bide bihurtu du, gaine-

ra. Maskotentzako Urubi denda

dauka, batetik; eta txakurren

hezkuntza eta jarrera moldaketa

lantzen ditu, bestetik. Ahal duen

guztietan, besteen txakurrak ere

paseatzen ditu tolosarrak.

Hamar urte zituenetik, Moiuak

txakurrak eduki izan ditu etxean;

hogei urte daramatza lanean la-

brador retriever arrazakoekin,

eta arraza horretako hiru txakur

ditu egun. «Tolosan denda jarri

nuenean, hezitzaile zerbitzua

emateko esaten zidan jendeak»,

azaldu du tolosarrak berak. «Ja-

beei aholkuak eta informazioa

ematen nizkien tarteka, eta teoria

arloa gehiago ikastea pentsatu

nuen orduan. Eta kontua ez zen

titulua eskuratzea bakarrik».

Hezitzailearen eta trebatzailea-

ren artean ezberdintasunak dau-

dela zehaztu du Moiuak. Txaku-

rrari trebetasunak erakusten diz-

kiena da trebatzailea; hau da,

etzaten, esertzen edo txapelkete-

tarako prestatzen laguntzen die-

na. Txakurrak dituen arazoei ir-

tenbidea aurkitzen laguntzen du,

berriz, hezitzaileak. Egun, beldu-

rrekin, oldarkortasunarekin eta

banaketak sortzen duen antsieta-

tearekin zerikusia izaten dute

arazo nagusiek.

Hezitzaile gisa, jabeak heztea

izaten da lanetako bat: «Txaku-

rraren beharrei buruzko infor-

mazioa ematen dut nik, batez ere.

Noski, ondo zaindu behar dira,

ondo elikatu, baina txakurraren

beharrak kontuan izan behar

dira». «Munduari txakurraren

ikuspegitik begiratzeko», hori

azpimarratzen die gehien

Moiuak.

Txakurrak orainean bizi direla

gaineratu du tolosarrak, gerta-

tzen ari den guztira unean bertan

egokituz joaten direla. Usaimena-

rekin erabat lotuta dago txaku-

rraren ikuspegia: «Pertsonok

ikusmena erabiltzen dugu, batez

ere, eta txakurrek, usaimena. On-

dorioz, beldurren edo jarrera de-

segokien inguruan, usaimenare-

kin lotutakoak izaten dira txaku-

rrei eginarazten dizkiedan lanak.

Mundua lasaiago sentitzen eta

konektatuta egoten laguntzen die

horrek».

Guztiak ez dira berdinakTxakur guztien beharrak ez direla

berdinak azaldu du Moiuak. Fun-

tsean, funtzio jakin baterako au-

keratua izan da arraza bakoitza.

«Dobermana txakurra da, eta

chihuahua ere bai. Esaterako, ar-

tzain funtziorako sena dute bor-

der collie arrazako txakurrek, eta,

sen hori nolabait ez bada bidera-

tzen, autoen atzetik korrika joate-

ko joera garatuko dute, agian».

Tolosarraren ustez, oso garrantzi-

tsua da txakur bat hartzean jabe-

ak jakitea zein diren arraza horre-

tako txakurren behar zehatzak,

eta behar horiei erantzuteko gai

izango ote den aztertzea.

Arlo kognitibotik jorratzen du

heziketa. «Emozioa ugaritzean,

jaitsi egiten da kognizioa, eta txa-

kurrak ez du berdin jokatzen»,

azaldu du txakur hezitzaileak.

«Guri ere gertatzen zaigu: hase-

rretuta bagaude, ez dugu hain-

beste pentsatzen, eta beste modu

batera erreakzionatzen dugu».

Txakurraren heziketan oso ga-

rrantzitsua da emozioa lantzea.

«Animalia delako, eta, emozio

mailaren arabera, bere sena ate-

ratzen zaiolako. Orkatzaren atze-

tik abiatuko da, eta, deitu arren,

ez da etorriko, senari beste ezeri

ez diolako kasu egingo».

Bestalde, txakurrak, bere mun-

du propioan, ez du uste izaten

gauzak gaizki egiten ari

denik: «Ekintza bat egi-

tean jabea haserretu egi-

ten dela ikusten du, bai-

na txakurrarentzat, adi-

bidez, alfonbraren gaine-

an pixa egitea ez dago

gaizki. Guretzat arazoa

dena, euren munduan ez

da arazo». Zeharka egi-

ten die aurre arazo horiei

Moiuak: «Lehenengo,

animalia orekatzeko la-

nak egiten ditut txaku-

rrarekin eta jabearekin.

Pixkanaka, arazo zehatz

hori landuz joaten gara, beste txa-

kur batzuekin talde lana eginez».

Txakurrak oldarkorrak dira

edo ez? Betiko eztabaida da hori.

«Ez dago txakur oldarkorrik edo

gaiztorik», hasi du azalpena tolo-

sarrak. «Hori bai, haserretuz

gero, min handia egin dezake txa-

kur handi batek. Baina jabeak ja-

kin egin behar du hori, eta txaku-

rra eta jabea hezi daitezke hori ez

gertatzeko».

Txakurren sentimenduakMoiuak argi utzi nahi du txaku-

rrak ez direla pertsonak. «Gure-

kin bizi dira, eta sentitzen dute,

noski, baina euren erara. Pertso-

nok, batzuetan, modu okerrean

itzuli nahi izaten dugu eurek mu-

su truk ematen digutena».

Adibide modura, Moiuak gogo-

ra ekarri du txakurtegi bateko

txakur baten jabe egin zela tarte

batean, hezitzaile gisa praktikak

egiteko. «Dendan izaten nuen,

beldurtia zen, eta hara joaten zire-

nek esaten zuten pena ematen

zuela, txakurrak igaro izan zituen

garai txarrak gogora ekarriz. Bai-

na norbaitek laztandu zezan, ho-

rixe behar zuen txakurrak, pozta-

sun pixka bat, eta ez pena aurpegi

gehiago». Azkenerako, familia

egoki bat topatu ahal izan zion

txakurrari, eta, aholkuak jasota,

«oso gustura» bizi dira egun.

Txakur hezitzaile gisa aritzen da lanean Xabier Moiua. Arazoei aurre egiteko, jabeei argiuzten die txakurraren lekuan jarri behar dutela,mundua euren ikuspuntutik ikus dezaten.

Txakurrarenlekuan jarrita

Xabier Moiua, bere hiru labrador retriever txakurrekin. I. GARCIA LANDA

Usaimenarekin loturadaukaten lanak ematen dizkiettxakurrei; mundua lasaiagosentitzen laguntzen die»

«Txakurrarentzat ez dagogaizki alfonbra gainean pixaegitea; gure munduan arazodena txakurrentzat ez da arazo»Xabier MoiuaTxakur hezitzailea

‘‘

8 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2019ko otsailaren 1aGaiak

Kerman Garralda Zubimendi

Adineko eta gaixo

askok zaintzaile-

ren baten beharra

izaten dute egu-

nari aurre egiteko.

Halere, kasu batzuetan, zaintzai-

leak ere laguntza behar izaten du

adinekoaren edo gaixoaren ara-

bera. «Lotua eta neketsua da

zaintza lanak egitea. Zaintzen ari

diren horren mina eta trabak di-

rela medio, zaintzaileek ez dute ia

atseden hartzeko tarterik ere iza-

ten, eta horrek ito egiten ditu»,

azaldu du Nerea Redondo soziolo-

go eta aholkulariak. Hark gidatu-

ko du Legorretako Udalak antola-

tutako zaintzaileentzako lagun-

tza taldea.

