EAEn 2016an indarkeria jasan duten emakumeei laguntzeko ......EAEn 2016an indarkeria jasan duten...

EAEn 2016an indarkeria jasan duten

emakumeei laguntzeko zerbitzuen

eta baliabideen irismenaren gaineko

datuak. INFORMAZIOAREN

ANALISIA

2017ko abendua

Txosten hau EDE fundazioko Ikerketa Sozialeko Zerbitzuak egin du, Emakunderentzat.

Índice

1. SARRERA .................................................................................................................................... 4

2. METODOLOGIA-ALDERDIEI BURUZKO ARGIBIDEAK .................................................................. 5

3. INFORMAZIO NAGUSIAREN ANALISIA: INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEI

EMATEN ZAIEN ARRETAREN IRISMENA ........................................................................................ 9

3.1. Arretaren kuantifikazioa: 2016an zenbat kasu artatu dira indarkeriaren biktima diren

emakumeak artatzen parte hartzen duten instituzioetan? Zenbat kasu berri izan dira? ......... 9

3.1.1. Artatu diren emakumeen kasu guztiei eta kasu berriei buruzko datuak,

erakundearen eta baliabidearen arabera ............................................................................. 9

Artatutako emakumeen kasu berriei buruzko datu globalak,............................................. 14

3.1.2. Artatutako emakume berrien datu globalak, erakundearen, baliabidearen eta

indarkeria motaren arabera, lurralde historikoka .............................................................. 17

3.2. Profilaren deskribapena: Zer ezaugarri dituzte baliabide bakoitzean artatzen diren

emakumeek? ......................................................................................................................... 233

3.2.1. Biktimak erasotzailearekin duen harreman motaren, erakundearen, baliabidearen

eta indarkeria motaren arabera .......................................................................................... 23

3.2.2. Artatutako emakumeen adina, erakundearen, baliabidearen eta indarkeria motaren

arabera ................................................................................................................................ 27

3.2.3. Seme-alabak ardurapean dituzten emakumeak: artatu diren emakumeak,

erakundearen, baliabidearen eta indarkeria motaren arabera .......................................... 32

3.2.4. Adin nagusiko pertsonak ardurapean dituzten emakumeak: artatu diren

emakumeak, erakundearen, baliabidearen eta indarkeria motaren arabera .................... 36

3.2.5. Artatutako emakumeen nazionalitatea eta erroldatzea, erakundearen, baliabide

motaren eta indarkeria motaren arabera ........................................................................... 40

3.2.6. Artatutako emakumeen desgaitasuna, erakundearen, baliabidearen eta indarkeria

motaren arabera ................................................................................................................. 45

4. ERANSKINA .............................................................................................................................. 48

4.1. Erakunde parte-hartzaileen zerrenda. ............................................................................. 48

4.1.1. Parte hartu duten udalen zerrenda, lurralde historikoaren arabera ........................ 48

4.1.2. Udal parte-hartzaileen zerrenda, eta zer baliabideri buruzko informazioa eman

duten ................................................................................................................................... 51

4.1.3. Eusko Jaurlaritzako sail eta foru-aldundi parte-hartzaileen zerrenda, eta zer

baliabideri buruzko informazioa eman duten ..................................................................... 57

4.2. Taula osagarriak ............................................................................................................... 58

4.2.1. Datu globalak, erakundearen, baliabidearen eta indarkeria motaren arabera,

lurralde historiko bakoitzeko udal bakoitzari buruz ............................................................ 58

4.2.2. Biktimak erasotzailearekin duen harreman mota, erakundearen, baliabidearen eta

indarkeria motaren arabera, lurralde historikoka. ............................................................. 66

4.2.3. Biktimak erasotzailearekin duen harreman mota, erakundearen, baliabidearen eta

indarkeria motaren arabera, lurralde historiko bakoitzeko udal bakoitzari buruz ............. 69

4.2.4. Artatutako emakumeen adina, erakundearen, baliabidearen eta indarkeria motaren

arabera, lurralde historikoka ............................................................................................... 80


erakundearen, baliabidearen eta indarkeria motaren arabera, lurralde historikoka ......... 85


erakundearen, baliabidearen eta indarkeria motaren arabera, lurralde historiko

bakoitzeko udal bakoitzari buruz ........................................................................................ 90

4.2.7. Helduak ardurapean dituzten emakumeak: artatu diren emakumeak, erakundearen,

baliabidearen eta indarkeria motaren arabera, lurralde historikoka ................................. 99

4.2.8. Artatutako emakumeen nazionalitatea eta erroldatzea, erakundearen,

baliabidearen eta indarkeria motaren arabera, lurralde historikoka ............................... 100

4.2.9. Artatutako emakumeen desgaitasuna, erakundearen, baliabidearen eta indarkeria

motaren arabera, lurralde historikoka .............................................................................. 104

4

1. SARRERA Lan honen bidez, indarkeria-erasoak jasan dituzten emakumeei EAEko instituzioek eman dieten laguntzaren gaineko datuak aztertu ditugu. Emakumeen eta Gizonen Berdintasunari buruzko otsailaren 18ko 4/2005 Legearen 51.2. artikuluan ezarritakoaren arabera, "Emakundek aldian-aldian ebaluatu behar du zein den Euskal Autonomia Erkidegoan emakumeen aurkako indarkeriaren arloan dauden baliabideen eta programen eraginkortasuna eta irismena. Horretarako, inplikatuta dauden gainerako EAEko administrazio publikoek informazioa emango diote beren ardurapean dituzten baliabideei eta programei buruz”. Agindu hori betez, Erakundeak txosten batzuk eta aldizkako balantze batzuk egin ditu (http://www.emakunde.euskadi.eus/indarkeria/-/informazioa/ebaluaketa/). Gainera, Informazio Sistemen Talde bat sortu zen, Etxeko tratu txarrak eta sexu erasoak jasan dituzten emakumeei harrera hobea egiteko Erakundearteko II. Akordioaren esparruan http://www.emakunde.euskadi.eus/indarkeria/-/informazioa/koordinazioa-lankidetza/. Talde hori, 2013. urteaz geroztik, adierazle-sistema bat lantzen ibili da, dauden baliabide publikoen bidez biktimak artatzeari buruzko informazioa biltzeko irizpideak homogeneizatzeko, eta horrek diagnostikoak hobetzen lagunduko du. 2015ean, Erakundearteko II. Akordioaren Jarraipen Batzordeak erabakia eta konpromisoa hartu zuen Emakunderi adierazle horiei buruzko datuak horretarako prestatutako aplikazio informatiko baten bidez emateko. 2016an, prozesu bat abian jarri zen informazioa biltzeko eta Erakundearteko II. Akordioan parte hartzen duten erakundeei datuak iraultzen laguntzeko. 2017an, bildutako datuak eguneratze aldera, berriro abiarazi zen datuak biltzeko eta eguneratzeko jarduna. Aurreko edizioan bezala, datu-bilketa monitorizatu da, hitzartutako gutxieneko datuak ematen direla bermatzeko eta gorabeherak edo bat ez etortzeak erregistratzeko, datozen urteetako prozesuak hobetzearren1. Txosten honetan, halaber, informazio-bilketa horretan lortutako datu kuantitatiboak aztertzen dira. EAEko hainbat instituzio publikok indarkeriaren emakumezko biktimei ematen dieten arretaren irismenari buruzko datu estatistiko estandarizatuei esker (kasu-kopurua eta emakumeen profila), honako hauek egiteko aukera izango dugu:

- artatu diren kasuen bolumena kuantifikatu eta profilak deskribatu. - konparazio baliozkoak ezarri, arretaren irismenari dagokionez. - informazio baliotsua lortu, arazoaren gaineko diagnostikoak osatzeko eta intzidentzia-

datuak eta erantzunak elkarrekin lotzeko.

1 Gehiago jakin nahi izanez gero, ikus txosten hau: Indarkeria jasan duten emakumeei laguntzeko zerbitzuen eta baliabideen irismenaren gaineko datuak. LANDA-LANAREN ERREGISTROA. 2016ko iraila.Txosten horretan prozesua, landa-lanean gertaturiko intzidentziak eta hobetzeko aukeratzat har daitezkeen bideak azalduta daude.

http://www.emakunde.euskadi.eus/indarkeria/-/informazioa/ebaluaketa/http://www.emakunde.euskadi.eus/indarkeria/-/informazioa/ebaluaketa/http://www.emakunde.euskadi.eus/indarkeria/-/informazioa/koordinazioa-lankidetza/

5

2. METODOLOGIA-ALDERDIEI BURUZKO ARGIBIDEAK

Instituzio inplikatuak

Arretaren irismenari buruzko informazioa hurrengo taulan aipatzen diren instituzio publiko guztiek bildu behar dute. Emakumeen aurkako indarkeriaren biktima diren emakumeentzat dituzten zerbitzu edo baliabide guztiei buruzko informazioa bildu behar dute, Erakundearteko II. Akordioan jasotzen diren indarkeria guztiak kontuan hartuta: bikotekidearen edo bikotekide ohiaren indarkeria; etxeko eremuko indarkeria (bikotekidearena edo bikotekide ohiarena izan ezik); eta sexu-indarkeria (bikotekide/bikotekide ohi edo familia eremukoak ez diren gizonezkoen indarkeria).

AGENTEAK ZERBITZUAK / BALIABIDEAK EUSKO JAURLARITZA

HERRI ADMINISTRAZIO ETA JUSTIZIA SAILA (Justizia

Zuzendaritza)

1. Biktimei laguntzeko zerbitzua 2. Emakumeen aurkako indarkeriaren arloko koordinazio-zentroa

ENPLEGU ETA GIZARTE POLITIKETAKO SAILA (Lanbide-Enplegu eta

Gizarteratzea Zuzendaritza eta Gizarte Zerbitzuen

Zuzendaritza)

1. Diru-sarrerak bermatzeko Errenta 2. Gizarte eta lan-bitartekaritzako programa (*)

1. Informazio- eta arreta-zerbitzua, etxeko indarkeriaren edo sexu-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat 2. Ordainketa bakarreko prestazio ekonomikoa, genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat

INGURUMEN, LURRALDE PLANGINTZA ETA

ETXEBIZITZA SAILA. (Etxebizitza eta Arkitektura

Zuzendaritza)

1. Baremazio gehigarria, Babes Ofizialeko Etxebizitzak alokairu-erregimenean hartzeko promozioetan 2. Alokairu-erregimeneko etxebizitzen izendapen zuzena, kasu larrietan eta apartekoetan

OSASUN SAILA 1. Lehen mailako arreta 2. Arreta espezializatua (*) 3. Etengabeko arreta-guneak (EAG) (*) 4. Ospitale-larrialdiak 5. Ospitale-arretak (*)

SEGURTASUN SAILA (Ertzaintzaren Zuzendaritza)

1. Arau-hauste penalak(*)

FORU-ALDUNDIAK (Araba, Bizkaia, Gipuzkoa) 1. Berehalako harrera-zerbitzuak, etxeko tratu txarren biktima diren emakumeentzat 2. Egoitza-zentroak, etxeko tratu txarren biktima diren emakumeentzat 3. Aholkularitza juridikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako 4. Laguntza psikologikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako 5. Beste programa espezializatu batzuk

UDALAK (251 udal) 1. Informazio, balorazio eta diagnostiko espezializatuko zerbitzua 2. Ostatu-zerbitzuak – Harrera-pisua 3. Aholkularitza juridikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako 4. Laguntza psikologikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako

Oharra: EUSKO JAURLARITZA: Azterlanean ez da informaziorik eman Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren Bitartekaritza Soziolaboralerako Programari buruz, oraindik abiarazi gabe dagoelako. Osasun Sailaren arreta espezializatuari, etengabeko arreta-guneei eta ospitale-arretei buruzko daturik ere ez da eman, gaur egun ez baita jasotzen emandako arretari buruzko informaziorik. Ertzaintzaren Zuzendaritzako «eginbide penalak, delituak eta faltak» berez ez dira zerbitzu edo baliabide bat. Izen hori erabiltzen da Ertzaintzak indarkeriaren emakumezko biktimei ematen zaien arretari buruzko jarduera motak bereizteko. UDALAK: Tokiko instituzio bakoitzak dituen baliabideen kopurua ez da berdina. Adibidez, gerta daiteke udal batek oinarrizko gizarte-zerbitzua baino ez eskaintzea, eta beste batek, aldiz, lau ere izatea (oinarrizko gizarte-zerbitzua, harrera-pisuak, laguntza psikologikoko zerbitzua eta aholkularitza juridikoko zerbitzua).

