Garraioko motxila Jarraibideen liburuamancoeduca.org/uploads/adjunto/70_libro_mochila_EUS_v1.pdf ·...

Gar

raio

ko m

otxi

la

Jarraibideen liburua

LEHEN HEZKUNTZA

Inbentarioa

Elementua Kopurua Jarraibideak (Or.)

• Pultsu-markagailua 2 5

• Kronometratzailea 1 6

• Grabagailua 1 7 eta 8

• Neurketa-zinta 1 9

• Galga 1 10

• Audioko CDa 1 11 eta 12

• Iruñerriko horma-irudiak 13 eta 14

- Ortofotoa 1

- Iruñerriko planoa 1

- IHG lineen gardenkia 1

• Ibilgailuen ziluetak 15

- autobusa 1

- autoa 1

- txirrindula 1

• IHGren planoa 1 16

• Bidaia-liburua 1 17

• 18

3

Garraioko motxila Jarraibideen liburua

Motxilako elementuen eta Unitate Didaktikoko jardueren arteko erlazioa

Garraioko motxila

4


Pultsu-markagailua

5

Pultsu-markagailua, denbora mugatuan puntu zehatz batetik igarotzen diren pertsonak zein ibilgailuak neurtzeko erabiltzen ahal dugu.

Zeron jarri.

Markagailua zeron jartzeko, zeron jartzeko gurpila erloju-orratzen noranzkoan mugituko dugu.

Kontua (markagailua).

Pultsadorea sakatzen dugun bakoitzean, marka-gailuak unitate bat gehiago adierazten du.

Zeron jartzeko gurpila

Pultsadorea


Kronometratzailea

6

Kronometratzailea zein funtziotan dagoen jakiteko.

Pantailako zenbakiek aldizka distiratzen badute, sakatu MODE botoia. Zenbakiek ez badute disti-rarik egiten, eta, MODE botoia sakatzen badugu, uneko ordua eta kronografoa txandakatuko dira.

Kronografoaren erabilera

Kronografo funtzioan egonda:

Kronometratu:START/ STOP botoia sakatu funtzionatzen hasteko

Kronometrajerako:Behin abiarazita, START/ STOP botoia sakatu Kontua (markagailua) zeron jarri:Kronometrajea geldituta, LAP/ RESET botoia sakatu.

Denbora partzialak hartu:Kontua funtzionatzen dagoela, LAP/ RESET botoia sakatu. Kontuak aurrera eginen du; baina pan-tailan, botoia sakatzerakoan adierazten zuen denbora partziala baino ez dugu ikusiko. Berriro sakatzen badugu, kontuak aurrera eginen du. Eragiketa nahi duzuen guztietan errepikatzen ahal duzue.

Soinu-igorgailuaren erabilera.

Kronometratzailearen alarma soinu-igorgailu gisa erabili:HORA ACTUAL funtzioan egonda, LAP/ RESET botoia sakatu (ALARMA ordua ageriko da) eta aldi berean START/ STOP botoia. Botoia sakatuta dugun bitartean, alarmaren soinua entzunen dugu.

Alarmak desgaitu:Botoi hau sakatzen dugun bakoitzean, alarma eta ordu-alarma (orduko egiten duen soinua) gaitu eta desgaitu egiten da. Une desegokietan soinurik ez egiteko, alarmak azkenean nola utzi ditugun ikusi beharko dugu. Desgaituta daude-nentz jakiteko, LAP/ RESET botoia sakatu (ALAR-MA ordua ageriko da). Alarma orduaren eskui-nean ez bada ikurrik ageri, bi alarmak desgaituta daudelako da. Bestela, “Kronometratzailearen alarma soinu-igorgailu gisa erabili” atalean iku-sitako urratsak jarraitu, ikurrak desagertu arte.


