GASTEIZKO UDALAK INDARKERIA MATXISTAREN AURREAN … · 2019. 7. 19. · GENERO-INDARKERIA Honela...

2019

GASTEIZKO UDALAK

INDARKERIA MATXISTAREN AURREAN JENDAURREKO

ERANTZUNA EMATEKO PROTOKOLOA

GASTEIZKO UDALAK INDARKERIA MATXISTAREN

AURREAN JENDAURREKO ERANTZUNA EMATEKO PROTOKOLOA

2. orrialdea 41tik

AURKIBIDEA

SARRERA………………………………………………………………………...........…………………. 3. or.

ARRAZOIEN AZALPENA…………………………………………………......……………………… 5. or.

TERMINOLOGIA…………………………………………………………………….……………………… 7. or.

JARDUTEKO PRINTZIPIOAK.............................................................. 12. or.

PROZEDURAK………………………………………………………………………………..…………… 14. or.

1. Urte osoko prozedura……………………………………………................… 16. or.

2. Andre Maria Zuriaren jaietako prozedura…………….…………………… 26. or.

3. Kontu emateko deialdi publikoa………………………..................….. 30. or.

INDARKERIA MATXISTA ARBUIATZEKO

KULTURA SORTZEKO EKINTZAK……………………………….………………………………. 32. or.

ERANSKINAK………………………………………………………………….……………………………. 33. or.



3. orrialdea 41tik

SARRERA

Indarkeria matxista giza eskubideen urraketa bat da; genero-desberdinkerien

adierazpenik larriena da, eta, batez ere, emakumeei eragiten die. Aurrerapenak

egin diren arren, gure gizarteak parez pare duen arazo handienetako bat izaten

jarraitzen du, eta berori jasaten duten emakumeen gainean dituen ondorioek

izugarri galarazten dute emakumeak eskubideetara eta aukeretara baldintza

beretan iristea.1

Hori dela-eta, indarkeria matxistaren aurkako borrokan konpromisoa duela

adierazi nahi du Gasteizko Udalak. Batez ere emakumeen aurka ezartzen den

kontrol- eta menderakuntza-ariketa da indarkeria matxista, eta bizitzaren eremu

guztietan ezartzen zaie emakumeei, emakume izate hutsagatik ezarri ere.

Halaber, sexu-genero-sexualitate sistema nagusiaren aginduak hausten dituzten

pertsonek ere (hala nola, LGTBI pertsonek) aurrez aurre daukate indarkeria

matxista.

2016an, jendaurrean erantzuteko protokolo bat ezarri zen; bada, etengabe

ebaluatzen da protokoloaren funtzionamendua, eta, horri esker, hobetu egiten

da. Hala, testu honek hobekuntzak txertatu ditu, eraginkorragoa izan dadin eta,

batez ere, indarkeria matxistaren biktimekiko errespetua gorde eta lehenetsi

dadin: protokolo honek gidatuko du gai honen inguruko erantzun instituzionala.

Horri begira, bada, tresna hauek erabili behar dira:

• Arazoa errotik jorratuko duten prebentzio-politikak; hau da, indarkeriaren

ondorioak bakarrik jorratu ordez, sustraietara joko duten politikak

abiarazi behar dira, biktimak errudun bihurtuko ez dituzten eta gizarteak

indarkeria mota horretan duen erantzukizuna indartuko duten

sentsibilizazio-programen bidez.

1 HARA! Vitoria-Gasteizko Genero Berdintasunerako 2018-2021erako IV. Plana (2018:57)



4. orrialdea 41tik

• Arreta emateko politika publikoak; biktimen premiei erantzun behar diete

politika horiek, tartean dauden udal-sailen arteko erantzun koordinatua

sustatzearekin bat.

• Biktimak erreparatzeko eta berriro ez gertatzeko eskubidea bermatzeko

politikak.

Azken batean, geure gain hartu behar dugu gizartearen arazo larri horri eta

emakumeen eta LGTBI pertsonen giza eskubideen urraketa horri aurre behar

bezala egiteko erantzukizun politikoa, premia eta interes espezifikoen arabera

artatu beharko diren kategoria heterogeneoak direla aintzat hartuta.

Protokolo honek, era berean, talde feministekin eta berdintasunaren aldeko

emakumeen elkarteekin koordinatzeko dauden mekanismoak hobetu nahi dira;

izan ere, erakundeok arlo honetan daukagun erantzukizuna geure gain hartzera

eraman gaituen borrokan aitzindariak direla aitortzen diegu talde horiei, bai eta

beren ibilbidea aitortzen ere. Bestetik, LGTBI kolektiboekin koordinatzeko bideak

ezarri nahi dira Protokoloarekin; batetik, izaera estrategikoa daukatelako eta

errealitatea ezagutzen dutelako, eta, bestetik, LGTBI pertsonen egoeratik hurbil

daudelako, aurrez aurre duten indarkeria matxistari eta diskriminazioari

dagokienez. Bestalde, beste gizarte-eragile batzuk ere kontuan hartuko dira,

Udalak indarkeria matxistaren aurrean jendaurreko erantzun azkar, koherente

eta eraginkorra emateko prozedurak zehaztean.



5. orrialdea 41tik

ARRAZOIEN AZALPENA

Gure erantzunaren xede den indarkeria matxistak banakako erasotzaileak eta

biktimak dauzka, baina egiturazko arazoa da; hau da, ez dira ez egitate

isolatuak, ez azalpenik gabeko gertakariak. Horregatik hunkitzen gaitu sakon,

baina ez harritzen, gure hirian gertatzen den eraso bakoitzak; sumindu egiten

gaitu, baina taldean edo elkarrekin erantzuteko betebeharra dugula onartzen

dugu. Biktimei lagundu behar diegu; presiorik ezarri gabe, ordea. Izan ere,

indarkeria horri aurre egiteaz gain, errunduntzat jotzen dituen estigma soziala

hartzen dute beren gain.


adierazpenik larriena da, eta, batez ere, emakumeei eragiten die. Aurrerapenak

egin diren arren, gure gizarteak parez pare duen arazo handienetako bat izaten

jarraitzen du, eta berori jasaten duten emakumeen gainean dituen ondorioek

izugarri galarazten dute emakumeak baldintza beretan iristea eskubide eta

aukeretara. Indarkeria matxista, genero-desberdinkeriak eta ordena sinbolikoa

kontrolatzeko eta horiei eusteko tresna den heinean, gizartearen eraldaketei eta

aldaketei egokitzen zaien errealitate konplexua da, eta, jorratu eta ulertu nahi

badugu, aztertu behar diren hainbat indarkeria matxista mota eta modu daude:

indarkeria zuzena, non indarkeria fisikoa, psikologikoa, ekonomikoa eta sexuala

(erasoa, abusua, jazarpena) sartuko liratekeen, eta zeharkako indarkeria, non

egiturazko indarkeria, indarkeria kulturala edo sinbolikoa eta indarkeria

instituzionala eta abar sartuko liratekeen. Alde batetik, aintzat hartu behar da

legez ezarri eta onartu diren kontzeptu batzuk daudela, erakundeak maila

ezberdinetan koordinatuta edukitzeko balioetsi behar direnak, eta, bestetik,

kontuan hartu behar da erakunde honek jorratzen dituen politikei eta praktikei

egokitu behar zaizkiela terminoak.

Testuinguru horretan, indarkeria matxista da Gasteizko Udalaren

Berdintasunerako Zerbitzuaren eta politika publikoen jarduna gidatu behar duen

kontzeptua, indarkeriaren arloan. Matxismoan dagoen desberdinkeriazko botere-

harreman inplizitua esplizitu egiten du kontzeptu horrek, «eta, aldi berean,



6. orrialdea 41tik

indarkeria matxista gehienbat emakumeek jasaten duten arren, sistema

heteropatriarkalak ezartzen dituen eredu hegemonikoak hausten eta zalantzan

jartzen dituzten beste pertsona batzuei ere eragiten diela ikusaraztea

ahalbidetzen du. Zentzu horretan, lesbianak, gayak, transexualak,

transgeneroak eta intersexualak ere indarkeria matxistaren xede dira, egungo

eredu heteronormatibotik ateratzen diren heinean». Haurtzaroan ager daitezke

zuzeneko eta zeharkako indarkeriaren askotariko adierazpenak, eta bizitzan

zehar ere egon daitezke, hainbat forma hartuz eta ezberdin eraginez. Beraz,

ikuspegi intersekzional eta zeharkakotik bideratu behar dira berdintasun-politika

publikoak, askotariko errealitateei erantzuteko.

Gauzak horrela, HARA! Berdintasunerako IV. Planak jarduera-ildoen artean

ezartzen du Gasteizko Udalak Indarkeria Matxistaren aurrean Jendaurreko

Erantzuna emateko Protokoloaren jarraipena egitea eta etengabe hobetzea,

ekintza kolektiboa sustatzeari begira, salaketa publikorako eta biktimen

erreparaziorako.



7. orrialdea 41tik

TERMINOLOGIA2

INDARKERIA MATXISTA


adierazpenik larriena da, eta, batez ere, emakumeei eragiten die. Hala ere,

egitura biologikoari, ezarritako jokaera heterosexualari, onargarritzat jotzen den

estetika tradizionalari... aurka egiten dieten guztiek jaso dezakete indarkeria

matxista, sexu-genero-sexualitate eskema errepikatuko dela ziurtatzeko kontrol-

mekanismo gisara. Hots, zehaztapenak zehaztapen, emakumeei eta LGTBI

herritarrei egiten zaizkien erasoek sustrai berbera dute: matxismoa.

Horixe izango da esparru-kontzeptua, eta emakumeen gainean nahiz sexu-

genero eskema tradizionala errepikatzeari uko egiten dioten pertsonen gainean

ezartzen diren indarkeria mota guztiak sartzen dira bertan, indarkeriaren espazio

fisiko eta sinboliko guztiak aintzat hartuta. Kontzeptu horren arabera, pertsona

horiek jasaten duten zuzeneko indarkeriaren askotariko adierazpenak

haurtzaroan agertzen dira, eta bizitzan zehar mantentzen, hainbat forma hartuz.

Beraz, ikuspegi intersekzional eta zeharkakotik bideratu behar dira berdintasun-

politika publikoak, askotariko errealitateei erantzuteko.