6

Lehentasun-irizpideak

Erantzun-kopurua handia izatea eta agente garrantzitsuenek erantzutea ere bermatu nahi zen. Horregatik, helburu eta lehentasun batzuk ezarri ziren informazioa biltzeko. Informazio hau lortzea lehenetsi zen:

- Eusko Jaurlaritzako agenteen baliabideak. - Hiru foru-aldundietako baliabideak. - Hiru hiriburuetako baliabideak. - Biztanle-bolumen handiena duten udalerrietako baliabideak. Araban, 2.000

biztanletik gorako udalerriak izan dira; Bizkaian, 15.000tik gorakoak; eta Gipuzkoan, 10.000tik gorakoak. Lurralde bakoitzean lehentasunezkotzat hautatutako udalerriek biztanleriaren % 78 biltzen dute (% 90, Araban; % 77, Bizkaian; eta % 76,87, Gipuzkoan). Ondoren, lehentasun handiko udalerriak agertzen dira: Araba: Vitoria-Gasteiz; Laudio; Amurrio; Agurain; Oion; Iruña Oka; Dulantzi; Aiara; Zuia. Bizkaia: Bilbo; Barakaldo; Getxo; Portugalete; Santurtzi; Basauri; Leioa; Galdakao; Durango; Sestao; Erandio; Zornotza; Mungia; Bermeo; Gernika-Lumo; Ermua. Gipuzkoa: Donostia; Irun; Errenteria; Eibar; Zarautz; Arrasate; Hernani; Tolosa; Lasarte-Oria; Hondarribia; Pasaia; Bergara; Andoain; Azpeitia; Beasain; Azkoitia; Elgoibar; Oñati; Oiartzun.

Kontsultaren edukia

Aipatutako instituzioen informazioa biltzeko, Emakundek galdera-sorta bat diseinatu zuen, adierazle garrantzitsuak jasotzeko, eta aplikazio informatiko bat gaitu zuen, instituzio guztiei aukera emateko informazioa modu berean iraultzeko. Lau hilabetean (martxotik ekainera), gutxi gorabehera, aplikazio informatikoa zabalik egon zen informazioa iraultzeko.

Emakumeen aurkako indarkeriaren kasu guztiei eta kasu berriei buruzko informazioa jaso da (aipatutako instituzioetako baliabide edo zerbitzu bakoitzak 2016an erregistratutako kasuak). Zehazki, informazio hau eskatu zen:

GAIAK ADIERAZLEAK

ARTATUTAKO EMAKUMEEN KASUAK GUZTIRA

2016an artatu diren kasuak, guztira (2016ko kasu berriak edota aurreko urteetan ere artatu direnak).

ARTATUTAKO EMAKUMEEN KASU BERRIAK

2016an artatutako kasu berrien kopurua.

Informazio hori indarkeria motaren arabera sailkatu da: bikotekidearen edo bikotekide ohiaren indarkeria, familia barruko indarkeria eta familiakoak ez

direnek eragindako sexu-indarkeria. (*)

ERASOTZAILEAREKIKO HARREMANA

Emakumeen kopurua, erasotzailearekiko harreman-motaren arabera.

ARDURAPEKO SEME-ALABAK

Seme-alaba adingabeak ardurapean dituzten emakumeen kopurua Erasotutako emakumeen ardurapean dauden seme-alaba adingabeen kopurua eta sexua. Erasotutako emakumeekin bizi diren adin nagusiko seme-alaben kopurua.

ARDURAPEKO BESTE PERTSONA BATZUK

Mendeko helduak ardurapean dituzten emakumeen kopurua. Erasotutako emakumeen ardurapean dauden mendeko helduen kopurua eta sexua, eta haiekin duten harreman mota.

PROFILA_ADINA Emakumeen kopurua, adinaren arabera

PROFILA_ BIZILEKU-UDALERRIA

Erroldatuta dauden eta ez dauden emakumeen kopurua. Emakume kopurua bizileku-udalerriaren arabera.

PROFILA_ HERRITARTASUNA

Espainiako nazionalitatea edo atzerrikoa duten emakumeen kopurua. Emakumeen kopurua, nazionalitatearen arabera

PROFILA_JAIOTZA HERRIALDEA

Emakumeen kopurua, jaiotze-herrialdearen arabera.

PROFILA_DESGAITASUNA Desgaitasunen bat duten emakumeak. Emakumeen kopurua, desgaitasun motaren arabera

7

Lortutako erantzun-

maila

Ezarritako lehentasunetan oinarrituta,2 erantzun-maila handia lortu da. Parte-hartzaileak: Eusko Jaurlaritzako agente inplikatu guztiak, hiru foru-aldundiak eta hiru hiriburuak (% 100eko erantzun-maila). Biztanle-bolumen handia izateagatik lehentasunezkotzat jotako udalerrien % 79,5ek parte hartu du (guztira, 35 udalerrik; 44 jo ziren lehentasunezkotzat). Lehentasunezko udalerri horiek EAEko biztanleriaren % 70,21 biltzen dute (% 66,03, Bizkaian; % 69,8, Gipuzkoan; eta % 85,91, Araban). Gainera, biztanle kopuruaren aldetik erdi-mailako garrantzia duten 36 udalerrik eta garrantzi apala duten 62 udalerrik ere irauli dute dagokien informazioa. Laburbilduz, guztira 133 udalerrik parte hartu dute (iaz, baino 40 udalerri gehiago izan dira). Zifra horrek EAEko udalerrien % 52,98 hartzen du. Horretarako, beharrezkoa izan da guztira 211 baliabidetako informazioa biltzea3.

Erantzun dute

Erantzun zezaketen

ERANTZUNEN %

Eusko Jaurlaritza Sailak 5 5 % 100

Foru Aldundiak Foru Aldundiak 3 3 % 100

Udalak Udal parte-hartzaileak 133 251 % 52,98

Araba 20 51 % 39,22

Bizkaia 71 112 % 63,4

Gipuzkoa 42 88 % 47,7

Informazioaren analisia

Instituzioek irauli duten informazioaren bidez, osotasunean aztertu dira datuak, eta sailkatu egin dira, instituzio motaren, baliabide motaren, jasandako indarkeria motaren eta lurralde historikoaren arabera. Halaber, bereizi egin da informazioa, eta horri esker, baliabide bakoitzak aukera izango du irauli dituen datuak kontsultatzeko, edizio honetan informazio-iturri diren adierazleei dagokienez.

2 Ezarritako lehentasunak: Eusko Jaurlaritzako agente guztiek, hiru foru-aldundiek, hiru hiriburuek eta biztanleria-bolumen handia duten udalerriek parte har dezaten lortzea. 3Txosten honen eranskinetan kontsultatu daiteke zer erakundek parte hartu duten, baita zer baliabideren gaineko informazioa eman duten ere.

Eusko Jaurlaritza

5 sail

Foru Aldundiak

3 foru-aldundi

Udalak 133 udal

8

Txostenaren mugak

Informazioa aztertzeko eragozpen handietako bat datuak bereizi gabe egotea da (udalen kasuan, batez ere). Instituzioek beti ez dituzte izaten eskatzen zaizkien datuak (ez dutelako informazio hori erregistratzen, erregistratzen duten informazioa guztiz bat ez datorrelako, datu hori jasota ez dagoelako, datua berehala ateratzen uzten duen erregistro informatizaturik ez dagoelako eta abar).

Gainera, zuhur jokatu beharko da aurkeztutako datu batzuekin, oharretan eta iruzkinetan adierazten den bezala. Espero da txosten honen hurrengo edizioetan informazio gehiago eta hobea jasotzea, bai eta tauletatik ondorio mamitsuagoak ere ateratzea.

Informazioaren interpretazioa

Datuak zuzen interpretatzeko, beharrezkoa da funtsezko giltzarri batzuk kontuan hartzea, dauden datuei buruz eta jasotako informazio motari buruz:

Txosten honetan aurkezten diren datuak EAEko instituzioek 2016an artatu dituzten emakumeen kasu guztiei eta kasu berriei buruzkoak dira.

Baliabide guztiek ez dute informazio mota bera erregistratzen, eta, kasu batzuetan, datuak ez dira emakumeen kopuruari buruzkoak. Datuak zuzen interpretatzeko, oso kontuan hartu beharko dira txostenean aurkezten diren oharrak eta iruzkinak.

Kasu batzuetan, informazioa jaso da, bai emakumeen aurkako indarkeria kasuak artatzeko berariaz sortu diren baliabide edo zerbitzuei buruz (zerbitzua emakumeentzat da soilik), bai zerbitzua berariaz emakumeen aurkako indarkeria kasuetarako izan gabe ere indarkeria jasan duten emakumeak artatzen dituztenei buruz (esate baterako, zerbitzua herritar guztientzako izan daiteke, baina artatu diren kasu batzuk emakumeen aurkako indarkeriari dagozkio). Adibidez, udal batzuek laguntza psikologiko ez-espezializatuko zerbitzuak dituzte; horietan, indarkeria jasan duten emakumeak artatzen dituzte, bai eta emakumeen aurkako indarkeriarekin zerikusirik ez duten beste kasu batzuk ere. Baliteke aldundiek ere kontabilizatu izana egoitza-zentro ez-espezifikoetan artatu diren emakume biktimen kopurua (emakumeen aurkako indarkeriaren biktima izan direnena).

Oro har, agente bakoitzak bere ardurapeko baliabideetan artatu diren emakumeei buruzko datuak baino ez ditu ematen. Horren haritik, salbuespentzat har daitezke udalen eta aldundien arteko hitzarmen eta akordio batzuk; baina, edonola ere, ohar argigarriak sartu dira.

9

3. INFORMAZIO NAGUSIAREN ANALISIA: INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEI EMATEN ZAIEN ARRETAREN IRISMENA 3.1. Arretaren kuantifikazioa: 2016an zenbat kasu artatu dira indarkeriaren biktima diren emakumeak artatzen parte hartzen duten instituzioetan? Zenbat kasu berri izan dira?

3.1.1. Artatu diren emakumeen kasu guztiei eta kasu berriei buruzko datuak,4

erakundearen eta baliabidearen arabera

Baliabideen aniztasuna eta heterogeneotasuna direla eta, artatu diren kasuen kopurua nabarmen aldatzen da baliabidearen arabera. Hori horrela, aztertutako baliabide bakoitzaren ezaugarri propioek zehazten dituzte, hein batean, artatu diren kasuen bolumena eta mota. Oro har, informazio eta orientazio motaren bat eskaintzen duten zerbitzuek, bai eta laguntza psikologikoa ematen dutenek ere, urtean emakumeen kopuru handiagoa artatzen dute.

Gainera, baliabide gehienetan ohikoa da kasu gehienak uneko urteko kasu berriak izatea (aurreko urteetan irekitako kasu berrien kopurua baino handiagoa da kasu berriena), udalen laguntza psikologikoko zerbitzuetan eta Enplegu eta Gizarte Politiketako Saileko Babes Ofizialeko Etxebizitzak alokairu-erregimenean hartzeko promozioetako baremazio gehigarrian izan ezik.

Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak emakumeen aurkako indarkeriaren biktimen kopuru handiena artatu ohi du. Kasu horiek eginbide, delitu eta falta gisa5 erregistratzen ditu; horregatik, datuak askotan erreferentzia kuantitatibotzat hartzen dira, gizartearen arazo horren tamaina neurtzerakoan. 2016an, Ertzaintzaren erregistroen arabera6, EAEn 3.774 emakumek jasan dute indarkeria mota hori; hartara, zigor-arloko ez-zilegi baten xedea izan dira, urte horretan.