«Zaintzaileek ere laguntza be-

har izaten dutela jabetu ziren Le-

gorretan», adierazi du Redon-

dok. «Lehen urratsa autolagun-

tza taldea da: sei hilabeteko tarte-

an, hainbat ariketaren bidez, la-

guntzaileentzako eta laguntza

jasotzen dutenentzako tresna

praktikoak identifikatuko ditugu

tailerrean». Joan den astean el-

kartu ziren lehendabizikoz, aste-

artean, eta hilabeteko azken aste-

arteetan elkartuko dira ekainera

arte. «Taldea irekia da; berdin dio

lehen egunean azaldu ez izanak.

Legorretako Udalarekin harre-

manetan jarriz gero, zaintzaile oro

izango da ongi etorria».

Redondok argi utzi du helburua

ez dela terapia egitea, baizik eta

zaintzailearen eta zaindutako

pertsonaren lan eta bizi maila

«samurragoa, gozoagoa eta la-

saiagoa» izatea. «Laguntzaileen

kasuan, adibidez, pentsamen-

duak kontrolatzen ikasiko dugu.

Sarri, behar baino gehiago pen-

tsatzen dugu, eta, pentsamendu

ezkorrak direnean, zurrunbilo

negatibo batean sartzen gara»,

azaldu du adituak. «Era berean,

erlaxatzeko, entzuteko edo moti-

batzeko tresnak ere jasoko dituz-

te. Motibazioa gal daiteke zaintza

lanak eragindako nekearen on-

dorioz, edo baliteke gaixoak, on-

doezaren erruz, ezertarako gogo-

rik ez izatea. Helburu txikiak jar-

tzen ikasiko dugu, lorpenak nola

ospatu...».

Alaitasunari ere garrantzi han-

dia ematen dio Redondok; haren

ustez, gaixotasun baten inguruan

hartzen den jarrerak eragin zuze-

na baitu bilakaeran. «Asko lan-

duko dugu alaitasunaren gaia:

poza, irribarrea, bizipoza... Guk

erabaki dezakegu jarrera horiek

hartzea, eta mundua beste modu

batera ikusten laguntzen dute».

Redondok, halere, badaki as-

kotan kosta egiten dela halakoe-

tan alaitasunari eustea. «Onar-

tzea da zaintza lanak egitea egoki-

tzen zaigunean egin beharreko

gauzarik oinarrizkoena. Jarrera

erreaktiboa har dezakegu, geure

buruari galdetu ea zergatik egoki-

tu zaigun guri halako zerbait. Edo

jarrera proaktiboa izan dezakegu:

errealitatea datorren bezala onar-

tu, eta egoera ondo kudeatu».

Horrekin guztiarekin, Redondok

ez du esan nahi egoera beti gusta-

garria izango denik: «Onartzeak

ez du esan nahi egoerarekin eroso

eta gustura gaudenik. Pena senti

dezakegu, eta, aldi berean, jarrera

proaktiboa eduki».

Soziologoak azpimarratu du

argi izan behar dela halako egoe-

ra batean ezinezkoa dela ordura

arteko bizimodu berbera izatea.

«Gure bizitza aldatu egingo da,

eta horretarako prest egon behar

dugu». Gizartea ez du prest ikus-

ten, ordea: «Ez dugu guk eraba-

kitzen noiz gaixotuko garen, eta

aurretiaz ez dugu pentsatzen hori

gertatzen denean zer egingo

dugun». Redondoren ustez, gai-

nera, kanpoko laguntza gutxi

dagoela sumatzen dute askok.

«Eta ez dira jabetzen baliabideak

badaudela errealitate hori hobeto

eta gozoago bizitzeko». Redon-

dok lehen aldiz parte hartuko du

halako egitasmo batean.

Onartu du gero eta

ikusgaitasun handiagoa

duela zaintza lanak,

nahiz eta «bide luzea»

dagoen egiteko oraindik

ere. «Orain arte, osasun

fisikoaren alorra landu

izan da bereziki. Hau da,

pisuak nola altxatu biz-

karra eta belaunak

mindu gabe, era erosoan

nola garbitu... Ez da

askorik landu zaintza

lanaren alor emoziona-

la».

Redondoren ustez, «oso sekto-

re feminizatua» delako baztertu

dute orain arte zaintza lana.

«Gizonezkoek ez dituztelako

egin nahi halako lanak: ordu asko

lanean, aisialdirako tarte gutxi,

zailtasunak dituzten pertsonak

zaindu behar... Lanaren ezauga-

rriengatik, historikoki emaku-

meei bideratu izan zaizkie zaintza

lanak». Soziologoak gizonezkoei

ere gonbita egin die zaintzaileen

laguntza taldera batzeko: «Etxe-

ko lanez emakumea arduratu

izan da urte askoan, eta tartean

baita zaintza lanez ere. Posible da

egunen batean errealitate hori

desagertzea eta zaintza lan hori

gizonei egokitzea. Halako egoera

batean dagoen edozein gizonen-

tzat ere baliagarria izango da tai-

lerra».

Teoriatik praktikaraRedondok argi utzi nahi du,

«pertsonei laguntzeko taldea»

dela eurena, gizon zein emaku-

me, izan profesional edo etxeko

zaintzaile. «Egunerokoan mol-

datu ezinik, askok kontratatzen

dute zaintza lanetarako norbait.

Soldatapean lan egin arren, traba

emozional berberak jasaten di-

tuzte, eta haientzat ere baliaga-

rriak dira horrelakoak».

Redondok azaldu du gerora

norberak jakin behar izaten duela

tailerreko zein tresna erabili eta

zein ez. «Erlaxatzeko, agian

mendira joatea gustatuko zaie ba-

tzuei, baina beste batzuek ezingo

dute egin halakorik. Horregatik,

geure burua ezagutu eta komeni-

garrien zaigun baliabidea hautatu

behar dugu».

Legorretako Udalak zaintzaileentzako laguntza taldea antolatu du. Hilabetean behinelkartuko dira, elkarlanean lan eta bizi kalitate «gozoagoa eta lasaiagoa» erdiesteko.

Zaintzaileen zaintza lanetan

Zaintza lanen ezaugarriak direla eta, orain arte emakumeei eta etorkinei bideratu izan zaie zeregin hori. ARKAITZ APALATEGI

Laguntzaileentzako eta laguntzajasotzen dutenentzako tresnapraktikoak identifikatukoditugu tailerrean»

«Orain arte, osasun fisikoarenalorra landu izan da bereziki;ez da askorik landu zaintzalanaren alor emozionala»

Nerea RedondoSoziologoa eta aholkularia

‘‘


Olatz Mitxelena Pasaia

Pasaiako badiako lo-katza hondeatzeaportuko sakoneramantentzeko. Ho-rixe izan zen Jaizki-

bel dragaontziaren egitekoa Pa-saiako portuan aktibo egon zenbitartean. Draga 1933. urtean eginzuten Bilboko Euskalduna on-tziolan, eta 50 urtez aritu zen Pa-saiako portuan lanean. 1984. ur-tean hondartu zen, eta harentzaterabileraz kanpo geratzearekinbatera hasi zen gaur arte dirauenoztopoz beteriko bidea, utzikeriaeta herdoilaren kontrako borrokakasik etengabean.Pasaiako Portu Agintaritzarena

da dragaontzia, eta hura desegi-tea izan zen bere hasierako as-moa. Portuak 1991. urtean iraga-rri zuen desegitea, enkante bidez,eta Donostiako Untzi Museokoarduradunen berehalako erreak-zioa eragin zuen. Jaizkibel draga-ontziak Interes Kulturaleko On-

dasun izendapena jasotzea lortuzuten Untzi Museoaren ordukoarduradun Jose Maria Unsaineketa Soco Romanok, eta, horren-bestez, gaur arte aipatu izendape-na duen ontzi bakarra da Jaizki-bel dragaontzia.Izendapena lortzeak, baina, ez

zion bukaera eman dragaontzia-ren zokoratzeari. Portuan ibili zu-ten urteetan, alde batetik bestera,zatika, 2012. urtean, azkenik, era-kunde arteko akordio bati eskerberriztatu zuten arte. Eta, ordu-tik, Pasai San Pedroko Ondartxo-ko ontziolan da Jaizkibel, Albao-laren Kultur Faktoriaren ondoan,eder; baina Industri Ondare etaHerri Laneko Euskal Elkarteak(IOHLEE) duela bi aste salatu zue-nez, «berriz ere abandonatuta».Berriztatuta inauguratu zute-

nean, 2012an, dragaontzirako bi-sita gidatuak antolatuko zituztelaeta bisita horiek Albaolak kudea-tuko zituela iragarri zuten garaihartako arduradun politikoek.Iragarpena, baina, ez da gauzatu

gaur arte. IOHLEEren presidenteJavier Puertasek argitu du Jaizki-bel dragaontzia «monumentubat» dela, eta «erabat abandona-tuta» dutela.

