Gipuzkoa 2006 eu_gipuzkoako bizikleta bideen eskuliburua_asanz jfcid airazusta etal

3

Testuak

Alfonso Sanz (zuzendaritza)Igor Martín (BKP ingeniaria)José Francisco Cid (Geografoa)Ander Irazusta (Geografoa)Itziar Eizagirre (Zuzenbidean lizentziatua)

Argazkiak

Alfonso Sanz, Igor Martín, Ander Irazusta, Ana Martinez de Antoñana,Giuliano Mezzacasa, Josu Benaito

Ilustrazioak

Marcos Montes

Itzulpena

Gipuzkoako Foru Aldundiaren Euskeraren Normalkuntzako Zuzendaritza

Argitaratzailea

Gipuzkoako Foru Aldundia. Garapen Iraunkorrerako Departamentua

Koordinazio orokorra

Ana Martinez de AntoñanaBeatriz MarticorenaAitor Lekuona

Diseinu grafikoa eta maketa

ACC Comunicación

Inprimaketa

Orvy Impresión Gráfica

Argitalpena

2006ko Iraila

Ale-kopurua

3000 ale

ISBN: 84-7907-526-0

L.G. ------------------------

Klororik gabeko papera

Aurkibide orokorra

I. ZERGATIK ETA NOLA BULTZATU BIZIKLETA

1 Mugikortasun iraunkorrerantz pedalei eraginez. 6

1.1 Iraunkortasuna eta mugikortasuna: administrazio eta herritarrentzako erronka. 6

1.2 Mugikortasun iraunkorreko bizikletaren eginkizuna: ikur eta eraginkortasuna. 7

1.3 Bizikleta Gipuzkoan: nahi izatetik errealitatera. 8

1.4 Bizikletaren normalkuntzaren kontrako aurreiritziei aurre egiteko gida. 10

2 Gipuzkoako bizikleta bide sarea. 16

2.1 Bizikletarako plangintzaren eskema. 16

2.2 Sare eredua. 18

2.3 Gipuzkoako Bizikleta Bideen Sarearen Planeko ibilbideak. 19

3 Bizikletaren politika. 22

3.1 Ikuspegi oso bat: azpiegiturak soilik ez. 22

3.2 Zeharkakotasuna: departamentu guztiak inplikatuta. 22

3.3 Aliantzak: garraio kolektiboarekiko konbinaketa erraztea. 22

3.4 Bizikleta bideez haratago: kaleak, errepideak eta bideak berriro pentsatzea. 23

3.5 Bizikleta udal ekintzan integratuz. 23

II. BIZIKLETA BIDEEN PLANGINTZA ETA TRAZADURAREN OINARRIAK

4 Bizikleta bideen plangintza eta proiektua. 26

4.1 Erabiltzaileen ezaugarriak. 26

4.2 Bizikleta bideen sareen ezaugarriak. 27

4.3 Udal sareen plangintza. 28

4.4 Eskualdeko sareen plangintza. 31

4.5 Bizikleta bideen proiektua. 33

5 Bizikleta bideei buruzko aldez aurretiko hausnarketak. 34

5.1 Bizikleta bide baten baldintza idealak. 34

5.2 Bizikleta bideen oinarrizko motak. 34

5.3 Bide tipologiak eta erabiltzaile tipologiak. 37

5.4 Norabide bakarra edo bi norabide izatea. 38

5.5 Nola lortu bizikleta bide bat ezartzeko espazioa. 39

5.6 Ohiko akatsak. 39

6 Diseinu parametroak. 40

6.1 Erreferentziazko neurriak. 40

6.2 Oinplanoko trazadura. 41

6.3 Altxaerako trazadura. 46

6.4 Ereduzko sekzioak. 46

ORR.

g g

Zergatik eta nolabultzatu bizikletaI

ATALA

4

ORR.

III. BIZIKLETA BIDEEN PROIEKTU ETA ERAIKUNTZARAKO ELEMENTUAK

7 Intertsekzioak. 54

7.1 Bizikleta bideen intertsekzioen alderdi orokorrak. 54

7.2 Bide misto edo partekatutakoetako intertsekzioak. 57

7.3 Bizikleta lerroetako eta bizikleta bazterbideetako intertsekzioak. 58

7.4 Oinezko eta txirrindularientzako bideetako (bizikleta xendak) intertsekzioak. 60

7.5 Pista eta bizikleta espaloietako intertsekzioak. 60

7.6 Txirrindulariak babesteko intertsekzioetako elementuak. 61

8 Bide zoruak eta zolaketa. 63

8.1 Zelaigunea. 63

8.2 Bizikleta bideen zoruaren alderdi orokorrak. 63

8.3 Bide zoruaren oinarrirako materialak. 64

8.4 Zoladura motak. 65

8.5 Bizikleta bideen tratamendua ingurune berezietan. 68

8.6 Bizikleta bideetako bide zoruetarako ideien sintesia. 69

9 Fabrikako egitura eta obrak. 72

9.1 Zubiak eta pasabideak. 72

9.2 Hegada moduko egiturak. 72

9.3 Tunelak eta azpiko pasabideak. 73

9.4 Eusteko obrak. 74

10 Drainatzea. 77

10.1 Azalerako drainatzea. 77

10.2 Lurrazpiko drainatzea. 78

11 Argiteria. 79

12 Seinaleztapena. 82

12.1 Zirkulaziorako seinaleztapena. 82

12.2 Informazio seinaleztapena. 86

12.3 Formatu eta ezarpen irizpideak. 86

12.4 Bizikleta bideetako seinaleztapen ereduak. 87

13 Diseinu osagarriak. 89

13.1 Babes elementuak. 89

13.2 Bizikleta bideak bereizteko elementuak. 89

13.3 Trafikoa baretzea. 91

13.4 Paisaian integrazio eta leheneratze lanak. 92

13.5 Bizikletetarako aparkalekuak. 93

13.6 Atseden guneak. 95

13.7 Garraio kolektiboko geltokiak. 95

Bibliografia erreferentziak eta informazio iturriak 98

g g

7

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Eskuliburua

Zer

gat

ik e

ta n

ola

bul

tzat

u b

izik

leta

6


Azken urteotan, EAEko gizarte eta politika agen-dan iraunkortasunaren kontzeptua jaso dela ikusidugu. Horren ondorioz, gizarte eta politika ezta-baidan, aurreko kontzeptutik ondorioztatutakobeste bat ere jaso da, alegia, mugikortasuniraunkorrarena, hain zuzen ere, ingurumen arazougariei, orokor zein toki mailakoei, edota pertso-nen eta salgaien lekualdatze sistemak berekindakartzan gizarte ondorio negatibo ugariei aurreegiten saiatzeko sortutakoa.

Mugikortasunaren ingurumen arazo orokorrenartean, energia iturrien mugaketa, erregai fosilaketa ibilgailuen fabrikazio eta funtzionamendura-ko edo beren azpiegiturak eraiki, kudeatu etamantentzeko behar diren beste hainbat baliabi-de agortzea, eta klima aldaketa aipa daitezke.Tokiko ingurumen arazoen artean, berriz, airea-ren kutsadura, hotsa eta ibilgailuen eta mugikor-tasunaren azpiegituren aldetiko okupazioa aipadaitezke.

Mugikortasunaren ingurumen erronka horiekhainbat gizarte gatazkaren ondorioz edo haienparean planteatzen dira, besteak beste: istri-puak, airearen kalitate txarrak eta hotsak sortu-tako osasunaren narriadura, kaleko erabilerakeragindako beldurra eta kezka, mugimendugutxiren ondorioz, gune publikoko komunika-zioaren asaldurak edota haur, zahar edota ezgai-tasuna duten pertsonez osatutako giza taldeenautonomiaren gutxitzeak sortutako gaixotasu-nak.

Gatazka egoera zabal horren aurrean, "iraunko-rra" adjektiboak "mugikortasun" izenari izaerabereizle eta sakona ematen dio, aldez aurretik era-biltzen ziren trafikoa edo garraioa hitz edo kon-tzeptuekiko. Horrela, hasteko, "mugikortasuniraunkorraren" kontzeptuak azterketaren xedeeta proposamen berri eta zabalagoak adieraztenditu; urte askotan zehar, mugikortasunaren ara-zoak zirkulazio eta ibilgailuen aparkamenduarenarazoetara mugatu baldin baziren, iraunkor hitzabereganatzeak derrigorrez lekualdatzeen esparruosoan hausnarketa eta ekintza dakartza, oinezko-en eta txirrindularien lekualdatzetatik hasitagarraio kolektiboz edota salgaien garraioz egin-dakoetara arte.

1

Azterketaren xedea aldatzean, azterketa horren"subjektua" ere aldatu egiten da. Ez da soilikibilgailuen gidarien kontua, nola edo hala mugi-kortasunaren gatazketan murgilduta daudenherritar guztiena, baizik. Era horretan, gidarienikuspegiekiko desberdinak diren hainbat ikuspe-gi ordezkatzen dituzten kolektibo eta gizarte tal-deen multzo bat sortzen dira, batzuetan osaga-rriak eta beste batzuetan aurkakoak izanik, bainabeti motordun ibilgailuetan lekualdatzen direne-nak bezain errespetagarriak. Haurrak, emakume-ak, zaharrak, txirrindulariak, bizilagunak, ezgaita-suna duten pertsonak, ibiltariak, etab., horiekguztiak iraunkortasunaren deitzailearen mende-ko mugikortasunaren ikuspegi berri batean kon-tuan hartu behar dira.

Mugikortasunaren arazo berrien eta subjektuberrien konbergentziak datuen azterketa eta bil-ketara garamatza. Esate baterako, haurren edotxirrindularien mugikortasuna ezin dira gaur egun-go haur edo txirrindulariek egiten dituzten lekual-datzeen bitartez aztertu soil-soilik, baizik etaberaiek zein beren guraso edo tutoreek dutenarriskuaren pertzepzioaren bitartez ere, pertzep-zio horrek eragina baitu. Horrela, garraiobidebakoitzaren jarrera eta ahalmenean eragina dutenarrisku pertzepzio horiek aztertzea ahalbidetzenduten metodoak edukitzea behar-beharrezkoada; metodo horietan soziologia edo psikologia

bezalako hainbat diziplinak parte hartzen dute,ingeniaritza klasikotik urrun.

Azkenik, objektua, subjektua eta metodoa alda-tu baldin badira, mugikortasunari dagokionez,interbentzio prozedura berriak ezartzea erebeharrezkoa dirudi. Trafiko arazoei, hamarkada-tan zehar, ingeniaritzaren, azpiegituren etaarauen bidez aurre egin baldin bazaie, mugikor-tasun iraunkorraren arazoei parte hartzean oina-rritutako kultura eta gizarte aldaketa tresnaberrien bidez egin behar zaie aurre.

Hiri esparruan ageri diren mugikortasun gataz-ketako asko hausnarketa kolektiboko hainbatprozesutatik arin daitezke, batez ere jarrerakaldatzera bideratutako irtenbideak bilatuz.Horrela, "eskaeraren kudeaketako" teknikak ize-nekoak sortzen dira, hau da, mugikortasuneskaera ingurumen eta gizarteari dagokienez,garraiobide egokiagoetarantz gidatzen dutenprozedurak: enpresa edo industrialdeetarakomugikortasun alternatiboko planak, bizikletabezalako garraiobide alternatiboak sustatzekokanpainak, ikastetxeetarako haurren sarbideautonomoko programak, etab.

Horrela "mugikortasuna" eta "iraunkortasuna"kontzeptuen arteko loturak gaian eskumenaduten administrazioetarako zein parte hartzeedo mugikortasunaren norabideko erantzukizu-naren eta bere ondorioen esparru bat irekitzenzaien herritarrentzako erronka garrantzitsuadakar.

horien ordez, ingurumen eta gizarte ikuspegitikeraginkorragoak diren garraiobideetako lekual-daketak eginez gero.

Bitartean, kolektiboa alde batera utzita, bizikle-tak banakoei baztertu ezineko hainbat onura etaabantaila ekar diezazkieke.

• Ekonomia, bizikleta baten amortizazioa osoazkarra baita motordun baliabidetako lekualda-tze alternatiboaren kostuarekiko. • Azkartasuna, 5 kilometro baino gutxiagokolekualdaketetarako bizikleta automobil batbaino askoz ere azkarragoa izan bailiteke. • Autonomia, bizikletak ez baitu baimen berezi-rik eskatzen eta herritar gehienek erabil baiteza-kete.• Osasuna, pedalei eragitearen ariketa leunakgaixotasun anitzen prebentzioan eta pertsonengorputz eta adimen mantentzean laguntzenbaitu.

Mugikortasun iraunkorraren esparru horretan,bizikleta erabilgarritasun handiko tresna bat da.Tresna hori, hainbaten aldetik ere, gaur egun inda-rrean dagoen lekualdatzeen ereduko ingurumeneta gizarte gatazkek eskatzen duten norabidealdaketaren ikurtzat jotzen da.

Bizikleta ez da iraunkortasunaren panazea, bainamugikortasunaren ingurumen eta gizarte arazoguztiei eta horietako bakoitzari funtsezko aban-tailak dakarzkio maila kolektiboan, nahiz eta bana-kako abantailak ere eskaintzen dizkion.

Jakina, abantaila horiek guztiak mugikortasunereduan benetako aldaketa izanez gero, soilik,egiazta litezke, hau da, motordun bidaietatik bizi-kletarako transferentzia bat gertatuz gero, eta,baita ere, automobilaren erabiltzaile batzuekberen ibilgailuetan bidaia gutxiago egin eta,

Mugikortasun iraunkorrerantz pedalei eraginez

Iraunkortasuna eta mugikortasuna:administrazio eta herritarrentzako

erronka

1.1

• Mugikortasunak aurre egin beharreko ingurumen eta gizarte arazoak.

Iraunkortasun orokorra

• Ibilgailuen fabrikazio eta funtzionamendurako edota beren azpiegitureneraikuntza, kudeaketa eta mantentze lanerako behar diren hainbat balia-bideren eskasia.

• Ozono geruzaren suntsipena.• Aldaketa klimatikoa.• Bioaniztasunaren gutxitzea.• Euri azidoak.

Toki iraunkortasuna

• Lurzoru emankorren okupazioa.• Ikusizko intrusioa.• Lurzoruen eta uren kutsadura.• Hiri lurzoruaren okupazioa.

Gizarte arazoak

• Kutsadura eta hotsetik ondoriotutako osasun narriadura.• Istripuak.• Beldurra, kezka eta estresa kaleen erabileran.• Mugimendu ezaren ondoriozko osasun narriadura.• Gune publikoko bizilagunen arteko komunikazio gutxitze eta asaldura.• Haur eta zaharrak bezalako hainbat gizarte taldeen autonomia gutxitzea.• Ezgaitasuna duten pertsonen autonomia gutxitzea.• Mugikortasunaren gastu eta inbertsioa handitzea, beste gizarte behar

batzuen kaltetan.

Mugikortasun iraunkorreko bizikletaren eginkizuna: ikur eta

eraginkortasuna

1.2

• Bizikletaren normalkuntzaren onura kolektiboak.

OsasunaBiztanleen osasunak bizikletaren erabilera handiagoaren onura jasotzen du,erabiltzen duten banakakoen osasunaren zuzeneko hobekuntza zein kutsaduratxikiagotik eta hotsetik datorren zeharkakoa dela eta.

ArriskugarritasunaBizikletak, kalteak sortzeko duen ahalmen txikia dela eta, kale eta bideetakoarriskugarritasun txikiagoa sortzen du, motordun trafikoarekiko.

EnergiaGarraiorako petrolioaren gero eta hornikuntza arazo handiagoak izango dituenetorkizun batean, bizikletak motordun baliabideen energia beharren oso zatitxikia exijitzen du.

Beste baliabide batzukBizikletak ere beste hainbat baliabiderekiko, berriztagarri edo ez-berriztaga-rriak izan, eraginkortasun handia du, eta baliabide horiek mugikortasun siste-maren funtzionamendurako beharrezkoak dira eta prezio eta etorkizuneko hor-nikuntzari dagokienez segurtasun ezak dituzte.

Airearen, uraren eta lurzoruaren kutsaduraZirkulazioan, bizikletak ez du airean kutsadurarik sortzen eta uretan zein lurzo-ruan oso kutsadura gutxi. Bere bizitza ziklo osoan, fabrikatzen denetik hondakinbihurtu arte, kutsatzaileak izugarri txkiak dira motordun ibilgailuekin alderatuta.

HotsaBizikleten zirkulazioaren hotsak ez du osasun arazorik edota inguruko edo kaleberean dabiltzan herritarrei oztoporik sortzen.

EkonomiaBizikletaren exijentzia ekonomikoak, bide, aparkaleku edota polizia gastueidagokienez, motordun ibilgailuei dagozkienak baino askoz ere txikiagoak dira.

Lurraldearen gaineko eraginaBizikletak beste garraiobide batzuek baino lurraldeko okupazio, narriadura etazatitze txikiagoa eskatzen du, eta, horrek bioaniztasunaren gutxitzea geraraz-teari ekarpen esanguratsua dakarkio.

Bizikidetza (giza bilakatzea) Bizikletak kaleetan dabiltzan pertsonen arteko harremana errazten du, etagune publikoko asaldura txikiagoa sortzen duenez, herritarren arteko bizikidetza eta komunikazioan laguntzen du.

Hiri lurzoruaren okupazioa eta ikusizko intrusioa Bizikleten zirkulazioak eta aparkamenduak automobilek baino askoz ere hiriguneko azalera txikiagoa eskatzen dute, eta, beraz, azpiegituretatik eta erabi-leratik ondorioztatzen den paisaia intrusioa mugatzen dute.

g g

9


Zer

gat

ik e

ta n

ola

bul

tzat

u b

izik

leta

8


Hainbat hamarkadatan zehar, bizikletaGipuzkoan ia kirol arloan mugatuta egon zen.Hala ere, joan den mendeko laurogeigarrenhamarkadatik, erakundeetatik hainbat ahotseketa gizarte talde jakin batzuek kirol kortse horiirekitzen eta bere eguneroko jolas erabileraerrazten saiatu ziren.

Azken urteotan, ahots horiek oihartzun handia-goa hartzen joan dira eta hiriko eta naturara hur-biltzeko bizikletaren erabileraren aldeko erakun-de aukera gisa eratu da. Kultura, gizarte eta poli-tika paisaiaren aldaketa horretan hainbat fakto-rek izan dute eragina, besteak beste, honakohauek:

- Bizikleta erabiltzeko eskaera egonkor batizana, ahal diren modu guztietan

Biztanleen proportzio dezenteak gero eta maiza-go eta arrazoi desberdinagoengatik erabili nahidu bizikleta. Iritzi inkestek gaur egungo erabile-ra biderkatzen duen eskaera egonkor baten pre-sentzia ziurtatzen dute. Aipatutako inkestahorien arabera, erosten dituen eta erabiltzendakien eta erabili nahi dituzten herritarren zatihandi batek interes eta sinpatiaz begiratutakogarraiobide bat da bizikleta.

Euskal Herrian, bizikleten salmentak oso handiakizan dira, baita ikuspegia nagusiki kirol aldetikoazen garaian, laurogeita hamargarren hamarka-daren hasieran salmenta gehienak izanik, txirrin-dulari lasterketen bilakaera eta mendiko bizikle-ten hedapenaren booma dela eta.

Beraz, ez da harritzekoa etxeetako ekipamen-duaren azken estatistiketan ikustea EAEko fami-lien %48,7k (331.000) etxean bizikleta bat dauka-tela, gutxienez. Kopuru horrek 1994. urtean erre-gistratutako datuekiko (314.500 familia) bizikletakdituzten 15.000 familia berriren gehikuntzadakar1.

Donostia2-ri dagozkion kopuru batzuek, Gipuzkoaosora zabal litezkeenak, donostiar biztanleen%71ek bizikletan ibiltzen dakiela diote. Iturrihorrek berak dio, bestalde, bizikleta erabili ohi ezduten biztanleen %25 ibilgailu hori erabiltzekoprest dagoela, betiere bide segurtasunaren bal-dintzak hobetzen badira.

1 - EUSTAT. "Bizitza Baldintzen Inkesta. 1999". Estatistikaren Euskal Institutua. Vitoria- Gasteiz, 2000. 2 - "Donostiako udalerrian bidaiak sortzeari buruzko inkesta". ARALDI, S.A.k Donostiako Udaleko Plan Orokorreko

Bulegoak eskatuta, 1988. urtean egina.3 - "Hiria nire autorik gabe" . Landa azterlana" izeneko kanpaina dela eta eginiko azterlana. ARALDI. Donostiako Udala.

2000.eko iraila.4 - IHOBE. Bilbo, 2002.5 - Eusko Jaurlaritzako Argitalpenen Zerbitzu Zentralak argitaratua. Gasteiz, 2002.

Gipuzkoako hainbat udalerritan "Autorik gabe"izeneko jardunaldietan zehar egindako inkestenbitartez, zeharka bada ere gaur egun indarrean

dagoen mugikortasun eredua aldatzeko jarreraikusten da, eta, beraz, bizikletak garraio siste-man eginkizun handiagoa izatearen aldekoa.2000. urtean, adibidez, hiriko automobilarenprotagonismoari buruzko inkesta batean, elka-rrizketatutako guztien %80,5ek protagonismohori gutxitzea nahi zuen, %15ek gaur egungoegoera nahiago bazuen ere, eta %4,5k soilik"autoei gehiago laguntzearen" alde egitenbazuen ere. Gainera, aipatutako jardunaldihorretan automobilez lekualdatuak zirenen biherenek autoaren protagonismoa gutxitzearenalde egiten zuten3.

- Mugikortasun iraunkorreko politikak garatze-ko, erakunde, gizarte eta politika exijentziahandiagoa, bizikletaren berreskurapenabarne.

Iraunkortasuna eta mugikortasuneko bere apli-kazioa gizarte eta politika diskurtsoaren barruandaude jada. Azken urteotan, mugikortasun etairaunkortasun binomio horren alde egiten dutenhainbat estrategia eta dokumentu egin dira.Aipatzekoa da 2002. urtean Eusko JaurlaritzakEAEko Ingurumen Programa Orokorraren (2002-2006) eta Garapen Iraunkorreko EuskalIngurumeneko Estrategiaren (2002-2020) onar-pena4. Dokumentu horiek beren xedeen arteanlurralde eta garraio politiken arteko oreka lor-tzea dute, mugikortasun iraunkorrarekiko hain-bat konpromiso berezi jasoz, hain zuzen ere, ingurumenerako hain kaltegarriak ez diren ga-rraiobideetaranzko eskaera aldaketa bat eragi-teko.

Ekimen horien ondorioz, EAEko GarraioIraunkorraren Plan Zuzendaria onartu zen (2002-2012)5, iraunkortasunaren ikuspegitik mugikorta-sun eskaerari erantzuna ematen saiatuz. Bere jar-dun ildoen artean garraiobide alternatiboen sus-tapena dago (oinezkoen, bizikletaren eta garraiopublikoarena).

Mugikortasunaren politikan bizikleta aintzathartzea Gipuzkoako esparruan ere islatzen da,izan ere, Foru Aldundia eta udal ugari duela urtebatzuetatik hona ari dira bizikleta bideak eraiki-tzeko eta bizikletaren erabilera hiri eta hiri arte-ko garraiobide gisa bultzatzeko politika jarrai-tuak garatzen.

Jakina, erakundeen apustu hori bizikleta mugi-kortasun politiketan jasotzeko exijitzen ari deniritzi publikoaren mendean egin da, alde batetik,egindako lehenengo esperientzi sendoen emai-tzen ondorioz.

- Bizikleta hiri gunean sustatzeko hainbat eki-menen arrakasta.

Laurogeita hamargarren hamarkadan jaso zirenzalantza eta eszeptizismoaren aurrean, bizikletaegunero erabiltzea sustatzeko neurriek arrakastahandia izan dute Gipuzkoako hainbat hiri gune-tan, eta, bereziki, Donostia eta Zarautzen.

Gipuzkoako gune nagusiari dagokionez, bizikletasustatzeko politika 1995. urtean onartutako HiriAntolaketako Plan Orokorraren prestaketan zeharhasi zen, hainbat bizikleta bide barnean jasoz.

2000. urtean, bizikleta sustatzeko Plan bat pres-tatu zen, sustapen politika sistematizatuz etaazpiegitura beharrak berriro definituz. BainaDonostiako bizikletarako erreferentziazko ger-taera hirian 2001. urtean zeuden isolatutako bizi-kleta bideen azpi-sareen arteko loturako zati batsortzea izan zen. Izan ere, Kontxako bizikleteta-rako ibilbidearen eraikuntzak, sarearen lehenen-go irudia eskaintzeaz gain, eskaera bultzatu zuen,biderkatzera ere iritsiz, eta bizikleta Donostiakohiri paisaiaren ohiko elementu bihurtuz.

Berdin gertatu zen Zarautzen ikastetxeetarakobizikleta bidezko sarbidea ahalbidetuz. Horrekere bizikletaren erabilera normaltzen eta bizikle-ta bideen hazkundea zein udalerriko bizikletarenaldeko beste hainbat ekimen ahalbidetu zuen.

- Bizikleta bidez naturara hurbiltzeko hainbatinterbentzioren harrera publiko ona.

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta hainbat udaleknaturara hurbiltzeko bizikleta bideak sortzekoazken urteotan eginiko proiektuek arrakastadezentea izan dute, Gipuzkoako sare osoareneraikuntzatik ondorioztatuko den lotura faltabada ere.

- Bizikletaren aldeko nazioarteko eta mugakidediren lurraldetako gero eta interbentzio han-diagoa eta txirrindularientzako azpiegiturenexekuzioa.

Ez da ahantzi behar Europako gainontzekoherrialdeetan eta mugakide diren lurraldeetanere bizikletaren aldeko ekintza sortzen ari dela,bizikleta sareak sortuz eta iraunkortasuna mugi-kortasun politiketan jasoz.

Horri buruz, Bizkaiko 2003-2016 Bizikletareninguruko Plan Zuzendariaren prestaketa etaBilbo, Baiona eta Gasteizko jardunak aipa dai-tezke.

• Bizikleta-xenda (Urretxu).

• Bizikleta-pista (Eskoriatza).

Bizikleta Gipuzkoan: nahi izatetikerrealitatera

1.3

• Bizikletarako apar-kalekuak ikastolan(Tolosa).

g g

11


Zer

gat

ik e

ta n

ola

bul

tzat

u b

izik

leta

10


Bizikleta ez da ibilgailu unibertsala, hau da, herri-tar guztientzat, edozein xedetarako eta ingurua-bar guztietan balio dezakeena; baina automobi-la ere ez da, bere sarbide autonomoa adin, ego-era fisiko, gida baimena eduki edo errenta delaeta biztanleen erdira mugatzen baita. Bizikletakgeografia, hirigintza, zirkulazioaren kudeaketa,kultura nagusi edo arauzko esparrutik ondorioz-tatutako baldintza ugari ditu. Baina, hala etaguztiz ere, bizikletak erabileraren ahalmen izuga-rria du, gaur egungo garraio sistemaren barruanduen eginkizunak aurreiritziz hartzen dena, hainzuzen ere.

2000. urtean, Europako Batzordeko Ingurumene-ko komisarioa den Margot Wallstromek esan zue-nez, "hiri guneko bizikletaren etsairik txarrenakez dira autoak, ohiko garraiobide gisa, aurreiri-tziak baizik, esate baterako, bizikletaren erabile-raren aurkakoak"6.

Aurreiritziei aurre egiteko, komenigarria dirudibizikletak gure hiri eta herrietan dituen ahalme-nak baztertu edo konfiantzarik izateko eman ohidiren arrazoiak banan-banan xehatzea. Ondoren,ikusiko denez, batzuk beste leku batzuetan bizi-

• Urolako bizikleta-bidea.

kleta nor eta nola erabiltzen denari buruzko ikus-pegi estuen ondoriozkoak dira. Badira ere, txi-rrindularitzaren oztopoetako batzuk handitzendituztenetakoak, beste batzuek garraiobidehorren erabilera normaltzeko arindu beharrekoarazoak azpimarratzen dituzten bitartean.

Hasteko, fondoko edo egiturazko baldintzak bir-pasatu behar dira, hau da, bizikletak garraiobidegisa dituen ahalmen eta berezko mugak.

Klima. Gehiegizko euri, hotz eta haizea?

Muturreko gertakari meteorologikoek bizikleta-ren erabilera murrizten dute, baina gutxitzehorren tamaina kultura faktore eta garraiobidehorrek mugikortasun ereduan duen eginkizuna-ren sendotasunaren mendean dago. Hotzaren,euriaren eta haizearen konbinaketa beste hain-bat herritan Gipuzkoan baino askoz ere kontra-koagoa da, horietan bizikleta urte osoan zeharmodu estentsiboan erabiltzen baita, eta,Gipuzkoan, berriz, klima leun samarra izanik,bizikleta lau urtarotan erabiltzeko modukoabaita. Esate baterako, Oulun, Finlandiako ipa-rraldeko 127.000 biztanledun hiri batean,neguan zehar, lekualdatzeen %10 bizikletaz egi-ten dira; udan, berriz, %30era iristen da7.

Kopuru horiek Donostiakoak baino ia hamaraldiz handiagoak dira. Eguraldiaren gorabehe-ren aurkako babes baliabide indibidualen konbi-naketak eta horietarako prestatutako azpiegitu-rak baldintza horien garrantzia izugarri gutxitze-ko aukera ematen dute.

Topografia. Aldapa gehiegi?

Maldek bizikletaren eguneroko erabilera dezen-te zigortzen dute, eta, Gipuzkoa lurralde mendi-tsua da. Hala ere, biztanle asko eta asko bailara

6 - "Bizikletaz, ke txarrik gabeko hirietarantz". Europako Batzordeko Ingurumeneko Zuzendaritza Nagusia. EuropakoErkidegoetako Argitalpen Ofizialen Bulegoa. Luxenburg, 2000.

7 - T. Peralaren "Winter cycling in Finland" ponentzia. Velo-City Batzarra 2003. Paris.

• Euriaren eta hotzaren aurka babesteak, urte osoan zehar bizikleta era-biltzeko aukera ematen du.

hondoetan edota kostaldeko gune lauagoetankokatzen dira, esate baterako, Donostiako biz-tanleen erdia erabateko gune lauetan kokatzendira. Berdin gertatzen da menditsu fama dutenbeste herri batzuetan, horietan, bizikletak mugi-kortasunean oso eginkizun garrantzitsua izanik.Hala, Suitzan, bizikleta oso proportzio handietanerabiltzen den hainbat hiri badira, Basilean, adi-bidez, (lekualdatze guztien %23) edo Berna (%15)kaleen zati batean, %7ko maldak izanik8. Bestal-de, pentsatu behar da bizikletaren bilakaera tek-nologikoak malden exijentzia fisikoak zertxobaitarindu dituela, eta, bizikletarako plangintzak ozto-po topografikoak ibilbideen trazaduraren etagarraio publiko konbentzionalaren (autobusak,tranbiak eta trenbideak) edo bertikalaren (igo-gailuak, eskailera mekanikoak) konbinaketarenbidez arin ditzakeela.

Distantziak eta lekualdatzeko azkartasuna.Dena hain urruti?

Egia da azken hamarkadatan Euskal Herrianharreman espazialen sakabanatze eta metropoli-zatze fenomeno bat eman dela, hau da, lanera-ko, hezkuntza zentroetarako, merkataritza zen-troetarako eta aisialdikoetarako sarbide espa-rrua udalerritik haratago zabaldu dela; horrenondorioz, egunero egindako distantzien haz-kuntza garrantzitsua izan da. Baina, oraindik ere,esan daiteke eguneroko bizimodua Gipuzkoanbizikletaren ekintza erradioan egiten dela, orain-

dik ere 6-8 kilometro inguruan kokatutakoa(ordu erdiko bidaia)9. Gainera, bizikletetarakoibilbide sareak sortzeak eta bizikleta garraiokolektiboarekin konbinatzeak txirrindularitzarenekintza gunea zabaltzea ahalbidetzen du, "atezateko" 5 km baino gutxiagoko lekualdatzeetan,automobil pribatuak baino ibilbide denboralaburragoak dituena, hain zuzen ere.

Kargatzeko ahalmena. Garraiorako desero-soa?

Egia da bizikleta ez dela egokia oso karga astunedo tamaina handikoak garraiatzeko, baina egiada, baita ere, fardelak garraiatzeko edo saskimodukoa duen bizikleta baten ahalmena gain-ditzen duen zerbait kargatzeko beharrik ez dela.8 edo 10 kg-ko erosketa poltsak edo 15 kg-koe-tarainoko haurrak bizikletan erosotasun dezen-tez garraia daitezke, garraiobide hau zabaldutadagoeneko hirien lekukotzak adierazten duenez.Horrela, ez da harritzekoa hiri horietan ere bizi-kleta eguneroko erosketetarako ohiko garraiobi-dea izatea. Houtenen, Holandako 28.000 biztan-ledun hiri batean, erosketa bidaien %19 soilikegiten da automobilez, %29 oinez eta %52 bizi-kletaz egiten diren bitartean10. Txanpon berekobeste aldea hiri guneetako merkataritza bizitze-an automobilaren pisuaren gain-balorazioa da.Donostian, ohiko merkataritzaren bezeroenheren bat baino gutxiago iristen da erdiguneaautomobilez11.

8 - "Bizikletaz, ke txarrik gabeko hirietarantz". Europako Batzordeko Ingurumeneko Zuzendaritza Nagusia. Luxenburg,2000.

9 - Gipuzkoan, mugikortasunari buruzko azken inkestaren arabera ("EAEko mugikortasunari buruzko azterlana 2003".Eusko Jaurlaritza. CD-ROM-en argitaratua, 2004), 5 minutu baino gehiagoko eguneroko lekualdatzeen %58 eta 86bitartean udalerrian bertan egiten dira; Donostiarekiko mendekotasun handiena duten edo mugakideekiko hiri aglome-razio bat osatzen duten udalerrietan, kanpoko bidaien proportzioa handia da, baina beste udalerri batzuetan, lekual-datze gehien-gehienak barrukoak dira. Lanerako bidaiei dagokienez, udalerriz kanpokoen proportzioa eztabaidaezinada, baina bidaia guztien erdia baino gutxiago (%49) izaten jarraitzen du, Estatistikako Estatuko Instituzioaren Biztanleriaeta Etxebizitzaren azken Erroldari jarraiki (INE, 2004, www.ine.es web orrian argitaratutako bertsioa).

10 - "Cycling in Dutch Cities". Fietsersbond enfb. Woerden, Holanda. 1993.11 - UPV-EHU, "Donostiako eta eragin guneko merkataritza: ekonomia eta hirigintza erasana, aurreikuspenak, orientazioak

eta merkataritza politikako proposamenak". II, liburukia. 17. or. Donostiako Udala, Gipuzkoako Ganbera, GipuzkoakoMerkataritza Federazioa eta Donostiako Sustapena. Donostia, 1998ko uztaila. "Mugikortasun iraunkorra eta merkatari-tza" artikuluan aipatua. Edorta Bergua. 2001eko uztaileko "Sin Prisas" aldizkariko 34. alean argitaratutako artikulua,Madrilgo Unibertsitate Politeknikoko Arkitekturako Goi Mailako Eskola Teknikoko "Hiriak etorkizun iraunkorrago batenalde" buletin elektronikoko 2002ko martxoaren 19. alean osoki argitaratua .http://habitat.aq.upm.es/boletin/n19/aeber.html

• Karga astunak etaarinak ere bai.

Bizikletaren normalkuntzaren kontra-ko aurreiritziei aurre egiteko gida

1.4

g g

13


Zer

gat

ik e

ta n

ola

bul

tzat

u b

izik

leta

12


Eguzki ordutegia. Argi naturalik gabe lekual-datzea?

Argiteria artifiziala eskatzen den ordutegia bizi-kleta ez erabiltzeko faktoretzat har daiteke, txi-rrindulariei lekualdatzeko akzesorio eta desero-sotasun gehiago exijitzen baitizkie. Hala ere,oztopo horren tamaina ezin da oso handia izanbizikleta normaldutako garraiabide bilakatu denlekuetan. Eskandinaviako herrialdeetan neguekoso egun laburrak dituzte, eta bizikletaren erabi-lera Gipuzkoan baino askoz ere zabalduagodago. 123.000 biztanle dituen Suediako Orebrohirian, adibidez, bidaien %30 pedalei eraginezegiten da, eta bizikleta sustatzeko planak kopu-ru hori 2010. urterako %40ko portzentajeanigotzea aurreikusten du12. Banakako argiteria etaikuspen sistemen konbinaketa, argiteri publikoaduten azpiegiturekin batera, faktore horrendisuasio garrantzia ere gutxitzen dute.

Sexua. Gizonentzat...?

Bizikletaren normalkuntza emakumeen artean bi-zikletaren erabileraren zabaltzearekin batera doa.Txirrindulariak eskasak direnean, gehienetan gi-zonezkoak izaten dira, baina bizikletaren erabile-ra ugaria denean, proportzioak orekatu egitendira. Bizikletak pisu handia duen Europako he-rrialdeetan, Danimarka, Holanda edo Alemaniabezala, emakumeak gehiengoa osatzen dute era-biltzaileen artean, adinarekiko aldaketak izan ba-daitezke ere, eta gizonezkoek egindako distan-tziak handiagoak izan badaitezkeen ere13. Horidela eta, London bezalako hirietan, emakumeekbizikletaz lekualdatzeko aurkitzen dituzten ozto-poak identifikatu dira eta horiek arintzeko pro-grama bereziak ezarri dira14. Bizikletak garraio sis-teman garrantzia hartzen duen adierazle bat,hain zuzen ere, erabiltzaileen artean emakumez-koen portzentajea izan daiteke.

12 - "City Survey: Analysis and Results". Save II programak finantzatutako "In Tandem" Europako proiektuko dokumentua.Munduko Osasun Erakundearen Europako Eskualdeko Bulegoak argitaratutakoa. Copenhague, 2002.

13 - Holandan, 1990. urtean, emakumeek egunero 1,17 bidaia egiten zituzten, gizonek 0,9 bidaia/eguneko egiten zituztenbitartean, baina egindako batezbesteko distantziak 3,09 km-koak ziren emakumeentzat eta 3,48 gizonentzat. "Factsabout cycling in the Netherlands". Ministerie van Verkeer en Waterstaat. La Haya, 1993.

14 - "Cycling for Women Project". The London Sustainability Exchange and Women's Design Service.

Adina eta egoera fisikoa. ...Gazte eta kirola-riak?

Txirrindularitzaren eta kirolaren arteko elkarketabizikletaren eguneroko erabileraren zabalerareki-ko alderantziz proportzionala da. Ez da baldintzafisiko berezirik eskatzen ordekan 7-8 km inguru-ko ekintza gune bateko bizikleta lekualdatzeakegiteko, edo zertxobait gutxiago aldapak izanezgero, hau da, ordu erdiko iraupeneko bidaiak egi-teko. Izan ere, bizikleta gizakiak asmatutako maki-narik eraginkorrenetako bat da, giharren energiaizugarrizko eraginkortasunez mugimendu bila-katzeko gai. Orekaren ikaskuntza lau urtez egindaiteke eta ikusmenari, entzumenari edo kasubakoitzean modu desberdinez islatutako bestela-ko baldintza fisikoei dagozkien mugak agertu artemantendu. Horrekin guztiarekin, pedalei eragite-tik bazter daitezkeen gizarte taldeak oso murri-tzak dira, automobil bat gidatzeko aukerarik ezdutenak baino askoz ere murritzagoak. Horrela,bizikletaren erabilera zabala duen Ferrara (Italia)bezalako hiri batean, biztanleen ia %90k ohiko txi-rrindularitzat du bere burua15. Bestela da berebizitzaren uneren batean bizikletan ibiltzen ikasiduen biztanleen proportzioa, eta gizarte taldebakoitzarentzat egokitutako ikaskuntza sistemakezartzetik ondorioztatutako beharrak. Hala ere,zailtasun hori pentsatu ohi dena baino murritza-goa da; adibidez, donostiarren %71ek dio bizi-kletan ibil daitezkeela16.