INDARKERIA SEXISTA

Emakume izate hutsagatik eta emakumeek irudikatzen dutenagatik horien aurka

berariaz erabiltzen diren indarkeria mota guztiak.

2 Arrazoien azalpenaren esparru kontzeptualean azaldu dugun indarkeria izendatzeko

kontzeptu ugari erabiltzen direnez, Gipuzkoako Foru Aldundiak egin duen terminologia

aipatu nahi dugu, termino horiek guztiak jasotzen eta azaltzen baititu. Iturria: Gipuzkoako

emakumeen eta gizonen berdintasunerako 2/2015 Foru Araua, V. kapitulua, 51.1.

artikulua, HARA! Vitoria-Gasteizko Genero Berdintasunerako 2018-2021erako IV. Planean

jasotako definizioen araberako aldaketekin.



8. orrialdea 41tik

GENERO-INDARKERIA

Honela definitzen du genero-indarkeriaren aurka oso-osoko babesa emateko

neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoak: «Indarkeriazko

egintza oro, fisikoanahiz psikologikoa, baita sexu-askatasunaren aurkako

erasoak, mehatxuak, derrigortzeak edo nahierara askatasunaz gabetzea ere,

indarkeria emakumeen aurka erabiltzen dutenean horien gizon ezkontide direnek

edo izan direnek, edo horiekin antzeko maitasun-harremanak dituztenek edo

izan dituztenek, nahiz eta elkarbizitzarik ez izan».

Haurrak eta Nerabeak Babesteko Sistema aldatzen duen uztailaren 22ko 8/2015

Lege Organikoak aldaketak egiten dizkio 1/2004 Lege Organikoari, azken

xedapenetatik hirugarrenean. Aldaketa horiekin, indarkeriaren biktima diren

emakumeen seme-alaba adingabeak zuzeneko biktimatzat jotzen dira, eta, hala,

beren amen eskubide berberak dauzkate, eta beharrezko arreta bermatu behar

zaie.

SEXU-INDARKERIA

Nahi ez diren sexu-jokaerak. Indarkeria psikologikoa ere egon daiteke, eta

larderiaren bidez, bortxaren bidez, xantaiaren bidez, mehatxuaren bidez edo

biktimaren borondatea deuseztatzen edo mugatzen duen bestelako edozein

mekanismoren bidez gauzatzen da. Gaur egungo kontzeptu juridikoak sartze

aldera, hiru mota bereiziko dira batez ere:

Sexu-erasoak: (Zigor Kodearen 178. artikulutik 180. artikulura) indarkeriaren

eta larderiaren bidez egiten direnak.

Sexu-abusuak: (Zigor Kodearen 181. artikulutik 183. artikulura) indarkeriarik

edo larderiarik gabe egiten direnak. Hor barruan sartzen dira borondate- edo

adimen-gaitasuna mugatuta edukitzeagatik baliozko baimenik eman ezin duten

emakumeei egindako abusuak. Zigor Kodeak bereizi egiten ditu baimenik gabeko

abusuak eta engainuaren bidez edo hierarkiako nagusitasunaz baliatuz egiten

diren abusuak.3

3 «Zerbaitez baliatzen denak» egiten du, «norberarentzako abantaila edo probetxua» ateratzeko. Zigor

Kodeak sexu-abusutzat jotzen ditu, eta halaxe zigortzen, 13 eta 18 urte bitarteko pertsonekin edukitako



9. orrialdea 41tik

Sexu-jazarpena: (Zigor Kodearen 184. artikulua) sexu-izaera duten eta nahi ez

diren hitzezko jokaerak, hitzezkoak ez diren jokaerak eta jokaera fisikoak,

laneko, irakaskuntzako edo antzeko harremanen esparruan gertatzen direnak,

beste pertsonaren duintasunari erasotzeko asmoz edo ondorioarekin, larderiazko

ingurune etsai, iraingarri, umiliagarri edo erasotzailea sortuz.

FAMILIA BARRUKO INDARKERIA SEXISTA

Edozein adineko neskatilek, nerabeek eta emakumeek senideen aldetik (aita,

neba, aitona, osaba...) edo bizikidetza-unitatearen barruan jasaten dituzten

kontrol-, eraso-, arbuio- eta bazterketa-modu askotarikoak aipatzeko erabiliko

dugu izendapen hau.

INDARKERIA LGTBIFOBIKOA

LGTBIfobiak guztioi eragiten digu, eta sexualitate- eta genero-aniztasuna

mugatzeko presioa eraginez funtzionatzen du. Indarkeria LGTBIfobikoa da

diskriminazio horren adierazpenik larriena, eta LGTBI kolektiboaren barruan

nahiz kanpoan gerta daiteke.

Gorroto-delitua: «(A) Zigor-arloko edozein etsaitasun-egintza edo arau-hauste,

pertsonen edo jabetzen aurkako arau-hausteak barne hartuta, B aldean

zehaztutako talde mota batekin –benetan edo hala hautemanda– duen

harremanagatik, begikotasunagatik, ahaidetasunagatik, babesagatik edo talde

horretakoa izateagatik hautatzen direnean biktima, lokala edo arau-haustearen

xedea;

(B) Taldeko kideek ezaugarri bera eduki behar dute; hala nola, benetako edo

hautemandako arraza, jatorri nazional edo etnikoa, hizkuntza, kolorea, erlijioa,

sexua, adina, adimen-desgaitasuna edo desgaitasun fisikoa, sexu-joera edo

antzeko alderdiren bat». (ESLA, 2003)

harremanak, adingabearen baimenik ez badago eta adin nagusikoa bere adinaz baliatzen bada

haragitzea lortzeko.



10. orrialdea 41tik

Kasu honetan, sexu-joeragatiko edota sexu- eta genero-identitate edo -

adierazpenengatiko gorroto-delituak hartuko dira kontuan.

Transfobia: transek nazka ematea eta horiek baztertzea4. Egituraz, indarkeria

ezartzeko hainbat metodo daude, mediku-patologizaziotik hasita zuzeneko

indarkeriaraino, zeina eraso fisikoen eta isolamenduaren bidez gauzatu

daitekeen.5

Lesbofobia: beste emakume batzuekin harreman afektiboak eta sexualak

dauzkaten emakumeek nazka ematea eta horiek baztertzea. Bikote horiek

ikusezin egitea da lesbofobia-modu ohikoenetariko bat, baina ez da bakarra,

arau heterosexualaren urraketaren aurkako indarkeria matxista horrek bat

egiten baitu indarkeria sexistaren adierazpenekin.

Homofobia: beste gizon batzuekin harreman afektiboak eta sexualak dauzkaten

gizonek nazka ematea eta horiek baztertzea. Indarkeria matxista mota hau

bereziki oldarkorra izaten da beste gizon batzuen zuzeneko adierazpenetan, eta,

gainera, heteronormatibitateari aurre egiten dioten eta maskulinotasun

tradizionalaren oinarriak zalantzan jartzen dituzten gizonen aurkako bazterketak

duen karga sinbolikoa jasaten dute pertsona horiek.

Bifobia: bi edo hainbat generoko pertsonekin harreman sexu-afektiboak

dauzkaten pertsonek nazka ematea eta horiek baztertzea. Praktika horiek

ikusezin egitea eta barregarri uztea dira erabili ohi diren indarkeria nagusiak.

Intersexfobia: sexu anbiguoarekin jaio direnez sexu-binarismoa eta

emakumeen nahiz gizonen gorputzek nolakoak izan behar duten ezartzen duen

4 Desirak Plazara. Gasteizko LGTBI herritarren errealitateei buruzko diagnostikoa

(2018:11) «Trans termino zabalak emakumeen eta gizonen berezko ezaugarritzat hartzen diren

arauetatik kanpo geratzen diren pertsonen bizipenen aniztasuna azpimarratzen du; arau horiek

agerian uzten dute bizi garen errealitateko genero-sistema bitarraren zurruntasuna Termino horren

bidez, pertsona transexualei, transgeneroei, trabestiei, genero-identitate aldakorrak eta sortzaileak

dituztenei eta abarri egiten zaie erreferentzia. Oro har, jaiotzatik esleitutako generoa zalantzan jarri

duten pertsonak dira, hormonazio-prozesuak izan diren ala ez kontuan hartu gabe edo generoa

berriro esleitzeko ebakuntza egin dieten edo ez gorabehera». 5 Transexualak genero-identitateagatik ez baztertzeari eta haien eskubideak aitortzeari buruzko ekainaren 28ko Legearen 5. artikuluak (transfobiaren kontrako neurriei buruzkoak) ezartzen duenez, administrazio publikoek transen eskubideak bermatuko dituzten politika espezifikoak sustatu beharko dituzte.



11. orrialdea 41tik

ideia hegemonikoa zalantzan jartzen dituzten pertsonek nazka ematea eta horiek

baztertzea (ez da erraza izaten pertsona horiek femeninotzat edo maskulinotzat

hartzea). Indarkeria mota hau, batez ere, mediku-patologizazioaren eta

ikusezintasun sozialaren bidez gauzatzen da.6

Azken batean, maskulinoa eta femeninoa denaren arteko mugei eusteko

erabiltzen da LGTBIfobia edo LGTBI pertsonen aurkako indarkeria (González

Pérez, 2016), eta arauzko generoaren egiturazko harremanak indartzen dituen

sistemaren parte da; bada, sexualitateen eta generoen aniztasuna mugatzeko

presioa ezartzen du7. Indarkeria horren barruan, jazarpena, bazterketa,

abandonua, diskriminazioa, indarkeria sinbolikoa, indarkeria psikologikoa,

indarkeria fisikoa, ahozko erasoak eta eraso fisikoak, begirada sakonak,

mespretxuzkoak eta epai-emaileak8… daude, emakumetzat edo gizontzat jotzen

denaren gaineko aginduak ez betetze hutsagatik.

GENERO BARRUKO INDARKERIA

Sexu/genero bereko pertsonen arteko harreman afektibo eta sexualen barruan

gertatzen den indarkeria da, hainbat modutan ager daitekeena.

6 Transexualak genero-identitateagatik ez baztertzeari eta haien eskubideak aitortzeari

buruzko ekainaren 28ko Legearen 6.4. artikuluak honako hau jasotzen du: «Artikulu

honetan aipatzen diren zerbitzuek berariazko arreta emango diete intersexualei».