Kultura eta Ondarearen legeakagintzen duena gogora ekarritaohartarazi du: «Elementu batibabesa ematen zaionean, eskubi-de batzuk aitortzen zaizkio babe-saren ikuspegitik, baina baita be-tebehar batzuk ere. Kasu hone-

tan, Portua da ontziaren jabea, etaderrigortuta dago haren kontser-bazioa eta mantentzea egitera. Ezda egiten ari, eta salatu egin beharda», gaineratu du.

Hori dela eta, aurrerabegira jarri da IOHLEEelkartea, eta hainbaturrats egin ditu jada:«Arartekoarekin harre-manetan gaude, eta ida-tzi batzuk prestatzen arigara, bai Gipuzkoan, baiBizkaian eta bai Ara-ban», adierazi du Puer-tasek. Izan ere, Jaizkibeldragaontziaren kasua«ez da bakarra», eta ele-mentu babestuak aban-donatzea «nahi bainomaizago» gertatzen da.

Gipuzkoan egoera berean dau-den bestelako elementuez galde-tuta, Puertasek azaldu du Jaizki-bel dragaontziaren kasua delakezkagarriena, baina beste hain-bat kasu ere aipatu ditu: Donos-tiako Norteko tren geltokia, Orio-

ko Ceramica lantegia eta Beasain-go Manufacturas Olaran tartean.Horiez gain, eta nahiz eta haienegoera «oraingoz» ez dela larriaesan, Andoaingo Sapa eta Ziakoeta Villabona-Amasako Sacemenpresen egoerarekin kezka du-tela argitu du Puertasek.Iragarri duenez, kasuan-ka-

suan aztertuko dute egoera,«Arartekoarekin harremanetan,bakoitzaren ardura noraino iris-ten den argitzeko», eta, ondoren,«legea eskuan, prozedura batmartxan jartzeko eta erakundearduradunengana jotzeko».

Babesaren paradoxakJaizkibeldragaontziarekin gerta-tzen ari dena «paradoxikoa» iru-ditzen zaio IOHLEEren presiden-teari: «Ontzi baten erreplika egi-teko lanean ari da Albaola, eta,zoritxarrez, bazterrean utzi dutebenetako ontzi bat, monumentuadena eta Pasaiako porturako haingarrantzitsua izan zena». Horiesanda, berehala ñabardura:«Eta argi utzi nahi dut guretzatoso interesgarria dela Albaolarenproiektua. Honekin, ez diogukargu hartu nahi, inola ere, Alba-olari, ontziaren arduraduna Por-tu Agintaritza delako, eta eran-tzule subsidiarioa, GipuzkoakoForu Aldundia».Era berean, Jaizkibeldiru pu-

blikoarekin leheneratu zutela go-gorarazi du: «2012an berriztatuzuten, diru publikoarekin,650.000 euro inbertituta. Nora jo-an da diru hori? Dragaontziarenbalioa nabarmendu zuten berri-ro, baina hortik aurrera ez duteezer egin».Alde horretatik, Puertasek uste

du erakundeek publizitatea eginbeharko luketela bisitariak era-kartzeko, egin ezean oharkabeanpasatzen delako Jaizkibel: «On-dartxoraino bildu eta Albaola bi-sitatzen du jendeak, baina inorkez badie hitz egiten Jaizkibel dra-gaontziaz, inork azaltzen ez badieharen garrantzia eta balioa, jen-deak ez du galdetzen».Horregatik, Jaizkibel-en etor-

kizuna bermatze aldera, irtenbi-dea argi du elkarteko presidente-ak: «Albaolarekin lotzea». Etagaineratu du: «Albaola euskalitsas ondarearen erreferente batsortzeko asmoz kokatu zuten On-dartxon eta Pasaian, interpretaziozentro gisa»; hala, Jaizkibelhandenez, interpretazio zentro ho-rretan tokia beharko lukeela esandu, ontziak duen garrantzia be-rretsiz: «Jaizkibelmonumentuizendatuta dago, ez kasualitatez.Bakarra da Euskal Herrian, etabere balioa oso handia da ondare-aren ikuspuntutik».

‘Jaizkibel’ dragaontzia «berriz ere abandonatu» egin dutela salatu du Industri Ondareeta Herri Laneko Euskal Elkarteak; arduradunengana jotzeko asmoa agertu du elkarteak.

Edertuta ere, zokoratuta

2012an motor berria jarri zioten Jaizkibel dragaontziari; lanak bukatuta, aurkezpen publikoa egin zuten bisita gidatuak iragarriz, baina asmoa ez zen gauzatu. HITZA

11GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2019ko otsailaren 1a Gaiak

Monumentu izendatuta dago.Bakarra da Euskal Herrian,eta haren balioa oso handia daondarearen ikuspuntutik»

«2012an berritu zuten ‘Jaizkibel’dragaontzia, diru publikoarekin,650.000 euro inbertituta. Norajoan da diru hori?»Javi PuertasIOHLEEren presidentea

‘‘

Unai Zubeldia

Babes falta sentitzen dute eta ez

dute askorik falta amore emate-

ko. «Pena ematen dit, gero eta in-

dibidualistagoa bihurtzen ari de-

lako gizartea; gero eta gutxiago

partekatzen dugu». Egoera «ge-

ro eta okerragoa» dela uste du

Igor Carballok, Proisa Pasai San

Pedroko kulturgunea elkarteko

presidenteak. «Eta ez dakit ho-

nek bueltarik ba ote daukan ere.

Politikariek ez dute nahi euren

kontroletik kanpoko ezer».

2015ean ordura arteko eraikina

eraitsi eta ordutik «erantzun ego-

kirik jaso gabe», politikariekin

«nekatuta eta nazkatuta» daude

Proisako kideak. «Oso bakarrik

sentitzen gara, gainera, herrian

hiruzpalau lagunek soilik jarrai-

tzen dugulako borrokan. Onean,

denak inguratzen dira, baina gau-

zak zailtzen hasten direnean...».

Pasai San Pedro erdi-erdian ze-

goen fabrika bat zen Proisa, Pro-

yectos Industriales SA. «Itsason-

tzientzat piezak egiten zituzten,

motorrak konpondu...». 1960ko

hamarkadan arrantza punta-

puntan zegoen Pasaian. «Baina

1980ko hamarkadan, arrantza in-

dustriaren krisiarekin, itxi egin

zuten fabrika. Ikaragarria zen: 40

metro luze, 11 zabal eta sei metro-

ko bi solairu zituen». Pabiloi ho-

rren ondoan zegoen Tirri Tarra

fanfarrearen egoitza, hiltegi zaha-

rraren eraikinean. «Antzerki

musikatua, musika sinfonikoa...

Denetik egiten hasi ginen, eta txi-

ki gelditu zitzaigun egoitza».