Emakumeen aurkako indarkeriaren arloko koordinazio-zentroa da kasu gehien artatzen dituen bigarren baliabidea, eta 2.673 prozedura kudeatu ditu. Baliabide hori Eusko Jaurlaritzako Herri Administrazio eta Justizia Sailari atxikita dago. 2016an hasitako kasu berriek % 58,55 osatzen dute. Gainerako kasuak lehenago sartu ziren, eta 2016an ere kasu horiek artatzen jarraitu da.

Artatu diren kasuen kopuruari dagokionez, baliabide horren atzetik Biktimei laguntzeko zerbitzua dugu, aipatutako sail berarena. Baliabide horretan 1.833 kasu aztertu dira, genero-indarkeriari, familiako indarkeriari eta sexu-askatasunaren kontrako delituei lotuta (kasu berriek % 96,24 hartu dute; 2016an abiarazitako espedienteez ari gara, beraz).

Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren etxeko indarkeriaren edo sexu-erasoen biktima diren emakumeentzako informazio- eta arreta-zerbitzuak ere kopuru handia artatu du. Zehatz-mehatz, 1.339 emakume artatu ditu, telefono-zerbitzuaren bidez.

4 Argitu beharrekoa da ezen, nahiz eta erakundeei eskatutako datua artatutako emakumeen kasu berrien kopuruari buruzkoa izan, baliabide batzuetan ezin dela lortu datu hori, eta datu horren ordez, gutxi gorabeherako erreferentzia bat erakusten dela (hurbilen dagoena), ohar argigarri batekin batera. Lehen taulako ohar argigarri guztiak txostenaren gainerako tauletan aplikatzekoak dira; hala ere, informazioa ez errepikatzea erabaki da, dokumentua errazago irakurtzeko. 5 2015.urteko Kode penalaren aldaketaren ondoren eginbide penalak, delituak eta faltak orain arau-hauste penalak deituko dira. 6 Datu horiek emakumeen aurkako indarkeriari buruzko informazio estatistikoa jasotzen dute (Ertzaintzak bere jardun- eta eskumen-eremuan ezagututako informazioa, dokumentu polizialetan erregistratuta dagoena). Denbora-epe jakin batean zigor-arloko ez-zilegi bat jasan duten emakumeak zenbatu dira biktima moduan. Gizonezkoek eragindako indarkeriari buruzko datuak dira (bikotekideak, bikotekide ohiak, senideren batek edo beste gizon batzuek eragindakoa).

10

Hiru foru-aldundien artean, Emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako laguntza psikologikoko zerbitzuan 2.839 emakume artatu dituzte, 2016an: emakume horien % 49,63k (1.409) lehenengo aldiz eskatu dute zerbitzu horren laguntza; gainerakoak aurreko urteetan hasi ziren laguntza hori eskatzen, eta 2016an ere eman zaie7.

Urte honetan datuen bilketan parte hartu duten udaletan8 Informazio, balorazio eta diagnostiko espezializatuko zerbitzuan 1.582 emakume artatu dituzte, eta kasu gehienak berriak dira (% 84,58).

Foru-aldundien emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako aholkularitza juridikoko zerbitzuan 427 kasu artatu dituzte: kasu horietatik 359 kasu berriak dira (% 84,07). Bestalde, udaletan 293 emakumeri eman diete laguntza juridikoa (% 72,70 kasu berri izan dira).

Aldundien epe ertain edo luzeko egoitza-baliabideek 125 emakume artatu dituzte (% 74,40 emakume berri izan dira); eta haien berehalako edo larrialdiko harrerako zerbitzuek 87 emakume artatu dituzte (% 95,40 emakume berri). Gainera, EAEko udalen ostatu-zerbitzuetan zerbitzu 98 emakume berriri eman zaie laguntza.

7 Kontuan hartu behar da ezen, kolektibo horrentzat espezializatutako laguntza psikologikorako baliabiderik izan ez arren, udal batzuetan laguntza psikologikoa ematen zaiela indarkeriaren biktima diren emakumeei. 8 Guztira, 133 udal.

11

1. TAULA: ARTATU DIREN EMAKUMEEN KASUAK GUZTIRA, ARTATU DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK ETA INDARKERIA JASAN DUTEN EMAKUMEZKO BIKTIMA BERRIEN TASA. 2016

ERAKUNDEA BALIABIDEA

2016AN ARTATUTAKO EMAKUMEAK

GUZTIRA

2016AN ARTATU DIREN

EMAKUMEEN KASU

BERRIAK

EMAKUME BERRIEN %,

GUZTIZKOAREN ALDEAN

EUSK

O J

AU

RLA

RIT

ZA

Diru-sarrerak bermatzeko errenta 574 368 64,11

Baremazio gehigarria, Babes Ofizialeko Etxebizitzak alokairu-erregimenean hartzeko promozioetan

615 212 34,47

Alokairu-erregimeneko etxebizitzen izendapen zuzena, kasu larrietan eta apartekoetan

18 18 100,00*

Informazio- eta arreta-zerbitzua, etxeko indarkeriaren edo sexu-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat. (SATEVI)

(1. oharra) 1339 1339 100,00*

Ordainketa bakarreko prestazio ekonomikoa, genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat (2. oharra) 143 143 100,00*

Arau-hauste penalak(Ertzaintza) 3774 3774 100,00*

Lehen mailako arreta (osasuna) (3. oharra) 435 435 100,00

Ospitale-larrialdiak (4. oharra) 418 418 100,00

Biktimari laguntzeko zerbitzua (5. oharra) 1833 1764 96,24

Emakumeen aurkako indarkeriaren arloko koordinazio-zentroa (CCVCM) (6. oharra)

2673 1565 58,55

FOR

U-A

LDU

ND

IAK

Berehalako harrera-zerbitzuak, etxeko tratu txarren biktima diren

emakumeentzat (7. oharra)

87 83 95,40

Egoitza-zentroak, etxeko tratu txarren biktima diren emakumeentzat(8. oharra)

125 93 74,40

Aholkularitza juridikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako (9.

oharra) 427 359 84,07

Laguntza psikologikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako (10.

oharra) 2839 1409 49,63

Beste programa espezializatu batzuk 232 158 68,10

UD

ALA

K

(11.

oh

arr

a)

Informazio, balorazio eta diagnostiko espezializatuko zerbitzua

1582 1338 84,58

Ostatu-zerbitzuak – Harrera-pisua (12. oharra) - 98 -

Aholkularitza juridikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako

293 213 72,70

Laguntza psikologikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako

204 203 99,51

* Baliabide batzuetan artatu diren kasuen guztizkoak (berrien eta lehenagokoen batuketak) bat egiten du kasu berrien guztizkoarekin. Halaxe gertatu da kasu hauetan: kasu larrietan eta apartekoetan alokairu-erregimeneko etxebizitzen izendapen zuzenena, SATEVI; Ordainketa bakarreko prestazio ekonomikoa; Eginbide penalak, delituak eta faltak; Lehen mailako arreta eta ospitale-larrialdiak. 1. oharra: Datu horrek erakusten du zerbitzuak 2016an artatu duen emakumeen guztizkoa (2015eko txostenean, datu hori deiei buruzkoa zen). 2. oharra: Datu horrek emandako laguntzak erakusten ditu (ez eskatu direnak). 3. eta 4. oharrak: Osasun-baliabideen kasuan informazioa erregistratzeko irizpideak ez daude behar bezala orraztuta, eta, horregatik, ez daude jasota bikotekide edo bikotekide ohiaren indarkeriaz bestelako indarkeria motak. Kasu berriak eta lehenagokoak ez daude bereizita. 5. oharra: Biktimei laguntzeko zerbitzuaren datuek erakusten dute: batetik, 2016an gertatu diren emakumeen kasu berrien kopurua; eta, 2016an artatu diren emakumeak, aurreko urteetan genero-indarkeriari, familiako indarkeriari eta sexu-askatasunaren kontrako delituei lotutako txosten irekiak zituztelako. 6. oharra: Emakumeen aurkako indarkeriaren arloko koordinazio-zentroaren datuek erakusten dute 2016an prozedura bat lehenengo aldiz ezarri zaien kasuen kopurua (kasu berriak), bai eta 2016an guztira artatu diren kasuak ere (kasuen guztizkoa). 7. oharra: Araban, gaur egun Gasteizko Udala arduratzen da berehalako harrera egiteaz (datuak udalei buruzko atalean jaso dira). Hala ere, ziur asko, baliabide espezializatua denez, datorren urtean Aldundiak ematea pentsatuta dago. Gipuzkoan, egoitza-zentroak berehalako harrera emateko eta egonaldi ertain edo luzea emateko erabiltzen dira; horregatik, ez dago berehalako harrerari buruzko datu espezifikorik. Bizkaian, Bizkaiko Foru Aldundiak badu berehalako harrera-zerbitzua. 8. oharra: Datu horren barruan sartu dira, halaber, emakumeen aurkako indarkeriaren biktimentzat espezifikoak ez diren egoitza-zentroetan artatu diren emakume biktimak (emakumeen aurkako indarkeriaren biktima izan direnak). Arabako Foru Aldundiko egoitza-zentroak Arabako udalerri guztietako emakumeak hartzen ditu, Gasteiz, Amurrio eta Laudiokoak izan ezik, udalerri horiek beren baliabide propioak dituzte eta. 9. eta 10. oharrak: AFAren eta Vitoria-Gasteizko Udalaren artean hitzarmen bat sinatu dute, zerbitzu psikologiko eta juridiko hori emateko. Akordio horretan Amurrio, Laudio eta Guardia udalerriak biltzen dira. Zerbitzu bietan zenbatutako datuak AFAn sartzen dira.

12

11. oharra: Udal batzuek, nahiz eta indarkeria mota horren biktima diren emakumeei laguntza psikologikoa eta/edo juridikoa emateko baliabide espezifikorik ez izan, emakume biktimei buruzko datuak eman dituzte; hain zuzen ere, baliabide orokorren bitartez laguntza psikologikoa edo juridikoa eskaini zaien emakumeei buruzkoak. Hori Bizkaian gertatzen da, batez ere. Egun, lurralde horretan, soilik Barakaldon eta Santurtzin dago emakumeen aurkako indarkeriaren biktima diren emakumeei laguntza psikologikoa emateko zerbitzu espezializatua; beste udalerri batzuetan, aldiz, oro har herritar guztiei edo udalerriko emakumeei laguntza psikologikoa emateko dauden zerbitzuen bitartez ematen zaie arreta hori. Bizkaiko Foru Aldundiak Zutitu-ren bidez eskaintzen du zerbitzua. Zerbitzua deszentralizatuta dago; hemen ematen du zerbitzua: Lea Artibaiko Mankomunitatean, Enkarterrietako Mankomunitatean, Balmasedan, Nerbioi Eskualdean, Durangoko eta Berrizko Merindadeko Mankomunitatean, Busturialdean eta Arratiako Mankomunitatean. Bilbon, Udalak Bizkaiko Foru Aldundiko laguntza psikologikorako programara bideratzen ditu tratu txar eta sexu-erasoetarako laguntza psikologikoen kasuak, eta soilik programa horretan berehala artatu ezin diren kasuetan bideratzen dira modulu psiko-sozialetara. Bizkaiko Foru Aldundiko aholkularitza juridikoko zerbitzuan, baliabide propiorik ez duten udalerrietatik datozenak hartzen dira. 12. oharra: Udalek datu eskasak eman dituzte ostatu-zerbitzuetan 2016an lagundu dieten emakumeei buruz; horregatik, ezin da

erakutsi informazio hori, ezta emakume berrien kopurua ere, lagundutako emakumeen kopuruarekin erkatuta.