7 Desirak Plazara. Gasteizko LGTBI herritarren errealitateei buruzko diagnostikoa (2018:15) 8 Desirak Plazara. Gasteizko LGTBI herritarren errealitateei buruzko diagnostikoa (2018:23)



12. orrialdea 41tik

JARDUTEKO PRINTZIPIOAK

Prebentziozko jarduera: Erasorik gertatu aurretik, garrantzitsua da

informatzeko, prestatzeko eta sentsibilizatzeko jarduerak garatzea, indarkeria

matxistaren edozein adierazpenen aurrean zero tolerantzia agertzen duen

kontzientzia sortzeko gizartean. Prebentzioa kontzeptu zabala da, eta hiru

dimentsio hartzen ditu:9

Lehen-mailako prebentzioa edo prebentzio orokorra: indarkeria matxistarik

gabeko bizitza bermatzera bideratutako egiturazko aldaketak (politikoak,

sozialak eta kulturalak) lortzea dakar. Haurtzarotik eta nerabezarotik prestatzea

da gakoetako bat, baina gizarte osoarekin egin behar da lan.

Bigarren mailako prebentzioa: indarkeria gertatu ondoren, indarkeria hori

hautematea eta goiz geraraztea ere badakar prebentzioak. Horretarako,

herritarrek (batez ere, erakunde publikoek) indarkeria matxistaren aurrean egoki

erantzuteko interesa eduki behar dute.

Hirugarren mailako prebentzioa: abusuen berri eduki eta are salatu ondoren ere

abusuak ez errepikatzeko prebentzioa da. Erreparazioarekin lotzen da, «ez

errepikatzeko» bermea oinarrizko baldintza baita emakumeak eta indarkeria

matxista jasan dezaketen beste pertsonak susper daitezen. Halaber, gizarteak

eta erakundeek indarkeriaren aurrean duten jarrera irmoaren adierazlea da.

Lehentasunezko arreta biktimari: Eraso bat ikusten den edo horren

berri edukitzen den aldiro, biktimari arreta emateak izan behar du

lehentasunezko lana. Ondo dagoela eta arreta egokia jasotzen ari dela

ziurtatzea da lehenengotariko jarduera. Egituraketa eraginkor eta arina

bermatzea dakar lehentasun horrek, eta egoera horiek berezkoa duten

premiaz jardutea. Alderdi hori nagusituko da beti jendaurreko

erantzunean.

9 Basaurin Matxismoari PLANto! Basaurin Indarkeria Matxistari Aurre Egiteko 2017-2020ko Tokiko Plana (2017: 18)



13. orrialdea 41tik

Erasotzailea baztertzea: Jarrera edo komentario matxistak ikusten

diren edo horien berri edukitzen den aldiro, bere jokaera utz dezala

eskatuko zaio erasotzaileari, bere ingurua tartean sartuz eta

konprometituz, jarrera horiek gera ditzan. Ezinbestekoa da erasotzaile

matxistak kondenatzea eta horienganako erabateko arbuioa erakustea.

Informazio fidagarria: sentsazionalismoa eta alarma soziala saihestu

behar dira, eta informazioa kontrastatuko duen jarrera arduratsua agertu.

Albiste faltsu bat inoiz ez da onuragarria izango ez ustezko

biktimarentzat, ez ustezko erasotzailearentzat.

Jarduera azkarra: Indarkeria matxistaren egoerei ematen zaien

erantzunak irmoa eta proportzionala izan behar du, bai proposatzen diren

jarduera motei dagokienez, bai denborari dagokionez. Azkartasunak ez du

esan nahi behar bezala kontrastatu ez diren eta eraginean eta efizientzian

baloratu ez diren erantzunak eman behar direnik. Jarduera azkarrak

lehentasunez erantzungo dio biktimaren/biktimen ongizateari, eta inola

ere ez die eragingo biktimekin behar bezala esku hartzeko behar diren

denborei.



14. orrialdea 41tik

PROZEDURAK

JENDAURREKO ERANTZUNA EMATEKO PROTOKOLOA

AKTIBATZEKOAK

Protokoloa prozedura hauen arabera aktibatuko da:

1. URTE OSOKO PROZEDURA

2. ANDRE MARIA ZURIAREN JAIETAKO PROZEDURA

3. KONTU EMATEKO DEIALDI PUBLIKOA

4. JENDAURREKO ERANTZUNA IZAN DEZAKETEN BESTELAKO EGOERAK

Era berean, talde feministek, emakumeen taldeek edo LGTBI taldeek, bai eta

beste gizarte-eragile batzuek ere, indarkeria matxistaren kasuei erantzuteko

deitzen dituzten mobilizazioetara atxikitzeko edota horiek babesteko aukera

baloratuko du Udalak, kolektibo horien autonomia errespetatuz eta

komunikazio-bideak jarriz, Alkatetza Zuzendaritzaren bidez.

Koordinazio Batzordea da kasu guztiak baloratzeko eta ebaluatzeko

arduraduna, eta honako hauek osatzen dute:

- Berdintasunerako Zerbitzua

- Gizarte Politikako, Adinekoen eta Haurren Saila

- Herritarren Segurtasunerako Saila

Batzordeak hausnarketa- eta eguneratze-lana egiten jarraituko du, Udalak

jendaurreko jardueraren xede nagusiak betetze aldera jarraitu behar dituen

irizpideen gainean; hau da, biktimei arreta egokia emateko eta indarkeria

matxista mota orori erabateko arbuioa erakusteko kultura sustatzeko irizpideen

gainean.

Honela egingo da Jendaurreko Erantzuna emateko Protokoloaren jarraipena:

• Alkatetza Sailaren ardura izango da, Berdintasunerako Zerbitzuaren

bidez, protokolo honen garapen orokorra koordinatzea eta ezarpenaren

segimendua egitea, egin daitezkeen hobekuntzak proposatzearekin bat.

Xede horrekin, urteko memoria bat egingo da, eta, bertan, Protokoloaren

betetze-mailaren eta garapenaren berri emango da.



15. orrialdea 41tik

• Gizarte Politikako Sailaren ardura izango da biktimarekiko eta haren

inguruarekiko harremana sortzea eta zaintzea, bai eta Protokoloaren

garapenaren urteko segimendua behar bezala egiteko10 behar den

informazio guztia Berdintasunerako Zerbitzuari ematea ere.

• Herritarren Segurtasunerako Sailaren ardura izango da kasuari

buruzko informazioa ematea, bai eta Protokoloaren garapenaren urteko

segimendua behar bezala egiteko11 behar den informazio guztia

Berdintasunerako Zerbitzuari ematea ere.

Aipaturiko hiru sailek eratzen dute Koordinazio Batzordea, eta bere gain hartzen

du sailen artean indarkeria matxistaren kasuak prebenitzeari, artatzeari eta

deribatzeari begirako koordinazioa bermatzeko konpromisoa, bai eta

Protokoloaren jarraipen eta balorazio orokorrak egiteko eta kontu emateko

txostena nahiz horren ondoriozko lanak egiteko konpromisoa hartzen ere.

10

Beti ere, Prozedura Kriminalaren Legean eta Datu Pribatuak Babesteko Legean ezartzen

diren mugen barruan. 11 Beti ere, Prozedura Kriminalaren Legean eta Datu Pribatuak Babesteko Legean ezartzen diren mugen barruan.



16. orrialdea 41tik

1. URTE OSOKO PROZEDURA

Ondorioa heriotza denean, bi kasu bereiziko dira:

• 1.1. kasua. Genero-indarkeriaren edota sexu-erasoaren ondoriozko

heriotza denean, Emakundek koordinatu duen Jendaurreko Erantzuna

emateko Erakundearteko Protokolotik datorren prozedura aktibatuko da

(ikusi 1.1. kasua).

• 1.2. kasua. Bestelako indarkeria matxisten ondoriozko heriotza denean,

Gasteizko Udalaren beraren Protokoloa aktibatuko da (ikusi 1.2. kasua).

Honako hauek dira kasu espezifikoak:

• Bikotekideak edo bikotekide ohiak emakume bat hiltzen duenean edo

sexu-eraso baten ondorioz hiltzen denean.

• Genero-indarkeriaren biktima diren haurrak eta nerabeak hiltzen

dituztenean.

• Genero-indarkeriaren edo indarkeria matxistaren biktimaren edozein

senide edo inguruko edozein pertsona hiltzen dutenean, biktima

babesteko ekintzen ondorioz.

• Sexu-joeragatik eta genero-identitateagatik nahiz -adierazpenagatik

pertsona bat hiltzen dutenean.

• Genero barruko indarkeriagatik pertsona bat hiltzen dutenean.

• Edozein indarkeria matxistaren biktima bat hiltzen dutenean.

Beti ere, Gasteizen erroldatuta badago edo hiriarekin zuzeneko lotura badauka,

udalerritik kanpo gertatu bada baina biktima edo erasotzailea Gasteizen bizi

bada, edo gertaera Gasteizen gertatu bada.

Koordinazio Batzordeak indarkeria matxistaren arloko bestelako

edozein eraso edo gertakari aztertu ahalko du, jasotzen duen

informazioaren, erantzun publikorako aukeraren eta erantzun horren

dimentsioaren arabera edo biktimak edo berori ordezkatzen duenak

hala eskatuta.



17. orrialdea 41tik

1.1. KASUA GENERO-INDARKERIAREN EDOTA SEXU-ERASOAREN ONDORIOZKO

HERIOTZA DENEAN

Horrelakoetan, Erakundearteko II. Hitzarmenaren Segimendu

Batzordearen 2013ko maiatzeko erabakian12 ezarritakoarekin bat egingo

duen prozedura jarraituko da. Erabaki horrek jarduteko prozedura hau ezartzen

du etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen ondoriozko heriotzetarako:

Jarraitu behar diren urratsak:

1.1.1. Jendaurreko erantzuna:

a) Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak Gasteizen emakume bat hil dutela

edo Gasteizen erroldatuta dagoen emakume bat hil dutela jakiten badu eta

behar besteko zantzuak baldin badaude heriotza hori etxeko tratu txarren

ondorioa edo sexu-eraso baten ondorioa izan dela zehaztu ahal izateko, berehala

jarriko da harremanetan Segimendu Batzordeko presidentetzarekin.