Proisa fabrika hutsik zegoela

ikusita, han sartzea erabaki zuten.

«Eta izugarrizko gunea geneuka-

la eskura jabetu ginen». 1998a

zen. Udalarekin hitz egin zuten,

eurena delako zoruaren jabetza,

eta ez zieten jarri inolako arazorik.

«Dena garbitu genuen, lurra be-

rritu, 120 metro koadroko agerto-

kia eraiki... Urtebeteko lana izan

zen, eta 1999an inauguratu ge-

nuen, Tirri Tarraren 25. urteurre-

nean». Entseguak egiteko gunea

izateaz gain, kontzertuak edo an-

tzerki emanaldiak eskaintzeko,

bazkariak egiteko... zabalik egon-

go zen gunea izan nahi zuen Proi-

sa eraberritu hark.

2009ra arte «arazorik gabe»

landu zituzten kultur eta gizarte

jarduerak Proisan. «Urte hartan

jarduera profesionala alboratzea

erabaki zuen Tirri Tarrak, eta

Proisa kulturgune bihurtzea ko-

meni zela ikusi genuen». Eraiki-

na «erortzeko arriskuan» zegoe-

la deklaratu zuen, ordea, udalak.

«Bitxia izan zen arkitektoaren bi-

sita. Arazo bat tarteko, egun har-

tan ez zegoen argirik, eta bost mi-

nututan hartu zuen erabakia; argi

zegoen aurretik zehaztuta zeuka-

tela dena. Hilabeteko epea eman

ziguten handik ateratzeko». Mai-

der Ziganda EAE-ANVko ordez-

karia izan zen Pasaiako alkatea

2007tik 2011ra, eta Amaia Agirre-

gabiria Bildukoa 2011tik 2015era.

EH Bilduren azalpenaMiguel Mari Torrea Pasaiako Uda-

leko EH Bilduko egungo bozera-

maileak onartu du arkitektoak

Proisa baldintza txarretan zegoela

azaldu ziela. «Baina eurak ez zeu-

den ados, beste azterketa bat es-

katu zuten, eta hala egin genuen,

fidagarriagoa izan zedin». Kan-

poko enpresa bati deitu zioten.

«Eta, Proisako kideek eskatuta,

eraikina konpontzea, edo eraitsi

eta berria eraikitzea, merkeagoa

zer zen jakiteko azterketa bat ere

egin genuen, eta argi gelditu zen

merkeagoa zela proiektu berria

egitea». Euren arkitektoek erai-

kinaren oinarria «baldintza one-

tan» zegoela ondorioztatu zutela

zehaztu du Carballok. «Baina

erortzeko arriskurik ez zeukala si-

natzeko prest ote zeuden galdetu

genien, eta ez zuten sinatu nahi

izan», argitu du Torreak.

Pasai San Pedroko behar sozio-

kulturalak aztertzeko herri galde-

keta bat abiarazi zuen Bilduk ga-

rai hartan. «Baina Proisa bai edo

ez, hori zen kontua. Jende askok

parte hartu zuen, eta ondorio ar-

gia atera zuten: Proisa edo Proisa-

ren gisako eraikin bat behar da

herrian». Udalbatzarrean bozke-

ta ere egin zuten, eta alderdi poli-

tiko guztien aldeko boto-

ekin onartu zen. Torrea

erabat ados dago eskaera

horrekin. «Eta hala de-

fendatu genuen».

«Erortzeko arrisku

handia» zeukalako,

2015eko martxoan erai-

tsi egin zuten, azkenean,

Proisa. «Berez ezin zen

erabili eraikina, baina

badakigu sartu egiten zi-

rela, eta eurek esan zigu-

ten ohi baino argi gehia-

go nabaritzen zutela»,

hasi du azalpena Torre-

ak. «Arkitektoak ikusi

zuen pilotalekuaren frontisaren

kontra erortzen hasita zegoela pa-

reta, eta frontisa bera pitzatzen

hasita zegoela, gainera. Arrisku

handia zegoen herriaren erdi-er-

dian, eta egoera ezin genuen luza-

tu gehiago». Udal hauteskunde-

ak izan ziren 2015eko maiatzean.

«Eta erabakiak ez zigun mesede-

rik egin, baina arduraz jokatu ge-

nuen. Bota egin behar izan ge-

nuen».

Ordurako EAJ eta PSE-EErekin

hizketan hasita zeuden Proisako

kideak. «Eta gure proiektuaren

alde zeudela esaten ziguten beti».

PSE-EEk irabazi zituen 2015eko

maiatzeko hauteskundeak, eta

Izaskun Gomez sozialista izenda-

tu zuten Pasaiako alkate. «Bere-

hala joan ginen eurekin hitz egite-

ra, baina kontuak aldatu egin zi-

ren orduan. Gauza asko hitzeman

bai, baina bakar bat ere ez zuten

bete gero». Pasaiako Udala eta al-

dundia. PSE-EE eta EAJ. Hor ko-

rapilatu zen kontua.

2017ko akordioaGorabehera askoren ondoren,

2017an eraikin berri bat egiteko

akordioa sinatu zuten aldundiak,

udalak eta Proisak, eta, behin-

behineko irtenbide gisa, Erti udal

aretoa erabil zezaketela ere hi-

tzartu zuten. «Baina elkarri begi-

ra egon dira EAJ eta PSE-EE, eta ez

da ezer gauzatu oraindik», azaldu

du Carballok. Mugimendu handia

sortu zen Ertiren inguruan. «Bai-

na hegalak moztuz joan dira, eta

iazko urrian bota egin gintuzten

hortik ere. Kalean gaude».

Gaur-gaurkoz, orube bat beste-

rik ez dago garai batean Proisa en-

presa zegoen gunean. «Eta kultur

arlorako gunea eskatu, eta futbol

zelaia margotu dute, gainera!».

Udal hauteskundeak izango dira

maiatzean, eta Proisako kideek

babesa eskatu diete herritarrei.

«Nekatuta eta nazkatuta» daudeProisa kulturgunearen aldekoakPasai San Pedrok «kultur jardueretarako egokitutako gune itxi bat» behar duela berretsidute Proisaren aldeko kideek, eta «alderdi guztietako politikarien gezurrak» salatu dituzte

Proisaren aldeko pintaketa, Pasai San Pedron; politikarien irudiak ezabatzeko agindu zuen udalak eta kendu egin zituzten jarraian. OARSOALDEKO HITZA


Gauza asko hitzeman bai, bainabakar bat ere ez zuten betegero. Pasai San Pedrok behardu kultur arlorako gune bat»Igor CarballoProisa kulturgunea elkarteko presidentea

«Erortzen hasita zegoen pareta,eta arrisku handia zegoenherriaren erdi-erdian. Egoeraezin genuen luzatu gehiago»Miguel Mari TorreaPasaiako Udaleko EH Bilduko bozeramailea