Azken urteetako ondoz ondoko datuen bilketak aztertuta, kasu berrien arteko konparazioak

egin daitezke baliabide batzuetan9:

Ertzaintzak bildu dituen datuen arabera, 2016an indarkeria mota hori jasan duten emakumeen kopuruak % 5,63 egin du behera, aurreko urtearekin erkatuta (hots, 225 emakume gutxiago). Berehalako harrera-zerbitzuetan eta epe ertain eta luzeko egoitza-zentroetan ere behera egin du lagundutako emakume berrien kopuruak: berehalako harrera-zerbitzuetan, 8 emakume gutxiago; eta egoitza-zentroetan, 12 emakume gutxiago. Horrez gain, ordainketa bakarreko prestazio ekonomikoa jaso duten emakumeen kopurua ere jaitsi da (7 emakume gutxiago).

Bestalde, diru-sarrerak bermatzeko errenta jasotzen duten emakumeen kopuruak gora egin du; bai eta Babes Ofizialeko Etxebizitzak alokairu-erregimenean hartzeko promozioetako baremazio gehigarrien kopuruak ere (116 emakume gehiago). Horrez gain, alokairu-erregimeneko etxebizitzen izendapen zuzenean ere gora egin du emakumeen kopuruak (6 emakume gehiago daude; eta horrek % 50eko igoera osatzen du).

Foru-aldundien aholkularitza juridikokoak, laguntza psikologikokoak eta beste programa espezializatu batzuek ere emakume gehiagori lagundu diote 2016an. Igoera neurritsua izan da, aurreko urteetako kopuruekin erkatuta. 14 emakume gehiagok jaso dute aholkularitza juridikoa (2015eko datuekin erkatuta, % 4,06 gehiago); laguntza psikologikoa 39 emakume gehiagori eman zaie (% 2,85 gehiago); eta 5 emakume gehiago joan dira foru-aldundiek eskainitako programa espezializatuetara (aurreko urtean baino % 3,27 gehiago).

Osasun-zerbitzuetan emakume lagunduen kopuruak gora egin du, eta hori bereziki agerikoa da lehen mailako arretaren zerbitzuan (60 emakume gehiago; iaz baino % 16 gehiago); eta ospitale-larrialdietan % 8,29ko igoera jaso da (32 emakume gehiago).

9 Kontuan hartu behar da datu guztiak ezin direla erkatu. Bi arrazoi daude horretarako: 1) udalei dagokienez, datuen bilketan parte hartu duten udalen kopuruak gora egin duelako, eta, hartara, artatu diren emakumeena ere bai; 2) Biktimei laguntzeko zerbitzuari eta Emakumeen aurkako indarkeriaren arloko koordinazio-zentroari dagokienez, 2015eko datuek eta 2016koek bat egiten ez dutelako, 2016ko informazioaren hobekuntzaren ondorioz. Konparazioa bideragarria ez denean, (*) batez adierazi da.

13

2. TAULA: INDARKERIAREN EMAKUMEZKO BIKTIMEN KASU BERRIAK, ERAKUNDEAREN ARABERA. 2015 eta 2016

ERAKUNDEA BALIABIDEA

2015EAN ARTATU ZIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK

2016AN ARTATU DIREN

EMAKUMEEN KASU BERRIAK

ALDEA

ABSOLUTUAK % EU

SKO

JA

UR

LAR

ITZA

Diru-sarrerak bermatzeko errenta 150* 368 218 145,33 Baremazio gehigarria, Babes Ofizialeko

Etxebizitzak alokairu-erregimenean hartzeko promozioetan

96 212 116 120,83

Alokairu-erregimeneko etxebizitzen izendapen zuzena, kasu larrietan eta

apartekoetan 12 18 6 50,00

Informazio- eta arreta-zerbitzua, etxeko indarkeriaren edo sexu-indarkeriaren

biktima diren emakumeentzat. (SATEVI) 1.264 1.339 75 5,93

Ordainketa bakarreko prestazio ekonomikoa, genero-indarkeriaren biktima

diren emakumeentzat 150 143 -7 -4,67

Arau-hauste penalak(Ertzaintza) 3.999 3.774 -225 -5,63

Lehen mailako arreta (osasuna) 375 435 60 16,00

Ospitale-larrialdiak 386 418 32 8,29

Biktimari laguntzeko zerbitzua (1. oharra) 2.011 1.764 (*) (*) Emakumeen aurkako indarkeriaren arloko

koordinazio-zentroa (CCVCM) (2. oharra) 3.132 1.565 (*) (*)

FOR

U-A

LDU

ND

IAK

Berehalako harrera-zerbitzuak, etxeko tratu txarren biktima diren emakumeentzat

91 83 -8 -8,79

Egoitza-zentroak, etxeko tratu txarren biktima diren emakumeentzat

105 93 -12 -11,43

Aholkularitza juridikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren

eta sexu-erasoen egoeretarako 345 359 14 4,06

Laguntza psikologikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren

eta sexu-erasoen egoeretarako 1.370 1.409 39 2,85

Beste programa espezializatu batzuk 153 158 5 3,27

UD

ALA

K

(3.

oh

arr

a)


1.255 1.338 (*) (*)

Ostatu-zerbitzuak – Harrera-pisua 92 98 (*) (*) Aholkularitza juridikoko zerbitzua,

emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako

354 213 (*) (*)

Laguntza psikologikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren

eta sexu-erasoen egoeretarako 248 203 (*) (*)

1. oharra: Datuak ezin dira erkatu. 2015ean bildutako datuek laguntza emateko arrazoiak edota kasuak azaltzen zituzten (emakumeak zein gizonak izan). 2016ko datuek, ordea, azaltzen dute zenbat emakumek jaso behar izan duten laguntza 2016an genero-indarkeriaren, familiako indarkeriaren eta sexu-askatasunaren aurkako delituen zioz. 2. oharra: Datuak ezin dira erkatu. 2015ean bildutako datuak kautelazko neurriei buruzkoak ziren; 2016ko datuek erakusten dute 2016an lehenengo aldiz prozedura bat izan duten emakumeen kopurua. 3. oharra: Datuak ezin dira erkatu. Udal batzuek informazioa eman ez dutenez, eta aurten parte hartu duten udalen kopurua igo denez, zailagoa izan da bilakaeraren azterketa zehatza egitea. * Diru-sarrerak bermatzeko errenta jasotzen duten emakumeen kopurua kautelaz aztertu behar da, datuak 2015ean jaso zirenean ez baitzegoen profil horretako emakumeen zenbaki zehatzik.

14

Artatutako emakumeen kasu berriei buruzko datu globalak,10 erakundearen, baliabidearen eta indarkeria motaren arabera

Ertzaintzak bildutako datuak emakumeen aurkako indarkeria EAEn zenbatzeko erreferentzia nagusiak izan ohi dira. Indarkeria hori jasan duten emakumeen % 74,11k adierazi dute erasotzailea bikotekidea edo bikotekide ohia izan dela. % 19,77ri familiako pertsona batek eraso die; eta % 6,12ri familiakoa ez zen beste gizon batek egin die sexu-erasoa. Emakumeen aurkako indarkeriaren biktimak artatzeko baliabide guztietan, gehienak bikotekideak edo bikotekide ohiak eragindako indarkeria kasuak dira (baliabide batzuek, gainera, mota horretako kasuak soilik artatzen dituzte, definizioz). Biktimei laguntzeko zerbitzuaren datuek bat egiten dute Ertzaintzak erregistraturiko datuekin (% 74,49 emakumeri bikotekideak edo bikotekide ohiak eraso die; % 17,69ri familiako pertsona batek; eta % 7,82k sexu-erasoa jaso du). Etxeko indarkeriaren edo sexu-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako informazio- eta arreta-zerbitzuetan jasotzen diren dei gehienetan emakumeek jakinarazten dute bikotekideak edo bikotekide ohiak eraso diela (emakumeen % 96,64k); familiako pertsona batek eraso diela edo sexu-erasoa izan dutela azaltzeko deitzen duten emakumeen kopurua intzidentzia-tasatik beherakoa da (Ertzaintzaren datuak aztertuta). Oro har, intzidentzia-tasatik beherakoa da familiako indarkeria edo sexu-indarkeria jasan duten emakumeei laguntza ematen dieten zerbitzuetan emakume lagunduen tasa. Esate baterako, 2016an Ertzaintzak erregistratu dituen biktima berrien % 6,12k sexu-indarkeria jasan dute. Aldiz, urte horretan foru-baliabideek artatu dituzten emakumeen % 3,69k baino ez dute profil hori. Udaletan laguntza juridikoa edo laguntza psikologikoa jaso duten emakumeek azaldu dute laguntza hori eskatu dutela, bikotekideak edo bikotekide ohiak eraso dielako (% 93 inguruk).

10 Lehen taulako ohar argigarri guztiak txostenaren gainerako tauletan aplikatzekoak dira; hala ere, informazioa ez errepikatzea erabaki da, dokumentua errazago irakurtzeko.

15

3. TAULA: INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: ARTATU DIREN EMAKUMEAK, ERAKUNDEAREN, BALIABIDEAREN ETA INDARKERIA MOTAREN ARABERA. Absolutuak (guztira) eta % horizontalak (indarkeria motaren arabera). 2016

ERAKUNDEA BALIABIDEA %

Bikotekide/bikotekide ohiaren indarkeria

% Familiako indarkeria

% Sexu-

indarkeria

2016AN ARTATU DIREN

EMAKUMEEN KASU

BERRIAK

EUSK

O J

AU

RLA

RIT

ZA

Diru-sarrerak bermatzeko Errenta 100 Ez Ez 368

Baremazio gehigarria, Babes Ofizialeko Etxebizitzak alokairu-erregimenean

hartzeko promozioetan 100 Ez Ez 212

Alokairu-erregimeneko etxebizitzen izendapen zuzena, kasu larrietan eta

apartekoetan 100 Ez Ez 18

Informazio- eta arreta-zerbitzua, etxeko indarkeriaren edo sexu-indarkeriaren

biktima diren emakumeentzat. (SATEVI) 96,64 2,84 0,52 1339

Ordainketa bakarreko prestazio ekonomikoa, genero-indarkeriaren

biktima diren emakumeentzat 100 Ez Ez 143

Arau-hauste penalak(Ertzaintza) 74,11 19,77 6,12 3774

Lehen mailako arreta (osasuna) 100 - - 435

Ospitale-larrialdiak 100 - - 418

Biktimei laguntzeko zerbitzua 74,49 17,69 7,82 1764

Emakumeen aurkako indarkeriaren arloko koordinazio-zentroa

100 Ez Ez 1565

FOR

U-A

LDU

ND

IAK

Berehalako harrera-zerbitzuak, etxeko tratu txarren biktima diren

emakumeentzat 89,16 8,43 2,41 83


88,17 9,68 2,15 93

Aholkularitza juridikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu

txarren eta sexu-erasoen egoeretarako 91,09 5,01 3,90 359

Laguntza psikologikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu


Beste programa espezializatu batzuk 95,57 4,43 0 158

UD

ALA

K


90,51 6,88 2,62 1338

Ostatu-zerbitzuak – Harrera-pisua 100 0 0 98





*Baliabide batzuek bikotekide edo bikotekide ohiaren indarkeriaren biktima diren emakumeak soilik hartzen dituzte, definizioz. Baliabide horiei ez dagokie familia barruko indarkeria eta sexu-indarkeria. ** Lehen mailako arretari eta ospitale-larrialdiei dagokienez, bildutako informazioa aztertuta, gaur egun ezinezkoa da indarkeria mota bereiztea, beraz, kasu guztietan jo da erasotzailea bikotekidea edo bikotekide ohia izan dela.