Halaber, Hitzarmenean dagoen eta prozedura abiaraz dezakeen heriotza baten

berri duen edozein erakundek jo ahalko du Segimendu Batzordearen

presidentetzara. Horrelakoetan, presidentetza harremanetan jarriko da Eusko

Jaurlaritzako Segurtasun Sailarekin, prozedurarekin jarraitu behar duen ala ez

erabakitzeko. Bestalde, Gizarte Politiketako Sailak edo Herritarren

Segurtasunerako Sailak, aurretik adierazitako bezalako kasuren baten berri

duenean, bere saileko zuzendaritzari jakinaraziko dio, horrek zinegotzigoa

informa dezan eta azken horrek Alkatetzako zuzendaritza informa dezan.

b) Egitateak egiaztatu ondoren, Segimendu Batzordeko presidentetzak

ahalik eta azkarren jakinaraziko dio Udalari, bai eta Batzordean parte hartzen

duten gainerako erakundeei ere.

12 Erakundearteko II. Hitzarmena, etxeko eremuan tratu txarrak jaso dituzten eta sexu-indarkeria jasan duten emakume biktimei ematen zaien arreta hobetzekoa: http://www.euskadi.eus/contenidos/informacion/violencia_coordinacion/es_def/index.shtml



18. orrialdea 41tik

• Udalak komunikatu bat idatziko du, zeina kasuaren inguruabar

espezifikoetara egokituko den. Bozeramaileen Batzordean onartuko da

komunikatua, eta tokiko bitartekoen bidez zabalduko da; bestalde,

udalaren webean eta sare sozialetan egongo da. Segimendu Batzordeko

presidentetzari ere bidaliko zaio, horren berri izan dezan.

• Udalak, indarkeria matxistaren aurkako politikak betez, 15 minutuko

elkarretaratzea deituko du, Bozeramaileen Batzordeak erabakitzen

duen ordu eta egunean, lelo honen pean: «Vitoria-Gasteiz: indarkeria

matxistaren aurka». Deialdia Udalaren webean eta Intraneten

argitaratuko da, udaleko langileak eta herritarrak oro har

elkarretaratzean parte hartzera gonbidatzeko. Era berean, Segimendu

Batzordeko presidentetzari bidaliko zaio deialdia.

• Ekitaldi horietara, Eusko Jaurlaritzako, dagokion foru-aldundiko,

Abokatutzaren Euskal Kontseiluko eta dagokion medikuen

elkargoko ordezkari politiko bana agertuko da gutxienez. Halaber,

Udalak dauden gizarte-baliabideetara iristea erraztuko die biktimen

senideei, eta, egokitzat jotzen badu, herri-akzioa erabiliko du.

• Berdintasuneko sailburu arduradunak telefonoz emango die ekintza

horren berri talde feministei eta, hala badagokio, LBTBI taldeei, eta

talde horiekin baloratuko da beste ekintza koordinatu batzuk egiteko

aukera. Udalak aintzat hartuko ditu talde feministen, emakumeen

elkarteen edota LGTBI taldeen deialdiak.

• Prentsa-oharren bidez edo beste bide batzuen bidez emango zaie

herritarrei elkarretaratze horren berri. Indarkeria arbuiatzeko beste

jarduera batzuei babesa ematea erabakitzen bada, Udalaren konpromisoa

komunikatuko da.

1.1.2. Biktimaren inguruarekin harremanetan jartzea



19. orrialdea 41tik

Erakundearteko II. Hitzarmenak jasotzen duen bezala, tartean dauden

erakundeen koordinazioa bultzatuko 13 du Segimendu Batzordeko

presidentetzak14, biktimaren senideei eta haren inguruari, biktimaren seme-

alaba adingabeei eta, hala bada, beste biktima batzuei dagozkien laguntza eta

zerbitzu guztiak emateko.

Udalaren jarduerari dagokionez, biktimei eta senideei laguntzeko baliabideak

eskainiko dira; premiaz aktibatuko dira horiek, eta kaltetuen unean uneko

premiei egokituko zaizkie.

1.1.3. Biktimekiko esku-hartzea edota arreta hobetzeko prozedura

a) Kasuan zuzeneko inplikazio handiena duten erakundeek osatutako talde batek

aztertuko du kasu zehatz bakoitza, eta Emakunde-Emakumearen Euskal

Erakundeak koordinatuko du prozesua. Azterketa horretan, kasuaren historia

kronologikoa egiten saiatuko dira, biktimaren ibilbide osoa berreskuratuz

(edozein administraziok edo zerbitzu publikok bere berri izan duen lehenengo

unetik aurrerakoa), eta edozein administraziorekin edo zerbitzu publikorekin izan

dituen harreman guzti-guztiak sartuko dira. Ibilbide hori dokumentu batean

islatuko da oso-osorik, eta hobetu daitezkeen alderdiak zehazteko oinarritzat

hartuko da. Dokumentua azken txostenarekin batera aurkeztuko zaio

Segimendu Batzordeari.

b) Segimendu Batzordeak egoki ikusten badu, erakundearteko talde

teknikoak aztertu ahalko du berriro txostena, zeina Batzordeari euskarria

emateko sortu den, hobetzeko proposatzen diren alderdiak berrikusteko xedez.

Azkenik, Segimendu Batzordeak bideratuko du txostena, eta bertan

eskatzen diren hobekuntzak egin ditzala eskatuko dio tartean dagoen

administrazio edo zerbitzu publiko bakoitzari.

13

Etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen ondoriozko heriotzen aurrean jarduteko prozedura.

Erakundearteko Hitzarmenaren Segimendu Batzordea:

http://www.emakunde.euskadi.eus/contenidos/informacion/violencia_coordinacion/es_def/adjuntos/1ai.procedimiento.muerte.cas.pdf 14

Emakunde-Emakumearen Euskal Erakundeko zuzendaria izango da Segimendu Batzordeko burua.

•

BIKTIMEKIKO ESKU-HARTZEA EDOTA ARRETA HOBETZEKO

PROZEDURA

• Inguruabar espezifikoei

egokitutako

komunikatua

• 15 minutuko

elkarretaratze

instituzionala, lelo

honen pean: «Vitoria-

Gasteiz: indarkeria

matxistaren aurka»

• Prentsa-oharra edo

beste bide batzuk

Bozeramaileen

Batzordearen

onarpena

GIZARTE POLITIKETAKO

SAILA

Dagokion

zinegotzigoa

UDALA

GASTEIZEN EMAKUME BAT EDO GASTEIZEN ERROLDATUTA DAGOEN EMAKUME BAT GENERO-INDARKERIAREN

EDOTA SEXU-ERASO BATEN ONDORIOZ HIL DELA JAKITEAN

EUSKO JAURLARITZAREN SEGURTASUN SAILA

SEGIMENDU BATZORDEKO PRESIDENTETZA

Hedapena tokiko

komunikabideetan eta

Udalaren webean eta

sare sozialetan

Deialdia hemen

argitaratu

Herritarrentzako

udal-weba

Langileen

Intraneten

BIKTIMAREN INGURUAREKIN HARREMANETAN JARTZEA

• Biktimei eta senideei laguntzeko baliabideak eskainiko dira; premiaz

aktibatuko dira horiek, eta kaltetuen unean uneko premiei egokituko

zaizkie.

• Kasuan sartuta dauden gainerako erakundeekin koordinatuta egingo da

lan.

TALDE FEMINISTAK EDOTA LBTBI

TALDEAK

Egin daitezkeen

ekintza koordinatuak

Telefono-deia

JENDAURREKO ERANTZUNA

ERAKUNDEARTEKO HITZARMENEAN PARTE

DIREN ERAKUNDEAK

Eusko Jaurlaritzako, dagokion foru-aldundiko, Abokatutzaren

Euskal Kontseiluko eta dagokion medikuen elkargoko

ordezkaritza politikoa.

• Udalak dauden gizarte-baliabideetara iristea erraztuko die biktimen

senideei.

BATZORDEAN PARTE HARTZEN

DUTEN GAINERAKO ERAKUNDEAK

Tartean dauden erakundeen

koordinazioaren segimendua

ZUZENEKO INPLIKAZIO HANDIENA DUTEN ERAKUNDEEK

OSATUTAKO TALDEA, EMAKUNDEK KOORDINATUTA

Kasu zehatzaren azterketa

Hobetu daitezkeen

alderdiak

AZKEN TXOSTENA

SEGIMENDU BATZORDEA

TARTEAN DAUDEN ADMINISTRAZIOAK EDO

ZERBITZU PUBLIKOAK

(hobekuntzak egin ditzatela eskatzeko)

Batzordeak egoki ikusten badu,

ERAKUNDEARTEKO TALDE

TEKNIKOAK berrikusiko du

txostena

Lehenengo berria duen

administrazioa edo

zerbitzu publikoa

Administrazioarekin

edo zerbitzu

publikoekin izandako

harreman guztiak

Biktimaren ibilbide osoaren historia

kronologikoa

1.1. KASUA

Udalak aintzat hartuko ditu

egon daitezkeen bestelako

deialdiak



1.2. KASUA BESTELAKO INDARKERIA MATXISTA BATZUENGATIKO HERIOTZA

Koordinazio Batzordeak (Berdintasunerako Zerbitzuak, Gizarte Politiken

Sailak eta Herritarren Segurtasunerako Sailak osatzen dute) ebaluatuko du

heriotza ondorio duen edozein indarkeria matxista, erantzun publikorako aukera

eta horren dimentsioa baloratzeko helburuz, bildutako informazioaren arabera.

Jarraitu behar diren urratsak:

1.2.1. Jendaurreko erantzuna:

a) Udaleko Herritarren Segurtasunerako Saila, Gasteizen bertan pertsona

bat hil dutela edo Gasteizen erroldatutako pertsona bat hil dutela jakiten

duenean eta indarkeria matxistaren kasu bat izan dela pentsatzeko zantzuak

daudela uste duenean, berehala jarriko da harremanetan bere sailaren

zuzendaritzarekin, horrek zinegotzigoari eta Alkatetza Zuzendaritzari

jakinaraz diezaien. Hortik, Koordinazio Batzordea informatuko da. Halaber,

Hitzarmenean dagoen eta prozedura abiaraz dezakeen heriotza baten berri duen

edozein erakundek jo ahalko du Alkatetza Zuzendaritzara edo

Berdintasunerako Zerbitzura.