‘‘

Unai Zubeldia Donostia

Goleko marra osourruti ere ez daukakornerrak, bainaaulkiak ere ber-tan-bertan izaten

ditu gehienetan; bai argazkilarie-nak eta bai zaleenak. Estrategiajokaldia deitzen zaio zelaiaren iz-kina bateko mugan gelditzen denerpinetik hasten denari, eta estra-tegiatik asko izaten du kulturproiektu orok ere. Futbola etakultura: itxuraz mutur banatanbizi diren bi errealitate izanik ere,iaz kornerrean elkartu zituzten bihari muturrak. «Eta ederra izanzen emaitza», aitortu du IñakiGabarainek, Ernest Lluch Donos-tiako Amara auzoko liburutegikozuzendari eta Korner jaialdiarenprograma arduradunak.Bertsoak, dantzak, erakuske-

tak, hitzaldiak, mahai ingu-ruak...: hitzekin ere golak sar dai-tezkeela erakustea da egitasmoa-ren erronketako bat. Reala-Ath-letic derbia izango da bihar, Anoe-tan (16:15), eta Reala-Athleticderbia hurrengo asteburuan ere,Anoetan bertan. Gizonezkoenaeta emakumezkoena. «Bi derbien

artean kokatu dugu Korner jaial-dia, eta, alde horretatik, emaku-meen futbolari ere merezi duenlekua egin nahi izan diogu aurten,guk ere emateko azkenaldianhartu duen garrantzia», azaldudu Gabarainek.Hain zuzen ere, Emakumeek

ere jokatu egiten duteerakusketainauguratu zuten, astelehenean,Donostiako Bulebarrean, etaotsailaren 10era arte egongo da

ikusgai. Otsailaren 8an, berriz,Ellas también juegan: debate so-

bre el fútbol femenino (Eurek erejokatzen dute: emakumezkoenfutbolaren inguruko eztabaida)mahai inguruan parte hartukodute Aintzane Encinas Realekojokalari ohiak, Nahikari GarciaRealeko jokalariak eta Vero Bo-

quete Pekingo BG Phoenixeko jo-kalariak —Frankfurt, Bayern Mu-nich eta PSGn jokatutakoa da—.Urtero bezala, derbiaren jiran

eta Korner jaialdia baliatuta, XIII.Bertso Derbia egingo dute bihar,Antzoki Zaharrean (18:00). AmetsArzallus, Andoni Egaña eta Oiha-na Iguaran izango dira Realarenordezkariak, eta Sustrai Colina,Onintza Enbeita eta Xabi PayaAthleticenak. Donostia Kultura-

ren leihatiletan eta Rea-laren dendetan eskuradaitezke gonbidapenak.Lehen kirol derbiaren

biharamunean iritsikoda aurtengo Korner jaial-diaren hizketaldi mami-tsuetako bat: Luis Arko-nada Realeko atezainohia eta Jose Angel IribarAthleticekoa elkartukodira mahai beraren buel-

tan, eta Aitor Lagunas ariko damoderatzaile lanetan. AntzokiZaharrean izango da ekitaldi hori,19:00etan.Acento Robinson Ser irrati ka-

teko irratsaioa grabatuko dute as-teazkenean, 19:30ean, AntzokiZaharrean bertan, Michael Ro-binson futbol jokalari ohi eta irra-

ti eta telebista esataria gidari lane-tan dela. Eta kulturak futbolmundua bere egingo du ostegu-nean, Euskal kultura eta futbolamahai inguruarekin —19:30ean,San Jeronimo aretoan—. KoldoAlmandoz zinema zuzendaria,Ana Malagon idazlea eta Gari mu-sikari eta abeslaria elkartuko diramahaiaren jiran, eta Juan Luis Za-bala kazetari eta idazlea ariko damoderatzaile lanetan. Kukai dan-tza konpainiak ere eman nahiizan du beretik, eta Korner jaial-dirako sortutako Kirol legez ikus-kizuna eskainiko du otsailaren9an eta 10ean, Tabakaleran.

Kulturgunea AnoetanNahi gabe bezala hasi zen gorpuz-ten Korner. «Ernest Llucheko zu-zendaria naizenez eta kulturgunehori Anoeta estadioan bertan da-goenez, ikusi genuen futbola etakultura elkarren ondoan daudelazentzu askotan». Ideia horri tira-ka, eta Reala Fundazioaren babe-sarekin, iaz eman zuten lehenpausoa. «Eta oso itxura ona dau-ka aurtengoak ere». Pasioa daderbien hizkuntza, eta Kornerjaialdiak futboletik harago era-man nahi du sentimendu hori.

Bigarren urtez, Korner jaialdia antolatu dute Reala-Athletic biharko eta hurrengoasteburuko bi derbiak baliatuta. Futbola eta kultura uztartuko dituzte egitasmoan.

Kornerra, zubi lanerako gunea

Kukai dantza konpainiako kideak, Reala Fundazioko eta Donostiako Udaleko ordezkariekin, asteartean, Korner jaialdiaren aurkezpen ekitaldian. A. CANELLADA / FOKU

KORNER JAIALDIA

Erakusketak, solasaldiak, film

proiekzioak, dantza emanaldiak…

Reala-Athletic gizonezkoen eta

emakumezkoen derbiez gain,

askotariko eskaintza izango da

otsailaren 10era arte.

Urtarrilak 28-otsailak 28

Emakumeek ere jokatu egiten

dute.Bulebarrean dago Koma

Kultur Zerbitzuek antolatutako

argazki erakusketa.

Otsailak 3, igandea

XIII. Bertso Derbia, Antzoki Za-

harrean (18:00).Amets Arzallus,

Andoni Egaña eta Oihana Iguaran

Realaren aldetik, eta Sustrai Coli-

na, Onintza Enbeita eta Xabi Paya

Athleticen aldetik. Iker Iriarte ariko

da gai-jartzaile lanetan.

Otsailak 4, astelehena

Derbi de leyendas, Antzoki Za-

harrean (19:00).Luis Arkonada

Realeko atezain ohia eta Jose An-

gel Iribar Athleticekoa, aurrez au-

rre. Aitor Lagunas izango da mo-

deratzailea.

Otsailak 5, asteartea

Victory (17:30) eta Diamantino

(20:00) filmen proiekzioa, An-

tzoki Zaharrean (17:30).

Otsailak 6, asteazkena

Acento Robinson: los derbis no

acaban nunca, Antzoki Zaha-

rrean (19:30).Michael Robinson

jokalari ohi eta telebista eta irrati

esatariaren Ser irrati kateko irra-

tsaioaren zuzeneko grabaketa.

Otsailak 7, osteguna

Euskal kultura eta futbola, San

Jeronimo aretoan (19:30).Koldo

Almandoz zinema zuzendariaren,

Ana Malagon idazlearen eta Gari

musikari eta abeslariaren hizketal-

dia, Juan Luis Zabala kazetari eta

idazlea moderatzaile lanetan dela.

Otsailak 8, ostirala

Ellas también juegan: debate

sobre el fútbol femenino, Vikto-

ria Eugeniako Club aretoan

(19:00).Nahikari Garcia eta Vero

Boquete futbol jokalariekin eta

Aintzane Encinas jokalari ohiare-

kin hizketaldia, Olga Viza kazetaria

moderatzaile lanetan dela.

Otsailak 9, larunbata

Kirol legez, Tabakalerako patio-

an (18:00 eta 20:00).Kukai dan-

tza konpainiaren emanaldia.

Otsailak 10, igandea

Kirol legez, Tabakalerako patio-

an (17:00 eta 19:00).Kukai dan-

tza konpainiaren emanaldia.

Bi derbien artean kokatu duguKorner jaialdia; emakumeenfutbolari ere merezi duen lekuaegin nahi izan diogu aurten»Iñaki GabarainErnest Lluch liburutegiko zuzendariaeta Korner jaialdiaren programa arduraduna

‘‘

13GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2019ko otsailaren 1a Proposamena

MUSIKA

AIAAristerrazuko erromeria: Ansorregi eta Larrañaga.

b Igandean, 18:30ean, Andatzan.

ALEGIASuaia eta Ama Rebel, eta Bad Sound.

bGaur, 22:30ean, gaztetxean.

AZPEITIANomadak eta Dekot.bGaur, 21:00etan, Sanagustinen.

AZPEITIARodeo eta Delient.bBihar, 22:30ean, gaztetxean.

BEASAINLidia Irigoien eta XabierEtxaniz.

bBihar, 23:00etan, Matxinbentan.

DEBAMobydick.bGaur, 23:00etan, Itziarko

Burugorri ostatuan.

DONOSTIAMom Vazquez.bGaur, 19:00etan, Fnac-en.