Emakumeek 2015ean eta 2016an jasan zituzten indarkeria motak erkatuta, ez dago aldaketa handirik. Izan ere, Ertzaintzaren 2016eko datuak eta 2015ekoak joera ia berekoak dira. Etxeko indarkeriaren edo sexu-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako informazio- eta arreta-zerbitzuan zertxobait jaitsi da sexu-indarkeriaren zioz deitzen duten emakumeen kopurua (2016an, % 0,52; eta 2015ean, % 1,42). Sexu-erasoa 2016an lehenengo aldiz jasan dutelako, aholkularitza juridikoa jasan duten emakumeen kopurua igo egin da (2016an, % 3,90; eta 2015an, % 0,29). Bestalde, epe ertain edo luzeko egoitza-zentroetan bilakaera hau izan du sexu-indarkeriaren emakumezko biktimen kopuruak: 2015ean, % 2,15, eta 2016an % 6,67. Aldi berean, familiako indarkeria-kasuek ere gora egin dute (2015ean, % 5,71; eta 2016an, % 9,68).

16

4. TAULA: INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIEN ARTEKO KONPARAZIOA: EMAKUMEAK ARTATU DITUEN ERAKUNDEAREN, BALIABIDEAREN ETA INDARKERIA MOTAREN ARABERA. Absolutuak (guztira) eta % horizontalak (indarkeria motaren arabera). 2015 ETA 2016

ERAKUNDEA

BALIABIDEA

% Bikotekide/bikotekide

ohiaren indarkeria


% Sexu-indarkeria

2015EAN ARTATU ZIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK

% Bikotekide/bikotekide

ohiaren indarkeria


% Sexu-indarkeria

2016AN ARTATU DIREN


ALDEA

Abs. %

EUSK

O J

AU

RLA

RIT

ZA

Diru-sarrerak bermatzeko errenta 100 Ez Ez 150 100 Ez Ez 368 218 59,24

Baremazio gehigarria, Babes Ofizialeko Etxebizitzak alokairu-erregimenean hartzeko promozioetan

100 Ez Ez 96 100 Ez Ez 212 116 54,72

Alokairu-erregimeneko etxebizitzen izendapen zuzena, kasu larrietan eta apartekoetan

100 Ez Ez 12 100 Ez Ez 18 6 33,33

Informazio- eta arreta-zerbitzua, etxeko indarkeriaren edo sexu-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat. (SATEVI)

96,04 2,53 1,42 1.264 96,64 2,84 0,52 1339 75 5,60

Ordainketa bakarreko prestazio ekonomikoa, genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat

100 Ez Ez 150 100 Ez Ez 143 -7 -4,90

Arau-hauste penalak(Ertzaintza) 72,49 21,13 6,38 3.999 74,11 19,77 6,12 3774 -225 -5,96

Lehen mailako arreta (osasuna) 100 - - 375 100 - - 435 60 13,79

Ospitale-larrialdiak 100 - - 386 100 - - 418 32 7,66

Biktimari laguntzeko zerbitzua (1. oharra) 70,21 25,91 3,88 2.011 74,49 17,69 7,82 1764 - -

Emakumeen aurkako indarkeriaren arloko koordinazio-zentroa (CCVCM) (2. oharra)

100 0 0 3.132 100 0,00 0,00 1565 - -

FOR

U-A

LDU

ND

IAK

Berehalako harrera-zerbitzuak, etxeko tratu txarren biktima diren emakumeentzat

94,51 5,49 0 91 89,16 8,43 2,41 83 -8 -9,64


87,62 5,71 6,67 105 88,17 9,68 2,15 93 -12 -12,90


93,04 6,67 0,29 345 91,09 5,01 3,90 359 14 3,90


81,97 13,58 4,45 1.370 82,97 13,34 3,69 1409 39 2,77

Beste programa espezializatu batzuk 82,35 17,65 0 153 95,57 4,43 0,00 158 5 3,16

UD

ALA

K (3

.

oh

arr

a)

Informazio, balorazio eta diagnostiko espezializatuko zerbitzua 91,16 5,9 2,95 1.255 90,51 6,88 2,62 1338 - -

Ostatu-zerbitzuak – Harrera-pisua 95,65 4,35 0 92 100 0,00 0,00 98 - -


95,48 3,95 0,56 354 93,90 5,63 0,47 213 - -


94,72 3,73 1,55 248 93,60 4,93 1,48 203 - -

1. oharra: Datuak ezin dira erkatu. 2015ean bildutako datuek laguntza emateko arrazoiak edota kasuak azaltzen zituzten (emakumeak zein gizonak izan). 2016ko datuek, ordea, azaltzen dute zenbat emakumek jaso behar izan duten laguntza 2016an genero-indarkeriaren, familiako indarkeriaren eta sexu-askatasunaren aurkako delituen zioz. 2. oharra: Datuak ezin dira erkatu. 2015ean bildutako datuak kautelazko neurriei buruzkoak ziren; 2016ko datuek erakusten dute 2016an lehenengo aldiz prozedura bat izan duten emakumeen kopurua. 3. oharra: Datuak ezin dira erkatu. Udal batzuek informazioa eman ez dutenez, eta aurten parte hartu duten udalen kopurua igo denez, zailagoa izan da bilakaeraren azterketa zehatza egitea.

17

3.1.2. Artatutako emakume berrien datu globalak, erakundearen, baliabidearen eta indarkeria motaren arabera, lurralde historikoka

Gizartean maizago gertatzen den indarkeria mota bikotekideak edo bikotekide ohiak eragindakoa da; hortaz, aldundietan askoz ere kasu gehiago jasotzen dira indarkeria mota horri lotuta, familiako indarkeriari edo sexu-indarkeriari lotutako kasuekin erkatuta. Gainera, intzidentzia-tasatik beherakoa da aldundietan artatu dituzten familiako indarkeria edo sexu-indarkeria jasan duten emakumeen kopurua. Horretan, kontuan hartu dira Ertzaintzaren datuak (familiako indarkeria jasan duten emakumeen kopurua % 19,77 da; eta sexu-indarkeria jasan duten emakumeen ehunekoa 6,12 da). Aldundietako baliabide psikologikoetan artatzen dira kasu berri gehienak, oro har. Eta familiako indarkeria jasan duten emakumeen kopurua ere handiagoa da baliabide horietan. Emakumeen % 82,97k bikotekidearen edo bikotekide ohiaren indarkeria jasan du; % 13,34k familiako indarkeria jasan du; eta % 3,69k, sexu-indarkeria. Aldundien laguntza psikologikoko zerbitzuetan 1.409 emakume artatu dituzte, 2016an; hortaz, 2015eko datuen aldean, 39 emakume gehiago (horrek esan nahi du % 2,77ko igoera egon dela). BFAk % 51,74 artatu ditu; AFAk, % 31,65; eta GFAk, % 16,61. Aipatzekoa da kasu artatuen % 31,65 Araban gertatu direla (han bizi dira euskal emakumeen % 14). Gipuzkoan, alderantziz, EAEko emakumeen % 33 bizi dira, baina emakume artatuek % 16,61 osatzen dute. Hori lotuta dago lurralde bakoitzean dauden sarbideekin11. Bestalde, aldundietan 359 emakumeri eman zaie aholkularitza juridikoa (iaz baino 14 emakume gehiagori (% 3,90eko igoera): AFAn, % 49,03; BFAn, 38,44; eta GFAn, % 12,53. Kasu horietan ere eragina izan dezakete lurralde bakoitzeko sarbideek. Aldundiek berehalako harrera egin diete 83 emakume berriri (guztiak Bizkaian12). Horrez gain, 2016an, 93 emakume gehiago sartu dira epe ertain eta luzeko egoitza-zentroetan; Gipuzkoan, % 75,27; Bizkaian, % 19,35; eta Araban, % 5,3813. Kasu bietan –berehalako harrera eta epe ertaineko edo luzeko egoitza-zentroak– zertxobait jaitsi da emakume berri artatuen kopurua (berehalako harreran 8 emakume gutxiago; eta egoitza-zentroetan, 12 gutxiago). Gainera, foru-aldundiek 158 emakume artatu dituzte beste programa espezializatu batzuetan (2015ean baino 5 emakume gehiago): Esku-hartze Psikosozialeko Programan eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren Gizarte Larrialdietako Foru Zerbitzuan, % 62; Bizkaiko Foru Aldundiaren Esku-hartze Familiarraren Programan, % 29,11; eta Genero-indarkeriaren biktimei hezkuntza- eta psikologia-arloetako esku-hartzea eta gizarte-laguntza eskaintzeko Arabako Foru Aldundiak ematen duen zerbitzuan, % 8,86.

11 Bizkaian eta Araban, emakumeek zuzenean jaso dezakete hitzordua, foru-baliabideekin; Gipuzkoan, ordea, gizarte-langileen bidez egin behar da. 12 Gaur egun, Gasteizko Udala arduratzen da berehalako harrera-zerbitzuaz, Araban; beraz, datu horiek udaletxeetan zenbatzen dira. Gipuzkoan, egoitza-zentroak berehalako harrera emateko eta egonaldi ertain edo luzea emateko erabiltzen dira; horregatik, ez dago berehalako harrerari buruzko datu espezifikorik. 13 Datu horiek aztertzerakoan, kontuan hartu behar da Gipuzkoako egoitza-zentroetan egonaldi ertaineko eta luzeko zerbitzuak ematen direla; horregatik, handiagoa da kasu artatuen kopurua (berehalako harrera egiteko kasuak ere zenbatzen dira).

18

5. TAULA: INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: FORU-ALDUNDIETAN ARTATU DIREN EMAKUMEAK, BALIABIDEAREN ETA INDARKERIA MOTAREN ARABERA, LURRALDE HISTORIKOAREN ARABERA. Absolutuak (kasuak guztira) eta %

horizontalak (indarkeria motaren arabera). 2016KOAK, ETA 2015EKO DATUEKIN ERKATUTA

ERAKUNDEA BALIABIDEA %

Bikotekidearen/bikotekide ohiaren indarkeria


% Sexu-

indarkeria

2016AN ARTATU DIREN

EMAKUMEEN KASU

BERRIAK

ALDEA

Abs. %

ARABAKO FORU

ALDUNDIA

Egoitza-zentroak, etxeko tratu txarren

biktima diren emakumeentzat

100 0 0 5 -86 -

1720,00

Aholkularitza juridikoko zerbitzua,

emakumeen aurkako etxeko tratu txarren

eta sexu-erasoen egoeretarako

100 0 0 176 149 84,66

Laguntza psikologikoko

zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren


81,8 13,0 5,2 446 279 62,56

Beste programa espezializatu batzuk

(1. oharra) 100 0 0 14

-729

-5207,14

BIZKAIKO FORU

ALDUNDIA

Berehalako harrera-zerbitzuak, etxeko

tratu txarren biktima diren emakumeentzat

89,2 8,4 2,4 83 41 49,40



83,3 16,7 0,0 18 -54 -300,00




79,0 12,3 8,7 138 98 71,01



eta sexu-erasoen egoeretarako.

81,3 15,5 3,2 729 504 69,14


(2. oharra) 100 0 0 46 -54 -117,39

GIPUZKOAKO FORU

ALDUNDIA



88,6 8,6 2,9 70 64 91,43




93,3 2,2 4,4 45 -93 -206,67




90,2 7,3 2,6 234 -

168 -71,79

19


(3. oharra) 92,86 7,14 0,00 98 87 88,78

FORU ALDUNDIAK,

GUZTIRA EAE

Berehalako harrera-zerbitzuak, etxeko

tratu txarren biktima diren emakumeentzat

89,16 8,43 2,41 83 -8 -9,64



88,17 9,68 2,15 93 -12 -12,90




91,09 5,01 3,90 359 14 3,90




82,97 13,34 3,69 1409 39 2,77


95,57 4,43 0,00 158 5 3,16

1. oharra: Genero-indarkeriaren biktimei hezkuntza- eta psikologia-arloetako esku-hartzea eta gizarte-laguntza eskaintzeko Arabako Foru Aldundiaren zerbitzuak eman ditu beste programa espezializatu batzuek atalerako datuak. 2. oharra: Etxeko eremuko emakumeen aurkako indarkerian espezializatutako Familian Esku-hartzeko Programak eman ditu beste programa espezializatu batzuk atalerako datuak. 3. oharra: Beste programa espezifiko batzuk atalerako emandako datua bi programari buruzkoa da. Batetik, Gizarte Larrialdiko Foru Zerbitzuari buruzkoa: zerbitzu horretan ia 90 emakumeri laguntza ematen zaie. Bestetik, Esku-hartze psikosozialeko Programari buruzkoa, 2015ean abiarazi zena: horretan 10 emakumeri ematen zaie laguntza, gutxi gorabehera.