Grabagailua

7

Grabagailuaren pantaila itzalita badago eta edozein tekla sakatuta ere ez badabil, ziurrenik blokeatuta egonen da. Hori da grabagailua garraiatzeko modua, erabiltzen ez denean. HOLD kontrol-egoera egiaztatu (grabagailuaren albo batean dago). Kontrol hau geziaren norabidean mugitu beharra dago. Bolumen-gurpiletik gertueneko posizioan badago, grabagailua blokeatuta egonen da eta ez die kontrolei erantzunen. Desblokeatzeko kontrola geziaren kontrako norabidean mugitu. Garraiatzeko blokeatu nahi badugu, kontrola geziaren norabidean mugitu, HOLD hitzak diz-diz egingo du pantailan eta, gero, itzaliko da. Orain grabagailua segurtasunez ga-rraiatu dezakegu.

Grabagailuaren hasierako egoera egiaztatu.

Grabazioaren karpeta-adierazlea:

A, B edo C adierazi beharko du (INOIZ EZ S). Hizki horiek grabazioak gordetzen diren karpetak dira. Elkarrekin gorde nahi baditugu, soilik A karpeta erabili dezakegu. Karpetaz aldatzeko MENU/ FOLDER botoia sakatuko dugu; pultsazio bakoitzeko karpeta bat aurreratzen dugu.

Grabazioaren modu-adierazlea

HQ adierazi behar du.

Grabazioaren zenbaki-adierazlea:

Hautatutako grabazioaren zenbakia adierazten du. 000 adierazten badu, karpeta horretan grabaziorik ez dagoela esan nahi du. Zenbakiak grabatzen diren ordenarekin bat datoz.

Dataren, Orduaren eta Gainerako denboraren adierazlea

Pantailaren beheko aldean, Data edo Ordua edo grabatzeko Gainerako denbora (grabatzeko aurretik geratzen zaigun denbora; grabaziorik ez badago, 22:32 adieraziko du) adierazten duten zenbakiak ageri dira. Soilik haietako bat ikusiko dugu; baina batetik bestera igaro gaitezke DISPLAY botoia sakatzen badugu.

Grabatu:

Grabazioaren karpeta-adierazlea grabazioa gorde nahi dugun karpetan dagoenean, REC botoia sakatu. Grabazioa eteteko botoia sakatu.Nahi dituzuen grabazio guztiak egin ditzakezue, be-tiere Gainerako denbora gainditu gabe (20´ HQ kali-tatean). Grabazioari grabazioaren zenbaki-adierazlean agertzen den ondoz ondoko zenbakia jarriko diogu.

modu-adierazlea

Karpeta-adierazlea

Zenbaki-adierazlea

Denbora-adierazlea

Bolumen-gurpila

Blokeatzea


.../ Grabagailua

8


Grabazio bat grabagailuan erreproduzitu:

Grabagailuak bozgorailu txiki bat dauka. Grabazioak garbitasun nahikoarekin erreproduzitu daitezke, zarata handiko edo apaleko soinu-giroak ezberdintzeko moduan.

Grabazio bat aukeratzen dugu; horretarako, dagokion zenbakia grabazioaren zenbaki-adierazlean bilatuko dugu. Grabazioa aurkitzeko, grabazioetan aurrera (tekla sakatu) edo atzera egin dezakegu ( tekla sakatu). Behin aukeratuta, sakatu eta entzunen dugu. Errepro-dukzioa eteteko sakatuko dugu.

Erreprodukzioaren bolumena doitzeko bolumen-gurpila erabiliko dugu (grabagailuaren alboan).

Jende askoko entzunaldietarako hobe da grabazioak beste aparatu batean erreproduzitzea.

Grabazioa ezabatu:

Hautatutako grabazioa ezabatu dezakegu ERASE botoia sakatuz gero. Pantailan berrespen-mezua agertuko da “ERASE YES”. Berresteko, ERASE botoia sakatuko dugu berriz ere.

Kontuan eduki beharra dago ezabatzeak grabazioen zenbakietan aldaketak eragiten dituela. 7 grabazio badi-tugu eta 5.a ezabatzen badugu, 6 grabazio geratuko zaizkigu 1etik 6ra zenbakituak; baina oraingo 5. eta 6. grabazioak lehen 6 eta 7 zenbakiak, hurrenez hurren, zituztenak dira.