DONOSTIAViva Suecia.bGaur, 21:00etan, Dabadaban.

DONOSTIA3Zur.bGaur, 21:00etan, Tabakaleran.

DONOSTIABullets of Misery,Fractality & Irkaia.

bGaur, 22:00etan, Mogambon.

DONOSTIAAxel Casas.bGaur eta bihar, 23:30ean,

Covent Gardenen.

DONOSTIAMDE Click, Danel x KNZ eta DJ SM.

bGaur, 00:00etan, Dabadaban.

DONOSTIADrew Tua eta Silhouet.bBihar, 18:00etan, Tabakaleran.

DONOSTIANoa Voll Damn & TheHell Drinkers.

bBihar, 20:00etan, Tabakaleran.

DONOSTIABig Bob Railroad eta Oskar Benas Instro Combo.

bBihar, 20:30ean, Dabadaban.

DONOSTIAMusic Has No Limits.bBihar, 21:00etan, Kursaalean.

DONOSTIAHail Noise, Khymaira,Krait eta AOD.

bBihar, 21:00etan, Mogambon.

DONOSTIABAE w/ Mella Dee eta Gela.

bBihar, 00:00etan, Dabadaban.

DONOSTIAOrganizing.bAstelehenean, 20:00etan,

Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIADonny Benet.bAsteartean, 20:30ean, Dabadaban.

DONOSTIA Joel Sarakula.bOstegunean, 19:00etatik

22:00etara, San Martin azokan.

DONOSTIAAmaika Rude Sound.bOstegunean, 20:00etan,

Tabakaleran.

DONOSTIADavid Palomar eta Rafael Rodriguez.

bOstegunean, 20:00etan,

Dabadaban.

DONOSTIAEuskadiko OrkestraSinfonikoa eta James Ehnes.


Kursaalean.

IDIAZABALThe Guilty Brigade,Sofokaos eta The Bobbies.

bGaur, 23:30ean, jaigunean.

IDIAZABALTaberna Ibiltaria.bBihar, 18:30ean, plazatik.

IDIAZABALHell Riders, Tximeleta Taldea eta DJ Bull.

bBihar, 23:00etan, jaigunean.

IDIAZABALOskarbi eta Landarbaso abesbatza.

b Igandean, 19:00etan, elizan.

IDIAZABAL Joselu Anaiak.b Igandean, 22:30ean, jaigunean.

IRUNMoncho Chavea, Omar Montes eta Original Elias.

b Igandean, 20:00etan, Tunken.

LAZKAO Isidro Larrañaga

akordeoi orkestra.

bGaur, 20:15ean, Areria aretoan.

OIARTZUNMadeleine eta Grande Days.

bGaur, 20:00etan, Pagoan.

OÑATIDrei Affen, Titadine, Fly Shit,Lokuria, Kamorrah eta Disasko.

bGaur, 19:00etan, gaztetxean.

OÑATIThe Northagirres.b Igandean, 19:30ean, Iturrin.

ORDIZIABake Faltsua eta Zure Etxai.

bBihar, 18:00etan, gaztetxean.

ORDIZIABrigade Loco, Dinamitaeta Hell Beer Boys.

bBihar, 20:00etan, Beti Alai

frontoiaren kanpoaldean.

PASAIAPasaiako Jose eta Nerea Munilla: Itsasoa eta olerkia.

bBihar, 20:00etan, Trintxerpeko

erretiratuen elkartean.

TOLOSAKonbenio del Metal.bGaur, 22:00etan, Box.A elkartean.

TOLOSALeihotikan eta Punto Critico.

bBihar, 22:30ean, Bonberenean.

USURBILRukula, Mendeku Itxua,Desegin, Izeberg, Eskean Kristo,

Hotzikara eta Odolaren Mintzoa.

bBihar, 19:00etatik aurrera,

Haraneko aparkalekuan.

ANTZERKIA

ANDOAINTartean: Ghero.bGaur, 21:30ean, Basteron.

ARRASATEAtx Teatroa: 7ak bat.b Igandean, 19:30ean, Amaian.

AZKOITIATxalo: Rita.bBihar, 19:30ean, Baztartxon.

AZPEITIAEne Kantak: Satorjator.b Igandean, 16:30ean, Soreasu

antzokian.

BERGARAPausoka: Go!azen 5.0.bBihar, 17:00etan eta 19:00etan,

eta igandean, 12:00etan eta

17:00etan, Seminarixoan.

DONOSTIAPixkol@bis:

Siete mujeres.

bGaur, 19:30ean, Tabakaleran.

DONOSTIALes Figuretes: Mimos.bGaur, 20:00etan, Lugaritz

kultur etxean.

DONOSTIAHumo Negro: Quiero decir ‘te amo’.

bGaur, 20:00etan, bihar, 22:30ean,

eta igandean, 19:30ean,


DONOSTIATrukitrek: Mr. Train.bBihar, 18:00etan, Lugaritz

kultur etxean.

DONOSTIAEusko Ikaskuntza & Doke: Hamaika amaren

seme (alaba).

bBihar, 19:30ean,

Antzoki Zaharrean.

DONOSTIAQuique de la Fuente,Txapela de Cadiz, Abraham Martin

eta Jesus Piña: Ocho apellidos

andaluces.

bBihar, 21:00etan, Dokan.

DONOSTIAL’Home Dibuixat:Screen Man.

b Igandean, 17:00etan eta

18:00etan, Gazteszenan.

HERNANIL’Home Dibuixat: Screen man.

bBihar, 11:00etan eta 12:15ean,

Biterin.

HONDARRIBIAMarkeliñe: Julietas. Romeo Circo.

b Igandean, 19:30ean,

Itsas Etxean.

IBARRAPirritx, Porrotx eta Marimotots: Musua.

bGaur, 18:30ean, Belabieta

kiroldegian.

LEGORRETALanku: Bakean dagoena bakean utzi.

b Igandean, 19:00etan,

Herri Antzokian.

LEZOTrukitrek: Mr. Train.

bGaur, 17:30ean, Gezala

auditoriumean.

PASAIAZurriola Antzerki Eskola:Miren Maiteder Kabareta.


Juanba Berasategi aretoan.

TOLOSAEne Kantak: Satorjator.bBihar, 17:00etan, Leidor

antzokian.

URNIETATrukitrek: Mr. Train.b Igandean, 17:30ean, Saroben.

ZUMARRAGAKulunka: Solitudes.bGaur, 22:30ean, Zelai Ariztin.

Idiazabal b Jaiak

Sanblasetan murgildutaSan Blas jaiek berekin izaten dute negu giroa, normalean, eta Idiazaba-

len giro bustia edukiko dute aurten ere. Mozorro Eguna ospatuko dute

gaur —19:30ean izango da Axariaren Jaitsiera—, Kandelario Eguna

bihar, San Blas eta Kuadrillen Eguna igandean, eta San Blas Txiki Eguna

astelehenean. Irudian, iazko Axariaren Jaitsiera—. IDIAZABALGO UDALA

14 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2019ko otsailaren 1aAgenda

DANTZA

DONOSTIAZero Visibility Corp:

Frozen Songs.

bBihar, 20:00etan,


DONOSTIABilaka: Saio Zero.

bBihar, 20:00etan, Gazteszenan.

DONOSTIAMalandain Ballet

Biarritz: Marie Antoinette lanaren

entsegu irekia.



IDIAZABAL Izarretan Dantzan.

bBihar, 12:30ean, jaigunean.

IDIAZABALAxari taldea.

b Igandean, 13:00etan, Igarondo

pilotalekuan.

TOLOSAKukai & Sharon Fridman:

Erritu.

bGaur, 20:30ean, Leidorren.

ZARAUTZMutxikoak, Alaken

taldearekin.

b Igandean, 12:00etan, Musika

plazan.