Foru-aldundietan gertatzen den bezala, EAEko udaletan laguntzen zaien emakumeei ere kasu gehienetan bikotekideak edo bikotekide ohiak eraso die. Udalerrietan familiako indarkeriaren eta sexu-indarkeriaren ziozko laguntza-tasak intzidentzia-tasetatik beherakoak dira, Ertzaintzaren datuen arabera. EAEko udalen informazio-, balorazio-, eta diagnostiko-zerbitzuetan –beste udal-baliabide batzuekin erkatuta– biltzen dira familiako indarkeria jasan duten emakumeen kopururik handiena (% 6,88) edo sexu-indarkeria jasan dutenena (% 2,62). Aipatzekoa da aurten familiako indarkeria jasan duten emakumeen tasarik handiena Arabako informazio-, balorazio- eta diagnostiko-zerbitzuetan erregistratu dutela. 2015eko datuekin erkatuta, indarkeria moten arabera udalek eman duten laguntzari buruzko datuak ia berdinak dira, nahiz eta udal gehiagok parte hartu. Hortaz, badirudi udalek indarkeria motaren arabera artatzen dituzten kasuen banaketa ildo beretik doala.

20

6. TAULA: INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: UDALETAN ARTATU DIREN EMAKUMEAK, BALIABIDE ETA INDARKERIA MOTAREN ARABERA, LURRALDE HISTORIKOKA. Absolutuak (guztizkoa) eta ehuneko horizontalak (indarkeria

motaren arabera). 2016 ETA ALDAKETA14, 2015eko DATUEKIN ERKATUTA

ERAKUNDEA BALIABIDE

A

% Bikotekidearen/bikotekid

e ohiaren indarkeria

% Familiako indarkeri

a

% Sexu-

indarkeria

2016AN ARTATU DIREN


ALDAKETA (4. oharra)

Abs. %

ARABAKO UDALAK

Informazio, balorazio

eta diagnostiko espezializat

uko zerbitzua

85,29 13,73 0,98 306 - -

Ostatu-zerbitzuak – Harrera-

pisua (1. oharra)

100 0 0 62 - -

BIZKAIKO UDALAK



uko zerbitzua

92,94 4,48 2,58 581 - -


pisua

100 0 0 29 - -

Aholkularitza

juridikoko zerbitzua,

emakumeen aurkako

etxeko tratu

txarren eta sexu-

erasoen egoeretara

ko

93,90 5,63 0,47 213 - -

Laguntza psikologiko

ko zerbitzua,

emakumeen aurkako

etxeko tratu

txarren eta sexu-

erasoen egoeretara

ko

93,60 4,93 1,48 203 - -

GIPUZKOAKO UDALAK (2. oharra)



uko zerbitzua

90,91 5,32 3,77 451 - -

Ostatu- 100 0 0 7 - -

14 2015eko datuekin erkatuta, udalen datuetan behatutako aldaketa kontuz aztertu behar da, udal gehiagok parte hartu dutelako, eta horrek konparazio errealak egitea oztopatzen duelako.

21

zerbitzuak – Harrera-

pisua

Aholkularitza


emakumeen aurkako

etxeko tratu

txarren eta sexu-

erasoen egoeretara

ko

0 0 0 0 - -


ko zerbitzua,

emakumeen aurkako

etxeko tratu

txarren eta sexu-

erasoen egoeretara

ko

0 0 0 0 - -

EAE-KO UDALAK (3. oharra)



uko zerbitzua

90,51 6,88 2,62 1338 - -


pisua

100,00 0,00 0,00 98 - -

Aholkularitza


emakumeen aurkako

etxeko tratu

txarren eta sexu-

erasoen egoeretara

ko

93,90 5,63 0,47 213 - -


ko zerbitzua,

emakumeen aurkako

etxeko tratu

txarren eta sexu-

erasoen egoeretara

ko

93,60 4,93 1,48 203 - -

1. oharra: Gasteiz, Amurrio eta Laudioko udalerrietako datuak soilik sartzen dira (ostatu-zerbitzu propioak dituzte); gainerako kasuetan, Aldundiaren zerbitzuaren bidez ematen da zerbitzua. Gainera, Arabako Foru Aldundiaren berehalako harrera-zerbitzua Gasteizko Udalean ematen da, eta datuak hemen sartzen dira (espero da datorren urtean zerbitzu hori Aldunditik eskaintzea).

22

2. oharra: Gipuzkoan txikia da aholkularitza juridikoko edo laguntza psikologikoko zerbitzua dutela adierazi duten udalen kopurua. Batzuetan, 2016an ez da kasu berririk egon (baina baliteke aurreko urteetako kasuak artatu izana). Beste batzuetan, udal zehatz batzuek iaz adierazi zuten aholkularitza juridikoko edo laguntza psikologikoko zerbitzua zutela, eta aurten kasu horiek aldundiaren esku utzi dituzte. 3. oharra: Udal batzuetan, laguntza psikologikoa eta aholkularitza juridikoa ematen zaie emakumeen aurkako indarkeriaren biktima diren emakumeei, indarkeria mota horren biktimak artatzeko baliabide espezifikorik izan gabe. 4. oharra: 3. oharra: Datuak ezin dira erkatu. Udal batzuek informazioa eman ez dutenez, eta aurten parte hartu duten udalen kopurua igo denez, zailagoa izan da bilakaeraren azterketa zehatza egitea.

23

3.2. Profilaren deskribapena: Zer ezaugarri dituzte baliabide bakoitzean artatzen diren emakumeek? Baliabideen bitartez 2016an arreta eman zaien emakume berrien profilari buruzko informazioa jasota dago atal honetan. Gai giltzarri hauei buruzko informazioa ematen da: emakumeak erasotzailearekin zer nolako harremana duen, zenbat urte dituen, seme-alabarik edo mendekorik duen ardurapean (eta horien profila), zer nazionalitate duen, eta erroldatuta dagoen15. Informazioa sailkatuta dago, honako hauen arabera: baliabide bakoitza zein erakundek ematen duen eta zein lurraldetan eskaintzen den, emakumea zer nolako baliabidetan artatu den, eta zer nolako indarkeria baliatu den emakumearen aurka. Datuen irakurketa bereizteko, atal bakoitzari buruzko ehunekoak bereizita eman dira.

3.2.1. Biktimak erasotzailearekin duen harreman motaren, erakundearen, baliabidearen eta indarkeria motaren arabera

Bikotekide edo bikotekide ohiaren indarkeriaren biktima diren emakumeen % 51,9k erasotzailearekin harreman sentimentala izaten jarraitzen zuten, eta % 48,1ek jada ez zuen harremanik, Ertzaintzak 2016an erregistratutako datuen arabera (Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Saileko eginbide penal, delitu eta falten baliabidea). Familiako indarkeria-kasuei dagokienez, emakumeen % 43,8ri aurreko ahaide batek (aitak edo aitaitak) egin dio eraso; % 22,8ri, ondorengo ahaide batek (semeak edo bilobak) eta % 33,4ri, beste senitarteko batek. Datuek bat egiten dute aurreko urtean jasotako datuekin, baina, hala eta guztiz ere, aurreko ahaide erasotzaileen kopurua handitu da (ehuneko hiru puntu gehiago). Ondorengo ahaide erasotzaileen kopurua oraindik ere kezkagarria da; izan ere, emakumeen aurkako indarkeria jasan duten emakumeen % 4,5ek indarkeria mota hori jasan du. Bestalde, sexu-indarkeriaren biktimen % 49,4ri familiakoa ez den gizonezko ezezagun batek egin dio eraso; eta % 50,6ri, berriz, gizon ezagun batek eraso zion, nahiz eta familiakoa ez izan. Etxeko indarkeriaren edo sexu-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako informazio- eta arreta-zerbitzuan laguntza eman diete oraindik ere erasotzailearekin harremanetan jarraitzen zuten emakumeen % 59,6ri. Nabarmentzekoa da zerbitzu horretara jotzen duten eta erasotzailearekin oraindik ere harremana daukaten emakumeen kopurua emakumeen profil-tasatik gorakoa dela (Ertzaintzaren datuen arabera, % 51,9 osatzen du). Ondorengo ahaide batek (semeak edo bilobak) eraso egin dielako, zerbitzu horretara deitzen duten emakumeen kopurua intzidentzia-tasatik gorakoa da. Familiako indarkeriaren zioz zerbitzu horretara jo duten emakumeen ehunekoa 55,3 da; eta intzidentzia tasa, ordea, % 22,8 da.

15 Esan denez, erakunde eta baliabide guztiek ez dituzte bereizi artatutako emakumeen profilari buruzko datuak, eta, horregatik, kasu batzuetan, tauletan erakusten diren emaitzek errore-tarte handiagoa dute, lehen ataleko datu globalekin erkatuta. Datu bereiziak eskaintzen dituzten baliabideetan artatu diren emakume berrien kopuruan oinarrituta kalkulatzen dira profilen araberako ehunekoak; beraz, beti ez da bat etortzen aurrez aurkeztutako guztizkoarekin. Datuak bereizten dituzten erakundeen lagina bereziki txikia denean eta datuak zuhurtziaz hartu behar direnean, ohar bat sartu da. Oro har, udalei buruzko datuak taldekatuta daudenean, kontuz aztertu behar dira.

24

Lehen mailako arretan ere nagusi da erasotzaileekin harremanetan jarraitzen zuten emakumeen kopurua (% 67,1); hau da, laguntza eman zienean, harremanetan jarraitzen zuten.

7. TAULA: INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: EUSKO JAURLARITZAN ARTATU DIREN EMAKUMEAK,

BALIABIDE ETA INDARKERIA MOTAREN ARABERA. % horizontalak (indarkeriaren eta erasotzailearekiko harreman motaren arabera). 2016

EUSKO JAURLARITZA


Familiako indarkeria Sexu-indarkeria

% Ezkontidea/

Izatezko bikotekidea/ Bikotekidea/

Ezkongai-harremana

% Bikotekide

ohia/ Izatezko bikotekide

ohia/ Bikotekide

ohia/Ezkongai ohia

% Aurreko ahaidea

(aita/aitaita)

% Ondorengo

ahaidea (semea/biloba)

% Beste senide batzuk

% Ezagunak (familia-

eremukoak ez direnak)

% Ezezagunak

% Beste

harreman-mota bat

Informazio- eta arreta-zerbitzua,

etxeko indarkeriaren edo

sexu-indarkeriaren biktima diren

emakumeentzat. (SATEVI)

59,6 40,4 18,4 55,3 26,3 14,3 14,3 71,4

Arau-hauste penalak(Ertzaintza)

51,9 48,1 43,8 22,8 33,4 49,4 50,6 0

Lehen mailako arreta (osasuna)

67,1 32,9 - - - - - -

Oharra: Baliabide batzuek ezin izan dute eman aldagai honen araberako informazio bereziturik, eta, horregatik, ez da taulan sartu. Etxeko indarkeriaren edo sexu-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako informazio- eta arreta-zerbitzuan (SATEVI) kontuz aztertu behar dira sexu-indarkeriari buruzko datuak, kasuen kopurua txikia delako. Gainera, “beste harreman mota” deituriko erantzunean harreman ezezaguna ere sartuta dago.