Era berean, biktima eta/edo erasotzailea Gasteizen bizi badira edo hiriarekin

lotura zuzena badute, ekintza hirian bertan gertatu ez arren, Protokoloa

aktibatuko da.

b) Egitateak egiaztatu ondoren, Alkatetzak gertakarien berri emango die

Emakunderi, AFAri eta EUDELi.

• Udalak komunikatu bat idatziko du, zeina kasuaren inguruabar

espezifikoetara egokituko den. Bozeramaileen Batzordean onartuko da,

eta tokiko bitartekoen bidez zabalduko da; bestalde, Udalaren webean eta

sare sozialetan egongo da. Segimendu Batzordeko presidentetzari ere

bidaliko zaio, horren berri izan dezan.

• Udalak, indarkeria matxistaren aurkako politikak betez, 15 minutuko

elkarretaratzea deituko du, Bozeramaileen Batzordeak erabakitzen



22. orrialdea 41tik

duen ordu eta egunean, lelo honen pean: «Vitoria-Gasteiz: indarkeria

matxistaren aurka». Deialdia Udalaren webean eta Intraneten

argitaratuko da, udaleko langileak eta herritarrak oro har

elkarretaratzean parte hartzera gonbidatzeko. Era berean, Segimendu

Batzordeko presidentetzari bidaliko zaio deialdia.

• Berdintasuneko sailburu arduradunak telefonoz emango die ekintza

horren berri talde feministei eta, hala badagokio, LBTBI taldeei, eta

talde horiekin baloratuko da beste ekintza koordinatu batzuk egiteko

aukera. Udalak, halaber, aintzat hartuko ditu talde feministen,

emakumeen elkarteen edota LGTBI kolektiboen deialdiak.

• Prentsa-oharren bidez edo beste bide batzuen bidez emango zaie

herritarrei elkarretaratze horren berri. Indarkeria arbuiatzeko beste

jarduera batzuei babesa ematea erabakitzen bada, Udalaren konpromisoa

komunikatuko da.

1.2.2. Biktimaren inguruarekin harremanetan jartzea

Gizarte Politiketako eta Osasun Publikoaren Sailak tartean dauden erakundeen

koordinazioa bultzatuko du, biktimaren senideei eta haren inguruari, biktimaren

seme-alaba adingabeei eta, hala bada, zeharkako nahi zuzeneko beste biktima

batzuei dagozkien laguntza eta zerbitzu guztiak emateko.

Udalaren jarduerari dagokionez, laguntzeko baliabideak eskainiko ditu;

premiaz aktibatuko dira horiek, eta kaltetuen unean uneko premiei egokituko

zaizkie.

1.2.3. Biktimekiko esku-hartzea edota arreta hobetzeko prozedura

a) Berdintasunerako Zerbitzuak kasuaren historia kronologikoa egingo du,

edozein administraziok edo zerbitzu publikok biktimaren berri duenetik

aurrerako ibilbide osoa jasoz. Ibilbide hori dokumentu batean islatuko da oso-

osorik, eta hobetu daitezkeen alderdiak zehazteko oinarritzat hartuko da.

Dokumentua azken txostenarekin batera aurkeztuko zaio Koordinazio

Batzordeari.



23. orrialdea 41tik

b) Koordinazio Batzordeak egoki ikusten badu, txostena aztertu eta berrikusi

egingo da, hobekuntza-jarraibideak ezartzeari begira.

c) Urteko memoria egingo da, eta, bertan, Protokoloaren garapen orokorraren

koordinazioa eta hobekuntzen nahiz proposamenen jarraipena jasoko dira.

• Inguruabar

espezifikoei

egokitutako

komunikatua

• 15 minutuko

elkarretaratze

instituzionala, lelo

honen pean:

«Vitoria-Gasteiz:

indarkeria

matxistaren aurka»

• Prentsa-oharra edo

beste bide batzuk

Bozeramaileen

Batzordearen

onarpena

HERRITARREN

SEGURTASUNERAKO SAILA

GIZARTE

POLITIKETAKO SAILA

BERDINTASUNE

RAKO

ZERBITZUA

KOORDINAZIO

BATZORDEA

EUDEL

Alkatetzaren

zinegotzigoa Alkatetzaren

zuzendaritza

BERDINTASUNERAKO

ZERBITZUA

EMAKUNDE

AFA

GIZARTE POLITIKETAKO

SAILA

HERRITARREN

SEGURTASUNERAKO

SAILA

GASTEIZEN, GASTEIZKOA DEN EDO GASTEIZEN ERROLDATUTA DAGOEN PERTSONA BAT BESTELAKO INDARKERIA

MATXISTEN ONDORIOZ HIL DELA JAKITEAN

Sail bakoitzaren zuzendaritza harremanetan jarriko da

UDALA

Hedapena tokiko

komunikabideetan eta

Udalaren webetan eta

sare sozialetan

Deialdia hemen

argitaratu

Herritarrentzako

udal-weba

Langileen

Intraneten

BIKTIMAREN INGURUAREKIN HARREMANETAN JARTZEA

• Biktimei eta senideei laguntzeko baliabideak eskainiko dira; premiaz

aktibatuko dira horiek, eta kaltetuen unean uneko premiei egokituko

zaizkie.

• Kasuan sartuta dauden gainerako erakundeekin koordinatuta egingo da

lan.

TALDE FEMINISTAK

EDOTA LBTBI

TALDEAK

Egin daitezkeen

ekintza koordinatuak

Telefono-

deia

Protokoloaren garapen

orokorra koordinatu

Proposamenen eta

hobekuntzen segimendua

URTEKO

MEMORIA

Informazioa

eman

Informazioa

eman

JENDAURREKO ERANTZUNA 1.2. KASUA

Udalak aintzat hartuko ditu egon

daitezkeen bestelako deialdiak



25. orrialdea 41tik

2. ANDRE MARIA ZURIAREN JAIETAKO PROZEDURA

Jai-giroetan, arau sozialak erlaxatzen dira, eta erasoen kopuruak gora egiten du.

Hortaz, zehaztu diren kasuetan Erantzuteko Protokoloa aktibatzeaz gain, Andre

Maria Zuriaren jaietan prozedura espezifiko bat aktibatzeko konpromisoa hartzen

du Gasteizko Udalak, eraso matxistaren kasua gehituta, zeina poliziak

jakinaraziko duen salaketa badago, baldintza hauekin:

- Indarkeria fisikoko eta psikologikoko ekintza oro, sexu-askatasunaren kontrako

erasoak, mehatxuak, derrigortzeak edo askatasunaren gabetze arbitrarioa barne

hartuta, gizonek emakumeen kontra egin badituzte.

- Gorrotozko edo etsaitasunezko ekintza oro edo zigor-arloko arau-hausteak,

pertsonen edo jabetzen aurka egindakoak barne hartuta, biktima, lokala edo

arau-haustearen xedea benetako edo atzemandako sexu-joerarengatik edo

genero-identitateagatik hautatu bada. Halaber, indarkeria fisikoko eta

psikologikoko ekintza oro, sexu-askatasunaren kontrako erasoak, mehatxuak,

derrigortzeak edo askatasunaren gabetze arbitrarioa barne hartuta, sexu-

joerarengatik edo sexu- eta genero-identitate eta -adierazpenengatik

LGTBI pertsonen kontra egin badira.

Udaltzaingoa Ertzaintzarekin koordinatuko da sexu-erasoak gertatzen direnean,

eta kasu guztien berri emango die Koordinazio Batzordearen sailei (Herritarren

Segurtasunerako Saila, Gizarte Politiketako Saila eta Alkatetza).

Koordinazio Batzordeak indarkeria matxistaren arloko bestelako edozein

eraso edo gertakari aztertu ahalko du, jasotzen duen informazioaren,

erantzun publikorako aukeraren eta erantzun horren dimentsioaren arabera edo

biktimak edo berori ordezkatzen duenak hala eskatuta, erantzun-protokoloa

aktibatzeko xedez.

Erantzuna jakinarazteko eta koordinatzeko prozedura Protokoloaren 1.1. eta 1.2.

kasuetan ezartzen den berbera da, eta jaien esparruan giltzarriak diren gizarte-

eragileak ere aintzat hartuko dira kasuari, kasuaren balorazioari eta aurreikusten

den erantzunari buruz informatzeko prozesuan.

26. orrialdea 41tik

Batez ere mugimendu feministak eta LGTBI kolektiboek, baina baita beste

gizarte-eragile batzuek ere, Andre Maria Zuriaren jaien eta auzoetako jaien

esparruan indarkeria matxistaren aurrean erantzuteko protokoloak, estrategiak

eta ekintzak garatu dituzte, eta jarraibideak eta tresnak eman. Gasteizen,

Blusen eta Nesken Batzordeak jaien esparruan gertatzen diren eraso matxisten

aurrean jarduteko eta erantzuteko protokolo bat egin du, Udalak babestu duen

prozesu dinamiko baten bidez15.

Hori dela-eta, erantzuteko protokolo edo estrategia horiek kontuan hartzeko eta

babesteko konpromisoa hartzen du Udalak, beren autonomia errespetatuz eta

beren deialdietara atxikitzeko behar diren erraztasunak jarriz.

Gasteizko Udalaren jendaurreko erantzuna, Protokoloa aktibatzen bada.

Neurriak eta jarraibideak.

Erantzuteko Protokoloan jaso diren neurriak ez ezik, jarduera hauek aktibatzea

ere baloratuko du Udalak:

- Udalak antolatutako jai-ekitaldi guztiak 10 minutuz geratzea

eta komunikatu ofiziala irakurtzea.

- Tabernetan eta jai-guneetan, baita bestelako edozein ekitaldi edo

jardueratan ere, gaueko 00:00etan musika 10 minutuz

geratzeko gonbita egitea eta komunikatu ofiziala irakurtzea.

- Paseilloa 10 minutuz geratzera gonbidatzea herritarrak eta,

batez ere, blusen eta nesken kuadrillak, indarkeria matxistaren

aurrean erantzuteko dauzkaten protokoloetan edo estrategietan

jasotzen diren baldintzak kontuan hartuta.

- Hirian Andre Maria Zuriaren jaiak antolatzeaz arduratzen diren

eragile giltzarriek deitzen dituzten ekimenei atxikitzeko edota

babesa emateko aukera baloratuko da.