Baina garraiobide baten berezko baldintzekinbatera, beren bertute eta mugak izanik, badiratestuingurukoak dei daitezkeen bestelako bal-dintza batzuk, hau da, gaur egun, Gipuzkoandagoen gizarte, politika eta ekonomika esparrubatetik ondorioztatutakoak, baina, hain zuzenere, bizikletaren erabilera errazteko eralda lite-keena.

• Txirrindularien arteko emakumezkoen proportzioa bizikletarenerabileraren normalkuntzaren adierazle bat da.

Segurtasuna. Fondoko gatazka.

Trafikoaren arriskua bizikletaren erabilerarakogaur egungo oztoporik handiena da, edo, hobe-to esanda, trafikoaren arriskuaren pertzepzioa,hain zuzen ere, bizikleta erabil lezakeen biztanle-riak duena. Txirrindularien istripuak egiten dituz-ten kilometroekin edota bizikletan ibiltzeko arris-kua kalkulatzea ahalbidetzen duen antzeko alda-gairen batekin lotzeko behar adinako daturik ezdagoenez, herritarrak trafikoaren erdian zirkula-tzea inolako babesik gabe beste ibilgailuek emanlitzazketen kolpeei aurre egitea delako pertzep-zioa du oinarritzat. Pertzepzio horrez gain,motordun ibilgailuen kopuru, potentzia eta abia-duraren gehikuntza izan dela ikusi da. Horrela,daukagun sentsazioa hau da, alegia, pedalei era-gitea arrisku praktika dela, egiten den lekua etabaldintzak alde batera utzita.

Horrela, segurtasuna bizikletaren normalkuntza-ren funtsezko faktorea dela pentsa liteke, baina,era berean, esan liteke arriskua edo bere per-tzepzioa bilakaera ona izan dezakeela bi faktore-ri esker, bereziki. Lehenengoa txirrindularien zir-kulazioko segurtasun baldintzen hobekuntzaksartzea da, horiekin bat datozen trafiko azpiegi-tura, arau eta kudeaketa oinarritzat hartuta. Etabigarrena txirrindularien presentzia handitzea da,erabiltzaile maila jakin batzuetatik aurrera, txi-rrindularien istripu arriskua bizikletaranzko erres-petu handiagoa izanda, bideen erabileraren kul-tura berri baten eraketaren ondorioz gutxitzendela egiaztatu da.

Automobilarekiko atxikimendua. Ez gara des-berdinak.

Oso ohikoa da bizikletaren aukerak baztertzea,balizko fondoko kultura desberdintasun batargudiatuz. Horrek Europako gainontzekoherrietatik bereiztuko gintuzke, horietan bizikle-ta bai baita garraio eta aisialdiko alternatiba bat.

Ez da Europako iparraldeko herrialde txirrindula-rien aurreko "Mediterraneoko" kultura kontua,ezta automobilarekiko jarrera patologiko batenkontua; 1.000 biztanleko automobil tasarik han-diena duen Europako herrialdeak, Italiak, bizikle-taren erabileraren adibide positiboak ere baditu,Ferrara, Pisa edo Parma bezalako hiriekin.Horietan, bizikletak lekualdatzeen %20 bainogehiago estaltzen ditu. Eta Alemanian, automo-bilarekiko maitasuna nabarmena den herrian,bizikletak ere mugikortasunean badu bere egin-kizuna.

Berez, biztanleek mugikortasun politikekiko dituz-ten zaletasunak Europako herrialde guztietan an-tzekoak dira, eta, garraiobide "iraunkorren" alde-koak diren batzuen harridurarako. Laurogeitahamargarren hamarkadan egindako inkesta bate-an, europarren %73,1ek automobil zaleekikogatazkaren kasuan, txirrindularien alde egitenzuen. Portzentaje hori Espainian bakarrik jaistenzen inkestatutakoen %66,3ra, bertan, oinezkoeneta garraio publikoen aldeko jarrera Europakobatez bestea baino handiagoa baitzen17.

Erabiltzaileen irudia. Lerrokatzea saihestea.

Europako hainbat herrialderekiko desberdintasu-na argia da txirrindulariek eskaintzen duten iru-diari dagokionez, eta modu ezkorrean lerratzendituzte kirolari, behartsu edo ekologistatzat,batez ere, bizikletaren eguneroko erabilera nor-maldu ez den lekuetan. Baina aldatzen ari denpertzepzioa da hori, egunez egun, bizikleta nor-maltasunez erabiltzen duen gizarte taldea han-ditzen ari baita; lerratze hori beren jarduerakaurrera eramateko bizikleta erabiltzen duten bisexuetako eta adin eta baldintza guztietako per-tsona kopurua, espezialdutako janzkera erabiligabe, handitzen den neurrian. Ordezkari politikoeta gizarte eragileen jarrerek ere laguntzen dutekultura aldaketako prozesu horretan, bizikleta"autorik gabeko egunaren" urteko hitzorduabaino maizago erabiltzen dutenean.

15 - 133.000 biztanleen % 89,5, Ferrarako udaleko Estatistika Departamentuak 1997. urtean eginiko "Per le vie di Ferrara.Abitudini ed opinión" azterlanaren arabera. http://www.euro.who.int/healthy-cities Osasunaren MundukoErakundearen web orrian argitaratutako Gianni Stefanatiren "Ferrara: a city for cyclists" artikuluan aipatua.

16 - "LEHENDABIZI proiektua. Bide gorrien sare bat Gipuzkoan zehar". Donostia, 1998ko maiatza.17 - "1991eko Eurobarometroa", "Bizikletan, ke txarrik gabeko hirietarantz" izeneko argitalpenean aipatua. Europako

Batzordeko Ingurumeneko Zuzendaritza Nagusia. Luxenburg, 2000. Txosten osoa "European Attitudes Towards UrbanTraffic Problems and Public Transport" izena du. Europako Erkidegoetako Batzordea eta Garraio Publikoko NazioartekoBatasuna.

• Bizikleta motorduntrafikoarekin baterabizi daiteke, jarreraeta abiadura egokiakizanez gero.

• Adin guztieta-rako.

• Txirrindulariekirudi ezberdinakeskeintzen dituzte.

g g

15


Zer

gat

ik e

ta n

ola

bul

tzat

u b

izik

leta

14


Ibilgailuaren erabilgarritasuna. Bizikleta parkehandia.

Gaur egun, EAEn erregistratutako errenta maila-rekin, bizikleten erabilgarritasuna ezin da txirrin-dularien mugikortasunaren fondoko baldintza-tzat jo, testuinguru edo koiunturakotzat baizik.Berez, bizikleta parkea garraiobide horren erabi-lera alde handiz gainditzen du, eta, horrek adie-razten du batzuetan gutxi justifikatutako gastuadela; erabileraren baldintza egokiagoak balira,dagoen parkeak erabilera handiagoa izango lukeeta salmentak handituko lirateke. Milaka bizikle-ta daude trasteleku, terraza eta garajeetan, beregaraian, errealitateak gezurtatu duen asmobatekin. Etxeetako ekipamenduko azken estatis-tikek erregistratzen dute EAEko familien %48,7k(331.000) etxean bizikleta bat daukatela, gutxie-nez18.

Airearen kalitatea. Denentzako kutsadura.

Oso uste zabaldu baten arabera, txirrindulariakairearen kutsadurarekiko eragin handiagoarenmendean daude automobilaren erabiltzaileakbaino. Hala ere, horri dagokion literatura zientifi-koaren berrikusketak erakusten du hiri baldintzakonbentzionaletan, automobilen okupatzaileakmaiz oinezko, txirrindulari eta garraio publikokoerabiltzaileak baino kutsadura maila altuagoeneraginaren mendean daudela. BritainiakoGarraioen Ministerioak finantzatutako azterlanbatek zioenez, automobil bakoitzak aurretik zir-kulatzen denaren igorpenak zuzenean jasotzendituelako da hori, ibilgailuak benetan babesera-ko balio izan gabe19. Azterlanaren emaitzakzabaldu zituen prentsa oharraren titularrak modudeigarrian erakusten zuen emaitza hori:"Gidariek txirrindulariek baino gehiago behardute gas maskara".

Hotsa. Gutxitu beharreko asaldura.

Hotsaren eraginpea, berriz, bai dirudiela zuzena-goa eta handiagoa txirrindularien kasuan bidea-ren beste erabiltzaile batzuen kasuan baino.Beraz, oztopo horri aurre egiteko modu bakarrahotsik handiena duten guneak saihesten dituz-ten bizikleta ibilbideak garatzea da, hau da, ibil-gailuen zirkulazioko bide handietatik hurbilene-koak, edota pantaila akustikoen edo zuhaitz etalorategien bidez babestutakoak.

Barrerak. Berez, badira, baina iragazkortu egindaitezke.

Gipuzkoako leku askotan, eta topografia aldebatera utzita, badira ibai ubideetatik ondoriozta-

18 - EUSTAT. "Bizitza baldintzei buruzko inkesta. 1999". Estatistikako Euskal Institutua. Gasteiz, 2000.19 - "Road User Exposure to Air Pollution. A literature review" 1997. Department of Environment, Transport and the

Regions (DETR)-en babesarekin Environmental Transport Associationek argitaratutakoa.

tutako berezko barrerak, eta, baita ere, trenbi-deek eta errepideek sortutako barrera artifizia-lak, txirrindularien ibilbideetarako oztopo esan-guratsuak eratzen dituztenak. Baina egia da,baita ere, barrera horiek neurri gabeko kosturikgabe, txirrindularien igarotzea hobetzen dutentunel, zubi, eta beste hainbat azpiegiturarenbitartez arin daitezkeela.

Bideen erakargarritasun falta. Benetan hobe dai-tekeena.

Berdin esan liteke bizikletarako motordun zirku-lazioaren ikuspegitik eta bestelako eginkizun etaerabiltzaileei erreparatu gabe diseinatutako kaleeta errepideetako askok duten disuasio eragi-nez. Ez da segurtasun arazo bat soilik, txirrindu-larientzat erosotasun eta erakargarritasun kon-tua ere bada, beren espazio erreferentziak (abia-durak, distantziak, mugak) eta landarediari,komunikazioari edo gizarte harremanei dagoz-kien beharrak automobildunen beharrekiko des-berdinak baitira. Motordun ibilgailuaren hiri edolanda paisajea oinezkoek eta txirrindulariekbehar dutenarekiko desberdina da.

Aparkalekuen erraztasun eta segurtasuna.Aparkatu gabe ezin da zirkulatu.

Bizikletari dagokionez ere, ezin da mugikortasunpolitika bat irudikatu aparkalekuen politika lotueta koherenterik gabe. Lekualdatzeen abiapuntueta helmuga bakoitzak bizikleta uzteko leku bateskatzen du. Bizikletak aparkatzeko erosotasuneta segurtasun faltak zirkulazioko segurtasun etaerosotasunak baino modu ezkutuagoan muga-tzen du txirrindularitzaren garapena. Pentsa deza-gun, esate baterako, altuerako etxebizitza bate-

• Oinezko eta txirrindularientzako pasabidea (Tolosa).

an bizikleta gorde, jaitsi eta igotzeak dakartzanzailtasunak, edota zirkulazio gutxi edo gizartekontrol gutxiko lekuetan aparkatuz gero sortzenden lapurketarekiko beldurra. Bizikleta politikabat bizikleta bideetara zergatik ezin den mugatuazaltzen duten arrazoi nagusietako bat da hori;aitzitik, garraiobide horren erakargarritasunarenbestelako funtsezko elementuetara zabaldubehar da.

Garraiobide kateen konplexutasuna. Baitabizikletan ere.

Egia da mugikortasunaren antolakuntza askotangarraiobide kate konplexu bihurtzen dela. Hordaude, esate baterako, beren kargupeko adintxikiko edo adinekoak lagunduz bidaiak egitendituzten helduak, ikastetxera zein sendagilearen-gana joatekoak; lanetik bueltan, erosketak eginedota beren mendeko pertsonak kiroldegira edoerrehabilitazioa egitera eramaten dituztenak.

Eguneroko kudeaketa hori guztia bizikleta za-baltzeko oztopotzat jo daiteke, baina, hala ere,aukeratzat ere jo daiteke, bere jatorria mendeko-tasuna besterik ez dela ulertzen bada.Lekualdatze horietako zati handi batek popula-zioaren zati bat beste baten mendeko bihurtuden mugikortasun eredu bati erantzuten dio;haurrek, bereziki, lekualdatzeko autonomia galdudute eta bizikletaz erosotasun eta segurtasunezjarduera askotara lagunduta joan behar izatendute. Eta helduak laguntza mendekotasun horre-

• Garraiobide kateak pedalei eraginez konpondu.

• … eta helmugan.

• Bizikletak abiapuntuan aparkaleku egokiak edukibehar ditu.

tan ere harrapatuta daude. Mugikortasun iraun-korreko politikak eta, bizikleta, bereziki, epe er-tainean mendekotasun kateak arindu eta gizarteautonomia irekitzeko tresna bihurtzen dira.

g g

17


Zer

gat

ik e

ta n

ola

bul

tzat

u b

izik

leta

16


2 Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarea

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Sarearen Planaidatzi zenetik proposatutako ibilbideetako zatidesberdinak eraikitzen joan dira, eta, gaur egun,75 km ditu egokituta, aurreikusitako sarearen%22 ingurukoa, hain zuzen (ikus erantsitako pla-noa).

Eraikitako kilometroen bilakaeraren jarraipenaIngurumeneko Zuzendaritza Nagusiaren weborrien bitartez egin daiteke.

Bizikleta Bideen Sektorekako Lurralde Planarenidazketak Gipuzkoako Bizikleta Bideen SarearenPlanean definitutako oinarrizko sarea zabaltzekointereseko zati berriak jasotzeko aukera irekitzendu.

Gaur egun, Gipuzkoako Bizikleta Bideen ForuArauaren Proiektua tramitaziopean dago Gipuz-koako Bizikleta Bideen Sarearen plangintza, erai-kuntza eta artapenaren alderdiak arautzearren.Arau honek bizikletaren erabilera garraiobide gisasustatzeko tresna bereziak ere ezartzen ditu.

• Bizikleta xenda eraiki aurretiko egoera (Legazpi).

• Eraikuntza lanen ondorengo egoera (Legazpi).

Gipuzkoako bizikletarako plangintza ez da foruadministrazioaren ariketa isolatu bat, besteadministrazio eta erakunde batzuek esparru etaeskala desberdinetan aurrera daramatzatenekinkoordinazioan derrigorrez garatzen ari den eki-men bat baizik. Horien artean, honako hauekaipa daitezke:

- EuroVelo proiektua, Europarako bizikletabideen sare bat.

EuroVelo sarea, nazioarteko izaera duen bizikletabideen sistema integratu bat da, eta Europakoesparruan garatzen da. Sarearen helburua bizi-kletaren erabilera hiri eta hiri arteko ibilbideetangarraiobide gisa erraztea da. Bestalde, bizikleta-ri eta motorrik erabiltzen ez duten bestelako era-biltzaileei (oinezkoak, zaldunak) lotutako turismo-aren garapena sustatu eta lagundu nahi du.

Erantsitako irudiak sarearen trazadura erakustendu. 63.500 km dituen sistema izanik, kontinenteazeharkatzen du Ipar Kabotik Tarifaraino eta Irlan-dako mendebaldeko kostaldetik Moskuraino.Oinarrizko sare hori, momentuz, 12 ibilbidetaneratuta dago, horietako bik iberiar penintsulazeharkatuz.

Proiektuak European Cyclist Federation-en ideiabati erantzuten dio, eta hainbat erakunderenlaguntza jaso du. Horien arten, Europako

• Gipuzkoako Bide gorrien horma-irudia.

Erkidegoen Batzordea aipa liteke (DGVII, DGXIeta DGXXIII). Espainiako trazadurari dagokionez,Andaluziako Junta, Nafarroako Gobernua, EuskoJaurlaritza eta Gaztela-Leongo Junta bezalakoerakundeek trazaduraren azterlan teknikoenidazketa finantzatu dute, horietako asko,Espainiako Trenbideen Fundazioaren zuzendari-tzapean.

EuroVelo-ren aurretiazko sarea Gipuzkoatikmodu marjinalean igarotzen bada ere, lurraldehistorikoko bizikleta bideen garapenak eta eginlitekeen Kantauriko kostaldeko trazadura bateneraketak Gipuzkoako sarearen ibilbideetakorenbat behin betiko EuroVelo eskeman sartzera era-man dezakete. Hori da eskualdeko esparrukobeste hainbat ekimenetan gertatzen ari dena,EuroVeloren zehaztapenak zein aurretiazko tra-zadurak bereizten eta zehazten dituzten ekime-netan, hain zuzen; horrela, Espainian, ReverMedproiektua aipa daiteke, Mediterraneo aldean,edota NICE proiektua (Networks Integration forCycling in Europe – Europan integratutakoTxirrindularitza Sareak), Bartzelona eta Garrafenkasuetan.

• EuroVelo Sarea.

- Espainiako estatuko bizikleta bideen sarea.

Azken urteotan Espainian bizikleta bideen sarebat eratzeko interes eta ekimenak hazten aridira, hain zuzen ere, autonomia erkidego des-berdinetako eraikitako edota proiektuan daudenazpiegiturak eratzeko gai dena eta "bide berde-ak", besteak beste.

Horrela, 2001ean, Bizikletaren Aldeko Koordina-kundeak, ConBicik, bizikletaren eguneroko erabi-lera eta aisialdiko erabilera sustatzeko erakunde-rik aktiboenak biltzen dituenak, "Espainiako Bizi-kleta Bideen Oinarrizko Sare”20 bat definitzekoaurretiazko dokumentu bat prestatu zuen. Aipa-tutako txostenean autonomia erkidegoen artekobizikletetarako ibilbideen "gogo lerro" batzukzirriborratu ziren, autonomia esparruko sareak etaEuroVelo lotzeko gai zirenak, hain zuzen ere.

Ideia horri berari jarraiki, Azpiegituren etaGarraioaren Plan Estrategikoak, SustapenMinisterioak berriki egindakoak, bere proposa-menen artean "motorrik gabeko moduak susta-tzeko plan bat" ezartzen du, tartean, BizikletaBideen Oinarrizko Sare bat jasotzen duena etahonela deskribatzen duena: "AutonomiaErkidegoen lankidetzan, bizikleta bideen oina-rrizko sare bat ezarriko da, gaur egun daudenibilbide sakabanatu eta lotu gabeak lotuz, etabizikleta azpiegiturei jarraipena emanez, jolasesparruari soilik lotutako erabilera eta erabilga-rritasun mugatukoak izateari utzi eta benetakolurralde azpiegitura bihur daitezen"21.

Lurralde mugakideetako plan eta proiektuak.

Hasteko, Frantziako Bizikleta Ibilbideen Sareaaipa daiteke, bere finantzaketa Estatuaren zeineskualde eta toki administrazioen mendean ego-nik. Proiektuak garatzen duen tresna "schémanational de véloroutes et voies vertes" izenekoada, eta, bere helburua 7.000 eta 9.000 Km zaba-lerako sare bat egokitzea da. 2001. urtean,Estatuko administrazioak "Circulaire du 31 mai2001 relative à la mise en oeuvre du schéma na-tional des Véloroutes et Voies Vertes" izenekoadefinitu zuen. Haren bitartez, sarea eraikitzekofinantza, administrazio eta ekonomia tresnak de-finitzen dira.

Bizkaiko lurralde historikoan, bizikleta bideenplangintza Errepideen Sektorekako LurraldePlanean jasota dago, eta, Bizkaiko ForuAldundiak prestatutako Bizikletako PlanZuzendaria 2003-2016 bizikleta bideen etorkizu-neko sarearen garapenerako oinarrizko doku-mentua da.

20 - "Espainiako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sare baten sorkuntza. Aurretiazko kontsiderazioak, ildoen definizioa eta jar-dun lerroak". ConBici. Madril, 2001.

21 - “Azpiegituren eta Garraioaren Plan Estrategikoa. AGPE". Sustapen Ministerioa. Madrid, 2005eko ekaina.

Bizikletarako plangintzaren eskema

2.1

g g

19


Zer

gat

ik e

ta n

ola

bul

tzat

u b

izik

leta

18


Araban jardun nagusiak Gasteizko hiri esparruanegin dira. 1982ko otsailean, Udalak bizikleta era-biltzeko lerroen oinarrizko sare bat sortzea onar-tu zuen. Hiri eta hiri inguruko sare horrek gara-tzen jarraitzen du eta, aldi berean, bizikletenaparkalekuen tipologia desberdinak prestatu etabizikletak mailegatzeko arrakastadun zerbitzubat ezarri da.

Hiri arteko esparruan, jardun nagusiek EuskalHerriko lehengo trenbidearen trazadurarenberrogeita hamar bat kilometro bide berde gisaberreskuratzea izan du ardatz. Bestalde, eta bidesarean oinarrituz, Arabako Foru Aldundiko ObraPublikoen eta Garraioen Departamentuak txi-rrindularientzako ibilbide alternatiboen multzobat diseinatu du, tipologia desberdinak izanik,tartean, bizikleta bazterbideak jasotzen dituena.

Euskal Garapen Iraunkorraren Estrategian22 eza-rritako eta Euskal Autonomi Erkidegoko GarraioIraunkorraren Plan Zuzendarian (2002-2012)23.Berretsitako konpromisoari jarraiki, EuskadikoBizikleta Bideen Plan Zuzendari bat eginkizundago.

Nafarroako Foru Erkidegoaren kasuan, garatu-tako jardun nagusiak isolatutako bide berdeakgaitzea izan da biziketaren erabilerarako, sende-rismoa eta ekitazioa praktikatzeko, jadanik era-biltzen ez diren trenbideetako plataformak etafabrika obrak erabiliz:

Abian dauden bideetako bik, Nafarroako iparral-dea Gipuzkoarekin lotzen dute (Plazaola etaBidasoa); EAEkoak, berriz, Gipuzkoa Arabarekineta lurralde historiko hori Nafarroarekin lotzenditu. Hiri esparruan, tamaina handieneko ekime-na Iruña Bizikletaz Zeharkatzeko Plana da.Bestalde, Nafarroako Bizikleta Plan bat abian da,eta, bertan, foru erkidegoko bizikleta bideensarearen definizioa jasota dago.

Eskualde eta udal sareak.

Azken urteotan, bizikleta sustatzeko hainbateskualde eta udal ekimen interesgarri garatudira, eta, horietan bizikleta bideen sareen sor-kuntza jaso da. Kasu gehienetan, eskualde edoudal sareek Gipuzkoako sareko ibilbideak lotuedo aprobetxatzen dituzte, horiek osatuz eta hirigune edo auzo desberdinetatik bertarako sarbi-dea erraztuz.

22 - EAEko Gobernu Kontseiluak 2002ko ekainaren 4an EAEko Ingurumen Programa Orokorra (2.002-2.006) eta GarapenIraunkorreko Euskal Ingurumeneko Estrategia 2.002-2.020 onartu zituen. Ingurumen Programa Orokorreko konpromiso-etako bat, hain zuzen ere, Euskadiko Bizikleta Bideen Plan bat prestatzea da.

23 - "Garraio Iraunkorraren Plan Zuzendaria. Euskadiko garraioen politika komuna 2002-2012". Eusko JaurlaritzakoArgitalpenen Zerbitzu Zentrala. Gasteiz, 2002.

Donostiako bizikleta bideen sare aitzindariari,Tolosa, Zarautz, Irun, Zumaia, Azkoitia, Errenteriaedo Oiartzuneko udalerriei dagozkienak gehituzaizkie, gauzatze maila desberdinekin. Era bere-an, Oarsoaldea eta Goierri eskualdeek bizikletabideen sareak sortzeko prozesuei ekin die.

Horrela, goranzko eta beheranzko ehuntzekoprozedura baten bitartez, Gipuzkoako bizikletenzirkulazioari egokitutako benetako azpiegiturabat eratzen ari da, lurralde mugakideetan poliki-poliki ere eraikitzen ari denarekiko koherentzian.

Sare eredua

2.2

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Sarearen Plana 6 ibil-bideen inguruan dago eratuta. 300 Km bainogehixeago ditu eta ondorengo irizpideei eran-tzuten die:

• Hiri arteko izaera. Sarea nagusiki hiri artekoada, udalerri arteko loturak dituena. Hala ere,sarearen kontzeptua indartu eta bere zati des-berdinen arteko lotura ziurtatzeko, orientaziogisa hiri trazadurak ere definitzen ditu.Planteamendu hori dagokion hiri planeamen-duaren zehaztapenekiko modu subsidiarioanegiten da.

• Irismena. Oinarrizko sare bat da, loturarenlehenengo maila definitzen duena, Gipuzkoakogune populatuenak eta lekualdatze gehienaurreikusi eta gertatzen direneko ibilbideakkomunikatuz.

• Erabiltzaile mota desberdinentzako erabilgarri-tasuna. Bizikleta bideen sareak bizikletaren era-biltzaile mota desberdinen eskaera eta beharreierantzuna eman nahi die, Europako beste hain-bat proiektutan erabilitako planteamendu meto-dologikoekin bat eginik. Hiri guneetako inguru-

netako eguneroko txirrindularien baldintzakhobetzeko eta naturaguneetara iristeko asmoabadu ere.

• Udal jardunen dinamizazioa. Sarearen helbu-rua bizikletaren erabilera eguneroko hiri eta hiriarteko izaeradun garraioan integratzea da, erahorretan, motorrik gabeko mugikortasuna indar-tuz eta sendotuz. Gainera, bizikletaren jolas era-bilerari lagundu nahi zaio, aldi berean, bizikleta-ren kirol erabilerarako gune gatazkatsuetanalternatiba seguru bat eskainiz.

• Diseinuaren egokitzapena. Beste edozein tra-fiko motatik bereiztutako eraikuntza berrikobideetan soilik oinarritutako proposamenenaurrean, Bizikleta Bideen Sarearen Planak txirrin-dulariak beste erabiltzaile batzuekin integratze-ko aukerak ere baliatzearen alde egiten du,denentzako erosotasun eta segurtasun baldintzajakin batzuetan, erabiltzaile ahulenentzako bere-ziki.

• Beste modu batzuekiko aliantza. Sarearen sor-kuntzak beste erabiltzaile batzuei laguntzekoneurriak, oinezkoei bereziki, eta bideetako bestehainbat eginkizun ezartzen lagundu behar du.Horri dagokionez, hiri arteko loturetan proposa-tutako interbentzioetako asko oinezkoen erabi-lerari ere laguntzen dioten sekzioko tipologiekinegin dira. Garraio kolektiboarekiko modalitateartekotasuna ere trazaduraren oinarrizko irizpidebat da, baina, era berean, sarean jasotako zatie-tako batzuen arrakastaren funtsezko faktore batda.

• Lurralde kohesioari laguntza. Sareak lurralde-ko pieza desberdinak lotu nahi ditu, turismo edojolas jarduera osagarrien toki agerpena erraztuz.

Sare eredu baten ondorioz, Gipuzkoako BizikletaBideen Sarea osatzen duten bizikleta bideenezaugarri teknikoak honako hauek dira:

2.3 Gipuzkoako Bizikleta BideenSarearen Planeko ibilbideak

2.3

• Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarearen ibilbideen irizpidetekniko nagusiak.

Aurreikusitako sareak 300 Km baino luzera han-diagoa du eta Lurralde Historikoko udal nagu-siak elkar lotzen ditu. Sareak eskualde guztiakzeharkatzen ditu eta mugakide diren lurraldeeki-ko lotzen ditu, ondoren labur-labur deskribatzendiren oinarrizko sei ibilbideen bitartez.

1. Ibilbidea. Donostia/San Sebastián - Muga

39 km-ko ibilbide honek hiriburua Irunekin etaFrantziako mugarekin lotzen du. Penintsula Ibe-riarrarekiko EuroVelo Sarearen Mendebaldekolotura da. Ibilbideak bi adar ditu; horietako lehe-nengoak Irun Nafarroako mugarekin lotzen du;bigarrena, berriz, Errenteriatik abiatu eta Aiako

Txirrindulari motak

• Eguneroko hiri eta jolas txirrindularia, ahulenak direnei bereziki erreparatuz.

Lekualdatzeko arrazoi nagusia

• Ohiko lekualdatzeak eta lurralderako sarbidea naturaz eta kultura ondareaz gozatzeko.

Motordun ibilgailuekiko harremana

• Oinarrizko sarea motordun ibilgailuetatik bereiztu behar da, honako inguruabarretan izan ezik:

• 1.000 baino IMD gutxiagoko hiri arteko zatiak (kontuz ibilgailu astunenkonposaketarekin) eta beti trafikoaren abiadura moteltzeko neurriez lagun-duta.

• Hiri zatiak, betiere trafikoaren abiadura moteltzeko neurriak aplikatzenbadira. Gainera, errepideen parean bereiztutako zatiak 10 Km baino luzeagoak ezizatea gomendatzen da, IMD 10.000 ibilgailu baino handiagoa denean.

Oinezkoekiko harremana

• Oinezko kopurua oso handia bada, bizikletekin nahastea saihestu beharda, edo, txirrindulariekin partekatutako gunea oinezkoentzat eroso etasegurua izan dadin.

Gradienteari dagozkion exijentziak

• Ahal den tokietan, %6 baino malda handiagoak saihestu behar dira, zatilaburretan gradiente handiagoak onartzen badira ere.

Zoladurari dagozkion exijentziak

• Zoladura asfaltozkoa edo antzeko kalitatezkoa izan behar du, ohiko bizikle-ten errodadurarako, natura guneak zeharkatzen dituzten zatietan salbu,bertan, bestelako konponbideak ezarri ahal izango baitira.

Sekzioari dagozkion exijentziak

• Zabalerak bi txirrindulariak elkarren parean pedalei eragitea ahalbidetubehar du, aparteko kasuetan izan ezik.

g g

21


Zer

gat

ik e

ta n

ola

bul

tzat

u b

izik

leta

20


Arriak Natura Parkean Arditurriraino iristen da.Etorkizunean, gainera, Irun eta Hondarribiarenarteko lotura bat kontuan hartu beharko da, toki,eskualde eta foru izaerako interbentzioetan oina-rrituta.

Ibilbide honek zeharkatzen duen gunea mailahandi batean urbanizatuta dago eta populaziodentsitate eta ekonomia jarduera handiak ditu,Donostialdean, Pasaiako badian etaOarsoaldean eta Txingudiko esparruan, bereziki.Hori dela eta, ondorioztatuko den sareak egune-

roko mugikortasunari dagokionez, interes han-dia izango du. Gainera, proposatutako trazadu-rak bizikletaren jolas erabilerarako intereseko lo-turak eskaintzen ditu, areako urbanizatuen dau-den guneak ingurumen balio handiko guneekinlotuz (Aiako Arriak eta Txingudi). Azkenik, kiroltxirrindularientzat, trazadurak errepiderako al-ternatiba bat eskain dezake, segurtasunik gabe-ak eta arriskutsuak diren zatietan bereziki erabil-garria.

2. Ibilbidea. Donostia/San Sebastián - Deba -Mutriku kostaldeko ibilbidea.

Sarearen mendebalderanzko luzapena dakar, hi-riburutik Bizkaiak Mutrikun duen administraziomugaraino. Planteatutako ibilbideak (59 km.),kostaldeko udalerriez gain, Lasarte-Oria ere lo-tzen duenak, Debarainoko N-634 errepideaerreferentziazko funtsezko elementua du. Eraberean, Donostia-Urolako barneko ibilbideareki-ko, Urolakoarekiko eta Deba Bailarakoarekikoloturak ditu.

Ibilbide hau Gipuzkoako Bizikleta BideenPlanean jasotzeak Eurovelo sarearen jatorrizkoproposamenen zabaltzea bultzatzen du, EuskalHerrian zeharreko bere ibilbidean. "IbilbideAtlantikoa" izenekoa Erlaitz Kantaurikoan zeharluzatuko litzateke. Bere lehenengo kilometroe-tan zeharkatzen duen guneak urbanizazio sako-na du, eta horrek Donostia-San Sebastián-ekoArea Funtzionalaren Mendebaldeko sektorekoeguneroko txirrindularien mugikortasuna erraz-

ESKORIATZA

LEINTZ-GATZAGA

OÑATI

ARETXABALETA

ARRASATE/MONDRAGÓN

4.2. RAMAL SAN PRUDENCIO OÑATI

6 BERGARA ORDIZIA

LEGAZPI

ANTZUOLA

6 BERGARA ORDIZIA

GABIRIA

ZERAIN

ZEGAMA

SEGURA

ORMAIZTEGI

OLABERRIA

IDIAZABAL

LAZKAO

BEASAINORDIZIA

SORALUZEPLACENCIA DE LAS ARMAS

AZKOITIA

5 UROLA

AZPEITIA

URRETXU ZUMARRAGA

ERREZIL

BEIZAMA

ITSASONDO

LEGORRETA

IKATEGIETA

BIDEGOYANALBIZTUR

ZESTOAMENDARO

4.1. VALLE DEL DEBA

EIBAR

ELGETA

MUTRIKU

2.1. DONOSTIA DEBA MUTRIKU

DEBA

ZUMAIA

GETARIA

AIZARNAZABAL

ZARAUTZ

AIA

ORIO

TOLOSA

HERNIALDE

ALKIZA

LARRAUL

ANOETA IRURA

VILLABONA

ZIZURKILADUNAANDOAIN

URNIETA

3.1. DONOSTIA ORDIZIA

3.3. RAMAL LEIZARAN

3.2. RAMAL LASARTE

LASARTE-ORIAUSURBIL HERNANI

ASTIGARRAGA

1.3. RAMAL OIARTZUN ARDITURRI

1.2. RAMAL DEL BIDASOA

OIARTZUN

ERRENTERIA

LEZOPASAIA

HONDARRIBIA

IRUN

1.1. DONOSTIA FRONTERA

DONOSTIA SAN SEBASTIÁN

ELDUAINBERROBI

BERASTEGIGAZTELU

BELAUNTZA

LEABURU

IBARRA

LIZARTZAOREXA

ALTZO

ZALDIBIA

ABALTZISKETA

AMEZKETAGAINTZAARAMA

ALTZAGA

BALIARRAINORENDAIN

Kilometroak

0 5 10

• Gipuzkoako bizikletabideen sarea.

tuko du, gune nagusiak, Lasarte-Oria eta Usurbilizanik. Zeharkatzen duen lurraldearen gainekoakbizikletaren eguneroko erabilera hiri guneetanlortzeko ezaugarri egokiak ditu, baina, gainera,jolas erabilerarako (hondartzetarako sarbidea)erakargarritasun handiko gunea da, trenbideare-kiko konbinaketarako aukerak eta kirol eskaerahandia izanik (N-634 errepidearen ardatza).

3. Ibilbidea. Donostia/San Sebastián -Ordiziako barne ibilbidea, Lasarte-Oria etaLeitzaranerako adarrekin.

71 km-ko zabalera izanik, funtsean, Gipuzkoakokomunikazio historikoko ardatzetako bateanoinarritzen da. Haren gainean, iraganean, goilautada eta Frantziaren arteko loturako trenbideeta errepideetako azpiegiturak gainjartzen joanziren. Donostia eta barrualdearen arteko bizikle-ta lotura errazten du, bereziki, Tolosa etaGoierriko area funtzionalekiko. Plazaolako tren-bide zaharra aprobetxatuz, natura eta jolas inte-res handia duen Leitzaran bailaran zeharNafarroako Foru Erkidegoarekin lotzen duenadar bat du.

Donostia-San Sebastián eta Andoain artekozatiak eta Tolosaldeko eskualdean zehar igaro-tzen direnak urbanizazio eta ekonomia jarduera-ren dentsitate handiko lurralde batean zehar iga-rotzen dira, industrialde ugari izanik. Horrek bizi-kletaren eguneroko erabilera sustatzeko ahalme-na eskaintzen du. Era berean, area kirol txirrin-dulariek erabilia da sakonki, eta segurtasunaridagokionez, jarduerak laguntza jasoko du, sare-ak N-1-en erabilerarekiko alternatiba sendoaden neurrian.

Planaren proposamena Goierrikoa bezalakoeskualde sarea edo Tolosakoa bezalako udalsarea osatu eta sendotzen ari dira.

Debako 4. ibilbidea Oñatirako adarrarekin.

Luzeran dituen 70 km-ak Lurralde Historikokomendebaldeko sektorean garatzen dira, kostal-deko ibilbidea Arabarekiko administrazio muga-rekin lotuz, eta Deba ibaiaren ibilbidea gorantzjarraituz. Bizkaiarekiko lotura ere Eibarko udale-rrian errazten du. Oñatiko adarrean zehar, bereloturarako ahalmena Arrasateko area funtziona-lean zabaltzen da.

Ibilbideak Debabarrenean N-634 errepidearenardatza jarraitzen du eta utzitako trenbide plata-formak ditu oinarri Soraluze–Plentzia etaGatzagaren artean. Zeharkatzen dituen lurralde-aren ezaugarriek eguneroko txirrindularienmugikortasunerako erabilera garrantzitsu bataurreikusten dute, Mendaro – Elgoibar - Eibar

eta Soraluze – Bergara – Oñati – Arrasate –Aretxabaleta - Eskoriatza zatietan. Atsegin ahal-mena oso handia da bi muturretan, hondartzeta-rako sarbidean eta Zadorra eta Urkuluko siste-maren urtegietarakoan. Bestalde, N-634 eta GI-627 errepideak kirol txirrindulariek sakon erabili-tako ardatzak dira, eta ibilbide honetan sareraerakarri ahal izango lirateke.

Urolako 5. ibilbidea

Legazpitik Zumaiarekiko Zestoako mugaraino,ibilbide honek, 38 km-ko luzera izanik, Urolaibaiko ibilbidea zeharkatzen du, bizikletaren era-bilera eta, oro har, motorrik gabeko mugikorta-suna bailarako udalerrietan erraztuz. Kostaldekoibilbidearekin Arroan (Zestoa) zuzenean lotzenda eta, Bergara-Ordizia ibilbidearen bitartezBarnekaldeko eta Debako ibilbideekin.

Planteatutako trazadura, lehendik dauden tokiekimen batzuetan oinarritzen da eta, oro har, Uro-lako trenbidearen lehengo plataforma zaharrarenberrerabileran Lasaoraino (Azpeitia). Legazpi –Zumarraga – Urretxu arteko loturek, batetik, etaAzkoitia – Azpeitia – Zestoa artekoek, bestetik,intereseko ezaugarriak dituzte bizikleta egunero-ko garraiobide gisa erabiltzeko. Kirol txirrindula-ritzari dagokionez, proposamena txirrindularienistripu kopururik handienetakoa duen Gipuzkoa-ko errepideetako baten, GI-631 errepidearen,erabileraren aurrean, alternatiba bat izan daiteke.Berari lotutako atsegin erabilerak eta turismo jar-duerek arean ahalmen garrantzitsua dute, kultu-ra erreferentzia garrantzitsuak daudela kontuanhartuta (Ekaingo kobazuloak, Zestoako balnea-rioa, Santutegien ibilbidea, etab.).

6. Ibilbidea Bergara - Ordizia

32 km-ko luzera izanik, ibilbide honek Debakoeta Barnealdekoaren arteko lotura ixten du.Lehenengo zati batean, Bergaratik Urretxu etaZumarragaraino, proposamena lehengo trenbi-de trazadura zaharretan oinarritzen da.Zumarraga eta Ordizia arteko zatian, funtsezko-ak dira GI 632 errepidearen ardatzaren gainekojardunak, baita aurreikusitako urbanizazioproiektu edo hiri garapen berrietatik ondoriozta-tutako beste batzuk ere.