BERTSOLARITZA

AIABertso bazkaria:

Uxue Alberdi eta Unai Iturriaga.

bBihar, 14:00etan, Olaskoagaegia

auzoan, Zingira eskolan.

ALEGIASanta Ageda bezperako

erronda. Txintxarri abesbatza,

Zazpi Astoren Gainean bertso

taldea, Mikel Artola eta Imanol

Irazustabarrena.

bAstelehenean, 17:30ean, Larritz

auzotik abiatu eta herrian zehar.

ANDOAINSanta eskea:

Ion Beloki eta Unai Ormaetxea.

bAstelehenean, 15:00etatik

21:00etara, Goiburu auzoan.

ANOETASanta eskea: Txomin

Azpiroz, Anjel Mari Peñagarikano

eta Oier Urkola.

bAstelehenean, 15:30ean, herriko

plazatik abiatuta, baserriz baserri,

eta bukaera herrigunean.

ASTEASUPello Errota 100 urte.

Santa eskeko hiru ibilbide:

Oihana Iguaran, Maialen Lujanbio

eta Aitor Sarriegi.

bAstelehenean, 16:00etan,

Pello Errota ikastetxetik abiatuta.

BEASAINBertso afaria: Iker

Zubeldia eta Iban Urdangarin.

bBihar iluntzean, Matxinbentan.

BEASAINSanta eskea: Juan Jose

Eizmendi Loidisaletxe II.a,

trikitilariekin.

bAstelehenean, egun osoan zehar,

Matxinbentan.

BERASTEGISanta eskea.

bBihar, goiz eta arratsaldez,

plazatik abiatuta, baserrietan

barrena.

BIDANIA-GOIATZSanta Ageda

bezperako erronda: Ander

Lizarralde.

bAstelehenean, 17:30ean.

DONOSTIATxotx irekitze jaialdia:

Nerea Ibarzabal eta Sebastian

Lizaso.

bGaur, 20:30ean, Zubietako

Araeta sagardotegian.

DONOSTIAKorner jaialdia.

Bertso derbia: Amets Arzallus,

Sustrai Colina, Andoni Egaña,

Onintza Enbeita, Oihana Iguaran

eta Xabi Paya.


Antzoki Zaharra.

ELGOIBARSanta Ageda bezpe-

rako erronda: Juan Mari Areitio,

Xabier Arrizabalaga Ziarda,

German Meabebasterretxea

eta Mikel Mendizabal.

bAstelehenean, 14:30ean,

baserrietan zehar.

ERRENTERIASanta Ageda

bezperako erronda. Bertsolariak

eta Ereintza dantza taldea.


21:30era.

HERNANISanta ageda bezperako

erronda.


aurrera, herriko kaxkoan zehar.

IBARRASanta eskea: Iñigo

Gorostarzu eta Adur Gorostidi.

bAstelehenean, 18:30ean,

Izaskun azotik herrigunera.

IDIAZABALSaioa plazan eta

bertso bazkaria: Amets Arzallus

eta Andoni Egaña.

bAstelehenean, 12:00etan, plazan.

IRUNKabigorriko Bertso Gauak:

Manu Goiogana, Aimar Karrika,

Arkaitz Oiartzabal Xamoa, Aitor

Sarriegi eta Izarne Zelaia.

bOstegunean, 19:30ean,

Kabigorri Ateneoan.

MENDAROSanta eskea.

bBihar, 08:00etatik 14:30era.

SORALUZEBertso erronda

santa eskean: Eneritz Artetxe,

Eneko Beretxinaga, Beñat Iguaran

eta Egoitz Unamuno.

bBihar, 08:30etik 20:30era,

herriko baserrietan zehar.

USURBILKalexarRock

Jontxurekin! Bertso bazkaria:

Beñat Gaztelumendi eta Eli Pagola.

bBihar, 14:00etan, Saizar

sagardotegian.

USURBILBertso afaria:

Andoni Egaña, Markel Eizagirre

eta Sebastian Lizaso.

bBihar, 21:00etan, Aginagan.

Atarialde elkartean.

ERAKUSKETAK

DONOSTIAGorputza asmatzen.

Biluziak, anatomia, pasioak.

bOtsailaren 17ra arte, San Telmo

Museoan.

Donostia b Antzerkia

Ehun urteren laburpenaArrasateko Doke antzerki taldeak Hamaika amaren seme (alaba)antzez-

lana taularatuko du, bihar, 19:30ean, Donostiako Antzoki Zaharrean.

Vene Herrero da zuzendaria, eta Josemari Velez de Mendizabalek idatzi

du obra Eusko Ikaskuntzaren mendeurrenaren harira. Iazko azaroan es-

treinatu zuten, Oñatin —irudian—. JOXE OTADUY BENGOA

ZARAUTZ Juan Antonio Palacios:

Harria.

bOtsailaren 10era arte,

Photomuseumean.

HITZALDIAK

AZPEITIA Jose Mari Sarasola:

El viaje de la muerte.

bBihar, 16:30ean, Soreasu

antzokian.

BEASAIN Inmaculada Arostegi:

Norbere neurriko medikuntza:

XXI. mendeko erronka.

bGaur, 19:00etan, Igartza jauregian.

HONDARRIBIAEuskara oholtzatik

at: Fermin Muguruza eta Galder

Izagirreren arteko solasaldia,

Manu Goioganak bertsoz gidatua.

bAsteazkenean, 19:00etan,

kultur etxeko areto nagusian.

LIZARTZAOier Araolaza Arrieta:

Inauteriei mozorroa eranzten.

bGaur, 19:30ean, kulturgunean.

TOLOSADaniel Zulaika:

Pedro de Tolosa, el grumete

que dió la primera vuelta al mundo.

bGaur, 19:30ean, Kasino elkartean.

TOLOSA Jeronimo Lopez:

Del Himalaya a la Antártida.

bGaur, 19:30ean, Topic gunean.

BESTELAKOAK

DONOSTIAKafeta Feminista.

Aurkezpen proiekzioa eta

kontzertua: Nerea eta Estitxu.

bGaur, 19:30etik aurrera, Kijera

gaztetxeko Ispiluen aretoan.

DONOSTIAPolitki Elkartea:

Nola batu indarrak bizitzaren

jasangarritasunaren bidean

eraginkorragoak izateko?saioa.

bBihar, 10:00etatik 18:00etara,

Kristinaeneko Ingurumen etxean.

DONOSTIANeguko Jaialdia:

bazkari musikatua, Ingobernables

dokumentala, Las guitarras de la

vieja Izaskunantzerkia, musika,

txokolate jana eta eztabaida.

bBihar, 14:00etatik aurrera,

Añorgako Fires espazioan.

ELGETAOliver magoa.

bBihar, 16:30ean, Espaloian.

IDIAZABALTxan magoa.

bBihar, 17:30ean, jaigunean.

15GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2019ko otsailaren 1a Agenda

Beñat Alberdi Oñati

Hamaika etiketa ditu, berez, JoseAntonio Villarrek (Oñati, 1939).Kantaria da, Ez dok Amairu talde-ko kide izan zen, hogei urte pasatuditu agertokietan, eta Goenkaletelesailean ere aritu zen. Harenalor akademikoa ez da horrenezaguna, ordea. Urte ugari dara-matza komunikazioaren arloaikertzen eta egunez egun ikasten.Horren harira plazaratu du Nacionalismo nacionalismos. La

acción comunicativa del perio-

dismo actual liburua. Katalunia-ko prozesua ardatz hartuta, heda-bideek zabaldu dituzten mezuakaztertu ditu oñatiarrak. Eztabaidasustatu nahi du gaiarekin.Irakasle izateko ikasketak egin

zenituen lehenengo. Nolatan

bukatu zuen maisu batek komu-

nikazioaren arloan lanean?