Indarkeria matxistaren kasuen aurrean jarduteko gidalerro orokorrak.

15

2017an, eraso sexisten aurrean erantzuteko protokolo bat sortu zuen Blusen eta Nesken

Batzordeak, Gasteizko Udalaren eta Batzorde horren lankidetzarekin. 2018an, eguneratu egin zen,

bestelako kasuak ere sartuta. Hemen begiratu daiteke 2018ko bertsioa:

http://www.blusenetaneskenelkartea.org/es/protocolo-respuesta-la-comision-blusas-neskas-ante-

las-agresiones-sexistas-fiestas-la-blanca-2017/

Era berean, Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxaren plataformak, Gasteizko mugimendu

feministak eta jaien antolakuntzari loturiko beste talde batzuek (auzo-elkarteek, erakunde

autonomoek eta abarrek) herritarrek jaien ingurunean indarkeria matxistari erantzuteko modua

antolatu dute.

27. orrialdea 41tik

Protokolo honen 11. eta 12. orrialdeetan zehazten dira jarduteko printzipioak.

Aisialdiko eta jaietako testuingururako, informazio hau indartzen da:

- Baimendu gabeko igurtziak edo musuak, sexu-harremanak

edukitzeko larderia edo xantaia, komentario edo keinu

LGTBIfoboak... indarkeria matxistaren adierazpenak dira.

- Indarkeria matxistaren aurrean zero konplizitate eta tolerantzia

dugula erakutsiko da, kartelen, pegatinen, txapen edo erabakitzen

den bestelako edozein bitartekoren bidez.

- Ez da inolako jarrera edo eraso matxista onartuko; erasorik

gabeko guneak direla gogoraraziko da, eta horrelako jarreren

aurkako neurriak hartuko dira.

- Jarrera matxistarik ikusiz gero, geratzeko eskatuko zaio

erasotzaileari, eta, behar izanez gero, jai-gunetik kanporatuko da

erasotzailea.

Eraso baten aurrean:

1. Erasoa ikusten duen edo horren berri duen pertsonak biktimak

berehalako arriskurik ez duela ziurtatuko du, eta bere egoera

fisikoa eta emozionala aztertuko ditu.

2. Biktimaren erabakia edozein delarik ere, errespetatu egingo da,

jarraitu nahi duen prozedurari eta erabaki hori hartzeko behar

duen denborari dagokienez.

3. Neurriak har ditzakeela eta Udaltzaingoaren nahiz Gizarte

Larrialdietako Udal Zerbitzuaren (GLUZ) laguntza eska dezakeela

jakinaraziko zaio biktimari, salaketa jarri nahi duen ala ez

gorabehera. Biktima atzerritarra bada eta administrazio-egoera

irregularra badu, protokolo bera jarraituko da, eta laguntzarako

eta larrialdietako zerbitzuetarako eskubide berberak dituela

adieraziko zaio. Era berean, interpretea eska dezakeela esango

zaio.

4. GLUZek eta Udaltzaingoak 24 orduko zerbitzua eskaintzen dute.

Behar baldin bada, biktimaren arreta, babes-neurriak eta laguntza

bermatzeko koordinatuko dira.

5. Bere esanetan lagundu diezaiokeen norbaiten laguntza edo

harekin harremanetan jartzeko aukera eskainiko zaizkio.

6. Erasoa ikusiz gero, pertsona horrek salaketa egonez gero lekukoa

izateko eskain dezake bere burua, eta bere datuak eman,

etorkizunean abiaraz daitezkeen neurrietarako.

28. orrialdea 41tik

7. Gogoratu bortxaketa edota sexu-erasoa edo eraso fisikoa

gertatu bada eta salaketa jarrai nahi bada ezinbestekoa dela

arropa ez aldatzea, ez garbitzea, ez jatea eta ez edatea,

erasotzailea identifikatzeko eta kondenatzeko funtsezko frogak

ezaba litezke-eta.

8. Gogoratu Udalak erreferentziazko informazio-gune bat duela Andre

Maria Zuriaren jaietan indarkeria matxistaren-arloan

sentsibilizatzeko, prebenitzeko, orientatzeko eta deribatzeko.

9. Gogoratu emakumeen elkarteak, talde feministak eta LGTBI

kolektiboak lehentasunezko babes estrategikoa izan daitezkeela.

Salaketa jarri nahi ala ez nahi, Andre Maria Zuriaren jaietan arretaren,

informazioaren eta orientazioaren arloan dauden baliabideen berri

emango da. Baliabide horiek 24 orduz ematen dute arreta, eta honako hauek

dira:

- Udaltzaingoa: 092 - GLUZ (Gizarte Larrialdietako Udal Zerbitzua): 945 13 44 44

29. orrialdea 41tik

3. KONTU EMATEKO DEIALDI PUBLIKOA

Protokoloa aktibatu den ala ez gorabehera, urtean behin jendaurrean aurkeztuko

dira Gasteizko Udalak16 indarkeria matxistaren arloko arretaren inguruan biltzen

dituen datuak17, talde politikoei komunikatu ondoren. Estatistika orokorrak

emateaz gain, egoera zehatz bat hartu ahalko da horren aurrean nola jardun

den azaltzeko, edo, bestela, kolektiboren bat gonbida daiteke, aurrez aurre duen

indarkeria partikularrari buruzko iritzia eman dezan. Banakako kasuen gaineko

informazio zehatzetik harago joango den analisian zentratu nahi da indarkeria

matxistaren problematikaren analisia, eta helburu hori dauka ekintza honek.

Txostena egiteko, kontuan hartuko dira 1. eranskinean komunikazioari buruz

jasotzen diren gomendioak.

Gasteizen indarkeria matxistaren arloan egiten den jarduketari buruzko

sei hilez behingo txostenak egiteko aldagaiak

Berdintasunerako Zerbitzuak egingo ditu txostenak, Gasteizko Udalaren Gizarte

Politika eta Osasun Publikoko Sailak eta Herritarren Segurtasunerako Sailak

emandako datuetatik abiatuta, eta gaur egun bil daitezkeen aldagai adostuak

txertatuko dituzte. Aldagai horiek informazioaren sistematizazioa hobetzeko balio

dezakete, azterketa hobeak egiteari begira.

• Biktimen kopuruari eta indarkeria motei buruzko aldagai kuantitatiboak.

• Erasotzaileari buruzko aldagaiak.

• Udalaren zerbitzu publikoetara indarkeria matxistaren ondorioz laguntza

eske joaten diren emakumeen eta LGTBI pertsonen ezaugarriei buruzko

aldagaiak.

• Emakumeek nahiz LGTBI pertsonek jasandako indarkeria motari eta

indarkeria horri aurre egiteko estrategiei buruzko aldagaiak.

16 Gaur egun, Gasteizko Udalak ez dauka beste erakunde batzuen informazio espezifikorik,

indarkeria matxistari buruzko datuei dagokienez. 17

Txostenaren datuak elkarrekin egingo dituzte Berdintasunerako Zerbitzuak, Gizarte Politika eta

Osasun Publikoaren Sailak eta Herritarren Segurtasunerako Sailak, atal honetan jasotzen den

informazioarekin eta 3. eranskinean adierazten diren adierazleekin bat eginez.

30. orrialdea 41tik

• Erakundeek erantzuteko duten gaitasunari buruzko aldagaiak.

Aldagai horiek aztertzeaz gain, Udalak indarkeriaren arloko politika publikoak

nahiz politika horien inpaktua hobetzeko xedez hartu dituen neurriak edo

ekintzaren bat garatu behar da.

31. orrialdea 41tik

INDARKERIA MATXISTA ARBUIATZEKO

KULTURA SORTZEKO EKINTZAK

Udalaren jendaurreko erantzuna indarkeria matxistaren biktimen erreparazio

sozialaren zati da, eta, horretarako, benetan ekintza erreparatzailea izango dela

bermatu behar du, gizartearen nekearen ondorioak zainduz, edota indarkeria

horren aurkako borrokan aurrera egiten ez delako sentipenaren eragina aintzat

hartuz.

Hori dela-eta, agintari politikoek beren esku dagoen guztira zabaldu behar dute

erantzuna: biktimei eta horien inguruari laguntzeko baliabideak indartzeaz eta

hiri seguru baten alde lan egiteaz gain, beste tresna batzuk erabili behar dituzte;

hala nola, hauek:

• Udalaren tokiak erabiltzea indarkeria matxistarekiko arbuioa erakusteko.

• Seinaleak jartzea hirian, askatasuna bermatzearekin eta indarkeria

matxista deuseztatzearekin konprometituta dagoen gizartetzat har dadin

Gasteiz.

• Sinboloak jartzea udal-tokietan, emakumeen eta LGTBI pertsonen

eskubideen aldeko tokitzat har dadin Gasteiz.

• Gizarte-etxeak erabiltzea, informazioa eskaintzeko eta indarkeria

matxistaren aurkako irudiak eta mezuak zabaltzeko.

• Erakundearen arbuioa adierazteko deialdiak/elkarretaratzeak egitea.

• Udaleko langile guztiak gonbidatzea Udalak lanorduetan indarkeria

matxistaren aurka deitzen dituen elkarretaratzeetara.

• Jendaurreko irizpenak, prentsa-oharrak eta prentsaurrekoak egitea eta

gomendioak ematea, komunikazioa egokia izan dadin.

• Sentsibilizazio-adierazpenak eta mezuak argitaratzea Udalaren web-

orrialdean.

• Udal-jarduerak bertan behera uztea, dolu modura.

• Aurreko hilabetean estatuan hilketa matxista bat egon bada, minutu

bateko isilaldia egingo da Udalaren osoko bilkuretan, biktimen omenez.

32. orrialdea 41tik

1. ERANSKINA: JENDAURREKO ADIERAZPENETARAKO GOMENDIOAK18

Honako hau kontuan hartuta:

- Iritzi publikora jauzi egiten duten eraso matxistetan, Udalaren eta kargu

publikoen iritzia eskatzen da, hedatzen den komunikatutik haragokoa.

- Adierazpen horiek oso garrantzitsuak dira erasotzaileen zigorgabetasuna

arbuiatzen duen eta lehentasunezko arreta biktimari ematen dion kultura

sortzeko.

- Adierazpen horiek izaten dira, batzuetan, hirian azkar zabaltzen diren

zurrumurruei eta informazio faltsuei nagusitasunez aurre egiteko bide

bakarra.