Eguneroko txirrindularien mugikortasunerakoahalmen handieneko zatiak Urretxu eta Ordiziabitartekoak dira, Ormaiztegi – Beasain – Ordiziaibilbidekoak bereziki garrantzitsuak izanik. Kiroleta atsegin erabiltzaileek ibilbide honetan fun-tsezko lotura bat bilatuko dute distantzia ertaineta luzeetarako.

3.1. DONOSTIA ORDIZIA

3.3. RAMAL LEIZARAN

3.2. RAMAL LASARTE

1.3. RAMAL OIARTZUN ARDITURRI

1.2. RAMAL DEL BIDASOA

1.1. DONOSTIA FRONTERA

2.1. DONOSTIA DEBA MUTRIKU

4.2. RAMAL SAN PRUDENCIO OÑATI

6. BERGARA ORDIZIA

5. UROLA

4.1. VALLE DEL DEBA

g g

23


Zer

gat

ik e

ta n

ola

bul

tzat

u b

izik

leta

22


3 Bizikletaren politika

Ikuspegi oso bat: azpiegiturak soilik ez

3.1

Helburua bizikletaren erabilera garraiobide etajolas bide gisa normaltzea baldin bada, bizikleta-ren politikak ez du soilik azpiegituren sorkuntzaintegratu behar, baita haien kudeaketa eta sus-tapen, kultura eta prestakuntza neurrien ezarpe-na ere.

Era berean, bizikletaren erabilera piztu edo atze-ra eragin ditzakeen esparruaren berrikusketaegin behar da, hirigintza motakoetatik hasitabide segurtasunari dagozkionetara arte, baitabeste garraiobide batzuekiko zerga edo prezioabantailak ezar ditzakeenak ere.

Horren ondorioz, bizikletaren politikak herriadministrazio guztiak eragin ditzake eta eraginbehar ditu, goitik beherako zeharkakotasunarenbidez eta administrazioko esparru bakoitzekodepartamentu bakoitza, zeharkakotasun hori-zontalaren bidez. Administrazio eta departa-mentu bakoitzak garraiobide horren erabileraerraztu edo zail dezaketen eskumenak ditu.

Beraz, bizikletaren politika sendo eta zorrotzbaten definizioa gobernuko ekintza orokor bila-katzen da.

Esate baterako, toki administrazio batean, bizi-kletaren sustapena garraiobide gisa ez da soilikbide azpiegiturak kudeatzen dituen arearen gainegon behar, baizik eta, baita hiri garapena plani-fikatzen duenarengan (hirigintza), zirkulaziokodiziplina kontrolatzen duenarengan (polizia),praktika iraunkorrak bultzatzen dituenarengan(ingurumena), edota biztanleen osasun eta hez-kuntza beharrei erantzuten dienarengan ere.

Jakina, bizikletaren ekintza gunean dena ez dagoeskuragarri, eta, beraz, bizikletazko lekualdatzeakosatzen dituzten motordun garraiobideak edukibehar dira. Mugikortasun iraunkorreko politiketanbaliabide horiek nagusiki era kolektibokoak dira.

Bizikletak garraio kolektiboarekin elkartzekoaukera handiak ditu, bidaiariak eskainiz eta urru-nagoko irisgarritasuna bermatuz. Horretarako,modalitate elkartrukatzea erraztu behar da,garraio kolektiboko geltoki eta terminaletako bizi-kleta aparkaleku eroso eta seguruen bidez, eta,ahal den heinean, bizikleten beraien garraioa ereerraztu.

• Bizikletak alokairuan (Vitoria- Gasteiz).

Zeharkakotasuna: departamentu guztiak inplikatuta

3.2

Txirrindulariek auzo bakoitzeko oinezko etaauzokoengan balizko aliatu bat ere badute, bizi-kletaren normalkuntzaren helburua oinezkoaren

nagusitasuna lehentasunezkoa duen mugikorta-sun eredu berri bat bultzatzea izanez gero.Bizikletetarako azpiegitura sor liteke oinezkoenerosotasun eta segurtasunaren kaltetan gabe;aitzitik, proiektuak bizikleta bidea igarotzen denauzoetako gune publikoaren oinezko kalitateahobetzeko aprobetxa litezke.

Baina, gainera, kontua kale, bide edo errepidebakoitzean bizikleta bide bat izatea ez dela kon-tuan hartuta, funtsezkoa ohiko bide sarea bizi-kletek baldintza egokietan erabili ahal izateabermatzea da, motordun trafikoarekin parteka-tuz bada ere. Horrela, gune publikoko interben-tzio aukeren esparru bat irekitzen da bizikletarenalde, bizikleta bideak baino zabalagoa, hainzuzen ere: • Motordun trafikoa gutxitzea.• Motordun ibilgailuen abiadura gutxitzea.• Oinezko eta txirrindularien igarotzea hobetze-

ko bidegurutzeen tratamendua.• Motorrik ez dutenentzako oztopoak ezaba-

tzea.• Txirrindulari eta oinezkoen zirkulazioari lagun-

tzeko, zirkulazioaren kudeaketa. • Ingurumen kalitatea hobetzea (landaredia).

Azken finean, bizikletaren politika etengabekojardutea da, gune publikoa, bideak, eta, berezi-ki, kaleak diseinatu eta kudeatzen diren modua-ren gaineko hausnarketa eta ekintzara eramatengaituena, hain zuzen ere.

Bizikletaren politikari sinesgarritasuna ematendioten irizpideak gobernu ekintza bilakatu behardira, udal esparruari dagokionez, udaletako planeta proiektuen ezaugarri diren eta BizikletarenUdal Planen, edo, modu orokorragoan, bizikletakontuan hartzen duten MugikortasunIraunkorreko Planen idazketara eraman dezake-ten tresnen bilbaduran inskribatzen dena, hainzuzen ere . Ondorengo irudian erakusten denez,garrantzitsua da mugikortasun iraunkorreko pla-nek edo bizikletari buruzkoek hirigintza planea-menduan ere islatzea, era horretan, beren baliojuridiko, politiko eta teknikoa bermatuz.

Aliantzak: garraio kolektiboarekikokonbinaketa erraztea

3.3

• Geltokira sartzen (Zarautz).

• Geltokian aparkatu.

• Trenean sartu.

• Trenean bizikleta eraman.

Bizikleta bideez haratago: kaleak, errepideak eta bideak

berriro pentsatzea

3.4

Bizikleta udal ekintzan integratuz

3.5

24 - IHOBEk "EAEko Mugikortasun Iraunkorreko Udal Planen prestaketarako Gida Praktiko" bat argitaratu du (IngurumenEsparruko Programaren Saila 36. zk..Gasteiz 2004). Bertan, mugikortasun iraunkorreko kontzeptuan inskribatutako bizi-kleta sustatzeko hainbat neurri gomendatzen dira. Horri buruzko IHOBE-ren beste argitalpen bat "Abian, mugikortasuniraunkorrerantz. Mugikortasunen inguruko euskal udalerrietako 250 ekintza" izenekoa da (Ingurumen Programaren Saila51. zk., 2005.eko maiatza. Gasteiz). IDAEk ere "Hiri Mugikortasun Iraunkorreko Planak garatu eta ezartzeko GidaPraktiko" bat idatzi du (Madril, 2006).

g g

Bizikleta bideenplangintza eta

trazaduraren oinarriakIIATALA

24


• Bizikleta udal plangintzan.

21 AgendaIngurumen Ekintza

Plana

Bizikletaren erabi-lera sustatzeko eki-

men politikoa

Hirigintza planeamendua

(Arau Subsidiarioak,Plan Orokorra)

Irisgarritasun Plana

MugikortasunIraunkorreko Plana

Bizikletaren Udal Plana

Beste udal plan batzuk

(berdintasun planak,estrategikoak, etab.)

Beste sustapen neurri batzuk

Bizikleta bideen etaaparkalekuen sarea

g g

26 27

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Eskuliburua Gipuzkoako Bizikleta Bideen Eskuliburua

Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

4 Bizikleta bideen plangintza eta proiektua

Erabiltzaileen ezaugarriak

4.1

Laurogeita hamargarren hamarkadatik, bizikletabideen plangintzak eta diseinuak erabiltzaileprofil desberdinak kontuan hartu behar dituzte-lako ideia zabaldu da, bide horiekiko behar des-berdinak dituztenak, hain zuzen. Ez dira berdi-nak, noski, zirkulazioan sartu eta garraiobide horierabiltzen hasten den haur baten segurtasun etaerosotasun eskakizunak, bizikletaz ibili ohi deneskarmentudun heldu bati dagozkionak, edotajolas ibilbideetan bizikletan ibiltzeari ekin dionpertsona batenak. Hori dela eta, bizikletarenplangintzako ariketa batean egin beharrekolehenengo hausnarketa azpiegitura nagusikizuzentzen zaion erabiltzaile motaren ingurukoada.

Ondorengo taulan erabiltzaile taldeen sailkapenbat eskaintzen da, beren lekualdatze modu etaarrazoia kontuan hartuta.

Esan behar da kategoria horiek ez direla elkarbaztertzaileak; badira beren ibilgailua urteanzehar eta lanaldietan edo opor garaian modudesberdinetan aprobetxatzen dutenak. Esanbehar da, baita ere, edozein sailkapenetan ger-

tatzen den bezala, kategorien kopuru eta mugakeztabaidagarriak direla eta beste hamaika modudesberdinetan eskain litezkeela. Hala ere, gidahoni dagokionez, bizikletaren erabiltzaileen uni-bertsoa nahiko adierazita geratzen da aurrekosailkapenean.

Talde horietatik guztietatik, nagusiki hiri sare batiburuzkoa denean, erabiltzaile objektiboa batezere eguneroko garraiobide gisa erabiltzen denaizango da, eskualde sareetarako, jolas erabiltzai-leak pisua izango duen bitartean. Lehen esandenez (ikus 3. laukia), Gipuzkoako BizikletaBideen Sarearen erreferentziazko erabiltzaileakeguneroko hiri txirrindularia eta hiri arteko edotahiri inguruko jolas txirrindularia dira, kirol txirrin-dularien segurtasuna handitzea begibistatikgaldu gabe ere, beren ibilbideetako gune gataz-katsuenetan.

Aipatutako kategoria bakoitza adinari, zirkulazio-ko esperientziari eta azpiegituraren erosotasuneta segurtasunari dagokienez, erabiltzaile hete-reogeneoez osatuta dago.

Bizikletaren erabileraren normalkuntzaren lehe-nengo etapa horietan, oinarrizko udal, eskualdeedo foru sareek erabiltzaile ahulenen araberaegokitu behar dira, hau da, zirkulatzerakoan iriz-pide eta esperientzia gutxien dutenen arabera.Jarduera horrek, labur bada ere, motordun ibil-gailuekiko nahasketa eta gurutzaketa exijitzen

du. Era berean, lehenengo etapa horietan peda-leatze baldintzak bereziki eroso izateko ahalegi-na egin behar da, kilometro asko egiten edotamalda esanguratsuak igarotzen ohituta ez dau-den pertsonentzat pentsatutakoak.

Oinarrizko sareak sortuta daudenean, erabiltzailekopuruak nolabaiteko masa kritikoa gainditzenduenean eta bizikletaren kultura nahikoa zabal-duta dagoenean, exijentzia gutxiagoko segurta-sun eta erosotasuneko itxurazko baldintzekin bizi-kleta bideen trazadura eta diseinua planteatu ahalizango dira.

Bizikleta bideek ez dute lurraldeko elementu iso-latuak izan behar, baizik eta sareak osatzen dituz-ten ibilbideen multzo integralen parte izan, hauda, erosotasun eta segurtasun baldintzak etengabe, ahalik eta jatorri eta xede gehienetara iris-teko gai izan behar dute.

Bizikleta bideen sareen ezaugarri nagusiak bikategoriatan multzoka daitezke: egitura motako-ak eta integratzen diren ingurune edo testuingu-rua osatzen dutenak:

Egiturazkoak.

• Sare osoa. Beharrezkoa da gutxieneko egituraedukitzea, aztertzen ari den esparruko bizikle-tazko bidaien sortzaile nagusien multzoarekikolotura errazten duena eta behar bezain erakar-garria den jarraipen irudi bat eskaintzen duena,hain zuzen.

• Sare segurua. Segurtasun ezaugarriak aurreiku-sitako erabiltzaileen arabera ezarri behar dira,eta, bereziki, gorago adierazi denez, bizikletazabaltzeko lehenengo etapetan, ahulenen beha-rrak kontuan hartuta.

• Sare erosoa. Erosotasun ezaugarriek errefe-rentziazko erabiltzaile motarentzako egokiakizan behar dute, eta, lehen ere aipatu denez,bizikletaren normalkuntzako lehenengo etape-tan, eskarmentu gutxi eta ibilbideen erakargarri-tasun eta erosotasunari dagokienez, exijentziamaila altuak dituen txirrindulari batekin batdatoz.

Inguruneari dagozkionak.

• Mugikortasun iraunkorrari lotutako sarea. Bizi-kletetarako ibilbideek gainontzeko garraiobideiraunkorren aldi bereko hobekuntza ahalbidetubehar dute, alegia, oinezkoen eta garraio kolek-tiboena. Ezaugarri horrek gune publikoan elkarbizitzeko baldintza berrien sorkuntza, eta, berezi-ki, motordun trafikoa baretzeko neurrien aldibereko ezarpena ere ekarri behar ditu.

• Trazatzen den lekuen sare dinamizatzailea. Bizi-kleta mugikortasunean bere eignkizuna betetze-ko gai izateaz gain, urbanizazioko eta igarotzendituen auzo eta lekuen hiri erakargarritasunekohobekuntzak eskaintzeko gai ere dena.

• Ingurumenarekiko sare bateragarria. Ingurune-aren arabera egokitutako trazadura eta disineuaizanik, haren ingurumen eta paisaia hobekuntzakeskaintzeko gai da.

• Eguneroko hiri txirrindulariak.

Bizikleta bideen sareen ezaugarriak

4.2

• Kirol txirrindularia.

* Kategoria honetan sar daitekeen txirrindulari multzoa Gipuzkoako Txirrindularitza Federazioan "zikloturista" izenekolizentzian atxikita dago. Kontzeptu hori ezin da zakutoko zikloturistaren edota Europako gainontzeko herrialdeetan erabiltzen den zikloturistaren parekatu.

• Txirrindulari motak eta beren beharren araberako ibilbideen trazadurarako kontuan hartu beharreko ezaugarriak.

• Lana, eskola, eroske-tak, pertsonen artekoharremanak, etab.

• Ariketa osasuntsua etaparke eta gune askee-tarako sarbidea

• Natura eta landagunerako sarbide etagozamena

• "Zakutoko" Turismoa

• Naturako ariketa sakona

• Aire libreko ariketasakona

Ereduzko ibilbidearen luzera

• 3-8 km joan-etorrikobidaia bakoitzean.

• 5-12 km

• 20-40 km

• 40-80 km

• 30-50 km

• 50-120 km

• Altuak

• Ertainak - altuak

• Ertainak

• Ertainak

• Baxuak

• Ertainak - baxuak

Eskakizunak gradien-teari dagokionez

Lekualdatzeko arrazoinagusiaTxirrindulari mota

• Eguneroko hiri txirrindulariak

• Jolas erako hiri etahiri ingurukoak

• Jaiegunetako jolaserakoak

• Ibilbide ertain edoluzeko zikloturistak

• Mendiko kirol txirrindulariak

• Errepideko kirol txirrindulariak*

• Jolaserako hiri txirrindulariak.

g g

28


29


Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

Udal sareen plangintza

4.3

4.3.1. Alderdi orokorrak.

Bizikleta sareak bizikleta babesteko plangintzaorokorrago baten testuinguruan planifikatubehar dira, hirigintza plangintzaren esparruan(Hiri Antolamenduko Plan Orokorrak edo ArauSubsidiarioak), zein Udal MugikortasunIraunkorreko Planen erako dokumentu orokorbatean, edota Bizikleta Mugikortasuneko Planbaten bitartez (Bizikleta Plana).

Badira adibide ugari, 1995eko Donostiako HiriAntolamenduko Plan Orokor aitzindaria, esatebaterako, bertako udal hirigintza plangintzarenzehaztapen eta arauetan, bizikletarako azpiegi-turak sustatu eta sortzeko proposamenak jasobaitziren. Baina, beste hainbatetan, garraiobidehorrengatiko kezka hiri planeamenduaren berri-kusketa prozesuekiko desfasatuta ageri da, eta,horren ondorioz, egokia da sektorekako doku-mentuetan bizikleta sareak eta aldeko besteneurri batzuk planteatzea.

Horixe da Mugikortasun Iraunkorreko UdalPlanen kasua25, azken urteotan administraziodesberdinek bultzatutakoena, hain zuzen. Planhorietan, bizikleta estrategia baten pieza batgehiago da, garraiobide bakoitzak mugikortasuniraunkorreko politikarekiko eginkizun jakin batduenekoarena, hain zuzen.

Hirugarren aukera, Bizikleta MugikortasunekoPlanen edo Udal Bizikletaren Planaren idazketaare partzialagoa da bere abiapuntuan, baina bi-zikleta mugikortasun iraunkorreko politika espli-zituago edo ez hain esplizitu batean jasotzeaahalbidetu dezake, mugikortasunaren sistema-ren ulermenetik abiatuta baita testuinguru oro-korrekiko dituen aukeretatik eta mugetatik ere.

Bizikleta Planen prestaketarako eskema edukiaeta faseak ondorengo laukian aipatutakoak izandaitezke.

Bizikleta mugikortasunaren diagnostikoak,dagoen informazioa bere testuinguruan kokatze-az gain, Bizikleta Planaren gainontzeko faseakprestatzean babes gisa balio dezake eta kontsul-ta eta parte hartzeko prozesuari ekiteko aukeraematen du. Horretarako udaleko interesatutakoeragileei dei egitea gomendatzen da (21 tokiagendako foroa edo mugikortasun foroa, bizikle-ta taldeak). Herritarren iradokizunak jasotzea

errazten duen aurre-diagnostiko bat egina dago-enean formula daiteke dei hori.

Dagoeneko bizikleta erabiltzen dutenen iritzi etaaipamenak bereziki interesgarriak izango dira,ondorengo alderdiei dagokienez:

- Maizen bisitatutako ibilbideak.- Arriskugarritzat jotzen diren gune eta bide

zatiak.- Antzemandako beste arazo batzuk (kutsadura,

hotsa, erakargarritasun eza)- Bizikletak aparkatzeko arazoak.- Ibilbide idealak eta gogokotzat antzemandako-

ak.

Parte hartzeko bilera horiek planaren irizpide etahelburuen definizioan aurre egiteko ere baliodezakete.

4.3.2. Udal bizikleta sare baten trazadurara-ko metodologia

Behin bizikleta mugikortasunaren diagnostikoaeginda, eta egiten den testuinguruaren elemen-tu nagusiak ulertuta, udal esparruko bizikletabideen sarearen trazadura egiteari ekin dakioke.

Aipatutako trazadurarako ohiko metodologia,beste hainbat argitalpenetan26 aurki daitekeena,Gipuzkoako udalerrien ezaugarrien araberaraegoki liteke, honako era honetan.

Hasteko, kartografiaz aldez aurretik egindakobizikleta mugikortasunaren diagnostikoan koka-tutako bidaia sortzaileak adieraztea da kontua(ikus udalerri bateko bidaiaren egoitza erakoakez diren sortzaileen erantsitako irudia), hau da,lekualdatzeko erakargarriagoak izan daitezkeenabiapuntu eta xede multzoa: ikastetxeak, kirolzentroak, merkataritza zentroak, egoitza auzoak,industrialdeak, etab.

Ondoren, sortzaile horiek hierarkiaz antolatzendira, garrantziaren hurrenkera bat ezarriz etaespazio hurbiltasuanaren arabera bidaiak sortze-

ko "nodotan" eransten dira. Nodo horien arte-an, udalerriko bizikletazko lekualdatzeen "gogolerroak" izeneko zuzen batzuk trazatzen dira,beraien artean, distantziarik laburrenen logikaaplikatuz lotutakoak (ikus erantsitako irudia) etaaldez aurretiko diagnostikoan antzemandakoeskaerei dagozkienak.

Sare hori, hurrengo urratsean, bizikleta bideen"Sare Teoriko" bilakatu behar da, bere lerrobakoitza lurraldeari eta dauden bide eta gunelibreen atxikiz, barrera naturalek zein azpiegitu-razkoek sortutako mugak kontuan hartuta. Sare

25 - "Mugikortasun Iraunkorreko Udal Planak prestatzeko gida praktikoa"-k, IHOBE k argitaratutakoak (Vitoria-Gasteiz,2004), bizikleta bideen sareak plan horiek hartu beharreko neurrietan nola jaso daitezkeen erakusten du.

26 - "Bizikleta hirian". A. Sanz, R. Pérez Senderos eta T. Fernández. Sustapen Ministerioa. Bigarren argitalpena. Madril,1999.

• Udal Bizikletaren Plan baten edukia.

• Udalerriko egoitzaerakoak ez direnbidaia sortzaileenplanoaren adibidea.

• Udalerri bateko bizikletamugikortasunaren diagnosti-koan jaso beharreko barreramapa baten adibidea.

Bizikleta mugikortasunaren diagnostikoa

• Bizikletaren erabileraren bilakaera eta erabiltzaile motak • Bizikletaren erabileraren mugak (barrerak, distantziak, arriskua,

araudiak, etab.) eta udalerriko mugikortasun orokorrarenak.• Gaur egun eta geroko bizikletazko bidaien sortzaile nagusiak.• Dauden edo txirrindulariek erabilitako bizikleta azpiegiturak • Bizikletarako aukerak sortzen dituzten plan eta proiektuak

Bizikletaren planare irizpide eta helburuak

• Adostasun tekniko, gizarte eta politika mailakoaren bidez bizikletarenerabilera mugikortasun iraunkorraren testuinguruan normaldu ahal izateko proposatzen dituen irizpide eta helburuak ezartzea.

Udal bizikleta bideen sarearen trazadura

• Bizikleta bideen sarearen definizioa eta bere programazioaren lehentasunena.

Azpiegiturazkoak ez diren proposamenak

• Bizikleta azpiegitura sortzearekin batera, ezarri beharreko bizikleta normaltzeko beharrezko neurriak.

Programazioa

• Plana eta aurreikusitako inbertsioen garapenerako faseak .

g g

30 31


Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

27 - "Bizikleta mugikortasuneko beharren azterlana Goierriko eskualde esparruan". Ander Irazusta Aramendi, GarapenIraunkorreko Departamentua, Gipuzkoako Foru Aldundia, 2004.

4.4.1. Alderdi orokorrak.

Gipuzkoako eskualdeen definizio adminsitrati-borik ez dagoenez, foru eta udalen arteko esku-men ezaugarriak izanik, bai erabiltzen dela uda-lez haraindiko multzoa praktikari begira, udalezeta Foru Aldundiaz gaineko beste hainbat era-kundek kudeatuta egon behar duten hainbatarazorekiko. Multzoa geografia eta administrazioirizpide desberdinetan oinarritzen da, kasubakoitzean dauden helburuen arabera: arrohidrografikoak, Lurraldeko Plan Partzialetarako"area funtzionalak", hainbat zerbitzu kudeatzekoudalen mankomunitatea edota toki garapenekoagentziak osatzeko udal elkartea.

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Sareko ibilbideakez dira nahikoak tarteko esparru edo eskualdehorietako batzuen barne eraketarako, eta sarehorretatik kanpo geratzen dira garrantzi dezen-tea duten hiri guneak. Hori dela eta, azken urte-otan, eskualde esparruko plan desberdinakgaratzen ari dira, besteak beste, Pasaiako badia,Urola Garaia edota Goierri27.

Eskaintzen dituzten parte hartzeko eta ekintzara-ko aukerengatik, erabilgarria da eskualdeko bizi-kleta sarearen lurralde esparrua eskualde gara-peneko agentzien lanaren helburuarekin batetortzea, agentzia horien presentzia aktiboaekonomia, turismo, ingurumen edota lurraldeantolaketako politiketan bizikletaren kontsidera-zioaren bermea da eta (beren azpiegitura etaderrigorrezko neurri osagarriena).

Eskualdeko bizikleta plana, sorreran zein gara-pen edota exekuzioan, bizikleta mugikortasunasustatzen interesatuta dauden administraziodesberdinen arteko lan komunerako tresna gisaeratu behar da. Sareari buruzko eztabaidea etaadostasunaren beharrezko prozesuaz, eta admi-nistrazio desberdinen artean egin beharrekoirtenbide eta proposamenez gain (GipuzkoakoForu Aldundia, udalak eta eskualdeko garapenagentziak, besteak beste) komenigarria da inte-resatuta egon litezkeen hainbat esparrutakoelkarte eta kolektiboetaranz irekitzea.

Era berean, ezinbestekoa da txirrindularitzasarea hirigintza planeamenduko tresnetan tarte-

katzea (Arau Subsidiarioak, Lurralde PlanPartzialak, etab.), sektorekako planetan kontsi-deratzea sustatzeaz gain.

4.4.2. Eskualdeko plangintzarako metodolo-gia.

Ondoren, eskualdeko bizikleta plan baten gara-penerako faseen sekuentzia bat iradokitzen da,bizikleta bideen sare bat tartekatuz.

1. Fasea. Bizikleta mugikortasunaren aurre-diagnostikoa.

Kontua aldez aurretik gaur egun bizikletakeskualdeko mugikortasunean duen eginkizunaebaluatzea da, bere gatazka eta aukerak kontuanhartuz, eta, baita etorkizunari begira duen ahal-mena ere. Horretarako, bi azterketa esparru han-ditako informazioa bildu behar da, alegia, txirrin-dularitza mugikortasun eta garatzen deneko tes-tuinguru orokorreko informazioa:

• Bizikleta mugikortasunaren azterketa:- Gaur egungo erabilerari buruzko datuak (baldin

badira) eta udal desberdinetan eta kanpokoerabiltzaileekiko (zikloturismoa eta beste hain-bat modalitate) lortzeko modua (antzekotasuneta desberdintasunak).

- Udalerri desberdinetako bizikleta parkea eta an-tzekotasun eta desberdinentasunen azalpena.

- Izan litezkeen bizikletazko bidaia sortzaileak(populazio guneak eta eskualdeko bidaia sor-tzaile nagusiak).

- Bizikletarako gaur egungo barrera naturalaketa azpiegiturazkoak.

- Gaur egungo edo proposatutako bizikletabideak.

Teorikoa une ona ere bada plana programatukoduen azken sarea neurtzeko, ahalmen gutxiene-ko edota egiturazko izaera gutxien duten harre-manak baztertu ahal izango baitira, nahiz etahorrek auzoko planteamenduetan, plan partzia-letakoetan edota udal barruko esparruetakoetankontuan hartu behar ez direnik esan nahi ezduen.

Hurrengo pausuan Sare Teorikoa errealitateare-kin alderatu behar da, Bizikleta BideenOinarrizko Sarea osatuko duten ibilbideetakobakoitzaren trazatua definitu ahal izateko, hauda, udal plangintzan eta kudeaketan kontuanhartu beharreko lehentasunezko bideen azkenerreferentzia. Sare Teorikoaren eta errealitatea-ren arteko alderaketa ibilbide bakoitzak bereesparruaren gainean dituen aukera eta gatazkenazterketa sistematiko baten bidez egiten da.

Horretarako, kale, bide eta errepideen inbenta-rio bat egiten da, eta, horien gainean SareTeorikoko ibilbideak izendatu daitezke, bizikletabide bat tartekatzeko duten egokitasuna zeinzati bakoitzeko tipologiarik egokienak egiazta-tuz. Azterketa areak hautatutako ardatzaren bialdeetako lurraldea jaso behar du, hain zuzenakez badira ere, bizikleta erabiltzeko egokiagoakdiren trazadura alternatibak antzeman ahal izate-arren.

Bestalde, bestelako testuinguru elementuakkontuan hartu behar dira, besteak beste alterna-tiba desberdinen arriskugarritasuna, inguruetanplanifikatu edo proiektatutako beste proiektubatzuek sortutako aukerak, dauden bizikletabideak eta oinezkoek eta txirrindulariek gehienerabilitako ibilbideak. Horrekin guztiarekin, UdalBizikleta Bideen Oinarrizko Sareko ibilbidebakoitza definitzeko moduan egongo gara.

Proposatutako zabalera, beste udal proiektubatzuen parean garatzeko dauden aukerak,aurreikusitako inbertsio ekonomikoaren neurriaketa beste hainbat irizpide ikusita, besteak beste,funtzionaltasuna, hainbat bidaia sortzaile nagusiedota dauden zatien aprobetxamendua, ibilbidedesberdinen eraikuntzaren programazio bat ezardaiteke; programazio horrek planaren jarraipenaegin eta emaitzak ebaluatzea ahalbidetuko du.

Edonola ere, Bizikleta Plana ez da sarearen pro-posamenera mugatuko; aitzitik, aurreko kapitu-luan aipatu diren bizikletaren politikaren gai-nontzeko elementuetarako proposamenak gara-tu ere egingo ditu, besteak beste, bizikletakaparkatzeko erraztasunak, normalkuntzarakooztopo den araudia aldatzea, bere erabilera, sus-tapen kanpainak eta dagoen mugikortasunarenkultura aldatzen duten eta, bizikleta bideen sare-ak erasanda ez dagoen bideetako trafikoa bare-tzea ahalbidetzen duten neurriak.

• Udaleko bizikleta mugikortasunaren bidaietako sortzaile "nodoen" eta "gogo lerroen" mapa.

LÍNEA DE DESEO DE LOS DESPLAZAMIENTOS CICLISTAS

PRINCIPALES GENERADORES Y ATRACTORES DE VIAJES•

• Eskualde bateko sortzaile nagusien maparen adibidea (aisia etanaturaren segmentua).

Bizikletaren Planaren dokumentuaren aurrera-pen edo zirriborroaren aurkezpena, bizikletabideen oinarrizko sarearen, aparkalekuen etaazpiegiturazkoak ez diren neurri multzoaren defi-nizioa jasoz, partaidetza prozesu bat berriro egi-teko une egokia izan daiteke, herritarrek iradoki-zun eta proposamenak eskainiz. Ekarpen horie-tan oinarrituta, udaleko osoko bilkuraBizikletaren Planaren behin betiko dokumentuakidatzi eta onartzeko moduan egongo da.

Eskualdeko sareen plangintza

4.4

g g

32 33


Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

- Bizikleta aparkalekuak eta bizikletaren aldekobeste hainbat ekimen.

- Istripuen gertagarritasuna eta arriskua txirrin-dularientzat, istripuen gertagarritasunaren tes-tuinguru orokorrean.

- Eskualdeko bizikleta mugikortasunaren beste-lako baldintzak.

• Mugikortasun orokorraren azterketa eta bizi-kletarekiko harremana.Kontua ez da hemen eskualdeko mugikortasu-naren azterketa zorrotza egitea, baina bai bizi-kletaren eginkizuna ulertzeko behar adinako in-terpretazio esparru bat edukitzekoa.

Horretarako, gutxienez, honako elementu hauekeduki behar dira erreferentziatzat:

- Lurralde eta hiri egitura.- Komunikazio eta garraio sareak: gaur egungo

eta etorkizuneko bide eta trenbide sareen era-ketak bizikleta bideen sare baten bideragarrita-sunean eragin zuzena du, askotan haietan oina-rritu behar baita (autobideak, oinarrizko bidesarea, eskualde, toki eta foru bideen sarea).

- Eskualdeko mugikortasunaren parametro esan-guratsuenak (barne bidaiak, modalitate bana-keta, ibilgailuen sakonerak, etab.).

- Bizikletaren balizko eskaera. abiapuntu eta xedemugikortasuneko inkesten bitartez, aldez aurre-tiko hainbat baldintza egiaztatuz gero, bizikle-tak bere gain har litzakeen bidaien aintzatespenbat lor daiteke.

- Bizikletarako aukerak sortzen dituzten proiektueta planak.

2. Fasea. Erabiltzaileentzako kontsultak:

Behin bizikleta mugikortasunaren erreferentziaz-ko esparrurako lehenengo hurbilpen bat izanda,komenigarria da erabiltzaileen iritzia jasotzeaberen arazo eta beharrei buruz:

- Arazo eta beharrak.- Maiz bisitatutako ibilbideak.- Arriskugarritzat jotako puntu eta bide zatiak.- Antzemandako beste hainbat arazo eta eskae-

ra (kutsadura, hotsa, erakargarritasun falta).- Aparkamendu arazoak.- Ibilbide idealak edo desiragarriak.

3. Fasea. Bizikleta mugikortasunaren diagnos-tikoa.

Aurre-diagnostikotik eta erabiltzaileei eta intere-satutako eragileei egindako kontsultetatik abiatu-ta, eskualdeko bizikletaren arazo eta aukerendiagnostiko bat behin betiko idatz liteke.

4. Fasea. Eskualdeko bizikleta bideen sarearentrazadura.

Hasteko, bizikletazko lekualdatzeen gogo lerroentrazadurari ekiten zaio, hau da, bidaia sortzaileedo txirrindularientzako balizko erakarpen eta sor-kuntza gune nagusiak lotzen dituzten lerroenari.Horretarako, bidaia sortzaile horiek txirrindularimota desberdinentzat (hiri egunerokoak, jolasedota kirol erakoak) hierarkia eta hautaketa irizpi-de batez kartografiaz adierazi behar dira, kasu ba-koitzean, interesekoak diren erreferentzia elemen-tuak erantsiz:

- Hiri guneak eta ekonomia jarduerako poligonoakedo ekipamenduak.

- Natura eta jolas areak.- Lehendik dauden oztopo nagusiak eta arriskuga-

rritasun gehien duten elementuak. - Lehendik dauden bizikleta bideak eta proposa-

tzen direnak.- Oinezkoek eta txirrindulariek gehien erabiltzen

dituzten bideak.

Erabiltzaile mota desberdinen gogo lerroeneskemen gainjartzeak bizikleta bideen SareTeoriko baten definizioa ahalbidetzen du, eskae-ren biltze handienekoak aukeratzearen eta erre-dundantziak eta iragaz ezinezko barrerekin topoegiten dutenak iragaztearen ondorioz.

Sare teoriko horretatik abiatuta, bide zati bakoi-tzari egokitutako alternatiba eta tipologia irten-bideak (maldak, motordun trafikoaren dentsita-teak, oinezkoekiko gatazken gertagarritasuna,erabiltzaileentzako erakargarritasuna, etab.) be-netako lurraldean bilatuz, sarea kokatzeari eki-ten zaio. Emaitza Eskualdeko Bizikleta BideenOinarrizko Sarea izango da, eskualdeko udalerridesberdinen plangintza eta kudeaketarako tres-na, eta, baita ere, toki garapeneko agentzietara-ko eta udalez gaindiko koordinazioko beste era-kunde batzuetarako.

5. Fasea. Sarearen programazioa eta berareki-ko sustapen politika koherente baten defini-zioa.

Eskualdeko Oinarrizko Sarea bizikletaren erabile-ra dinamizatzeko ahalmena, beste hainbat forueta udal proiekturen aprobetxamendua edotafondoen erabilgarritasuna bezalako irizpideenarabera programa daiteke.

Eskualdeko Bizikleta Planak Bizikleta BideenEskualdeko Oinarrizko Sarea jasoko du, bestehainbat azpiegiturazko neurrirekin (bizikletenaparkalekuak, garraio kolketiboarekiko konbina-keta, trafikoa baretzea) eta azpiegiturazkoak ezdirenekin (sustapen kanpainak, araudia, alterna-tibak ahalbidetzeko mugikortasunaren eskaera-ren kudeaketa, etab.) batera.

6. Fasea. Jendaurreko aurkezpena, idazketaeta behin betiko onespena.

Horrela idatzitako eta lan zirriborrotzat eskainita-ko dokumentua herritarrei jakinaraz dakieke,eztabaida eta aberasten duten ideia berri eta ira-dokizunen aurkezpena ahalbidetuz. Une horreta-tik aurrera, behin betiko dokumentuaren idazke-ta egiteari ekingo zaio eta eskumena duten uda-lez gaindiko erakundeek onartzeari.

Bizikleta bideen proiektuek, garraio azpiegituralinealak izanik, errepide garraioekiko antza han-dia daukate. Hala ere, ibilgailuen eta asebetenahi dituen erabiltzaileen ikuspegitik datozenhainbat desberdintasun badira.

Gainera, bizirik dagoen eskaera bat sortzea kon-tuan hartuta, proiektua idazterakoan, txirrindula-

rien edo garraiobide horretan interesa dutenpertsonen iritzia kontsultatzea beharrezkoa da.

Proiektu xume eta argienetarako, obrak lizitatueta exekutatzeko eraikuntza proiektu bat zuze-nean idatz daiteke. Hala ere, Gipuzkoan dagoenesperientzia kontuan hartuta, hainbat kasutan,gatazka eta aukerak argitzeko azterlanak egiteakomeni da. Hori, esate baterako, tamaina handi-ko hirigintza edo azpiegiturazko eragiketetatikondorioztatutako aldaketa handiak aurreikusitadauden guneetan gerta liteke. Kasu horietan,bizikleta bidearen obra lizitatu eta exekutatukoden eraikuntza proiektuaren aurretiko prestake-ta azterlanen bi modalitate plantea daitezke:

a. Alternatiben azterlana.b. Trazadura proiektua.

Bizikleta bidearen proiektu bat prestatzekoazterlan horien hautaketa bere heldutasunaren,zailtasunen eta gaur egungo plangintzan izanliteken kokapenaren baitan egin behar da.Modalitate bakoitzak kontsulta eta esku hartzepubliko, konplexutasun tekniko eta kostu ekono-miko maila desberdina dakar berarekin.

Proiektuak konplexutasun handi samarra duene-an alternatiben azterlan bat plantea daiteke beharadinako xehetasunak dituen eskala batean. Irten-bide egokiena sakontasun handiagoz landuko daeta, aurretiaz trazadurarik onena eta oinarrizkoezaugarriak definituko dira, kostu ekonomikoarenoinarrizko aintzatespen bat jasoz.

Trazadura Proiektua eraikuntza proiektuarenbidean urrats bat gehiago da eta aurreikusitakoobraren alderdi geometrikoak jasotzen ditu, baitaerasandako ondasun eta eskubideen definiziozehatza eta, bereziki, lurraren jabetza.

Eraikuntza Proiektuak irtenbiderik onena moduosoan garatzen du, aurretiazko azterlanetan aldezaurretik aukeratutakoa, edota proiektugileakeskuratutako informazio eta ezagutza oinarritzathartuta; hori guztia, lizitazioa eta eraikuntza egin-garria egiteko behar diren xehetasun guztiekin.

Eraikuntza proiektu bat onartutakoan bestehainbat fase datoz, aurrekoak bezain garrantzi-tsuak, alegia, besteak beste: lurzorua eskuratzea(jabetzaren kudeaketa), baimen eskaera, lizita-zioa eta eraikuntza, bide berriaren sustapena etamantentze lanak, ebaluazioa eta jarraipena.

Bizikleta bideen proiektua

4.5

LÍNEA DE DESEO NUCLEOS URBANOS

• Eskualde batekoeguneroko hirimugikortasunekogogo lerroeneskemaren adibi-dea.