Grabazioa beste aparatu batean erreproduzitu:

Jarraibideak erabiliko diren aparatuaren araberakoak izanen dira.

Grabagailuak badu beste aparaturen batekin konekta-tzea ahalbidetzen dion kable bat. Kablearen muturretako bat grabagailuaren EAR irteerarekin, eta, bestea, apa-ratuaren AUX edo LINE IN sarrerarekin konektatuko dugu, inoiz ez MIC (mikrofonoa) sarreraren batekin, soinua distortsionatuko bailitzateke.

Behin konektatuta eta erreproduzitzeko erabiliko dugun aparatuaren sarrera aukeratuta (gehienetan CD, TAPE, MIC, AUX edo LINE IN aukerak emanen dizkigun hau-tagailua izanen du) aurreko ataleko jarraibideak segi ditzakegu erreproduzitzeko.

Kontuan eduki beharra dago ezin ditugula automatikoki grabatutako artxibo guztiak erreproduzitu, beraz, gra-bazio bat erreproduzitu eta gero, hurrengoa errepro-duzitzeko berriro sakatu beharko dugu.

Grabazioa beste euskarri batera pasa:

Grabazioa “Grabazioa beste aparatu batean erreproduzitu” atalean adierazi bezala erreproduzituz gero, beste euskarri batean grabatu dezakegu.

Zinta magnetofonikoan.

Magnetofonoa duen soinu-aparatu bat bada, zinta magnetofonikoan grabatu dezakegu, REC tekla sakatzen badugu grabazioa erreproduzitzen dugun bitartean.

Artxibo digitala.

Grabazio digitala nahi badugu (CDan gorde edo posta elektronikoz bidaltzeko), grabagailua ordenagailuko soinu-txartelaren LINE IN sarrerarekin konektatu eta ordenagailuko soinu-grabagailua erabili beharko dugu (gogoan izan LINE IN aukeratu beharko dugula orde-nagailuaren nahasgailuan).

Neurketa-zinta

9

LokailuaBilgailua


Galga

10


Horizontaltasuna eta bertikaltasuna dagoen edo falta den jakiteko erabiltzen den tresna.

Audioko CDak

11

Ingurune-zarataren eskala

Goranzko soinu-intentsitateko zaraten eskala bil-tzen du. Hainbat mailatan sailkatzen dira, osasunean zaratak duen eragina kontuan hartuta.

OHARRA: osasunean aipatu ondorioak eragiteko, soinu-intentsitateaz gain, erakusketaren iraupena izan behar dugu kontuan. Maila handiko soinu-intentsitateek, erakusketa denbora-tarte laburrean eragiten dituzte aipatu ondorioak; maila txikiagoko soinu-intentsitateek, aldiz, erakusketa luzeen ostean eragiten dituzte ondorio horiek. Informazio gehiago nahi izanez gero, OMEren ingurune-zaratari buruzko gida kontsultatu dezakezue: www.who.int/peh/.

20 dB BAINO GUTXIAGO.• Haizearen xuxurla zuhaitz-hostoetan• Olatuen eraunste leuna arearen kontra eta enarak urrutitik

20-30 dB.• Baso-giroa, txoriak• Logela, iratzargailua eta zurrungak

30 dBtik GORA, LOAREN ASALDURAK• Jangelako giroa, mahaia jartzen• Mikrouhina

35 dBtik GORA, HITZAK ULERTZEKO ZAILTASUNAK ETA MOLESTIA ARINAK• Komuna, ur-deskarga• Jatetxe-kafetegi girotuak• Kale lasaietako giroa

55 dBtik GORA, MOLESTIA LARRIAK• Aire girotua• Irensgailua• Sukaldeko giroa

70 dBtik GORA, ENTZUMENAREN GALERA• Kamioa• Haurren oihuak• Klaxona• Zulagailu pneumatikoa• Trafiko zaratatsua• Motorra• Trumoiak• Hegazkina, aireportutik gertuko eraikin baten gainetik