Aldundiek ematen duten zerbitzua aztertzen badugu, baliabidearen laguntza eskatzeko unean erasotzailearekin oraindik ere harremanetan jarraitzen zuten emakumeen kopururik handiena egoitza-zerbitzuetan (berehalako harreran% 87,8; eta epe ertaineko edo luzeko egonaldietan, % 91,5) eta laguntza psikologikoko zerbitzuetan (% 91,4) jaso da. Aholkularitza juridikoko zerbitzuetan, txikixeagoa da harremanetan jarraitzen duten emakumeen ehunekoa (emakume artatuen % 76,2), nahiz eta ehunekoa intzidentzia-tasatik gorakoa den. Sexu-indarkeria jasan dutelako, foru-zerbitzuetan laguntza psikologikoa ematen zaien emakume gehienei ezagun batek eraso die (familiatik kanpoko batek). Datu hori ez dator guztiz bat intzidentzia-tasarekin. Intzidentzia-tasetan erasotzaile ezagunen erasoa jasan duten emakumeen tasa baino handixeagoa da erasotzaile ezezagunen erasoa jasan dutenena.

8. TAULA: INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: FORU-ALDUNDIETAN ARTATU DIREN EMAKUMEAK, ERASOTZAILEAREKIN DUTEN HARREMANAREN, INDARKERIA MOTAREN ETA BALIABIDE MOTAREN ARABERA. % horizontalak (indarkeriaren eta erasotzailearekiko harreman motaren arabera). 2016

25

FORU-ALDUNDIAK

(A+B+G)


Familiako indarkeria Sexu-indarkeria

% Ezkontidea/


Ezkongai-harremana

% Bikotekide


ohia/ Bikotekide

ohia/Ezkongai ohia

% Aurreko ahaidea

(aita/aitaita)

% Ondorengo





% Ezezagunak

% Beste

harreman-mota bat

Berehalako harrera-

zerbitzuak, etxeko tratu

txarren biktima diren

emakumeentzat.

87,8 12,2 42,9 57,1 0,0 100 0 0

Egoitza-zentroak, etxeko tratu

txarren biktima diren

emakumeentzat

91,5 8,5 44,4 0,0 55,6 50 50 0


emakumeen aurkako etxeko

tratu txarren eta sexu-erasoen

egoeretarako.

76,2 23,8 38,9 44,4 16,7 50 50 0


zerbitzua, emakumeen

aurkako etxeko tratu txarren eta

sexu-erasoen egoeretarako.

91,4 8,6 59,6 23,4 17,0 67,3 30,8 1,9

Beste programa espezializatu

batzuk. 91,4 8,6 14,3 42,9 42,9 0 0 0

Udal-datuak taldekatuta daudenean, kontuz aztertu behar dira, erantzunik eza nabaria izan delako. Hala ere, foru-baliabideetan gertatzen den bezala, aholkularitza juridikoko zerbitzuetan ere intzidentzia-tasa (% 51,9) baino handiagoa da erasotzailearekin harremanetan jarraitzen duten emakume artatuen kopurua (% 69,2), Ertzaintzaren datuak erreferentziatzat hartuta.

26

9. TAULA: INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: UDALETAN ARTATU DIREN EMAKUMEAK, INDARKERIA MOTAREN, ERASOTZAILEAREKIN DUTEN HARREMANAREN ETA BALIABIDE MOTAREN ARABERA. % horizontalak (indarkeriaren eta

erasotzailearekiko harreman motaren arabera). 2016

UDALAK (A+B+G) Bikotekidearen/bikotekide

ohiaren indarkeria Familiako indarkeria Sexu-indarkeria

% Ezkontidea/


Ezkongai-harremana

% Bikotekide


ohia/ Bikotekide

ohia/Ezkongai ohia

% Aurreko ahaidea

(aita/aitaita)

% Ondorengo





% Ezezagunak

% Beste

harreman-mota bat

Informazio, balorazio eta

diagnostiko espezializatuko

zerbitzua

68,8 31,2 19,5 49,4 31,0 45,5 33,3 21,2

Ostatu-zerbitzuak – Harrera-pisua

96,8 3,2 0 0 0 0 0 0


emakumeen aurkako etxeko

tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako

69,2 30,8 25 58,3 16,7 100 0 0


zerbitzua, emakumeen

aurkako etxeko tratu txarren eta

sexu-erasoen egoeretarako

54,8 45,2 40 60 0 0 50 50

Oharra: Taula honetan zehazten den informazioa zuhur hartu behar da, udal batzuek datua bereizi gabe eman dutelako. Oinarrizko gizarte-zerbitzuetan ez dago informaziorik emakumeen % 38,9ri buruz; ostatu-zerbitzuetan % 5,1i buruz; aholkularitza juridikoaren zerbitzuetan, % 63,4ri buruz; eta laguntza psikologikoaren zerbitzuetan, % 42,9ri buruz. Sexu-indarkeriari buruz, “beste harreman mota” atalean sailkatu diren kasuak kontuz aztertu behar dira.

27

3.2.2. Artatutako emakumeen adina, erakundearen, baliabidearen eta indarkeria motaren arabera 2016n Ertzaintzak (eginbide penal, delitu eta falten zerbitzuan) erregistratutako biktima berri gehienak (% 29,34) 31 eta 40 urte artekoak ziren. Emakumeen % 7,46 hemezortzi (18) urtetik beherakoa da, eta % 26,95, hemezortzi (18) urtetik hogeita hamar (30) urte artekoa; hots, artatutako hiru emakumetatik bat (gutxi gorabehera) 30 urtetik beherakoa da (% 34,41). Datu horiek eta iazko datuak oso antzekoak dira. Ospitale-larrialdietan artatu diren emakume gazteen kopurua (30 urtekoak edo gazteagoak) –hots, % 37,32– eta Emakumeen aurkako indarkeriaren koordinazio-zentroan jaso dena –hots, % 29,55– intzidentzia-tasaren antzekoak dira, Ertzaintzaren datuen arabera, baina gainerako baliabideetan txikiagoa da emakume gazteen kopurua. Bestalde, lehen mailako arretan artatu diren 65 urteko edo urte gehiagoko emakumeen kopuruak (% 11,49) Ertzaintzaren batezbestekoa gainditzen du (Ertzaintzaren datuen arabera, erasoa jasan duten emakumeen % 4,83k 65 urte edo gehiago daukate).

10. TAULA: INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: EUSKO JAURLARITZAK ARTATU DITUEN EMAKUMEAK,

ADINAREN ETA BALIABIDE MOTAREN ARABERA. % horizontalak (adinaren eta baliabide motaren arabera). 2016

EUSKO JAURLARITZA 14 urtetik beherako pertsonak

14-17 urte

18-20 urte

21-30 urte

31-40 urte

41-50 urte

51-64 urte

65 urte edo

gehiago

Baremazio gehigarria, Babes Ofizialeko Etxebizitzak alokairu-

erregimenean hartzeko promozioetan

0,00 0,00 0,47 25,94 44,34 21,70 6,13 1,42

Alokairu-erregimeneko etxebizitzen izendapen zuzena,

kasu larrietan eta apartekoetan 0,00 0,00 0,00 22,22 44,44 16,67 16,67 0,00

Ordainketa bakarreko prestazio ekonomikoa, genero-

indarkeriaren biktima diren emakumeentzat

0,00 0,00 2,10 30,77 39,86 23,08 3,50 0,70

Arau-hauste penalak(Ertzaintza) 3,40 4,06 5,84 21,11 29,34 21,33 10,11 4,83

Lehen mailako arreta (osasuna) 0,00 2,99 3,68 17,93 25,98 20,92 17,01 11,49

Ospitale-larrialdiak 0,00 2,39 6,46 28,47 33,25 19,86 6,22 3,35

Emakumeen aurkako indarkeriaren arloko koordinazio-

zentroa 0,00 0,43 0,00 29,12 35,62 22,70 9,64 2,50

Oharra: Baliabide batzuek ezin izan dute eman aldagai honen araberako informazio bereziturik, eta, horregatik, ez da taulan sartu. Baliabide batzuek eskaini dituzten datuetako adin-tarteak ez dira eskatutakoaren berdin-berdinak, baina, hala ere, sailkatu egin dira, proposatutako tartearekin erkatuta, oso desberdinak ez zirelako.

Ertzaintzaren datuei erreparatuta, sexu-indarkeria denean, emakume gazteagoen kopurua handiagoa da (emakumeen % 64,94k 30 urte edo gutxiago zeuzkaten). Sexu-indarkeriaren biktimak izan diren adinez txikiko emakumeen kopurua % 33tik gorakoa da; eta familiako indarkeriaren kasuetan % 20 hartzen du. Bestalde, bikotekideak edo bikotekide ohiak eraso egin dien emakumeen kopurua txikiagoa da adin-tarte horretan (% 1,82). Familiako indarkeriaren kasuan, nabarmentzekoa da 50 urtetik gorako emakumeen kopurua (familiako indarkeria jasan duten hamar emakumetik lau inguru 50 urtetik gorakoak dira).

28

11. TAULA: EUSKO JAURLARITZAKO SEGURTASUN SAILAK ARTATU DITUEN EMAKUMEEN KASU BERRIAK, ADINAREN ETA

INDARKERIA-MOTAREN ARABERA. % horizontalak (adinaren eta indarkeria motaren arabera). 2016

Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Saila.

Arau-hauste penalak(Ertzaintza)

14 urtetik beherako pertsonak

14-17 urte

18-20 urte

21-30 urte

31-40 urte

41-50 urte

51-64 urte

65 urte edo

gehiago Bikotekidearen/bikotekide ohiaren indarkeria

0,14 1,68 5,44 25,11 35,19 23,32 7,30 1,82

Familiako indarkeria 12,65 7,81 5,52 6,59 10,77 16,82 22,21 17,63

Sexu-indarkeria 12,99 20,78 11,69 19,48 18,18 11,69 5,19 0,00

GUZTIRA 3,40 4,06 5,84 21,11 29,34 21,33 10,11 4,83

Oharra: Eusko Jaurlaritzaren baliabideei buruz, Segurtasun Sailak artatutako emakumeei buruzko informazioa soilik ematen da, adinaren eta indarkeria motaren arabera; izan ere, gainerako baliabideek ez dute informazioa bereizita eman, edo bikotekidearen edo bikotekide ohiaren indarkeriaren biktima diren emakumeak artatzen dituzte soilik.

Foru-arretari dagokionez, berehalako harrera-zerbitzuek artatu dituzten 30 urteko emakumeen

edo emakume gazteagoen kopurua (% 43,37) intzidentzia-tasatik gorakoa da (% 34,41),

Ertzaintzaren datuen arabera. Beste programa espezializatu batzuk deituriko baliabideetan

badirudi adin handiagoko emakumeei eman dietela laguntza. Baliabide horietan artatu

dituzten emakumeen batez besteko adina 50 urtetik gorakoa da (% 19,74); hori ere,

intzidentzia-tasatik gorakoa da (% 14,94).

12. TAULA: INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: FORU-ALDUNDIETAN ARTATU DIREN EMAKUMEAK, ADINAREN ETA BALIABIDEAREN ARABERA. % horizontalak (adinaren eta baliabide motaren arabera). 2016

FORU-ALDUNDIAK (A+B+G) 14 urtetik beherako pertsonak

14-17 urte

18-20 urte

21-30 urte

31-40 urte

41-50 urte

51-64 urte

65 urte edo

gehiago

Berehalako harrera-zerbitzuak, etxeko tratu txarren biktima

diren emakumeentzat. 0,00 0,00 13,25 30,12 31,33 12,05 10,84 2,41

Egoitza-zentroak, etxeko tratu txarren biktima diren

emakumeentzat 0,00 0,00 12,90 24,73 32,26 16,13 11,83 2,15

Aholkularitza juridikoko zerbitzua, emakumeen aurkako

etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako.

4,92 3,83 4,37 12,02 33,33 27,32 8,74 5,46

Laguntza psikologikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko

tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako.

1,70 3,76 2,84 16,75 29,81 29,81 11,85 3,48

Beste programa espezializatu batzuk.

0,00 0,00 1,32 24,34 35,53 19,08 13,16 6,58

29

13. TAULA: BIKOTEKIDEAREN EDO BIKOTEKIDE OHIAREN INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: FORU-

ALDUNDIETAN ARTATU DIREN EMAKUMEAK, ADINAREN ETA BALIABIDEAREN ARABERA. % horizontalak (adinaren eta baliabide

motaren arabera). 2016

FORU-ALDUNDIAK (A+B+G)

BIKOTEKIDEAREN EDO BIKOTEKIDE OHIAREN INDARKERIA


14-17 urte

18-20 urte

21-30 urte

31-40 urte

41-50 urte

51-64 urte

65 urte edo

gehiago

Berehalako harrera-zerbitzuak, etxeko tratu

txarren biktima diren emakumeentzat.