• Eskualde batekoaisialdi lekualdake-tetako gogo lerro-en eskemaren adi-bidea. • Bizikleta-pistaren eraikuntza (Segura).

g g

34


35


Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

5Bizikleta bideei buruzko aldez aurretiko hausnarketak

Bizikleta bide baten baldintza idealak

5.1

Bizikleta bide edo ibilbide baten trazadura etadiseinu prozesua txirrindularientzako erabilgarri-tasun irizpide hauek arautuko dituzte:

• Distantzia eta atzerapen txikienak.• Malda eta ahalegin txikienak.• Segurtasun eta erosotasun handienak • Atsegintasun eta lotura ahalmen handienak

Hala ere, trazadura edo diseinu berezi bat egite-rakoan, irizpide horiek ez dira elkarren arteanindependenteak eta hainbat faktoreren artekooreka bat bilatzea eskatzen da, esate baterako,igaro beharreko distantzien, atsegintasunareneta lotzeko ahalmenaren artekoa; edo maldeneta ibilbidearen luzeraren artekoa.

Funtsezko beste irizpide bat txirrindularien etamotordun ibilgailuen arteko harremana da, bizi-kletak eta gehiegizko abiadura edo dentsitateaduen trafikoarekin nahastea galarazi behar baita.Horretarako, baterako izaeraren eskemak edotamotordun trafikoarekiko hurbiltasun handiagoaedo txikiagoa duten txirrindularientzako bereiz-tutako bideak aukera daitezke. Horrela, berriroere, motordun ibilgailuek sortutako asaldatzeaketa arriskugarritasunaren eta trazadura irtenbidealternatiboen distantziak edo erakargarritasuna-ren arteko oreka bat aurkitzea da helburua.

Oinezkoekiko harremana ere funtsezko diseinufaktore bat da, kasu honetan, helburua, oinezko-ek zirkulatzen duten, egon ohi diren edo jolastenduten lekuetatik igarotzean, bizikletak eraginlezakeen gatazkak sortzeko ahalmena saihesteaizanik. Kasu honetan, irizpidea bizikleta bideakoinezkoei espazioa, erosotasuna edo segurtasu-na kentzea saihestea da.

Trazaduraren baldintza orokor horiek alde bate-ra utzita, bizikleta bideen diseinu bereziak hain-bat irizpide tekniko ere bete behar ditu, besteakbeste:

- Aurreikusitako erabiltzaile kopuruei eta bidea-ren eginkizunari egokitutako ezaugarri geome-trikoak.

- Segurtasuna bermatu eta txirrindularien gera-tze eta itxarote denborak ahalik eta gehienmurrizten dituzten intertsekzioak.- Behar adinako seinaleztapena, bizikleta bideaerabiltzaileek zein oinezkoek edota beste ibilgai-lu batzuen gidarientzat irakurgarri eta ezagutze-ko modukoa izan dadin.- Txirrindularien zirkulazioaren segurtasuna etaerosotasuna errazten dituen zoladura.- Txirrindularien beharrak osatzeko hiri altzariegokiak, esate baterako, jolas bideetako atse-den guneetako banku eta bizikleten aparkale-kuak.- Bere trazadura dela eta, zuhaitzak, zoladurak,itzaleko elementuak etab. dela eta, ertzeko bal-dintzen aurreko klimatologia babesa.- Txirrindularien ikusgarritasun eta segurtasunabermatzen dituen argiteria artifiziala.

Faktore eta irizpide horietako bakoitza, bestal-de, bideen exekuzio eta mantentze kostuarekingurutzatu behar da, baliabide ekonomikoenaprobetxamendu ona eta bizikletaren aldekointerbentzio gehienak izan daitezen.

Bizikleta-espaloia: oinezkoentzako espaloienespazioan ezarritako bizikleta-bidea da. Bizikle-ten trafikoarekin batera oinezkoen zirkulazioaezar daiteke, bi modu horietarako seinaleak jarri-ta; era berean, bizikleten zirkulazioa oinezkoen zir-kulaziotik bereiztuta egon daiteke, seinaleen,zoladuran egindako marren edo fisikoki bereizte-ko edo segregatzeko beste edozein elementurenbidez. Noranzko bakarrekoa edo noranzko bikoaizan daiteke.

Bizikleta-pista: galtzadaren eta errepidearen etaespaloiaren paraleloan doan bizikleta-bidea da,trazadura eta plataforma independente dituena,ibilgailu motordunen trafikotik bereiztuta.Noranzko bakarrekoa edo noranzko bikoa izandaiteke.

Bizikleta-lerro babestua edo bizikleta-erreibabestua: galtzadaren zati bat hartzen duen bizi-kleta-bidea da, galtzadatik eta ibilgailu motordu-nen trafikotik bideko marren bidez, mutiloien edobereizteko edota babesteko beste elementu ba-tzuen bidez fisikoki bereiztuta dagoena. Noranz-ko bakarrekoa edo noranzko bikoa izan daiteke.

Bizikleta bideen oinarrizko motak

5.2

Azken urteotan, bizikleta bide desberdinenbereizketa eta definizioan zorroztu egin da, ezasmo akademikoz, baizik eta txirrindularien ero-sotasuna eta, batez ere, segurtasuna hobetzekomodu desberdinak argitzeko beharra dela eta.

Azpiegiturak hobeto izendatzeko behar hori bidesegurtasunari buruzko legeria dagokion estatuesparruan ere gertatu da. Izan ere, 19/200128

Legeak lehenengo aldiz, bizikleta bideen multzozabal samar baten definizioak ezarri zituen, baitaberen definizio generiko bat ere.

Gipuzkoako Lurralde Historikoan, Foru Aldundiakhurrengo proposamena egiten du:

Bizikleta-bidezidorra (bizikleta-xenda): oinez-koak eta bizikletak ibiltzeko bidea da, kale etaerrepideetatik bereiztuta dagoena, edo trenbi-deko plataforma abandonatuetan, lehendik dau-den bideetan edo zabalgune sortu berrietan egi-ten dena. Noranzko bikoa da.

28 - 2001eko abenduaren 19ko 19/2001 LEGEA, 1999ko martxoaren 2ko 339/1990 Errege Dekretu Legegileak onartutako"Trafiko, Motordun Ibilgailuen Zirkulazio eta Bide Segurtasunari buruzko Legearen" testu artikulatua aldatzekoa (304.zk.dun GAO, 2001eko 20koa, ostegunekoa). 40. artikuluak "Trafiko, Motordun Ibilgailuen Zirkulazio eta BideSegurtasunari buruzko Legearen" testu artikulatuaren eranskina aldatzen du, definizio berriak jasoz.

Bizikleta-erreia edo bizikleta-lerroa: galtzada-ren zati bat hartzen duen bizikleta-bidea da,galtzadatik eta ibilgailu motordunen trafikotikbereiztuta dagoena, baina ez fisikoki segretatu-ta, eta zirkulazioaren noranzko bera duena.

• Bizikleta-xenda.

• Bizikleta espaloia.

• Bizikleta-lerrobabestua.

• Bizikleta lerroa.

• Bizikleta pista.

g g

36 37


Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

Bide tipologiak eta erabiltzaile tipologiak

5.3

Bizikleta ibilbide baten zati berezi bat diseina-tzerakoan, testuinguru eta aurreiskusitako era-biltzaileen egokitzapenari buruzko hainbat gal-dera egin daitezke. Hasteko, bideak xede duenlekualdatze modalitatearekin edo modalitatee-kin lotzea beharrezkoa da. Gorago aipatu de-nez, eguneroko erabiltzaileen beharrak ez diraibilbide luzeko kirol erabiltzaile edo zikloturiste-nak bezalakoak.

Baina, hausnarketa horrekin batera, aurreikusita-ko txirridularien ahuldade handiago edo txikiago

• Bizikleta erreia (Urkuluko urtegia).

Bereizketa motordun trafikoaren eta txirrindularienartean homogeneotasun gutxiko abiadurak dau-den tokietan ere gomendatzen da. Horri dagokio-nez, erreferentziazko neurritzat V85 (bide bateanantzemandako abidaduraren 85 pertzentila, hauda, bertatik dabiltzan ibilgailuen %85ek gainditzenez duten abidadura) jo daiteke. 30 km/h baino V85abiadura handiagoetarako, txirrindulariak bereiziedo trafikoa baretzeko aukerak planteatu behardira29.

Ibilgailu astunen kopuru dezentea izateak bereiz-keta irtenbideak ere proposatu behar ditu.

Bereizketa "leunaren" (bizikleta lerroa) edo"zorrotzaren" (pista/espaloia/bizikleta xenda)arteko aukeraketa beste hainbat faktore osagarri-ren menpean dago, besteak beste, dagoen espa-zioa, intertsekzio kopuru eta mota, aparkalekuakizatea edota maldak.

Horren emaitza erabiltzaile desberdinekiko bizi-kleta bideen ondorengo egokitzapen taula da.

Bizikleta bidea ezarri nahi deneko testuinguru edobide inguruari dagokionez, diseinugilearen haus-narketak dagoen motordun ibilgailuen trafikoariere erreparatu behar dio, baita bere bolumen,konposaketa eta abiadurari ere.

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sareareneraketarako, eguneko 1.000 ibilgailu baino inten-tsitate handiagoko hiri arteko bideetan, berezi-keta gomendatzea aukeratu da, sare horrek era-biltzaile ahulenentzat izan nahi duen erakargarri-tasuna kontuan hartuta. Baina sare horretaz apar-te, eta bizikletaren erabilera normaldu ahala, inte-grazio eskemak ibilgailu intentsitate handiagokobideetara zabaldu behar dira.

baten inguruko beste bat egin behar da. Ibilbidehorretan, trafikoan eskarmentu mugatua dutentxirrindulariak ibiltzen badira, bide modalitatebereiztuenak aukeratu beharko dira.

• Bide mistoa.

• Bizikleta bide desberdinen abantaila eta desabantailen laburpena.

Tipo

• Bizikleta pista

• Bizikleta lerroa

• Babestutako bizikletalerroa

• Bizikleta bazterbidea

• Bizikleta espaloia

• Bizikleta xenda(Oinezko eta txirrindula-rientzako bidea)

• Bide mistoak edomotordun trafikoarekinpartekatuak

Abantailak

• Txirrindularientzako erosotasun eta erlaxazio handiena.• Intertsekzioen arteko segurtasun handiena eta erabiltzaile

berriak erakartzeko ahalmen handiena.• Bidea birplanteatzeko eta paisaiaren tratamendua hobetzeko

aukera (zuhaitzak, zoladura, hiri altzariak).

• Ezartzeko erraztasuana.• Ezarri eta berriro jartzeko kostu txikiena.• Galtzadarekiko mantentze lan erraz eta aldi berekoa.• Txirrindularien aldetik erabileraren malgutasuna, bereziki, bira-

ketak prestatzerakoan. • Intertsekzioen inguruetan, txirrindularien eta galtzadaren beste

hainbat erabiltzaileren arteko ikusgarritasun baldintza onak.• Sekzio gutxiko bideetan ezartzeko aukera, bertan, batzuetan

motordun ibilgailuek gurutzatze maniobretarako txirrindulariengunea behar izan ohi baitute.

• Ezartzeko erraztasuna.• Eraikuntza eta mantentze lanaren kostu baxua. • Babesa mutiloi edo elementu ez-jarraien bidezkoa izanez gero,

txirrindularien sarbide malgutasuna.• Eskarmentu gutxiko txirrindularien aldetik, segurtasun sentsazio

dezentea.

• Bizikleta lerroaren abantailen antzeko abantailak.

• Ezartzeko nahiko erraz eta merkeak. • Oinezkoentzako bidegurutzeak aprobetxatu eta sendotzen

dituzte. • Zirkulazioan eskarmentu gutxi duten erabiltzaile berrien talde

batzuentzat erakargarriak.

• Txirrindularien zirkulaziorako baldintza erosoak eskaintzen dituz-te, baina ez erakargarrienak.

• Ohiko bideetan egoki daitezke, inbertsio sendorik egin beharrikizan gabe.

• Finka mugakideetarako sarbide trafikoa onartzen dute, abiadurabaldintza batzuen pean.

• Gehien zabal daitezkeenak dira, hiri bilbaduran zein hirietatikkanpo ere.

• Bideen eginkizunei zein erabiltzaile ahulenak sustatu eta babes-teko beharrari buruzko hausnarketa orokorra eskatzen duteBereziki, trafikoa baretzeko neurriak eskatzen dituzte.

Desabantailak

• Txirrindularien aldetik gehiegizko konfiantza eragin dezakeedota intertsekzioetan txirrindularien eta beste hainbaterabiltzaileren arteko ikusgarritasun eskasa, diseinu egokieta segurua izan ezean.

• Espazioaren okupazio handiena.• Kostu handiena.

• Zirkulatzen ari diren ibilgailuek edo aparkatuta daudenekbehar ez den erabilerarako joera izatea.

• Autobus geltokiekiko tirabirak. • Segurtasun sentsazio psikologiko eskasa, bereziki, eskar-

mentu gutxiko txirrindulariengan.• Txirrindualriak aurreratzerakoan, motordun ibilgailuen abia-

dura handitzeko joera.• Igorpen kutsakor, termiko eta akustikoekiko txirrindularien

esposizio handiagoa.• Ibilgailuen zirkulazioak jaurti egindako likido eta solidoen

inpaktuarekiko txirrindularien esposizio handiagoa.

• Autobus geltokiekiko bateraezina.• Kutsadura eta soinu iturriekiko txirrindularien hurbiltasuna.

• Bizikleta lerroaren desabantailen antzeko desabantailak,lotune eta sarbideetako abiadura kontrolatu ezin denkasuetan, ezarpena gomendagarria egingo ez luketenak,hain zuzen.

• Oinezkoekiko balizko gatazkak, beren espazioa murriztuedo eragotzita.

• Oinezko gunearen egote eta jolas erabilera batzuentzatkoezerosotasuna, bereziki, talde ahulenen aldetik (haur etazaharrak).

• Mugikortasunaren kultura okerra eragin dezake, bertan,bizikleta eta oinezkoa lotu eta gainontzeko bideetatik txi-rrindulariak baztertzen denekoa.

• Oinezkoekiko balizko gatazkak.

• Eskarmentu gutxiko txirrindularien aldetik, segurtasun sen-tsazio gutxiagoko pertzepzioa dute.

29 - Holandako "Sign up for the bike" (CROW. Ede, Holanda, 1993) eskuliburuan txirrindularien bereizketaren beharra 80km/h V85-tik aurrera planteatzen da edozein trafiko bolumenetarako; edo eguneroko 10.000 ibilgailu baino gehiagokointentsitatea duten bideetan 30 km/h V85 –ko konbinaketa izanik.

• Bizikleta bide mota bakoitzaren onarpena erabiltzaile mota desberdinen aldetik.

Bizikleta pista

• Egokia txirrindulariaksartu eta irtetea erraz-ten badu

• Egokia

• Egokia

• Onargarria aurreratze-ko behar adinako neurriak baditu, etagaltzada bidezko zirkulazioarekiko atzerapen gehiegi antzematen ez bada.

Bizikleta lerroa

• Onargarria txirrindulariahulentzako egina ezbada, orduan babestuaizatea hobe baita.

• Onargarria babestuabada.

• Onargarria mugatutakozatietan

• Onargarria

Bizikleta bazterbidea

• Onargarria muga-tutako zatietan,bestelako alterna-tibarik gabe

• Ez da desiragarria

• Onargarria muga-tutako zatietan

• Onargarria

Bizikleta espaloia

• Onargarria, oinezkointerferentzia gehiegirikez badu

• Onargarria oinezkoeninterferentzia handirikgabeko mugatutakozatietarako

• Onargarria mugatutakozatietan

• Ez da onargarria

Oinezko eta txirrin-dularientzako bidea

(bizikleta xenda)

• Onargarria edo ego-kia itzulinguruakeman behar ez baditu

• Egokia

• Egokia

• Ez da onargarria,abiadura gutxiko txi-rrindulari asko edobere zirkulazio azka-rrean interferentziakeragin ditzaketenoinezkoak ibiliz gero.

Bide mistoak

• Onargarria edoegokia, trafikoaneskarmentu gutxia-goko txirrindula-rientzat salbu.

• Onargarria

• Onargarria

• Onargarria

• Bide mota guztiak onargarriak izan daitezke bere kirol praktikarako berezko lekuetarako sarbide zatietan.

• Hiri egunerokoa

• Jolas hiri etahiri ingurukoa

• Ibilbide ertainedo luzekozikloturista

• Mendiko kiro-lekoa

• Errepidekokirolekoa

Bizikleta-bazterbidea: errepideko bazterbideahartzen duen bizikleta-bidea da, zirkulazioarennoranzkoa duena eta fisikoki segretatuta ez bada-go ere, bideko marren bidez, kolore eta egitura-ren bidez, sestra-aldaketa arinen edo beste meto-do batzuen bidez bereiztuta dagoena.

Ibilgailu motordunen trafikoarekin partekatu-tako bidea: hiriko edo hiriarteko bidea da, dituendiseinua eta trafikoaren arautzea kontuan izanda,ibilgailu motordunen portaera eta abiadurak bizi-kletaren erabilerarekin bateragarriak dituena,espazio partekatuzko erregimenean.

Bizikletetarako sareak bide tipologia desberdine-tako bide zatiez eratuta egon daitezke, kasubakoitzeko edo lurralde pieza bakoitzeko ingu-ruabarren arabera. Tipologia horietako bakoitzakondorengo laukian laburbiltzen diren hainbatabantaila eta oztopo ditu.

g g

38 39


Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

• Bizikleta erreia segregatua (Alegia).

Norabide bakarra edo bi norabide izatea

5.4

Bizikleta bideen trazadura eta proiekturako fun-tsezko beste baldintza bat norabide bakarrekoaedo bi norabideetakoa izatea da, hau da, zirkula-zio noranzko bakar edo bietarako diseinua.

"Bizikleta lerroaren" tipologia norabide bakarre-koa, eta "bizikleta xendarena" bi norabidetakoaden bitartean, "bizikleta espaloia", babestutako"bizikleta lerroa" edo "bizikleta pista" bezalakobeste tipologietarako, bi aukerak dira erabilgarri.Zirkulazioko bi noranzkoetan zerrendak ezartze-ko komenigarritasunari edo komenigarritasunezari buruzko erabakia zorrotz aztertu behar da,bere aplikazioa ez baita txirrindulariaren segurta-sun edo erosotasunarekiko neutrala. Argudionagusiak ondorengo taulan jasotzen dira.

Azken finean, arau orokor gisa, esan daiteke binorabidetako saihesbidea ez dela gomendatzenhiri ingurunetako bizikelta bideetarako, nahiz eta,honako faktore hauek edo beren konbinaketarenbat ematen den kasuetan onargarria izan:

• Intertsekziorik gabeko oso zati luzeak badira. • Ingurumen kalitatea edo txirrindularientzakoerakargarritasuna bidearen aldeetako batean soi-lik biltzen bada argi eta garbi. • Aurreko eta ondorengo zatiekiko lotura bi nora-bidetako gurutzebide bakar batean seguruagoeta egokiago egin badaiteke.

Norabide bakarreko aukeretan zirkulazioaren noranzkoaren arabera irtenbide desberdinak apli-ka daitezke; horrela, beheranzko zatietan egokia-goa izan daiteke bizikleta lerro bat trazatzea, aldegutxi baitago txirrindularien eta autoen abiadu-raren artean; goranzko zatietan, ordea, hobe dapista edo bizikleta espaloi erako bide bat disei-natzea, txirrindularien abiadura autoenaren abia-durara baino gehiago oinezkoen abiadurara hurbiltzen baita.

• Norabide bakarreko eta bi norabidetako bideen abantaila eta desabantailak.

Bizikleta bidearenmota

• Norabide bakarre-ko espaloia / bizi-kleta pista

• Bi norabidetakoespaloia / bizikletapista

Abantailak

• Txirrindulariak motordun trafikoaren noranzko bereandoaz

• Oinezkoen gurutzaketarako erraztasun handiagoa • intertsekzioetan segurtasun handiagoa, motordun ibil-

gailuen gidariek bi noranzkoetako batean biltzekojoera baitute.

• Bizikleta bideen beste mota batzuekin lotzeko malguta-sun handiagoa, bide baldintzek hala eskatzen badute.

• Exekuzio eta mantentze lanaren kostu txikiagoa • Txirrindulari gutxi izanez gero, parean zirkulatzeko

espazio erabilgarri handiagoa • Zirkulazioaren noranzkoak okupatutako sekzio txikiagoa

Desabantailak

• Exekuzio eta garbitasun kostu handiagoa • Bi norabidetako pareko bide baten erdia baino

zertxobait handiagoa den sekzioduna

• Zirkulazioaren bi noranzkoetako batera zailtasunhandiagoz sartzen den erabiltzailearentzat malguta-sun txikiagoa, motordun bidea zeharkatu beharbaitu eta bere jatorrizko traiektoriatik desbideratu.

• Motordun ibilgailuak dituzten intertsekzioetansegurtasun txikiagoa

• Bizikleta bidearen oinezkoen zeharkako gurutzake-tarako zailtasun handiagoak.

Nola lortu bizikleta bide bat ezartzeko espazioa

5.5

Bizikleta bide baten tipologiaren aukeraketa bal-dintzatzen duten irizpide multzo hori guztia eza-rri nahi den hiri eta bide testuinguruak eskaintzendituen aukerekin gurutzatu behar da. Espazioeskasia ohikoa da Gipuzkoako bizikleta bideentrazaduran, eta, hori konpontzeko, honako irten-bideak bezalakoetara jo behar da:

• Utzitako azpiegitura linealen aprobetxamen-dua, erabiltzen ez diren trenbideen edo trazadu-raren aldaketak erasandako errepide zatiena,kasu.

• Azpiegitura linealen konbinatutako aprobetxa-mendua, bizikletak igarotzean, azaleran egokidaitezkeen kanalizazio hidraulikoena, kasu.

• Bizikleta eta oinezkoen edota motordun ibil-gailuen erabilera mistorako bide eta kaleenaprobetxamendua.

• Bizikleta bideari edukiera emateko dagoensekzioaren eraldaketa, honako hauen bidez:- Zabaltzea.- Zirkulazioko noranzko bat edo biak ezabatzea - Motordun lerro kopurua murriztea - Lerroen zabalera murriztea - Aparkatzeko zerrendak murriztea - Zeharkako aparkalekua lerroko aparkaleku

bihurtzea

• Trafikoa arintzeko bide ingurunea eraldatzea,txirrindularien erosotasun eta segurtasuna ber-matuz.

• Bizikleta pista utzitako aparleku zerrendaren gai-nean (Tolosa).

Ohiko akatsak

5.6

Azken bi hamarkadatan, Euskal AutonomiaErkidegoan, eta, bereziki, Gipuzkoan bizikleta bi-de izenez edo "bide gorriak" izenez hainbat bideeraikitzen joan dira. Hala ere, horietako batzuenazterketa zehatzak hainbat hutsune agerian jar-tzen ditu bai beren sorkuntzan zein diseinuanere, azken finean, gatazkak edo erabilerarik ezaeragiten dutenak, hain zuzen.

Ohiko lehenengo akats bat bizikleta azpiegitura-ren isolamendua da, loturarik gabe edo bizikle-tak dituen eskaintzetarako eta bidaia eta jardue-ra sortzaile desberdinei irisgarritasuna eskaintzenduen sare bat eratzeko asmorako neurri eskase-koa. Bestalde, hainbat kasutan, bideak ez du in-tertsekzioetarako irtenbide egokirik. Horrela, txi-rrindularien zirkulaziorako jarraipen eroso eta se-gururik gabeko zati txikiz osatutako zatikakoerrosario bat bezalakoa da.

Jarraipen eza hori bera eraikuntza, hesi edotahainbat obraren presentzia dela eta ere gerta li-teke, txirrindularientzat igarotzeko irtenbide al-ternatiborik aurreikusita egon gabe.

Batzuetan, bizikleta bidearen trazadura eta disei-nuaren irtenbidea lehendik dauden motordunzirkulazioko baldintzak beren horretan uztearenirizpide inplizituaren mendean hartzen da, eta,horrek tipologia aukera desegokietara edotabeste hainbat erabiltzaileren beharrak ahanzteraeramaten du, hainbat kasutan, txirrindulariek bai-no azpiegitura eta hobekuntza gehiagoren beha-rrean dauden oinezkoen beharrak ahanztera, be-reziki.

Ohikoa da, baita ere, bi norabidetako eskemenaplikazioa norabide bakarreko bide bat plantea-tzea egokiagoa den lekuetan, gorago aipatu de-nez. Batzuetan, bi norabidekotasunarekin edotazabalera doituegien bidez, bizikletetarako beharden espazioa murriztu nahi da, eta, horren ondo-rioz, txirrindularientzat azpiegitura deseroso etasegurtasun gutxikoa diseinatzen da.

Proiektuaren ikuspegitik, hainbat bizikleta bide-tan, beren funtzionaltasunerako garrantzitsuakdiren adlerdi batzuk ez dira egoki tratatu, beste-ak beste, drainatzea, argiteria, legez kanpokoaparkalekuen aurreko babesa, seinaleztapenaedota zoladura.

Azkenik, behin bizikleta azpiegitura inauguratuta,mantentze lana eta garbitasuna ahantzi egin ohida eta horrek narriadura eta erabilgarritasunagaltzea eragiten ditu.

g g

40 41


Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

6 Diseinu parametroak

Erreferentziazko neurriak

6.1

Bizikleta bideen sare bat planifikatu edo disei-natzerakoan, txirrindulariaren ereduzko neurrie-tatik abiatu behar da, eta, baita batera elkartzendiren gainontzeko garraiobideek aurkeztendituztenetatik ere.

6.1.1. Oinezkoa

• Oinezko baten neurriak oinez.

6.1.2. Bizikleta eta txirrindularia

Bizikleta bideek bizikleten zirkulazio seguru etaerosoa zein aurreratzeko, elkartzeko edotageratzeko maniobrak ahalbidetzen duten neurribatzuk eduki behar dituzte. Lehenengo errefe-

• Txirrindulari baten neurriak profiletik eta aurretik.

Oinplanoko trazadura

6.2

Bizikleta bide baten sekzioa kokatzeko, kontuanhartu beharreko funtsezko bi dimentsioak hauekdira: zabalera eta biraketa erradioak, baina bate-ra elkartzen diren gainontzeko garraiobideekexijitzen dituztenak ere ezagutu behar dira.

2.00-2.25 2.75-3.00

4.00-4.50

4.50-5.00 > 4.50

2.20-2.50

3.60

1.10

Gordeleku

6.2.1. Oinezkoek behar dituzten zabalerak

• Ibilgailu arinentzako erreferentziazko neurriak.

• Elkarrekin oinez doazen bioinezkoren neurriak.

• Elkar gurutzatzen duten bioinezkoren neurriak.

• Automobilentzako erreferentziazko neurriak.

rentzia gisa, bizikleta eta txirrindulari multzoarenohiko dimentsio hauek kontuan hartzen dira30.

6.1.3. Motordun ibilgailuak

Ondorengo grafikoetan ibilgailuetarako dagoenespazioa murrizteko aukerak aztertzeko eta bizi-kleta edo oinezkoei eskaintzeko erreferentziakodimentsioak erakusten dira. Kontuan hartu beha-rreko lehenengo irizpideetako bat autobus line-arik ba ote den edo ibilgailu astunen maiztasuna,bi ibilgailu motek zirkulatu eta aparkatzeko auto-mobilek eta ibilgailu arinek baino zabalera han-dixeagoak behar baitituzte. Autobusei dagokie-nez, ereduzko zabalera 2,5 metrokoa da etaerreferentziazko luzera 12 metrokoa, udal ontzi-teriaren zati bat 18 metroko luzeraduna izan dai-tekeen arren.

30 - Holandako "Sign up for the bike" (CROW. Ede, Holanda, 1993) eskuliburuari jarraiki, Holandako bizikleten % 95ek1,90 m edo gutxiagoko luzera daukate, eta zabalera beti 0,75 m baino txikiagoa da.

• Luzetarako eta bateriako aparkamendu gunea.

• Bateriako aparkamendurako neurriak (angeluan).

Banda de aparcamiento Carril de circulación

4.00 - 4.80

2.60 - 3.40

3.50 - 4.00

45° - 60°

• Ibilgailu astunentzako erreferentziazko neurriak.

aparcamenduzerrenda

zirkulaziolerroa

aparcamendu zerrenda zirkulazio lerroa

aparcamendu zerrenda zirkulazio lerroa

g g

43


Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

42


1.00

1.00

2.50

1.20

75 cm 180 cm

115 cm

60 cm

115 cm 90 cm 150 cm

135 cm

120 cm 70 cm 100 cm

6.2.2. Txirrindulariek behar dituzten zabalerak

Bizikleta bideen diseinuan, txirrindulariek peda-lei eraginez okupatzen duten guneaz gain,gurutzaketa, aurreratze eta, behar den tokietan,paraleloko zirkulaziorako beharrak ere kontuanhartu behar dira. Era berean, beste hainbat era-biltzailerekin gerta litezkeen gatazkak ere kon-tuan hartu behar dira, bizikleta bidea kokatzenden moduaren arabera, eta bizikleta bidea era-kargarri egiteko eta espero ez diren maniobra,geratze eta abian jartzeen aurrean maniobra etaekiditzeko mugimenduen exekuzioa erraztekobehar diren babes guneak eta lasaierak ere bai.

Bizikletetarako zirkulazio noranzko bakarraduten bideek 1,20 metroko zolatutako sekziobat gutxienez eduki behar dute, zabalera horrekoso bizikleta fluxu altuak ez direnetarako beharadinako erosotasun eta segurtasuna eskaintzenbaititu. Kopuru horren edozein murrizketak justi-fikazio zorrotza exijitu dezake, baita babes gune-en zabalerari arretarik handiena ere. Paralelokozirkulazioa zein aurreratzeak erraztea komeniga-rritzat jotzen bada, zabalerak 1,50 metrokoa edohandiagoa izan behar du. Goranzko malda han-diko ibilbideetan, komeni liteke neurri horiekgorantz berrikustea txirrindularien alboko lekual-datzeak hobeto egokitzeko.

Bizikleta bideak zirkulazioko bi noranzkoak har-tzen dituenean, zolatutako gutxieneko zabalerak2,20 metrokoa izan behar du, baina bi txirrindu-larien arteko gurutzatzean erosotasuna eta abia-dura handitzeko, sekzioak 2,50 metrokoa edohandiagoa izan behar du.

Bizikleta bideetako neurriek gainera honakoinguruabar eta elementuekiko lasaiera eskainibehar du:

• Bide ertz eta mailak.• Alboko oztopo ez-jarraituak • Alboko barrerak• Paraleloko motordun zirkulazioa • Paraleloko aparkamendua.

Txirrindulariek benetan erabil dezaketen zolatu-tako sekzioa murriztuta geratzen da 5 cm-ko al-tueradun bide ertzez mugatuz gero, lerro zuze-neko pedaleatze bitartean, lur mailaren gainekopedalen gutxieneko altuerak oso gutxi gaindi-tzen baitu zifra hori. Edonola ere, bide ertzak ezdira egokiak izaten bizikleta mota batzuetan,besteak beste, bizikleta espaloian edota oinez-koek maiz zeharkatzen dituztenetan eta irisgarri-tasun irizpideak betetzen ez direnetan (hirigintzabarrerak ezabatzea). Bestalde, zolatutako zaba-lerak doituak badira komeni da bide ertzik ezeraikitzea, txirrindulariek bere ibilgailurako zola-tutako sekziotik kanpo baztertzeko maniobrakedo ibilbidea zuzentzeko maniobrak egin ahalizan ditzan.

Bizikleta bideak albo batean edo bitan 5 cmbaino altuera gehiagoko bide ertzak izanez gero,erreferentziazko sekzioa 0,2 metrotan handitubehar da erasandako albo bakoitzean.

Pedaleatzearen lasaiera edo babes gunea txirrin-dularien ibilbidean azaltzen diren oztopoetaraere zabaldu behar da. Zuhaitz edo kale argiakbezalako elementu ez-jarraituetarako, zolatuta-ko azalerarekiko distantziak gutxienez 0,3 metro-koa izan behar du eta 0,4 metrotara zabaldubehar da barrera edo hesiak bezalako oztopojarraituen kasuan.

Motordun zirkulazioarekin hiri bideetan gutxie-nez 0,5 metroko babes gunea ezarri behar da,eta 50 km/h baino gehiagoko abiaduradun bide-etan 0,8 metrokoa gutxienez. Salbuespena bizi-kleta lerroaren tipologia da, hau da, galtzadarenzati bat okupatzen duen bizikleta bidearena,motordun trafikoarekiko elkarbizitza estuagora-ko pentsatuarena, hain zuzen ere.

Bizikleta bidea lerroko aparkamendu zerrendabatekiko mugakidea denean, ateak irekitzea etatxirrindularientzat arriskurik sortu gabe, pertso-nak ibilgailuetatik sartu eta irtetea ahalbidetzenduen gutxieneko 0,8 m-ko babes gunea finkatubehar da. Neurri hori bera zeharkako aparka-menduaren kasuan hartu behar da kontuan, ibil-gailuen muturrak bizikleta sekzioa okupatzea sai-hestearren.

Babes elementurik ez duten ezponden ondokobizikleta bideei dagokienez, komeni da ezpon-daren ertzarekiko 1,5 m-ko alboko babes guneamantentzea, ezponda 3H:1V makurduradunaedo 0,60 m-koa ezponda etzanagoa bada.

Babesak bihurguneen barrualdeko ertzean berri-kusi, eta, hala balegokio handitu behar dira, ber-tan, txirrindularien makurdura ziurtatzeko.

• Bi norabidetako bideetarako erreferentziazkozabalerak.

1.50

• Gurpildun aulkian doan pertsona baten neurriak.

• Hainbat hiri altzariren eta besteelementu batzuren neurriak.

280 cm

• Elkar gurutzatzen duten bi bikoteren neurriak.

• Norabide bakarrekobideetarako errefe-rentziazko zabalerak.

g g

45


Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

44


• Alboko babes gunearen neurriak lerrotan aparka-tutako automobilen kasuan.

6.2.3. Ibilgailuek eskatutako zabalerak

Bizikleta bide baten ezarpena batzuetan lehen-dik dagoen sekzioa aurreikusitako eginkizuneta-rako soilik neurtuz egin daiteke. Motordun sek-zioaren murrizketek trafikoa baretzen ere lagundezakete. Ondorengo irudietan, motordun sek-

zioetarako neurri horietarako erreferentzia bateskaintzen da.

• Bi automobilek elkar gurutzatzeko behar den zabalera hertsia.

6.2.4. Txirrindularien biraketa erradioak

Txirrindulari batek bihurgune bat eroso hardezan behar den biraketa erradioa bere zirkula-zioko abiaduraren mendean dago. Ondorengotaula erreferentziatzat erabil daiteke31:

Arau orokor gisa, 10m-ko gutxieneko erradiobat erabiltzea gomendatzen da, baina hiri espa-rruetan, bidegurutzeetarako sarbide bihurgune-etan edo aparteko egoeretan parametro hori5m-tara gutxitu daiteke.

Bidearen ezaugarriek bihurgunearen trazadura3m baino erradio txikiagokoa izatea exijitzenbadute, komeni da egoki seinaleztatu eta zola-duraren tratamendu berezia egitea. 2m bainoerradio txikiagoetarako, txirrindulariak bizikleta-tik jaitsarazten dituen gailu edo seinaleztapenenbat beharrezkoa izan daiteke.

6.2.5. Ibilgailuen biraketa erradioak

Ibilgailu batek intertsekzio batean biratu ahalizateko behar den bihurgune erradioa ibilgailua-ren eta bere ardatzen zabalera eta luzeraren zeinbidegurutzea osatzen duten galtzaden zabalera-ren mendean dago. Zirkulazioko bi noranzko iza-teak eta geometria desberdineko aparkatzekobandak edo bide ertzak izateak, ondoren, erre-ferentziazko hiru ibilgailu motatarako eskaintzendiren neurriak gehiago edo gutxiago malgutzendituzte.

Biraketa erradioa

V (km/h) R (m)12 3,315 4,020 5,230 7,6

31 - "The Bicycle Planning Book". Mike Hudson. Friends of the Earth. London, 1978.-en deskribatutako R = 0,24*V + 0,42formulan oinarrituta egina.

32 - 1999ko abenduaren 27ko Agindua, 3.1-IC Araua, Errepide Instrukzioko Trazadura, onartzen duena.

• Ibilgailuek biratu ahal izateko behar behar dituzten neurriak.

Ibilgailu mota

• Ibilgailu ertaina

• Ibilgailu haundia

• Mikrobus edo ibil-gailu komertzialarina

• 2 ardatzeko Kamioizurruna

• Autobusa edo 3ardatzeko Kamioizurruna

1,7

1,8

2,2

2,5

2,5

Ibilgailuzabalera

(A)

4,2

4,9

7,0

9,0

12,0

Ibilgailuluzeera

(L)

3,4

6,0

8,0

8,5

10,0

Barnekobiraketaerradioa

(R1)

5,80

8,85

11,4

12,5

13,6

Kanpokobiraketaerradioa

(R2)

0,35

0,4

0,6

0,7

1,4

Gainzabalera(S)

Iturria: " Hiri-bideen Proiektu eta Plangintzarako gomendioak". Herri-lan,Garraio eta Ingurumen Ministeritza. Madril, 1995.

6.2.6. Bidegurutzetako ikusgarritasuna

Bizikleta bide bat motordun bide batera iristendenean, txirrindularien eta motordun ibilgailuengidarien elkar ikusgarritasuna kontuan hartubehar da, baita aurreikusitako bien abiadurakere. Pedalei eragiten dieten txirrindularien ero-sotasunerako, komeni da motordun bidera iritsibaino 8-10 segundu lehenago ikusi ahal izatea,eta, horrek 20km/h-ko diseinu abiaduretarakointertsekzioarekiko 45 metro baino gehiagokoaldeak eskatzen ditu.

6.2.7. Geratzeko distantzia

Ikusgarritasun irizpide hori txirrindulariak edotamotordun ibilgailuak geratzeko behar den dis-tantziarekin ere zerikusia du. Pertzepzio eta erre-akzio denboran zehar igarotzen duen distantziaketa balaztatzean zehar igarotako distantziakosatzen dute distantzia hori. Errepide araudiarenarabera, geratzeko distantzia ondorengo formu-lari jarriki kalkula daiteke32:

Dp= [(V·tp)/3,6]+[V2/(254·(fi+i)]

Bertan: • Dp = geratzeko distantzia (m). • V = abiadura (km/h). • fi = gurpila-zoladura arteko luzetarako marrus-kaduraren koefizientea. • i = sestraren makurdura (%1 positibo edonegatiboan). • tp = pertzepzio eta erreakzio denbora (s).

• Alboko babes gunearen neurriak oztopo ez-jarrai-tuen kasuan.

• Bi ibilgailu arinek elkar gurutzatzeko behar den zabalera hertsia.

• Bi ibilgailu astunek elkar gurutzatzeko behar den zabalera hertsia.

• Ibilgailu batenbiraketa erradioa.

g g

47


Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

46


Bizikleta bideen diseinurako 2 segunduko per-tzepzio eta erreakzio denbora kontuan har dai-teke eta 0,25eko marruskadura koefiziente bat.Horrela, ordekako 20 km/h-ko abiaduretarako,geratzeko distantzia 17 metro ingurukoa izangolitzateke.

Altxaerako trazadura

6.3

6.3.1. Luzetarako malda

Kirol txirrindularientzat salbu, ez dira komenigoranzko gradienteko %6 baino gehiagoko tra-zadurak, ez baitira oso eroso eta erakargarriakerabiltzaile gehienentzat, eta, bereziki, egunero-ko hiri txirrindularientzat.

Hala ere, Gipuzkoako orografia kontuan hartuta,ibilbide batzuetan balio hori gainditu behar iza-ten da. Kasu horretan, bizikleta bideak gorantzeta beherantz ongi maniobratzea errazteko beharadinako zabalera izatea, eta goranzko gurpila-galtzada arteko marruskadura eta beheranzkoirristatze aukerak gutxitzen duen zoladura egokia,pikordun materialik gabea izatea bermatzeakomeni da.