Honako hau proposatzen da:

- Artean indarkeria matxistaren kasu baten aurrean gaudela baieztatzeko

zantzu nahikorik ez badago, gogorarazi Gasteizko Udala beste erakunde

publiko batzuekin koordinatuta ari dela ikertzen, langile espezializatuak ari

direla lan hori egiten eta erabateko zuhurtzia eduki behar dela

informazioaren aurrean, informazio hori berresteko erabateko ziurtasuna

eduki arte, eta pertsonak eta familiak daudela egoera horren atzean.

- Azpimarratu Gasteizko Udalak, Indarkeria Matxistaren aurrean

Erantzuteko Protokoloa jarraituz, beti erakusten duela eta erakutsiko

duela erabateko arbuioa edozein eraso matxistaren aurrean eta beti

jardungo duela biktimari lehentasunezko arreta eta babesa emateko

printzipioak gidatuta. Hau da, lehentasuna emango zaiola biktimen egoera

emozional eta fisikoa, biktimek aurrez aurre daukaten arriskua, beren

denborekiko errespetua, biktimek hartzen duten erabaki informatuaren

bermea eta horrekiko errespetua eta biktimari laguntza ziurtatzea aintzat

hartuko dituen arretari.

18 Emakumeen aurkako indarkeria ematen denerako jendaurreko jarduerarako

gomendioak eskuliburuan argitaratuta dauden gomendioak aintzat hartzea komeni da (Emakundek eta EUDELek argitaratu zuten eskuliburua, Berdinsarearen bidez). Hemen kontsultatu eta deskargatu daiteke: http://www.emakunde.euskadi.eus/contenidos/informacion/publicaciones_subvencionadas/es_def/adjuntos/recomendacionesviolenciacontramujeres.pdf Bestetik, Begiraren gomendioak kontsultatzea ere gomendatzen dugu: http://www.emakunde.euskadi.eus/informacion/programas-begira/u72-20010/es/

33. orrialdea 41tik

- Testuingurua eman kasuari. Azpimarratu egin behar da gertakari

kalifikazioa desagertu egin behar dela adierazpen publikoetatik eta ez dela

harridurarik adierazi behar. Eraso matxistak beti kokatu behar dira

egiturazko arrazoietan, eta indarkeria matxistaren aurkako borroka nahiz

tokiko mailako berdintasun-politikak indartu egin behar direla adierazi

behar da.

- Eraso guztiak nabarmendu, eta horien gaineko erantzukizun bakarra

erasotzaileek dutela azpimarratu. Nabarmendu egin behar da ezagutzen

den eraso bakoitzeko ezagutzen ez ditugun eraso asko daudela,

emakumeen eta LGTBI pertsonen erruduntasunarekin lotuta dauden

mitoak eta aurreiritziak zabalduta baitaude oraindik. Alde batetik, adierazi

egin behar da emakumeak ez direla jasaten duten indarkeriaren

erantzuleak, ordua, tokia, erasotzailearekin duten harremana edo beren

egoera edozein izanda ere, eta indarkeria erabiltzen duenarena dela

erantzukizun osoa. Halaber, erasoak askotarikoak izan daitezkeela

gogoraraziko da: emakumeak baimendu gabeko igurtziak edo musuak

izan daitezke, edo gorputzaren gaineko komentario edo begirada

umiliagarriak, sexu-harremanak edukitzeko presioa edota

heteronormatiboak ez diren harreman sexu-afektiboak erakusteagatiko

eraso fisikoak izan daitezke, eta baita bortxaketak eta hilketak ere. LGTBI

pertsonen kasuan, erruduntasunak eta gizarte-estigmak pisu handia dute.

Sexu-joerarengatiko eta genero-identitateagatiko komentario eta keinu

homofoboak, gaitzespen-begirada zorrotzak, irainak eta erasoak

erasotzailearen erantzukizuna dira, oso-osorik.

- Adierazi eraso matxistak edozein tokitan gertatzen direla, eta biktimek

erasotzaileak ezagut ditzaketela edo ez. Hain zuzen ere, emakumeentzat

arriskutsuak diren toki publikoak daude. Hori garrantzitsua da, arriskua

mugatzeko eta emakumeentzat seguruak izateko baldintzez hornitu

daitezen toki publikoak. Hala ere, erasoak toki ilun eta urrunduekin eta

erasotzaile ezezagunekin lotzen dituen mitoa ez indartzen saiatu behar

da. Erasoak, batzuetan, kale urrundu eta ilunetan, tabernetako

komunetan edo jaietako txosnetan gertatzen dira, baina gehien-

gehienetan etxean gertatzen dira, eta biktimek erasotzaileak ezagutzen

dituzte. LGTBI pertsonen aurkako indarkeriaren kasuan, beren eskubideak

eta askatasunak mugatzen dira, are urratzen ere, genero-identitatea edo

34. orrialdea 41tik

sexu-joera toki publikoetan (fisikoetan nahiz birtualetan) erakuste

hutsagatik. Eraso horiek elkartzeko gune edo eremuekin lotzen dira,

erasoek gora egiten baitute horietan. Hau da, askatasuna zenbat eta

handiagoa izan, orduan eta gogorragoa izaten da LGTBI pertsonen

aurkako erantzun oldarkor eta matxista. Erantzun horrek hainbat

intentsitate eta modu har ditzake, lesbianak, gayak, transexualak,

intersexualak... izan.

- Azpimarratu ez dagoela erasotzaileen profilik. Garrantzitsua da

azpimarratzea emakume eta LGTBI pertsona guztiak izan daitezkeela

eraso matxista baten biktima eta ez dagoela indarkeria hori erabiltzen

duen erasotzailearen profil zehatzik. Beti saihestu behar da biktimaren

edo erasotzailearen nazionalitatea aipatzea; batez ere, kontuan hartuta

atzerritarrak direnean bakarrik egiten dela eta ez duela informazio

interesgarririk gaineratzen.

- Saihestu egin behar da biktimak salaketarik jarri ez zuela edo Gizarte

Zerbitzuen arreta-zirkuituan zegoen ala ez nabarmentzea, bikote-

harreman batean edo bikote ohiarekin gertatu den eraso matxista bada.

Hala izan den kasuetan, egitate hori ez da erabakigarria. Salaketarik jarri

ez arren, baliteke Udaleko sail batek edo beste erakunde batzuek

kasuaren berri edukitzea. Alderdi hori nabarmentzen bada, salaketa

jartzen da indarkeriatik irteteko bide bakar eta nagusi gisa. Salaketa jarri

eta kendu bazuen, ez esan emakume batentzat salaketari eustea zein

zaila den adierazi gabe, erasotzailearen eta inguruaren presioak jasan

baititzake. Bestetik, gainera, zigor-arloko prozesua hastearen ondorioei

buruzko informazio guztia eduki dezake biktimak.

- Neurtu adjektiboen erabilera. Eraso matxista baten aurreko

suminduraren irmotasuna ez da are sendoagoa egingo egitateen eta

erasotzailearen edo erasotzaileen inguruko adjektibo negatibo ugari

erabiltzeagatik, eta ez du emakumeen eta LGTBI pertsonen giza eskubide

oinarrizkoenen urraketak duen larritasunari buruzko kontzientzia

handiagoa sortzen lagunduko. Are gehiago, genero-desberdinkeriaren

egiturazko alderdietan baino, alderdi moraletan zentratuago dagoen

ikuspegia sortzen lagundu dezake horrek.

- Udalak berdintasunerako politika publikoen esparruan onartzen duen

35. orrialdea 41tik

terminologiarekin eta esparru kontzeptualarekin bat egiten duen lexikoa

erabili. Garrantzitsua da toki-administrazioak autoidentifikazioaren

arabera izenda ditzala emakumeak eta LGTBI pertsonak, sentitzen duten

sexuaren araberako genero-identitatearekin bat.

- Indarkeria matxistaren aurka borrokatzeko egiten ari den lanaren berri

eman, eta herritar guztiek indarkeria hori hautemateko, prebenitzeko eta

eraso matxista guztiei erantzuteko orduan duten erantzunkidetasunaren

garrantzia adierazi.

- Garrantzitsua da Gasteizko Udaleko kargu publikoek esku artean

dauzkagun mekanismoen berri, garatzen ari diren jardueren berri, ezarri

nahi diren hobekuntzen berri eta hiriko beste gizarte-eragile batzuen

paperaren garrantziaren berri ematea. Bada, gizarte-eragile horien

artean, besteak beste, kolektibo feministak, emakumeen taldeak eta

LGTBI kolektiboak daude, eta administrazio publikoen azken

erantzukizuna den lana osatzen eta sakontzen dute. Azken batean, Udalak

indarkeria matxistaren aurkako borrokan duen benetako konpromisoa

helarazi, herritar guztiak lan horretan erantzunkidetasunez

inplikatzearekin batera.

36. orrialdea 41tik

2. ERANSKINA: KOMUNIKATU OFIZIALEN EREDUA

1. EREDUA: HILKETA MATXISTA BATEN AURREKO JENDAURREKO

KOMUNIKATUA

Gure udalerrian jazo den hilketa matxistaren aurkako gaitzespen eta arbuio

irmoenak erakutsi nahi ditu Gasteizko Udalak. Halaber, laguntza eta

hurbiltasuna eskaintzen dizkiogu biktimaren inguruari, eta bere eskura jartzen

behar dituen baliabide psikologiko, juridiko eta sanitario guztiak nahiz babes-

eta harrera-baliabideak, bere interesei eragiten dien informazio guztia eduki

dezala bermatzearekin bat.

Zentzu horretan, Gasteizko Udalak, kasuaren berri izan eta kasuaren gaineko

ikuspegi ahalik eta oso eta zuhurrena izateko informazioa erkatu ondoren,

Gasteizko Udalak Indarkeria Matxistaren aurrean Jendaurreko Erantzuna

emateko Protokoloa aktibatu du. Hortaz, premiazko bilera deitu du, bai

informazio guztia biltzeko, bai erantzun instituzionala nahiz biktimen inguruari

emango zaion arreta koordinatzeko xedez.