15 urte nituela, maisu batek sartu

zidan harra barruraino. Komuni-

kazioa egokia izan zedin, komuni-

katu behar zen gaia ondo definitu

behar zela esan zigun. Edozeri bu-

ruz galdetzen zigun: «Hau zer

da?». Definizio teknikoa ematen

genion, edo Natura ikasketa libu-

ruan agertzen zen adierazpen tek-

nikoa bestela. Hori definizioa zela

erantzuten zigun, baina ez defini-

zio orokorra. Zer den eta zer ez den

esaten duen hori da definizioa.

Katalunian definitu gabe al dago

zein den eztabaidarako gaia?

Bai, eta ezertaz ezin daiteke ezta-baidatu aurrez ezerhori definitugabe. Adibide ona dira hemen ba-ke prozesuari buruz egin diren bi-lak. Zergatik konpara daitezke he-

mengo bake prozesua eta Kata-

luniako independentziarena?

Elkarrik Arantzazun antolatu zi-tuen bake prozesuari buruzko bi-lerei buruz ari naiz hizketan. Bile-retan inori ez zitzaion eskatu ba-keari buruzko bere definizioa. Be-raz, denbora galtzea da. Badakigu,eta oso ondo dakigu, haietako ba-koitzak, gutxi gorabehera, bakea-ri buruzko zer definizio zuen bu-ruan. Baina bakea lortzeko bakoi-tzaren bidea zein zen, ez. Bakeazer den definitu behar da horriburuzko eztabaida egin aurretik.Hiru aldiz egin ziren bilerak, etabakar batean ere ez zen izan emai-tza onargarririk.Prozesuari buruzko informazio

faltak bideratu zaitu idaztera?

Azkenean, nire ustez Kataluniakoarazo, eztabaida, prozesu edo de-na delakoan azaldu diren esaldioker, trakets, interesatu eta mani-pulatzaileek bultzatu naute hauidaztera. Esan ohi diren astake-

riak entzun ondoren hasi nintzenidazten; astakeria horiek errepi-katuz mito bilakatzen direlako,eta gizarte arruntak barneratuegiten dituelako mito horiek. Ha-serretu egiten nau neure lagunbati horrelako astakeria bat en-tzuteak. Berari ez diot ezer esan-go, agian, baina ideia hori zabalduduen komunikabideari botakodiot errua. Gaur egun, uste dut ka-zetaritza dela iritzi publikoarenezagutarazle, egile, eragile, edota,beharbada, manipulatzaile. As-kotan, manipulatzaile gisa ikus-ten dut gehiago.Liburuan eskaintzen al dituzu

falta diren definizioak?

Aurretik definitu egiten ditut on-doren kritikatzen ditudan kon-tzeptuak. Nazionalismoa txarra

da edo ona? Zer den esaten ez ba-didazu, ezin dizut esan txarra edoona den, edo nolakoa den, edozertaz ari zaren...

Kontzeptu bat, izatez, ona edo

txarra da?

Kontzeptuak aztertuta, onak edotxarrak izan daitezke. Pluraltasu-naren errespetuada adibide bat.Baina zer pluraltasun da etikoa?

Kolonoek eta kolonizatuek ere-mu bat partekatzea? Hori da plu-raltasuna? Hori bada, txarra da.Justua izan behar du ona izan da-

din. Justua eta zilegia ezbada, eta beste ezaugarribatzuk ez baditu, txarrada. Beraz, ez ezazu de-fenda pluraltasunarenerrespetua errespetaga-rria ez den pluraltasunbaten aldarrikapenera-ko.Zer kontzeptu landu di-

tuzu liburuan?

Zilegitasuna eta legezkotasunaparean ipintzen ditut, eta bakoi-tza zer den esaten. Nazioa eta esta-tua definitzen ditut, gero horrenarabera jokatzeko. Identitatea,nortasuna eta identitaterik gabe-

kotasuna ere zehazten ditut. Au-todeterminazioa, independentziaeta dependentzia ere parez paredaude liburuan... Ez da, nobelenmoduan, hurrenkeran edo ja-rraian irakurtzeko liburu bat.Eztabaidan dauden gaiak ez al

dituzte definitzen komunikabi-

deek eurek?

Komunikabideek ez dute eskain-tzen definizio hori. Gizarteak, as-kotan, onartu egiten du, ustez eti-koa delakoan, ustez legeak horidioelakoan. Baina lege hori justuaez bada, zilegi da lege horren kon-tra egitea.Komunikabideetako esaldiak

ikertu dituzu ondorio horietara

iristeko. Zer esaldi mota dira?

Arauak ez betetzea leporatzendiete, adibidez, katalanei. Bainazer arau dira horiek? Besteek ja-rritakoak! Epailea besteen alde-koa da, baloi bila joaten dena erebai, ikusleak alde dituzte, irratieta telebista esatariak ere bai...Arau horiekin, kontrako taldeakdebekatuta dauka gola sartzea.Zure iritzia ematen al duzu lan-

tzen dituzun alorretan?

Erabat. Argi eta garbi gelditu danire iritzia. Baina, nire definizioe-kin ados ez badago, hobe bateman dezan aukera eskaintzendiot irakurleari. Eztabaidatukodugu hobea den edo ez.Azken lanaz gain, beste hainbat

ere argitaratuak dituzu; tartean,

bi tesi. 2009an kaleratu zenuen

Komunikazio egoerak tesia. Zer

defendatu zenuen?

Diziplina aniztasuna eskatu be-har da komunikazioan. Diziplinabakoitzak beretzat hartzen du ko-munikazioaren izaera eta jardue-ra. Soziologo batek esaten zuenekintza soziologikoa dela komu-nikazioa. Baina psikologoak ezetzesango du, psikologiaren arabe-rakoa delako pertsona bakoitza-ren joeren nondik norakoa. Tek-nikariek, berriz, esango dute tek-nika bidez egiten den hori delakomunikazioa. Nik hori guztiabateratzea eskatzen dut komuni-

kaziodeitzeko.Komunikazioaren oinarria az-

tertu al duzu?

Hiru zatitan banatu dut komuni-kazioa. Komunikazio ekintza,orain egiten ari naizena; elkareragina; eta elkar eragin horrenjarraitutasunetik sortzen den ko-munikazio egoera. Egoera horribakarrik deitzen diot nik beneta-ko komunikazioa. Tresnak edobitartekoak dira besteak. Egoerada lorpena. Eta lorpen hori beraere tresna gisa erabil dezakezubeste helburu batzuetarako. Horida nire tesiaren funtsa.

«Kazetaritza da iritzipublikoaren egilea eta manipulatzailea»

Jose Antonio Villar b Komunikazio arloko ikertzailea

Kataluniako prozesuaren nondik norakoak hartu ditu ardatz JoseAntonio Villarrek bere azken lanean. Azken urteetan komunikabideekhedatu dituzten mezuak eta terminologiaren definizioak aztertu ditu.

GIPUZKOAKO HITZAOSTIRALA, 2019ko otsailaren 1a

Zuzendaria: Unai Zubeldia. Argitaratzailea: Euskal Editorea

Lege gordailua: SS-1514-2010

www.gipuzkoa.hitza.eus [email protected]

sELKARRIZKETA

ARITZ LOIOLA / FOKU

«Ezertaz ezin daitekeeztabaidatu aurrez ‘ezer’ horidefinitu gabe. Adibide ona dabake prozesuko bilerena»

«Kontzeptuak aztertuta,onak edo txarrak izan daitezke;pluraltasun etikoa, adibidez.Justua behar du ona izateko»

GIPUZKOAKO HITZA - Berria · udaberrikoen eta udakoen pare-koak izatera iristea. «Orain ere...

Documents

Transcript of GIPUZKOAKO HITZA - Berria · udaberrikoen eta udakoen pare-koak izatera iristea. «Orain ere...