Malda handiko bide zati horietarako, honako luze-ra hauek gainditzen ez dituzten trazadurak kon-tuan hartu behar dira:

250 m -----------------%690 m------------------- %830 m-------------------%10

Bizikleta bidearen drainatzea errazteko, proiek-tatutako sestrak gutxienez %0,5eko luzetarakomalda bat izatea komeni da.

Oztopoak edo bide ertzak gainditzeko arrapalatxikiei dagokienez, %20 edo 25eko gehienekomarkurdurak gomendatzen dira.

Malda desberdinetako zatien lotura bizikleteta-rako erradio erosoetako goitik beherako akor-dioen bitartez egingo da. Akordio konbexuenkasuan, diseinuak geratzeko ikusgarritasunekodistantzia kontuan hartuko du, eta, abiadurarenarabera, ondorengo luzerak gomendatzen dira:

• Akordioko luzera minimoa metrotan.

Malda aldea(%)

2

5

10

15

20

25

Abiadura (Km/h)

10 15 20 25 30 35 40 45 50

-

-

-

-

3

6

-

-

-

10

14

18

-

-

13

22

30

37

-

-

27

40

54

-

-

15

44

67

-

-

-

32

69

104

-

-

-

51

102

153

-

-

-

71

145

-

-

-

11

100

199

-

-

-

Iturria: “Geometric Design Guide for Canadian Roads”.Transportation Association of Canada. Ottawa, Canada,1999.

Erabilitako formulak honako hauek dira:

Si Dp>L L=2 Dp-274/ASi Dp<L L=A Dp

2 / 274

Bertan:• L: Goitik beherako bihurgunearen gutxienekoluzera (m)• Dp: geratzeko ikusgarritasuneko distantzia (m)• A: malden alde algebraikoa (%)

Akordio konkaboen kasurako, txirrindularientza-ko erosotasunerako gutxieneko bihurgune erra-dio onargarria honako formula horretan oinarri-tuta ezartzen da:

K= v2 / 390 V km/h-tan adieraziz

6.3.2. Zeharkako malda

Gomendatzen den zeharkako malda lekuarenplubiositateari eta isurketari lotuta dago, errefe-rentziazko kopurua %2koa izanik.

Ereduzko sekzioak

6.4

• Bizikleta pista(Donostia).

"Errepideen Instrukzioaren" (3.1-IC) TrazaduraAraudiak, proiektugileen ohiko oinarriak, hitzezhitz honako hau dio: "Bizikleten zirkulaziorakobideak ez dira Arau honen xede"33. EuskalAutonomia Erkidegoko araudiari dagokionez,errepide proiektuetarako Arau Teknikoak osoazaletik "bizikleta pisten" trazadurarako irizpidebatzuk ezartzen ditu"34. Hori dela eta, garrantzi-tsua da hemen bizikleta bideen mota desberdi-nen trazadurarako oinarrizko irizpideak zehaztea.

33 - 1999.eko abenduaren 27ko Sustapen Ministerioko Agindua, Errepideen Instrukzioko 3.1-IC Araua, Trazadura onar-tzekoa (2000.eko otsailaren 2ko GAO, 28. zk.).

34 - 1989.eko abenduaren 19ko 283/89 Dekretuak, 1987-1998 aldirako Errepideen Plan Orokorra onartzekoak, III.Kapituluan ezarritako ARAU TEKNIKOEN "Zeharkako Sekzioari" buruzko 2.4. kapituluaren 2.4.6. atala.

6.4.1. Bizikleta pistak

Oinezkoen eta ibilgailuen trafikotik bereizitakobizikleta bideak dira. Hiru zirkulazio moten arte-ko bereizketa hiri altzari, landaredi, aparkaleku,bide ertz edo zirkulazio zerrendako altura aldeenbitartez ezar daiteke.

Bizikleta pista norabide bakarrekoa bada,gomendatzen da 1,5 m-ko zabalera, kopuru horibide zati berezietan zentimetro batzuetanmurriztu daitekeen arren, betiere 1,2 metro gain-ditu eta aldameneko oztopoekiko lasaiera onabaldin bada.

Bi norabidetako pistetarako, gomendatzen dengutxienekoa 2,2-koa da, 2,5 m-tara iristea nahia-go bada ere.

• Bi norabidetako bizikleta pista bateko zabalera gomendaga-rria.

0,202,50

0,50 1,500,30

• Norabide bakarreko bizikleta pista bateko zabalera gomen-dagarria.

0,200,80

aparcamiento

Zifra guzti hauek zolatutako azalerari dagozkie,bertan igarotzeko moduan ez dauden ertza irre-gularrak kontutan hartu gabe. Erreferentziazkosekzioa 0,2 metrotan handitu behar da erasan-dako albo bakoitzean.

Aparkatutako autoekiko, bide ertz eta beste ele-mentuekiko gorde beharreko distantziak, 6.2.2atalean landu dira.

6.4.2. Bizikleta lerroak

Galtzada orokorraren zati bat bizikletaren zirkula-ziorako erreserbatutako gunetzat aprobetxatzenduten bizikleta bideak dira. Hori aukeratzeko,sekzioaren ezaugarriak eta hartzen dituen trafi-koak kontuan hartu behar dira, bizikleta bideakahalbidetzen dituen txirrindularien zein beste ibil-gailu batzuen gidarien jarrera berriak aurreikus-tearren. Sekzio zabalegi batek motordun ibilgai-luen zein txirrindularien gehiegizko abiadurakerraz ditzake, sekzio doituegiek gehiegizko kon-fiantza batetik datozen maniobra arriskutsuegiakeragin ditzaketen bitartean.

Bizikleta lerroaren neurrien ezarpenak, txirrindu-laritzaren eskakizunez gain, motordun zirkulazio-ko lerroen dimentsioak eta aparkatzeko zerren-den presentzia kontuan hartu behar ditu. Irizpidehoriek guztiak laburtuz, 1,5 m-ko bizikleta lerro-en zabalerak gomendatzen dira, edo txirrindula-rien fluxu handiak dauden tokietan handiagoak,sekzio horretan motordun zirkulazioarekiko bide-ko 0,3 m-ko bereizketa marka bat ere jasoz.

• Espaloiarenzabalkuntzarengaineko bizikletapista (Tolosa).

g g

49


Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

48


35 - "Empfehlungen für Radverkehrsanlagen (ERA 95)" izeneko Alemaniako bizikleta bideen eskuliburuan (Forschungsgesellschaftfür Strassen- und Verkehrswesen (FGSV). Colonia, Alemania,1995) zabalera hori zentimetro batzuetan gutxitzen da.

Ibilgailuen aparkamendua izanez gero, babeszerrendak 0,8 m-koa izan behar du35.

Bizikleta lerroa areka edo bide ertzen ondoandoan kasuan, aipatutako gutxieneko neurria bizi-kleten zirkulaziorako zerrenda erabilgarriaridagokio, beraz, galtzada ertzetan geratu ohi deneta zirkulaziorako ez den sekzioa kontuan hartugabe –irtenune edo saretaduna edo gaizki zola-tutakoa-.

Europako herri batzuetan badira bizikleta lerro-en mota desberdinak, beren diseinu eta berenerabilerarako gomendioen arabera. Lehenengomota zoladurako lerro ez-jarraitu baten bidezseinaleztatu ohi da, motordun ibilgailuek aparte-ko inguruabarretan zeharka dezaketena, eta.inguruetan txirrindulariak zirkulatzen ari ez badi-ra, "iradokitako" bizikleta lerrotzat izenda daite-ke36.

Bigarren bizikleta lerroen mota zoladurako lerrojarraitu batez seinaleztatzen dena da, ibilgailueklarrialdi egoeretan izan ezik, ezin dutela zeharka-tu adieraziz, eta, "formaldutako" bizikleta lerro-tzat izenda liteke37. Mota horren bereiztutakoizaera sendoteko, bide markari irteneko gailurenbat erants liteke, katadioptrikoak dituztenak,kasu, bizikleta bidean sartuz gero, motordun ibil-gailueteko gidarien arreta erakartzeko moduko-ak, hain zuzen ere.

Azkenik, "babestutako" bizikleta lerroak bidemarkei gainontzeko ibilgailuen aldetiko inba-sioaren aurrean, nolabaiteko babes fisiko mota-ren bat eransten die. Babes hori oso ugaria izanliteke, mutiloiak, gaindi daitezkeen bide ertzakedo txirrindularien errodadura planoaren igoeratxiki bat, alegia. Motordun ibilgailuak bizikleta

6.4.3. Bizikleta bazterbideak

Bere izenak dioenez, bizikleta erabilerarako ego-kitutako errepideetako bazterbideak dira.Gomendatzen den zabalera 1,5 metrokoa da eta0,3 metroko bereizteko bide marka bat. Bizikletabazterbidearen eta bazter babes edo galtzadakoseinaleztapen eta babesen arteko babes guneak0,2 metrokoa izan behar du, gutxienez.

Edonola ere ohartarazi behar da bizikleta bidea-ren mota hori ibilgailuen abiadurak handiakdiren lekuetan soilik gomendatzen dela, horreta-rako, motordun zirkulazioko lerroen neurriak,eta, behar izanez gero, zirkulazioko abiadurakontrolatzeko neurriak modu hertsian ezarriz.

Bizikleta bazterbide baterako gunea soilik baldinbadago, gomendatzen da goranzko zirkulazioa-ren noranzkoan instalatzea, bide zati horietantxirrindulariaren eta motordun ibilgailuen abia-duren homogeneitate eza eta maniobratzekogune eskaera handiagoak baitira.

Hainbat herritan, bi norabidetako galtzadabakardun errepideetan bizikleta bazterbideenmotak arrakastaz esperimentatu dira, horietan,motordun ibilgailuak bizikleta bazterbidea zapal-duz gurutzatzea baimentzen baita.

6.4.4. Bizikleta espaloiak

Galtzadatik bereizitako baina oinezkoentzakozirkulazio gunearekiko gainjarritako bizikletabideak dira. Ez dira, oro har, ibiltarien gunearenkontura egin behar, baizik eta proiektuan gune

horri erantsitako osagarri gisa. Oinezkoen iragai-tea neurri bakar batez ez neurtzeak gurutzatuta-ko ezustean sartzeak, gertakariak eta azpiegitu-raren funtzionamendu txarra eragin ditzake.

Beraz, sekzio mota hori apartekotasunez eta es-paloiek soilik oinezkoen zirkulazioko eta, gutxie-nez, 3 metroko zerrenda bat jasotzeko beharadinako zabalera dutenean bakarrik erabiltzeagomendatzen da, norabide bakarreko bizikletabiderako gomendatzen diren 1,2-1,5 metroezedo bi norabidetako biderako 2,2-2,5 metroezgain. Irizpide horiek 4,5 metro baino gehiagoduten espaloi plataformetarako balio dute ba-kar-bakarrik, zuhaitz eta hiri altzarien zerrendakedo galtzada eta fatxada bereiztekoak kontuanhartu gabe.

Bizikleta espaloi baten ezarpenak dauden oinez-ko fluxuen azterketa bat eduki behar du, orduko,asteko eta garaian garaiko fluktuazioak kontuanhartuz, baita gizarte talde desberdinek erabiltze-ko duten modua ere, eta, bereziki, haurrak etazaharrak bezalako talderik ahulenak. Kontuz ibilibehar da bizikleta espaloia bere neurriez gainkontuan ez hartzeko, txirrindularien gehiegizkoabiadurak saihestearren; behar adinako zabaleraduen sekzioa edukiz gero, hobe da oinezkoekikobereizketa motaren bat aukeratzea, eta horrekbizikleta bidea bizikleta pista bihurtuko luke.

Bizikleta espaloien diseinuan aparkatutako ibil-gailuei edo bizikleten parean zirkulatzen duteneidagozkien babes guneak ere kontuan hartubehar dira. Azken kasu horretan, bizikleta espa-loia hiri bide bateko galtzada baten inguruandoanean, galtzadaren ertzarekiko distantziak0,50 m-koa izan behar du.

• Oinezko eta txirrindularientzako bazterbideak(Menorca).

36 - Erresuma Batuan, lerro horiek "advisory cycle lane" izena dute eta, adibidez, aparkamendu lerro paralelo bat dutengaltzadatan erabiltzen dira, ibilgailuek aparkatzeko edo bertatik ateratzeko bizikleta lerroa zeharkatu ahal izateko. Kasuhorietan, aparkamendu zerrendak eta bizikleta lerroak bereizita egon behar dute 1 metro zabaleradun bide markabaten bidez (0,5 metro gutxienez), horietarako, 1,5 metroko zabalera ezartzen duen Britainia Handiko Bizikleta BideenSare Nazionalaren eskuliburuaren arabera ("Guidelines and Practical Details- Issue 2". Sustrans. Bristol, ErresumaBatua, 1997). Erresuma Batuan, bizikletaren piktograma jaso behar dute; Holandan, berriz, ez dute seinaleztapen bere-zirik baina kolorezta daitezke galtzadarekiko bereizketa handitzeko; zabalera 1,5 eta 2,5 metro artekoa izatea gomen-datzen da.

37 - Bizikleta lerroa horietarako, Britainia Handiko izendapena "mandatory cycle lane" da eta gainontzeko ibilgailuek ezindute zapaldu. Orrialdeko oineko aurreko oharrean, lerro horietarako aipatutako eskuliburu britainiarrak gomendatutakozabalera 2 metrokoa da, gutxienekoa 1,5 metrokoa izanik.

• Bizikleta pista(Donostia).

bidera sartu ezin diren kasuan, bizikleta lerrokotipologia hori bizikleta pistaren parekoa da.

• Bizikleta-espaloia (Donostia).

• Bizikleta lerroetara-ko zabalera gomen-dagarriak.

> 4,50 1,50 2,000,80

0,100,20

• Bizikleta-erreiababestua(Donostia).

g g

51


Biz

ikle

ta b

idee

n p

lang

intz

a et

a tr

azad

urar

en o

inar

riak

50


6.4.5. Oinezkoentzako eta bizikletetarakokaleak

Bizikletaren erabileraren kultura berri bat sortzeahainbat lekutan oinezko eta txirrindularien ego-kitzapen eta ikaskuntza gatazkak sortzen ari dira,batez ere, oinezko gunean oinarritutako bizikletaazpiegiturak sortu diren tokietan (bizikleta espa-loiak edo bizikletaz igarotzeko oinezkoentzakoguneak), horietan, txirrindulari berri batzuk ez bai-taude ohituta ohiko bideen erabilerara bizikletabiderik ez dagoen tokian.

Batzuetan, txirrindulariak igarotzeko alternatibaazkar, eroso eta seguruen faltak sortzen du ga-tazka, baina beste batzuetan lehentasunei etaabiadurari dagokienez aurreikusitako araudiazkanpoko txirrindularien jarrerak dira gatazkasortzen dutenak.

Emaitza ez da hainbeste harrapaketak gertatzea,horiek ere gerta baitaitezke, baina, batez ere,area horietan oinezkoen jarrerak izan beharkolukeen erabateko erlaxaziorik gabeko giro des-berdin baten sorrera. Hori dela eta, arauzko etakontrol alderdiak kontuz zaintzea garrantzitsuada, jarrera gatazkatsuak ahalik eta gehien murriz-tearren.

Hori da hiri zentroetako merkataritzako oinezko-entzako kale zatien kasua, horietan, ibiltariendentsitatea edota beren abiadura txirrindularienfluxurako gehiegizkoa izan baitaiteke.

Horrelako salbuspenekin, oinezkoen zirkulazioa-ren eta bizikletaren integrazioa gomendagarriada, eta, askotan, txirrindulariek beren ibilbideakizugarri laburtu, oinezko gunean bertan egonezgero azkarrago iritsi eta askoz ere arrisku orokorhandiagoa dakarten beste bide alternatibo ba-tzuk saihesteko aukera eskaintzen du.

Oinezko kalean mugarik gabeko bizikleta zirku-lazioa onartzea aukeratzen bada, erabiltzailebakoitzak alboko mugimenduetako askatasunhandiena martxaren perturbazioen maila handia-goen kontura aurkitzen du, bien arteko nolabai-teko bereizketa motaren bat ezarriz, askatasunaeta lekualdatzeen oztopatzea ere gutxitzendiren bitartean.

Oinezko eta txirrindularien bereizketa mailakaskatasunaren eta martxaren perturbazioarenarteko oreka ezartzen du, eta seinaleztapenaren,testura aldaketaren eta zoladuraren mailen bidezarautu behar da.

6.4.6. Oinezkoentzako eta bizikletetarako bide-ak (bizikleta xendak)

Txirrindulariek aprobetxatutako edo motordunakez diren bi nodoetarako propio diseinatutakooinezkoentzako bide aukera zabala da. Bertan,ibiltzen direnen eta pedalei eragiten dietenenarteko bereizketa maila desberdinetakoa izan dai-tezke, seinaleztapenik gabekoa edo zeharkakoeta goitik beherako seinaleztapenean oinarritu-takoa soil-soilik.

Oinezkoentzako eta txirrindularientzako trafiko-aren intentsitatea, eta, aurreikus daitekeen azke-naren abiadura bereizteko aukera desberdinakazkenean hautatzeko kontuan hartu beharrekofaktoreak dira. Txirrindularien bereizketa kasue-tarako gomenda daitezkeen gutxieneko zabale-rak bizikleta espaloienen antzekoak dira, txirrin-dularien eta ibiltarien arteko gatazkak saiheste-ko, bi erabiltzaile moten artean neurri bakar bat

• Oinezko eta txirrindularientzako bidea (bizikleta xenda) oinez-koak eta txirrindulariak bereizi gabe.

• Oinezkoentzako eta txirrindularientzako bidea (bizikleta xenda),oinezkoak eta txirrindulariak modu arinean bereiztuta.

ez erabiltzearen ondorioz sortutakoak, neurrihori oinezkoen gunearekin lotu behar bada ere.

6.4.7. Bide mistoak edo motordun trafikoare-kin partekatutakoak

Bizikleten bereizketa bere zirkulaziorako espe-zialdutako bideetan ez da txirrindularien igaro-tzea errazteko modu bakarra erosotasun etasegurtasun baldintza egokietan. Bizikleta trafikoorokorrean ere integra daiteke, betiere motordunibilgailuen abiadura eta intentsitate konbinaketaegokiak ematen badira. Hori da "30 areatan" ize-nekoetan edota "aldi bereko trafikoetako kale,bide edo areetan" jasotako bideen kasua.

"30 areek" funtzionamenduko arau orokortzatduten 30 km/h-ko mugari zor diote beren izena,eta, "aldi bereko trafikoetako kaleak" motordunibilgailuen abiadura erabiltzaile ahulenen pareanjartzeko diseinatutakoak dira, oinezko eta txirrin-dularien parean, hain zuzen.

Espainian, Zirkulazioko Erregelamendu Oroko-rrak aldi bereko trafikoei lot dakiekeen "egoitzakaleen" tipologia bat ezartzen du. "Egoitzakale" horiek S-128 seinaleak araututakoak dira(Zirkulazioko Erregelamendu Orokorraren 159.artikulua), abiadura 20 km/h-tan mugatzenduena eta zirkulazio gune osoa erabil dezaketenoinezkoei igarotzeko lehentasuna ematen diena.Gidarien jarrerak arau horien mendekoak izandaitezen, ezinbestekoa da kaleen diseinua horre-tarako zuzendua izatea, horretarako, ibilgailuenabiadura lasaitu, moteldu eta baretzeko erabil-tzen diren teknika eta gailuak erabiliz.

Trafikoa lasaitzeko formula arinago bat "30 kaleeta areak" ezartzean datza. Horietan abiadura-ren muga, bere izenak dioenez, 30 km/h-koa da.Zirkulazioko Erregelamendu Orokorrak bereazken bertsioan ere formula hori S-30 seinalea-ren bitartez jasotzen du38:

- S-30. 30eko Gunea. Lehen-lehenengoz oinez-koentzako den eta bereziki egokitutakoa den zir-kulazio gunea adierazten du. Ibilgailuen gehie-neko abiadura 30 kilometro ordukotan finkatutadago. Oinezkoek dute lehentasuna.

"30 areatan", seinaleztapenaz gain, sekzioak etabidearen beste alderdi batzuk doitu behar dira,txirrindularien abiadura eta segurtasunarenmurrizketa bermatzearren. Kontuan hartu beha-rreko elementuetako bat, motordun ibilgailuekbizikletak aurreratzea da. Sekzioa oso hertsiabada, aurreramendua ezinezko egiten da, eta,beraz, motordun zirkulazioko abiadurak peda-leatzearekin parekatu behar dira.

38 - 2003ko azaroaren 21eko 1428/2003 Errege Dekretua, 1990eko martxoaren 2ko 339/1990 Errege Dekretu Legegileakonartutako Trafikoari, motordun ibilgailuen zirkulazioari eta bide segurtasunari buruzko Legearen testu artikulatuaren aplika-zio eta garapenerako Zirkulazioaren Erregelamendu Orokorra onartzen denekoa, 2003ko abenduaren 23ko 306 zk.dunGAOn argitaratutakoa.

• Bi norabidetako bizikleta espaloi baterako zabalera gomendagarria.

• Norabide bakarreko bizikleta espaloi baterako zabalera gomendagarria.

2,500,30

1,500,30 0,30

2,20 > 1,80

> 4,00

3,00 gutxienez

4,00 gomendagarria0,40

• Bizikleta-xenda trenbidearen ondoan (Añorga Txiki).

• Bizikletak oinez-koen gunean.

g g

52


6.4.8. Autobusekin partekatutako lerro etakaleak

Nazioarteko eskarmentuak hainbat inguruaba-rretan txirrindulariek garraio kolektiboko ibilgai-luetarako, autobusetarako, bereziki, gordetakogunea partekatzea litekeena dela eta komenidela erakusten du. Horretarako, bi trafikoen ero-sotasun eta segurtasuna bermatzea eta zirkulatu,aurreratu eta geratzeko modua argitzea beha-rrezkoa da.

Aukera hori, bizikleta garraiobide normalizatuaez den tokietan arrarotzat jo daiteke, eta bizikle-ta bideak erabiltzaile berriak erakartzeko pen-tsatzen dira, motordun ibilgailuen aurrean be-reizketa gune gisa, batez ere, diseinatuz. Kasuhorietan ere, horrelako irtenbidea ez da baztertubehar, bide zati labur edo autobusen intentsitatebaxudun zatirako balio dezake eta.

Bere balorazio egokia egiteko, kontuan hartubehar da hobekuntza esanguratsua ekar dezake-ela, txirrindulariek galtzadaren eskuineko aldeanseguruago zirkulatzen dute eta, autobusa lerroaere ezartzen den tokian, bidearen bigarren lerro-an baino, autobusen eta motordun trafikoarenartean harrapatuta. Bere kontra ditugu galtzada-ren ertzetako zoladuraren akabera eta artapenbaldintza okerragoak eta legez kanpo aparkatu-tako automobilek saihesteko egin behar dituz-ten ohiko maniobrak. Bi arazoak ongi eginikokudeaketa baten bitartez saihets daitezke.

Txirrindulariek autobus lerroan duten zirkulatze-ko eskubidea zorrotz ezartzen duen goitik behe-rako seinaleztapen egokiaz gain, ohikoa da gainzabalera bat edota bereiztutako zoladurazerrenda bat izatea, autobusek txirrindulariakaurreratzea errazten duena, hain zuzen ere.

4 eta 4,25 m bitarteko lerroen zabalera autobu-sen 40 km/h arteko abiaduretarako egokitzatjotzen da, eta baita batzuen eta besteen aurre-ramenduetarako ere.

Edonola ere, txirrindularien eta autobusen flu-xuek hainbat kopuru gainditzen dituztenean,nahasketa gatazkatsuago bihurtzen da, eta auto-busen 50 km/h baino abiadura handiagoekin,nahasketa ez da jada gomendagarria.

Aitzitik, sekzio zabalek aurreramendua erraztendute, baina txirrindularien segurtasun eta eroso-tasunaren aurkako abiaduretara eraman dezake-te. Hala ere, tarteko sekzioak, ez oso hertsiak ezoso zabalak, nahasketa handiena eta erabiltzekoarriskurik handiena sor dezkaketenak, txirrindu-larien aurreramenduak baldintza desegokiakeraginez.

Bidea zirkulazioko noranzko bakarrekoa denean,txirrindularien aurreramendua galarazten duen2,25 eta 2,60 m bitarteko oso galtzada hertsi batezar daiteke. Kopuru horien gainean automobi-lek bizikletak aurreratzeko arriskua dago. Bidezatiek luzera moderatua eduki behar dute atze-rapen handienak gehiegizkoak izan ez daitezen;esate baterako, 250 m-ko ibilbide bat igarotze-ko, 15 km/h-ko abiadura duen txirrindulari bateneta 30 km/h-koa duen automobil baten artekodiferentzia minutu erdikoa da. Gutxieneko sek-zioa ibilgailu astunetarako (kamioi eta autobu-sak) bide alternatiboak dauden tokietan soilikaplika daiteke.

Bidea zirkulazioko noranzko bikoitzekoa denean,30 km/h-ko gehieneko abiduretarako, galtzada-ren zabalera 4,30 m-koa izan daiteke, betiere,bide zatia laburra bada eta bi noranzkoetan ibil-gailu astunen trafiko handirik ez bada. Kasuhorretan, galtzadaren zabalera 6 m arte handitubehar da. Sekzio horrekin batera ibilgailuenabiaduraren neurri osagarriak ezartzea gomen-datzen da.

• Txirrindulariek eta motordun ibilgailuek "30 areatan" partekatutakonorabide bakarreko bideetarako zabalera gomendagarriak.

• Txirrindulariek eta motordun ibilgailuek "30 areatan" partekatutako bi norabidetako bideetarako zabalera gomendagarriak.

Bizikleta bideen proiektueta eraikuntzarako

elementuakIII

ATALA

g g

54 55

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


Bizikletetarako ibilbideen segurtasuna eta ero-sotasuna txirrindulariak oinezkoekin eta motor-dun ibilgailuekin gurutzatu edo elkartzen direntokietan bereziki jartzen dira jokoan. Han ger-tatzen dira istripu gehienak, maniobra zakarrak,balaztatze eta abian jartzeak, hain zuzen ere,beren segurtasun eta erosotasuna zehaztendituztenak.

7.1.1 Segurtasun eta erosotasun baldintzak.

Bidearen erabiltzaile bakoitzak badu bere ikus-pegia, bere arriskua eta bere interes bereziak,ibilbideetako intertsekzioekiko. Txirrindularienikuspegitik, intertsekzioen segurtasun eta eroso-tasun exigentziak honako irizpide hauetan labur-bil daitezke:

• Segurtasuna.

- Aldez aurretik ohartarazi behar dira, txirrindula-riek eta gainontzeko ibilgailu gidariek berenmartxaren abiadurarekiko behar bezalako arretaizan dezaten.- Oinezko, txirrindulari eta automobil gidariekprebentziorako behar adinako denboraz etaerreakzionatzeko behar adinako espazioaz elkarantzematea ahalbidetu behar dute.- Lehentasun arau argi eta irakurtzeko moduko-ak eduki behar dituzte, maniobrak erraztu etazalantzak eta erabaki okerrak saihesteko.- Abiadura desberdinak bateragarri egin edoorekatu behar dituzte erabiltzaile mota desber-dinak dauden tokietan.

• Erosotasuna.

- Itxaron denborak eta txirrindularien ibilbideakahalik eta laburren izan daitezen diseinatu behardira.- Txirrindulariek geratu eta sistematikoki abianjarri behar izatea saihestu behar dute.- Bertan zain dauden txirrindulari kopuruamurriztu behar dute.

Txirrindularientzako baldintza horiek oinezko-entzat eta motordun trafikorako lehendik dau-den eta aurreikusten direnekin alderatu behardira, intertsekzio osoa eta dagozkion hurbiltze,itxarote eta nahasketa guneak erabiltzaile motabakoitzarentzat egoki diseinatzearren.

7 Intertsekzioak

Bizikleta bideen intertsekzioen alderdi orokorrak

7.1

7.1.2 Hurbilpenen tratamendua.

Lehen aipatutako segurtasun baldintzak berma-tzearren, intertsekziotik gertueneko bide zatiakbereziki tratatu behar dira, seinaleztapenaz gain,

• Intertsekzioa. Oinezko eta txirrindularientzako itxaroteguneak (Donostia).

• Abiadura murrizteko bizkarrak dituen Intertsekzioa(Oiartzun).

• Abiadura murrizteko bizkarren gainetik bizikletabideko pasabidea (Oiartzun).

erabiltzaile desberdinak ohartarazi eta berenabiadurak egokitzen dituzten sistemen bitartez,bien arteko nahasketa bateratzearren. Bestalde,funtsezkoa da oinezko, bizikleta eta gainontzekoibilgailuen itxarote eta pilaketarako behar direnguneak kontuan hartzea.

Bizikleta intertsekzioekiko hurbilpenen trata-menduetako funtsezko ideia erabiltzaile desber-dinak istripu arriskua murrizteko abiadura egoki-tan iristen laguntzearena da, hau da, ibilgailuengehiegizko abiadurak moteltzen laguntzea.Horretarako tekniken artean, honako hauek aipadaitezke:

• Ibilbide aldaketak.• Bidearen estuneak.• Zoladuraren kolore eta testura aldaketak • Sestra goratzea.• Biraketa erradioak doitzea.• Galtzadaren zabalera doitzea.

Teknika horiek bereizita edo horietako batzukkonbinatuta ezar daitezke, aurrerago bizikletabideen intertsekzio modalitate batzuen kasuberezietan deskribatuko den bezala.

7.1.3 Seinaleztapena.

Intertsekzioetarako hurbilpenarekin batera kasubakoitzean ezarri nahi diren lehentasunekin batdatorren seinaleztapena izan behar da, bidemarkak eta goitik beherako seinaleak konbina-tuz. Hori guztia informazio ekonomia baten kal-tetan gabe, hau da, beraien artean leihan etaelkarren kaltetan arituko liratekeen seinale etamezu gehiegi saihestuz.

Seinaleztapen koherentzia horrek intertsekzioe-tan txirrindulariek joan behar duten zerrendaktratatzeko argitasun edo nabarmentasunari bu-ruzko hausnarketa bat ere eskatzen du. Aukeramailaketa bat dago, ohiko aukeratik hasita, ale-gia, zoladuran bizikleta ibilbidea ez markatzetik,

• Bidegurutzearen presentziaz ohartarazteko hesia(Oiartzun).

bizikleta lerro jarraitu erari dagozkion zerrendakkoloreztatu arte, tartean ere, intertsekzioko ibil-bidean zehar, txirrindulariaren pausoko bidemarkak ezarriz.

Txirrindularien ibilbide zerrenda koloreztatzekoaukera Danimarka (urdinez) edo Alemania(gorriz) bezalako hainbat herritan aplikatu da.Txirrindularien balizko presentzia nabarmentzendu baina beraiengan gehiegizko konfiantza era-gin dezake, ikusizko errefortzu batetik ondorioz-tatutako segurtasun irabaziak deseginez. Horidela eta, intertsekzioan bizikleta lerro bat ezarrizgero, egokia da sarbideekiko bide zatiaren tes-tura eta tonalitatea aldatzea, txirrindulariari ernejoan behar duela adieraztearren.

7.1.4 Semaforoak jartzea.

Goitik beherako seinaleztapen forma berezi horiintertsekziora iristen den bideetakoren bateantrafiko intentsitate edo abiadura handiak direne-an, eta, baita ere, ohiko seinaleztapena jarrerakargitu eta bidegurutzeari irakurgaitasuna emate-ko nahikoa ez denean.

Txirrindularien igarobidea erraztea bilatu nahiduen semaforoen edozein aukeraren baldintzabat faseak berriro programatzean datza, txirrin-dularien zirkulazio eta abian jartzeko abiadurenarabera doitzearren. Horri buruz gogoratu beharda txirrindularien erreferentziazko abiadurak 10eta 20 km/h bitartean egon daitezkeela bainaoinezkoena baino abian jartze eta azeleraziodenbora handiagoa izanik.

Txirrindularien presentzia sendotzeko lehenen-go formula bat semaforoei ohiko argiei txirrin-

• Bizikleta bide bidegurutzea (Donostia).

g g

56 57

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


dulariaren piktograma gehitzea da, bakarka, edooinezkoenarekin batera. Bizikletarako proiektoreindependenteak izateak, esate baterako, txirrin-dularien berde kolorearen faseak motordun tra-fikoarenak baino lehen hastea erraztuz, bereiztu-tako programazioa ahalbidetzen du, segurtasuneta erosotasuna handituz.

Gainera, sinbolo horien presentziak bizikletamugikortasun sisteman integratzeko nahia azpi-marra dezake, garraiobide gisako bere normali-zazioaren lehenengo etapetan behintzat.

7.1.5 Biribilguneak.

Azken urteotan gehien zabaldu diren intertsek-zio modalitateetako bat biribilgune, errotondaedo intertsekzio birakariena da. Hiri eta hiri ingu-ruko esparruetan izandako arrakasta, batez ere,ibilgailuak hartzeko duten malgutasun eta ahal-menari zor zaie, mantentze kostu baxuak etaistripuak gertatzeko arriskuari dagokionez,emaitza orokor onak izanik.

Hala ere, bizikleta ibilbideetan erabiltzeari dago-kionez, aipatu behar da oinezkoen kasuan, eta,batez ere txirrindularienean, balantzea ez delahain positiboa.

Alde batetik, eragiten duten abiadura orokorra-ren murrizketak arriskua gutxitzen laguntzen du,baina, bestetik, motordun ibilgailuen maniobrenkonplexutasun handiagoak gidarien arreta han-diagoa beste ibilgailu arriskutsu batzuetarazuzen daiteke eta arreta txikiagoa erabiltzaileahulenengana.

Beraz, adierazi behar da biribilgune bakoitzarendiseinuak eta bizikleta bidea tartekatzekomoduak istripuak gertazeko arriskua gutxitzeanarrakasta handiagoa edo txikiagoa izatearekinzuzeneko lotura du. Motordunen eta txirrindula-rien abiaduren arteko marjina estutuz, abiadura-ren murrizketa handiagoak eragiten dituzten

biribilguneek istripu arriskuen adierazle baxua-goak erregistratzen dituzte.

Azkenik, gogoratu behar da ohiko biribilguneekazalera handia okupatzen dutela, beraz, askotan,erabileraren intentsitate handiko hiri lurzoruan ezdira gomendagarriak, gainera, oinezkoak eta txi-rrindulariak itzulinguru esanguratsuak ematerabehartzen baitituzte. Beraz, aurrerago kasubakoitzean deskribatuko den modalitateen men-dean, bizikletetarako ibilbideetan erabiltzea berehiri kokapenarekin eta oinezkoen eta bizikletenmugikortasuna ahalbidetzeko egokitasunarekinkontrastatu behar da.

7.1.6 Zubiak eta tunelak.

Bizikleta ibilbidea dentsitate handiko bide bate-kin edo motordun trafikoaren abiaduradun bidebatekin gurutzatzen den tokietarako dira ego-kiak, bertan, semaforoen edo pendizaren aukeraezin baita planteatu.

Tunelaren edo pasabide/zubiaren arteko hauta-ketarako, proiektugileak, alderdi teknikoez gain(topografia, irisgarritasun arauak, kostua...),aukeratutako irtenbidea txirrindulari eta oinez-koentzat erakargarri edo disuasio erakoa bilakaditzaketen gizarte, funtzio eta hirigintza faktore-ak ere kontuan hartu beharko ditu.

Ohiko baldintzatan, tunelak zubiak baino maldatxikiagoak behar ditu, eskatutako galiboa txirrin-dulariek motordun trafikoaren pean exijitzendutena baita –2,50 m gutxienez-; zubiaren kasuan,berriz, eskatutako galiboa motordun ibilgailuakbizikleten azpian igarotzea ahalbidetzen duenada, hau da, 5,00 m ingurukoa.

Tunelaren beste abantailetako bat txirrindulariarisestra aldaketaren ahalegina hobeto ekonomi-zatzea ahalbidetzea da, jaitsieraren inertzia irtee-ran aprobetxa baitaiteke. Zubi batean, berriz, igo-era luzeagoa da eta jaitsiera aurretikoa. Beraz, zai-lagoa izan daiteke inertzia aprobetxatzen dutentrazadurak ezartzea.

Baina gerta liteke abantaila horiek desagertzeazeharkatu beharreko bidearen trazadura behera-tu samar bat dela eta; beraz, baliteke pasabidebat eraikitzea komenigarriagoa izatea. Gainera,tunelek segurtasunari dagokionez, zubiek bainooztopo gehiago biltzen dituzte, gizarte zein zir-kulazio erakoak; tunel motzetan, argiztaturik ezbadaude, argitasun kontraste handia gertatzenda eta horrek arrisku egoeraren bat sor lezake.Tunel luzeetako beharrezko argiteriak mantentzelan handiagoak sortzen ditu.

Tunelek eguraldiaren gorabeheren aurka gehia-go babesten dute, baina pasabideek baino urahusteko azpiegitura konplexu eta garestiagoakeskatzen dituzte.

Horrelako bideetan, semafororik ez dagoeneanedo instalatzea egokia ez denean, zabalera etaikuspegi egokiak finkatuz, txirrindulariaren ero-sotasun eta segurtasunari lagun diezaioke,motordun zirkulazioaren abiadura baretu etabizikleten abiadurarekiko orekatzen duten gai-luen bitartez: mesetak edo gain-altxatutako pla-taformak, bizkarrak, estuneak, sigi-sagak, mikro-birigilguneak etab.

Bide misto edo partekatutakoetakointertsekzioak

7.2

• Plataforma altukointertsekzioa.

• Oinezkoentzakopasabideetako bizkarren bidezkointertsekzioa etaibilbide aldaketaaparkalekuarenalternantzia bidez.

Partekatutako bideetako semaforoa dutenintertsekzioen kasuan, txirrindularien gurutzake-ta erraz daiteke itxaron plataforma aurreratuenbitartez, eta horiekin konbinatuta, semafororairisteko bizikleta lerrodun bide zatien bitartez.

Semaforoa duten intertsekzioetako itxarotekoplataforma aurreratuek oinezko pasabideareneta motordun ibilgailuak geratzeko atzera eman-dako lerroaren arteko gunea okupatzen dute.Abiatzerakoan, txirrindularien ikusgarritasunahanditzen dute eta eskuinerantz bira egitenduten ibilgailuen aurrean beren lehentasuna sen-dotzen dute. Atzera emateak zeharka igarotzenduten oinezkoei laguntzeko ere balio du, sema-foroaren aurrean ibilgailuek duten jarrera tartehandiagoarekin aztertuta.

Gailu horrekiko balizko osagarri bat intertsek-zioan sartzeko bizikleta lerroaren zati txikiak dira;horien bidez, txirrindularia itxaroteko platafor-mara irits daiteke, semaforoaren aurrean geratu-tako ibilgailuak beren lerrotik aurreratuz.

Bizikletak zirkulatzeko espezialdutako gunerikgabeko biribilguneak ibilgailuak txirrindularienatzetik derrigorrez zirkulatzeko moduan diseina-tu behar dira, horrek sarbide eta irteeretako ga-tazkak saihesten baitu. Horren ondorioz, biratze-ko lerroetarako zabalerak murrizten dira; beraz,erdiko irlatxoare zati bat ibilgailu astunek zapal-du ahal izatea ezartzea beharrezkoa da. Era be-rean, biribilgunea sarbideetan abiadura motel-gailuen bidez osa daiteke, esate baterako, "biz-karren" gaineko oinezkoentzako pasabideen bi-tartez.

• Bizikletarako semaforoa (Donostia)

• Partekatutakobideko itxaro-teko platafor-ma aurreratua.

g g

58 59

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


• Mikro-biribilgunebidezko intertsekzioa.

• Bizikletetarakobereiztutakoazpiegiturarikgabeko biribilgu-nea.