120 dBtik GORA, SENTSAZIO MINGARRIA• Industri zerra• Lantegia, galdategia, trokelgileak eta muntaia mekanikoa

130 dBtik GORA, ENTZUMEN-TRAUMATISMOA• Rock kontzertua, txaloak, goratzeak eta musikaren hasiera• Helikopteroa, gertu• Erreaktorearen aireztatzea pistan

CDa ingurune-zaratarekin loturiko hainbat kontzeptu lantzeko tresna baliagarria da. Bi zati ditu:

- Ingurune-zarataren eskala - Soinu-bidaia

CDa erreproduzitu

Erreprodukzio-bolumenaIngurune-zarataren edo soinu-bidaiaren eskala entzuten dugun bitartean, komenigarria da errepro-duzigailuaren bolumena konstante mantentzea, soinu-intentsitate ezberdinak antzeman ahal izate-ko. Hala ere, ingurune-zarataren eskalan lehen eta azken erreien arteko ezberdintasuna oso handia da; ondorioz, komenigarria da probak egitea, azken zaratak bolumen onargarrian egoteko hasierakoak entzungaizak izan gabe.

CDan nabigatuIngurune-zarataren eskalan audio-errei bakoitzak dagokion zarata-maila adierazten duen lokailua eta goranzko ordeneko intentsitateko zarata kopuru aldakorra dauka. Honek maila batetik bestera aise igarotzea ahalbidetzen digu (audioko CD batean abesti batetik bestera igaroko bagina bezala), en-tzute-helburuen arabera.

Soinu-bidaian ez da halako bereizketarik existitzen, beraz, mugitzeko modu bakarra erreproduzigailua-ren aurreratze azkarraren teklaren bidez egin daiteke.


Ruidos y sonidosZaratak eta soinuak

Moc

hila

de

tran

spor

teG

arra

ioko

mot

xila

Escala de ruido ambientalInguruneko hotsaren eskala

Viaje SonoroHotsaren barnean bidaian

EDUCACIÓN PRIMARIALEHEN HEZKUNTZA

Historia

Logela-giroa, zurrungak eta iratzargailuaren tik-taka. Iratzargailu-hotsak eta giza-aharrausiak.

Bainuko labain-atea irekitzen du, barruko mugimenduak eta komuneko kateari tira egitea. Txorrota eta eskuak garbitu.

Sukaldeko aulkitik altxatzen da. Mahai-tresnen zarata. Atea itxi eta kalera irteten da.

Kanpoko landa-giroa. Hartxintxarraren gaineko pausoak.

Txirrindula hartu, bertan jarri eta hartxintxarrean ibiltzen hasten da. Putzu gainetik pasa, martxa aldatu eta bidetik asfaltora pasatzen da.

Zirkulazio gutxiko errepide-giroa, pedalak entzuten dira oraindik.

Autoak pasatzen dira, geroz eta gehiago.

Autobusa oso gertu igaro eta gelditu egiten da. Klaxonak, ataskuak, berriro martxan jartzen den autobusa.

.../ audioko CDak

12

Hiri-trafikotik irten eta berdegunean, parkean, sartzen da. Berriz ere martxak eta pedalak entzuten ditugu. Hiria urruti entzuten da eta txorien txio-txioa planoerdira.

Parketik irten eta hiri-trafikora itzultzen da. Autoak eta motor bat gertu pasatzen dira.

Balaztada eta talka entzuten dira urrutira. Baita urrutiko hotsak ere, eta aldamenetik pasa eta alde egiten duen anbulantzia.

Trafiko handia dago oraindik ere. Trafikozain-hotsak geroz eta hurbilago, trafikoa erregulatzen. Itsuei egokitutako oinezkoen semaforoa.

Trafikotik irteten da. Txirrindula galgatuz doa eta trafiko hotsik gabeko ikastetxean sartzen da. Gurpilen arteko katearen mugimenduaren eta giltzarrapoaren klikaren zarata.