0,00 0,00 10,81 32,43 32,43 13,51 10,81 0,00

Egoitza-zentroak, etxeko tratu txarren biktima

diren emakumeentzat 0,00 0,00 8,54 26,83 34,15 17,07 12,20 1,22

Aholkularitza juridikoko zerbitzua, emakumeen

aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen

egoeretarako.

1,99 0,00 2,65 11,92 37,75 31,13 9,93 4,64

Laguntza psikologikoko zerbitzua, emakumeen


egoeretarako.

0,00 1,20 1,80 16,42 32,59 32,51 12,40 3,08


0,00 0,00 0,69 24,14 36,55 19,31 12,41 6,90

14. TAULA: FAMILIAKO INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: FORU-LDUNDIETAN ARTATU DIREN EMAKUMEAK, ADINAREN ETA BALIABIDEAREN ARABERA. % horizontalak (adinaren eta baliabide motaren arabera). 2016


FAMILIAKO INDARKERIA


14-17 urte

18-20 urte

21-30 urte

31-40 urte 41-50 urte

51-64 urte 65 urte

edo gehiago

Berehalako harrera-zerbitzuak, etxeko tratu txarren biktima diren emakumeentzat.

0,00 0,00 42,86 0,00 14,29 0,00 14,29 28,57


0,00 0,00 55,56 11,11 0,00 11,11 11,11 11,11

Aholkularitza juridikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako.

27,78 22,22 0,00 0,00 11,11 16,67 5,56 16,67

Laguntza psikologikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako.

12,23 12,77 7,98 18,62 14,36 17,02 10,11 6,91


0,00 0,00 14,29 28,57 14,29 14,29 28,57 0,00

30

15. TAULA: SEXU-INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: FORU-ALDUNDIETAN ARTATU DIREN

EMAKUMEAK, ADINAREN ETA BALIABIDEAREN ARABERA. % horizontalak (adinaren eta baliabide motaren arabera). 2016


SEXU-INDARKERIA


14-17 urte

18-20 urte

21-30 urte

31-40 urte

41-50 urte

51-64 urte

65 urte edo gehiago

Berehalako harrera-zerbitzuak, etxeko tratu txarren biktima diren emakumeentzat.

0,00 0,00 0,00 50,00 50,00 0,00 0,00 0,00


0,00 0,00 0,00 0,00 100,00 0,00 0,00 0,00

Aholkularitza juridikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako.

7,14 21,43 28,57 28,57 14,29 0,00 0,00 0,00

Laguntza psikologikoko zerbitzua, emakumeen aurkako etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen egoeretarako.

1,92 28,85 7,69 17,31 23,08 15,38 5,77 0,00


0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

Udal-eremuko datuak kautelaz aztertu behar diren arren, aholkularitza juridikoko eta laguntza

psikologikoko zerbitzuetan handiagoa da 50 urte edo urte gehiagoko emakumeen kopurua; eta

tokiko zerbitzuetan, ordea, txikiagoa da laguntza behar duten adinez txikiko nesken kopurua.

16. TAULA: INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: UDALETAN ARTATU DIREN EMAKUMEAK, ADINAREN ETA BALIABIDEAREN ARABERA. % horizontalak (adinaren eta baliabide motaren arabera). 2016

UDALAK (A+B+G) 14 urtetik beherako pertsonak

14-17 urte

18-20 urte

21-30 urte

31-40 urte

41-50 urte

51-64 urte

65 urte edo

gehiago


1,27 1,82 4,43 19,38 33,07 25,08 11,00 3,96

Ostatu-zerbitzuak – Harrera-pisua 0,00 0,00 1,02 26,53 40,82 26,53 5,10 0,00


txarren eta sexu-erasoen egoeretarako 0,84 0,84 7,56 5,88 41,18 26,05 12,61 5,04



Oharra: Aholkularitza juridikoko eta laguntza psikologikoko zerbitzuen ehunekoak kontuz aztertu behar dira, lagina askoz ere txikiagoa baita kasu bietan. Lehen kasuan, artatutako emakumeen adinari buruzko informazioa kasuen % 55,9an jaso da soilik; eta, bigarrenean, kasuen % 64,04an.

31

Honako taula hauetan tokiko informazioa bereizi dugu, indarkeria motaren arabera. Kautelaz aztertuta ere, taulak baliagarriak dira emakumeen profilak ezagutzeko, eskuragarri dagoen datuak oinarri hartuta:

17. TAULA: BIKOTEKIDEAREN EDO BIKOTEKIDE OHIAREN INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: UDALETAN ARTATU DIREN EMAKUMEAK, ADINAREN ETA BALIABIDEAREN ARABERA. % horizontalak (adinaren eta baliabide

motaren arabera). 2016

UDALAK (A+B+G)

BIKOTEKIDEAREN EDO BIKOTEKIDE OHIAREN INDARKERIA


14-17 urte

18-20 urte

21-30 urte

31-40 urte

41-50 urte

51-64 urte

65 urte edo

gehiago


0,25 1,35 3,64 19,97 34,26 25,72 11,00 3,81






18. TAULA: FAMILIAKO INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: UDALETAN ARTATU DIREN EMAKUMEAK,

ADINAREN ETA BALIABIDEAREN ARABERA. % horizontalak (adinaren eta baliabide motaren arabera). 2016

UDALAK (A+B+G)

FAMILIAKO INDARKERIA


14-17 urte

18-20 urte

21-30 urte

31-40 urte

41-50 urte

51-64 urte

65 urte edo

gehiago


16,33 6,12 16,33 12,24 6,12 16,33 16,33 10,20






19. TAULA: SEXU-INDARKERIAREN BIKTIMAK DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: UDALETAN ARTATU DIREN EMAKUMEAK, ADINAREN ETA BALIABIDEAREN ARABERA. % horizontalak (adinaren eta baliabide motaren arabera). 2016

UDALAK (A+B+G)

SEXU-INDARKERIA


14-17 urte

18-20 urte

21-30 urte

31-40 urte

41-50 urte

51-64 urte

65 urte edo

gehiago


15,15 12,12 15,15 9,09 30,30 15,15 3,03 0,00






32

3.2.3. Seme-alabak ardurapean dituzten emakumeak: artatu diren emakumeak, erakundearen, baliabidearen eta indarkeria motaren arabera16 Indarkeriaren biktimak izan diren eta ordainketa bakarreko prestazio ekonomikoa jaso duten hamar emakumetik bederatzik (% 87,41) seme-alabak ardurapean zituzten. Guztira, 200 adingabe eta adin nagusiko 18 seme-alaba bizi ziren Eusko Jaurlaritzaren laguntza jasotzen zuten emakumeekin batera. Emakume horiek guztiek seme-alabak dituzte, eta bikotekideak edo bikotekide ohiak eraso die, indarkeria mota hori jaso izana baita laguntza emateko baldintzetako bat.

20. TAULA: SEME-ALABAK ARDURAPEAN DITUZTEN ETA INDARKERIAREN BIKTIMAK IZAN DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: EUSKO JAURLARITZAK ARTATU DITUEN EMAKUMEAK, BALIABIDEAREN ETA SEME-ALABEN PROFILAREN ARABERA. % (intzidentzia-

tasa), absolutuak (seme-alaben kopurua) eta % (sexuaren arabera). 2016

EUSKO JAURLARITZA

EMAKUMEZKOAK SEME-ALABAK Artatutako

emakume guztiak kontuan hartuta,

seme-alaba adingabeak

ardurapean dituzten emakumeen %

ADINGABEen kopurua

Mutilak (%)

Neskak (%)

ADIN NAGUSIKO seme/alaba bizikideen kopurua

Mutilak (%)

Neskak (%)

Ordainketa bakarreko prestazio ekonomikoa,

genero-indarkeriaren biktima diren

emakumeentzat

87,41 200 56 44 18 38,9 61,1

Oharra: Baliabide batzuek ezin izan dute eman biktimen seme-alabei buruzko informazio bereziturik, eta, horregatik, ez da taulan sartu.

Foru-baliabideei buruz, aipatzekoa da laguntza psikologikoko zerbitzuetan artatu diren hamar

emakumetatik seik adingabeak dituztela euren ardurapean. Egoitza-baliabideei dagokienez,

berehalako harrera-zerbitzuetan lehenengo aldiz artatu dituzten emakumeen erdiek seme-

alaba adingabeak dituzte euren ardurapean; eta egoitza-zentroetan artatzen dituzten

emakumeen % 30ek ere bai. Guztira, 131 adingabe artatu dira egoitza-zentroetan (harrera-

zerbitzuetan; 75; eta egoitza-zentroetan, 56).

16 Sexu-indarkeriaren kasuetarako, ez da eskatzen aldagai honen datu bereziturik; beraz, hurrengo tauletan ez da ageri kategoria hori.

33

21. TAULA: SEME-ALABAK ARDURAPEAN DITUZTEN ETA INDARKERIAREN BIKTIMA IZAN DIREN EMAKUMEEN KASU BERRIAK: FORU-ALDUNDIETAN ARTATU DITUZTEN EMAKUMEAK, BALIABIDEAREN ETA SEME-ALABEN PROFILAREN ARABERA. % (intzidentzia-tasa),

absolutuak (seme-alaben kopurua) eta % (sexuaren arabera). 2016


EMAKUMEZKOAK SEME-ALABAK Artatutako

emakume guztiak kontuan hartuta,

seme-alaba adingabeak ardurapean

dituzten emakumeen %

ADINGABEEN kopurua

Mutilak (%)

Neskak (%)

Adin nagusiko seme/alaba bizikideen kopurua

Mutilak (%)

Neskak (%)

Berehalako harrera-zerbitzuak, etxeko tratu

txarren biktima diren emakumeentzat.

50,60 75 49,33 50,67 0 0,00 0,00

Egoitza-zentroak, etxeko tratu txarren biktima

diren emakumeentzat 29,03 56 55,36 44,64 5 80,00 20,00

Aholkularitza juridikoko zerbitzua, emakumeen


egoeretarako.

32,87 193 49,74 50,26 43 72,09 27,91

Laguntza psikologikoko zerbitzua, emakumeen


egoeretarako.

60,18 805 52,05 47,95 149 54,36 45,64


50,63 118 46,61 53,39 17 82,35 17,65

Oharra: Intzidentzia-tasaren ehunekoak galdera horri erantzun dioten baliabideetan guztira artatu diren emakumeen arabera kalkulatzen dira (baliabidean artatu diren emakumeen guztizkoa baino txikixeagoa da kopurua). Adingabeen kopuru absolutuari ere eragiten dio horrek, eta, ondorioz, zifra erreala baino txikiagoa den zifra bat erabili behar da. Zehatzago esanda, Arabako aholkularitza juridikoko zerbitzuan ez dago daturik adingabeak ardurapean dituzten emakumeen kopurua adierazteko. Halaber, ez dago laguntza psikologikoko zerbitzua erabili duten eta ardurapean seme-alabak dituzten emakumeen kopuruari buruzko daturik. Gutxi gorabehera kalkulatuta, hau esan liteke: zerbitzu bi horiek erabiltzen dituzten emakume horietako bakoitzak gutxienez seme-alaba bat baleuka, 1.553 adingabe leudeke, gutxienez.

Ohikoagoa da bikotekidearen edo bikotekide ohiaren biktimek seme-alabak izatea ardurapean (% 31ik % 67ra bitartean, baliabidearen a

EAEn 2016an indarkeria jasan duten emakumeei laguntzeko ......EAEn 2016an indarkeria jasan duten...

Documents

Transcript of EAEn 2016an indarkeria jasan duten emakumeei laguntzeko ......EAEn 2016an indarkeria jasan duten...