Bizikleta lerroetako eta bizikleta bazterbideetako intertsekzioak

7.3

Intertsekzioek semafororik ez dutenean, bizikle-ta lerro batetik edo bizikleta bazterbide batetikzirkulatzen duten txirrindularien segurtasunarenhobekuntzak motordun ibilgailuen abiaduramoteltzeko lehen adierazitako teknikatan oina-rritu behar dira. zabalera eta ikuspegi egokiakfinkatuz.

Sarreran aipatu denez, intertsekzioetan txirrin-dulariaren lehentasun sentsazioa sendotu litekezoladuraren tratamenduaren eta aurreko bidezatiari dagokion seinaleztapenaren jarraipena-ren bidez, baina bizikleta mugikortasunaren kul-turaren etapa honetan, txirrindulariari bidegu-rutzearen hurbiltasunaz ohartzeko tratamendu

horiek etetea nahiago da, horrekin erantsitakozuhurtziazko neurriak ezarri behar dituela adie-raziz.

Bizikleta lerroa duten biribilguneak egokiakdira, bertara iristen diren bideek bizikleta lerroadutenean edota automobilen bolumena handiadenean, bizikletetarako bereizitako gunerik ezbadute ere. Bizikleta lerroa biribilgunearenbarruan babes daiteke euskarrien edo ertzbaten bidez.

Bizikleta bazterbideetan, irtenbiderik zailenakangeluko intertsekzioek eskatzen dituztenakdira, ibilgailuek loturako abiadura handiakgaratzeko joera baitute, eta gidariak bidetik zir-kulatzen duten ibilgailuez bereziki kezkatzenbaitira.

Batzuetan horrelako intertsekzioak "T" erakobeste batzuk bilaka daitezke, horietan, bizikletabazterbidea modu eraginkorragoan babes dai-teke.

• Bizikleta lerroa-ren Intertsekzioa.

• Bizikleta lerroa duen biribilgunea

• Angeludun bizikleta bazterbideko intertsekzioa

• Bizikleta lerroa-ren intertsekzioababestutako sar-bide zatiarekin.

• "T" erako bidegurutzea duen bizikleta bazterbidea.

• Semaforo aurreanitxaroteko plata-formak, bizikletalerroa dutenbideetan.

Semaforoa duten intertsekzioetan, bizikletalerroak itxaroteko plataforma aurreratuen bidezeta ezker-eskuineko biraketa errazten dutengailuen bitartez osa daitezke.

g g

60 61

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


7.4

Oinezko eta txirrindularientzako azpiegituramota honetan, funtsezko arazoa motordun bidebatean bidegurutze batera iristen den erabiltzai-leari ohartarazi eta dakarren zirkulatzeko erlajazioegoera aldatzea da, ibilgailuen presentzia hurbi-lagokoa den beste bide batzuetan baino askozere handiagoa baita.

Motorrik gabeko bide modalitate hauen bidesegurtasuneko araudiko integrazio konplexuaintertsekzioko lehentasunak ezartzeko egokiaden seinaleztapen ofizial egokiaren ezan islatzenda. Oinezko bide bat izanik, jarraipena emanlekioke txirrindulariek ere erabil dezaketen zebra-bide baten bitartez. Baina, bizikleta bide bat erebadenez, Zirkulazioaren ErregelamenduOrokorrean ezarritako bizikletetarako pasabidebat horizontalki marka liteke.

Bi kasuetan, ibilgailuen abiadura moteltzeko neu-rri egokiak ezartzea beharrezkoa da (seinalezta-pena, zerrenda zimurtsuak edota "bizkarrak",tarteko babeslekuak, etab.). Dagoen trafikoaren,abiaduraren eta intentsitatearen arabera, kome-nigarria izan liteke oinezkoaren eta txirrindularia-ren zuhurtzia behartzea, balaztatzera edo berenmartxa geraraztera behartuz, erantsitako grafiko-an adierazitakoa bezalako gailuren baten bitar-tez. Jakina, kasu honetan, deserosotasuna handi-tu egiten da; beraz, irtenbide hau aparteko ka-suetan aplika daiteke soil-soilik, etenik gabekobide zati luzeen ondoren.

Bizikletetarako soilik den bide baten eta motor-dun bide baten arteko intertsekzioetan, txirrin-dulari eta oinezkoentzako sakagailudun semafo-roak ezar daitezke, edo, bestela, semaforoenzikloa aldatzen duten zoladura sentsoreak insta-latu eta itxaroaldirik gabe edota geraldi mugatubatez iristen diren bizikletei pasatzen uzteko.

Pista eta bizikleta espaloietako intertsekzioak

7.5

Aukeratutako diseinu irtenbideak intertsekzioa-ren beraren tratamendua hurbilpen tratamen-duarekin lotu behar du, batez ere, semafororikez duten bidegurutzeetan, bertan funtsezkoabaita erabiltzaile mota desberdinen abiadurenarteko bateragarritasuna lortzea. Erantsitakografikoan pista eta bizikleta espaloietarakoaipatutako irtenbideetako batzuk erakustendira, hain zuzen ere, motordun ibilgailuekikobereizketa maila altua dutenak.

Biribilguneetan bizikleta pista edo espaloiarijarraipena eman lekioke, sarbideen ahokadure-tako ibilgailuen pilaketa neurri handiago edo txi-kiagoan errazten duten trazadurak eginez. Pila-keta gune hori da oinezkoek eta txirrindulariekegin beharreko inguraketa handiagoa edo txi-kiagoa zehazten duena. Komeni da ahokadurakparaleloan zeharkatzea beren presentzia elkarsendotzeko. Oinezkoen eta txirrindularien guru-tzaketan segurtasuna bermatzen duten trafikoabaretzeko neurriak ezartzeko beharraren inguru-ko hausnarketa egitea komeni da kasu bakoitze-an. Edo, baita ere, ahokaduretako batzuetansakagailuarekin edo sakagailurik gabeko sema-foroak ezartzeko aukeraren ingurukoa ere.

• Galgarazteko elementua (Oiartzun)

• Bizikletaz igarotzeko oinezkoentzako bidekointertsekzioa, motordun ibilgailuen abiadura indar-getzearekin.

• Bizikleta pista eta espaloietako intertsekzio bate-ra hurbiltzeko tratamenduak.

• Bizikleta pistadunbiribilgunea.

• Bizikletaz igarotzeko oinezkoentzako bidekointertsekzioa, oinezkoentzako babeslekuarekin

Eraztun itxurako bizikleta pista edo espaloiek betinorabide bakarrekoak izan behar dute, gidariekbiribilgunean sartzeko adarrera hurbiltzen direnibilgailuak ezkerretik soilik ikustea espero baitu-te; beraz, eskuinetik txirrindulari bat "ikusezin"gerta liteke.

Semaforoa duten intertsekzioetan bizikleta pistaeta bizikleta espaloien gurutzaketa oinezkoengurutzaketarekin parekatzeko ahalegina egitensaiatu behar da, bien semaforoa piktogramakomun batean ere konbinatuz.

7.6.1 Korrontez kontrako sarbideak

Kaleren batean bizikletak kontrako aldera zirku-latzea onartzen denean, babeseko bizikletalerroarekin edota seinaleztapen horizontal bere-zirik gabe, komeni da intertsekzioan txirrindula-rientzat bereizitako zati luzeago edo laburragobat instalatzea.

7.6.2 Bira egiteko laguntzak.

Semaforodun intertsekzioetan, itxaroteko plata-formek txirrindulariek ezkerretara zuzeneanbiratzeko moduko kokapena errazten dute.Baina, era berean, txirrindulariek ezkerretara bidenboratan bira egitean, erosotasun eta segur-tasunari laguntzen dioten gailuak ezar litezke.

• Txirrindularientzako korrontez kontrako sarbidea.

Txirrindulariak babesteko intertsekzioetako elementuak

7.6

Oinezko eta txirrindularientzakobideetako (bizikleta xendak)

intertsekzioak

g g

62 63

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


• Itxaroteko plataforma eta semaforoa duen bide-gurutzeko ezkerretako zuzeneko biraketak.

A

B

• Bi denboratako ezkerretako biraketa.

7.6.3 Txirrindularientzako babes guneak.

Txirrindulariei bi denboratan bira egitea ahalbi-detzen diete, aurreratzeko erabakiak erosoagoeta seguruago eginez. Txirrindularien geratzeeta itxarotea erraz dezaten, 2 metroko luzeraeduki behar dute.

Bizikleten zirkulazio eroso eta seguruak ibilgailuhorren oreka ezaugarri berezietarako prestatu-tako errodadura azalera bat eskatzen du.Errodadura azalera hori lurraren prestaketa lanbatzuen emaitza da (lur berdinketa), baita hain-bat material geruzaren gainjartzearena ere (bidezorua), bidearen iraupen eta erabilera hainbatekonomia, eginkizun eta ingurumen irizpiderenazpian ahalbidetzen dutenena, hain zuzen ere.

Proiektugileek bizikleta bide baten lur berdinke-ta eta bide zorua hautatzeko duten erreferentzianagusia Sustapen Ministerioaren "errepideenaraua" izenekoa da, eta, bereziki, "Bide Zorua-ren Sekzioari" dagozkion arauak (6.1-IC Araua)39

eta "Bide Zoruen errehabilitazioari" (6.3-IC)dagozkionak40 dira, bizikleten trafiko beharrekhausnarketa berezia eskatzen badute ere.

Horri buruz, bizikleta bidea beste trafikoekikoindependentea den bide zatietan, jasan beha-rreko zamak eraikuntza, mantentze lan eta gar-biketa ibilgailuetara muga daitezkeela kontuanhartu behar da. Beraz, erresistentzia exijentziakmotordun trafikoren bat dakarten bideak bainoaskoz ere txikiagoak dira.

Bide zorua oinarritzen den prestatutako lurrada, eta, bere iraupen eta erresistentzia ezauga-rriak neurri handi batean zehazten ditu.

Errepideetako Arauak (6.1-1C Araua. "Bidezoruaren sekzioak") hiru zelaigune mota hartzenditu kontuan, beren sostengu ahalmen eta besteezaugarri teknikoen arabera: E1, E2 eta E3.Ohiko bizikleta bideetarako nahikoa da zelaigu-nea E1 kategoria izatea, egunero 25 ibilgailuastun baino gutxiagoko trafikorako ahalmenaduena.

Zelaigunearen kategoria dauden materialen gai-nean exekutatzen diren saiakera geoteknikoenarabera zehazten da, horiekin lurzoruaren sos-tengu ahalmena zehazten duten balioak lortuz41.Hala ere, saiakera horiek egiten ez badira, plata-formaren sostengu ahalmena osatzen duen lur-

zoruaren sailkapenaren baitan erabakitzen da,lehen aipatutako araudiaren arabera. Trenbidezaharren kasuan, balastoaren presentzia bidezoruaren geruza desberdinak finkatzeko oso pla-taforma ona izan ohi da.

Zelaiguneak arauak exijitutako gutxieneko bal-dintzak ez baditu, edo bere ezaugarriak hobetunahi badira, zementuzko lurzoruaren egonkortzebat egin daiteke. Bere izenak dioenez, lehendikdagoen lurzoruaren hobekuntza da, zementua-rekin nahastuta. Prozesua "in situ" egiten da, 20eta 30 cm arteko lodieren gainean jardunez, etatratatutako lurzoruaren pisuaren %3 ingurukozementu kopuruak erabiltzen dira.

Zelaigunean oinarrituta, azaleran zirkulatzekoeuskarri egonkorra eskaintzen duten hainbatmaterialen gainjarritako geruza multzo bat dabide zorua. Bide zoruak trafko zamak zelaigune-an banatzen ditu eta egurats eragileen aurkababesten du, hezetasun eta izozteen aurka,bereziki.

Bide zoruak azpi-oinarri, oinarri eta bide zoruaizeneko hainbat geruzak osatuta daude.

Azpi-oinarria: Zelaigunearen gainean kokatuta-ko bide zoruaren geruza da. Bere eginkizunazimendu uniforme bati oinarria eman eta lanplataforma egokia eratzea da.

Oinarria: Zoladuraren azpian kokatutako bidezoruaren geruza da. Bere eginkizuna erresis-tentzia mailakoa da funtsean, goitik beherakoesfortzu gehienak xurgatuz.

Zoladura: Bide zoruaren gaineko zatia eta ibil-gailu eta oinezkoen zirkulazioa zuzenean jasatenduena da.

Bizikleta bideei dagokienez, bide zorua oina-rriak eta zoladurak soilik osatutakoa izatea daohikoa, azpi-oinarria baztertuz, sostengu behartxikiagoak direla eta.

8 Bide zoruak eta zolaketa

Zelaigunea

8.1

Bizikleta bideen zoruaren alderdi orokorrak

8.2

39 - 2003ko azaroaren 28an Sustapen Ministerioko Aginduak onatutakoa (FOM/3460/03 Agindua) 2003ko abenduaren12an GAOn argitaratutakoa.

40 - 2003ko azaroaren 28an Sustapen Ministerioko Aginduak onartutakoa (FOM/3459/03 Agindua), 2003ko abenduaren12ko GAOn argitaratutakoa.

41 - 6.1.-IC Arauaren arabera, E1zelaigunearen kategoriari kargaren bigarren zikloan (Ev2) 60 eta 120 Mpa-ko konprimi-garritasun modulu bat dagokio.

g g

64 65

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


Bide zoruaren geruza multzoa orokorrean disei-natu behar da, hau da, eraikitzeko zoladura kon-tuan hartu behar da, zein oinarri mota eta zeinlodiera erabiliko den erabakitzeko, materialkonbinaketa guztiak ez baitira egokiak.Txirrindularien erosotasun eta segurtasuna bidezorua hautatu eta exekutatzean kontuan hartubehar diren funtsezko faktoreen artean daude,baina proiektugileak irizpide zerrenda zabalagobat hartu behar du kontuan, bide zorua zeinerrodaduraren azalera geruza definitzerakoan.

Ondoren, bizikleta bideak eraikitzeko egokitzatjotzen diren hiru mota nagusiak deskribatzendira:

8.3.1 Zagor naturala edo artifiziala

Harkaitzetatik datorren eta konposaketa, garbi-keta, zatikatzearekiko erresistentzia edota gra-nulometriari dagokienez, hainbat exigentziabetetzen dituen material pikortatuzko nahaske-tei deitzen zaie. Aipatutako materialez hitz egi-tean "dena bat" hitza erabili ohi da.

Zagorra naturala edo artifiziala izan daiteke, gureingurunean legar hobirik edota biltegi naturalikaurkitzea ohikoa ez den arren. Beraz, zagor arti-fizialak erbili ohi dira, harrobietako harria xehe-tzetik datozenak, hain zuzen.

Zagorra bide zoru malguen kasuan (asfaltuzkozoladurak) zein bide zoru zurrunen kasuan (hor-migoizkoak) oinarri gisa erabil daiteke.

Zagorra zuzen zabaldu eta trinkotzeko, "Errepi-de eta zubietako obretarako Preskripzio TeknikoOrokorren Pleguan" jasotako baldintzak betebehar dira (PG-3)42.

E1 motako zelaiguneen kasuan, ErrepideenArauaren "bide zoruetako sekzioei" buruzkoArauak aglomeratu geruzaren azpian zagor lo-diera handiak exijitzen ditu. Egia esan, Arauakproposatutako sekzio horiek 25 ibilgailuastun/eguneko trafikodun errepideetarakopentsatuta daude, eta hori ez da ohikoa izatenbizikleta bideen kasuan. Hori dela eta, oro har,bizikleta bideetarako aglomeratu azpiko 25 cm-ko eta hormigoizko azpiharriko 15 cm-ko lodie-radun sekzio bat. Sekzio hori proiektugilearenirizpidearen arabera handituko da motorduntrafikoarekin batera gertatzen denean, araudiakproposatutako sekzioen arabera egokitzearren.

8.3.2 Lurzoru-zementua

Bide zoruko geruzaren batean erabilitako etazementuz nahastutako material pikortatuariaplikatzen zaio izena. Tratatutako lurzoruarenpisuaren %3 inguruko zementu kopuruak era-biltzen dira.

Bide zoruaren oinarrirako materialak

8.3

Zoladura motak

8.4

42 - PG-3-ren eguneratzea, bide zoru eta zoladurei dagokiena, 2004ko martxoaren 1eko FOM/891/2004 Aginduak onar-tuta izan zen, eta 2004ko apirilaren 6ko Estatuko Aldizkari Ofizialeko 83. alean, argitaratua, 14446 eta 14509 bitartekoorrialdeetan, eta EAOean akatsen zuzenketarekin. PG-4, "Errepideak Artatzeko Obretarako Preskripzio TeknikoOrokorren Plegua" izenekoaren idazketa ere abian da, bide zoruen birziklateari buruzko agindu batez (8/01 Agindua).

Lurzoru-zementua oinarrizko geruza gisa erabildaiteke (edo azpi oinarri gisa, balego), zagorra-ren alternatibatzat, bide zoruaren paketearenlodierak murrizteko edo zurruntasun handiago-ko bide zoru bat lortu nahi denean.

8.3.3 Hormigoia.

Zementu, agregatu lodi, agregatu fin eta urennahasketa da proportzio egokietan egina, etabere ezaugarriak zementu pasta (zementu etaura) gogortzean garatzen ditu. Hormigoizkoazpiharri lur gainean zabaldutako aipatutakomaterial horren geruza bati deitzen zaio.Hormigoizko azpiharri baten gainean zoladurazurrun bat jar daiteke, besteak beste, baldosakedo adokinak, edo bestela, azpiharria bera zola-dura gisa utzi, akabera egoki bat emanez.

Trafikoa bizikletetarako edo oinezkoentzako soi-lik bada, erabili beharreko lodiera 10 cm-koaizango da. Lodiera hori 15 edo 17 cm-tara artehandituko da motordun trafikoa aurreikustendenean.

Azpiharriak hormigoiz soilik eginak egon daitez-ke, eta, kasu horretan masako hormigoi deitzenda, edo, bestela, bere barruan hormigoi armatuizena ematen dion altzairuzko sare elektrosolda-tu bat jar daiteke. Bizikleta bideen kasurako,nahikoa da alboko 15 cm-ko lauki erako 8 mm-ko diametrodun barrek osatutako sare elektro-soldatu bat erabiltzea.

Masako hormigoia zelaigunea lur naturalarengainean eratu, ezaugarri onak izan eta motor-dun trafikorik aurreikusten ez denean erabil dai-teke. Zelaigunea betetze edo lubeta batengaina den kasuan, lurrean kokapen bereizleakgertatzea aurreikus liteke, beraz, gomendatzenda hormigoi armatua erabiltzea.

Edonola ere, praktika oneko araua sare elektro-soldatu bat jartzea da hormigoiaren atzera ema-teagatiko pitzadurak saihesteko. Beraz, gidahonetan, proposatutako hormigoizko sekzioguztiek altzairuzko sare elektrosoldatu bat dara-mate.

Zelaiguneak ezaugarri onak baditu, hormigoiazuzenean bere gainean zabal daiteke, ohikoaaldez aurretik material pikortatuzko 15 cm-z osa-tutako erregulazio geruza bat zabaldu eta trin-kotzea den arren. Zelaigunea egokitzat jotzen ezbada, lurra sanea daiteke, eta bere ordez maile-guzko materiala erabili edo zementuz lurzoruahobe daiteke, lehen azaldu den moduan.

Zoladura bide zoruaren goiko geruza da etazamak eta zirkulazioak zuzenean jasaten dituena.Bizikleta bideetan erabilitako zoladurek gidatzeeroso eta segurua ziurtatu behar dute. Era bere-an, erresistente samarrak eta iraunkorrak izanbehar dute aurreikusitako erabilerak kontuan har-tuta.

Ondoren, bizikleta erabilerarako komenigarrienirizten diren zoladura motak zerrendatzen dira.Kasuren batean bide zoruaren oinarria bera zola-dura edo errodadura geruzatzat jo daiteke.

8.4.1 Lurzorua-zementua

Errodadurarako zoladura eroso samarra da,eranskortasun ona duena, oso erresistentea ezbada ere, bereziki, tenperatura eta hezetasunaldaketen aurrean, nolabaiteko zurruntasunezpitzatu eta narriatzen baita. Hori dela eta, era-biltzailerik exijenteena erakartzeko goratutakoazpiegituraren kalitate bat lortu nahi deneanmodu orokorrean aplikatzea ez da gomendaga-rria. Bere bertute nagusiak irtenbide ekonomi-koa eta duen itxura naturala da, eta parke edonatura guneetatik igarotzen diren bideetarakoonar daiteke.

8.4.2 Zagor naturala edo artifiziala

Zagorra zoladura gisa erabil daiteke, eta, eraberean, itxura naturala duen azalera bat lortzenda kostu baxuez. Errodadura leuna da osoeranskorra ez bada ere, materialezko partikulasolteak geratzen baitira. Ez da oso azalera iraun-korra arrastoak sortu eta euriekin higatzenbaita, bereziki malda zorrotzak izanez gero.Aurreko kasuan bezala, ez da orokortzeagomendatzen, ikusizko erasanekiko gune senti-korretarako oso egokia izan arren.

• Zagorra

Azalpenak

• Bizikleta trafikoak, zamei dagokienez, motordunibilgailuen zirkulazioek baino exijentzia gutxiagobaditu ere, bideak gutxienez eraikuntza makineria-ri dagozkionak eta sarrerarako eta larrialdi, artapeneta garbitasun zerbitzuetarako aurreikusitako unejakin bateko edo ohiko trafikorako.

• Txirrindularien erosotasunak eta baita segurtasu-nak ere azalera uniformea eskatzen dute, zulorikgabe eta ahalik eta jarraitasunik eza gutxienekin.

• Segurtasunak zoladurak azalera egitura egokia exijitzen du ezein inguruabarretan irristatzearekikoerresistentzia eskainiz, funtsean, ura dagoeneaneta ibilbide bihurgunetsuetan.

• Segurtasun eta erosotasun arrazoiak direla eta,zoladurak azalerako ur- hustutze azkarra ahalbide-tzeko diseinatuta egon behar du eta putzuen osae-ra saihesteko; oinarriak ere gunearen drainatzeorokorrean lagun dezake.

• Bide sekzioaren zati desberdinen arteko bereizke-tan lagundu behar du. Horrek bizikleten lekuarenidentifikazioa errazten du, bai bizikletaren erabil-tzaileentzat zein beste segmentu batzuetako erabiltzaileentzat ere (oinezko eta motordun ibilgailuak).

• Ezinbestekoa da bizikleta bidea kokatuta dagoene-ko hiri eta ondare inguruneko integrazioaren ikus-pegitik hautatutako zoladuraren ikusizko efektuabaloratzea. Egoiliarren babesa, besteak beste, bizi-kleta bidea igarotzen den kaleen itxura hobetzekogaitasunaren mendean egongo da.

• Zoladuraren drainatze kualitateei dagokienez, soilikez, baizik eta baita beste faktore batuei dagokie-nez ere, alegia, eguzki aldietan berotasunaren xur-gatze handiagoa edo txikiagoa, edo hotz eta heze-tasun tokietan hausturarekiko erresistentzia.

• Batzuetan, bidearen balizko erabiltzaileen popula-zioak, txirrindulariek zein oinezkoek zati mistoenkasuan, bide zorua ezartzeko materialei buruzkoiritzi osatua du. Iritzi hori jasotzeak bidearen plan-teamenduko akatsak egitetik babesten du.

• Funtzionaltasuna eta aurreko guztiak konbinatzendituzten kalitate irizpideak mantenduz, eraikitzera-koan, bide zoruek ahalik eta kostu gutxikoen izanbehar dute.

• Eraikuntza kostuak bidea mantentzeko aurreikusita-koarekin konbinatu behar da. Exekuzioko gehiegiz-ko aurrezkiak azkenean, inbertsioari eraginkortasu-nari kentzen dion artapeneko askoz ere gastu han-diagoetara eraman dezake.

Irizpideak

• Zurruntasun etazama ahalmena

• Azaleraren erregulartasuna

• Eranskortasuna

• Drainatzea

• Irakurgaitasuna

• Estetika eta hirigin-tza integrazioa

• Ingurumen egokitzapena

• Iritzi publikoa

• Exekuzio kostuak

• Iraungarritasuna/Mantentze kostuak

• Bide zorua hautatzeko irizpideak.

g g

66 67

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


Zoladura mota hori eratzen duten partikulak lotzen dituen lurzoru egonkortzaile bat erantsizhobe daiteke, mintz iragazgaitz bat sortuz, aza-leraren berezko kolorea aldatu gabe. Egonkor-tzeak drainatze hobea ahalbidetzen du, iraun-kortasuna handituz.

8.4.3 Hartxintxarrezko ureztatzeak

Bide zoruaren oinarria hidrokarbonatutako lo-tzaile batez ureztatzean datza (fluidizatutakobetuna edo emultsio bituminosoa), ondoren, era-bilitako hartxintxarraren tamainaren lodiera ber-dina izango duen errodadura geruza bat lortze-ko hartxintxar uniforme bat zabalduz. Ondoren,zapaldu egiten da hartxintxarraren banaketaegokia lortzeko, eta lotzailearekiko kontaktu onaziurtatzeko. Lotzaile eta agregatuaren zabaltze-ak behin bakarrik eginez gero, geruza bakarrekogaraztatzeez ari gara. Aplikazio batzuk eginezgero, hartxintxarraren gero eta tamaina txikia-goak erabiliz, bi geruzatako edo geruza anitzekogaraztatzeez ari gara.

Tratamendu hori zagor geruza baten gaineanegin daiteke, horrela gaineko geruza babestueta iragazgaiztea lortzen baita eta zoladurairaunkorrago bat eratzen da. Bere exekuzio kos-tua baxua da, baina agregatu aleak poliki-polikiaskatzen joaten direnez, aldizkako mantentzelana beharrezkoa da.

8.4.4 Nahasketa bituminosoak

Nahasketa bituminosoak agregatu eta hidrokar-bonatutako lotzailearen arteko konbinatu batezosatuta daude. Horrela, partikulak etengabekopelikula batez estalita geratzen dira. Zentraleanfabrikatu, obrara garraiatu, zabaldu, berotanorokorrean, eta, trinkotu43 egiten dira.

Bizikleta bideek ez dute aglomeratu lodiera han-dirik behar, eraikuntza arrazoiak direla eta, etaakabera ona lortzeko, zabaltzea 4 eta 3 cm-kolodiera, hurrenez hurren, egitea gomendatzenda, guztira 7 cm-ko geruza oso bat osatuz.

Lehenengo aglomeratu geruza zabaldu aurretik,zagor oinarriaren gainean "inprimatze garazta-tze bat" aplikatu behar da, eranskortasun zuze-na ziurtatzearren. Ondoren, 4 cm-ko lodieradunaglomeratuko erregularizatze geruza bat zabal-tzen da. Gero, lehenengo aglomeratu geruzari"eranskortasun garaztada bat" aplikatzen da,eta, azkenean, mikroaglomeratu edo "tapiz itxurako aglomeratu" izeneko agregatu finezkoaglomeratu baten 3 cm-z osatutako errodadurageruza zabaltzen da.

Erregularizazio geruzaren ordez, hormigoizkoazpiharri bat erabili eta bere gainean errodadu-rako 3 cm-ak zabal daitezke, kasu bakoitzean,azpiharria oinarritzen den bide zorua aztertubeharko balitzatekeen ere, eta, baita ekonomi-koki bideragarria ote den.

Zoladura beltza denean, aurreko irtenbideabaino irtenbide ekonomikoago bat dago, alegia,aglomeratuaren 5 cm-ko geruza bakar bat zagoroinarriaren gainean zabaltzea. Hala ere, ziurtatubehar da oinarrizko geruza erabat erregularradela eta ongi trinkotuta dagoela, akabera on bat lortzeko. Edonola ere, ikuspegi teknikotikgomendagarriena bi fasetan aglomeratzea da.

Tonalitate desberdinetako zoladurak koloratzai-leak erabiliz lor daitezke. Kolore gorria ohikoenada eta burdin oxidoa hidrokarburatutako lotzai-leari, ohiko betuna izan daitekeenari, erantsizlortzen da. Kolore batzuk lortzeko, kolorerikgabeko betun bereziak erabili beharko lirateke.Edonola ere, koloretako aglomeratuek aglome-ratu beltzak baino prezio handiagoa dute. Beraz,errodaduran 3 cm-ko gehieneko lodierarekin era-biltzen da soilik, ohiko aglomeratuko erregulari-zazio geruza baten gainean.

Irizpide orokor gisa, aglomeratu gorria hiriguneetan erabiltzea gomendatzen da, bizikletabidea argi bereiztearren. Hiritik kanpo, arrazoiekonomiko soilak direla eta, aglomeratu beltzaerabiltzea da gomendagarriena.

Nahasketa bituminosozko zoladuren abantailanagusietako bat azaleraren erregularitatea da,oinezkoen zein bizikleten trafikoari erosotasunhandia ematen diona. Ondorioztatzen den aza-lerak, gainera, eranskortasun ona du, ez du hi-gatzen eta iraunkorra da, betiere, zuzen neurtueta exekutatzen bada. Beren desabantaila na-gusiak hasierako kostua eta naturaltasun gutxi-ko itxura dira.

Nahasketa bituminosoak azaleran inprima dai-tezke, baita ere, errodadura geruzan marrazkiaksortuz. Horrek zoladura mota horrek dituenabantailetako bat galtzea dakar, azalera erregu-lartasuna, alegia; beraz, bere erabilera kasuberezietara mugatzen da, ibilgailuekin parteka-tutako erabilera guneetara, kasu.

8.4.5 Zementu-esne bituminoso pigmentaga-rria

Zementu-esne bituminosoak, "slurry" ere deitu-takoak, giro tenperaturatan hidrokarbonatutakolotzaile bat, (emultsio bituminosoa), agregatufina, ura eta, behin-behinean, hauts minerala etazuntza edo neumatikoen xehekatzetik datozeneratorriak bezalako beste produktu batzuezfabrikatutako nahasketak dira.

Lehendik dauden zoladuren egitura edo zigila-tzea hobetzeko tratamendu gisa erabiltzen dira,eta oso lodiera gutxiko geruza bat edo batzukzabal daitezke. Zementu-esneak errepide batenbazterbidea bizikleta lerro bihurtzeko erabil dai-tezke, edo desgastatutako hormigoizko azpiha-rri bat irristatzearen aurkako azalera eta bereiz-tutako kolore eraldatzeko. Tratamendu horrenlodierak 1 eta 3 mm bitartekoak dira, behar denzimurtasun mailaren arabera.

8.4.6 Adokina.

Zoladura hau oinarrizko geruzaren gainean, edozelaigunearen gainean zuzenean, 3 cm-ko mor-tero ohatze bat (zementu, hondar eta uraren

nahasketa) zabalduz egiten da, eta, gainean,adokinak asentatzen dira, ondoren, junturakhondarrez betez. Horrelako zoladura batek ertzedo zintarriak exekutatzea eskatzen du, inguru-ko piezak lekualda ez daitezen.

Era berean, adokinak hormigoiaren gaineanasenta daitezke, eta kasu horretan, erresistentziaeta iraunkortasuna izugarri handitzen dira.

Itxura atsegina du eta erakargarriago egin edodesberdinago egin daiteke koloretako adokinakerabiliz; hala ere, errodadurarako azalera ezero-soa da ez-jarraitutasun eza dela eta. Irtenbideegokia da hiri ingurune edo gune berezietarako.Exekuzioaren zein mantentze lanaren kostuaaltua da.

Ez dira gomendatzen harrizko edo zeramikazkoadokin mota batzuk, euriarekin oso azalera irris-tagarri bihurtzen baitira. Hori dela eta, adokinegokiagoak 6 cm-ko lodieradun hormigoizkoaurre-fabrikatutakoak dira.

8.4.7 Baldosak

Zoladura hau oinarrizko geruzaren gainean, edozelaigunearen gainean zuzenean, 3 cm-ko mor-tero ohatze bat (zementu, hondar eta urarennahasketa) zabalduz egiten da, eta, gainean,adokinak asentatzen dira, ondoren, junturakhondarrez betez. Horrelako zoladura batek ertzedo zintarriak exekutatzea eskatzen du, inguru-ko piezak lekualda ez daitezen.

Era berean, adokinak hormigoiaren gaineanasenta daitezke, eta kasu horretan, erresistentziaeta iraunkortasuna izugarri handitzen dira.

Itxura atsegina du eta erakargarriago egin edodesberdinago egin daiteke koloretako adokinakerabiliz; hala ere, errodadurarako azalera ezero-soa da ez-jarraitutasun eza dela eta. Irtenbideegokia da hiri ingurune edo gune berezietarako.Exekuzioaren zein mantentze lanaren kostuaaltua da.

Ez dira gomendatzen harrizko edo zeramikazkoadokin mota batzuk, euriarekin oso azalera irris-tagarri bihurtzen baitira. Hori dela eta, adokin

43 - Bizikleta bideen kasuan, gehien erabiltzen diren nahasketa bituminoso beroak D-12 eta S-12 motakoak dira.

• Miranda egonkorrako Legarra zorua (LoiolakoSantutegia, Azpeitia).

• Aglomeratua.

• Inprimatutako aglomeratua

• Adokina

• Esne-bituminosoa. Zementu-esne bituminosoa

g g

68 69

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


Bizikleta bideen tratamendua ingurune berezietan

8.5

Hainbat ingurune berezietako bizikleta bideentrazadurak bide zoru eta zoladurak hautatzekoirizpideak kontuan hartuz oreka berri bat bila-tzera behartzen gaitu. Txirrindularien erosotasu-nak, eta, horren ondorioz, segurtasun eta kon-fortez zirkulatzeko abiadurak beren garrantziagutxitzen du, ingurumen, ondare eta hirigintzaegokitzapenaren alde.

8.5.1 Gune historikoetako zoladura

Gune historiko edo hainbat hirigune berezi ba-tzuen kasuan, ingurunearekiko integrazioa ado-kin, baldosa, harri naturalezko lauza edo inprima-tutako hormigoizko zoladurak erabiltzea ekardezake, piezez osatutako zoladurak exekutatu etamantentzeko garestiagoak badira ere. Edonolaere, gune historikoetako zoladurei buruzko haus-narketa modu orokorrean egin behar da, esteti-ka edo ikusizko irizpideak, ingurumenekoak(hotsa) eta baimendutako trafikoaren abiaduraren

ezaugarrien araberako egoki-tzapenari dagoz-kionak sendotuz.

Praktikan, txirrindularien erosotasuna, piezazpieza zatikatutako zoladurak erabiliz, neurri han-di batean, piezen neurri, zimurdura eta kokape-nari dagozkion xehetasunezko aukeraketen bai-tan dago, baita obretan zehar haiek jartzekokontua izatearen baitan ere45. Ferrara hiriko gu-ne historikoan ohiko adokinen ordez 80 cm-kozabalera duen lerro bat osatzen duten besteadokin lau batzuk erabili dira, oinezko eta txirrin-dularien nahasketa ordenatzen ahalbidetzen du-tenak. Behar adinako zabalera duten kale batzuetan, horrelako bi zerrenda jarri dira beharadinako distantzian, modu murriztuan gune his-torikoan sar daitezkeen automobilen abiadura-ren pizgarri bihurtzea saihestearren46.

8.5.2 Natura gune edo landa bideetako zola-dura.

Asfalto eta hormigoiaren ikusizko erasana sai-hesteko, trinkotu edo egonkortutako materialpikordun materialez osatutako zoladura bataukera daiteke. Errodadurarekiko erresistentziahandiagoa du oztopo, txirrindulariaren ahalegi-na handitu eta abiadura gutxitzen baitu, bainadesabantaila hori bertute ere izan daiteke oinez-koekin partekatutako hainbat bidetan edo osozuzen ez diren trazaduradunetan. Kasu bakoitze-an, bizikleta bidea diseinatzen den txirrindularieta bizikleta motari buruzko hausnarketa bategin behar da, baita balizko beste hainbat era-biltzailerekiko harremanari buruzkoa ere.

Irizpide horrek hainbat bide zatitan bide zoru etazoladura bereziak ezartzen direlako esanahiaizan dezake, esate baterako, malda zorrotzago-ak dituztenetan, bertan, errodaduran eranskor-tasun handiagoa eskaintzea komeni baita.

Oinezkoek eta txirrindulariek partekatutakobideetan, haietako bakoitzaren gunea modubereizlean zola liteke, baina zaila da biek zoladu-ra erosoena ez bilatzea, ezartzen diren bereizke-ta adierazpenak edozein direlarik ere.

Bide zoru eta zoladura mota hautatzean, kon-tuan hartu behar da bizikleta bidearen ertzekolandaredia, gordetzeko zein beren sustraiek zir-kulazio baldintzak honda ditzaten saihestekoere.

Kapitulu honen laburdura gisa, honako ondoriohauek atera litezke:

• Bizikleta bide baterako zoladura bat aukera-tzerakoan, hainbat irizpide hartu behar dirakontuan, alegia, erabiltzailearen erosotasun etasegurtasuna (bide zoruaren zurruntasuna, erre-gulartasuna eta eranskortasuna), bizikleta bideakokatuko den ingurunearekiko egokitzapenaeta bere kostuak, eraikuntza zein mantentze la-netakoak.

• Printzipioz, bizikleta bide baterako zoladuraegokiena asfaltuzko aglomeratua da (beltza edokoloretakoa), erabiltzailearentzako erosotasun,segurtasun, iraunkortasun eta mantentze lane-tako arrazoiak direla medio).

• Asfaltuzko zoladuren kasuan erabiltzeko hona-ko kolore irizpide hau proposatzen da: hiri

44 - Ikus, esate baterako, "Trafiko intentsitate baxuko bideetako hormigoizko zoladuren eskuliburua" argitalpena. Josa, A.; Jofre,C.; Fernández, R.; Kraemer, C. (2002) Espainiako Zementuaren eta Bere Aplikazioen Institutuko argitalpena (IECA).

45 - Kordobako esperientziari buruzko hausnarketa interesgarri bat J.M. García Ruiz en "Gune Historikoko bizikletetarakozoladurak?" izeneko artikuluan eskaintzen da, 2005eko neguko Kordobako Lerroa/Bizikleta Plataformaren "Envíciate" ize-neko buletinaren 22. alean. (www.platabicicordoba.org).

46 - M. Ferrari, A. Bratti eta G. Stefanatiren "Vélo à Ferrara" artikulua http://www.echosvelo.net web orrian argitaratutakoa.

Bizikleta bideetako bide zoruetarakoideien sintesia

8.6 guneetan aglomeratu gorria eta gainontzekokasuetan aglomeratu beltza, arrazoi ekonomi-koak direla medio.

• Askotan ezin da edo ez da gomendagarriaaglomeratuzko zoladuraren irtenbidea, inguru-nearekin bateragarria ez delako (natura guneak,gune historikoak, etab...).

- Natura guneen kasuan, trinkotutako zagorrez-ko zoladura erabiltzea gomendatzen da, iku-sizko erasana ahalik eta txikiena izatearren.Kasu horretan, egonkortzaileak erabil daitez-ke, bide zoruaren hainbat ezaugarri hobetueta bere iraunkortasuna handitzearren.

- Tratamendu berezi bat eskatzen duten gunehistoriko eta hiri guneetan, beste zoladuramota bat erabili ohi da, besteak beste, baldo-sak, adokina, inprimatutako hormigoia, etab.,ikuspegi ekonomiko eta funtzionaletik egokie-nak ez badira ere.

Ondoren, lehen kontuan hartutako bizikletabideekin definitutako bide zoru eta zoladurakzerrendatzen dira, mota bakoitzerako egokitza-pen handiagoa edo txikiagoa adieraziz.

egokiagoak 6 cm-ko lodieradun hormigoizkoaurre-fabrikatutakoak dira.