Haurrak jolasean ari diren jolastokian sartzen da. Sarrerako txirrina. Atera heltzeko lasterketak eta atearen ixtea.

Soinu-bidaia

Edozein pertsonak edozein egunetan egi-ten duen ibilbidea soinuaren bidez berre-raikitzean datza. Ibilbide honek egune-roko bizitzaren zarata eta soinuak jaso eta soinu-giro arruntak azpimarratzen ditu.


Ruidos y sonidosZaratak eta soinuak

Moc

hila

de

tran

spor

teG

arra

ioko

mot

xila

Escala de ruido ambientalInguruneko hotsaren eskala

Viaje SonoroHotsaren barnean bidaian

EDUCACIÓN PRIMARIALEHEN HEZKUNTZA

13

Iruñerriko planoa

IHG lineen mapa (gardenkia)

Ampliación Zona Centro / Erdialdea, Handituta

Escala: 1:12.500

Línea 16

Iruñerriko horma-irudiak

Euskarri berean bata besteari gainjartzen ahal zaizkion hiru elementuz osatzen da:

Ortofotoa:

Airetik eginiko argazkietan oinarriturako konposizioa da. Nafarroako Gobernuko Kartografia Zerbitzuak argitaraturiko Iruñerriko Ortofotoari dagokio.

Iruñerriko planoa:

Iruñerriko Mankomunitateak argita-raturiko “Mugikortasun Jasangarria. Hiri-garrioa Iruñerrian” unitateko Iru-ñerriko planoa da.

Iruñerriko Hiri-garraioaren(IHG) gardenkia:

IHGaren lineak ageri diren gardenkia da.

Ortofotoa

Euskarria horman jarri:Horma-irudiak jartzeko euskarria erabiltzen da, itxura errektangeluarreko pieza metaliko berdea. Horman bi modutara jar daiteke:

- atzeko bentosen bidez itsatsi: horma leunetarako edo arbeletarako baliagarria - zuloetatik edo sokatik eseki: iltze edo kako-iltzeetatik esekitzeko baliagarria.

Horma-irudiak euskarrian jarri:

Ordena.Horma-irudiak behar bezala geratzen dira ondoko ordenan jarriz gero: ortofotoa, planoa eta gardenkia.

Nola jarri.Horma-irudiek atzealdean, goiko aldean, izur metalikoa dute. Izur horretatik esekita geratzen da horma-irudia. Ortofotoaren izurra, euskarriak duen antzeko izur baten gainean jarriko da. Hurrengo horma-irudiaren izurra, aurrekoaren gainean jarriko da. Euskarria eta izurrak finko mantentzen dira, imanduta daudelako eta horrek osotasunari egonkortasuna ematen dio; baina, gaizki jarri bada zaila izanen da mugitzea. Beraz, horma-irudia jartzeko kontu handiz erantsi beharko diogu aurrekoari, parekatuta gera daitezen. (Ikus hurrengo orrialdea).



13



14

Iruñerriko planoa

Ortofotoa

IHG lineen mapa (gardenkia)

Ampliación Zona Centro / Erdialdea, Handituta

Escala: 1:12.500

Línea 16

Horma edo arbelean, sokatik eseki edo bentosekin itsasteko euskarri metalikoa.

Bentosak

Soka

Imandutako izurra

Ibilgailuen ziluetak

15

Siluetas de vehiculosIbilgailuen ziluetak

Ziluetek irudikatzen duten ibilgailuaren azalera berbera okupatzen dute. Garraiobide ezberdinek okupatzen duten espazioa konparatzeko eredu gisa balio dute.

Hiru ibilgailu irudikatu dira:- autobusa (neurriak: 2,5 m x 12 m)- autoa (neurriak: 1,60 m x 3,90 m)- txirrindula (neurriak: 0,64 m x 1,80 m)

Muntaia

Autobusa eta autoa alboei dagozkien hainbat piezatan egin dira. Egonkortasuna ematearren, piezak elkartu daitezke lurrean jarri eta gero, itxigailu batzuen bidez.