Azpimarratu egin nahi dugu indarkeria matxista giza eskubideen urraketa larria

dela, hilketa izanik matxismoaren adierazpenik gorena, eta gizartearen

berebiziko arazoa dela, berori jasaten duten eta horri aurre egiten dioten

emakumeen duintasunaren eta osotasun fisiko zein moralaren aurka jarduten

baitu. Indarkeria mota hau ez dute ekintza isolatuek osatzen: gure gizartea

egituratzen duten jokaera esplizituen eta mezu normalizatu eta sinbolikoen

sarea da, zeinak emakumeak gizonen mende edukitzeko xedea duen, bai eta

indarreko sistema heteropatriarkalak ezartzen dituen mugak gainditzen dituen

gorputzik, eredurik edota jokaerarik ez baimentzeko asmoa eduki ere.

Bada, Gasteizko Udalak, emakumeen eta LGTBI pertsonen giza eskubideak

benetan erabiltzen direla bermatzeaz arduratzen den erakunde publikoa denez,

udal-erakundeek eta herritarrek oro har edozein eraso matxistaren aurrean

berehala eta irmo erantzuteko, biktimari lehentasunezko arreta emateko,

emakumeei eta LGTBI pertsonei indarkeriari aurre egiteko tresnak emango

dizkieten prebentzio-neurriak garatzeko eta erasotzaileen zigorgabetasun

soziala desagerrarazteko neurriak sustatzen jarraituko du. Era berean,

indarkeria matxistarik gabeko bizitza askeak bermatzeko lanean jarraituko du

Udalak, bere eskumenak erabiliz.

37. orrialdea 41tik

Hori dela-eta, honako hau adierazten du Udalak:

- Ordezkaritza instituzionalak hilketa honen aurkako arbuioa erakutsiko du

15 minutuko kale-agerraldi batean, XXXXaren XX(e)an, XX:XX(e)(t)an,

Plaza Berrian, «Vitoria-Gasteiz: eraso matxisten aurka» lelopean.

- Halaber, bat egingo du mugimendu feministak antolatzen dituen arbuio-

ekintzekin, eta herritar guztiak gonbidatzen ditu horietan parte hartzera

eta beharbada gure laguntza behar duten arbuio-ekimenen berri ematera.

38. orrialdea 41tik

2. EREDUA: ERASO MATXISTA BATEN AURREKO JENDAURREKO

KOMUNIKATUA

Jai-giroetan, arreta berezia jarriko da, arau sozialak erlaxatzen baitira eta

erasoen kopuruak gora egiten baitu horietan. Horretarako, prozedura

espezifiko bat aurreikusi du Udalak Andre Maria Zuriaren jaietarako.19

Gure udalerrian jazo berri den eraso matxistaren aurkako gaitzespen eta arbuio

irmoenak erakutsi nahi ditu Gasteizko Udalak. Halaber, laguntza eta

hurbiltasuna eskaintzen dizkiogu hala biktimari, nola biktimaren inguruari, eta

beren eskura jartzen behar dituzten baliabide psikologiko, juridiko eta sanitario

guztiak nahiz babes- eta harrera-baliabideak, beren interesei eragiten dien

informazio guztia eduki dezatela bermatzearekin bat.

Zentzu horretan, Gasteizko Udalak, kasuaren berri izan eta kasuaren gaineko

ikuspegi ahalik eta oso eta zuhurrena izateko informazioa erkatu ondoren,

Gasteizko Udalak Indarkeria Matxistaren aurrean Jendaurreko Erantzuna

emateko Protokoloa aktibatu du. Hortaz, premiazko bilera deitu du, bai

informazio guztia biltzeko, bai erantzun instituzionala nahiz biktimari eta haren

inguruari emango zaien arreta koordinatzeko xedez.

Azpimarratu egin nahi dugu indarkeria matxista giza eskubideen urraketa larria

dela eta gizartearen berebiziko arazoa dela, berori jasaten duten eta horri aurre

egiten dioten emakumeen duintasunaren eta osotasun fisiko zein moralaren

aurka jarduten baitu. Indarkeria mota hau ez dute ekintza isolatuek osatzen:

gure gizartea egituratzen duten jokaera esplizituen eta mezu normalizatu eta

sinbolikoen sarea da, zeinak emakumeak gizonen mende edukitzeko xedea

duen, bai eta indarreko sistema heteropatriarkalak ezartzen dituen mugak

gainditzen dituen gorputzik, eredurik edota jokaerarik ez baimentzeko asmoa

eduki ere.

Bada, Gasteizko Udalak, emakumeen eta LGTBI pertsonen giza eskubideak

benetan erabiltzen direla bermatzeaz arduratzen den erakunde publikoa denez,

udal-erakundeek eta herritarrek oro har edozein eraso matxistaren aurrean

berehala eta irmo erantzuteko, biktimari lehentasunezko arreta emateko,

emakumeei eta LGTBI pertsonei indarkeriari aurre egiteko tresnak emango

dizkieten prebentzio-neurriak garatzeko eta erasotzaileen zigorgabetasun

19

Ikusi dokumentu honen 4. eranskina

39. orrialdea 41tik

soziala desagerrarazteko neurriak sustatzen jarraituko du. Era berean,

indarkeria matxistarik gabeko bizitza askeak bermatzeko lanean jarraituko du

Udalak, bere eskumenak erabiliz.

Hori dela-eta, honako hau adierazten du Udalak:

- Ordezkaritza instituzionalak eraso honen aurkako arbuioa erakutsiko du

15 minutuko kale-agerraldi batean, XXXXaren XX(e)an, XX:XX(e)(t)an,

Plaza Berrian, «Vitoria-Gasteiz: eraso matxisten aurka» lelopean.

- Halaber, bat egingo du mugimendu feministak (eta/edo LGTBI

kolektiboek) antolatzen dituen arbuio-ekintzekin, eta herritar guztiak

gonbidatzen ditu horietan parte hartzera eta beharbada gure laguntza

behar duten arbuio-ekimenen berri ematera.

40. orrialdea 41tik

3. ERANSKINA: URTEKO TXOSTENETARAKO ALDAGAIAK

Biktimen kopuruari buruzko aldagai kuantitatiboak

- Zerbitzu edo sail bakoitzak artatu dituen biktimen kopurua. Genero-

indarkeriaren biktimen artean, emakumeak eta haien seme-alabak sartu behar

dira, legeak dioen bezala.

Zenbaketak bereizi egingo ditu artatu diren biktima berriak eta espediente

aktiboak; hots, informazio-aldian lehen aldiz agertu ez diren baina arreta

jasotzen jarraitzen dutenak.

Udalaren zerbitzu publikoetara laguntza eske joaten diren pertsonen ezaugarriei

buruzko aldagaiak

- Biktimen adina. Laguntza-eskaera edota salaketa gehien aurkezten dituzten

adin-tarteak kokatuko dira, eta, ahal bada, tratu txarren lehenengo gertaera

gertatzen denetik zerbitzu publikoekin lehen aldiz harremanetan jarri arteko

denbora begiratuko da, denbora horren murrizketa eta horren esanahia

aztertzeko.

- Biktimen nazionalitatea. Bizikidetza eta Aniztasun Zerbitzuarekin batera

aztertu ahalko da aldagai hau, emakume atzerritarren egoerari eta beren

errealitate partikularrei begiratzeko.

- Biktimen jatorria.

- Seme-alaben kopurua, sexuaren eta adin-tarteen arabera. Adingabeen

kopurua identifikatzea da helburu nagusia.

- Mendekotasuna duten bestelako pertsonak

- Desgaitasuna (mota: zentzumenetakoa, mugikortasunekoa, mentala)

Erasotzaileari buruzko aldagaiak

- Adina

- Jatorria

- Biktimekin duten harremana (bikotekidea, bikotekide ohia, aita, senidea,

lankidea, laguna, ezezaguna eta abar)

Jasandako indarkeria motari eta emakumeek indarkeria horri aurre egiteko

estrategiei buruzko aldagaiak

41. orrialdea 41tik

- Indarkeria mota: informazioa biltzeko sistemek ahalbidetzen duten aldagaien

arabera, indarkeria mota zehaztuko da (genero-indarkeria/etxeko indarkeria,

sexu-erasoak, genero barruko indarkeria, sexu-joerarengatiko eta/edo sexu- eta

genero-identitateagatiko gorroto-delituak eta abar)

- Indarkeriaren iraupena: Indarkeriaren denbora eta aldakuntza zehaztuko

da.

- Salaketa dagoenean. Ahal den neurrian, salaketaren ondorioak adieraziko

ditu aldagai honek; hau da, urruntze-agindua eskatu zen ala ez, eman zen ala

ez, eta, oro har, herritarrei salaketaren ibilbideak dauzkan gorabeheren berri

ematea ahalbidetzen duten datu guztiak, salaketa jarri zen ala ez bakarrik

adierazi beharrean.

- Arriskuaren balorazioa. Egindako balorazioen kopurua jasoko da, eta, ahal

dela, Udaltzaingoaren irizpideekin bat eginez, emakumeen arrisku-mailak

adieraziko dira. Era berean, garrantzitsua da emakumeak babesteko hartu diren

neurriak ere adieraztea.

Erakundeek erantzuteko duten gaitasunari buruzko aldagaiak

- Iristeko bidea: laguntza-eskaera jaso duen hasierako zerbitzua eta jarraitu

den ibilbidea.

Zerbitzu bakoitzaren ezaugarrien arabera, honako hauek jaso ahalko dira:

- Jarduera motak eta horien kopurua

- Harrera-zerbitzuetan egindako egonaldiaren denbora. Zorroari buruzko

Dekretuan ezartzen eta arautzen denaren arabera aztertuko da aldagai hau20

Askotariko zerbitzuek eta baliabideek beste aldagai espezifiko batzuk gaineratu

ahalko dituzte, eta guztien artean alderatu ahalko dira baliokidetasunak,

azterketa sakonagoak egin ahal izateko. Urteko aurkezpenez gain,

konparaziozko azterketak egin ahalko dira informazioa sistematikoki jasotzen

den neurrian.

20

185/2015 Dekretua, urriaren 6koa, Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistemaren prestazioen eta

zerbitzuen zorroari buruzkoa.

GASTEIZKO UDALAK INDARKERIA MATXISTAREN AURREAN … · 2019. 7. 19. · GENERO-INDARKERIA Honela...

Documents

Transcript of GASTEIZKO UDALAK INDARKERIA MATXISTAREN AURREAN … · 2019. 7. 19. · GENERO-INDARKERIA Honela...