8.4.8 Hormigoia

Azalera akabera ona duen hormigoizko azpiha-rri bat bizikleta bide baterako zoladura egokiaizan daiteke. Azpiharriaren lodiera 12 eta 15 cmbitartekoa izan daiteke, oinarriaren ezaugarrien,zelaigunearen eta trafiko motaren arabera.

Zoladura bituminosoa baino irtenbide garestia-goa da, baina mantentze lan murritza eskatzendu, erresistente eta iraunkorra da eta irristatze-aren aurrean eranskortasun egokia eskaintzendu. Bere aurka zabalkuntza eta uzkurdurako jun-turak eraikitzeko beharra dago, hain zuzen ere,txirrindularientzat erosotasun galera handiagoaedo txikiagoa ekar dezaketenak, exekuzio kali-tatearen arabera. Gainera, zoladura horiengehiegizko zurruntasunak eta beren egiturakaglomertuzko zoladurak bezain erosoak ez iza-tea dakar.

Azken urteotan, inprimatutako hormigoizkoaukera asko garatu dira, eta horien bidez, bizi-kleta bideen zoladurarako egitura eta koloreakerabil daitezke.44 Kasu hauetan, beren erabilerakinplizitu dakarren azalera erregularitatea kontuanhartu behar da. Inprimatutako nahasketa bitumi-nosoekin gertatzen den eran, bere erabilera bizi-kleta bideen zati berezietan gomendatzen da.

• Gune naturalbatean eraginahula duen konponbidea.

(*) Hiri guneetan, errodadura geruza kolorezta daiteke, sekzioaren gainontzeko azaleratik gehiago bereizteko.(**) Akabera koloreztatua edo inprimatua izan liteke.

• Bizikleta bideetarako gomendatutako bide zoru eta zoladurak.

Bizikletapista

S-1

S-2

S-3

S-4

S-5

S-6

S-7

S-8

S-9

S-10

(*)

(**)

(**)

(**)

(**)

Bizikleta lerroa edo bizikleta bazterbidea

Bizikleta xenda

Bizikleta espaloiaedo oinezkoekinpartekatutako

bideak

Ibilgailuekin partekatutako

bideak

g g

70 71

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


• Bide zoruen eta zoladuraren ereduzko sekzioak.

g g

72 73

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


9 Fabrikako egitura eta obrak

Zubiak eta pasabideak

9.1

Hegada moduko egiturak

9.2

9.1.1 Oinezko eta txirrindularientzako pasabi-deak

Pasabideak ibai baten ubidea, kota desberdin-tasuna edo azpiegitura bat gainditzen dutenegiturak dira. Diseinatzeko, honako irizpidehauek kontuan hartu behar dira:

• Txirrindularientzat kota aldaketak ahalik etagutxien murriztea. • Irakurgaitasunari laguntzea, adibidez, pasabi-dearen amaiera hasieratik ikus dadin. • Beren aho zein tarteko zatien erakargarritasu-na handitzea.

Pasabideetan garrantzitsua da segurtasun etaerosotasun sentsazioa eskaintzen duen babeshesien zabalera eta tratamendua.

Oinezko zein txirrindularientzako pasabideektipologia berberak dituzte, erabilerako gainkar-ga berberetarako diseinatu eta neurtzen baitira.Eraikuntzan material desberdinak erabil daitez-ke, altzairua, egurra eta hormigoia, kasu, nahizeta ohiko irtenbidea pasabide metalikoa izan,diseinu ugari eta prezio baxuko argi handiaklortzea ahalbidetzen baititu.

Egurrezko pasabideak oso arinak dira eta argiinteresgarriak lortzea ere ahalbidetzen dute,baina bi oztopo dituzte: diseinua nahiko errepi-kakorra izan ohi da eta egurrak izan duen trata-mendua egokia ez bada, denbora laburreanhondatzen dira.

Hormigoiaren berezko pisua oso handia da, jasanbehar dituen gainkargekin konparatuta. Beraz,argi txikiak (gehienez ere sei edo zortzi metro-koak) gainditzeko erabili ohi da, edo altzairu etahormigoizko sekzio mistoak dituzten pasabidehandietan.

9.1.2 Motordun trafikoa duten zubiak

Errepideko zubi berri bat proiektatzen denean,beharrezkoa da oinezko eta txirrindularien iga-rotzea aurreikustea, espaloiak eta bizikletabidea jasotzeko behar adinako sekzio bat eza-rriz.

Lehendik dauden zubien kasuan, ohikoa da sek-zioa motorrik gabeko moduetarako bereiztuta-ko gunea ezartzeko nahikoa ez izatea; beraz,honako irtenbide hauetako bat aukera daiteke:

• Oholtza zabaltzea hegada moduko egiturarenbitartez.• Motordun trafikoa eta txirrindulari eta oinez-koen trafikoa batera izatea ahalbidetzea, "trafi-koa baretzeko" elementuak erabiliz.

9.2.1 Errepideen ondoan ezarritakoak

Hegada moduko egiturak erabilgarritasun han-dikoak dira topografia malkartsudun gune bate-an zehar doan errepide baten sekzioa zabaldubehar denean. Egitura mota horren adibideesanguratsu bat Zarautz eta Getaria bitartekokostaldeko errepidearen ondoan eraiki denhegada espaloia da, nahiz eta bere sekzioa bizi-kletek oinezkoekin partekatzeko behar adina-koa ez bada ere, oinezkoentzat diseinatu zelakontuan hartuta.

Kasu horretan, itsas labarraren ertzean eraikitzeaerrazteko, olatu horma eran aurrefabrikatutakopieza batzuk erabili ziren. Pieza horiek espaloia-

• Oinezko eta bizikletentzat pasabide metalikoa.

ren egonkortasuna ziurtatzen duen eta in situegina dagoen hormigoizko kontrapisu bati lotu-ta daude. Ondoren, hegada espaloiaren eskemabat eta proiektu horretan aurrefabrikatutako pie-zetako bat jartzerakoan eginiko argazki bateransten dira.

9.2.2 Zubien oholtzen zabaltzeak

Oinezko eta txirrindularientzako kalkuluen gain-kargak txikiak direla kontuan hartuta, zubiarenzabaltzea hegada baten bitartez egin daiteke,eta hori berari erantsitako estribu eta zutoinakeraikitzea baino ekonomikoagoa da. Irtenbidehori ezin da beti gauzatu, zubiaren tipologiarenedota bere artapen egoeraren baitan baitago.

Tunelak diseinatzeko irizpide nagusiak honakohauek dira:

• Txirrindularientzako kota aldaketak ahalik etatxikienak egitea; maldek ezin dute %5 a gainditu.• Irakurgarritasuna ahalbidetzea, tunelarenamaiera sarreratik ikusgarria izan dadin. • Aho zein tarteko zatien erakargarrita-suna handitzea.

Segurtasun sentsaziorako ahoen diseinua fun-tsezkoa da, behar bezain irekiak izan behar duteeta ezpondek ez dute itxialdi sentsazioa bultza-tzen duten malda handiegiak eduki behar.

• Hegadaren sekzioa.

• Aurrefabrikatutako piezetako baten ezarpena

• Tunela(Leitzaran)

Tunelak eta azpiko pasabideak

9.3

Arrazoi berberagatik, tuneleko sekzioak zabale-ra eta altueraren arteko harreman oparoa izanbehar du, estutze sentsazioa saihesten duten1,5:1 proportzioak egokiak izanik. Funtsezkoada, baita ere, zoladuraren eta hormen estaldu-raren tratamendua, kolore eta egiturek argita-sun eta ikusgarritasunari lagun baitiezaieke.

Gipuzkoan ohikoa da tunel ugari bizikleta bidegisa birgaitu diren trenbideen trazadura zaha-rretan aurkitzea. Lehendik dagoen tunela erabi-lera berriaren arabera egokitzeko, hasteko, etahartu beharreko irtenbidea definitzen laguntzendigun azterketa geotekniko bat egin ondoren,egonkortasuna ziurtatzen da. Tunelak egonkor-tasun arazoak baditu, proiektatutako hormigoia(gunita ere deitutakoa) erabiltzen da, lubiziaksaihesten dituen harri itxurako estaldura batsortzeko. Geruza hori sare metaliko batez edoaltzairuzko zuntzezko sare batez lagunduta joandaiteke. Nahikoa ez balitz, irtenbide horiek ain-guraketekin konbinatzen dira.

Beste ohiko arazoetako bat ur iragazpenak dira.Iragazpen handirik izan ezean, arazoa hormi-goizko azpiharri batez, zeharkako malda arinbatez eta urak jasotzeko areka batez konpontzenda, horrela putzuak egitea saihesten baita. Ur ira-gazpenak puntu ugaritan gertatuz gero, komenida iragazgaiztea. Iragazgaizte hori geotextil bateta PVCzko geozuntz bat erabiliz egin daiteke.Geozuntza iragazgaizten duen elementua da,geotextila, ordea, geozuntza babesteko eta ira-gazgaiztearen urak hustutzeko eginkizuna du.Beste irtenbide bat urak atzeman eta drainatzesareraino bideratzen dituen estaldura metalikobat jartzea da.

Tunelaren egonkortasuna ziurtatzeko jartzenden gunitak ez du iragazgaizteko elementutzatbalio, uraren irteera erraztu ezean, bere bideabilatu eta gunita tuneleko hormak askatzenbukatzen baitu. Hori dela eta, komeni da guni-tak urak hustutzea ahalbidetzen duten zuloakizatea.

g g

74 75

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


Argitu gabeko tunelen kasuan, garrantzitsua dairagazgaiztea, drainatzea eta sendotzea bezala-ko alderdiak zaintzea, horrela erosotasuna etasegurtasun sentsazioa handitzen baita.

Dauden eusteko obra modalitate ugarien artean,hemen proiektugileen hausnarketarako baliodezaketen batzuk aukeratu dira. Aukeraketa bizi-kleta bideen ezaugarrien eta ingurumen gainduten eragin txikiaren arabera egin da.

Azken modalitate hauen inguruan, eraikitze etaezponda estaldurentzat, bioingenieri teknikengomendio interesgarriak aurki daitezke Katalui-nako Ingeniari Tekniko eta Peritoen Elkargo Ofi-zialaren Arau Teknologikoetan.

9.4.1. Harri lubetazko hormak

Harri lubetazko hormak batzuk besteen gaineanjarritako 500 eta 1.000 kg arteko harrizko blo-keez eginiko eusteko hormak dira. Egitura motahorrek aipatu beharreko hainbat ezaugarri ditu:

• Ohiko hormigoizko hormekiko ekonomia etaexekutatzeko erraztasuna.• Uraren bultzada ezabatzea, bere drainatzeezaugarri apartak kontuan hartuta.• Lurraren mugimendu bereizleen arabera ego-kitzeko duen erraztasuna, egiturazko kalterikjasan gabe eta distortsioak onartuz.• Ingurumen Erasana gutxitzea, horma landare-diarekin estaltzeko aukera izanik.• Harri lubeta ingurunearekin harmonizatzea, pro-duktu natural baten erabilera kontuan hartuta.

Horrelako hormetarako ohiko ezpondak 1H:1Vharremana du, 1H:2V eta 1H:4V motako bestebatzuk ere erabiltzen diren arren.

Ohikoena harri lubeta masako hormigoiez tra-batutako zapata batean oinarritzea da.

Ondoren, lehen aipatutako ezpondetarako,1,00 eta 5,00 metro bitarteko altueretarakoharri lubetaren aurre-neurketa erakusten da:

• Tunelaren gana-gan estalduraurak alboetaradesbideratzeko(Oiartzun).

• Bizikleta bideko tunela eta biaduktua (Oiartzun)

• Beheko pasabide baten gutxieneko neurriak.

Eusteko obrak

9.4

• Ohiko harri lubetazko horma baten sekzioa etaezaugarriak.

9.4.3 Harlangaitzezko hormak

Harlangaitzezko hormak harri txikiez eraikitako-ak dira (harlangaitzak). Harlangaitzak eskuz era-bil daiteke eta harri lubeta baino askoz eremantsoago eta neketsuagoa da. Horrek prezioaaskoz ere altuagoa izatea dakar. Bere akabera-ren kalitatea da abantaila nagusia.

• Bizikleta bide baten harlangaitzezko horma (Azkoitia).• Harri-lubeta (Tolosa).

Horrelako egitura baten abantaila nagusiak iaezponda bertikalak lortzeko aukera eta berenjarrera monolitikoa dira.

Honako hauek dira desabantailak:

• Lurreko urari irteera eman ahal izateko, drai-natze tutuak uzteko beharrak (horma zuloak),hormigoiak egitura partzialki iragazgaiztenbaitu.• Hormigoiak neurri handi batean landarediaagertzeko aukerak zailtzen ditu. • Junturak ixtea komenigarria izan ohi da aka-bera on bat lortzeko.

Ondoren, 1/10 ezpondarekin hormigoiztutakoharri lubetazko horma baten aurre-neurriakeransten dira.

9.4.2 Hormigoiztutako harri lubetazko hormak

Lehen aipatutako ezpondak baino bertikalago-ak lortu nahi direnean, ohikoa da harri lubetamasako hormigoiz trabatzea. Horrela, ia hormabertikalak lor daitezke, proportziorik gabekolodietara jo gabe.

Intradosen (hormaren ageriko aldean) 1/10ekoezponda bat gomendatzen da, gutxienez,horma eroria dagoelako itxura ematen duenefektu optiko bat saihestearren.

Ezponda 1/1n=1

h a

1.00 0.70

2.00 0.80

3.00 1.00

4.00 1.10

5.00 1.20

Ezponda 1/2n=2

h a

1.00 0.70

2.00 0.90

3.00 1.30

4.00 1.60

5.00 2.00

Ezponda 1/4n=4

h a

1.00 0.80

2.00 1.10

3.00 1.50

4.00 2.00

5.00 2.30

• Hormigoiztutako harri lubetaren ereduzko sekzioa.

h a

1 0.70

2 0.80

3 1.00

4 1.20

5 1.40

g g

76 77

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


9.4.4 Egurrezko parriladura edo "Krainer"

Egur parriladura edo "Krainer" egur enborrezeratutako egitura bat da. Horien artean, lurrez-tatutako sahats hesolak jartzen dira. Sahatshesolak denbora laburrean ernetzen dira egitu-ra bizi bat eratuz, eta sustengu gisa balio izate-az gain, ingurunearekin integratzen da.Horrelako egiturek duten desabantaila hau da,alegia, geldialdi begetatiboan zehar egin beharizatea.

Krainer baten eraikuntzarako urratsak kokatukoden gunearen hondeatze eta prestaketa lanare-kin hasten dira. Ondoren, enbor bilbadura bateraikitzen da, behar adinako pisu dituen 2,00 x2,00 metroko kuadrikula bat eratuz. Enborrakiltzatuta joango dira batzuk besteekin. 1/1ezponda bat gomendatzen da.

Eratzen diren aretoetan, sahats hesolak jartzendira eta lurrez betetzen dira. Adar pila batzukere instalatzen dira, betelanak ihes egitea sai-hestuz. Sahats hesolak hilabete baten edo birenburuan ernetzen hasten dira.

• Bizikleta bide baterako egurrezko parriladura baten eraikuntza(Errenteria)

9.4.5. Horma berdea

Horma berdea natura ingurune batean erasanagutxitu nahi denean irtenbide egokia da. Lurgeruzez osatutako sandwich erako egitura batda, geruza horien artean geotextil bat tarteka-tuz, erresistentzia eginkizunarekin, nagusiki.Behin eraikuntza amaituta, aurrealdean ereitehidrauliko bat egiten da. Debora laburrean, hor-mak argazkian duen itxura izango du.

Horrelako egitura bat egiterakoan, hainbatkontsiderazio hartu behar dira kontuan:

• Irtenbide ona da natura ingurunetan erabiltze-ko. Jakina, ez da gomendagarria hiri gunetara-ko, kasu horietan bere itxurak ikusizko erasanhandia eragingo luke eta.• Eraikitzeko, kalitate oneko materiala edukibehar da, betelanean material desegokien era-bilerak horrelako egituretan arazo asko sortzenbaititu.• Arrazoi ekonomikoak direla eta, irtenbide horiez da egokia jaso beharreko azalera txikia dene-an.• Kontuan hartu behar da, baita ere, exekutatze-ko behar adinako espazioa eduki behar dela,geotextilak hormaren barruan ongi ainguratutageratzeko behar adinako luzera eduki beharbaitu.• Azkenik, garrantzitsua da gunean nahiko maizeuria egitea, hormak bere itxura berdea gorde-tzea nahi bada, eta hori Gipuzkoan ez da arazo.

• Horma berdea belarra hazi ondoren.

10 Drainatzea

Drainatzea, azalerakoa zein lurrazpikoa, Gipuzkoabezalako lekuetako bizikleta bideen funtsezkoalderdi bat da, bertan, euri zaparrada gogor etaohikoak izaten baitira.

Euritik datozen azalerako uren hustutze azkarrakeuri egunetako txirrindularien zirkulazioa ahalbi-detzen du, gutxieneko segurtasun eta erosotasu-neko baldintzekin, bizikletak errodadurarako ahal-mena galtzea saihestuz gurpil eta bide zoruarenartean tartekatzen den ur pelikularen ondorioz.Eta lurrazpiko uren hustuketak bide zoruarennarriadura saihesten du. Bestalde, lurrazpiko urenhustuketa egokiak bide zoruaren narriadura sai-hesten du.

Azalerako drainatzeak plataformatik eta bereertzetatik datozen euri edo urtzaldiko uren bil-keta, ubide naturaletara, estolderia sistemetaraedo maila freatikorako hustuketa, eta bizikletabideak etendako ubide naturalen jarraipenarenlehengoratzea hartzen du bere baitan.

Ur bilketan, ohikoa bizikleta bide ertzetakobateranz bideratzea da %2ko zeharkako maldabaten bidez. Garrantzitsua da, baita ere, luzeta-rako profilean malda nulua duten bide zatiakizatea saihestea.

Hiriguneetan, nahikoa izan ohi da bizikleta bide-ari urak dagoen azalerako drainatze sarerainobideratzeko zeharkako malda egokia ematea.Beste hainbat kasutan, erabilgarria izan litekeberdindu gabeko bide ertzetako junturak irekiakuztea, urak bizikleta plataformatik kanpo hustenerrazteko.

Landa guneetan, batzuetan urak plataformarenalboetatik kanpora isuri daitezke zuzenean,baina bestetan, beharrezkoa izango da urakbiltzeko sistema bat sortzea, bide ertzeko arekabatez eta kolektore bati lotutako estolda zulobatzuez eratutakoa, hustuketa guneraino era-mateko. Bizikleta bidea lur-erauzketa batenondoan baldin badoa, ezponda oineko arekabat edukitzea garrantzitsua da, ezpondako uraketa lubizia txikiek plataforman amaitzea saihes-tearren.

47 - Azalerako drainatzeari dagozkion alderdi guztiak "Azalerako Drainatze" izeneko 5.2-IC Arauan jasota daude(1990eko maiatzaren 14ko Obra Publikoen eta Hirigintzako Ministerioko Agindua, urte bereko maiatzaren 23koGAOn argitaratutakoa). Arau horretan ur emarien kalkulu metodoa ere zehazten da, urak biltzeko sistema neurtuahal izateko.

Arekak lurrean hondeatuta edo hormigoiz esta-litakoak izan daitezke. Lurrean hondeatutakoarekek eraikuntza kostu baxuagua dute hormi-goiz estalitakoek baino, mantentze lan handia-goa behar baitute eta ezaugarri hidrauliko oke-rragoak baitituzte.

Estolda zuloak horizontalak edo zolatutakozerrendaren albokoak izan daitezke, eta 25 eta50 metro bitarteko distantziarekin bereiztutaezartzen dira, luzetarako maldaren arabera.Horizontalak eraginkorragoak dira bere eginki-zuna betetzerakoan, baina goialdean bizikletabideko erabiltzaileentzako, irristakorra izanik,arriskutsua izan daitekeen sareta bat baitarama-te, trafikoaren perpendikularrean eta barrenarteko irekiera mugatu batez ezartzen ez badira.Kokapen hori ez da egokiena ikuspegi hidrauli-kotik, baina segurtasunak gainontzeko alder-dien gainetik egon behar du.

Alboko estolda zuloek txirrindularientzako arris-kua ezabatzen dute, oso ohikoak ez diren arren.Beren tipologia dela eta, hiriguneetan bakarrikerabiltzen dira.

Bizikleta bidearen trazadurak dagoen ubide bateteten badu, beharrezkoa da urei jarraipenaeskaintzen dien ura hustutzeko zeharkako obrabat eraikitzea. Hustutzeko obra horiek izen des-berdina dute forma eta tamainaren arabera:hodiak, bidepeko erretenak, estoldak edo pon-toiak, hodiak txikienak eta pontoiak handienakizanik.

• Bizikleta bide baten ondoko hormigoizko areka eta ezpondazorrotak

Azalerako drainatzea47

10.1

• Egurrezko parriladuraren itxura, eraiki eta handik hiru hilabetetara(Errenteria)

g g

78 79

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


Irten txiki ugari dituzten natura ingurunetan,bizikleta bideak errodadura geruza arin edo ira-gazgaiztasun gutxikoa duenean, baliteke kome-nigarria izatea hormigoizko zeharkako sakangu-nea eraikitzea plataforma babestu eta urakalboen artean azaleran bideratzearren.

Bide zoruan infiltratzen den urak bere iraupenalaburtzen du. Gainera, iragazgaitzak izan litez-keen, eta, azalerako drainatze ona duten zola-durek ezin dute hainbat infiltrazio saihestu.Arazo hori bereziki garrantzitsua da trazadura-ren behe puntuetan, urak irteerarik ez duen edoiturriak dauden puntuetan. Beraz, gomendaga-rria da gune horietan zoladura azpian draineakizatea. Drain bat material filtratzaile batez ingu-ratutako porodun hodi batez osatuta egon dai-teke, eta material finez kolmatatzea saihestenduen geotextil batez babestutakoa. Drainek bil-dutako urak drainatze sareraino bideratzen dira,halakoa izanez gero, edo, bestela, plataformatikkanpo.

• Junturak irekita daudela, arekarainoko uren hustuketa errazteko. • Drain baten xehetasuna.

• Kanaletazko sareta bizikleta bide baten ondoan.

11 Argiteria

Gidatze segurtasunak ikusgarritasun ona duoinarri. Bizikleta bideetan baldintza hori bizikle-tek oso argiteria sistema kaxkarrak dituztenneurrian handitzen da. Beraz, beharrezkoa dahausnarketa berezi bat egitea, eguzki argia faltaden orduetan, bizikleta bideetan argiteria etaikusgarritasuna emateko; hausnarketa horihonela sistematiza daiteke:

• Aurreikusitako erabiltzaile motak.

Argiteria beharra bidean aurreikusitako txirrin-dulariengandik soilik ez baizik eta oinezkoenedo motordun ibilgailuen trafikoarekiko konbi-naketatik etor liteke. Bestalde, eguneroko hiritxirrindulariek bizikleta eguneko argirik gabekoordutegietan erabili ohi dute, negualdian lanto-kira edo eskolara joateko. Gainera, kontuanhartu behar da erabiltzaile mota batzuek ezdutela berezko argirik bizikletan, batez ere,tunel batean edota edozein argi iturririk ez duengune batean ikusgarritasun egokia eskaintzekogai dena.

• Ikusgarritasuna/segurtasuna/erakargarrita-suna.

Argiteritik datorren bideko ikusgarritasun edoirakurgarritasuna segurtasun faktore bat da,bizikleten zirkulazioari dagokionez zein delituenexekuzioari dagokionez; bi alderdi horiek batu-ta, argiteriak sortutako ikusgarritasuna hainbaterabilera, erabiltzaile adin eta sexu edota ordu-tegitarako bidearen erakargarritasunaren bal-dintza da.

• Bide mota.

Bidearen izaera igarotzen deneko hiri, landaedo natura lurraldearekiko, argien eta horiekexijitzen duten azpiegitura multzoaren estetikaeta ingurumen erasana zehazten du.Txirrindularien aurreikusitako abiadura ere ga-rrantzitsua da, zenbat eta abiadura handiagoaorduan eta ikusgarritasun distantzia handiagoaere behar izaten baita.

• Argiteria mailak.

Argiteriaren kalitatea kuantifikatzeko erabiltzendiren parametro nagusiak argiztapena eta uni-formetasuna.

Argiztapena azalera unitate bakoitzean eraginaduen argi fluxua da. Nazioarteko Sistemakoneurri unitatea luxa da.

Uniformetasuna gutxieneko argiztapenaren etatarteko argiztapenaren arteko harremana da, eta,funtsean, argi puntuen posizio eta distantzia arte-kotasunaren baitan dago. Argiztapen balio ego-kiak uniformetasun baxua izanik, argien kokape-na ez dela zuzena adierazten du, gune batzuekargiztapen gutxi eta beste batzuek gehiegi dute-la esan nahi baitu.

Gune publikoan exijitutako gutxieneko argizta-pen mailekiko derrigorrez bete beharreko arau-di komunik ez dago. Badira, ordea, argi sareadiseinatzeko hainbat gomendio jasotzen dituz-ten argitalpenak. Alde batetik, "Argiztapenekoenergia eraginkortasunaren gida teknikoa. Argiz-tapen publikoa"48 eta IDAEk (Energia Dibertsifi-katu eta Aurrezteko Institutua) eginiko kanpokoargiztapenari buruzko udal ordenantzaren pro-posamena daude49 eta, bestetik, Sustapen Minis-terioko "Errepide eta tunelen argiztapenerakoGomendioak"50. IDAEren ordenantza proposa-menean, udalerrien gunez guneko banaketaezartzen da, argiztatu beharreko area motarenarabera, gutxieneko argiztapena behar dutene-tik, gehieneko argizapena behar duten etagehien iragandako merkataritza areetaraino.

Udal Araudi batzuetan exijitzen diren gutxiene-ko balioak altuegiak dira. Hiri guneetarako, adi-bidez, 25 lux-etako batez besteko argiztapenaeta 0,50eko uniformetasuna exijitzen dira. Baliohoriek lehen aipatutako argitalpenen gomen-dioen edo bestelako udal gomendioen oso gai-netik daude, horietan, kale eta oinezkoen pa-sealekuetarako, 7,5 eta 10 lux bitarteko batezbesteko argiztapena eta 0,2 eta 0,4 bitartekouniformetasuna gomendatzen baita51.

48 - IDAE. Energiaren Dibertsifikatze eta Aurreztapenerako Institutua. Industria, Turismo eta Merkataritza Ministerioa.Madril, 2001.

49 - Bereziki, "Energiaren eraginkortasunaren hobekuntzaren bitartez, ingurumena babesteko kanpoko argiztapenariburuzko Udal Ordenantzaren eredu proposamena" izeneko dokumentua, "IDEA Hedapena" izeneko sailean argitaratu-takoa (Madrid, 2002). Bizikleta eta oinezkoentzako bideetarako gomendioak jasotzen ditu.

50 - Errepide eta tuneletako argiztapenerako gomendioak. Eraikuntza jarraibideak. Arau Sailak. Sustapen Ministerioa.Errepideetako Zuzendaritza Nagusia. 1999.

51 - "Legazpiko Udalerriaren argiteri publikoaren azterketa" Aranzadi, 2006. Lan honetan ,batezbesteko, 5 luxeko argizta-pen maila gomendatzen da, eta landa bideen kasuan 5 baino gutxiago. Holandako luminoteknia erakundearen aldetik,segurtasun sentsazioa bermatzen duen argiztapen maila 7 luxetan ezartzen du zoladuraren gainean, maila hori 2 eta 5luxera jeitsiz bideko-segurtasuna bermatzeko."Sign up for the bike". CROW. Ede, Holanda, 1993.

Lurrazpiko drainatzea

10.2

g g

80 81

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


Balio horien lorpena, besteak beste, argiteriamotaren eta bere altueraren araberakoa, lanpa-raren potentziaren eta motaren araberakoa, argipuntuen kokapen eta bereiztearen edota bidea-ren zabaleraren araberakoa da. Oinezko bideeta bizikleta bideetarako, 3,50 edo 4,00 metro-ko altueradun argiak gomendatzen dira, 150Wko lanparadunak, 20 eta 25 metro bitartekobereizketarekin, distantzia hori eraikuntzarikgabeko guneetarako 30 metrotara ere zabaldaitekeen arren, zuhaitz guneak badira, eta 40metrotara gune irekiak badira.

Argi kutsadurari dogokionez, jarraitu daitekeenirizpidea lanpara goikaldean jartzea da gunaerreflektante batean, horrela argi sorta behe-rantz zuzenduz.

Lanparak aukeratzerakoan, beren energia era-ginkortasuna, kostua, iraunkortasuna eta kolore-en bistaratzearekiko ezaugarriak hartu behar dirakontuan. Kanpoko argiztapenerako, batzuetanlanpara goriak erabiltzen dira, baina ohikoenamerkurio lurrinezko edo sodio lurrinezko deskar-ga lanparak erabiltzea da. Energiaren ikuspegitikeraginkorrak sodio lurrinezkoak eta presio han-dikoak dira.

Hiri guneetatik urrun dauden landa guneetan,iluntzean erabiltzailerik ez dagoenetan, ez dagojustifikatuta hiri batekoa bezalako argiteria sarebaten instalazio eta mantenimendua. Kasuhorietan, argi balizen sistema bat jar daiteke,txirrindulariari orientatu eta arriskurik gabe zir-kulatzeko balio diona, gauak horrelako bidebatean harrapatuz gero. Baliza horiek emititzenduten argia mehea da, eta, natura guneetan,ohiko argi baten ikusizko erasana saihesten du.

Bizikleta bide bateko argiteria diseinatzerakoaneta argi eredu berezi bat aukeratzerakoan kon-tuan hartzeko beste alderdi batzuk honako hauekdira: kostua, mantentzea, hermetikotasun maila,babes mekanikoa, diseinua eta argi kutsadura.

Gaur egun, diseinu erakargarridun argiak ezar-tzeko joera dago, mantentze kostu baxudunak,eta argia zerurantz zabaltzea saihesten duten ele-mentuak dauzkatenak, errendimendua hobetuzeta "argi kutsadura" izenekoa saihestuz. Horierrendimendu handiko argiak erabiliz lortzen da,horietan lanpara goialdean kokatuta dagoene-koak, gune islatzaile batean, argi sorta lurrerantzzuzenduta.

Hermetikotasun maila argiaren iraupenean fak-tore garrantzitsua da eta IP indizearen bidezneurtzen da. Argi bati exijitu ohi zaion balioa IP-65ekoa da. Lehenengo zifrak gorputz solidoenaurkako babesa adierazten du (6 handiena daeta hautsaren aurkako babes osoa adieraztendu). Bigarren zifrak likidoen aurkako babesa

adierazten du (5ek ura norabide guztietara jaur-titzearen aurkako babesa adierazten du, 6k itsaskolpeen edo antzekoen aurkako babesa eta 7kinmersioaren aurkako babesa). Beraz, IP-65duen argi bat, ohikoena, hautsaren aurka etaura norabide guztietara jaurtitzearen aurka era-bat babestuta dago.

Argiak egintza bandalikoen edo bestelako kol-peen aurka duen erresistentzia IK indizearenbidez kuantifikatzen da, babes mekanikoaneurtzen duena, hain zuzen ere. K indizea 0 eta10 bitartekoa da, eta IK-08 bat exijitu ohi da.Argi kutsadura izenekoa EFHSren bitartez kuan-tifikatzen da (goi hemisferiorako fluxuaren igor-pena).

Argiztapen kasu berezi bat 50 metroko luzerabaino handiagoa duten bizikleta bideetakotunelek exijitzen dutena da, bertan, egunekoorduetan ere funtzionatzen duen sistema bateninstalazioa beharrezkoa izanik. Tuneleko giltza-rrian jarri ohi dira argiak, 30 metroko distantziazezarrita. Gidatze efektua nahi bada, bidea era-bat argiztatzera iritsi gabe, tuneleko alboetanargi balizak erabil daitezke.

Hainbat lekutan kontuan hartzeko alderdietakogarrantzitsuenetako bat pizteko sistemarenaukeraketa da. Gune askotan, erabiltzaile kopu-ru eskasak ez du etengabe tuneleko argiak piz-tuta edukitzea justifikatzen. Kasu horietan, piz-teko sistema mota desberdinak erabili ohi dira,tenporizadore batekin konbinatuta, hain zuzenere, igarotzeko beharrezkotzat jotzen den den-boran zehar, argiak piztuta mantentzen dituena,1,5eko segurtasun koefizientearekin.

Sistema errazen eta merkeena, tuneleko bi aho-tan interruptore bana eta barrualdean, beharbezala seinaleztaturik, kopuru aldakorra dituen

• Argiztatutako tunela bizikletan bidean (Oiartzun).

eskuzko piztea da. Badira ere infragorridun siste-ma automatikoak, txirrindulariak igarotzean akti-batzen direnak. Sistema horiek erosoagoak diraerabiltzaileentzat, baina beren instalazio kostuaketa mantentze kostua askoz ere handiagoak dira.Sistemari eragin eta argiak piztu bitarteko den-bora ere garrantzitsua da txirrindularien itxaroal-dia saihestearren.

Sistema elikatzeko bi aukera daude, inguruetan,energia elektrikoaren sare bat dagoen edo ezdagoen kontuan hartuta. Linea elektriko bat iza-nez gero, sarea linea horri konektatu behar da,zerbitzu berme handienekoa eta ekonomikoabaita.

Batere izan ezean edo oso urruti egonez gero,tuneleko elikadurarako metagailuak ditueneguzki sistema fotoboltaiko batera jo behar da.Irtenbide horrek ekipoen instalaziorako eta ban-dalismoen aurka zuzen babesteko espazioa

• Bizikleta bide baten tunelean gidatze balizak(Oiartzun).

eskatzen du. Energia iturri hori erabiliz gero,beharrezkoa da LED argi balizak instalatzea,energia kontsumo baxua baitute.

g g

82 83

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


12 Seinaleztapena

Seinaleztapenak zirkulazioa segurtasun, eragin-kortasun eta erosotasun baldintzatan antolatuedo arautzeko zein bidaiarako informazio erabil-garria emateko elementu multzo bat du berebaitan. Beraz, bidearen zirkulazio alderdietarazuzenduta egon daiteke (zirkulazio seinaleak),edo norakoen eta lekualdatzerako bestelakoalderdi interesgarrien berri ematera (informazioseinaleak).

Bizikleta bideei dagokienez, seinaleen adieraz-penetako batzuk bizikletaz doazen pertsonenberezko erabilerakoak izango dira, baina bestebatzuek oinezkoen eta motordun ibilgailuenjarrerak ere zehaztu eta denek kontuan hartubeharreko arauak ezarriko dituzte.

Segurtasun eta erosotasun helburuak betetze-ko, seinaleztapenak irakurgarritasun, xumetasuneta homogeneotasun beldintzak bete beharditu.

Irakurgarritasunak erabiltzaile guztiek errazulertzeko modukoak izan daitezen exijitzen du.

Xumetasunak erabiltzaileek erosotasunez neu-rriak hartu edota beharrezko maniobrak egiteaahalbidetzen duten ahalik eta elementu gutxienerabilera inplikatzen du, erabiltzailearen arretamezu gehiegirekin kargatzea saihestuz.

Homogeneotasuna, elementuena zein berenezarpenarena, gomendagarria da mezuen esa-nahiarekin ohitzeko.

52 - 2003ko azaroaren 21eko 1428/2003 Errege Dekretua, Zirkulazioko Erregelamendu Orokorra onartzen denekoa, 1990ekomartxoaren 2ko 339/1990 Errege Dekretu Legegileak onartutako Trafikoaren, Motordun Ibilgailuen Zirkulazioaren eta BideSegurtasunaren Legearen testu artikulatuaren aplikazio eta garapenerako. 2003ko abenduaren 23ko GAOn argitaratua.

53 - Zirkulazioko Erregelamendu Orokorreko II. Eranskinak dio Zirkulazio Seinaleen Katalogo Ofiziala honako dokumentu haue-taz osatuta dagoela: 8.1-I.C Errepide Araua. Seinaleztapen bertikala. [2000ko urtarrilaren 29ko GAOn argitaratua]. 8.2-I.CErrepide Araua. Bide markak [GAOn argitaratua. 87/8/4, Akats zuzenketa GAO. 87/9/29]. 8.3.I.C Errepide Araua. Obren sei-naleztapena. Zirkulazioko seinale bertikalen katalogoa. I. eta II. Liburukiak. Aipatutako dokuemntuak Sustapen MinisteriokoErrepideen Zuzendaritza Nagusiak ezarritako oinarrizko araudiaren barruan daude.

Zirkulaziorako seinaleztapena

12.1

Bide Segurtasunaren 19/2001 Legeko bizikletabideei buruzko hiztegi berria jasotzearen ondo-rioz, 2003. urtearen amaieran onartutakoZirkulazioko Erregelamendu Orokorrean seina-leztapen berria jaso zen, bizikleten zirkulazioare-kin zuzenean lotutako seinale bertikal eta hori-zontal multzo bat berrikuntza izanik52.

Hala eta guztiz ere, bizikleta bideen seinalezta-pena diseinatzerakoan badira hutsune eta ara-zoak oraindik ere. Beraz, estatuko araudianoraindik erregistratu gabe dauden hainbat sei-nale aplikatzen jarraitu behar da53.

12.1.1. Seinale bertikalak

Seinaleztapen bertikala honako honetan datza,alegia, euskarrien gainean ezarritako normaldu-tako tamainadun panelak, baita ere, normalduta-ko altueradunak, bide ertzetan kokatuta, errazikusteko moduan eta txirrindularientzat, oinezko-entzat edota motordun ibilgailuetarako oztopoizan ez daitezen.

• Bizikleta pistatan

Bizikleta gidariek kokatuta dagoen sarrera bideanzirkulatzeko betebeharra, eta bidearen gainontze-ko erabiltzaileek erabiltzeko debekua. Zerrendagorriz zeharkatuta bada, bizikleta pistaren amaieraadierazten du. Bizikleta bideetako gainontzeko sei-naleetan, bertsio hori kontuan hartu behar da.

• Bizikleta lerro eta bazterbideetan

Galtzadan erantsitako bizikleta lerro edo bizikletabideko S-64 seinaleen egokitzapena. Bide markahorizontalak mugatutako galtzada guneak edukibehar duen txirrindularientzako erabilera murriztuaerakusten du.

• R-407 a. Bizikletetarako erreserbatutako bideaedo bizikleta bidea.

• Bizikleta lerro eta bazterbidea.

S-51-ren egokitzapena, bizikletaren ikurra jasoz.Garraio kolektibokoak ez diren ibilgailuetako etabizikletetako gidariei adierazitako lerrotik zirku-latzeko debekua adierazten du.

• Autobus eta bizikleta lerroak.

Motordun trafikoaren kontrako noranzkodunbizikleta trafikoaren berri ematen du.

• Korrontez kontrako bizikleta lerroak.

• Oinezko eta txirrindularientzako bideetan(bizikleta xendak).

• Txirrindulariek ere erabil dezaketen oinezko-entzako bidea.

• Oinezko eta txirrindularientzako bidea (bizikletaxenda) oinezkoen eta txirrindularien guneakbereizita.

• Bide misto edo partekatuetan.

Oinezkoen eta ibilgailuen arteko bizikidetzaarauak ezartzen dituzten seinaleez gain, hainbatkaletan, hiriguneetako berezkoak diren egoitzakaleak izenekoetan (S-28), esate baterako, edotatrafiko baxuko bide eta errepideetan, txirrindu-lariak oinezkoekin eta motordun ibilgailuekinibiltzen direnekoetan, honako seinale hau ezardaiteke:

• Oinezkoek, txirrindulariek eta motordun ibilgai-luek partekatutako toki bide edo errepidea.

• Txirrindularien pasabide edo bidegurutzea.