Desmuntaketa

Piezak banaka bildu eta gomen bidez lotu.


Iruñerriko Hiri-garraioaren planoa

16

Iruñerriko Hiri-garraioa

Iruñerriko Hiri-garraioaren planoak autobus-lineen ibilbideak eta ordutegiak biltzen ditu. Planoa ar-gitaratu osteko aldaketen ondorioz, baliteke gel-tokiak eta ordutegiak egungoekin bat ez etortzea.


PLANO GUÍAGIDA PLANOA

Serv

icio

diu

rno

/ Egu

nezk

o ze

rbitz

ua

Transporte Urbano Comarcal

Eskualdeko Hiri Garraioa

Bidaia-liburua

17

Bidaia-liburua

Karpeta sailkatzaile zorroduna. Bertan, Garraio-aren maleta lantzen duen edozein irakasleren esperientzi, iradokizun, txosten labur edo beste-lako ekarpenak biltzen dira, horiek zabaltzeko asmoz


Libro de viajeBidaia liburua

Mal

eta

de t

rans

port

eG

arra

ioar

en m

alet

a

Mugikortasun jasangarria.

Hiri-garraioa Iruñerrian

18


“GARRAIOKO MOTXILA”U. Didaktikoaren

laguntza-baliabidea

LAN-KOADERNOA.Erlazionatutako jarduerak

LAN-IRTEERAErlazionatutako jarduerak

“Unitate Didaktikoa. ESKUALDEA JOAN-ETORRIAN DABILEN. Hiri-garraioa Iruñerrian”

ELEMENTUAK

Motxilako elementuen eta Unitate Didaktikoko jardueren arteko erlazioa

4 zk. “Garraio- mateak” 7A zk. “Berreskura ditzagun hiriko karrikak”

4 zk. “Garraioa- mateak”

3 zk. “Egungo hiria” 5 zk. “Garraioaren eskualdekatzea”7A zk. “Berreskura ditzagun hiriko karrikak”9 zk. “Autoz, txirrindulaz, oinez”

3 zk. “Egungo hiria” 5 zk. “Garraioaren eskualdekatzea”6 zk. “Hiri-bideak Iruñerrian”7A zk. “Berreskura ditzagun hiriko karrikak” 9 zk. “Autoz, txirrindulaz, oinez”

5 zk. “Garraioaren eskualdekatzea”6 zk. “Hiri-bideak Iruñerrian” 11 zk. “Ebaluaketa”

2 zk. “Alde batetik bestera goaz”2A zk. “Hirietako trafikoa”

Intentsitate ezberdineko soinuak grabatu erkatzeko

Kronometratzailea

IHGren planoa

Iruñerriko mapa, ortofotoaren eskala berean

Iruñerriko ortofotoa

Ibilgailuek okupatzen duten espazioaren eredua

Grabagailua

Galga

Pultsu-markagailua

Neurketa-zinta


Bidaia-liburua

4. taldea. ”Gure herriko zenbait familiaren joan-etorriaren ikerketa”

3. taldea. ”Ikastetxea ingurat-zen duten espaloien ikerketa”

2. taldea. ”Garraio publiko/ pribatuaren ikerketa konparatua”

3. taldea. ”Ikastetxea inguratzen duten espaloien ikerketa”

1. taldea. ”Garraio publikoa, garraio pribatua”4. taldea. ” Gure herriko zenbait familiaren joan-etorriaren ikerketa” 5. taldea. ”Garraiobide publiko baten ikerketa: taxia” 6. taldea. ” Garraiobide publiko baten ikerketa: hiri-autobusa”

2. taldea. ”Garraio publiko/ pribatuaren ikerketa konparatua”

Garraioko motxila Jarraibideen liburuamancoeduca.org/uploads/adjunto/70_libro_mochila_EUS_v1.pdf ·...

Documents

Transcript of Garraioko motxila Jarraibideen liburuamancoeduca.org/uploads/adjunto/70_libro_mochila_EUS_v1.pdf ·...