Seinale horrekin batera, bide motaren araberakoabiadura muga batzuk ezarriko dira.

Txirrindularien pasabidea hurbil dagoela edo txi-rrindulariak bidera atera edo zeharkatzen dutenleku batez oharrarazteko, Zirkulazioko Errege-lamendu Orokorrean jasotako P-22 seinalea era-bili behar da, honako hau adierazten duena, alegia, "Arriskua, txirrindularientzako pasabidebat hurbil dago eta".

g g

84 85

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


Bizikleten bi norabidetako bide gurutzerako, P-22 azpian, seinale osagarri bat erantsi beharda, zirkulazioko bi noranzkoetan txirrindulariakespero behar direla adierazten duten bi geziparaleloen bidez.

12.1.2. Bide markak

Zoladuraren gainean pintatutako seinaleekhonako helburuetako bat edo batzuk dauzkate:lerroak mugatu edo zirkulazio noranzkoakbereiztea, galtzadaren ertza adieraztea.

Bizikleta bideetan, erabilgarritasun handienaizan dezaketen bide markak honako hauek dira:

• Txirrindularientzako pasabidea.

Galtzadaren gaineko zeharkako bi lerro ez-jarrai-tu eta paralelok osatzen duten marka batek txi-rrindularien pasabide bat adierazten du, bertantxirrindulariek lehentasuna izanik (ZirkulaziokoErregelamendu Orokorreko d) ataleko 168 arti-kulua).

• Txirrindularien pasabideko bide marka.

Bizikleta irudikatzen duen piktogramaZirkulazioko Erregelamendu Orokorrean ere54

ageri da argazkietan, baina diseinurako errefe-rentziazko neurririk gabe.

54 - "Zuri koloreko beste marka eta inskripzio batzuk" izeneko 1 Eranskinaren 6.5 atala.

errei zabalera30

pista zabalera

10 10

bide zabalera bide zabalera10 10 10

100

100

100

100

100

100

errei zabalera

30

aparkalekua

50

50

• Bi norabidetako bizikletabideetako noranzkoak bereiz-teko lerroak (jarraitua edoez-jarraitua).

• Bizikleta biderako gehienekoabiadura.

• Bizikletaren ikurra. • Oinezkoen ikurra.

• Ohartarazpen lerroa (L=0,50m.)

• Bizikleta biderako geratze lerroa.

• Bizikleta bideetarako Stop-a.

• Bizikleta bideari bidea emateko lerroa.

• Bizikleta biderako bidea emateko seinalea.

• Bizikleta bazterbideetara-ko bereizketa lerroa.

• Bizikleta pistetan, bizikletaespaloietan, eta txirrindula-riek erabil ditzaketen oinez-koentzako bideetan, galtza-daren mugaketa, bizikletazerrenda bereizita.

• Bide lerroen bereizketarako lerro etena, aparkale-ku eta ibietarako sarbidea izateko aukerarekin.

• Txirrindularien zirkulazio-ko noranzko gezia.

bide zabalera=L

g g

86 87

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


12.1.3. Semaforoak.

Semaforodun intertsekzioetan, txirrindularientrafikorako bi semaforo mota ezar daitezke.Lehenengoak fondo beltz eta kolorezko pikto-gramadun lente zirkularretako semaforoak dira,txirrindularientzat soilik direnak eta ZirkulaziokoErregelamendu Orokorrean jasotakoak55. Bizi-kleta bideak oinezkoen parean doazenean, fondobeltz eta kolorezko piktogramadun lauki formakolenteko semaforo bat erabil daiteke, bertan,oinezkoaren ikurrari bizikletarena erantsiz.

Banandutako proiektagailuak izateak, hauenprogramazio bereizita ahalbidetzen du, aldi ber-deak lehenago hasiz bizikletentzat motordu-nentzat baino, honela segurtasuna hobetuz.

• Bizikleta bidearengaineko semaforoa.

• Oinezko eta txirrindu-larientzako semaforokonbinatua.

Informazio seinaleztapena

12.2

Zaku fondoko seinale informatiboa, bizikleteta-rako izan ezik. Zirkulazioko ErregelamenduOrokorreko S-15-en egokitzapena, S-15 b, S-15c eta S-15 d-etara ere zabal litekeena.Aipatutako bideak irteerarik ez duela adieraztendu, bizikletetarako izan ezik.

S-880 Hainbat ibilgailuei seinaleztapena aplika-tzea. Dagokion seinale bertikalaren azpian, seinalea panelean ageri diren ibilgailuetarakosoilik dela adierazten du, besteak beste, kamioi,atoidun ibilgailu, autobus edo bizikletetarako.

55 - 1. eranskina. Seinaleztapenaren 4.4. atala (argazki irudia).

• Kilometro geziak. Adierazitako norabidean, bizi-kleta bide baten barruan leku jakinetarako dis-tantzien berri ematen dute.

Zirkulazioko Erregelamendu Orokorreko S-17renegokitzapena. Bizikletak uzteko leku egokitu batdagoela adierazten du.

Formatu eta ezarpen irizpideak

12.3

Bizikleta bideetarako seinale bertikal eta hori-zontalen tamaina beren abiadura eta zabaleraezaugarrien arabera egokitu beharko da.Diseinu abiadura askoz ere txikiagoa da motor-dun trafikoko ohikoa baino, eta, beraz, seinalez-tapenaren pertzepzioa ohiko errepideetan era-biltzen diren neurriak baino txikiagoko zeinuekinegin daiteke. Seinaleen tamaina txikiagoak bide

Seinaleak ohartarazi nahi den inguruabarrarekikodistantzia errepideetan erabilitakoa bainodezente txikiagoa izan ohi da. Horri dagokionez,ikusgarritasun fisiologikoa kontuan hartu beharda, alegia, mezu bat irakur daitekeen gehienekodistantzia. Letra edo ikurraren altuera 300 aldizbiderkatuz kalkula daiteke. Dena den, bizikletabideko seinaleak ezarriko diren objektuarekikodistantzia ez da erabiltzaile batek antzeman,interpretatu eta exekutatu beharreko maniobraerabakitzeko behar den gutxienekoa baino txi-kiagoa izango.

Arau orokor gisa, seinaleak txirrindularien zirku-lazioko plataformaren eskuineko ertzean ezarrikodira, hurbileneko ertza bidearen kanpoko ertze-kiko 0,3 eta 0,9 metro bitarteko distantzian izandadin, eta seinalearen beheko ertzaren eta plata-formaren arteko kota desberdintasuna 1,5 eta 2,0metro bitartekoa izan dadin. Informazio seinale-ak beherago ezar daitezke.

Seinaleak ezartzean, seinale batek ondorengobeste baten ikusgarritasuna eragoztea saihestu-ko da. Bi seinale oso hurbil ezarri behar izanezgero, bi seinaleak zutoin bakar batean ezartzeada irtenbiderik onena.

Bizikleta bideetako seinaleztapen ereduak

12.4

0,30

0,50

0,7

L

L= e

rrei

zab

aler

a

10,0

0

0,50

0,50

0,15

0,15

0,15

10,0

0 0,15

0,50

0,15

10,0

0 0,15

0,50

0,15

10,0

0 0,15

• Inguruan bizikleta bide bat dagoela informatzekoseinaleak.

• 1. Kasua: bizikleta bide eta pasabiderako lehentasuna duen intentsitate haundiko motordun bideren arteko bidegurutzearen seinaleztapena.

• Cul de sac erako seinalea,txirrindularientzat izan ezik.

• Bizikletak aparkatzekoseinalea.

• Bizikletari seinaleakaplikatzea.

• Bizikleta bideetan zirkulazio seinaleen ezartzea.

Azkenik, bizikleta bide eta motordun biderenarteko bidegurutzeren adibide bana ematen da

ertzekiko distantzia txikiagora ertzetan ezartzeaahalbidetzen du.

Bizikleta erabilera soileko bideetan seinaleentamaina gomendatua honako hau da:

• Seinale karratuak: 40 cm alde bakoitzeko.• Seinale errektangularrak: 40 cm de zabalerabider 60 cm altuera.• Seinale triangeluarrak: 60 cm altuera.• Seinale zirkularrak:40 cm diametro.

Materialei dagokienez, altzairu galbanizatua etaaluminioa erabili ohi da, kolore desberdinetakoaingurunearen arabera, edota egurra, natura giro-tarako. Egurrez estaldutako aluminiozko seinale-ak ere aurki daitezke.

g g

88


89

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


13 Diseinu osagarriak

Babes elementuak

13.1

Bizikleta bide zati batzuetan, bizikleta pista etabizikleta xendatan, bereziki, beharrezkoa izandaiteke nolabaiteko euste maila eskaintzenduten babes barandak instalatzea, bizikletakbidetik ateratzekotan, eta, trazadura mugenpertzepzioa handitzen laguntzen dutenak.Bizikleta bideetako segurtasun elementu horieninstalazioan kontuan hartu beharreko alderdiakaltuera, forma eta itxura dira.

Txirrindularien ikuspegitik, barandek, petrilek,zubiek eta ibai ubideen gaineko pasabideekgutxienez 1,35 metroko altuera eduki behardute, gainera, elementuen kokapenak haurrekeskailera gisa erabiltzea eragozteko irizpideare-kin. Bestalde, ez dute gomendatutako bidezabaleraren gutxitzea ekarri behar.

Babes handiagoa ziurtatzeko elementuak beharizanez gero, bada barrera edo eusteko sistemenkatalogo zabal bat, eta, bidetik ateraz gero, txi-rrindulariarentzat kaltegarriak ez direnak aukera-tu behar dira. Dauden barrera edo euste siste-men katalogo zabaletik, hormigoizko edo meta-likoak, barne, bidetik ateratzekotan, txirrindula-rientzat kaltegarriak ez direnak aukeratu behardira. Berdin esan liteke bizikleta bidearen parekoerrepideetan instalatutakoez; bertan profil eba-kitzaile edo bizikleten zirkulaziotik hurbilekoaldean nabarmenak diren elementuak dituztenbarrerak saihestu behar dira. Kasu horietan hobeda bereizketa hormigoizko barrera edo petrilenbidez egitea. Elementu horiek 0,80 m-ko altueraizan ohi dute, batzuk metroko altuerara ere iris-ten badira ere. Barrera metalikoak erabili nahiizanez gero, altzairu eta egurrezko mistoak auke-ra daitezke. Gainera, ingurunean errazago inte-gra daitezke.

Era berean, barandek osatzen dituzten itxura etamaterialak bizikleta bidea trazatuta dagoen toki-ko natura, hiri edo monumentu ingurunearenarabera pentsatzeko garrantzia ere gogorarazibehar da.

Bizikleta bideak bereizteko elementuak

13.2

2.50 - 3.00

1.50 - 2.00

1.50

1.00

• Bizikleta bideak bereizteko bide ertzak.

• Bizikleta bidea babesteko mutiloiak.

Bizikleta bideen zirkulazioarekiko babesa edobeste ibilgailu batzuen behar ez bezalako apar-kalekua ertz, mutiloi eta gailuen instalazioarenbidez lagun daiteke. Horien artean, honakohauek aipa litezke:

• 2. Kasua: pasabiderako lehentasuna duen bizikleta bide eta intentsitate ertaineko motordun bideren arteko bidegurutzearen seinaleztapena.

4/3

L

L =

bide

zaba

lera

L / 1

0L /

10

1,00

0,15

0,50

0,15

0,50

0,15

1,00

0,10

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

• 3. Kasua: pasabiderako lehentasuna duen bizikleta bide eta intentsitate ahuleko motordun bide edo oinezko bideren arteko bidegurutzearenseinaleztapena.

L = bidezabalera

10,00

4/3 L

L/10

L/101,00

0,150,50

0,150,50

0,15

1,00

0,10

0,50 0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,30

75,00

a= 3/2 L5/6 a 1/6 a

1/24 a

L L/2

0,60

0,60

0,60

0,30

0,30

• Babesteko barrera

0,05

0,50

0,10

0,10

0,10

Bizikleta bidea Galtzada

Bizikleta bidea Galtzada

g g

90 91

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


• Bizikleta bideak babesteko barandak.

• Bizikleta bidean segregazio ahulerako elementuak.

Trafikoa baretzea

13.3

Bizikleta bide bat noizbehinka erabiltzen dutenibilgailuen gehiegizko abiadura trafikoa baretze-ko gailuen bidez prebenitu daiteke.

Gailu hauek bizikleten zirkulazioa oztopatu edodeseroso bilaka dezakete. Edonola ere, motor-dun zirkulazioko abiaduraren murrizketa bizikle-ten erosotasun eta segurtasunerako onuragarriada beti; beraz, trafikoa baketzeko teknikenbalantze orokorra txirrindularientzat positiboada.

Motordun ibilgailuen abiadura moteltzeko tek-nikak ibilbideen jarraipenaren etenean eta zirku-lazio gunearen neurketa zorrotzean oinarritzendira. Helburua gidatze erlajatu eta erosoa ahal-bidetzea da, aldez aurretik ezarri ez diren hain-bat abiadura gainditzen ez direnean, soilik58.

Trafikoa baretzeko estrategia batean kontuanhartu beharreko lehenengo elementua paisaiaaldaketak edo gidariak antzemandako ikusizkoeta zentzumen alderdien aldaketak sartzea da,hain zuzen ere, lurralde berri baterako sarbide-az ohartarazi eta bere jarreraren eraldaketa bateragiten dutenak.

56 - Trafikoa baretzeko jatorri eta tekniken deskribapen oso bat "Calmar el tráfico" (A. Sanz) liburuan aurki daiteke. SustapenMinisterioak bigarren argitalpena 1999. urtean egin zuen Madrilen. Trafikoa baretzeari buruzko lehenengo autonomia arau-dia Madrigo Erkidegoarena izan zen, 2004ko otsailaren 17ko Garraio eta Azpiegituren Kontseilaritzaren Aginduaren bitar-tez. Agindu horren bidez, Madrilgo Erkidegoko Errepide Sarearen zeharbideetako abiadura baretzeko neurrien proiektu etaosaketarako baldintza teknikoak onartu ziren. (2004ko otsailaren 24 astearteko BOCM 46 zk.). Udal esparruan, trafikoabaretzeko araudiarik aurreratuena "Madrilgo udalerriko Bide Publikoaren Diseinurako Jarraibidea" da, Hiri AntolamendukoPlan Orokorraren arautzearen partea izanik, 2001eko otsailaren 15eko 39 zk.dun BOCM-n argitaratu zena. Akats zuzenketa2001eko abenduaren 12ko BOCM-n argitaratu zen.

Zentzumen aldaketa horietarako, honako ele-mentu hauek erabili ohi dira:

• Seinaleztapena.• Zoladuraren egitura eta kolore aldaketa.• Ate edo estuguneak, sartzen den lekuareninformazioa emanez.• Zuhaitzen, landareen edo hiri altzarien aldake-ta, lurralde berrirako trantsizioa adierazteko.

Behin ibilgailua baretze arean sartuta, trazaduraeta diseinu elementuak eta honako hauekdakartzaten gailuak behar dira:

• Zirkulazio gunearen neurri zorrotzak.• Ibilbide horizontalen aldaketak.• Ibilbide bertikalen aldaketak.

Aldaketa horiek eragiteko ohiko gailuak honakohauek dira:

• Bizkarrak.• Burkoak.• Goi lautadak.• Sigi-sagak.• Estune puntualak.

Gailu horien abiadura moteltzeko efektua dis-tantziarekin deuseztatzen da, beraz, komeni dahainbat metrotan behin, kontrol elementuenhurrenkera bat instalatzea. 30 km/h-ko gehiene-ko abiaduretarako, komeni da distantzia hori 75metrokoa baino handiagoa ez izatea.

Bizikletek eta motordun trafikoak partekatutakobideek abiadura moteltzeko elementu horieta-koren bat dutenean, txirrindularientzako trabaeta arriskuak gutxitzeko honako neurri haueta-koren bat aplikatzeko komenigarritasuna azter-tzea gomendatzen da:

• Txirrindularientzat komenigarrien diren trafikoabaretzeko gailuak zeintzuk diren ebaluatzea, tra-fikoko abiaduraren murrizketan bilatutako era-ginkortasuna zalantzatan jarri gabe. Alde horre-tatik, txirrindularientzat erabilgarriagoa izan lite-ke, "buruko" bat edo gurutzatze "plataforma"bat, "bizkar" bat baino. • Saihesbide baten balizko instalazioa kontuanhartzea, txirrindularia bertatik igaro gabe gailua(sigi-saga, bizkarra, estunea) gainditzea ahalbi-detzearren. Saihesbide horien zabalera bidemotzei eraginez gero 0,75 m-koa izango da gu-txienez.

• Bizikleta bideetako sarbidea prebenitzeko mutiloiak.

• Motor eta ziklomotorren sarbidea prebenitzeko hesiak.

• Bizikleta bidea bereizteko mutiloiak eta bide ertzak

• Trafikoa baretzeko ibilbideko trataera (Zerain)

g g

92 93

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


• Lehentasunak eta txirrindulari zein automobilgidariek gailu murriztaileak gainditu beharduten modua argitzea.• Gailuetan erabilitako materialek ezaugarriirristakorri ez dutela eta txirrindularien ezegon-kortasuna sortzeko bezain irregularrak ez direlaziurtatzea.• Arrapalak dituzten gailuetan, gradiente mode-ratuak (%10 30 guneetan) dituzten trantsizioleunak ezartzea.

Ondorengo irudietan bide zatietan trafikoabaretzeko gehien erabiltzen diren gailuakzehazten dira; intertsekzioen tratamendua,berriz, dagokion kapituluan eskaintzen da.

Paisaian integrazio eta leheneratze lanak

13.4

Bizikleta bide baten eraikuntza igarotzen denlekuen paisaia hobekuntzarako une egokia da,lorategiz hornitze eta ertzeko zuhaitzen landatze-aren bidez.

Baina, faktore estetiko horrez gain, bizikletarenerabileraren erakargarritasun handiago edo txi-kiago ere bilakatzen den horrez gain, landarediakbizikleta bidearen kalitateari laguntzen dio gerta-kari metereologiko izugarrien aurrean (euria, hai-zea, eguzkia, lehortea) eta airearen eta hotsarenkutsaduraren aurrean, babes gisa balio izatekoduen ahalmenari esker.

Ez da ahantzi behar bizikleta bidearen funtzional-tasunerako landatzeek duten erabilgarritasuna,esate baterako, trafiko mota desberdinen bereiz-ketarekiko, ezponden finkapenarekiko, isurketa-rengatiko higadura saihestuz, euri uren xurgake-tarekiko, putzuak egitea murriztuz, edota hainbatleku pribatu edo oso erakargarriak ez direnakezkutatzearekiko.

Landatzeei dagokienez, geldialdi begetatiboanzehar exekutatu behar direla kontuan hartzeakomeni da, hau da, urritik otsailera bitartean.

Bizikletetarako bideen lerro izaera kontuan hartu-ta, lorategi eta zuhaitz horniketa orokorrean tra-zan zeharreko luzetako landatzea da; hala ere,askotan, landatzeen lerrokatze zuzena saihestudaiteke eta hobe da horrela. Bestalde, ondokoguneak eta sekzioko zabaltzeak ibilbideei anizta-sun eta erakargarritasuna eskaintzeko gai direnzuhaitz edo landare bereziak kokatzeko baliatubehar dira.

Landatu beharreko espezieak autoktonoak izan-go dira eta mantentze lan gutxi eskatzen dute-nak. Hosto erorkorreko eta hosto iraunkorrekoespezieak nahastea gomendatzen da, baita haz-

kunde azkarreko eta hazkunde mantsoko espe-zieak ere. Horrek guztiak ezarpen eta kontserba-zio kostu jakin batera eramango du, bertan, lan-darediaren berezko funtzionamendutik ondorioz-tatutako alderdiak kontuan hartzea garrantzitsuaizanik, besteak beste, hostoen erorketa edotasustraien hazkundea, bidearen azalerako kalitate-an edota bizikleten trafikoan bertan eragina izandezaketenak.

Mendi ebaketak exekutatuz gero, komeni da3H:2V-ko ezponda izatea, berriro landatzen erra-zak izan daitezen.

Bestalde, ezpondako goialdeko ertzak borobil-tzeak ingurunearekiko integrazio handiagoa lor-tzen du.

Ezponda horiek oso malda handiak izanez gero,teknika bereziak erabil daitezke, esate baterako,lurrak finkatzen lortzen duten bihurdura hirukoi-tzeko sare metalikoak jartzea, era horretanezponda berriro landatzea errazten baita.

Ebakitako mendietako ereitea hidro-ereitearenbidez ere exekutatzen da. Horren oinarria lurra-ren azaleraren gainean presio handiz ur etahaziez osatutako esekidura baten aplikazioa da,beste hainbat gehigarrirekin batera, besteakbeste, ongarri, babes geruza eta egonkorgailukimikoekin batera.

Lur lauagoei dagokienez, haziak eskuz erein dai-tezke.

Bizikletetarako aparkalekuak

13.5

ren erabilerak berak erakargarritasuna gal deza-ke. Beraz, bizikleta aparkalekuen kokapenaabiapuntu edo xede lekuetatik ahalik eta hurbi-len izatea gomendatzen da; distantzia ez da 75metro baino handiagoa izan behar iraupen luze-ko aparkalekuetan eta 30 metrotara iraupenlaburrekoetan.

Beste kokapen irizpide bat zaindutako lekueta-tik hurbil egotea da edo oinezkoen edota hurbi-leko eraikinetako pertsonalaren trantsitoarenbistan, hala ere, bizikleta aparkalekua hurbildauden edo igarotzen diren pertsonentzakooztopo bilakatu gabe.

Bizikletak aparkatzeko eskatutako neurriakezartzen diren moduaren eta dauzkaten neu-rrien beraien arabera, lotu eta askatzeko manio-bretarako gune eroso bat behar dela kontuanhartuta. Helduen bizikletetarako, erreferentziaz-ko neurriak ondorengo grafiko hauetan adieraz-ten direnak dira:

Bizikleta aparkalekuen diseinu ugari daude,ezaugarri eta prezio desberdinekin, enpresadesberdinen kopuru ugarik fabrikatutakoak.Horrek aukera zabala ahalbidetzen du.Instalatzeko erabilera beharren eta aukeratuta-ko lekuaren araberako eredu bakoitzaren egoki-tasuna aztertzeko, beren ezaugarriak honakoirizpide hauekin kontrastatu behar dira:

• Segurtasuna. Bizikleta aparkalekuak bizikletazuzen eta erraz lotzea ahalbidetu behar du, ber-

Bizikletetarako aparkalekuak erabiltzen ari ezdirenean bizikletak jarri eta lotzeko diseinatuta-ko hiri altzarien elementuak dira, nahiz eta, kon-tzeptua zabalduz, kokapen hori ahalbidetzenduen seinaleztapen, babes eta lotzeko elementumultzoari ere hala deitzen zaion.

Bizikleta aparkaleku eroso eta seguruen eskura-garritasuna, lekualdatzeen abiapuntuan zeinxedeetan, bizikleta erabiltzeko funtsezko bal-dintza da, lapurtzen erraz samarra den ibilgailuabaita. Beraz, azpiegitura horiek bizikleta bideenosagarritzat jo behar dira.

Bizikleta aparkalekuekiko egin beharreko lehe-nengo hausnarketa beren kokapena da, lekuegokietan instalatu ezean, txirrindulariek berenibilgailuak kaleko argi, zuhaitz edo seinaletanlotzeko joera izango baitute; gainera, bizikleta-

1.90 - 2.00

5-8 cm

3.00 - 3.60• Abiadura

baretzeko"burkoaren"ikuspegia.

• Trafikoarenabiadurabaretzekogailurakobizikletaaldagaia.

• Abiadura baretzeko "bizkarraren" profil eta ikuspegia.

• Oinezko eta txirrindularien bizikleta bidean pai-saiarekiko trataera egokirako zuhaitzen landaketa.

• Bizikletak aparkatzeko erreferentziazko neurriak.

2.50-3.00

2.50-3.00

g g

94 95

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


tan txertatutako lotzeko gailuarekin edota era-biltzaileek jarritakoekin (giltzarrapo edo kateak). • Balioaniztasuna. Bizikleta aparkalekuak motaguztietako bizikleta eta tamainak jasotzeko gaiizan behar du. Bere diseinuak beste jarduerabatzuk ahalbidetu edo beste eginkizun batzukintegratzea gomendatzen da. Ildo horretan,jatorrian beste helburu batzuetarako zuzenduta-ko hiri altzari batzuk bizikleta aparkaleku gisaerabil daitezke.• Egonkortasuna. Lotura bermatuko da bizikle-taren eta multzoaren egonkortasuna arriskuanjarri gabe, ohiko edozein inguruabarretan. • Erosotasuna. Gailuak aparkatzeko maniobraerraz egitea ahalbidetu behar du. Espazioarengehiegizko aprobetxamendua txirrindularienerosotasunaren eta bizikleten integritatearenkontra doa. • Estetika. Bizikleta aparkalekua arkitektura edonatura ingurunearen arabera egokitu behar da.• Babes klimatikoa. Bizikleta aparkalekuak bizi-kletak hondatzen dituzten gertakari meteorolo-gikoen aurrean (euria, haizea, eguzkia) ahaliketa babestuen egon behar du. • Kostua. Mantentze lanen prezioak eta behareta kostuek bizikleta aparkalekuen eredu jakinbaten egokitasuna ere zehazten dute.

Irizpide multzo horren guztiaren balantze hobebat eskaini ohi duten ereduak inbertitutako "U"edo "unibertsalak" izenekoak dira, nahiz etaondoren deskribatuko diren egoera desberdine-tan egokiak diren beste batzuk ere izan.

Beren izenak dioenez, eredu "unibertsalek"mota guztietako bizikletak lotzea ahalbidetzendute, koadro eta gurpil desberdinen tamainakdituztenak. Xumeak dira, sendoak, iraunkorraketa instalatu eta mantentzeko nahiko merkeak.Erantsitako grafikoetan horrelako aparkalekue-tarako erreferentziazko neurriak ikus daitezke,baita automobilen aparkaleku plaza baten espa-zioan eginiko espaloi zabaltze baten gainekoohiko kokapen bat.

Estalitako guneetan, bertan, bizikleta bakoitzakbehar duen espazioa murriztea garrantzitsuaizanik, jarrera bertikalean zintzilikatzea ahalbi-detzen duten sistemak aukera daitezke.Bizikleta ezartzeko nolabaiteko indar eta trebe-zia exijitzeko eta zaintza izan ezean, ixteko sis-tema osagarri bat eskatzeko desabantaila dute.Merkeak dira.

Espazioa oso muga garrantzitsua ez den lekue-tan, eta lapurreta eta eguraldiaren gorabeherenaurrean ahalik eta babesik handiena behar dene-tan, "kontsigna" motako bizikleta aparkalekuakinstala daitezke, bertan bizikleta banan-banakoetxolatan itxita geratuz. Ixteko gailua txirrindula-riaren beraren giltzarrapo edo kate bat jasotze-ko pentsatua egon daiteke, baina, baita ere, egi-turari erantsita egon daiteke, eta, horrela, ixtean,giltza bat askatzen da. Aparkamenduaren baliz-ko kobraketa errazten dute, baina nahiko gares-ti eta intrusiboak dira.

Iraupen laburreko egonaldietarako, jendearenedo hurbileko eraikinetako pertsonalaren oso

begibistan dauden espazioetan, gurpil bati edobiri bakarrik eusten dien bizikleta aparkalekuakinstala daitezke. Oso espazio gutxi okupatzenduten ereduak dira, xume eta merkeak, baina ezdute egonkortasun eta segurtasun handirikeskaintzen, eta, gainera, baliteke, erabiltzaileenkate edo giltzarrapoek koadroa eta bi gurpileta-ko bat gailuari lotu ahal izatea ez bermatzea.

• Lokarri "unibertsal" baten neurriak.

• Lokarri bertikaleko aparkaleku baten neurriak.

• "Unibertsal" modeloko aparkalekua.• Urkila aparkale-kua.

Hiri arteko aisialdirako txirrindulari ibilbideetan,komeni da geratu eta atseden guneen mailazmaila sortzea, bertan, oinarrizko ekipamenduaeskainiz, bizikleta aparkalekuez, paperontziez,bankuez eta mahaiez gutxienez osaturik, aurrei-kusitako erabiltzaile kopuruaren araberakokopuruz, baita ahal den lekuetan ur edangarria-ren iturri bat ere. Gune horiek oso egokiak izandaitezke ibilbideari berari buruzko informazioaere eskaintzeko, panelen edo bestelako siste-men bidez.

60 metro koadroko azalera bat nahikoa izan lite-ke atseden gune horiek sortzeko, jakina, lekuatsegin eta lasaietan kokatu behar direnak,zuhaitzak dituztenak, nagusiki, eta bizikleta bide-aren osagarri gisa sor daitezkeenak.

Gune horiek diseinatzerakoan, eskatzen dituztenmantentze lanak ere kontuan hartu behar dira.

Garraio kolektiboko geltokiak

13.7

Garraio kolektiboetako geltokiak txirrindularieneta ibilgailu kolektiboen beraien arteko gatazkalekuak dira. Elementu horietako bakoitzak bes-teen ibilbide edo jarrerak gurutzatu eta ozto-patzen dituzten unean uneko ibilbide eta jarre-rak ditu.

Arrazoi hori dela eta, bizikleta bideen funtzio-naltasuna oinezkoen (bidaiarien) zein ibilgailuenitxarote eta sarbide beharrekin kontrastatu beharda. Oinezkoek, bereziki geltokian zain daudenek,bidea ez inbaditu eta bertatik zirkulatzen dutentxirrindulariekin ez interferitzea lortzea osogarrantzitsua da, hain zuzen ere, garraio kolekti-boko erabiltzaileak lurra zapaldu bezain lasterbizikletek ez harrapatzea bezain garrantzitsua.Era berean, txirrindulariek geltokian geratutakoautobusak eroso eta seguru gainditzea lortzeafuntsezko helburua da, hain zuzen ere, autobusaespaloi ertzera hurbiltzea bezain funtsezkoa,ezgaitasuna duten pertsonen belaunikaldia etasarbide arrapalen zabaltzea ahalbidetuz.

Bizikleta bideen eta garraio kolektiboko gelto-kien arteko konbinaketa errazten duten formu-lak bizikleta bidearen motaren baitan dago,batez ere.

Bizikleta espaloien eta bizikleta pisten kasuan,gatazka nagusia oinezkoen eta txirrindularienartean sortzen da. Irtenbide bat trazadura eteneginez geltokia saihestea da, txirrindulariak atze-tik igaro daitezen. Irtenbide horrek espaloiakbehar bezain zabalak izatea eskatzen du, baitamarkesinen diseinuari arreta berezia jartzea ere,itxarote gunea utzi edo bertara sartzen direnoinezkoak ikusi ahal izan daitezen.

Atseden guneak

13.6

• Hainbat lokarri "unibertsal" dituen aparkaleku batenneurriak eta kokapena.

• Bizikleta bide baten atseden gunea.

• Bizikleta aparkalekua.

g g

96 97

Biz

ikle

ta b

idee

n p

roie

ktu

eta

erai

kunt

zara

ko e

lem

entu

ak


Beste irtenbide bat markesina atzeratu eta bizi-kleta espaloia edo bizikleta pista aurretik igaro-tzea da. Kasu horretan, espazioa kontuz disei-natzea komeni da, bizikleta eta oinezkoen arte-ko gatazkak gaindituz. Esate baterako, markesi-na aurreko bide zatian bizikleta bideko sestra aldadaiteke, espaloiaren eta galtzadaren arteko tar-teko altuera bateraino, eta zoladuraren egituraeta kolorea aldatu, deigarri bihurtuz, oinezkoakzein txirrindualriak kontuz lekualda daitezen.

Bizikleta lerroen kasuan gatazka bizikleten etageratze plazara sartu nahi duten edo bide nagu-sira itzuli nahi duten autobusen artean oinarri-tzen da, bizikleta bidea zeharkatuz normalean.Geltokian, galtzada zabaltze bat izan ezean,autobusak bizikleta lerroarekin gainjartzen dubere geltokia, txirrindularia itxarotera edo zirku-lazio orokorreko lerroetan aurrerapen maniobrakegitera behartuz.

• Bizikleta pistaren eta garraio kolektiboko geltokiaren konbinaketa adibidea.

• Bizikleta espaloiaren eta garraio kolektiboko geltokiaren arteko konbinaketa adibidea.

• Bizikleta lerroaren eta autobus geltokiaren arteko konbinaketa adibidea.

• Autobus geltokia sahiesteko, desbideratzeabizikleta bidean (Tolosa).

g g

99


98


Bibliografia erreferentziak eta informazio iturriak>

> >

>

Gaztelerazko erreferentzia tekniko nagusiak:

• "En bici, hacia ciudades con menos humos" (Bizikletaz, ke gutxiagoko hirietarantz). Europako Batzordeko

Ingurumeneko Zuzendaritza Nagusia. Europako Erkidegoetako Argitalpen Ofizialen Bulegoa. Luxemburg, 2000. IHOBEk

gazteleraz eta euskaraz argitaratutakoa. Ingurumen Esparruko Programaren Saila, 6. zk. Gasteiz, 2002ko apirila.

• "La bicicleta en la ciudad" (Bizikleta hirian). A. Sanz, R. Pérez eta T. Fernández. Sustapen Ministerioa. Bigarren argital-

pena. Madril, 1999.

• "Recomendaciones de vías ciclistas" (Bizikleta bideetako gomendioak). A. Sanz, A. Fernández Zúñiga eta P. Puig-Pey.

Errepidetako Zuzendaritza Nagusia. Madrilgo Erkidegoko Obra Publikoetako, Hirigintzako eta Garraioetako Kontseilaritza.

Madril, 2001.

• "Carril bici. Manual de recomendaciones de diseño, construcción, infraestructura, señalización, balizamiento,conservación y mantenimiento" (Bizikleta lerroa. Diseinu, eraikuntza, azpiegitura, seinaleztapen, balizatze, artapen eta

mantzentze lanei buruzko gomendioen eskuliburua). Trafikoko Zuzendaritza Nagusia. Barne Ministerioa. Madril, 2000.

• "La bicicleta como medio de transporte. Directrices para su implantación. Manual-Guía práctica sobre eldiseño de rutas ciclistas" (Bizikleta garraiobide gisa. Ezartzeko jarraibideak. Bizikleta ibilbideen diseinuari buruzko esku-

liburu-gida praktikoa). Bizkaiko Foru Aldundia. Bilbo, 2002.

• "Guía de buenas prácticas de Vías Verdes en Europa. Ejemplos de realizaciones urbanas y periurbanas"(Europako Bide Berdeetako praktika onen gida. Hiri eta hiri inguruko gauzatze adibideak). Europako Bide Berdeetako

Elkartea. Namur, Belgika. Madrilen inprimatua. 2000.

Beste hizkuntza batzuetako erreferentzia tekniko nagusiak:

• "Sign up for the bike. Design manual for a cycle-friendly infraestructure". CROW. Ede, Holanda, 1993.

• "Code de bonne pratique des aménagements cyclables". Mínístère de l’Equipement et des Transports. Brusela,

2000.

• "Cycle-Friendly Infraestructure. Guidelines for Planning and Design". The Department of Transport, Bicycle

Association, Cyclists’ Touring Club, Institution of Highways & Transportation. Godalming, Erresuma Batua, 1996.

• "The National Cycle Network. Guidelines and Practical Details Issue 2". Sustrans y Arup. Bristol, Erresuma Batua.

1997.

• "Empfehlungen für Radverkehrsanlagen (ERA 95)". Forschungsgesellschaft für Strassen- und Verkehrswesen (FGSV),

Arbeitsgrupe Strassenentwurf. Colonia, Alemania,1995.

• "Current Planning Guidelines and Design Standards Being Used by State and Local Agencies for Bicycle andPedestrian Facilities". Federal Highway Administration. U.S. Department of Transportation. Publication No. FHWA -PD-

93-006. Washington D.C. 1992.

• "EuroVelo, the European cycle route network; Guidelines for implementation". Sustrans. Bristol, Erresuma Batua.

2002.

• "Pedestrian and Bicycle Planning. A Guide to Best Practices". Todd Litman eta beste batzuk. Victoria Transport

Policy Institute. Canada, 2002.

Intereseko web orriak:

• http://www.gipuzkoabizikletaz.net• http://www.gipuzkoa.net (Ingurumeneko Zuzendaritza Nagusiaren Ataria)Gipuzkoako Foru Aldundiko Ingurumeneko Zuzendaritza Nagusiaren orrialdeak. Bertan, mugikortasun iraunkorrari, bizi-

kletaren erabilerari eta Gipuzkoako Bizikleta Bideen Sareari buruzko informazioa aurki daitezke, baita Gipuzkoako bizikle-

ta bide guztiak biltzen dituen bistaratzaile bat ere.

• http://www.bikewalk.org/National Center for Bicycling & Walking (NCBW), Bicycle Federation of America erakundetik sortutako Estatu Batuetako

erakundea, oinezko eta bizikletetarako egokiak diren erkidegoak sustatzen dituena; helburu horretan interesa duten udal

eta pertsonentzako baliabide ugari eskaintzen ditu.

• http://www.bicyclinginfo.org/Pedestrian and Bicycle Information Center, 1999. urtean sortutako erakundea Estatu Batuetako Garraio Ministerioaren

(U.S. Department of Transportation) finantzaketaz, toki administrazioei informazioa eta baliabideak eskaintzeko.

Association of Pedestrian and Bicycle Professionals (APBP: ) erakundearekin lankidetzan jarduten du.

• http://www.bikeleague.org/League of American Bicyclists, Estatu Batuetako txirrindularien erakundea, 125 urteko historia eta 300.000 kide dituena.

Lege esparruan bizikletaren defentsan ekintza interesgarriak mantentzen ditu, baita hainbat lan programa ere, besteak

beste, "Safe routes to school" eta "Bicycle Friendly Communities".

• http://www.cycling.nl/Interface for Cycling Expertise, Bizikletaren azpiegitura eta aldeko beste hainbat neurri planifikatu eta diseinatzeko babes

teknikoko zentroa. Bere lanaren zati handi bat hirugarren mundu izeneko herrietan garatzen da.

• http://www.ctc.org.uk/Cyclists´ Touring Club, Txirrindulari erakunde britaniar zaharrena izanik, bizikleta mugikortasunari buruzko dokumentu tek-

niko ugari argitaratzen ditu.

• http://www.sustrans.org.uk/Sustrans Mugikortasun iraunkorrean ari den erakunde britaniar garrantzitsuena da, hainbat kanpaina eta proiektu prakti-

ko abian jarri baititu, besteak beste, Erresuma Batuko Bizikleta Bideen Estatuko Sarea (National Cycling Network), Livable

Neighbourhoods eta Safe Routes to School.

• http://www.aevv-egwa.org/Europako Bide Berdeen Elkartea. Bere kideen artean Espainiako Trenbideen Fundazioko Bide Berdeen programa dago

(http://www.viasverdes.com).

• http://www.ecf.com/Europako Txirrindularien Federazioa. Europako herri guztietako erabiltzaile erakunde aktiboenak biltzen ditu bere baitan.

Bere proiektu nagusien artean bizikletetarako Europako ibilbideen EuroVelo sarea dago.

• http://www.conbici.org/Bizikletaren Aldeko Koordinakundea. Iberiar Penintsulako bizikletaren aldeko talde aktiboak biltzen ditu bere baitan.

• http://www.kalapie.org/Donostiako Hiri Txirrindularien Elkartea.

g g

Gipuzkoa 2006 eu_gipuzkoako bizikleta bideen eskuliburua_asanz jfcid airazusta etal

Government & Nonprofit

Transcript of Gipuzkoa 2006 eu_gipuzkoako bizikleta bideen eskuliburua_asanz jfcid airazusta etal